GÜNDƏLİK.İNFO xəbər verir ki, noyabrın 4-də tanınmış rəssam Xəlil Əliyevin 65 illik yubileyinə həsr edilmiş tədbir keçirilib.
Az sonra UNESCO-nun şöhrət ordeni tanınmış rəssam Xəlil Əliyevə təqdim edilib.
Qeyd edək ki, UNESCO-nun şöhrət ordeni dünyaca 40 ədəd hazırlanıb və sayca 3-cü sayı Azərbaycanlı rəssam Xəlil Əliyevə məxsusdur.
Bolqarıstanda İmadəddin Nəsiminin “Mənim müqəddəs məbədim” kitabı nəşr edilib. Kitab böyük Azərbaycan şairi İmadəddin Nəsiminin anadan olmasının 650 illiyi münasibəti ilə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin Sərəncamına uyğun olaraq çap olunub.
Kitabın ön sözünün müəllifi AMEA-nın vitse-prezidenti, Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun direktoru, akademik İsa Həbibbəylidir. “Cahana sığmayan Azərbaycan şairi” adlı ön sözdə Nəsimi yaradıcılığı Bolqarıstan oxucusuna təqdim edilib.
Kitab Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası və Azərbaycan Respublikasının Bolqarıstan Respublikasındakı səfirliyinin birgə nəşridir. Nəsiminin kitabda yer alan əsərlərini bolqar dilinə Boyan Anqelov, İvan Eseniski, Nadya Popova çevirib.
Bolqarıstanın “Blqarski pisatel” nəşriyyatında işıq üzü görən kitabın redaktoru şair Dimitr Xristov, qrafik dizayneri isə Emiliya Kazakovadır.
Qeyd edək ki, Sofiyada çap olunmuş İmadəddin Nəsiminin “Mənim müqəddəs məbədim” kitabının Bolqarıstan Elmlər Akademiyasında geniş təqdimatı və müzakirəsi keçirilib.
Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu,
İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsi
Bu günlərdə Saday Şəkərli “Nobel” mükafatçısı Aleksandr Soljenitsin təqaüdünə layiq görülüb. Bu barədə oxucuları şair özü bilgiləndirib. “Təqaüdü ömürlük alacağım barədə məlumat verdilər, ilk təqaüdümü də dünən köçürdülər. Bu, mənim 60 illik ömrümdə ən böyük mükafatımdır” deyərək, Saday Şəkərli sevincini oxucuları ilə bölüşüb.
Xatırladaq ki, Saday Şəkərlinin aşağıdakı kitabları dünyanın müxtəlif ölkələrində, müxtəlif dillərdə işıq üzü görüb: “Дерево любви” (Саратов: ПКИ, 1985, 48 стр.), “Torpağa oğul sözü” (Bakı: Yazıçı, 1986, 66 səh.) “Məni soruşan olsa”( Bakı: Təbriz, 1995, 62 səh.), “Alça çiçəkləyib” (Bakı: Təbriz, 1996, 16 səh.), “Gecədən çıxan kimi” (şeir və poemalar, Bakı: Təbriz, 1996, 208 səh.), “Gümüş şamın şöləsi” (başqırd dilində, Ufa: 2000, 48 səh. “Ömrün yorğun kölgəsi” (şeirlər və poemalar, Bakı: Elm və təhsil, 2009, 328 səh.), “Birİnci kitab” (Bakı: Araz 2010, 214 səh.), “Музыка дождя” (Москва: Новый век, 2010, 82 стр.), “Haydı. Vaşinqton” ( 2011, 84 səh.), “Ölümdən qayıdan” Təbriz: 2011, 90 səh.), “Atamdan qalan payız” ( İstambul: 2011, 104 səh.), “Qurd ürəyi. Bakı: Araz 2015, 232 səh.), “Lənətlənmiş Cənnət” (Bakı – 2013, 168 səh.), “Səni sevənlərin hamısı sənsən” (Bakı-2014),“Qadağan olunmuş rəng” (Vektor nəşr.evi 2014, 220 səh. Əsərləri, 1-ci cild, Moskva, 420 səh.) və seçilmiş əsərlərindən ibarət beş cildliyi ( “ZİYA” nəşriyyatı 2019. Şeirlər və poemalar toplusu, hər cild 304 səhifə).
Mənbə: http://kultur.az
Səməd Vurğun adına Mərkəzi Kitabxananın və Sumqayıt Gənclər evinin birgə təşkilatçılığı ilə “Dostluğumuz kitabdan başlasın” adlı maariflənfirici seminar-təlim keçirilmişdir.
Tədbiri Mərkəzi Kitabxananın direktoru Yeganə Əhmədova acaraq təlimdə iştirak edən gəncləri salamlamış və kitab tarixindən, kitabxananın yaranmasından, şəhərdə fəaliyyət göstərən
kitabxanaların fəaliyyətindən danışmış, Xidmət şöbəsininn müdiri Z.Mirzəyeva gənclərin kitabxanalara olan marağından, daha çox oxunan nəşrlərdən, İRŞ-in müdiri B. Əhmədova, sistem inzibatçısı E.Şahbazova elektron kitablardan və elektron kataloqda axtarış barədə ətraflı məlumat vermişdir. 30-a yaxın gəncin iştirak etdiyi seminar-təlim diskusiya şəklində davam etmiş və gəncləri maraqlandıran suallar cavablandırılmışdır.
Sonda gənclər kitabxananın şöbələri ilə yaxından tanış olmuş və həmçinin kitabxanaya üzv olmuşlar.
Sumqayıt Şəhər Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sisteminin Mətbuat xidməti
Mərkəzi kitabxananın Vahid fonddan istifadə şöbəsi şəhər Mədəniyyət evində böyük Azərbaycan şairi və mütəfəkkiri Seyid Əli İmadəddin Nəsiminin anadan olmasının 650 illik yubileyinə həsr olunmuş “Məndən uludur ayətim” adlı ədəbi-bədii gecədə kitab sərgisi təşkil edib.
Sumqayıt Şəhər Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sisteminin Mətbuat xidməti
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü, Azərbaycan Respublikası Prezidenti Təqaüd Fondunun təqaüdçüsü, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, “Respublika” gündəlik ictimai-siyasi, sosial-iqtisadi qəzetinin əməkdaşı, yazıçısı-publisist Şəfəq Nasirin çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Xalq şairi Rəsul Rzanın zəngin bədii yaradıcılığına həsr olunan “İran İslam Respublikasının Tehran şəhərində nəşr olunan “Xudafərin” elmi-ədəbi, kültür dərgisinin 16-cı sayında Türkiyə türkcəsində və fars dilində körpüsündə dərc edilib.
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidməti və İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsi.
Gürcüstan, Polşa, Ukrayna və Litvanın müvafiq strukturlarının birgə əməkdaşlığı sayəsində yeni beynəlxalq teatr festivalı təsis olunub.
AZƏRTAC xəbər verir ki, yeni festival “Trans/Missions-Rise of Eastern Art” adlanır.
Geniş miqyaslı olacaq festival əsasən dramaturgiyaya üstünlük verəcək. Bununla belə digər janrlar da burada təmsil oluna biləcək. Yaradıcı kollektivlər festivalda teatr tamaşaları ilə yanaşı, konsert proqramı, filmlər və sərgilər də nümayiş etdirə biləcəklər.
Burada həmçinin, məşhur aktyorlarla görüşlər də keçiriləcək.
Gürcüstanı bu festivalda İlya Çavçavadze adına Batumi Dövlət Peşəkar Dram Teatrı təmsil edəcək.
Teatrdan bildiriblər ki, festivalda Azərbaycan, Türkiyə, Moldova, Rusiya və digər ölkələrdə iştirak edə biləcəklər.
Xətayi Əzizov
AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri
Tbilisi
Mənbə: azertag.az
Avqustun 19-da Qazaxda ziyalılar parkında Xalq şairi Mirvarid Dilbazinin doğum günü münasibətilə tədbir keçirilib. Tədbir rayon icra hakimiyyətinin və Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin (AYB) Qazax filialının təşkilatçılığı və “Mirvarid Dilbazi Məclisi”nin təşəbbüsü ilə reallaşıb.
AZƏRTAC xəbər verir ki, əvvəlcə şairin parkındakı büstü ziyarət olunub.
Mərasimi giriş sözü ilə AYB-nin Qazax zona filialının sədri, Əməkdar incəsənət xadimi, şair Barat Vüsal açaraq Mirvarid Dilbazinin anadan olmasının 107-ci ildönümünə həsr olunmuş tədbirin araya-ərsəyə gəlməsində əməyi olanlara təşəkkürünü bildirib, şairin həyat və yaradıcılığından danışıb, “Mirvarid Dilbazi Məclisi”nin yaradılmasını alqışlayaraq məclisin işinə uğurlar arzulayıb.
Tədbirdə “Mirvarid Dilbazi Məclisi”nin sədri Güllü Eldar Tomarlı Mirvarid Dilbazinin çoxşaxəli yaradıcılığından, bütün ömrünü Azərbaycan ədəbiyyatının zənginləşməsinə həsr etməsindən və özündən sonra çox zəngin irs qoyub getməsindən danışıb.
Bildirib ki, onun şeirləri milli-mənəvi dəyərlərimizdən qidalanıb və müəllifinə böyük şərəf gətirərək el məhəbbəti qazanıb. “Mirvarid Dilbazi Məclisi” olaraq bizim əsas məqsədimiz bütün poeziyasevərlərə, gələcək nəsillərə bir örnək olan bu şairin irsini, həyatını, təqdim etmək, kitablarının çapına yenidən nail olmaq, doğulduğu Musaköy kəndində büstünü qoymaq, adına bir park və Mirvarid Dilbazi kitabxanası açmaqdan ibarətdir. Hər kəsdən bu yolda öz öhdəsinə düşən köməkliyi bizdən əsirgəməməyi arzulayırıq. Xalq şairi Mirvarid Dilbazi işığında gələcək görüşlər bizləri gözləyir. Mirvarid Dilbazi poeziyası daima var olacaq”,- deyə Güllü Eldar Tomarlı vurğulayıb.
Sonra məclisin sədr müavini, gənc şairə Nuranə Təbriz, şair Zaməddin Ziyadoğlu, AYB-nin təmsilçisi Güləmail Murad, yazıçı-publisist, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Natəvan Dəmirçioğlu, şair və yazarlar Tamella Poladlı, Gülsənəm Cəlili, Zərəngiz Dəmirçi Qayalı, rəssam Qafar Sarıvəlli çıxış edərək Mirvarid Dilbazi ilə bağlı xatirələrini bölüşüblər.
Tədbir Aşıq Hüsənin ifasında “Ruhani” saz havasının səslənməsi ilə başa çatıb.
Mənbə: azertag.az
M.Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Akademik Filarmoniyasında Xalq artisti, dirijor Yalçın Adıgözəlovun rəhbərliyi ilə Türkiyənin Çukurova Dövlət Simfonik Orkestri çıxış edəcək.
AZƏRTAC xəbər verir ki, sentyabrın 27-də Ü. Hacıbəyli XI Beynəlxalq Musiqi Festivalı çərçivəsində reallaşacaq konsertin solisti türkiyəli tənbur ifaçısı Murat Salim Tokac olacaq.
Qeyd edək ki, builki festival çərçivəsində 40-dək tədbirin təşkili nəzərdə tutulur.
Festivalda ABŞ, Rusiya, Çin, Türkiyə, İtaliya, Özbəkistan, Belarus, Bolqarıstan, Ukrayna və Gürcüstandan tanınmış musiqi kollektivləri iştirak edəcək.
Mənbə: azertag.az
İsraildə dünyaşöhrətli Azərbaycan nasiri, əfsanəvi Dronqonun “atası”, iki yüzdən çox romanın və kino ssenarisinin müəllifi və müasir dövrün ən çox oxunan yazıçılarından biri olan Çingiz Abdullayevlə görüşlər keçirilib.
Çingiz Abdullayev XX əsrin ən yaxşı detektiv romanlar silsiləsinin müəllifidir. Psixoloji və siyasi detektiv janrında yazan nasir “Azİz” İsrail-Azərbaycan Beynəlxalq Assosiasiyasının və “STMEQİ” Beynəlxalq Yəhudi Xeyriyyə Fondunun dəvəti ilə İsrailə gəlib.
AZƏRTAC “Azİz”in məlumatına istinadla xəbər verir ki, görkəmli yazıçı ilə görüşlər Afula şəhərindəki Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzində və Təl-Əvivdəki Rusiya Mədəniyyət Mərkəzində keçirilib. Sevimli yazıçısı ilə görüşə gələn hər bir oxucuya “Sholumi” mərkəzinin buraxdığı və üzərində Çingiz Abdullayevin avtoqrafı olan “Kuba kapriççiosu” romanının audio versiyası təqdim olunub.
Yazıçının İsrailə səfəri yerli kitabsevənlərin həyatında əlamətdar hadisə olub. Bu səbəbdən ölkənin müxtəlif bölgələrindən çoxlu insan onun görüşünə gəlib. İsraillilər Çingizi gurultulu alqışlarla, onun istedadına heyranlıq hissləri dolu coşqun baxışlarla qarşılayıblar. Azərbaycan yazıçısının iştirak etdiyi KAN REKA dövlət radiokanalında jurnalist Alona Brennerin “Noçnaya smena” verilişinin canlı yayımının yüksək reytinq qazanması da Çingiz Abdullayevin populyarlığının göstəricisidir.
İstənilən məşhur şəxsiyyət haqqında internetdə informasiya tapmağın mümkün olduğu müasir dövrdə adama elə gəlir ki, tanınmış yazıçının pərəstişkarları onun haqqında məlumatları həm kitablardan, həm də KİV-dən öyrənə bilərlər. Lakin, eyni zamanda, bizim bilmədiyimiz məqamlar da var və bu barədə yazıçının özündən öyrənmək istəyirik. “Azİz” Mədəniyyət Mərkəzinin direktoru Yeganə Salman da öz suallarını məşhur həmyerlisinə ünvanlayıb:
– Çingiz müəllim, Siz o qədər çox və maraqlı yazırsınız ki, hərdən adama elə gəlir ki, bu qədər süjeti düşünüb tapmaq mümkün deyil. Yəqin ki, onların bir hissəsini real həyatdan götürürsünüz. Zəhmət olmazsa, bununla bağlı deyərdiniz, kitablarınızdakı süjetlərdə gerçəklik payı nə qədərdir?
-Hesab edirəm ki, onlar kifayət qədər realdır – təxminən 80-90 faizi belədir.
– Siz Azərbaycanda dünyaya gəlmisiniz, kitablarınızda isə hadisələr əsasən Qərbdə cərəyan edir. Siz özünüzü kim olaraq görürsünüz? Qərb, yoxsa Şərq insanı kimi?
-Tənqidçilər qeyd edirlər ki, mənim qəhrəmanlarım Qərbin və Şərqin özünəməxsus simbiozudur. Yəqin ki, elə mən özüm də.
-İndi süjetləri haradan götürürsünüz?
– Həyatdan. O, gözlənilməz, dinamik və yetərincə faciəlidir. Heç bir şey uydurmaq lazım gəlmir. Hər gün təsəvvür edəcəyimizdən də daha maraqlı hadisələr baş verir.
– Moda Sizin üçün nədir və bu sahədə Sizin öz meyilləriniz varmı?
-Moda arxasınca getmək sərsəmlikdir, amma onu nəzərə almamaq daha çox sərsəmlik olar. Mən kitablarımda özümə xas olan meyilləri qələmə alıram. Bunlar qəhrəmanlarımın sevdikləri brendlərdir. Təfsilata varmaq istəmirəm, çünki məni gizli reklamda ittiham edə bilərlər.
– Sizin uğurunuzun sirri nədədir? Bu, sizin gərgin əməyinizin nəticəsidir, yoxsa “yuxarıdan” gəlir?
– Zəhmət, zəhmət və bir daha zəhmət. Uğurun sirri budur. Təəssüf ki, “yuxarıdan” heç kim kömək etmir. Hərçənd aydındır ki, “ilahi qığılcım” da olmalıdır və onsuz heç nə mümkün deyil.
– Kitablarınızda heç bir vəchlə toxunmayacağınız mövzular varmı?
– Şübhəsiz. Bunlar seks, zorakılığın təbliği, terror aktlarında istifadə oluna biləcək əlaltı vasitələrin təsviri, real insanların təhqir olunması, xalqların və ya millətlərin ünvanına təhqiramiz ifadələrdir.
– Sizin milyonlardan gizli sirləriniz varmı və onları nə vaxtsa açıqlayacaqsınız?
– Yəqin ki, bəli. Tənqidçilər bunun üzərində kifayət qədər uğurla işəyirlər.
– Xalq, millət, insan – Sizin üçün bu zəncirin ən mühüm halqası hansıdır?
– İnsan. O, hər şeyin meyarı və istinad nöqtəsidir. Bütün xalqlar və millətlər məhz ondan başlayır.
– Kulinariyada nəyə daha çox üstünlük verirsiniz?
– Çox rəngarəng seçimim var. Lakin anamın və nənəmin hazırladığı Azərbaycan, Bakı yeməklərini daha çox sevirəm.
– “İsrail” dedikdə ağlınıza ilk olaraq nə gəlir?
-Dünyaya çoxlu sayda şəksiz dahilər bəxş etmiş böyük xalq. Tamamilə imkansız şəraitlərdə mövcudluğunu qoruyub saxlayan ölkə. Öz dillini və dövlətini dirçəltmiş insanlar. Bir də, mənim çoxlu sayda sadiq oxucularım.
-Çox sağ olun, əziz Çingiz müəllim! Sizə yeni maraqlı süjetlər, tükənməz yaradıcılıq enerjisi və sevimli yazıçı zəhmətinizin bəxş etdiyi xoşbəxtlik arzulayırıq.
Mənbə: https://azertag.az
Daşkənddəki Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin (AMM) layihəsi ilə ilk dəfə olaraq “Azərbaycanca – özbəkcə, özbəkcə – azərbaycanca” lüğət nəşr olunub.
Layihənin reallaşmasında Azərbaycan Mədəniyyət Nazirliyinin dəstəyi, ölkəmizin və Özbəkistanın milli elmlər akademiyalarının dilçilik institutları, hər iki ölkənin bu sahədə çalışan alimləri yaxından iştirak ediblər.
Qeyd edək ki, lüğət Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun və Özbəkistan Milli Elmlər Akademiyasının Ədəbiyyat, Dil və Folklor İnstitutunun elmi şuralarının qərarları ilə nəşr olunub.
Layihənin rəhbəri, eyni zamanda, “Ön söz”ün müəllifi AMM-nin direktoru Samir Abbasov, tərtibçi müəlliflər isə AMEA-nın Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun “Tətbiqi dilçilik” şöbəsinin müdiri, filologiya elmləri doktoru, professor İsmayıl Məmmədli, özbək ədəbiyyatşünas, dilşünas alim Babaxan Məhəmməd Şərif, filologiya elmləri doktoru, professor Almaz Ülvi Binnətova, şərqşünas-filoloq Şahista Kamranlıdır.
Nəşrin rəyçiləri AMEA-nın Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun direktoru, akademik Möhsün Nağısoylu, Özbəkistan Elmlər Akademiyası Dil, Ədəbiyyat və Folklor İnstitutu “Lüğətşünaslıq” şöbəsinin müdiri, filologiya elmləri namizədi, dosent Abduvahab Mədvəliyev, elmi məsləhətçilər isə AMEA-nın vitse-prezidenti, AMEA-nın Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun direktoru, akademik İsa Həbibbəyli, Əlişir Nəvai adına Daşkənd Dövlət Özbək dili və Ədəbiyyatı Universitetinin rektoru, professor Şuhrat Siracəddinovdur.
Redaksiya heyətində Azərbaycan və Özbəkistandan bir sıra tanınmış alimləri – AMEA-nın Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunda “Terminologiya” şöbəsinin müdiri, filologiya elmləri doktoru, professor Sayalı Sadıqova, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, ədəbiyyatşünas Sona Vəliyeva, filologiya elmləri namizədi, Əlişir Nəvai adına Daşkənd Dövlət Özbək dili və Ədəbiyyatı Universitetinin dosenti Gülbahar Aşurova, filologiya elmləri namizədi, dosent Şahina İbrahimova, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Kərimulla Məmmədzadə iştirak ediblər.
Qeyd edək ki, lüğətdə ümumilikdə 23 minə yaxın söz və ifadənin qarşılıqlı tərcüməsi verilib, hər iki dildə istifadə olunan əlifbada hərflərin transkripsiyası xüsusi cədvəldə öz əksini tapıb.
http://mct.gov.az/az/
2019-cu il 27-29 sentyabr tarixində ölkəmizdə VI Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgi-Yarmarkası keçiriləcək. Tədbirin təşkilatçısı Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyidir.
İştirakçılar Sərgi-Yarmarkada çap məhsullarını nümayiş etdirmək, satmaq, yerli və xarici nəşriyyatlar, müəlliflər və milli nəşriyyat-poliqrafiya müəssisələri ilə danışıqlar aparmaq, müqavilələr bağlamaq imkanı qazanacaqlar.
VI Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgi-Yarmarkasında hər bir iştirakçıya stend sahəsi (6 kv.m.-dək) və avadanlıqlar ödənişsiz veriləcək.
VI Bakı Beynəlxalq Sərgi-Yarmarkasında iştirak haqqında ilkin məlumat ən gec 19 avqust 2019-cu il, ərizə-müqavilə isə 31 avqust 2019-cu il tarixinədək təqdim edilməlidir (nrtis@mct.gov.az).
Ərizə-müqaviləni (PDF formatında) burada yükləyə bilərsiniz.
Ziyarətçilər üçün sərgiyə giriş sərbəst olacaq.
Sizi VI Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgi-Yarmarkasında fəal iştiraka dəvət edirik!
Mənbə: http://mct.gov.az/az/
Üzeyir Hacıbəyov və ya Üzeyir Hacıbəyli (tam adı: Üzeyir bəy Əbdülhüseyn oğlu Hacıbəyov; 18 sentyabr 1885, Ağcabədi – 23 noyabr 1948, Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ) — azərbaycanlı bəstəkar, musiqişünas-alim, publisist, dramaturq, pedaqoq və ictimai xadim, müasir Azərbaycan peşəkar musiqi sənətinin və milli operasının banisi.[1][2] Üzeyir Hacıbəyovun əsərləri dünya musiqi incilərindən sayılır.[3]
Azərbaycanın əməkdar incəsənət xadimi (1935), SSRİ xalq artisti (1938), Stalin mükafatı laureatı (1941), “Lenin ordeni” və “Qırmızı əmək bayrağı” ordeni laureatı, Azərbaycan Elmlər Akademiyasının akademiki (1945), professor (1940), Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının sədri (1938-1948), Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının rektoru (1928-1929, 1939-1948), Azərbaycan EA İncəsənət İnstitutunun direktoru (1945-1948).[4] Azərbaycan SSR və Azərbaycan Respublikası himnlərinin bəstəkarı,[5] müsəlman şərqində ilk operanın müəllifi. [6][7]
Üzeyir Hacıbəyov 18 sentyabr 1885-ci ildə Əbdülhüseyn bəy və Ећirinbəyim xanım Hacıbəyovların ailəsində doğulmuşdur.[8] Üzeyirin atası Əbdülhüseyin Molla Məhəmməd oğlu Hacıbəyov öz dövrünün savadlı, ziyalı şəxslərindən biri idi. O, XIX əsrin tanınmış dövlət xadimi və şairi, Qarabağ xanlarının varisi Xurşidbanu Natəvanın mirzəsi olmuş və onun Ağcabədidəki təsərrüfatına başçılıq etmişdir. Üzeyirin anası Ећirinbəyim xanım Qarabağda məşhur Əliverdibəyovlar nəslindən idi. Üzeyir Hacıbəyovgil ailədə üç qardaş, iki bacı olublar. Oğlanları Zülfüqar, Üzeyir və Ceyhunun gələcəkdə ədəbi və musiqi istedadının formalaşmasında ailənin böyük rolu olmuşdur.Onun həyatında Abbasovlar ailəsi böyuk rol oynayırdı.
