Blog

  • İlham Əliyevin Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi Günü və Yeni il münasibətilə müraciəti

    Əziz həmvətənlər.

    2024-cü ili uğurla başa vururuq. İlin əvvəlində qarşımıza qoyduğumuz bütün məsələlər öz həllini tapmışdır. Ölkəmiz inamla inkişaf etmişdir. Ölkəmizin beynəlxalq nüfuzu böyük dərəcədə artmışdır. Ölkə iqtisadiyyatında müsbət inkişaf var, hərbi gücümüz artıb. Ölkəmizdə sabitlik hökm sürür. Azərbaycan xalqı təhlükəsizlik şəraitində yaşamışdır.

    Bu gün dünyada baş verən hadisələr hamımızın gözünün qarşısındadır. Yeni müharibələr, qarşıdurmalar, münaqişələr alovlanır. Dünyanın müxtəlif bölgələrində qanlı toqquşmalar davam edir. Azərbaycan isə sülh, əmin-amanlıq, təhlükəsizlik və sabitlik şəraitində yaşayır. Əminəm ki, bundan sonra sabitlik və əmin-amanlıq əbədi olacaqdır.

    2024-cü ildə bir çox önəmli hadisələr baş vermişdir. Onların arasında ən vacib məsələ Qazax rayonunun 1990-cı illərin əvvəllərində işğal altına düşmüş dörd kəndinin işğaldan azad edilməsi idi. Bu kəndlər haqqında biz heç vaxt öz mövqeyimizdən bir addım belə geri atmamışdıq. Bu kəndləri biz heç vaxt unutmamışdıq. Sadəcə olaraq, ərazi bütövlüyümüzün və suverenliyimizin bərpasının öz məntiqi var idi. Hər şeyi, bütün məsələləri biz inamla və ardıcıllıqla həll etdik. Birinci mərhələdə Qarabağın və Şərqi Zəngəzurun böyük hissəsini 2020-ci ildə Vətən müharibəsində işğalçılardan azad etdik. İşğal altında qalan hissə keçən il antiterror əməliyyatı nəticəsində işğalçılardan azad edildi və Azərbaycan öz dövlət suverenliyini bərpa etdi. Biz bu il Qazax rayonunun dörd kəndini geri aldıq, bir güllə atılmadan, siyasi yollarla. Amma o da həqiqətdir ki, əgər son dörd ilin Azərbaycan-Ermənistan münasibətlərində baş vermiş hadisələr baş verməsəydi, əlbəttə, Ermənistan heç vaxt öz xoşu ilə bu kəndləri bizə qaytarmazdı. Onlar məcburiyyət qarşısında bunu etdilər, bizim siyasi, hərbi gücümüzü dərk edərək buna getdilər və mən ümid edirəm ki, bundan sonra da Ermənistan öz siyasətində Cənubi Qafqazda və eyni zamanda, dünyada yaradılmış yeni reallıqları nəzərə alacaq. Cənubi Qafqazda yeni reallıqları biz yaratdıq. Vətən müharibəsi bu reallıqları yaratdı, dövlət suverenliyimizin bərpası bu reallıqları daha da gücləndirdi və biz Cənubi Qafqazda yaratdığımız yeni reallıqları diplomatik, beynəlxalq və siyasi müstəvidə təsdiqlədik. Bütün dünya yeni reallıqları qəbul edib.