Üzeyirdən başqa ailənin bütün uşaqları Ећuşada anadan olub. Evin dördüncü uşağı olan Üzeyirin Ећuşada yox, Ağcabədidə anadan olmasının da öz tarixçəsi var. Üzeyir bəyin atası Əbdülhüseyin Xurşidbanu Natəvanın şəxsi mirzəsi olmaqla yanaşı, həm də xan qızının Ağcabədidə olan təsərrüfatına rəhbərlik edirdi. Ona görə də ilin çox hissəsini orda keçirirdi. Ећirin xanım da Üzeyirə hamilə olarkən Ağcabədiyə gedib yoldaşına baş çəkmək, sonra yenidən Ећuşaya qayıtmaq qərarına gəlir. Bacılarına baş cəkmək üçün yolunu əvvəlcə Ağdamdan salır. Ancaq bacıları onu tez buraxmaq istəmir. Ећirin xanımı 8 bacının hərəsi bir az öz evində qonaq saxlayır. Ağcabədiyə gedəndə isə artıq gec olur, Ећuşaya qayıda bilmir. Ona görə də gələcəyin dahisi olacaq bu oğlanı elə Ağcabədidə dünyaya gətirir. 1 aydan sonra isə dəvənin üstündə kəcavə düzəldib, Ећirin xanımı Üzeyirlə birgə Azərbaycan mədəniyyətinin beşiyi olan Ећuşaya gətirirlər.[9]
Valideynləri Ağcabədidən Ећuşaya köçdükdən sonra Üzeyir ilk təhsilini buradakı ikisinifli rus-türk məktəbində almışdır. Ећuşanın zəngin musiqi-ifaçılıq ənənələri Hacıbəyovun musiqi tərbiyəsinə müstəsna təsir göstərmişdir. Onun ilk müəllimi Azərbaycan musiqisinin gözəl bilicisi, dayısı Ağalar bəy Əliverdibəyov olmuşdur. Üzeyir bəyin dayısı Ağalar bəy Əliverdibəyov həm də Ећövkət Ələkbərovanın ilk musiqi müəllimi olmuşdur.
Köməyə görə təşəkkürümüzü bildiririk : Coşqun Qurbanlı
Qori seminariyasında təhsili
Üzeyir Hacıbəyov Qori seminariyasının tələbələri arasında (birinci cərgədə, solda), 1904, arxada Müslüm Maqomayev oturubdur
Üzeyir Hacıbəyov 1899-1904-cü illərdə Qori Müəllimlər Seminariyasında təhsil almışdır.[8] Onun dünyagörüşünün formalaşmasında seminariya böyük rol oynamışdır. Hacıbəyov seminariya illərində qabaqcıl dünya mədəniyyəti ilə yaxından tanış olmuşdur. O, burada Avropa musiqi klassiklərinin əsərlərini mənimsəmiş, skripka və baritonda çalmağı öyrənmiş, xalq mahnı nümunələrini nota köçürmüşdür. Qori seminariyasında Üzeyir Hacıbəyov gələcəkdə Azərbaycan opera musiqisində öz sözünü deyəcək Müslüm Maqomayev ilə tanış olmuşdur. Seminariya illərindən başlanan dostluq sonralar həm də qohumluğa çevrildi. Üzeyir Hacıbəyov və Müslüm Maqomayev Terequlovlar ailəsi ilə qohum oldular. Belə ki, Üzeyir Hacıbəyov Məleykə xanımla, Müslüm Maqomayev Badigülcamal xanım Terequlova ilə evləndi.[10]
Seminariyanı bitirdikdən sonra Hacıbəyov 1904-cü ildə Cəbrayıl qəzasının Hadrut kəndinə müəllim təyin edilmişdir. Hadrut kənd məktəbində rus dili, hesab, tarix və musiqidən dərs demişdir
Üzeyir Hacıbəyovun Bakıya gəlişi
Hacıbəyov Rusiyada 1905-1907-ci illər inqilabı ərəfəsində Bakıya gəlmiş, Bibiheybətdə, sonralar isə “Səadət” məktəbində dərs demişdir. Üzeyir Hacıbəyov Bakıda ədəbi-publisistik fəaliyyətə başlayaraq В«HəyatВ» qəzetində tərcüməçi işləmişdir. Həmin gündən nəşr edilməyə başlayan В«İrşadВ» qəzetinin əməkdaşı olmuşdur. 1907-ci ildə Bakıda Azərbaycan türkcəsində “Hesab Məsələləri” və “Mətbuatda İstifadə olunan Siyasi, Hüquqi, İqtisadi və Əsgəri Sözlərin Türki-Rusi və Rusi-Türki Lüğəti”ni nəşr etdirir.[11] Rus yazıçısı Nikolay Qoqolun В«ЕћinelВ» povestini Azərbaycan dilinə tərcümə edir.
1911-ci ildə Üzeyir Hacıbəyov musiqi təhsili almaq üçün Moskvaya getmiş, Moskva filarmonik cəmiyyəti nəzdində İlyinskinin xüsusi musiqi kursunda təhsil almışdır. Moskvadan göndərdiyi satirik hekayə və felyetonlar В«İqbalВ» qəzetində dərc olunmuşdur. Maddi ehtiyac üzundən Hacıbəyov Moskvada musiqi təhsilini yarımçıq qoyub, Bakıya qayıtmağa məcbur olmuşdur. Bəstəkar Bakıya qayıdır və burada yaradıcılıq fəaliyyətini davam etdirərək, yazdığı operaları səhnəyə qoymaqla məşğul olur.[12]
Üzeyir Hacıbəyovla Məleykə xanım Hacıbəyova 1910-cu ildə ailə həyatı qurublar. İxtisasca rus dili müəlliməsi olan Məleykə xanım həyat yoldaşının sənətinə yaxın olmaq üçün konservatoriyanın musiqi nəzəriyyəsi şöbəsinə daxil olub. Adətən gecələr işləyən Üzeyir bəyi Məleykə xanım heç vaxt tək qoymayıb. Bu insanlar 38 il qoşa ömür sürüblər.
Ölümün bir addımlığında
1918-ci ildə ermənilərin Azərbaycanda törətdiyi mart qırğını zamanı erməni daşnakları Üzeyir bəyin evini gülləbaran ediblər. Ећərqin ilk operasını yazan bəstəkara qısqanclıqla yanaşan daşnaklar evin divarlarını, damını güllə yağışına tuturlar. Bu qəlpələr 1975-ci ildə bəstəkarın ev-muzeyinin açılışı ərəfəsində təmizlənib.
Sovet hakimiyyətinin ilk illərində Üzeyir Hacıbəyovun adı tez-tez xalq düşmənləri sırasında səslənməyə başlayır. 1920-ci ildə bəstəkarı güllələmək istəyirlər. Bu təhlükə sırf təsadüf nəticəsində sovuşur. Üzeyir Hacıbyovun qaynı Hənəfi Terequlov əqidəcə qatı kommunist idi. O, təhlükəsizlik idarəsi şöbə müdirlərinin birinin masasının üstündə təsadüfən haqqında güllələnmə hökmü çıxarılan 59 nəfərin siyahısında Üzeyir Hacıbəyovun da adını görür. Başılovlu Nəriman Nərimanovun yanına gedərək, vəziyyəti danışır. Nəriman Nərimanov müvafiq orqanlardan həmin siyahını tələb edir. Onları tələm-tələsik qərar çıxarmaqda günahlandıran Nərimanov bu siyahını cırıb atır. Nəriman Nərimanov bəstəkara bir müddət Bakıdan uzaqlaşmağı məsləhət görür.
1939-cu ildə Üzeyir Hacıbəyov şəkər xəstəliyinə tutulur. Uzun illər Üzeyir Hacıbəyovun şəxsi katibi işləyən yaxın qohumu Ramazan Xəlilovun dedyinə görə, bəstəkar bu xəstəliyi bədnam qonşularımızın ucbatından tapıb. Belə ki, 1939-cu ildə Moskvada ittifaq miqyasında milli musiqi alətləri ifaçılarının müsabiqəsi keçirilir. Stalinin göstərişi ilə münsiflər heyətinə Üzeyir Hacıbəyov başçılıq edirdi. Müsabiqə zamanı bəstəkar bərk əsəbiləşir, təbiətcə sakit insan olan Üzeyir bəy uzun müddət sakitləşə bilmir: Azərbaycanı təmsil edən ifaçılar arasında ermənilərin olmasına baxmayaraq, Bakı erməniləri Moskvaya məktub yazırlar və bildirirlər ki,Üzeyir Hacıbəyov millətçilik edərək qeyri-millətlərin müsabiqədə iştirakına əngəllər törədir. 30-cu illər üçün bu ittiham ən ağır ittiham idi. Molotov ona ünvanlanan ərizəyə dərkənar qoyaraq, bəstəkara göndərir: “Özünüz həll edin”. Başdan-ayağa böhtan olan bu ərizə bəstəkarın əsəblərinə ciddi təsir göstərir və o, şəkər xəstəliyinə tutulur.[13]
Üzeyir Hacıbəyov 1948-ci il 22 noyabrda vəfat etmişdir.
Yaradıcılığı
Publisistika
Üzeyir bəy Hacıbəyov bədii yaradıcılığa publisistika ilə başlamışdır. O, “Kaspi”, “Həyat”, “İrşad”, “Tərəqqi”, “Həqiqət”, “İqbal”, “Yeni iqbal” qəzetlərində və “Molla Nəsrəddin” jurnalında “Ordan-burdan”, “O yan-bu yan” və s. başlıqlar altında “Ü”, “Filankəs”, “Behmankəs” və s. gizli imzalarla dövrün mühüm ictimai-siyasi, maarifçilik məsələlərinə dair çoxlu məqalə, felyeton və satirik miniatürlər dərc etdirmişdir.[14] “Molla Nəsrəddin” jurnalında Üzeyir bəy Hacıbəyov məzəli imzalardan çox istifadə etmişdir: “Adı bəy, özü Filankəs”, “Anaş Qurbağa”, “Tısbağa”, “Qatilov”, “Behmankəs”, “Cin”, “Xoca Lələ”, “Bızbıza”, “Çoban”, “Əqrəb” (ehtimal olunur), “Qaf”, “Beş”, “İdarədən”, “Lal uşaq”, “Bala uşaq”, “Gendən baxan”, “Gendən qulaq asan”, “Yalançı” və s. Gülüş, yumor onun həm insan kimi təbiətinin, həm də ədəbi yaradıcılığının, o cümlədən publisistikasının başlıca keyfiyyətlərindən idi. XX əsrin əvvəllərində Azərbaycan mətbuatının aparıcı janrlarından olan felyeton Ü.Hacıbəyovun da publisistik fəaliyyətində əhəmiyyətli yer tuturdu. Bədii və publisist tarazlığı saxlamaq etibarilə Ü.Hacıbəyovun felyetonları, oçerk və parodiyaları böyük dəyəri olan əsl sənət əsərləridir.[15]
Üzeyir Hacıbəyovun zəngin yumoristik söz yaradıcılığı vaxtı ilə dövri mətbuat səhifələrində В«Ordan-burdanВ» ümumi başlığı altında dərc etdirdiyi yazılar xüsusi yer tutur. Ü. Hacıbəyovun В«Bazar söhbətiВ», В«MəzhəkəВ», В«TəhsilВ» kimi əsərləri aşkar seçilən komponentləri ilə satirik hekayə; В«Rəfiqimdən məktubВ», В«Üçüncü dəlləkВ», В«Məclisimizin duzuВ» В«O, heç!В», В«Tərəqqi və gerilikВ», В«Ha fikir edirəm başa düşmürəm!В» kimi yazıları öz publisistik əlamətləri, ictimai-siyasi məzmunu və bədii dəyəri ilə felyetondur. Müəllif əsərlərində əsasən Bakı şəhər Dumasının fərsiz deputatlarını rüsvay edir, tutduqları siyasi mövqeyə layiq olmadıqlarını nümayişkaranə açıqlıqla onların uzlərinə vurur, fəaliyyətsiz В«qlasnılarıВ» barsız ağaclara bənzədir. Ü. Hacıbəyovun qaravəlli və satirik miniatürlərini (məsələn В«Dövlət DumasıВ», В«Ata və oğulВ», В«MoizəВ» və s.) böyük komedioqrafın sonrakı səhnə əsərlərinə səmərəli müqəddimə hesab etmək olar.[16]
Bütün ömrü boyu Üzeyir bəy Azərbaycan mədəniyyətinə, musiqisinə xidmət edən bu unudulmaz şəxsiyyət 300-dən çox xalq mahnısını nota salmış, marş, kontata, fantaziya, mahnı və romanslar, kamera və xor əsərlərini yazmışdır. Üzeyir bəy Hacıbəyov həm Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin, həm də sovet Azərbaycanının himnlərini müəllifi olmuşdur.
Operalar
Üzeyir Hacıbəyov, 1913-cü il
Üzeyir Hacıbəyov xalqda musiqili səhnə əsərlərinə maraq oyatmaq məqsədilə Azərbaycan dilində milli opera yaratmaq qərarına gəlir. Bu işdə qardaşları Zülfüqar Hacıbəyov və Ceyhun Hacıbəyli, seminariya dostları, dövrün, maarifçi ziyalıları, azərbaycanlı artistlər Hüseyn Ərəblinski, Hüseynqulu Sarabski, Əbdürrəhimbəy Haqverdiyev, Hənəfi Terequlov və başqaları ona yaxından kömək edirlər.
Leyli və Məcnun
Əsas məqalə: Leyli və Məcnun (opera)
“Leyli və Məcnun” operasının afişası, 1908-ci il
Hacıbəyovun 1908-ci il yanvarın 12-də (yeni təqvimlə 25-də) Bakıda Hacı Zeynalabdin Tağıyevin teatrında göstərilən “Leyli və Məcnun” operası ilə təkcə Azərbaycanda deyil, bütün müsəlman Ећərqində opera sənətinin əsası qoyulmuşdur. Hacıbəyov operanın librettosunu Füzulinin eyni adlı poeması əsasında yazmışdır. İlk tamaşaya istedadlı aktyor və rejissor Hüseyn Ərəblinski quruluş vermişdi. Dirijor isə yazıçı-dramaturq Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev idi. Məcnun rolunda Hüseynqulu Sarabski, Leyli rolunda isə aşpaz şagirdi Əbdürrəhim Fərəcov çıxış etmişlər. Sonrakı tamaşalarda isə Hacıbəyov özü və onun yaxın dostu və məsləkdaşı bəstəkar Müslüm Maqomayev dirijorluq etmişlər.
Bəstəkarın fikrincə, Füzuli poemasının ruhu, lirikası, “Leyli və Məcnun” poemasının romantizmi məhz muğam kimi möhtəşəm bir musiqi ilə təcəssüm oluna bilər. Operanın musiqisi əsasən muğam və təsniflər üzərində qurulmuşdur. “Leyli və Məcnun” ilə musiqi tarixində operanın yeni növü – muğam operası meydana gəldi. Üzeyir Hacıbəyovun məhz Füzulinin yaratdığı В«Leyli və MəcnunВ» poemasına müraciətinin səbəbi ondan ibarət idi ki, bu əsər Azərbaycan dilində yazılaraq, Ећərq ədəbiyyatının inkişafına böyük təsir göstərmişdi. Bu əsərdən parçalar peşəkar xanəndələr tərəfindən muğamlarda çox ifa olunaraq, xalq arasında geniş yayılmışdı. Azərbaycanda ilk opera olan В«Leyli və MəcnunВ» xalq tərəfindən çox sevildi və bu günə kimi də Azərbaycan opera və balet teatrının səhnəsində oynanilir.[17] Azərbaycan operasının məhz Füzulinin В«Leyli və MəcnunВ» poeması əsasında yazılması təsadüfi deyil. Üzeyir yaradıcılığında Füzuli poeziyasına çox dərin bir məhəbbət hökm sürürdü. Səməd Vurğun çox doğru olaraq Üzeyirə “Ey Füzuli şerinin bir bəstəkar qardaşı!”—deyə müraciət edirdi.[18]
Məcnun rolunun ilk ifaçısı Hüseyinqulu Sarabski olmuşdur. Daha sonra Sidqi Ruhulla, Xanlar Haqverdiyev, Əliövsət Sadıqov, Ећirzad Hüseynov, Gülağa Məmmədov, Mais Salmanov, Qulu Əsgərov, Bakir Haşimov, Əli Mehdiyev, Arif Babayev, Baba Mirzəyev, Canəli Əkbərov, Səfa Qəhrəmanov, Alim Qasımov və Mənsum İbrahimov bu rolu ifa etmişlər.
Yarandığı gündən sevilən, musiqisi və sözləri dillər əzbərinə dönən “Leyli və Məcnun” operası milli mədəniyyətimizin şanlı salnaməsinəçevrildi. Operanın səhnələşdirilməsində əsas problem Leyli rolunun ifaçısını seçmək idi. XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanda qadın aktyorları səhnədə problem olduğu üçün bu rolun ilk ifaçısı çayçı Əbdürrəhman Fərəcov seçilib. Bir dəfə Üzeyir bəy çayçıda olarkən çayçı işləyən birinin xoş zümzüməsini eşidir və onu Operaya gətirərək Leyli rolunu ona təklif edir. İkinci tamaşada Fərəcov Leyli rolunu oynamaqdan imtina edir. Yenə də təsadüf nəticəsində Miri adlı bir şəxsə Leylini oynamaq həvalə edilir.
Sonralar Əhməd Ağdamski, Hüseynağa Hacıbababəyov və nəhayət qadın ifaçılardan səhnəyə Sona Hacıyeva, Məhbubə Paşayeva,Yavər Kələntərli, Gülxar Həsənova, Cahan Talışinskaya, Sima xanım, Simuzər Hətəmova, Rübabə Muradova, Sara Qədimova, Zeynəb Xanlarova, Rəsmiyyə Sadıqova, Flora Kərimova, Nəzakət Məmmədova, Səkinə İsmayılova, Qəndab Quliyeva, Yaqut Abdullayeva, Gülyaz Məmmədova, Nəzakət Teymurova, Gülüstan Əliyeva və Aygün Bayramova olmuşdur.[19]
Hacıbəyov 1909-1915-ci illərdə bir-birinin ardınca “Ећeyx Sənan” (1909), “Rüstəm və Söhrab” (1910), “Ећah Abbas və Xurşud banu” (1912), “Əsli və Kərəm” (1912), “Harun və Leyla” (1915) muğam operaların librettosunu xalq dastanları və rəvayətlər, Firdovsinin “Ећahnamə” əsərinin motivləri əsasında yazmışdır. O, “Leyli və Məcnun”dakı üslub xüsusiyyətlərini və estetik sənət prinsiplərini sonrakı operalarında da davam etdirmişdir.[20]
Xalq dastanı əsasında bəstələdiyi “Əsli və Kərəm” operasında Hacıbəyov muğamatla bərabər aşıq musiqisindən də istifadə etmişdir.
Üzeyir Hacıbəyov, 1946-cı il
1937-ci il aprelin 30-da Azərbaycan Opera və Balet Teatrında “Koroğlu” operası ilk dəfə tamaşaya qoyuldu. Xalq qəhrəmanlıq dastanının motivlərinə əsaslanan “Koroğlu” operası Azərbaycanda ilk klassik opera hesab olunur. Bu əsər Üzeyir Hacıbəyovun yaradıcılığının zirvəsini təşkil edir.[21] Elə həmin il Üzeyir Hacıbəyov “Azərbaycan SSR xalq artisti” fəxri adına layiq görülmüşdür.
Koroğlu operası
Əsas məqalə: Koroğlu (opera)
1937-ci il aprelin 30-da Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrında ilk dəfə tamaşaya qoyulan “Koroğlu” operası (librettosu H.İsmayılov və Məmməd Səid Ordubadinindir) Hacıbəyov yaradıcılığının zirvəsini təşkil edir. Azərbacan opera sənətinin incilərindən sayılan bu operada Üzeyir bəy ilk dəfə olaraq klassik opera formasına riayət edərək bitkin ariyalar, kütləvi xor səhnələri, müxtəlif ansambllar, balet nömrələri, reçitativlər yaratmışdır.[22]
O, “Koroğlu” operasında simfonik orkestrin tərkibinə Azərbaycan xalq musiqi alətlərini daxil edərək orkestrin rəngarəng səslənməsinə nail olmuşdur. Üzeyir bəy Azərbaycan musiqisində köklü dönüş yaratmış dahi bəstəkardır. O, XIX əsrin əvvəllərinədək şifahi xalq musiqi sənəti şəklində mövcud olan Azərbaycan milli musiqisini Qərbi Avropa bəstəkarlıq məktəblərinin nailiyyətləri, forma və janrları ilə zənginləşdirmiş, Azərbaycan və ümumiyyətlə Ећərq musiqisinin gələcək inkişaf perspektivlərini, estetik prinsiplərini müəyyənləşdirmişdir.
1938-ci ildə Moskvada keçirilən Azərbaycan incəsənəti dekadasında “Arşın mal alan”, “Koroğlu” operaları böyük maraqla qarşılanır. Hər iki operaya baxan Stalin bəstəkarın yaradıcılığını yüksək qiymət verir. “Koroğlu”nu zamanıda yaradılan opera hesab edən Stalin Üzeyir Hacıbəyova məsləhət görür ki, “Bir yox, iki belə opera yaratmaq lazımdır”.
Stalinin göstərişi ilə Azərbaycandan gələn nümayəndə heyətinin şərəfinə ziyafət təşkil edilir. Deyilənə görə, həmin məclisdə Üzeyir Hacıbəyova yuxarı başda Stalinlə Mircəfər Bağırovun yanında yer göstərilir. Stalin Üzeyir bəylə xeyli söhbət edir və söhbət əsnasında “Arşın mal alan” operasına hələ Gürcüstanda olarkən baxdığını bildirir, “Arşın mal alan”dan parçalar da oxuyur.
Hacıbəyov həyatının son illərində “Firuzə” operası üzərində işləmişdir. Bu bitməmiş operadan təkcə Firuzənin ariyası qalmışdır.[23]
Musiqili komediyalar
Üzeyir bəy Azərbaycan musiqisində köklü dönüş yaratmış dahi bəstəkardır. O, 19-cu əsrin əvvəllərinədək şifahi xalq musiqi sənəti şəklində mövcud olan Azərbaycan milli musiqisini Qərbi Avropa bəstəkarlıq məktəblərinin nailiyyətləri, forma və janrları ilə zənginləşdirmiş, Azərbaycan və ümumiyyətlə Ећərq musiqisinin gələcək inkişaf perspektivlərini, estetik prinsiplərini müəyyənləşdirmişdir. Hacıbəyov həm də böyük musiqişunas alim idi. O, müasir Azərbaycan elmi musiqişunaslığının əsasını qoymuş, musiqiyə dair çoxlu məqalələr yazmış, tədqiqatlar aparmışdır.
Üzeyir Hacıbəyovun qəbirüstü abidəsi
Ər və arvad
Əsas məqalə: Ər və arvad (musiqili komediya)
Müsəlman şərqində ilk operetta da Üzeyir Hacıbəyovun adı ilə bağlıdır. Bəstəkarın ilk musiqili komediyası üç pərdədən ibarət “Ər və arvad”dır. Bu əsər Azərbaycanda musiqili komediyanın ilk nümunəsidir. Əsərin ilk tamaşası 1910-cu ildə olmuşdur. Rollarda H.Sarabski (Mərcan bəy), Ə.Ağdamski (Minnət xanım) və başqaları çıxış etmişlər. Komediyalarının mətnini də Üzeyir bəy özü yazmışdır.
O olmasın, bu olsun
Əsas məqalə: O olmasın, bu olsun (operetta)
1910-cu ildə Üzeyir Hacıbəyov “Ər və arvad”dan sonra ikinci operettasını yazır. İlk tamaşa 1911-ci il aprelin 25-də (mayın 8-də) Bakıda, Mayılov qardaşlarının teatrında olmuşdur. Əsərin musiqi partiyası ənənəvi xalq mahnı-rəqs havalarına əsaslanan orijinal parodiya uzərində qurulmuşdur. “Uzundərə” lirik xalq rəqsinin bir qədər dəyişdirilən melodiyasından istifadə olunmuş və Məşədi İbadın ilkin xarakteristikasını verən “Mən nə qədər, nə qədər qoca olsam da” mahnısı bu yöndəmsiz, çirkin tacirin ifasında ifrat mubaliğəli səslənir. Əsərin sonuncu pərdəsində təkrarlanan bu mahnı Məşədi İbadın mənəvi məğlubiyyətini göstərir.
Sonralar “O olmasın, bu olsun” musiqili komediya müxtəlif dillərə tərcümə olunaraq Qafqazyanı ölkələrdə, eləcə də Türkiyədə, Bolqarıstanda, Yəməndə və digər məmləkətlərdə tamaşaya qoyulmuşdur.
Arşın mal alan
Əsas məqalə: Arşın mal alan (operetta)
Üzeyir Hacıbəyovun üçüncü və sonuncu musiqili komediyası “Arşın mal alan”dır. “Arşın mal alan” musiqili komediyasında inqilabdan əvvəlki Azərbaycan məişəti, xalq adət və ənənələri əksini tapmışdır. Hacıbəyov 1911-ci ildə musiqi təhsilini artırmaq üçün Moskvaya getmiş, həmin il burada filarmonik cəmiyyətin musiqi kurslarında, 1913-cü ildə isə Peterburq konservatoriyasında oxumuşdur. Peterburq dövrü Hacıbəyovun yaradıcılığında mühüm rol oynamış, o, “Arşın mal alan” musiqili komediyasını məhz burada yaratmışdır. Üzeyir Hacıbəyovun yazdığı bu operetta 70-ə yaxın xarici dilə tərcümə edilmiş, 100-dən çox teatrın səhnəsində oynanılmışdır. “Arşın mal alan” beş dəfə ekranlaşdırılmış, dəfələrlə qrammafon valına yazılmışdır.
“Arşın mal alan” musiqili komediya əsasında ilk bədii film 1916-cı ildə çəkilmişdi. Bu, səssiz film olub.
İkinci dəfə 1917-ci ildə Sankt-Peterburqdan gəlmiş Q.Beyyatov “Arşın mal alan”ı yenidən ekranlaşdırmışdı. Lakin o bu işi görərkən nə müəllifdən icazə almış, nə də onunla məsləhətləşmişdi. Bu səbəbdən də cəmi iki gün nümayiş etdirilən film ekrana buraxılmamışdır.
Üçüncü dəfə isə 1937-ci ildə ABЕћ-da yaşayan rejissor R.Mamulyan adlı bir erməni rejisor “Arşın mal alan”ı Üzeyir Hacıbəyovdan icazə almadan, ekranlaşdırmışdır. Filmdə Azərbaycan bəstəkarının adını göstərməmişdir.
Dördüncü dəfə “Arşın mal alan” 1945-ci ildə Bakı kinostudiyasında ekranlaşdırılmış və bu musiqili film də dünyada geniş şöhrət qazanmışdır. Baş rolda Rəşid Behbudov çəkilib. Lakin əsərlərinə kimlərinsə düzəliş etmələri il heç cür barışmayan Üzeyir bəy “Arşın mal alan” bədii filmindən narazı qalmışdı. Filmə baxış sona yetəndən sonra Üzeyir bəy söz alaraq deyib: “Mənim övladım yoxdur. Əsərlərim mənim övladlarımdır. Heç kimin onlara toxunmağa haqqı yoxdur”.[13]
1965-ci ildə isə “Arşın mal alan” musiqili komediyası Bakıda yenidən ekranlaşdırıldı. Bu rəngli, musiqili filmin rejissoru Tofiq Tağızadə, musiqi redaktoru Fikrət Əmirov idi. Bu film uğurlu alınmışdı. Baş rolun ifaçıları Həsən Məmmədov, Murad Yegizarov, Nəcibə Məlikova, Leyla Ећıxlinskaya, [ çıları valeh etməkdədir. Hacıbəyovun “Arşın mal alan” musiqili komediyası ingilis, alman, çin, ərəb, fars, polyak, ukrayna, belorus, gürcü və s. dillərə tərcümə edilmişdir.[24].
Musiqili komediyaların siyahısı:
1909 – “Ər və arvad”. 3 pərdədə. Librettosu Üzeyir Hacıbəyovundur. İlk tamaşa 1910-cu il mayın 24-də (iyunun 6-da) Bakıda, Nikitin qardaşlarının teatr-sirkində olmuşdur.
1910 – “O olmasın, bu olsun”. 4 pərdədə, əvvəlcə 3 pərdədə idi (hamam səhnəsi 1915-ci ildə yazılmışdır). Librettosu Üzeyir Hacıbəyovundur. İlk tamaşa 1911-ci il aprelin 25-də (mayın 8-də) Bakıda, Mayılov qardaşlarının teatrında olmuşdur.
1913 – “Arşın mal alan”. 4 pərdədə. Librettosu Üzeyir Hacıbəyovundur. İlk tamaşa 1913-cü il oktyabrın 25-də (noyabrın 7-də) Bakıda, Hacı Zeynalabdin Tağıyevin teatrında olmuşdur.
İnstrumental müşayiətli xor əsərləri
1919 – “Azərbaycan”. Xor və orkestr üçün. Sözləri Əhməd Cavadındır.
“Milli marş”. Xor və orkestr üçün. Sözləri Üzeyir Hacıbəyovundur.
1930 – “Himn”. Xor və simfonik orkestr üçün. Sözləri Üzeyir Hacıbəyovundur.
1934 – “Kantata”. M. Firdovsinin 1000 illiyinə həsr olunub. Xor və simfonik orkestr üçün.
“Qızıl əsgər marşı”. Solist, xor və fortepiano üçün. Sözləri Məmməd Səid Ordubadinindir.
1936 – “Azərbaycan xalq mahnılarının xor üçün işləmələri”. Xalq çalğı alətləri ansamblı və ya fortepianonun müşayiəti ilə xor üçün (“Ay bəri bax”, “Gedək gəzək bağçada”, “Aman nənə”, “Nə gözəldir”, “Lolo”, “Sən gözəl”, “Ləlli”).
“Süvari marşı”. Xor və fortepiano üçün.
“Piyadalar marşı”. Xor və fortepiano üçün.
1938 – “Kantata”. Solist, xor, simfonok orkestr və rəqs qrupu üçün. Sözləri Süleyman Rüstəmindir.
“Ölməz sənətkar Mirzə Fətəli Axundovun anadan olmasının 125 illiyi münasibətilə”. Xor və fortepiano üçün. Sözləri H. Natiqindir.
1939 – “Kantata”. Solist, xor, simfonik orkestr və rəqs qrupu üçün.
1942 – “Vətən və cəbhə” kantatası. Solist, xor, simfonik orkestr və rəqs qrupu üçün. Sözləri Üzeyir Hacıbəyovundur.
“Ey Vətən”. Xor və fortepiano üçün. Sözləri Səməd Vurğunundur.
1945 – “Azərbaycan SSR Dövlət himni”. Xor və simfonik orkestr üçün. Sözləri Səməd Vurğun və Süleyman Rüstəmindir.
“Qələbə himni” (“Zəfər himni”). Xor və simfonik orkestr üçün. Sözləri Səməd Vurğunundur.
“Stalinə salam”. Xor və simfonik orkestr üçün. Sözləri Süleyman Rüstəmindir.
1947 – “Kantata”. Nizami Gəncəvinin 800 illiyinə həsr olunmuşdur. Xor və simfonik orkestr üçün. Sözləri Süleyman Rüstəmindir.
Orkestr əsərləri 1928—1933
“Kolxoz çöllərində”. Xalq çalğı alətləri orkestri üçün.
“Arazbarı”. Simfonik orkestr üçün.
“Təntənəli marş”. Azərbaycan Türk Teatrının 10 illiyinə həsr olunmuşdur. Simfonik orkestr üçün.
“Fantaziya в„–1”. Xalq çalğı alətləri orkestri üçün.
“Fantaziya в„–2”. Xalq çalğı alətləri orkestri üçün.
“Cəngi”. Xalq çalğı alətləri orkestri üçün (1941).
Kamera-instrumental əsərləri 1925—1945
“Aşıqsayağı”. Skripka, violonçel və fortepiano üçün.
“Uşaq albomu”. Fortepiano üçün.
“Sonatina”. Fortepiano üçün.
“Uşaq pyesləri”. Fortepiano üçün.
Xoreoqrafik miniatürlər (1919)
Azərbaycan. “Qaytağı” (Dağıstan).
Romans-qəzəllər
Nizaminin qəzəl dühası Üzeyir Hacıbəyov üçün yeni bir ilham mənbəyi olmuşdu. Nizami qəzəllərinin dərin mənası bu qəzəllərə layiq musiqi əsərləri yaratmağı tələb edirdi. “Sənsiz”, “Sevgili canan” kimi qəzəl incilərinə layiq musiqi əsərləri yaradan böyük sənətkarımız, Üzeyir Hacıbəyov olmuşdur. Nizami dühasına Üzeyir musiqisinin əlavə olunması təkrarolunmaz romansların yaradılmasına səbəb oldu.[25]
“Sənsiz”. Səs və fortepiano üçün. Sözləri Nizami Gəncəvinindir (Azərbaycan dilinə tərcüməsi Cəfər Xəndanındır) (1941). Ећikəsteyi-fars üstündə yazılmışdır. “Sənsiz” qəzəli bir tənhalığın, sənsizliyin ürək çırpıntısıdır.[26]
“Sevgili canan”. Səs və fortepiano üçün. Sözləri Nizami Gəncəvinindir (Azərbaycan dilinə tərcüməsi Mirvarid Dilbazinindir) (1943). “Bayatı Ећiraz” muğamı üzərində qurulmuşdur. “Sevgili canan” qəzəli bir gözəlin tə’rifini verir.[27]
Mahnılar
“Çırpınırdı Qara dəniz”. Səs və fortepiano üçün. Sözləri Əhməd Cavadındır (1918).
“Yetim quzu”. Səs və fortepiano üçün. Sözlərinin müəllifi məlum deyil (1927).
“Bir quş düşdü havadan”. Səs və fortepiano üçün. Sözlərinin müəllifi məlum deyil (1927).
“Qaragöz”. Səs və xalq çalğı alətləri ansamblı üçün. Sözləri H. Natiqindir (1930).
“Komsomolçu qız”. Səs və fortepiano üçün. Sözləri Məmmədhüseyn Təhmasibindir (1932).
1933—1934
“Süvari mahnısı”. Səs və fortepiano üçün. Sözləri H. Natiqindir.
“Pilotlar”. Səs və fortepiano üçün. Sözləri M. Seyidzadənindir.
“Bayram günü”. Səs və fortepiano üçün. Sözləri M. Seyidzadənindir.
“Çağırış”. Səs və fortepiano üçün. Sözləri S. Əliyevanındır (İlk variantı “Mazut” adı ilə 30-cu illərdə yazılmışdır) (1941).
“Ећəfqət bacısı”. Səs və fortepiano üçün. Sözləri Səməd Vurğunundur. İfa edən: Ећövkət Ələkbərova (1941)
1942
“Vətən ordusu”. Səs və fortepiano üçün. Sözləri Səməd Vurğunundur.
“Yaxşı yol”. Səs və fortepiano üçün. Sözləri Süleyman Rüstəmindir. İfa edən: Ећövkət Ələkbərova
“Ananın oğluna nəsihəti” Səs və fortepiano üçün. Sözləri aşıq M. Bayramovundur.
“Döyüşçülər marşı”. Səs və fortepiano üçün. Sözləri Səməd Vurğunundur.
Filmoqrafiya
Arşın mal alan (film, 1917)
Arşın mal alan (film, 1945)
O olmasın, bu olsun (film, 1956)
Arşın mal alan (film, 1965)
Haqqında çəkilən filmlər
Üzeyir Hacıbəyov (film, 1965)
Üzeyir Hacıbəyov (film, 1976)
Üzeyir ömrü (film, 1981)
Üzeyir Hacıbəyov (film, 1986)
Elmlər Akademiyasında fəaliyyəti
SSRİ Xalq Komissarları Sovetinin 1945 il 23 yanvar tarixli qərarı ilə SSRİ EA Azərbaycan Filialı Azərbaycan SSR EA-ya çevrildi. Həmin il Azərbaycan SSR EA-ya 15 həqiqi üzv seçildi. Onun ilk heyətində Ü.Hacıbəyov, S.Vurğun, M.İbrahimov, Y.Məmmədəliyev, M.Qaşqay, A.A.Qrossheym, S.Dadaşov, İ.Q.Yesman, M.Mirqasımov, Ећ.Əzizbəyov, Ə. Əlizadə, M.Topçubaşov, M.Hüseynov, H.Hüseynov və İ.İ.Ећirokoqorov daxil oldu. Azərbaycan EA İncəsənət İnstitutu 1945-ci ildə böyük Azərbaycan bəstəkarı, akademik Üzeyir Hacıbəyov tərəfindən yaradılıb və ilk dövrlər Azərbaycan İncəsənət Tarixi İnstitutu adlanırdı. 1945-1948-ci illərdə bu institutun direktoru Üzeyir bəy olmuşdur.
Hacıbəyov Zülfüqar Əbdülhüseyn oğlu (17 aprel 1884 – 30 sentyabr 1950) — bəstəkar, Azərbaycanın əməkdar incəsənət xadimi (1943), Azərbaycan Musiqili Komediya Teatrının banilərindən biri.
Həyatı
Zülfüqar Hacıbəyov 1884-cü il aprelin 17-də Ећuşa şəhərində anadan olub. Zülfüqarın kiçik qardaşları Üzeyir və Ceyhunun sənətdə, milli baxışlarının formalaşmasında oynadığı “böyük qardaş” rolu haqda sənədlər, söhbətlər, xatirələr çoxdur. Bu barədə onun öz xatirələri də vardır. Professional Azərbaycan musiqisinin banisi Üzeyir Hacıbəyov, bəstəkar və dirijor Müslüm Maqomayev, səhnə ustaları Hüseynqulu Sarabski, Hüseyn Ərəblinski kimi sənətkarlar sırasında Zülfüqar Hacıbəylinin də məxsusi yeri vardır.
Bəstəkar Üzeyir Hacıbəyovun qardaşıdır.
Bəstəkar və dirijor Niyazinin atasıdır.
Yaradıcılığı
Zülfüqar Hacıbəyov ilk Azərbaycan operettası – “50 yaşında cavan”ın (1910) müəllifidir. Operetta Azərbaycan səhnəsində komediya janrının ilk nümunəsi sayılır. Mətni də, musiqisi də Zülfüqar Hacıbəyova məxsus olan əsər sadə və əyləncəli məzmuna malik üçpərdəli və dördşəkillidir.
Əsərin ilk tamaşası 1911-ci ilin aprelində Tiflisdə Gürcü Zadəganları Teatrında olmuşdur. Sonralar operetta Bakıda, Naxçıvanda, İrəvanda, Ећuşada göstərilmişdir. Zülfüqar Hacıbəyovun əsərləri Azərbaycanın musiqi sənətində mühüm rol oynamışdır. Azərbaycan bəstəkarlarının yaradıcılığına yeni bir cərəyan gətirən “Aşıq Qərib” operasında xalq rəvayətindən istifadə olunmuşdur. O, 1917-ci ildə “Üç aşiq və ya Məlikməmməd” adlı fantastik süjetə malik bir operanın səhnəyə qoyulması üçün xüsusi geyimlər də hazırlatmışdır. Lakin, naməlum səbəblərdən nə o zaman, nə də sovet hakimiyyəti illərində bu əsər tamaşaya qoyulmadı.
XX əsrin 20-ci, 30-cu illərinin məşhur mahnıları olan “Kənd qızı”, “Çoban qız”, “Əsgər nəğməsi” məhz ilk bəstəkar mahnıları sayılır. Klassik musiqinin yaradılmasında da Zülfüqar Hacıbəyovun zəhməti böyükdür.
O, 1932-ci ildə “Kölə qadınların rəqsi” adlı simfonik pyes bəstələmişdir. Bundan başqa, Zülfüqar Hacıbəyov bir sıra kantatalar da yaratmışdır. 1935-ci ildə oğlu, məşhur dirijor Niyazi ilə birlikdə Cəfər Cabbarlının eyniadlı pyesi əsasında çəkilən ilk səsli Azərbaycan filminə – “Almaz”a musiqi yazmışdır.
Zülfüqar Hacıbəyovun son əsəri 1950-ci ildə Zakir Bağırovla birlikdə yazdığı kantata olub. Elə həmin ilin sentyabrında Zülfüqar Hacıbəyov dünyasını dəyişir. Zülfüqar Hacıbəyovun əsərləri Azərbaycan musiqi sənətində yeni yaradıcılıq formalarının meydana gəlməsi prosesini sürətləndi. “Evli ikən subay”, “11 yaşlı arvad və varlı” musiqili komediyaları və “Aşıq Qərib” operası Zülfüqar Hacıbəyova böyük şöhrət gətirdi.[1]
Əsərləri
Musiqili komediyalar
“Əlli yaşında cavan” (1909)
“On bir yaşlı arvad” (1911)
“Evliykən subay” (1911)
Operalar
“Aşıq Qərib” (1915)
“Nüşabə” – Nizaminin “İskəndərnamə” poeması və Abdulla Ећaiqin librettosu əsasında, yarımçıq qalıb
“Üç aşiq və ya Məlikməmməd” – yarımçıq qalıb
Vokal əsərlər
Nəğmələr: “Kəndçi qızı”, “Çoban qızı”, “Əsgər nəğməsi” və s.
“Azərbaycan” kantatası
Digər əsərlər
“Kölə qadınların rəqsi” simfonik əsəri (1932) ona böyük şöhrət gətirir
Xalq Çalğı Alətləri Orkestri üçün “Cəngi” – Fikrət Əmirovla birgə
Filmoqrafiya
Almaz (film, 1936) (tammetrajlı bədii film) – Niyazi ilə birgə bu filmə musiqi yazmışdır
Üzeyir ömrü (film, 1981)
Maestro Niyazi (film, 2007)
Qara Əbülfəz oğlu Qarayev (d. 5 fevral 1918 — ö. 13 may 1982) — görkəmli Azərbaycan bəstəkarı və pedaqoqu, SSRİ Xalq Artisti (1959), Stalin mükafatı laureatı (1946, 1948), Lenin mükafatı laureatı (1967), Sosialist Əməyi Qəhrəmanı (1978), Lenin, Oktyabr İnqilabı və Qırmızı Əmək Bayrağı ordenlərinin laureatı, SSRİ Ali Sovetinin deputatı, AMEA-nın akademiki. Müharibədən sonrakı dövr Azərbaycan mədəniyyətinin ən görkəmli nümayəndələrindən biri.
Həyatı
Qara Qarayev 1918-ci il fevralın 5-də Bakı şəhərində məşhur həkim-pediatr Əbülfəz Qarayevin və Sona xanım İskəndər qızının ailəsində anadan olmuşdur. Qara Qarayev nəslində özünü musiqi sənətinə həsr eləmiş ilk adamdır. Ata tərəfi Abşeronun Fatmayı kəndindən, ana babası İskəndər bəy Axundov isə Ећamaxının məşhur nəsillərindən idi. Bu ailə 20-ci əsrin Bakı ziyalıları kimi çox da zəngin deyildi.[1] 1926-cı ildə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası yanında musiqi məktəbinə qəbul edilmiş, 1930–cu ildən Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası yanında musiqi texnikumunda professor Georgi Ећaroyevin fortepiano sinfinin tələbəsi, 1935–ci ildən isə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında bəstəkarlıq (Leopold Rudolf) və Azərbaycan xalq musiqisinin əsasları (Üzeyir Hacıbəyov) siniflərinin tələbəsi olmuşdur. 1938–ci ildən 1940-cı ilədək P.İ.Çaykovski adına Moskva Dövlət Konservatoriyasında bəstəkarlıq sinfinin (A.N.Aleksandrov) tələbəsi olmuşdur. Bir müddət Bakıya qayıtdıqdan sonra 1946-cı ilədək yenidən Moskva Dövlət Konservatoriyasında bəstəkarlıq sinfinin (Dmitri Ећostakoviç) tələbəsi olmuşdur.
1982–ci il mayın 13-də Moskva şəhərində dünyasını dəyişmişdir. Bakıda dəfn olunmuşdur.
Bəstəkar Fərəc Qarayevin atası, həkim-pediatr Mürsəl Qarayevin qardaşı və Mədəniyyət və Turizm naziri Əbülfəs Qarayevin əmisidir.