    Ona görə Ermənistanın genişmiqyaslı silahlanma kampaniyası hesab edirəm ki, bölgə üçün növbəti təhdid mənbəyidir. Əgər bu il bizim üçün ən narahatedici məqamı qeyd etsək, təbii ki, bu, Ermənistanın silahlanmasıdır. Bunun heç bir məntiqi izahatı yoxdur. Ermənistan öz işğalçılıq siyasətində tamamilə iflasla üz-üzə qalmışdır. 2020-ci və ondan sonra 2023-cü illərdəki hərbi məğlubiyyətləri onlara düz yol göstərməli idi. Biz də buna çalışırdıq və bu gün də öz səylərimizi davam etdiririk. Mən dəfələrlə həm rəsmi bəyanatlarımda, həm Ermənistan tərəfi ilə apardığımız danışıqlar əsnasında onlara xəbərdarlıq etmişəm ki, bu təhlükəli yoldan çəkinsinlər. Onları təhrik edən və bu gün yenə də Azərbaycan üzərinə hücum etməyə vadar edən xarici dairələr, xarici ölkələr onların arxasında durmayacaq, sadəcə olaraq, dura bilməyəcək. Bizimlə bu bölgədə hərbi müstəvidə heç bir qüvvə rəqabət apara bilməz. Ona görə bir daha deyirəm, hələ ki, gec deyil, bu təhlükəli yoldan geri qayıtsınlar. Cənubi Qafqaz sülh, əmin-amanlıq, əməkdaşlıq bölgəsi olmalıdır. Ermənistanın genişmiqyaslı və sürətli silahlanması, öldürücü silahların tədarükü bu sülhü, mümkün olan sülhü poza bilər. Bir şeyi də qeyd etməliyəm, Azərbaycan, sadəcə olaraq, bu məsələ ilə bağlı tamaşaçı rolunda olmayacaq. Otuzillik işğal, dağıntılar, Qarabağın, Şərqi Zəngəzurun viran qoyulması, Xocalı soyqırımı, bir milyon insanımızın Ermənistanın ucbatından qaçqın, köçkün vəziyyətində yaşaması bizim xatirimizdən heç vaxt silinməyəcək. Biz bunu heç vaxt unutmayacağıq. Ermənistanın işğalçılıq siyasəti və mahiyyəti daim nəzərə alınmalıdır. Ona görə bir daha özümə borc bilib Ermənistan rəhbərliyinə növbəti xəbərdarlıq edirəm ki, bu təhlükəli yoldan çəkinsinlər. Bir də ki, bizimlə hərbi və istənilən sahədə rəqabət aparmaq onların iqtidarında deyil.

    Ermənistanın kütləvi surətdə silahlanmasını nəzərə alaraq, biz gələn ilin hərbi büdcəmizi əhəmiyyətli dərəcədə artırmışıq. Bu, rekord həddə çatıb – 8,4 milyard manat səviyyəsinə qalxıb. Yenə də deyirəm, biz məcbur qalıb bunu bu səviyyəyə qaldırmışıq. Çünki Cənubi Qafqazda Ermənistanın başlatdığı silahlanma yarışında biz geridə qala bilmərik. Ancaq əgər bu silahlanma yarışı olmasaydı, həmin bu pulun ən azı, ən azı yarısı digər sahələrə istiqamətləndiriləcəkdi – Qarabağın, Şərqi Zəngəzurun bərpa edilməsinə, vətəndaşlarımızın sosial problemlərinin həllinə. Sadəcə olaraq, müqayisə üçün deyim. Hərbi xərclərimiz 8,4 milyard manat olacaq. Qarabağa və Şərqi Zəngəzura isə gələn il biz 4 milyard manat ayırırıq. Bunun tam əksi ola bilərdi. Sadəcə olaraq, Ermənistan və onun arxasında duran və onlara pis məsləhətlər verən ölkələr buna imkan vermir.

    Bununla belə, Qarabağın və Şərqi Zəngəzurun bərpası uğurla gedir. Artıq 10 minə yaxın keçmiş məcburi köçkün bu torpaqlara qayıdıb, onlar üçün ən gözəl şərait yaradılıb. Bütövlükdə isə azad edilmiş ərazilərdə 30 mindən çox insan yaşayır, çalışır, işləyir – həm yeni açılmış müəssisələrdə, sosial obyektlərdə, inşaat işlərində. Gələn il təbii ki, oraya qayıdacaq vətəndaşların sayı böyük dərəcədə artacaq. Onu da bildirməliyəm ki, 2021-ci ildən bu günə qədər Qarabağın və Şərqi Zəngəzurun bərpasına Azərbaycan 19 milyard manatdan çox vəsait ayırıb və bundan sonra da Böyük Qayıdış proqramının icra edilməsi bizim üçün prioritet məsələ olacaqdır.

    Əlbəttə ki, bütün bu işləri görmək üçün iqtisadiyyatımız inkişaf etməlidir. Burada da yaxşı nəticələr var. Bu il ümumi daxili məhsul 4 faizdən çox, qeyri-neft sektorunda ümumi daxili məhsul 6 faizdən çox, qeyri-neft sənaye sahəsində isə artım 7 faizdən çox olub. Biz öz valyuta ehtiyatlarımızı artırmışıq və hazırda 72 milyard dollardan çox valyuta ehtiyatlarımız var. Eyni zamanda, xarici borcumuzu da azaltmışıq və bu gün Azərbaycanın xarici borcu cəmi 5,2 milyard dollardır. Yəni, başqa sözlə desək, bizim valyuta ehtiyatlarımız xarici borcumuzu 14 dəfə üstələyir. İndi əgər bu rəqəmlərə yaxın olan rəqəm hər hansı bir inkişaf etmiş ölkədə varsa, onu mənə göstərsinlər. Bütün bu işləri görməklə yanaşı, Qarabağın və Şərqi Zəngəzurun bərpası, hərbi gücümüzün artırılması, sosial layihələrin icra edilməsi ilə yanaşı, biz bax, bu önəmli makroiqtisadi rəqəmləri əldə etmişik. Həm borcumuzu azaltmışıq, həm ehtiyatlarımızı artırmışıq və bu, imkan verir ki, biz geniş sosial proqramlar icra edək. Deyə bilərəm ki, 2019-cu ildən bu yana dörd sosial paket layihəsi, proqramı icra edilmişdir. Gələn il beşinci paket icra ediləcək. Bu layihələrə ayrılan və ayrılacaq vəsait 7,5 milyard manat olacaq.

    Sosial sahəyə gəldikdə, onu da bildirməliyəm ki, 2025-ci ildən başlayaraq minimum əməkhaqqı 345 manatdan 400 manata, minimum pensiya isə 280 manatdan 320 manata qaldırılacaq. Artım təxminən 14-15 faizdir. Yəni, yenə də bütün bu böyük investisiya, sərmayə qoyuluşu layihələrinin icrasına baxmayaraq, sosial sahə, insanların güzəranı, insanların sosial müdafiəsi daim diqqət mərkəzində olacaqdır.

    Bu il Azərbaycanda COP29 iqlim konfransı keçirildi. Deyə bilərəm ki, bu, bizim müstəqillik tariximizdə ən böyük beynəlxalq tədbirdir və hesab edirəm ki, dünya müstəvisində ən böyük və mötəbər beynəlxalq konfransdır. Cəmi on bir ay ərzində biz bu böyük tədbiri uğurla keçirdik. Qeydiyyatdan keçmiş 76 min iştirakçı öz gözləri ilə Azərbaycanın potensialını bir daha gördü. 197 ölkə, 80 dövlət və hökumət başçısı və vitse-prezident iştirak edib. Bu, bir daha göstərir ki, COP29-u Azərbaycana qarşı istifadə etmək istəyən bəzi Qərb ölkələrinin, onların nəzarətində olan dırnaqarası qeyri-hökumət təşkilatlarının və saxta media orqanlarının – onların bütün səyləri əbəs oldu on bir ay ərzində. Bu, hələ də davam edir. COP-dan sonra da artıq iki aya yaxındır davam edir, bizə qarşı şər, böhtan, yalan, iftira, uydurma kampaniyası aparılır – Azərbaycanı qaralamaq, Azərbaycanın imicinə zərbə vurmaq. Onun arxasında duran ölkələrin adlarını mən heç çəkmək də istəmirəm. Azərbaycan xalqı o ölkələri yaxşı tanıyır. Qeyri-hökumət təşkilatları hansı mənbədən vəsait alır, hansı paytaxtdan göstəriş alır, onu da Azərbaycan xalqı yaxşı bilir. Ümid edirəm ki, gələn ilin yanvarın sonlarından başlayaraq artıq Azərbaycana qarşı bu diskriminasiya və ayrı-seçkilik, şər, böhtan siyasətinə son qoyulacaq. Hər halda, ümidlər böyükdür.