Fəaliyyəti
1937–ci ildən Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqına üzv qəbul edilmişdir. Moskvadan qayıtdıqdan sonra 1941–ci ildəMüslüm Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasının bədii rəhbəri vəzifəsini tutmuşdur. 1944–cü ildə Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının idarə heyəti sədrinin müavini olmuşdur.
1946–cı ildən Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında bəstəkarlıq sinfində müəllim kimi işə başlamış, elə həmin il SSRİ Bəstəkarlar İttifaqı təşkilatı komitəsinin üzvü seçilmişdir.
1948–ci ildə SSRİ Bəstəkarlar İttifaqı idarə heyətinin üzvü seçilmiş, Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının dosenti, Azərbaycan Elmlər Akademiyasının memarlıq və incəsənət İnstitutunun musiqi bölməsinə rəhbərlik etməyə başlamışdır. 1949-1953-cü illərdə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının direktoru olmuşdur. 1950–ci ildə SSRİ Nazirlər Soveti yanında SSRİ Dövlət mükafatları üzrə komitənin üzvü təyin edilmiş, 1952–ci ildə Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqı idarə heyətinin sədri seçilmişdir.
1953–cü ildə Leninqrad Dövlət Kiçik (“Malıy”) opera teatrında “Yeddi gözəl” baletinin ilk tamaşası qoyulmuşdur.
1954–1982-ci illərdə SSRİ Lenin və Dövlət mükafatları komitəsinin üzvü olmuşdur.
1956–1973-cü illərdə Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının birinci katibi işləmiş, 1957–ci ildə SSRİ kinematoqraf işçilər ittifaqının üzvü 1962-ci ilədək SSRİ Bəstəkarlar İttifaqı idarə heyətinin üzvü olmuşdur. 1955-1976-cı illərdə IV-IX çağırış SSRİ Ali Sovetlərinin deputatı olmuşdur.
1959–cu ildə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasının bəstəkarlıq kafedrasının professoru, Azərbaycan Elmlər Akademiyasının akademiki. 1960–cı ildə Azərbaycan Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin üzvü seçilmişdir.
1961-ci ildə Cənubi Afrika yazıçısı Piter Abrahamsın eyniadlı əsəri əsasında yazdığı “İldırımlı yollarla” baletindən İkinci süitanın ifası ilə bağlı Los-Ancelesdə I beynəlxalq çağdaş musiqi festivalının iştirakçısı olmuşdur.
1963–ci ildə Leninqrad Kiçik (“Malıy”) opera teatrının qastrolları zamanı Qahirədə “Yeddi gözəl” baletinin tamaşaya qoyulması ilə bağlı Misir Ərəb Respublikasında səfərdə olmuşdur. 1964–cü ildə SSRİ Böyük teatrının qastrolları zamanı “İldırımlı yollarla” baletinin tamaşaya qoyulması ilə bağlı “Varşava payızı” çağdaş musiqi festivalında iştirak etmişdir.
1965–ci il aprelin 21-i Moskvada, iyunun 2-i Bakıda Üçüncü simfoniyanın ilk ifası baş tutmuşdur.
1966-cı ildə Dirijorların İkinci Ümumittifaq müsabiqəsində münsiflər heyətinin sədri olmuş, sovet mədəniyyət və incəsənət ustaları arasında İspaniyaya səfər etmiş, Bakıda “Klassik süitanın” ilk ifası olmuşdur.
1968–ci il aprelin 21–də Qorki (indiki Nijni Novqorod) şəhərində, aprelin 28-i Moskvada Violino ilə simfonik orkestr üçün Konsertin ilk ifaları olmuşdur.
1969–cu ildə “Yeddi gözəl” baletinin və “Leyli və Məcnun” simfonik poemasının musiqisinə balet tamaşasının göstərilməsi ilə bağlı Parisdə keçirilən ümumdünya rəqs festivalına, sovet mədəniyyət və incəssənət ustaları arasında Yaponiyaya səfər etmişdir.
1971–ci ildə “Qoyya” filmininə yazdığı musiqi ilə bağlı çəkiliş bölüyü ilə Almaniya Demokratik Respublikasında səfərdə olmuşdur.
1972–ci ildə “Varşava payızı” çağdaş musiqi festivalında və bəstəkarlar ittifaqları katibliklərinin toplantılarında keçirilən balet artistlərinin İkincı beynəlxalq musabiqəsində münsiflər heyətinin üzvü olmuşdur.
1973-cü ildə P.İ. Çaykovski adına V beynəlxalq musiqi musabiqəsinin münsiflər heyətinin üzvü, modal musiqi məsələləri ilə bağlı Türkiyədə keçirilən beynəlxalq konqresdə iştirak etmişdir.
1976-cl ildə “Gənc bəstəkarların yetişdirilməsi” simpoziumunun işində iştirak etmiş, sovet və italyan bəstəkarlarının ikitərəfli iştirakı ilə bağlı İtaliyanın Pezaro şəhərinə səfər etmişdir.
1978-ci ildə Ümumdünya müəllif hüquqları agentliyi konqresinin iştirakçısı kimi Parisdə səfərdə olmuş, Moskva operetta teatrında “Çılğın qaskoniyalı” müziklinin ilk tamaşası qoyulmuşdur.
Qara Qarayev həmçinin gözəl müəllim olmuş, neçə-neçə gözəl bəstəkarlar yetişdirmiş, Azərbaycan musiqisinin tədqiqinə dair məqalələt dərc etdirmişdir.
Adlar və mükafatlar
“Əməkdə igidliyinə görə” medalı (1946)
Stalin mükafatı (1946)
“Vətən” operasına görə SSRİ Dövlət mükafatı (1946)
“Leyli və Məcnun” simfonik poemasına görə Dövlət mükafatı (1948)
Stalin mükafatı (1948)
Azərbaycan SSR-in əməkdar incəsənət xadimi (1955)
“Bir məhəlləli iki oğlan” filminin musiqisinə görə birinci Ümumittifaq sovet filmləri festivalının laureatı (1957)
Azərbaycan SSR xalq artisti (1958)
SSRİ Xalq Artisti (1959)
“Uzaq sahillərdə” filminin musiqisinə görə Kiyevdə Ümumittifaq kino festivalında II Mükafat (1959)
Qırmızı Əmək Bayrağı ordeni (1961)
“Antoni və Kleopatra” tamaşasına yazdığı musiqiyə görə M.F.Axundov adına Mukafat (1965)
“İldırımlı yollarla” baletinə görə Lenin mükafatı (1967)
“İldırımlı yollarla” baletinə görə Lenin ordeni (1967)
Oktyabr İnqilabı ordeni (1971)
Sosialist Əməyi Qəhrəmanı (1978)[2]
“1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə” medalı
Əsərləri
Qara Qarayevin portreti (Adil Kərimov, Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyi)
Qara Qarayevin heykəli
Operalar
“Vətən” (1945) – Cövdət Hacıyevlə birgə
“Zəriflik” (1972) – fransız yazıçısı Anri Barbüsün əsəri əsasında qadın səsi və kamera orkestri üçün monodrama (1972)
Baletlər
“Yeddi gözəl” (1952)
“İldırımlı yollarla” (1958) – Cənubi Afrika yazıçısı Piter Abrahamsının romanı əsasında yazdığı
“Leyli və Məcnun” (1969) – eyniadlı simfonik poema əsasında birpərdəli xoreoqrafik poema
“Don Kixot” simfonik qravürləri (2000) – eyniadlı simfonik qravürlər əsasında birpərdəli balet
Müzikl
“Çılğın qaskoniyalı” – fransız dramaturqu E.Rostanın “Sirano de Berjerak” komediyası əsasında Azərbaycan musiqisi üçün yeni olan müzikl
Orkestr üçün əsərləri
Leyli və Məcnun simfonik poeması (1947) – Nizaminin poeması əsasında
“Yeddi Gözəl” simfonik süita (1949)
“Don Kixot” simfonik qravürləri (1960) – ispan yazıçısı Migel de Servantes əsəri əsasında
Üç simfoniya (1943, 1946, 1965) – III simfoniya Azərbaycan musiqisinə dodekfoniya yazı üsulunun gətirilməsi ilə əlamətdardır
“Azərbaycan süitası” (1939)
“Vyetnam süitası”
Alban rapsodiyası (1952)
Klassik süita (1966)
Fortepiano və orkestr üçün “Gənclik” poeması (1937)
Skripka və orkestr üçün konsert (1967)
Kamera əsərləri
İki simli kvartet
Kvartettino
Skripka və fortepiano üçün sonata
Fortepiano üçün iki sonatina (1940, 1943), 24 prelüdiya (1951—1963)
Nəfəsli və estrada orkestri üçün əsərlər, kinofilmlər, teatr tamaşaları üçün musiqilər.[3]
Kamera vokal əsərləri
Ömər Xəyyamın şeirlərinə səs və fortepiano üçün 6 rübai (1946)
Aleksandr Puşkinin şeirlərinə səs və fortepiano üçün “Mən sizi sevirdim” və “Gürcüstan təpələrində” romansları (1949)
Vokal-simfonik əsərləri
“Könül mahnısı” kantatası (1938)
“Sevinc mahnısı” kantatası (1947)
Səs və caz orkestri üçün 3 noktürn (1958)
“Partiyamız” kantatası (1959)
“Dostluq himni” (1972)
Xatirəsinin əbədiləşdirilməsi
Bakı şəhərində Qara Qarayevin abidəsi
1986-cı ildən Azərbaycan Mədəniyyət Nazirliyinin dəstəyi ilə Bakıda bəstəkarın xatirəsinə həsr olunmuş Beynəlxalq Müasir Musiqi Festivalı keçirilir.
Bakıda metro stansiyası, Bakıda prospekt, İmişlidə küçə adı, Moskvada 75 nömrəli Uşaq Musiqi Məktəbi, Bakıda 8 nömrəli Uşaq Musiqi Məktəbi, Gəmi Qara Qarayevin adını daşıyır.
Bakıda Qara Qaraevin yaşadığı evin divarında xatirə lövhəsi quraşdırılıb.
3 fevral 2001-ci ildə Bakı şəhərinin 28 May küçəsində Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən Qara Qarayevin abidəsi açılıb.[4]
20 iyun 2014-cü ildə Moskvada Qara Qaraevin 1973-cü ildən 1982-ci ilədək yaşadığı evdə xatirə lövhəsi açılıb.
Filmoqrafiya
Bəstəkar kimi
Ordenli Azərbaycan (film, 1938)(tammetrajlı sənədli film)
Bir ailə (film, 1943)(tammetrajlı bədii film)
Xəzər dənizçiləri (film, 1944)(tammetrajlı sənədli film)
Bakının işıqları (film, 1950)(tammetrajlı bədii film)
Mingəçevir (film, 1950)(qısametrajlı sənədli film)
Xəzər neftçiləri haqqında dastan (film, 1953)(tammetrajlı bədii-sənədli film)
Bir məhəllədən iki nəfər (film, 1957)(tammetrajlı bədii film)
Don Kixot (film, 1957)(tammetrajlı bədii film)(Rusiya)
Onun böyük ürəyi (film, 1958)(tammetrajlı bədii film)
Uzaq sahillərdə (film, 1958)(tammetrajlı bədii film)
Dənizi fəth edənlər (film, 1959)(tammetrajlı bədii-sənədli film)
Əsl dost (film, 1959)(tammetrajlı bədii film)
Matteo Falkone (film, 1960)(qısametrajlı bədii film)
Leyli və Məcnun (film, 1961)(tammetrajlı bədii film)
İnsan məskən salır (film, 1967)(tammetrajlı bədii film)
Nizami (film, 1982)(tammetrajlı bədii film)
Yeddi gözəl (film, 1982)(tammetrajlı bədii film-balet)
İştirak etdiyi filmlər
Axşam konserti (film, 1948)(qısametrajlı sənədli film)
Bülbül (film, 1968)(qısametrajlı sənədli film)
Respublikam haqqında həqiqət (film, 1972)(tammetrajlı sənədli film)
Ürək nəğməsi (film, 1989)(qısametrajlı sənədli film)
Əsərlərindən istifadə edilən filmlər
Doğma xalqıma (film, 1954)(tammetrajlı bədii-sənədli film)
150 il. Mirzə Fətəli Axundov (film, 1962)(qısametrajlı sənədli film)
Üçüncü simfoniya (film, 1968)(qısametrajlı sənədli film)
Abşeron ritmləri (film, 1970)(tammetrajlı musiqili-bədii televiziya filmi)
Dostluq himni (film, 1974)(qısametrajlı sənədli film)
Əfsanələr aləmində (film, 1975)(qısametrajlı bədii film)(Rusiya)
Nəğməkar torpaq (film, 1981)(tammetrajlı musiqili film)
Əlvida, cənub şəhəri (film, 2006)(tammetrajlı bədii film)
40-cı qapı (film, 2008)(tammetrajlı bədii film)
Həqiqətin özü (film, 2008)(tammetrajlı sənədli film)
Ölüm növbəsi (film, 2009)(tammetrajlı bədii film)
Üfüqü ötənlər (film, 2011)(tammetrajlı bədii-sənədli film)
Haqqında çəkilən filmlər
Bu, həqiqətin səsidir. Bəstəkar Qara Qarayev (film, 1968)(qısametrajlı sənədli film)
Qara Qarayev-60 (film, 1978)(qısametrajlı sənədli film)
Bəstəkar Qara Qarayev. Opus-78 (film, 1979)(qısametrajlı sənədli film)
İstinadlar
Kayzen.az – Böyük musiqiçilər: Qara Qarayev
Караев Кара Абульфаз оглы
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası: Azərbaycan. Ramiz Məmmədov. Kino. Azərbaycan Milli Ensiklopediyası Elmi Mərkəzi, 2007.- səh. 813.
http://sia.az/az/news/social/391363-prezident-ilham-eliyev-xalq-musiqimiz-muam-seneti-umumdunya-musiqi-senetinin-zirvesidir
Mənbə
“”Uzaq sahillərdə” ekranda” [Filmin quruluşçu rejissoru Tofiq Tağızadə yoldaşla müxbirimizin müsahibəsi] //Kommunist.- 1958.- 13 avqust.
Ağamirov, A. “Uzaq sahillərdə” //Kommunist.- 1958.- 19 avqust.
Hüseynova, M; Sultanov, Ə; Məmmədov, Y; Əliyev, S; Kazımov, R; Yusifov, Ə. “Uzaq sahillərdə” //Kommunist.- 1958.- 22 avqust.
Rəşid Ећəfəq. “Qara Qarayev-75: Azərbaycan musiqisinin iftixarı” //Odlar yurdu.- 1993,- 20 fevral.- в„– 5-6.- səh. 2.
“Zamanın böyük bəstəkarı”. Vidadi Xəlilov. Ömür yollarında. Bakı: Nərgiz, 2012. – səh. 155.
Quliyev Tofiq Ələkbər oğlu (7 noyabr 1917, Bilgəh, Bakı, Azərbaycan — 4 oktyabr 2000, Bakı, Azərbaycan) — bəstəkar, pianoçu, dirijor, bir çox simfonik əsərlərin, kantataların, fortepiano əsərlərinin müəllifi, Azərbaycan SSR-in xalq artisti (1964), Azərbaycan caz və estrada musiqisinin banilərindən biri.
Həyatı
Tofiq Quliyev 12 yaşında Azərbaycan Dövlət Konservatoriyası yanında peşə məktəbinə, 1934-cü ildə Konservatoriyaya daxil olub. Həm İ.S. Aysberqin sinfində fortepiano, həm də S.Q. Ећtrasserin sinfində dirijorluq dərsi alıb və 1936-cı ildə Konservatoriyanı bitirib.
1931-ci ildə Asəf Zeynallının məsləhəti ilə M.Ə.Sabirin sözlərinə “Məktəbli” mahnısını bəstələyib. 1935-ci ildə M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Dövlət Dram Teatrında dirijorluğa başlayıb. 1936-cı ildə bəstəkar Z.Baqnrovla birgə “Rast”, “Segah”, “Zabul”, “Dügəh” muğamlarını fortepianoda hazırlayıb.
Üzeyir Hacıbəyovun təşəbbüsü ilə təhsilini davam etdirmək üçün Moskva Dövlət Konservatoriyasına göndərilib. Tezliklə orada A. Tfasmanın rəhbərlik etdiyi orkestrdə pianoçu işləməyə başlayıb.
1939-cu ildə Bakıya qayıdıb və 1941-ci ildə “Qırmızı ordu” ansamblını yaradıb. 402-ci diviziyanın tərkibində çalışan ansambl üçün müxtəlif patriotik mahnılar yazıb. 1943-cü ildə iki yerə bölünən ansamblın “Qırmızı flot” hissəsinin rəhbəri olub.
Müharibədən sonra M. Əzizbəyov (dram), S. Vurğun (rus dram), M. Qorki (gənc tamaşaçılar) teatrları ilə əməkdaşlıq edib. XX əsrin 40-cı illərindən həm də kino sahəsində işləməyə başlayıb.[1] 1948-ci ildə Moskva Dövlət Konservatoriyasında təhsilini davam etdirib. 1951-ci ildə aspiranturaya daxil olub və A.Qaukun rəhbərliyi altında elmi iş müdafiə edib. Həmin il “Azərbaycan xalq rəqsləri” toplusunu hazırlayanlardan biri olub.
1954-cü ildə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında dərs deməyə başlayıb. 1956-1958-ci illərdə bir neçə mahnısı “Azərbaycan mahnıları” musiqi cildinə salınıb. 1958-ci ildə Filarmoniyanın bədii rəhbəri, sonra direktoru olub. 1960-1970-ci illərdə bir çox beynəlxalq konfrans, festival, incəsənət günlərində iştirak edib.
XX əsrin 70-ci illərinin sonlarında bir çox uşaq və gənc musiqi müsabiqələrini, o cümlədən “Bakı payızı”nı yaradıb. 1969-cu ildən 1979-cu ilə qədər Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqına rəhbərlik edib. 1990-cı ildən ömrünün sonuna kimi Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının idarə heyətinin sədri vəzifəsində çalışıb.
Tofiq Quliyev 2000-ci ildə Bakı şəhərində dünyasını dəyişib.
Ailəsi
Ailəsinə hədsiz dərəcədə bağlı olan Tofiq Quliyevin nəvəsi – Cəmilə Muradasilovaya həsr etdiyi fortepiano üçün “Cəmilənin albomu” uşaq pyesləri məcmuəsindən uşaq musiqi məktəblilərinin repertuarında geniş istifadə edilir. Bundan başqa, Cəmilə Muradasilova Tofiq Quliyevin bəstəkarı olduğu 2 filmdə – “Ећir evdən getdi” və “Musiqi müəllimi” filmlərində çəkilib.
Kinorejissor Eldar Quliyevin atasıdır.
Ssenarist Nərminə Quliyevanın babasıdır.
Cəmilə Muradasilovanın babasıdır.
Musiqi əsərlərinin notları PDF
Sənə də Qalmaz
Ağacda Leylək
Fəxri adları və mükafatları
Azərbaycan SSR Xalq Artisti (1964)
Azərbaycan SSR Əməkdar İncəsənət Xadimi (1958)
Azərbaycan SSR Dövlət Mükafatı Laureatı
SSRİ Qırmızı Əmək Bayrağı Ordeni (iki dəfə)
SSRİ “Ећərəf nişanı” ordeni
Xəzər Universitetinin fəxri doktoru
“İstiqlal” ordeni — 07.11.1997[2]
Filmoqrafiya
İyirminci bahar (film, 1940)
Səbuhi (film, 1941) – bəstəkar
Qayğı (film, 1943)
Bakı döyüşür (film, 1944)
Qardaşlıq köməyi (film, 1944)
Ећəfa nəğməsi (film, 1944)
Əbədi odlar ölkəsi (film, 1945)
İran Azərbaycanının paytaxtında (film, 1945)
Zəfər bayramı (film, 1945)
Çağırışa cavab (film, 1947)
Sovet Azərbaycanı (film, 1948)
Sovet Azərbaycanı (film, 1950)
Doğma xalqıma (film, 1954)
Alagöz yaylağında (film, 1955)
Bəxtiyar (film, 1955) – bəstəkar
Görüş (film, 1955)- bəstəkar
Qızmar günəş altında (film, 1957) – bəstəkar
Bakı və bakılılar (film, 1957)
Ögey ana (film, 1958)- bəstəkar
Onu bağışlamaq olarmı? (film, 1959) – bəstəkar
Telefonçu qız (film, 1962) – bəstəkar
Möcüzələr adası (film, 1963) – bəstəkar
Arabaçı Həsən (Tacikfilm, 1965) – bəstəkar
Əbədi qardaşıq (film, 1965)
Sən niyə susursan? (film, 1966) – bəstəkar
Azərbaycan elmi (film, 1969)
O qızı tapın (film, 1970) – bəstəkar
Sovet Azərbaycanının 50 illiyi (film, 1970)
Mahnı qanadlarında (film, 1973)
Nəsimi (film, 1973) – bəstəkar
1001-ci qastrol (film, 1974) (tammetrajlı bədii film)
Dərviş Parisi partladır (film, 1976) – bəstəkar
Xoşbəxtlik qayğıları (film, 1976) – bəstəkar
Ећir evdən getdi (film, 1977) – bəstəkar
Qayınana (film, 1978) – bəstəkar
Əlavə iz (film, 1981) – bəstəkar
Nəğməkar torpaq (film, 1981)
Əzablı yollar (film, 1982) – bəstəkar
Musiqi müəllimi (film, 1983) – bəstəkar
Damğa (film, 1984)
Layiqli namizəd (film, 1984)
Tənha narın nağılı (film, 1984) – bəstəkar
Cinayətin astanası (film, 1985)
Sökmək asandır… (film, 1985)
Xüsusi vəziyyət (film, 1986) – bəstəkar
Küləyapardı (film, 1986)
Mən Bakıda yaşayıram (film, 1986)
Sürəyya (film, 1987) – bəstəkar
Ürək nəğməsi (film, 1989)
Nakəs (film, 1991) – bəstəkar
Özüm və zaman haqqında (film, 1991)
Qayıdış (film, 1992)
Hər şey yaxşılığa doğru (film, 1997)
Tikdim ki, izim qala. II film (film, 1997)
Kədərimiz… Vüqarımız… (film, 1998)
Tikdim ki, izim qala. III film (film, 1998)
Məhv olmuş gündəliklər (film, 1999)
Mirzə Babayev (film, 2001)
Musiqişünas (film, 2001)
Abşeron lövhələri (film, 2004)(qısametrajlı sənədli film)(AzTV) – musiqisindən istifadə edilən bəstəkar
Oqtay Ağayev. Ötən günlər (film, 2004)
Azərbaycan naminə (film, 2005)
Unudulmuş qəhrəman (film, 2005)
Ailəm (film, 2006)
Bakı bağları. Qala Xaşaxuna qala (film, 2007)
Bakı bağları. Mərdəkan (film, 2007)
Bakı bağları. Türkan (film, 2007)
Qəmbər Hüseynli (film, 2007)
Absurdistan (film, 2008) (tammetrajlı bədii film) – musiqisindən istifadə edilən bəstəkar
İstanbul reysi (film, 2010)
Könül mahnıları. Bəstəkar Tofiq Quliyev (film, 2016) – musiqisindən istifadə edilən bəstəkar
Mahnıları
Ећövkət Ələkbərova – Axşam mahnısı – sözlər: Zeynal Cabbarzadə
Ећövkət Ələkbərova – Laylay – sözlər: Zeynal Cabbarzadə
Ећövkət Ələkbərova – İlk bahar – sözlər: Zeynal Cabbarzadə
Ећövkət Ələkbərova – Sən mənimsən, mən sənin – sözlər: Zeynal Cabbarzadə
Ећövkət Ələkbərova – Axşam mahnısı – sözlər: Zeynal Cabbarzadə
Ећövkət Ələkbərova – İlk bahar – sözlər: Zeynal Cabbarzadə
Ећövkət Ələkbərova – Axşam mahnısı – sözlər: Zeynal Cabbarzadə
Ећövkət Ələkbərova & Mirzə Babayev – Qəmgin mahnı – sözlər: Zeynal Cabbarzadə
Ећövkət Ələkbərova & Mirzə Babayev – Qəmgin mahnı – sözlər: Zeynal Cabbarzadə
Ећövkət Ələkbərova – Ağacda alma – sözlər: Ənvər Əlibəyli
Ећövkət Ələkbərova – Rusiya mahnısı – sözlər: Ənvər Əlibəyli
Ећövkət Ələkbərova – Gül oğlum – sözlər: Zeynal Cabbarzadə
Rəşid Behbudov – Ağacda alma – sözlər: Ənvər Əlibəyli
Rəşid Behbudov – Sənə də qalmaz – sözləri: Rəsul Rza
Rəşid Behbudov – Qızıl üzük – sözləri: Rəsul Rza
Rəşid Behbudov – Bakı – sözlər: Zeynal Cabbarzadə
Akif İslamzadə – Axşam mahnısı – sözlər: Zeynal Cabbarzadə
“Qaya” vokal ansamblı – Toy mahnısı – sözlər: Zeynal Cabbarzadə
Mirzə Babayev – Sən mənimsən, mən sənin – sözlər: Zeynal Cabbarzadə
Azər Zeynalov – Bəxtəvər oldum – sözlər: Xaqani Ећirvani
İstinadlar
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası: Azərbaycan. Ramiz Məmmədov. Kino. Azərbaycan Milli Ensiklopediyası Elmi Mərkəzi, 2007.- səh. 813.