    Bu il Azərbaycan xalqı bir daha mənə böyük etimad göstərmişdir. Prezident seçkilərində mənə göstərilən dəstək məni daha da ruhlandırır, daha da gücləndirir. Daha da çox məni əmin edir ki, biz düzgün yolla irəliyə gedirik və bundan sonra da mən bu yüksək etimadı doğruldacağam. Hesab edirəm ki, Azərbaycan xalqında bu məsələ ilə bağlı hər hansı bir şübhə yoxdur. Azərbaycan 21 ildir inamla, uğurla, ləyaqətlə inkişaf edir. Bu illər ərzində çətinliklər də olub, sınaq məqamları da olub, müharibələr olub, bizə qarşı əsassız ittihamlar olub. Amma heç biri, heç biri bizi yolumuzdan döndərə bilmədi. Biz ərazi bütövlüyümüzü də bərpa etdik, dünya güclərinin istəklərinə rəğmən, dövlət suverenliyimizi də bərpa etdik, yenə də böyük dövlətlərin iradəsinə zidd olaraq. Ölkəmizi də inamla idarə edirik. Bizim ayağımıza dolaşmaq istəyənlər isə növbəti dəfə iflasa uğrayacaq.

    Əziz həmvətənlər, bu gün Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi Günüdür. Bütün dünyada yaşayan azərbaycanlıları bu bayram münasibətilə ürəkdən təbrik edirəm. Əziz xalqıma cansağlığı, firavanlıq, xoşbəxtlik, səadət arzulayıram.

    Bayramınız mübarək olsun!

    Mənbə: https://president.az/

  • R.S.Tağıyevanın “Şərəf” ordeni ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı

    R.S.Tağıyevanın “Şərəf” ordeni ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı

    Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 23-cü bəndini rəhbər tutaraq qərara alıram:                                                   

    Azərbaycan Respublikasında mədəniyyət sahəsində uzunmüddətli səmərəli fəaliyyətinə görə Röya Seyfəddin qızı Tağıyeva “Şərəf” ordeni ilə təltif edilsin.

    İlham Əliyev

    Azərbaycan Respublikasının Prezidenti

    Bakı şəhəri, 31 dekabr 2024-cü il

    Mənbə: https://president.az/

  • Bu gün Xalq yazıçısı Əzizə Cəfərzadənin doğum günüdür

    Dekabrın 29-u görkəmli ədəbiyyatşünas alim, ictimai xadim, filologiya elmləri doktoru, professor, Xalq yazıçısı Əzizə Cəfərzadənin doğum günüdür.

    AZƏRTAC milli təfəkkürümüzün yetişdirdiyi ən önəmli simalardan, XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatının ən istedadlı nümayəndələrindən biri olan Əzizə Cəfərzadənin həyat və yaradıcılığının əsas məqamlarına nəzər salır.

    O, 1921-ci il dekabrın 29-da Bakıda anadan olub. 38 nömrəli məktəbdə ibtidai təhsilini aldıqdan sonra Sabir adına Pedaqoji Texnikumda və Bakı Teatr Məktəbində oxuyub. Əlaçı oxuduğu üçün Azərbaycanda ilk dəfə təsis edilən M.F.Axundzadə mükafatına birinci o, layiq görülüb. 1942-1944-cü illərdə Ağsu rayonundakı Çaparlı kəndində müəllim işləyib. 1946-1947-ci illərdə ekstern yolu ilə Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki Bakı Dövlət Universiteti) Filologiya fakültəsini bitirib. 1957-1974-cü illərdə Əlyazmalar İnstitutunda baş elmi işçi, şöbə müdiri işləyib. 1974-cü ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin professoru olub. XIX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı tarixinin bilicisi kimi tanınan Əzizə Cəfərzadə 1950-ci ildə “XIX əsr Azərbaycan ədəbiyyatında maarifçi-ziyalı surətləri” mövzusunda namizədlik, 1970-ci ildə “XIX əsr Azərbaycan poeziyasında xalq şeiri üslubu” mövzusunda doktorluq dissertasiyasını müdafiə edib.