“T. Ə. Quliyevin В«İstiqlalВ» ordeni ilə təltif edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 7 noyabr 1997-ci il tarixli, 640 nömrəli Fərmanı (azərb.)
Mənbə
Əhədoğlu, Y. “Belə bir ada da var” //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1964.- 27 iyun.
Mədəniyyət Nazirliyinin dəstəyi ilə Əməkdar elm xadimi, Dövlət mükafatı laureatı, Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin sədri, professor Məhərrəm Qasımlının “Azərbaycan aşıq ədəbiyyatı” kitabı nəfis şəkildə işıq üzü görüb.
Nazirlikdən AZƏRTAC-a bildirilib ki, aşıq sənətinin milli tarixi səciyyəsi, ustad aşıqların ömür və sənət yolu barədə çoxsaylı elmi oçerklərdən ibarət kitab elmi ictimaiyyət, söz-sənət mühiti və tədris sistemi üçün nəzərdə tutulub.
Mənbə: http://www.azertag.az
Dahi Azərbaycan bəstəkarı, musiqişünası, ictimai xadimi Üzeyir Hacıbəylinin “Azərbaycan xalq musiqisinin əsasları” adlı elmi-fundamental əsəri Mədəniyyət Nazirliyinin dəstəyi ilə “Şərq-Qərb” nəşriyyatında nəfis şəkildə işıq üzü görüb.
Nazirlikdən AZƏRTAC-a bildirilib ki, kitabda Ü.Hacıbəylinin adı çəkilən əsəri ilə yanaşı, elmi və publisistik məqalələri, ümummilli lider Heydər Əliyevin, həmçinin görkəmli musiqi xadimlərinin dahi bəstəkar haqqında çıxışları, məqalələri də toplanıb. Kitabın tərtibçisi Tariyel Məmmədovdur.
Mənbə: http://www.azertag.az
Filologiya elmləri doktoru, nəzəriyyəçi ədəbiyyatşünas, Dövlət mükafatı laureatı, professor Nizaməddin Şəmsizadənin “İdrakın üfüqləri” kitabı Mədəniyyət Nazirliyinin dəstəyi ilə “Şərq-Qərb” nəşriyyatında nəfis şəkildə işıq üzü görüb.
Nazirlikdən AZƏRTAC-a bildirilib ki, kitabda türkçülük məfkurəsi haqqında “Türkçülük”, mütəfəkkir tənqidçi, ədəbiyyatşünas Yaşar Qarayevin ədəbi tarixi mövqeyi və nəzəri görüşləri barəsində “İdrakın üfüqləri”, müasir ədəbi tənqidin estetik problemlərinə həsr olunmuş “Tənqiddə meyarsızlıq sindromu” araşdırmaları və müxtəlif mövzularda ədəbi-fəlsəfi yazılar yer alıb.
Mənbə: http://www.azertag.az
Cəfər Cabbarlı adına “Azərbaycanfilm” kinostudiyasında fəaliyyət göstərən Gənc Sinemaçılar Klubunun üzvü Ruslan Ağazadənin “İnsan” filmi Xorvatiyada keçirilən “Croatian One-Minute” festivalında ikinci yerə layiq görülüb.
Kinostudiyadan AZƏRTAC-a bildirilib ki, ekran əsərinin rejissoru və operatoru Ruslan Ağazadə, prodüseri Çingiz Qulaməliyevdir.
Mənbə: http://www.azertag.az
21 iyul 2019-cu il, saat 16:00 da R.Behbudov adına Dövlət Mahnı Teatrında şair, publisist Akif Səmədin 60 illik yubileyinə həsr edilmiş anım tədbiri keçiriləcəkdir. Tədbirin təşkilatçıları Azərbaycan Yazıçılar Birliyi, Uluslararası Aktivist Sanatçılar Birliyi və Qazax Xeyriyyə İctimai Birliyidir.
Gecənin birinci hissəsində ədəbiyyat adamları ilə yanaşı rəsmi qonaqlar, UASB başqanı, şair Ümit Yaşar Işıkhan və UASB Amerika təmsilçisi, yazıçı Tulay Pırlant da iştirak edəcəkdir.
Ikinci hissədə şairin yaradıcılığından nümunələr səsləndiriləcək və musiqili qonaqların çıxışları yer alacaqdır.
Mənbə: http://kultur.az
Mədəniyyət Nazirliyinin Azərbaycan Rəssamlar İttifaqı ilə birlikdə böyük Azərbaycan şairi və mütəfəkkiri İmadəddin Nəsiminin yaradıcılığına həsr olunmuş “Şairə ithaf” adlı respublika rəsm müsabiqəsi davam edir.
Nazirlikdən AZƏRTAC-a bildirilib ki, müsabiqədə Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının üzvləri, o cümlədən respublikada fəaliyyət göstərən ali və orta ixtisas məktəblərinin magistr tələbələri iştirak edə bilərlər. Müsabiqəyə təqdim olunacaq əsərlərə Mədəniyyət Nazirliyi və Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının mütəxəssislərindən və tanınmış rəssamlardan ibarət Komissiya tərəfindən baxılacaq. Qaliblərə heykəltəraşlıq, rəngkarlıq, qrafika (o cümlədən kitab qrafikası), dekorativ-tətbiqi sənət nominasiyaları üzrə mükafat və diplomlar təqdim olunacaq.
Kitab qrafikası üzrə müsabiqəyə təqdim olunan əsərlər qrafikanın bütün texnikalarında (rəsm, ofort, linoqravüra, ksiloqrafiya, litoqrafiya, akvarel, qarışıq texnika və s.) yerinə yetirilə bilər. Bu nominasiya üzrə illüstrasiya-əsərlərin ölçüləri A3 və A4 formatında tərtibatsız-çərçivəsiz təqdim olunmalıdır.
Əsərlər “deviz” və “şifr” ilə təhvil verilir. Bağlı zərfin içində iştirakçı rəssamın soyadı, adı, atasının adı, təvəllüdü, telefon nömrələri, əsərin adı, ölçüsü və texnikası qeyd olunmalıdır. Təhvil verilən hər bir əsərin arxa tərəfində, “deviz”, “şifr” qeyd edilməlidir.
Müsabiqənin mükafat fondu aşağıdakı qaydadadır:
Birinci yer (bir nəfər)- 10 000 manat
İkinci yer (bir nəfər)- 7000 manat
Üçüncü (bir nəfər)- 5000 manat
Həvəsləndirici mükafat:
8 nəfər, hər biri – 1000 manat
Hazır əsərlər oktyabrın 10-dan 15-dək Azərbaycan Dövlət Rəsm Qalereyasına (Bakı şəhəri, Neftçilər prospekti, 49, Muzey Mərkəzinin 1-ci mərtəbəsində 11-ci otaq, əlaqə telefonları; + 994 493 93 85, +994 12 493 86 33) təqdim olunmalıdır.
Mənbə: http://www.azertag.az
Sentyabrın 28-dən oktyabrın 1-dək Azərbaycanda Nəsimi – şeir, incəsənət və mənəviyyat Festivalı keçiriləcək.
AZƏRTAC xəbər verir ki, Heydər Əliyev Fondu və Mədəniyyət Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə reallaşacaq festival dahi Azərbaycan şairi və mütəfəkkiri İmadəddin Nəsiminin (1369-1417) yaradıcılığının tədqiqi və təbliği, onun fikir və düşüncələrinin müasirlikdə əksini izləmək məqsədi daşıyır. Silsilə tədbirlərdə Nəsimi poeziyası, böyük mütəfəkkirin fəlsəfi ideyaları müxtəlif incəsənət növləri və onların ahəngi vasitəsilə tərənnüm ediləcək.
Xatırladaq ki, Nəsimi – şeir, incəsənət və mənəviyyat Festivalı ilk dəfə 2018-ci il sentyabrın 27-dən 30-dək keçirilib.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 2019-cu il 11 yanvar tarixli Sərəncamı ilə böyük Azərbaycan şairi və mütəfəkkiri İmadəddin Nəsiminin anadan olmasının 650 illiyi ilə əlaqədar bu il “Nəsimi ili” elan olunub.
Festival, ötənilki kimi, şairin fəlsəfi baxışlarını əks etdirən “Simadan – asimana” və onun öz kəlamından götürülən “Zərrə mənəm, günəş mənəm…” şüarları ilə keçiriləcək. Layihə çərçivəsində həm Nəsiminin doğma diyarı Şamaxıda, həm də paytaxt Bakı və ətraf qəsəbələrdə müxtəlif sənət növləri və bilik sahələrini əhatə edən tədbirlər təşkil olunacaq.
Festivalda beynəlxalq miqyasda tanınmış nəsimişünaslar, şair və alimlər, filosoflar, rəssamlar, musiqi, rəqs və teatr qrupları iştirak edəcəklər.
Rusiyalı psixoloq Aleksey Sıtnikov, italiyalı şair David Rondoni, Azərbaycan əsilli, Böyük Britaniyada yaşayan filosof və rəssam Zeyqəm Əzizov mühazirələrində Nəsimi fəlsəfəsi ilə dünyada məşhur olan bir sıra nəzəriyyə və konsepsiyalar arasında paralellər aparacaqlar.
Festival çərçivəsində, həmçinin almaniyalı alim, tanınmış nəsimişünas Mixael Hess və Böyük Britaniyada yaşayan tədqiqatçı Orxan Mirqasımovun Nəsimi və hürufilik haqda kitablarının təqdimatı olacaq.
Bu il ilk dəfə Nəsiminin bir seçilmiş qəzəlinə tədqiqatçı və şeir biliciləri öz şərhini təqdim edəcək, həmin təfsirlərin müzakirəsi keçiriləcək.
Həmçinin Şamaxı şəhərində İmadəddin Nəsimiyə həsr olunan müasir incəsənət instalyasiyasının açılışı olacaq.
Festival çərçivəsində Mədəniyyət Nazirliyinin “SÖZ” layihəsinin gənc şairlər arasında elan etdiyi Nəsimi ruhunda, yaxud bilavasitə onun şeirlərinə nəzirə olan ən yaxşı poetik əsər müsabiqəsinin nəticələri də elan olunacaq.
Festival günlərində incəsənətin müxtəlif növlərinə dair bir sıra sərgilər açılacaq. Bakıda “Şirvanşahlar Sarayının sirləri” sərgisində yerli və xarici təsviri sənət ustalarının əsərləri – video art, qrafika, instalyasiyalar və kinetik obyektlər nümayiş olunacaq.
Azərbaycan Xalça Muzeyinin festival çərçivəsində söz ustadına həsr etdiyi xalça eskizi müsabiqəsinin yekun sərgisi də açılacaq. Ekspozisiyada müsabiqənin qalibi olan 3 əsər əsasında toxunulan xalçalar, təqdim edilən işlər arasından münsiflər heyətinin seçdiyi xalça eskizləri nümayiş olunacaq.
Bakının Qala qəsəbəsində istifadəsiz sənaye anbarında isə “Danışan divarlar” incəsənət layihəsi çərçivəsində yaradılmış əsərlərin təqdimatı olacaq. Bu layihə çərçivəsində Azərbaycan, Braziliya, Cənubi Afrika, İspaniya, Niderland və Fransadan olan rəssamların divarlar üzərində “urban/street art” (şəhər/küçə incəsənəti) janrında yaratdığı əsərlərlə tanışlıq olacaq.
“Qala” Arxeoloji-Etnoqrafik Muzey Kompleksində “Daşın nəğməsi” IV Beynəlxalq heykəltəraşlıq simpoziumu və “Qala” Dövlət Tarix-Etnoqrafiya Qoruğunda VIII Beynəlxalq “Tullantıdan sənətə” sərgisi keçiriləcək.
Festival çərçivəsində Heydər Əliyev Mərkəzində sərgilər, o cümlədən Türkiyənin tanınmış rəssamı Ahmet Güneştekinin fərdi sərgisi açılacaq. Rəssamın məşhur “Ölümsüzlük otağı” (“Ölümsüzlük odası”) əsəri də ekspozisiyada nümayiş olunacaq. Heydər Əliyev Mərkəzində, həmçinin festivalın qala konserti keçiriləcək.
Festival günlərində keçirilən tədbirlərdə Azərbaycan incəsənət ustaları ilə yanaşı, ABŞ, Çin, Almaniya, Böyük Britaniya, Gürcüstan, Misir, Ukrayna, Fransa, Kanada, İordaniya və dünyanın bir sıra başqa ölkələrindən gələn ifaçılar da maraqlı proqramlarla çıxış edəcəklər.
Mənbə: http://azertag.az
https://c.radikal.ru/c37/1907/cb/683abc6170d9.jpg
Bakı Kitab Mərkəzi 6-14 yaşlı uşaqlar və yeniyetmələr arasında dahi Azərbaycan şairi və mütəfəkkiri İmadəddin Nəsiminin 650 illiyinə həsr olunmuş rəsm müsabiqəsi elan edib.
Mərkəzdən AZƏRTAC-a bildirilib ki, rəsmlər Nəsimini və ya onun əsərlərindəki qəhrəmanları və obrazları əks etdirməlidir.
Rəsm əsəri yağlı boya, karandaş, akvarel, quaş, flomaster, qrafika və s. texnikalarla işlənə bilər. Onun əks tərəfində iştirakçının adı, soyadı, təvəllüdü və əlaqə nömrəsi yazılmalıdır.
Əsərlər avqustun 10-dək Bakı Kitab Mərkəzinə təqdim edilməlidir.
Müsabiqədə fərqlənən iştirakçılara diplomlar, müxtəlif hədiyyələr təqdim olunacaq. Ən yaxşı əsərlər yekun sərgidə nümayiş ediləcək.
Mənbə: http://www.azertag.az
Xalq şairi Mirvarid Dilbazinin ruhuna ehtiram olaraq bir qrup ziyalı onun qəbrini ziyarət edib.
AZƏRTAC xəbər verir ki, ziyarət Mirvarid Dilbazi Məclisinin sədri, şair-publisist Güllü Eldar Tomarlının təşkilatçılığı ilə reallaşıb.
Anım mərasimində Xalq şairinin qızı Xatirə Dilbazi xanım və yaxın qohumları, eyni zamanda, professor Qüdrət İsaqov, şair-dramaturq Hacı Zaməddin Ziyadoğlu, “Mişov” jurnalının baş redaktoru, şair-publisist Akşin Ağkəmərli və başqaları çıxış edərək Mirvarid Dilbazinin ömür yolu və zəngin poeziya dünyasından söhbət açıblar.
Mirvarid Dilbazi Məclisinin sədri Güllü Eldar Tomarlı çıxış edərək bildirib ki, ömrünü poeziyamızın zənginləşməsinə həsr edən Mirvarid Dilbazi həm çox dəyərli bir şair, həm müqəddəs bir ana, həm də bu vətənin qürur simvolu kimi yaddaşlara yazılıb. Onun bənzərsiz poeziyası xalq ruhunun ləli-cövhəri, şeirləri dillər əzbəri, mahnılar bəzəyidir. Uşaq şeirləri körpə balalarımızın dilinin daha səlis olmasına kömək olub. Vətənpərvərlik mövzusunda yazdığı yüzlərlə şeiri Azərbaycan Ordusuna ruh, ilham verib.
Qeyd edilib ki, Ulu Öndərin müvafiq Sərəncamı ilə ilk “İstiqlal” ordeni ilə təltif olunanlardan biri də Xalq şairi Mirvarid Dilbazi olub.
Sonda şairin qızı Xatirə Dilbazi çıxış edərək tədbirin təşkilatçıları və iştirakçılarına təşəkkürünü bildirib.
Mənbə: http://www.azertag.az
İyulun 13-də Yasamal qəbiristanlığında Xalq şairi Mirvarid Dilbazinin xatirəsi anılıb.
AZƏRTAC xəbər verir ki, əvvəlcə tədbir iştirakçıları şairin məzarı önünə əklil qoyub, qərənfillər düzüblər.
Anım mərasimində Qazax Xeyriyyə İctimai Birliyinin sədri, professor İlham Pirməmmədov M.Dilbazinin Azərbaycan ədəbiyyatının inkişafındakı xidmətlərindən, onun zəngin yaradıcılığından söz açıb. Bildirib ki, vəfatından 18 il ötən M.Dilbazi Azərbaycanın çoxəsrlik zəngin ədəbiyyatı tarixində öz dəstxəti, öz sözü olan sənətkarlardandır. Poeziyamızda silinməz izlər qoymuş bu qüdrətli söz ustasının yaradıcılığındakı humanizm, yüksək insani dəyərlər, vətənpərvərlik onu xalqa sevdirib.
Milli Məclisin deputatı, akademik Nizami Cəfərov bildirib ki, Mirvarid xanımın yaradıcılığı olduqca rəngarəngdir. Şeirlərinin koloriti, ictimai-siyasi hadisələrdən baş çıxartmağı çox təəccüblüdür. Akademik qeyd edib ki, M.Dilbazi öz zəngin yaradıcılığı ilə Azərbaycan poeziyasının bir çox parlaq nümunələrini yaradıb. O, nəinki böyüklər, eyni zamanda, uşaqlar üçün də şeirlər yazıb. Bunun nəticəsidir ki, onun şeirləri bu gün də sevilə-sevilə oxunur.
Tədbirdə Xalq şairi Nəriman Həsənzadə, şair Zaməddin Ziyadoğlu, Məhəbbət Dəmirçiyeva və başqaları çıxış edərək M.Dilbazinin ədəbiyyatımızın inkişafındakı xidmətlərindən danışıblar, onun şeirlərini oxuyublar.
Mənbə: http://www.azertag.az
Xalq şairi Vahid Əzizin “Azərkitab” Kitab Təbliğatı Mərkəzində yaradıcılıq gecəsi keçirilib.
AZƏRTAC xəbər verir ki, gecəni giriş sözü ilə “Azərkitab”ın layihə rəhbəri Sabir Həsənov açaraq şairin həyat və yaradıcılığından söz açıb. O, Vahid Əzizi Xalq şairi fəxri adı alması münasibətilə təbrik edib və bunu ölkə başçısının söz adamlarına verdiyi ən yüksək qiymət kimi dəyərləndirib.
Tədbirin aparıcısı Yusif Nəğməkar Vahid Əzizin yaradıcılıq axtarışlarından danışıb və onun poetik təxəyyülündən süzülən bir-birindən mənalı şeirlərindən söhbət açıb.
Milli Məclisin deputatı Fəzail İbrahimli, Yazıçılar Birliyinin katibi, Xalq Yazıçısı Cingiz Abdullayev və digər çıxış edənlər şairin yaradıcılığından danışıblar.
Qiraət ustası Aynur Qafarlı şairin seirlərini söyləyib.
Mənbə: https://azertag.az
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev 2019-cu il martın 1-də “Azərbaycan kinematoqrafiyasının inkişafı ilə bağlı bəzi tədbirlər haqqında” Sərəncam imzalamışdır. Sərəncamın 1-ci bəndinin icrasını təmin etmək məqsədilə ictimai təşkilatların, kino qurumlarının və Mədəniyyət Nazirliyinin nümayəndələrindən ibarət İşçi Qrupu tərəfindən Azərbaycan Respublikası Kinematoqrafçılar İttifaqı və digər aidiyyəti qurumların təklifləri nəzərə alınmaqla “Azərbaycan kinematoqrafiyasının inkişaf Konsepsiyası”nın layihəsi hazırlanaraq ölkə başçısına təqdim edilmişdir. Sözügedən Sərəncamın 2-ci bəndinə əsasən dövlət sifarişi ilə film istehsalını həyata keçirmək, həmçinin milli kinematoqrafiya sahəsində fəaliyyət göstərən şəxslərə dəstək olmaq, onların yaradıcılığını stimullaşdırmaq və yeni yaradıcı qüvvələri kinodramaturgiya sahəsinə cəlb etmək məqsədilə martın 20-dən mayın 1-dək Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən bədii, sənədli və animasiya filmi ssenariləri müsabiqəsi elan olunmuşdur.
Müsabiqəyə təqdim olunan film layihələrinin qiymətləndirilməsini həyata keçirmək üçün Nazirliyin müvafiq əmri ilə Azərbaycan Respublikası Kinematoqrafçılar İttifaqının birinci katibi Cəmil Quliyev (sədr), kinodramaturq Ramiz Fətəliyev, “Azərbaycan” jurnalının baş redaktoru İntiqam Qasımzadə, kinorejissor və kinoşünas Ayaz Salayev, Dövlət Film Fondunun baş mütəxəssisi Yusif Şeyxov, kinorejissor Rüfət Həsənov, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Gənclər Şurasının sədri Elşad Əliyev və Dövlət Film Fondunun baş mütəxəssisi Leyla Vəzirzadədən ibarət münsiflər heyəti yaradılıb.
Nazirlikdən AZƏRTAC-a bildirilib ki, kino ictimaiyyəti tərəfindən böyük maraqla qarşılanan müsabiqəyə təqdim edilən 200-dək bədii, sənədli və animasiya filmi ssenarisindən münsiflər heyəti “Tammetrajlı”, “Qısametrajlı”, “Sənədli” və “Animasiya” olmaqla ümumilikdə 20-yə yaxın film layihəsini seçib.
Dövlət sifarişi ilə film istehsalı üçün ssenari ehtiyatının formalaşdırılması məqsədilə seçilmiş sözügedən ssenarilərə istehsal imkanlarından asılı olaraq filmlər çəkilməsi nəzərdə tutulub.
Eyni zamanda, Mədəniyyət Nazirliyi ölkədə kino sahəsində fəaliyyət göstərən müstəqil prodüser mərkəzlərini əməkdaşlığa dəvət edərək bildirir ki, hər hansı prodüser mərkəzi paritet əsaslarla Nazirlikdən vəsait əldə etməklə istər müsabiqədə seçilmiş, istərsə də digər, Ekspert Şurasının müsbət rəyini almış, özünəməxsus ssenarilərin istehsalını həyata keçirə bilər.
Qeyd edək ki, dövlət sifarişi ilə film istehsalı üçün Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən gələcəkdə də davamlı olaraq ssenari müsabiqələrinin keçirilməsi nəzərdə tutulub.
Mənbə: https://azertag.az
Bosniya və Herseqovinanın Milli və Universitet Kitabxanasında, Qazi Xosrov bəy Kitabxanasında və digər müəssisələrdə saxlanılan dahi Azərbaycan klassikləri İmadəddin Nəsimi, Nizami Gəncəvi və Məhəmməd Füzuliyə aid əlyazmaların tədqiq edilməsi məqsədilə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Məhəmməd Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutunun “Əlyazmaların və əski çap kitablarının tərcüməsi” şöbəsinin aparıcı elmi işçisi, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Əkrəm Bağırov Sarayevo şəhərində elmi ezamiyyətdə olub.
Elmi ezamiyyəti zamanı Ə.Bağırov Sarayevo şəhərində yerləşən Milli və Universitet Kitabxanasında Universitet alimləri qarşısında İmadəddin Nəsiminin 650 illiyi ilə əlaqədar məruzə ilə çıxış edib.
Çıxışında, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Sərəncamına əsasən 2019-cu ilin Azərbaycanda “Nəsimi ili” elan olunduğunu deyən Ə.Bağırov, dahi Azərbaycan şairi İmadəddin Nəsiminin 650 illiyinin Azərbaycan tərəfindən ölkəmizdə və bütün dünyada qeyd edildiyini vurğuladı. Dahi Azərbaycan şairi İmadəddin Nəsimin həyat və yaradıcılığı haqqında ətraflı məlumat verən Ə.Bağırov, Nəsimin Suriyanın Hələb şəhərində, nəsimişünasların gəldiyi nəticəyə görə, dini örtüklə pərdələnmiş siyasi motivlər səbəbi ilə faciəli şəkildə qətlə yetirildiyini bildirib. Nəsiminin əsərlərinin dünyanın bir çox dillərinə tərcümə edildiyini vurğulayan alim, bu şeirlərin Bosniya və Herseqovinanın yerli dillərinə də tərcümə edilməsi ilə bağlı alim-tərcüməçilərlə danışıqlar aparıldığını qeyd edib. Sonda Ə.Bağırov bütün tədbir iştirakçılarına, xüsusən Bosniya və Herseqovinada olduğu bir ay müddətində milli irsin bərpası məqsədilə başlanmış bu işdə ona dəstək olmuş bosniyalı və eləcə də azərbaycanlı həmkarlarına dərin təşəkkürünü bildirib. Ə.Bağırovun məruzəsinin yerli dildə olan mətni tədbir iştirakçılarına paylanılıb.
Həmçinin tədbirdə Milli və Universitet Kitabxanasının direktoru İsmət Ovçina da çıxış edib. O, çıxışında əlyazmaların tədqiqi sahəsində Azərbaycan ilə Bosniya və Herseqovina arasında qurulmuş əməkdaşlıqdan məmnun qaldığını diqqətə çatdırıb. Bu təşəbbüsün Azərbaycan tərəfindən gəldiyini qeyd edən İ.Ovçina, Azərbaycanın Bosniya və Herseqovinadakı səfirliyinə və AMEA-nın rəhbərliyinə minnətdarlığını xüsusi olaraq vurğulayıb, bu əməkdaşlığın bundan sonra da uğurla davam edəcəyinə ümidvar olduğunu bildirib.
Əkrəm Bağırov Bosniya və Herseqovinaya elmi ezamiyyəti zamanı bir çox görüşlər keçirib, tədqiqat aparmaq üçün Sarayevo şəhərində yerləşən bir necə kitabxana və arxivlərdə olub, eləcə də ölkənin Mostar və Visoko şəhərlərinə səfərlər edib.
Ə.Bağırovun tədqiqatı zamanı müəllifləri azərbaycanlı olan əlyazmalar aşkar olunub. Kitabxana kataloqlarında Nizami Gəncəvi, Xaqani Şirvani, İmadəddin Nəsimi, Məhəmməd Füzuli, Saib Təbrizi, Mahmud Şəbüstəri, Vəhid Təbrizi, Seyid Yahya Şirvani, Nəsirəddin Tusi, Qasim Ənvar, Hinduşah Naxçivani, Şəms Təbrizi, Şərəfəddin Rami kimi elmə bəlli olan məşhur azərbaycanlılardan əlavə, az tanınan, bəlkə də əsərlərinin yeganə əlyazma nüsxəsi bu kitabxanada olan və nisbələri Təbrizi, Ərdəbili, Zəncan, Xalxali və sair olan müəlliflərin də adlarına rast gəlinib.
Elmi ezamiyyətin nəticəsi olaraq, Əkrəm Bağırov Bosniya və Herseqovinada olduğu müddətdə 15 minə qədər əlyazmanın içərisindən Azərbaycan müəlliflərinin 150-yə qədər əlyazmasını aşkarlayıb. Bu müəlliflər içərisində tanınmış və məşhur Azərbaycan klassikləri ilə yanaşı, yeni adlar da tapılıb.
Həmçinin Məhəmməd Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutu ilə Sarayevo şəhərindəki üç mühüm müəssisə – Qazi Xosrov bəy Kitabxanası, Milli və Universitet Kitabxanası, eləcə də Sarayevo Tarix Arxivi arasında əməkdaşlıq haqqında Anlaşma Memorandumu imzalanıb.
Əkrəm Bağırov Bosniya və Herseqovinada bir ay müddətində apardığı fəaliyyəti yerli KİV-də geniş işıqlandırılıb.
Mənbə: https://azertag.az
İyulun 2-də Heydər Əliyev Sarayında “Sazlı-sözlü diyarım mənim” adlı aşıq konserti keçiriləcək.
Sarayın mətbuat xidmətindən AZƏRTAC-a bildirilib ki, konsertdə sevilən aşıqlar Altay Məmmədli, Solmaz Kosayeva, Ağamurad İsrafilov, Nargilə Mehdiyeva, Gözəl Kəlbəcərli, Cahangir Quliyev, Elməddin Məmmədli, Şəhriyar Qaraxanlı, Avdı Musayev, Şaiq İncəli, şairələr Pərvanə Zəngəzurlu, Güllü Eldar Tomarlı və “Çeşmə” folklor qrupu, “Ruhani” saz qrupu iştirak edəcəklər.
Biletləri Heydər Əliyev Sarayının kassasından, şəhərin kassalarından, www.iticket.az saytından onlayn və “ASAN xidmət” mərkəzlərindən, “Gənclik” və “28 Mall” ticarət mərkəzlərindəki kassalardan əldə etmək olar.
Mənbə: https://azertag.az
Bu yaxınlarda çap edilən “Gənc Qırğız şeiri antologiyası”nın xəbəri xarici mətbuat səhifələrində işıqlandırılıb. Qırğızıstanın məşhur “Kabar”, For.kg, Kaktusmedia xəbər saytları öz səhifələrində bu xəbərə geniş yer ayırıblar. Bu haqda məlumatı Qırğız mətbuatına Azərbaycanın Qırğızıstandakı Səfirliyinin ataşesi Müstəcəb Tağıyev xəbər verib.
35 gənc qırğız şairinin müxtəlif mövzuda yaradıcılıq örnəkləri toplanmış nəşrə daxil edilən şeirləri dilimizə İbrahim İlyaslı, dos.dr. Rəsmiyyə Sabir, dos.dr. Təranə Turan (Rəhimli), dos.dr. Pərvanə Məmmədli, Günel Eyvazlı, Xan Rəsuloğlu, Akəm Xaqan, Faiq Balabəyli, Elşən Əzim, Elməddin Nicat, Gülnar Səma (Qasımlı)Taleh Mansur, İntiqam Yaşar, Tural Turan, Aysel Xanlarqızı (Səfərli), Sona Əli, Ümid Nəccari, Əkbər Qoşalı tərəfindən (ruscadan, Türkiyə və Qırğız türkcələrindən) çevrilib.
Layihə rəhbəri Millət vəkili Dr. Cavanşir Feyziyev, məsləhətçiləri Millət vəkili, akademik Nizami Cəfərov, Əməkdar jurnalist, “Kaspi” qəzetinin təsisçisi Dr. Sona Vəliyeva, nəşrə məsul, baş redaktoru Atatürk Mərkəzinin şöbə müdiri Əkbər Qoşalı olan antologiyaya AYB-nin katibi, “525-ci qəzet”in baş redaktoru Rəşad Məcid və “Olaylar” qəzetinin baş redaktoru, yazıçı-publisist Dr. Yunus Oğuz rəy verib.“Gənc Qırğız şeiri antologiyası”nı qardaş ölkənin istedadlı gənc yazarları, DGTYB üzvləri Altınbek İsmail, Kaliça Yaqub və Bekbolat Sarıbay tərtib edib. Kitaba Azərbaycan Respublikasının Qırğız Respublikasında Fövqəladə və səlahiyyətli səfiri Hidayət Orucov “Təqdim” Millət vəkili Dr. Cavanşir Feyziyev “Önsöz”, Qırğız Respublikasının Mədəniyyət, informasiya və turizm naziri Azamat Jamankulov isə “Bişkekdən Bakıya poeziya buketi” adlı ürək sözü yazıb.
DGTYB bundan öncə “Çağdaş Azərbaycan şeiri” (2cilddə, Ankara), “Gənc tatar şeiri” (Bakı), “Yeni qazax şeiri” (Bakı), “Fəzanın cazibəsi ( -Arxangelsk şairlərinin şeirləri)” (Bakı), “Özbək şeir çələngi” (Daşkənd), “Yeni zaman Azərbaycan şeiri” (Astana) kimi antologiyalar hazırlayıb, nəşr etdirib.
Qeyd edək ki, “Gənc Qırğız şeiri antologiyası”nın Bakıda və Bişkekdə təqdimat törənlərinin keçirilməsi nəzərdə tutulub. Antologiya hər iki ölkənin aparıcı kitabxanalarına, mədəniyyət müəssisələrinə, o cümlədən ədəbi qurumlarına paylanacaq.
Mənbə: http://www.edebiyyatqazeti.az
Ötən həftə Tatarıstanın Kazan şəhərində Azərbaycan Milli Mədəni Muxtariyyatı tərəfindən Xalqlar Dostluğu evində Azərbaycan şairi, filosofu İmadəddin Nəsiminin 650 illik yubileyinə həsr olunmuş tədbir keçirilib.
Tədbirdə Kazanda yaşayan azərbaycanlı ziyalılar, tələbə və gənclər, həmçinin bir sıra iş adamları iştirak ediblər.
Tədbiri giriş sözü ilə “Odlar yurdu” qəzetinin baş redaktoru Vasif Abdullayev açaraq Nəsimi irsindən, onun şeirlərinin fəlsəfi məziyyətlərindən danışıb. Sonra tarixçi Rafayıl Həsənov, şərqşünas-yazar, nəsimişünas Vüsal Hətəmov və psixoloq-ilahiyyatçı Bəhruz Camal söz alaraq İmadəddin Nəsiminin həyat və yaradıcılığından danışıblar.
Tədbirdə Nəsiminin şeirləri və saz ifası səsləndirilib.
Mənbə: http://www.edebiyyatqazeti.az
Daşkənddə yazıçı Yunus Oğuzun “Ovçu” romanının təqdimatı ilə Özbəkistanda keçirilən “Azərbaycan mədəniyyəti və ədəbiyyatı günləri”nə yekun vurulub.
Daşkənddəki Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin (AMM) təşkilatçılığı ilə baş tutan tədbirdə elm, mədəniyyət və incəsənət xadimləri, şair və yazıçılar, soydaşlarımız, jurnalistlər iştirak edib.
AMM-nin direktoru Samir Abbasov qonaqları salamlayaraq dostluq və əməkdaşlığın möhkəmləndirilməsi, milli mədəniyyətimizin tanıdılması və təbliğinə yönəlmiş bu cür tədbirlərin əhəmiyyətindən danışıb. O, Mədəniyyət Mərkəzinin layihəsi ilə mədəniyyət və ədəbiyyat günləri çərçivəsində 2 konsert proqramının, dəb sərgisinin, 2 kitab təqdimatının keçirildiyini qeyd edib. S.Abbasov Daşkənddəki aparıcı kitabxanalara ölkəmizə dair zəngin kitab kolleksiyasının bağışlandığını, keçirilən tədbirlərdə “Azərbaycan, sənsən mənim ülviyyətim” adlı kitab, milli mədəniyyətimizi özündə əks etdirən suvenirlər, maddi-mədəniyyət nümunələrinin sərgisinin keçirildiyini qeyd edib.
O, Yunus Oğuzun yaradıcılığı haqqında danışıb, 2016-cı il Aprel hadisələrinə həsr olunan və Daşkənddə özbək dilində çap edilən “Ovçu” romanını yüksək qiymətləndirib. Samir Abbasov Aprel zəfərinin qəhrəmanları, xüsusən polkovnik Murad Mirzəyev və onun döyüş yoldaşlarının həyat yolundan bəhs edən əsərin xalqımızın qəhrəmanlıq hislərinin yüksəldilməsinə öz töhfəsini verdiyini bildirib.
Çıxış edənlər Özbəkistanda keçirilən “Azərbaycan mədəniyyəti və ədəbiyyatı günləri”ni yüksək qiymətləndirib, məhz Mədəniyyət Mərkəzinin layihəsi ilə həm milli mədəniyyətimizə, həm də ədəbiyyatımıza dair çoxsaylı tədbirlər, layihələr vasitəsi ilə geniş məlumatlandırma və təbliğat işlərinin həyata keçirildiyini vurğulayıblar.
Filoloq alim Nurbay Cabbarov Azərbaycan-Özbəkistan ədəbi əlaqələri haqqında danışıb, müasir dövrdə də bu əlaqələrin yüksək səviyyədə olduğunu söyləyib. O, Yunus Oğuzun əsərləri haqqında söhbət açıb, özbək dilində də çap edilən “Əmir Teymur” əsərinə yüksək qiymət verib.
Kitabın tərcüməçisi, filoloq alim Gülbahar Aşurova qəhrəmanlıq və vətənpərvərlik mövzusunda yazılan “Ovçu” romanında yaradılan obrazların gənclərimiz üçün bir nümunə olduğunu qeyd edib, kitabın təbliğinin gənclərin vətənpərvərlik ruhunun inkişafında müsbət rol oynayacağını söyləyib.
Babaxan Şərif, Bürabiya Racabova, Xaydarbek Bababekov Özbəkistanla Azərbaycan arasında ədəbi əlaqələr, tarixi dostluq münasibətləri haqqında məlumat verib, belə əsərlərin yayılmasına və təbliğinə geniş ehtiyac olduğunu qeyd ediblər.
Yunus Oğuz çıxışında “Ovçu” romanı haqqında fikirlərini bölüşüb, əsərin yaranması, onun yazılması ilə bağlı xatirələrini danışıb, romanın müasir tariximizə bağlı yazdığı ilk əsər olduğunu qeyd edib. O, gələcəkdə də torpaqlarımızın azadlığı, Qarabağ uğrunda savaşan əsgər və zabitlərimizin şərəfli döyüş yolu haqqında əsərlər yazmaq niyyətində olduğunu qeyd edib.
Sonda türk tarixinin araşdırılması sahəsindəki xidmətlərinə görə Yunus Oğuza Özbəkistanın “Turan” Akademiyasının akademiki seçilməsi ilə bağlı vəsiqə və döş nişanı təqdim olunub.
Sonra “Azərbaycan mədəniyyəti və ədəbiyyatı günləri”nin bağlanışı münasibətilə bədii proqram təqdim olunub.
Konsertdə AMM-nin nəzdindəki “Azərbaycan qızları” rəqs ansamblının üzvləri, həmçinin özbək və tacik xalqlarının nümayəndələri öz xalqlarının rəqslərini və musiqi nömrələri ifa ediblər.
Mənbə: http://www.edebiyyatqazeti.az
İyunun 23-25-də “Azərbaycan Xalq Yaradıcılığının 2019-2023-cü illər üzrə inkişafına dair Strateji Fəaliyyət Planı”na müvafiq olaraq III Respublika Xalq Teatrları Festivalının final mərhələsi, bağlanış mərasimi və I Respublika Xalq Teatrları Konfransı keçiriləcək.
Mədəniyyət Nazirliyindən AZƏRTAC-a bildirilib ki, ölkəmizdə, o cümlədən Naxçıvan Muxtar Respublikasında 37 xalq teatrı kollektivi fəaliyyət göstərir. Əhalinin asudə vaxtının təmin olunması, istedadlı şəxslərin yetişdirilməsi, onların bədii yaradıcılıqlarını inkişaf etdirmələrində bu kollektivlərin əhəmiyyətli rolu vardır.
Xatırladaq ki, bu ilin aprel ayı ərzində Bakı şəhəri və respublikanın bölgələrində festivalın seçim mərhələsi keçirilib. Həmin mərhələdə uğurla çıxış etmiş İsmayıllı, Qəbələ, Beyləqan, Zaqatala, Şabran, Masallı, Şərur, Füzuli, Yevlax, Mərdəkan, Qax, Bərdə, Cəlilabad xalq teatrları final mərhələsinə dəvət edilib. Final mərhələsi üçün nazirliyin müvafiq əmri ilə müəyyən edilmiş münsiflər heyəti tərəfindən mükafatçılar, o cümlədən müxtəlif həvəsləndirici nominasiyalar üzrə qaliblər seçiləcək.
Festival çərçivəsində iyunun 25-də Muzey Mərkəzində Mədəniyyət üzrə Elmi-Metodiki Mərkəzlə birgə I Respublika Xalq Teatrları Konfransı təşkil ediləcək. Festivalda nazirliyin əməkdaşları, Bakı Şəhər Mədəniyyət Baş İdarəsi, regional mədəniyyət idarələrinin nümayəndələri, peşəkar teatrların rəhbərləri, xalq teatrları kollektivlərinin rejissor və bədii rəhbərləri, aktyorları, habelə bu sahə üzrə ixtisaslaşmış mütəxəssislər iştirak edəcəklər.
Mənbə: https://azertag.az
Daşkənddəki Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin (AMM) layihəsi ilə Özbəkistanda keçirilən “Azərbaycan mədəniyyət və ədəbiyyatı günləri” çərçivəsində son layihə olaraq paytaxtdakı “Turon” Kitabxana-İnformasiya Mərkəzi ilə əməkdaşlıq haqqında Memorandum imzalanıb.
AZƏRTAC xəbər verir ki, memoranduma əsasən tərəflər mədəniyyət və ədəbiyyat sahəsində birgə layihələrin icrası, müxtəlif tədbirlərin keçirilməsi, Azərbaycan və Özbəkistanın mədəniyyətinin, ədəbiyyatının təbliği, elmi və mədəni irsinin öyrənilməsi, “Turon” Mərkəzində “Azərbaycan” və “Dostluq” guşələrinin, fondlarının yaradılması, qarşılıqlı olaraq konfranslarda, seminarlarda, elmi və ədəbi simpoziumlarda, müsabiqə və festivallarda iştirak, Azərbaycan dilinin öyrənilməsi imkanının yaradılması, kitabxanalar arasında təcrübə və kitab mübadiləsinin həyata keçirilməsi, ölkələrin mədəniyyəti və ədəbiyyatı haqqında mühazirələrin və təqdimatların təşkili nəzərdə tutulur.
Tərəflər mədəniyyət və ədəbiyyat sahəsində mövcud məsələlər üzrə birgə nəşr layihələri, tanınmış ədəbiyyat nümayəndələri, şair və yazıçılarla görüşlər, təmsil etdikləri sahənin aktual məsələlərinə dair seminarlar, dəyirmi masalar, konfranslar, habelə kitab təqdimatları təşkil edəcəklər. AMM “Turon” Kitabxana-İnformasiya Mərkəzinin Azərbaycan kitabxanaları ilə əlaqələrinin yaradılması və genişləndirilməsinə dəstək veriləcək.
Bundan başqa “Turon” Kitabxana-İnformasiya Mərkəzinin əməkdaşları üçün Mədəniyyət Mərkəzinin muzeylərinə mütəmadı olaraq ekskursiyalar təşkil olunacaq, onlar üçün xüsusi kurslar keçiriləcək.
Memorandumu Daşkənddə Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin direktoru Samir Abbasov və “Turon” İnformasiya-Kitabxana Mərkəzinin direktoru Dildora Abduəzizova imzalayıb.
Qulu Kəngərli
AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri
Daşkənd
Mənbə: https://azertag.az
Mərkəzi icra hakimiyyəti orqanları rəhbərlərinin və onların müavinlərinin şəhər və rayonlarda vətəndaşların qəbulu cədvəlinə əsasən iyunun 21-də saat 11:00-da mədəniyyət naziri Əbülfəs Qarayev Balakən rayon Mədəniyyət Mərkəzində (Balakən şəhəri, Heydər Əliyev prospekti 42) Balakən və Zaqatala rayonlarından olan vətəndaşları qəbul edəcək.
Nazirlikdən AZƏRTAC-a bildirilib ki, həmin gün saat 11:00-da mədəniyyət nazirinin birinci müavini Vaqif Əliyev Şəki şəhər Heydər Əliyev Mərkəzində (Şəki şəhəri, Heydər Əliyev prospekti 216) Şəki şəhəri və Oğuz rayonundan, mədəniyyət nazirinin müavini Rafiq Bayramov Qax rayon Heydər Əliyev Mərkəzində (Qax şəhəri, N.Nərimanov küçəsi 4) Qax rayonundan olan vətəndaşlarla görüşəcək.