    1937-ci ildə 16 yaşlı Əzizənin “Əzrayıl” adlı ilk hekayəsi “Ədəbiyyat” qəzetində çap edilsə də, 11 il sonra nəşr olunmuş ilk kitabı Moskvanın xüsusi qərarı ilə satışa çıxmadan yığışdırılaraq yandırılıb. Sovet senzurası gənc yazıçını salon lirikasını tərənnümdə, yəni “Axmatovşina”da ifşa edərək kitabı yığışdırır.

    Müasir Azərbaycan nəsr tarixində tarixi roman janrı Əzizə Cəfərzadənin qələmi ilə yenidən canlanıb. 1963-cü ildə “Natəvan haqqında hekayələr”i yazır. Bu hekayələrdə o, Xurşidbanu Natəvanın həyatını dolğun ifadələrlə qələmə alıb. Müəllifin ilk tarixi romanı XIX əsrdə Şamaxıda yaşayıb yaradan məşhur şair Seyid Əzim Şirvaninin ədəbi həyatından bəhs edib. “Aləmdə səsim var mənim” adlı həmin roman 1973-1978-ci illərdə yazılıb. Paralel olaraq yazdığı “Vətənə qayıt” tarixi romanı isə 1977-ci ildə çap edilib. 1980-ci ildə Abbas Səhhətin həyat və yaradıcılığından bəhs edən “Yad et məni” romanını, cəmi bir il sonra Şah İsmayıl Xətai və onun Bakıya yürüşü tarixini özündə əks etdirən “Bakı-1501” tarixi romanını yazıb. “Cəlaliyyə” (1983) romanında isə XII əsr Naxçıvanın qadın hökmdarı Cəlaliyyənin Vətənin müdafiəsi uğrunda apardığı mübarizənin tarixini dəqiqliklə göstərib. İstər tarixi, istərsə də ədəbi prosesləri gözəl bilən və daima axtarışda olan ədəbiyyatşünas alim Azərbaycan ədəbiyyatında öz qələmi ilə silinməz iz qoyub. “Sabir” (1989) romanı XIX əsrin sonu XX əsrin əvvəllərində yaşayıb-yaradan məşhur satirik şair Mirzə Ələkbər Sabirə, “Eldən elə” (1992) XIX əsrdə 37 il dünya səyahətində olan coğrafiyaşünas Zeynalabdin Şirvaniyə həsr edilib. “Bir səsin faciəsi” (1995), “Gülüstan”dan öncə” (1996), “Zərrintac-Tahirə” (1996), “İşığa doğru” (1998), “Bəla” (2001), “Rübabə sultanım” (2001) tarixi romanları Əzizə Cəfərzadənin fasiləsiz axtarışlarının məhsuludur.

    Əzizə Cəfərzadənin 2003-cü ildə qələmə aldığı “Xəzərin göz yaşları” adlı povesti isə 1938-ci ildə Azərbaycanda yaşayan Cənubi azərbaycanlıların Stalin rejimi tərəfindən 3-4 gün ərzində İrana məcburi deportasiyasına həsr olunub. Əzizə Cəfərzadə Şərqin dühası Məhəmməd Füzuli yaradıcılığına gözəl bələd olduğundan, ölümündən bir az əvvəl onun həyatı haqqında “Eşq sultanı” adlı romanını yazıb.

    Yazıçının “Sahibsiz ev” (1966), “Əllərini mənə ver” (1970), “Sənsən ümidim” (1984), “Xəyalım mənim” (2002) əsərləri geniş oxucu kütləsi tərəfindən rəğbətlə qarşılanıb. Uşaqları yaddan çıxarmayan Əzizə Cəfərzadə “Qızımın hekayələri” (1964), “Anamın nağılları” (1982), “Çiçəklərim” (1988), “Pişik dili” (2001) kimi hekayələr və nağıllar yazıb.

    Azərbaycan dilinin saflığını qoruyan və onu təbliğ edən ədəbiyyatşünas alimin elmi əsərləri də bədii ədəbiyyat nümunələri kimi daim oxunur. “Fatma xanım Kəminə” (1971), “Könül çırpıntıları” (1972), “Azərbaycanın aşıq və şair qadınları” (1974, 1991), “Azərbaycanın şair və aşıq qadınları” (II nəşr 2003), “Şirvanın üç şairi” (1971), “Mürcüm Kərim Vardani. Sünbülüstan” (1978), “Abdulla Padarlı. Seçilmiş əsərləri” (1979), “Hər budaqdan bir yarpaq” (1983) kitabları yazıçıya xüsusilə şöhrət gətirib.

    Ana və qadın mövzusuna xüsusi önəm verən yazıçının folklor araşdırmaları, etnoqrafik yazıları da maraq doğurur: “Bayatı düşüncələrim”, “Xızır Nəbi”, “Novruz” və başqa əsərlər bu qəbildəndir. Əzizə Cəfərzadə iştirak etdiyi beynəlxalq konfranslarda, xarici səfərlərində daim Azərbaycan və onun tarixi haqda məlumatlar verməklə yanaşı, həmin ölkələrin kitabxana və fondlarında Vətənimizlə bağlı məlumatları araşdıraraq toplayıb. Bu məqamlar Əzizə xanımın səyahət gündəliklərində öz əksini tapıb.

    Əzizə xanım 1965-1966-cı illərdə pilot olan həyat yoldaşı ilə birlikdə Qanada (Afrika) yaşamalı olub və həmin illərin xatirələri 1968-ci ildə çap olunan “Qızıl sahilə səyahət” xatirə kitabında toplanıb.

    Xalq yazıçısı Əzizə Cəfərzadə 2003-cü il sentyabrın 4-də vəfat edib.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Şeir mənim ürəyimin qanıdır… – Vidadi Babanlının şeirləri

    Şeir nədir?

    Şeir mənim ürəyimin qanıdır,

    Qansız ürək yaşayarmı dünyada?!

    Şeir məni el-obada tanıdır,

    Necə verim bu şöhrəti mən bada!?

    O, paklığın saf arzular dilidir,

    Tanrı çalan rübab dinir o dildə.

    Haqq səsinin o bəmidir, zilidir,

    Neçə-neçə qəlb isinir o dildə.

    Hər nəğməsi amalıdı ellərin,

    Şah pərdəsi Koroğlunun cəngidir.

    Sözlərinə ətri hopub güllərin,

    Misraları əlvan çiçək rəngidir.

    Ulu Tanrım, rəhmin gəlsin bəndənə,

    İmdad elə, ilham pərim küsməsin.

    Göstərməsin tərs üzünü o mənə,

    Qoy təbimə xəzan yeli əsməsin.

    Şeir mənim ürəyimin qanıdır,

    Qansız ürək yaşayarmı dünyada?!

    Şeir məni el-obada tanıdır,

    Necə verim bu şöhrəti mən bada!?

    Muğayat olun!

    Uymayın, cavanlar, şər əməllərə,

    Namusdan-qeyrətdən muğayat olun.

    Ər oğlu ərlərin varisləriyik,

    Şərəfdən-şöhrətdən muğayat olun!

    Biz salam vermişik, salam almışıq,

    Qayğı göstərmişik, qeydə qalmışıq.

    Zülmət beyinlərə ziya salmışıq,

    O ali sərvətdən muğayat olun!

    Kişilər tanınıb təmiz ad ilə,

    Əsil-nəcabətlə, yaxşı zat ilə.

    Ağılla, idrakla, etiqad ilə

    Keçmişə hörmətdən muğayat olun!

    Mərdlik babalardan əziz mirasdı,

    O bizə məxsusdu, o bizə xasdı.

    Xalqım ibtidadan qədirşünasdı,

    İnsafdan-mürvətdən muğayat olun!

    Millətim mətindi, sözün doğrusu,

    Bir əlində oddu, bir əlində su.

    Ürək güvəsidi vicdan ağrısı,

    Saflığa rəğbətdən muğayat olun!

    Babanlıyam, dözüm məziyyətimdi,

    Düzlük, əyilməzlik əziyyətimdi.

    Eşidin, bu sizə vəsiyyətimdi,

    Mehri-məhəbbətdən muğayat olun!