Vətəndaşlar nazirliyin mct@mct.gov.az elektron poçt ünvanı, e-services. mct.gov.az elektron xidmətlər saytı, telefon məlumat sistemi (çağrı mərkəzi): 147 və ya (012) 493-92-17 (əlaqələndirici şəxs: Pərviz İsgəndərli – Regional siyasət şöbəsinin müdiri) və (012) 493-55-21 nömrəli telefonlar vasitəsilə qəbula yazıla bilərlər.
Qəbula gəlmək istəyən vətəndaşlar, həmçinin yuxarıda qeyd olunmuş rayonların mədəniyyət şöbələri ilə əlaqə saxlaya bilərlər.
Mənbə: https://azertag.az
Dahi Azərbaycan şairi İmadəddin Nəsiminin 650 illik yubileyinə rus dilində ərsəyə gətirilmiş “И стал Путем Истины я сам” kitabı (Azərbaycan Dövlət Tərcümə Mərkəzi) Moskvada nəşr olunub.
Tərcümə Mərkəzindən bildirilib ki, kitaba daxil edilmiş 200-ə yaxın qəzəl və rübai Nəsimi yaradıcılığını işıqlandıran “Поезия вечной истины” adlı məqalə, eləcə də əsərlərdə yer alan mürəkkəb sözlərə dair izah və şərhlərlə verilib.
Məqalədən sitat: “Böyük Azərbaycan şairi, filosof-mistik, bütün dövrlərin ən məşhur yeddi sufisindən biri. Hələ sağlığında Nəsiminin qəzəl və rübailəri bir çox dillərə tərcümə olunaraq Orta Asiya ərazisində, Türkiyədə və İranda geniş yayılmışdı. Yaradıcılığının ilkin mərhələsində sufizmə meyil edən şair sonradan ustadı – asket və mistik Fəzlullah Nəimi tərəfindən əsası qoyulmuş hürufizmə qoşulur.
Nəsiminin Azərbaycan, o cümlədən türkdilli xalqların ədəbiyyatındakı yeri onun divan poeziyasının formalaşmasında oynadığı rolla müəyyən olunur. Eyni zamanda, onu Azərbaycan fəlsəfi şeirinin banisi də hesab etmək olar. Nəsimi, sözün həqiqi mənasında, mütəfəkkir şairdir, bütün yaradıcılığında dünyanın yaranışı, insan-Tanrı münasibətləri, insanın Tanrının bir zərrəsi, təcəllası olması, onun həyatda, cəmiyyətdə mövqeyi, bu dünyaya təsadüfi deyil, xüsusi missiya ilə gəlməsi vurğulanır”.
Moskva Yazıçılar Birliyinin “У Никитских ворот” nəşriyyatında çap olunan kitabın tərtibçisi və “Ön söz” müəllifi Püstə Axundovadır.
Mənbə: http://www.edebiyyatqazeti.az
22 iyun 2019-cu il tarixində saat 12:00-da Əli Kərim adına Sumqayıt Poeziya Evində görkəmli tənqidçi, filologiya elmləri doktoru Vaqif Yusiflinin yeni nəşr olunmuş “SUMQAYITDA ƏDƏBİ HƏYAT” kitabının təqdimat mərasimi keçiriləcək.
Bütün ədəbiyyatsevərlər dəvətlidir.
Qeyd edək ki, kitabın redaktoru Pr. İsa Həbibbəyli, rəyçisi Pr. Qəzənfər Paşayev, ön söz müəllifi Sumqayıt “Poeziya Evi”nin rəhbəri, şair-tərcüməçi İbrahim İlyaslıdır.
Kitabda Vaqif Yusiflinin illərdir qələmə aldığı tənqidi məqalələri yer alıb.
“Sumqayıtda ədəbi həyat” kitabı şəhərin 70 İllik yubileyinə həsr olunub. Bakı “CBS-PP” nəşriyyatında Millət vəkili Qənirə Paşayevanın maliyyə dəstəyi ilə çap edilib.
Mənbə: http://www.edebiyyatqazeti.az
Tanınmış Azərbaycan yazıçısı, türkoloq alim, tarixi romanlar müəllifi Yunus Oğuzun Aprel döyüşlərindən bəhs edən “Ovçu” romanı Daşkənddə özbək dilində çap olunub.
AZƏRTAC xəbər verir ki, kitab Daşkənddəki Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin (AMM) təşkilatçılığı ilə dərc edilib.
“Ovçu” romanını özbək dilinə alim, tərcüməçi Gülbahar Aşurova çevirib, məsul redaktoru Burabiyya Rəcəbovadır.
Bu tarixi roman Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Murad Mirzəyevdən bəhs etsə də, ümumən Qarabağ döyüşlərində şəhid olan bütün igid əsgərlərin əziz xatirəsinə bir elegiyadır. Qeyd edək ki, romanda Azərbaycanın dövlət başçısının obrazı xüsusi yer tutur. “Ovçu” romanı qəhrəmanlığın təbliğində, zəfər tariximizin gənc nəslə təlqin edilməsində mühüm rol oynayır.
Xatırladırıq ki, son bir neçə ildə Daşkənddə müəllifin “Əmir Teymur”, “Şah arvadı və cadugər”, “Sultan Alp Arslan”, “Atabəy Eldəniz” romanları çap olunub və populyarlıq qazanıb.
Yaxın günlərdə romanın Daşkənddə təqdimatının keçirilməsi də nəzərdə tutulur.
Qulu Kəngərli
AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri
Daşkənd
Mənbə: azertag.az
Daşkənddəki Dünya İqtisadiyyatı və Diplomatiya Universitetində Azərbaycan Xarici İşlər nazirinin müavini, ölkəmizin ABŞ-dakı ilk səfiri, ADA Universitetinin rektoru, professor Hafiz Paşayevin “Bir səfirin manifesti” kitabının təqdimatı keçirilib.
Azərbaycanın Özbəkistandakı səfirliyi və bu qurumun nəzdindəki Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin təşəbbüsü ilə keçirilən mərasimi universitetin rektoru, professor Abdujabbor Abduvaxidov açaraq Hafiz Paşayevin həyat, diplomatik fəaliyyəti haqqında məlumat verib, özbək dilində çap olunan bu kitabın əhəmiyyətindən danışıb. Rektor “Bir səfirin manifesti” kitabının həm gənc, həm də professional diplomatlar üçün dəyərli dərslik olacağını əmin olduğunu bildirib.
Özbəkistan parlamenti Senatı sədrinin birinci müavini Sadık Safoyev Özbəkistanda “Bir səfirin manifesti” kitabının çap edilməsi münasibətlə Hafiz Paşayevi təbrik edib, Amerika Birləşmiş Ştatlarında səfir kimi fəaliyyət göstərdiyi illərdə dostluq əlaqələrindən danışıb.
S.Safoyev vurğulayıb ki, ixtisasca fizik olan Hafiz Paşayev Bakıda dünya standartlarına uyğun ADA Universiteti yaradıb və uğurla rəhbərlik edir. Bu onu göstərir ki, o həm alim, uğurlu diplomat, həm də müəllim keyfiyyətlərinə malikdir. ADA Universitetində dünyanın müxtəlif ölkələrindən gələn gənclər təhsil alır.
Azərbaycanın Özbəkistandakı səfiri Hüseyn Quliyev Hafiz Paşayevin diplomatik xidməti haqqında söhbət açıb. Deyilib ki, H.Paşayev ABŞ-da səfir işlədiyi dövrdə Azərbaycan həqiqətlərinin yayılması və təbliği sahəsində böyük işlər görüb, Bu gün ABŞ-nın 20 ştatı Xocalı faciəsini soyqırım kimi tanıyıb və bu işdə H.Paşayevin əməyi danılmazdır. Səfir çıxışında dünyanın 16 ölkəsinin Xocalı faciəsini soyqırım olaraq tanıması və bu göstəricinin də Azərbaycan diplomatiyasının uğuru olduğunu qeyd edib.
Öz çıxışında müəllif Hafiz Paşayev kitabın çapında dəstəyə görə təşəkkürünü bildirib, əsərin yaranması haqqında məlumat verib. O ABŞ-da səfir kimi fəaliyyəti, ADA Universitetinin yaradılması və fəaliyyəti haqqında söhbət açıb. Diplomat bildirib ki, universitetdə dörd istiqamət üzrə kadrlar hazırlanır. Vurğulanıb ki, hazırda universitetdə 2500 tələbə təhsil alır, məzunlarımızın 80 faizi işlə təmin olunur. H.Paşayev deyib:”Biz nə ediriksə ölkəmizin sabahı üçün edirik, Azərbaycanın gələcəyi üçün edirik”.
Sonra Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzi Daşkənddə Azərbaycanın tarixi, ədəbiyyatı, mədəniyyətinə dair son 6 ildə özbək dilində çap etdirdiyi 60 adda kitabdan ibarət kolleksiyanı universitetin kitabxanasına hədiyyə edib.
Təqdimatın sonunda Hafiz Paşayev “Bir səfirin manifesti” kitabını avtoqrafla tələbə və müəllimlərə hədiyyə edib.
Mənbə: http://www.edebiyyatqazeti.az
Xalq yazıçısı Elçinin dramaturgiyası xarici ölkələrin teatrlarında tez-tez tamaşaya qoyulur və get-gedə beynəlxalq səviyyədə daha geniş miqyaslı populyarlıq əldə edir. Onun pyesləri əsasında Nyu-York, London, Roma, İstanbul, Ankara, Moskva, Sankt-Peterburq və başqa şəhərlərin teatrlarında hazırlanmış tamaşalar rəğbətlə qarşılanaraq müasir dramaturgiyanın uğurları kimi qiymətləndirilib. “Cəhənnəm sakinləri” pyesi əsasında ingilis bəstəkarı Lorens Mark Vitin yazdığı müzikl isə Cənubi Koreyada, Seul Opera və Balet Teatrında böyük müvəffəqiyyətlə tamaşaya qoyulub.
Bu günlərdə Almaniyada “Pemverlaq” nəşriyyatı Xalq yazıçısının “Pyeslər” (“Teatr oyunları”) kitabını nəfis şəkildə nəşr edib. Kitaba ədibin məşhur “Teleskop”, “Mənim sevimli dəlim”, “Şekspir” və “Cəhənnəm sakinləri” tragikomediyaları daxildir. Pyesləri orijinaldan alman dilinə türkoloq K.H.Kiel tərcümə edib. Maraqlı cəhət odur ki, nəşriyyat həmin pyesləri, eyni zamanda, türk dilində də ayrıca kitab kimi nəşr edib. Əsərlər türk dilinə doktor Orxan Araz tərəfindən tərcümə olunub. O.Araz kitabı oxuculara təqdim edərək yazır: “Dünyaca tanınmış yazar Elçin, sadəcə çağdaş dövrümüzdə deyil, gələcəkdə də oxunacaq və əsərlərindən dərslər alınacaq bir yazardır”.
Qeyd etmək lazımdır ki, alman oxucuları Xalq yazıçısı Elçinin əsərləri ilə yaxşı tanışdırlar. Almaniyada onun “Mahmud və Məryəm”, “Ağ dəvə”, “Ölüm hökmü”, “Baş” romanları, eləcə də, povest və hekayələri nəşr edilib. “Pyeslər” onun Almaniyada nəşr olunmuş səkkizinci kitabıdır.
Mənbə: http://www.edebiyyatqazeti.az
Azərbaycan Dövlət Akademik Musiqili Teatrının 109-cu mövsümünün başa çatması münasibətilə iyulun 4-də teatrda mükafatlandırma mərasimi keçiriləcək.
Teatrdan AZƏRTAC-a bildirilib ki, kollektivdə xüsusi yaradıcılıq fəaliyyəti ilə seçilən əməkdaşların mövsümün sonunda mükafatlandırılması Musiqili Teatrda artıq ənənəyə çevrilib. Bu dəfə də “Mövsümün sevilən aktrisası”, “Mövsümün sevilən aktyoru”, “Mövsümün ən məhsuldar aktyoru”, Mövsümün ən məhsuldar aktrisası”, “Mövsümün perspektivli aktyoru”, “Mövsümün perspektivli aktrisası”, “Mövsümün ən yaxşı balet artisti”, “Mövsümün ən yaxşı xor artisti”, “Mövsümün ən yaxşı musiqiçisi”, “Mövsümün ən işgüzar əməkdaşı”, “Mövsümün ən yaxşı tamaşası”, “Teatrın dostu” və başqa nominasiyalar üzrə qaliblər məlum olacaq, onlara xüsusi prizlər və pul mükafatları veriləcək.
Mərasimdə, həmçinin mövsümün seçilən aktyorlarına Xalq artisti Hüseynağa Sadıqovun ailəsinin təsis etdiyi Hüseynağa Sadıqov adına “Büllur alma” mükafatı da təqdim ediləcək.
Mənbə: azertag.az
Türkiyədə nəşr olunan “Türk ədəbiyatı” adlı aylıq fikir və sənət dərgisinin 545 saylı özəl buraxılışı Azərbaycan ədəbiyyatına həsr edilib. Dərgi Əjdər Olun, Məmməd Dəmirçioğlunun, Vaqif Bəhmənlinin, Afaq Şıxlının, Canan Seyidzadənin, Aqşin Evrenin, Ədalət Əskeroğlunun, Azad Yaşarın, Günel Şamilqızının, Aqşin Yeniseyin, Elxan Zal Qaraxanlının, Ramiz Qusarçaylının, Fərid Heseynin, Cəlil Baloğlanın, Hamlet İsaxanlının, Dilqəm Əhmədin, Sabir Sarvanın şeirləri ilə açılır. Akademik İsa Həbibbəylinin “Azərbaycan ədəbiyyatı: zəngin ədəbi ənənə və çagdaşlıq” adlı məqaləsində Azərbsycan ədəbiyyatının Dədə Qorquddan başlanan zəngin tarixi və çağdaş durumuna nəzər salınır. Yaqut Misirxanlənın xalq şairi Musa Yaqub, Yusif Gədiklinin Şəhriyar, Rahid Uluselin xalq şairi Bəxtiyar Vahabzadə, Özcan Ünlünün xalq şairi Sabir Rüstəmxanlı, İmdat Avşarın xalq yazıçısı Anar, Lalə Bayramovanın Məmməd Aslan haqqında geniş yazıları bu müəlliflərin yaradıcılıq portretlərini bir daha türk oxucularına təqdim edir. Dərginin başqa bir poeziya çələngində Məmməd İsmayılın, Sabir Rüstəmxanlının, Ramiz Rövşənin, Rəşad Məcidin, Murad Köhnəqalanın, Qulu Ağsəsin, Hüşəng Cəfərinin, Namiq Hacıheydərlinin, Səlim Babullaoğlunun, İbrahım İlyaslının, Nuranə Nurun, Leyla Əsədullayevanın şeirləri toplanmışdır. Günel Anarqızının, Sevil İrəvanlının, Əli Akbaşın, Rahid Uluselin, Qiyasəddin Dağın, Fəxri Ugurlunun, Ruslan Dost Əlinin, Aysel Əlizadənin, Eyvaz Zeynallının, Təranə Vahidin çeşidli janrlarda yazıları ədəbiyyatımızın çağdaş mənzərəsini əks etdirir… Dərginin bütün yaradıcı heyətinə və Türk Ədəbiyyat Vaqfına dərin təşəkkürümüzü bildiririk…
“Tarixi şəhərlərdə kütləvi turizm” mövzusunda Beynəlxalq Memarlıq Forumu dünya memarlarının fəaliyyətinə dair müzakirələrin aparılması baxımından çox əhəmiyyətli tədbirdir. Bu tədbirin digər əhəmiyyəti isə Azərbaycan mədəniyyətinin, tarixi və müasir memarlıq abidələrinin dünyaya tanıdılmasından ibarətdir.
AZƏRTAC xəbər verir ki, bu sözləri mədəniyyət naziri Əbülfəs Qarayev jurnalistlərə müsahibəsində deyib.
Ə.Qarayev əmin olduğunu bildirib ki, bu Forum Azərbaycan memarlıq məktəbinə öz müsbət təsirini göstərəcək: “Belə tədbirlərin reallaşdırılması Azərbaycan memarları ilə dünya memarları arasında əlaqələrin gücləndirilməsi baxımından da böyük əhəmiyyət daşıyır”.
Mənbə: azertag.az
İyunun 15-də Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrında C.Verdinin “Riqoletto” operası nümayiş olunacaq.
Teatrın mətbuat xidmətindən AZƏRTAC-a bildirilib ki, bu tamaşada Riqoletto partiyasını ifa etmək üçün Belqrad Milli Teatrının (Serbiya) aparıcı solisti, vokalçıların beynəlxalq müsabiqələrinin laureatı Matiç Draqutini dəvət edilib.
Səhnə əsərində Hersoq rolunu isə Əlişir Nəvai adına Özbəkistan Dövlət Akademik Böyük Teatrının solisti, Özbəkistanın Xalq artisti, vokalçıların beynəlxalq müsabiqələrinin laureatı Ramiz Usmanov ifa edəcək.
Opera tamaşasında əsas partiyalardan biri olan Cilda partiyasını Azərbaycanın Əməkdar artisti İnarə Babayeva canlandıracaq.
Operada, həmçinin Azərbaycanın Xalq artistləri Əli Əsgərov, Əkrəm Poladov, Əməkdar artist Tural Ağasıyev, solist Nina Makarova və başqaları çıxış edəcəklər.
Səhnə əsərini Opera və Balet Teatrının baş dirijoru, Əməkdar artist, dirijorların beynəlxalq müsabiqələrinin laureatı Əyyub Quliyev idarə edəcək.
Mənbə: azertag.az
Özbəkistanın “Ədəbiyyat qəzeti”ndə Azərbaycan şairləri Mirzə Ələkbər Sabirin və Vaqif Səmədoğlunun şeirləri dərc olunub.
AZƏRTAC xəbər verir ki, şeirləri orijinaldan şair Kərim Bəxriyev çevirib.
Əvvəl Mirzə Ələkbər Sabirin həyatı və yaradıcılığı haqqında ətraflı məlumat verilir, bildirilir ki, M.Ə.Sabir əbədiyaşar şairdir.
Xatırladırıq ki, bu yaxınlarda Daşkənddəki Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin (AMM) direktoru Samir Abbasovla bu ölkənin “Ədəbiyyat qəzeti”nin baş redaktoru Baxtiyor Karim arasında əməkdaşlıqla bağlı görüş keçirilib.
AMM-nin direktoru 2019-cu ilin ölkəmizdə Azərbaycan Prezidentinin Sərəncamı ilə “Nəsimi ili” elan edilməsi ilə əlaqədar il ərzində “Ədəbiyyat qəzeti”nin xüsusi buraxılışının dərc olunmasını və bu buraxılışın bütövlükdə dahi Azərbaycan şairi İmadəddin Nəsimiyə həsr olunmasını təklif edib və hazırda bu istiqamətdə iş aparılır.
Qulu Kəngərli
AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri
Daşkənd
Mənbə: azertag.az
İyunun 7-də İçərişəhərdə yerləşən Arxeoloji parkda “İstedArt” mədəni-xeyriyyə layihəsinin 3-cü mövsümünün yekunu ilə bağlı sərgi keçirilib.
AZƏRTAC xəbər verir ki, sərgidə İçərişəhərə həsr olunmuş 36 iş təqdim edilib.
Sərgidə, həmçinin Respublika İncəsənət Gimnaziyasının şagirdlərinin musiqili çıxışı olub.
Layihənin bu mövsümündə İçərişəhərdə yerləşən Maqsud İbrahimbəyov Yaradıcılıq Mərkəzində Bakı şəhərinin internat məktəblərindən, Daun sindromlu şəxslərin reabilitasiya mərkəzindən 34 uşaq 8 müəllimin rəhbərliyi altında rəssamlıq və qrafika üzrə dərs keçib.
Layihədə məqsəd valideyn himayəsindən məhrum olmuş, fiziki və əqli cəhətdən məhdudiyyətli uşaqların bacarığını üzə çıxarmaqdır. Ötən ildən start götürən layihədə ümumilikdə 100-dən çox uşaq iştirak edib. 2019-cu ilin payızından etibarən layihənin 4-cü mövsümünə start verilməsi nəzərdə tutulur.
Mənbə: azertag.az
Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrının səhnəsində Cəlil Məmmədquluzadənin “Ölülər” pyesi əsasında hazırlanmış eyniadlı ikihissəli komediya-tamaşa nümayiş edilib.
AZƏRTAC xəbər verir ki, tamaşada görkəmli bəstəkar, Xalq artisti Qara Qarayevin “Ölülər” əsəri üçün bəstələdiyi musiqi yeni versiyada təqdim olunub.
Mədəniyyət Nazirliyinin sifarişi ilə hazırlanan səhnə əsərinin elmi məsləhətçisi akademik İsa Həbibbəylidir.
“Ölülər”in Şeyx Nəsrullahı Xalq artisti Nurəddin Mehdixanlı, Kefli İsgəndəri isə Əməkdar artist Anar Heybətovdur.
Tamaşada digər rolları Xalq artistləri Laləzar Mustafayeva, Rafiq Əzimov, Hacı İsmayılov, Sabir Məmmədov, Əjdər Həmidov, Əməkdar artistlər Aslan Şirin, Elşən Rüstəmov, Əli Nur, Elxan Quliyev, Məzahir Cəlilov, Kazım Həsənquliyev, Mirzə Ağabəyli, aktyorlar Elçin Əfəndi, Ramin Şıxəliyev, Vüsal Mustafayev, Canəli Canəliyev, Elnur Qədirov, Rüstəm Rüstəmov, Mətləb Abdullayev, Xədicə Novruzlu, Ləman İmanova və Rada Nəsibova məharətlə canlandırıb.
Xronometrajı 130 dəqiqə olan səhnə əsərində rəsmlərin quruluşu Azər Paşa Nemətova məxsusdur.
Əsərdəki mənəvi əsarət, fanatizm və cəhalət böyük cəsarətlə aktyorların ifasında özünəməxsus çalarlarla açılır. Belə ki, yaradıcı heyət Cəlil Məmmədquluzadə düşüncələrini yüksək məharətlə ifa edərək XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanda baş verən prosesləri, mövhumat və cahilliyin poetik və dramatik lövhələrini dolğun təcəssüm etdirə bilirlər.
Mənbə: azertag.az
3 iyun 2019-cu il tarixində saat 14:00-da Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin (AYB) “Natavan” Klubunda “VEKTOR” Beynəlxalq Elmlər Akademiyasının Şahmar Ələkbərzaə adına Beynəlxalq ədəbiyyat makafatının təqdimat mərasimi keçirilib. Kütləvi informasiya vasitələrinin nümayəndələrinin, mədəniyyət, ədəbiyyat, incəsənət xadimlərinin iştirakı ilə keçirilən tədbirdə çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, “Mahmud Kaşqari Medalı” laureatı, Əli Kərim adına Sumqayıt şəhər Poeziya Klubunun sədri, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Təqaüd Fondunun təqaüdçüsü, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatının Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin və Azərbaycanın Mədəniyyət və Portalının Sumqayıt bürosunun rəhbəri, şair İbrahim İlyaslı Türk dünyasına uzunmüddətli xidmətlərinə görə Şahmar Ələkbərzaə adına Beynəlxalq ədəbiyyat makafatına layiq görülüb.
27 may 2019-cu il tarixində saat 14:00-da Azərbayvan Yazıçılar Birliyinin (AYB) “Natavan” Klubunda filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Prezident təqaüdçüsü, Bakı Dövlət Universitetinin və BDU nəzdində “Gənc istedadlar” liseyinin müəllimi Afət Abuşovanın- Viləşsoyun “Mənim adım Vətəndir” adlı hekayə və şeirlər kitabının təqdimat mərasimi keçirilmişdir.Tədbiri giriş sözü ilə şair, yazıçı, kinodramaturq, Azərbaycan Yazıçılar birliyinin yaradıcılıq məsələləri üzrə katibi İlqar Fəhmi açıq elan etdikdən sonra tədbirin qonaqları, yazıçı, şair,tənqidçilər –Əkbər Qoşalı, Qulu Ağsəs, Fərqanə Mehdiyeva, Balayar Sadiq, Nəvai Mətin, Nazilə Gültac, Dayandur Sevgin, yazarın ilk müəllimləri, pedaqoq yoldaşları, tələbə və şagirdləri çıxış edərək səbəbkara yaradıcılıq uğurları diləmişlər.
Qeyd edək ki, kitabın redaktoru və ön söz məllifi dahi yazarımız İsa Muğannanın qızı,Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru,Bakı Dövlət Universitetinin müəllimi Sevinc İsa qızı Muğannadır.
Kitabın texniki redaktoru: Elnarə Abbasovadır
Abuşova Afət Yusubəli qızı 27 aprel 1985-ci ildə Masallıda dünyaya gəlmişdir.
2006-cı ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvüdür. 2011-ci ildə gənc yazar olaraq Prezident təqaüdçüsü olmuşdur.7 bədii kitab müəllifi,Bakı Dövlət Universiteti (2003-2007-bakalavr),Bakı Slavyan Universiteti (2007-2009-magistr), Bakı Dövlət Universiteti (2011-2015-dissertant) məzunudur. Filologiya üzrə fəlsəfə doktorudur. Ondan çox elmi əsər-məqalə və tezisləri vardır. 2007-ci ildə AMEA-nın Folklor institutunda böyük laborant kimi əmək fəaliyyətinə başlamışdır.Hazırda Bakı Dövlət Universitetində nitq mədəniyyəti və “Gənc istedadlar” liseyində Azərbaycan dili və ədəbiyyat müəllimi olaraq fəaliyyətini davam etdirməkdədir.Ailəlidir, iki övladı var.
27 may 2019-cu il tarixində saat 14:00-da Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin (AYB) Natavan klubunda Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin (AYB) və Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyinin (DGTYB) üzvü, Prezident təqaüdçüsü, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, istedadlı gənc xanım yazar Afət Viləşsoyun tirajla “Mənim adım Vətəndir” adlı yeni şeirlər və hekayələr kitabı təqdimat mərasimi və imza günü keçiriləcək.
Kütləvi informasiya nümayəndələrinin, ictimaiyyət nümayəndələrinin, mədəniyyət, ədəbiyyat, incəsənət xadimlərinin, müəllifin yazar dostlarının da iştirakı gözlənilir. İştirak etmək istəyən hər kəs dəvətlidir.
Qeyd edək ki, gənc xanım yazar Afət Viləşsoyun tirajla “Mənim adım Vətəndir” adlı yeni şeirlər və hekayələr kitabı təqdimat mərasimi və imza gününün rəsmi informasiya dəstəyi Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatının Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyi (gundelik.info) və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalıdır (edebiyyat-az.com).
Ünvan: Azərbaycan Respublikası, Bakı şəhəri, Səbail rayonu, Ə.Xəqani küçəsi 25.
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidməti və İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsi.
Mayın 23-də Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunda Xalq yazıçısı Hüseyn İbrahimovun 100 illiyinə həsr olunmuş elmi konfrans keçirilib.
Tədbir institutda praktika keçən Bakı Avrasiya Universitetinin Filologiya ixtisası üzrə IV kurs tələbələri ilə birlikdə hazırlanıb.
Tədbiri giriş sözü ilə AMEA-nın vitse-prezidenti, Ədəbiyyat İnstitutunun direktoru, akademik İsa Həbibbəyli açaraq qeyd edib ki, Prezident İlham Əliyevin Xalq yazıçısı Hüseyn İbrahimovun 100 illiyinin qeyd edilmişi haqqında Sərəncamı Azərbaycan ədəbiyyatına, onun görkəmli yaradıcılarına dövlət səviyyəsində diqqətin mühüm nümunəsidir. İ.Həbibbəyli çıxışında Hüseyn İbrahimovun Azərbaycan tarixində mövqeyindən, onun zəngin bədii yaradıcılığından danışaraq deyib: “Hüseyn İbrahimov görkəmli yazıçılardan biridir. O şəxsiyyətli bir insan olub. Mən deyərdim ki, onun əsərlərində satirik məqamlar da var. O daima idealların, sədaqətin keşiyində dayanıb”.
Yazıçının müxtəlif illərdə Azərbaycan Kommunist Partiyasının təbliğat orqanlarında çalışdığını deyən İ.Həbibbəyli vəzifəsindən asılı olmayaraq ədibin əsərlərinin ideologiyadan uzaq olduğunu və sadə insan həyatını əks etdirdiyini vurğulayıb. Bildirib ki, yazıçı “Sabahın sorağında” romanında kənd müəllimlərinin, yerli ziyalıların qayğılarına toxunub, “Bahar yağışı” əsərində isə həyata, insana, cəmiyyətə olan baxışlarına aydınlıq gətirib. Bundan əlavə, H.İbrahimovun tarixi keçmişimizdən bəhs edən əsərlərinin oxucular tərəfindən rəğbətlə qarşılandığını və gənclərin vətənpərvərlik ruhunda tərbiyəsində önəmli rol oynadığını diqqətə çatdırıb.
Akademik əsərləri dəfələrlə tamaşaya qoyulan yazıçının fəaliyyətinə ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən yüksək qiymətin verildiyini, onun 1994-cü ildə “Şöhrət” ordeni ilə təltif edildiyini, 1998-ci ildə isə Xalq yazıçısı adına layiq görüldüyünü xatırladıb.
Tədbirdə çıxış edən tənqidçi, filologiya elmləri doktoru Vaqif Yusifli bildirib ki, Naxçıvan elmi mühitinin formalaşmasında iki böyük insan varsa, onlardan biri də Hüseyn İbrahimovdur. O böyük vəzifələrdə işləsə də, yaradıcılığı daima ön planda olub. Onun tarixi romanlarında tarixilik və müasirlik problemi qaldırılır. Yazıçının “Qumralın məktubu”, “Nehrəm kəndinin əhvalatı”, “Göyərçinin məhəbbəti”, “Qu quşları oxuyanda ölürlər” əsərləri hamı tərəfindən sevilir, maraqla oxunur.
Bildirilib ki, ötən əsrin 60-cı illərində yeni bir mərhələ yaranır, “Dəli kür”, “Qarlı aşırım”, “Ölüm hökmü” əsərləri yaranır, onların sırasında “Əsrin onda biri” romanı da var. Tənqidçi qeyd edib ki, “Əsrin onda biri” romanında Cahan Pəhləvan obrazı şairlərə, rəiyyətə olan münasibəti ortaya qoyur.
Daha sonra Bakı Avrasiya Universitetinin kafedra müdiri, filologiya elmləri doktoru, dosent Elmira Məmmədova çıxış edərək təmsil etdiyi ali təhsil ocağı ilə Ədəbiyyat İnstitutu arasındakı qarşılıqlı əlaqələrdən danışıb və keçirilən konfransı yüksək qiymətləndirib.
Sonda Bakı Avrasiya Universitetinin IV kurs tələbələri “Hüseyn İbrahimovun həyatı, yaradıcılıq yolu”, “Hüseyn İbrahimovun yaradıcılığında yeni insan konsepsiyası”, “Hüseyn İbrahimovun hekayələrində məişət problemi”, “Hüseyn İbrahimovun mənəvi-əxlaqi mövzularda yazılmış hekayələri”, “Bahar yağışı” romanında müasirlik”, “Əsrin onda biri” romanında tarixilik”, “Bahar hekayəsi povesti”, “Hüseyn İbrahimovun 100 illik yubileyi – mədəni irs kimi”, “Hüseyn İbrahimov və milli ədəbiyyatımız” mövzusunda məruzələrlə çıxış ediblər.
Mənbə: http://www.edebiyyatqazeti.az
İmadəddin Nəsiminin 650 illiyi münasibətilə Azərbaycan Dövlət Televiziyasında yeni layihəyə start verilib. Respublika üzre “Sözün sehri” adlı bədii qiraət müsabiqəsinin seçim turu başa çatdıqdan sonra altmışa yaxın iştirakçı arasından final mərhələsi üçün seçilən 14 iştirakçının ifası mayın 22-sində Muğam Mərkəzində açılış mərasimində dinlənilmişdir.
Dilimizin saflığının qorunması, düzgün oxunması, səlis ifadə edilməsi istiqamətində Respublika Prezidenti İlham Əliyevin yürütdüyü siyasətə layiqli töhfə verəcək bu layihənin idea müəllifi Mədəniyyət kanalının direktor müavini, professor İlham Rəhimlidir.
Qeyd edək ki, müsabiqənin münsiflər heyəti Xalq artisti Əminə Yusifqızı, Xalq artisti Laləzər Mustafayeva ve professor İlham Rəhimlidir. Layihenin hazırlanmasında yaxından iştirak edən və tələbələri hazırlayan müəllimlər isə AYB-nin Güney Azərbaycan şöbesinin müdiri, yazıçı Sayman Aruz, İncəsənət Universitetinin müəllimləri Nadir Hüseynov və Kamalə Mehdiyevadır.
Mənbə: http://www.edebiyyatqazeti.az
Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin layihəsi ilə “Nəsimi ili” ilə əlaqədar olaraq Özbəkistan Milli Elmlər Akademiyasının Biruni adına Şərqşünaslıq İnstitutunda saxlanılan əlyazmaların müəyyən edilməsi, onların kataloqunun hazırlanması, onların surətlərinin qarşılıqlı əsaslarla Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının M.Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutu ilə mübadiləsi layihəsinin həyata keçirilməsi nəzərdə tutulub.
Qeyd olunan layihənin icrası məqsədi ilə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının M.Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutunun mütəxəssisi, filologiya elmləri namizədi Kərumulla Məmmədzadə cari il 20 aprel – 1 may tarixlərində Özbəkistanda olmuş elmi ezamiyyətdə olmuşdur.
Ezamiyyət çərçivəsində Özbəkistan Elmlər Akademiyası Əbu Reyhan Biruni adına Şərqşünaslıq İnstitutunda araşdırmalar aparan K.Məmmədzadə burada qorunan Azərbaycana aid çoxsaylı əlyazma irsi haqqında məlumat toplaya bilmişdir.
Qeyd edək ki, Özbəkistan Respublikası Elmlər Akademiyasının Əbu Reyhan Biruni adına Şərqşünaslıq İnstitutu 1943-cü ildə Dövlət Xalq Kitabxanasının (indi Əlişir Nəvai adına Dövlət Kitabxanasının) Şərq şöbəsi əsasında yaradılmış, 1950-ci ilə qədər Şərq Əlyazmalarının Öyrənilməsi İnstitutu adlandırılmışdır. İnstitut 1950-ci ildən isə Şərqşünaslıq İnstitutu adlandırılır. İnstituta 2017-ci ildə Şərqin tanınmış mütəfəkkiri Əbu Reyhan Biruninin adı verilmişdir.
İnstitutun əlyazma fondunda təxminən 26000 cild əlyazma vardır. Onların əksəriyyətinin bir neçə əsər ehtiva etdiyini nəzərə alsaq burada qorunan əsərlərin sayı daha da çoxdur. İnstitutun litoqrafiya və bədii kitablarının fondu təxminən 40000 cilddir. Bundan əlavə, institutun əlyazmalar kolleksiyasında təxminən 10 min tarixi sənəd saxlanılır.
2000-ci ildə Əbu Reyhan Biruni adına Şərqşünaslıq İnstitutunun əlyazma fondu dünyanın ən zəngin əlyazma xəzinələrindən biri biri kimi YUNESKO-nun Dünya Maddi-Mədəni İrsi Siyahısına daxil edilmişdir. Əlyazmalar fondunda Azərbaycan klassiklərindən Nizami Gəncəvi və Məhəmməd Füzulinin əsərlərinin sayı üstünlük təşkil etsə də burada Xaqani Şirvani, İmadəddin Nəsimi, Şah İsmayıl Xətai kimi klassiklərimizin də əsərlərindən ibarət nadir əlyazma nüsxələri mühafizə edilir.
İnstitutun əlyazma fondunda Azərbaycanın dahi şairi İmadəddin Nəsiminin də əsərlərindən ibarət əlyazma nüsxələri qorunmaqdadır. AMEA Məhəmməd Füzuli adına Əlyazmalar İnstitunun əməkdaşı filologya üzrə fəlsəfə doktoru Kərimulla Məmmədzadə burada qorunan Nəsimi irsini yaxından tədqiq etmişdir. Qeyd edək ki, burada şairin türkcə “Divan”ının 2 əlyazma nüsxəsi, şeirlərindən ibarət 1 məcmuə və 8 ədəd müxtəlif janrda yazılmış şeiri mövcuddur.
Bunlar içərisində təbii ki, ən qiymətlisi şairin türkcə olan “Divan”larıdır. Bunlardan birincisi 1794 şifrəsi ilə institutun əsas fondunda mühafizə edilən əlyazma nüsxəsidir. Nəsimi şeirlərindən ibarət bu əlyazm nüsxəsi köçürülmə tarixi hicri 1259-cu il kimi qeyd edilmişdir. Əlyazmanın katibi Mir Həbibullah Buxaridir və buda onu göstərir ki, əlyazma Buxarada köçürülmüşdür. Əlyazma hər səhifədə 13 sətr olmaqla incə nəstəliq xəttilə zərif Şərq kağızına yazılmışdır. Əlyazmanın ölçüləri 13x25sm, həcmi isə 155 vərəqdir. Əlyazmanın əvvəlində Sədi, Şəms Təbrizi və s. klassiklərə aid farsca münacat, rübai və qəzəllər yer alır. Nəsimi şeirləri əlyazmanın 2a səhifəsindən başlayır. “Divan” ənənəvi olaraq nət və münacatlarla başlayır. Şairin qəzəlləri isə əlyazmanın 4a səhifəsindən başlayır və 113a səhifəsinə qədər davam edir. Burada Nəsimin ümumilikdə 184 qəzəli yer almaqdadır. Əlyazmanın 113a səhifəsində farsca verilmiş (təmam şod nüsxeyi-Nəsimi əleyh ər-rəhmət sənə 1294) bir qeyddən sonra qırmızı mürəkkəblə farsca (rübaiyyati-Həzrəti-Seyyid Nəsimi qəddəsallah sirrüləziz) bir qeyd vardır ki, bundan sonra da Nəsimin rübailəri gəlir. Burada yer alan rübailər dördlük şəklində deyil beytlər ardıcıllıqla verildiyi üçün ilk baxışda qəsidəyə bənzəyir. Rübailərdən sonra da bir neçə səhifədə Nəsiminin qəzəlləri gəlir və əlyazma 121a səhifəsində təmmət-əl-kitab qeydi vardır ki, orada əlyazmanın hicri 1294-cü il bazar ertəsi günü (ruzi-düşənbə) tamam olduğu yazılır. Bundan sonra əlyazmanın 122a səhifəsindən başlayaraq fərqli bir xəttlə farsca yazılmış rübailər başlayır və iki vərəqi əhatə edir. Müşahidələr zamanı məlum oldu ki, bi iki vərəq əlyazmaya sonradan əlavə edilmişdir belə ki, bu vərəqlərin kağızı və mətnin xətti əlyazmanın digər vərəqlərindən fərqlidir. Əlyazmanın 125b səhifəsində isə “bəsmələ”dən sonra bir qəsidə başlayır və 125b səhifəsində bitir. Əlyazmanın 126a-126b səhifələri boş buraxılıb. 127b səhifəsindən isə “Qisseyi-Hüseyn” adlı qissə başlayır. Bu qissə əlyazmanın 156b səhifəsinə qədər davam edir. Əlyazmanın sonu naqis olduğu üçün qissənin tamamı əlyazmada yer almamışdır.
Əbu Reyhan Biruni adına Şərqşünaslıq İnstitutunun əlyazma fondunda qorunan Nəsimiyə digər bir əlyazma isə 9593 şifrəsi altında mühafizə edilən şairin türkcə “Divan”ın başqa bir nüsxəsidir. Əlyazmanın köçürülmə tarixi hicri 1116-cı il (miladi 1704) kimi qeyd edilmişdir. Katibi Mirbağı ibn Molla Qurbanquludur. Nəstəliq xəttilə axərli Şərq kağızına köçürülmüşdür. Əlyazmanın ölçüləri 13×19 sm, həcmi 123 vərəqdir. Əlyazma yaşıl rəngli kağızla üzlənmiş medalyonlu karton cildlidir. Əlyazmanın əvvəli naqisdir. Əlyazmanın 1a-4a səhifələrində Nəsimiyə aid 4 qəsidə var. Nəsimi qəzəlləri əlyazmanın 4a səhifəsindən başlayır. Əlyazmada Nəsimiyə aid 4 qəsidə (1a-4a), 296 qəzəl (4a-116b), 70 rübai (116a-123b) var. Qeyd etmək yerinə düşər ki, bəzi mənbələrdə bu divan Nəsiminin farsca “Divan”ı olaraq qeyd edilmişdir. Amma tədqiqat zamanı bir daha aydın oldu ki, əlyazmada bəzi farsca şeir parçaları olsa da bu əlyazma Nəsiminin türkcə şeirlərindən ibarət “Divand”ır.
Əbu Reyhan Biruni adına Şərqşünaslıq İnstitutunda qorunan Nəsimi irsinə aid başqa bir əlyazma isə 5661 şifrli “Məcmuəi-Nəsimi” adlı əlyazma nüsxəsidir. Əlyazma nəstəliq xəttilə hər səhifəd 15 sətr olmaqla Şərq kağızına köçürülmüşdür. Əlyazmanın ölçüsü 25×26 sm, həcmi isə 104 vərəqdir. Əlyazmada Nəsimiyə aid “Vəfatnameyi-Fatimə”, “”Mehmannamə”, “İmam Hüseyn”, “Mənsur Həllac” adlı qissələr yer alır.
Nəsiminin türkcə “Divan”ının iki əlyazma nüsxəsi ilə yanaşı bir neçə şeiri də burada mühafizə olunan cünglərdə yer almaqdadır. Bunlardan birincisi 3326 şifrəli cüngdür ki, burada Sədi, Hafiz, Cami, İsmət kimi klassiklərin şeirləri ilə yanaşı cüngün 49b səhifəsində Nəsiminin 9 beytlik farsca bir qəzəli dı yer almaqdadır. 8196/7 şifrli başqa bir cüngün 4a-4b səhifələrində şairin başqa bir farsca qəzəli verilmişdir.
Əbu Reyhan Biruni adına Şərqşünaslıq İnstitutunda Nəsimi əsərlərinin bir neçə litoqrafiya nüsxəsi də qorunur. Bunlardan birincisi 1936 şifrli daşbasma çap nüsxəsidir. Nəşr Nəsiminin “Mənsur Həllac” qissəsinin fars dilindən özbəkçəyə tərcüməsidir. Əsərin tərcüməçisi və nəzmə çəkəni A.Q. Məhəmməd, naşiri isə Şəmsəddin Hüseynoğludur. Kitab 1889-cu ildə Kazanda nəşr edilib. Həcmi 16 səhifədir.
Nəsimi əsərlərinin başqa bir litoqrafiya nüsxəsi isə 12547 şifrli çap nüsxəsidir. Bu Nəsiminin türkcə “Divan”ının 1844-cü il İstanbul nəşridir. Kitabın Naşiri Məhəmməd Səiddir. Kitabın həcmi, 133 səhifədir.
Araşdırmalar bir daha göstərmişdir ki, Özbəkistanda qorunan Nəsimi əlyazmaların geniş tədqiqata ehtiyacı vardır.
Özbəkistandakı Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzindən verilən məlumata görə Nəsimi irsinə dair əlyazmaların tədqiqatına dair layihə davam etdirilir.
Hazırda Azərbaycan Mədəniyyəy Mərkəzi İmadəddin Nəsimi irsinə həsr edilmiş “Məndə sığar iki cahan” adlı şeir müsabiqəsi elan etmişdir. Müsabiqə əsasında Azərbaycan və Özbəkistan şairləri Nəsimi yaradıcılığına, habelə şairin dəst-xəttinə uyğun yazılan şeirlər toplanır və yekunda hər iki ölkədən müsabiqəyə təqdim olunan şeirlərin kitab halında Daşkənddə çap edilməsi nəzərdə tutulub.
Mənbə: http://www.edebiyyatqazeti.az
Türkiyə Dəyanət Vəqfi (TDV) tərəfindən 38-ci Türkiyə Kitab və Mədəniyyət Sərgisinin açılışı olub. Türkiyənin tanınmış 105 nəşriyyat evinin qatıldığı sərgi mayın 31-dək öz işini davam etdirəcək.
Hər gün yüzlərlə ziyarətçini qəbul edən sərgidə Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyinin dəstəyi ilə “Azərbaycan Kitabının Dünyaya Tanıdılması” layihəsi çərçivəsində son 3 ildə nəşr olunan 38 adda Azərbaycan ədəbi, elmi əsərləri də nümayiş olunur.
Nazirlikdən bildirilib ki, sərgi zamanı, həmçinin layihə üzrə türk dilində yenicə nəşri başa çatdırılan, dahi Azərbaycan şairi Nizami Gəncəvinin “Sirlər xəzinəsi” kitabı Türkiyə ictimaiyyətinə təqdim edilib. “Zengin Yayıncılık” nəşriyyatının direktoru Sevinc Fırat qonaqlara kitabla bağlı ətraflı məlumat verib, nəşrin Azərbaycan mədəniyyətinin, ədəbiyyatının tanıdılması işinə vacib töhfə olduğunu bildirib. Kitab ziyarətçilər tərəfindən maraqla qarşılanıb.
Qeyd edək ki, cari ilin sonunadək “Xəmsə”yə daxil olan digər 4 kitabın da nəşrinin tamamlanması və Nizami irsinin tanıdılması, təbliği məqsədilə Türkiyədəki təhsil müəssisələrində, kitabxanalarda, dərnəklərdə və digər aidiyyəti qurumlarda yerləşdirilməsi nəzərdə tutulub.
Mənbə: http://www.edebiyyatqazeti.az