    İndi qanmışam

    Bu sərsəm dünyadan baş açmadım heç,

    İlahi, necə də mən nadanmışam!

    Əqidə uğrunda, məslək yolunda

    Ocağa qalanıb, oda yanmışam.

    Bir kövrək rübabın bəm səsiyəm mən,

    Haqqı ölənədək sevəsiyəm mən.

    Böyük Füzulinin nəvəsiyəm mən,

    Sitəm nəhrəsində çalxalanmışam.

    Atəşli qəlbimdə qaynayır qanım,

    Yaman gözdən iraq, babatdı canım.

    Nə söz söykəyim var, nə də həyanım,

    Qələmə, ilhama arxalanmışam.

    Dövran bəyənmədi iti dilimi,

    Vaxt oldu çırpdılar hey mitilimi.

    Ucuz  söhbətlərdən üzüb əlimi,

    Mənliyi hər şeydən uca sanmışam.

    Haldan-hala düşür ovqatım müdam,

    Gah çiçəkli yazam, gah qarlı qışam.

    Özüm də özümə heyran qalmışam,

    Nə qədər dözümlü bir insanmışam?!

    Babanlıyam, qüssə saldım ürəyə,

    Durdum dərdlər ilə kürək-kürəyə.

    Ömrün doxsanını verib küləyə,

    Həyatın dadını indi qanmışam.

    Ana qəbri

    Qarşımda köhnəcə, misgin bir məzar,

    Oxunmur tarixi, bilinmir yaşı.

    Yanına nə gələn, nə də gedən var,

    Əyilib, kiçilib çopur başdaşı.

    Durmuşam önündə dili-ağzı lal,

    Donub, buz bağlayıb gözümdə yaş da.

    Cınqır çəkməyə də yox məndə bir hal,

    Qalıb nə huş başda, nə ağıl başda.

    Əzizdir bu qəbir mənə, çox əziz,

    Burda uyqudadır nakam bir gəlin.

    Sızlayan qəlbimi qınamayın siz,

    O mənim doğmaca anamdır, bilin!

    Onun gül üzünü örtəndə torpaq,

    Hələ dil açmamış körpə olmuşam.

    Vayım-şivənimlə bağır yararaq

    Qohumlar qəlbində qəlpə olmuşam.

    Adını qızıma qoydum ki, bəlkə

    İsti nəfəsini evimdə duyum.

    Uşaq xülyasına uydum ki, bəlkə

    Analıq mehrini mən indi duyum.

    Amma illər ötdü… Məzarı üstə

    Seyrəldi günbəgün gəliş-gedişim.

    Gah “vaxtım” çatmadı, gah düşdüm “xəstə”,

    Heç düz sarımayıb əzəldən işim…

    Baxıram ətrafa, gözüm dağlanır,

    Türbələr görürəm min cah-cəlallı.

    Ürəyim içimdə od tutub yanır,

    Bircə bu qəbirdir belə zavallı.

    Müdam üz-üzədir qarla-yağışla,

    Bəzən qamçılayır külək də onu.

    Bağışla, mümkünsə, ana, bağışla,

    Cibi boş, dərdi çox şair oğlunu.

    Qocalmağa tələsməyin

    Bu zalım qocalıq ah, nə yamanmış!

    Ağarıb saç-saqqal, qırışıb üz də.

    Dağ başına qonmuş qatı dumanmış,

    Can düşüb taqətdən, tor görür göz də.

    Hey göynəyir sinə, töyşüyür ürək,

    Qılçalar ərinir addım atmağa.

    Küt-küt ağrılardan qovuşur kürək,

    Böyrək sancıları qoymur yatmağa.

    Tapır azar səni, bilmirsən hardan,

    Ödü, dalağı da salıb kəməndə.

    Qulaqlar bezardı ofultulardan,

    Yoxdur bir sağlam yer yazıq bədəndə.

    Ömür güvəsidi əsib-coşmalar,

    Qocaldıb insanı tez salır əldən.

    Xəcalət gətirir həddi aşmalar,

    Hanı xeyir görən zəhərli dildən?!

    Eşidin, cavanlar, əzmli olun,

    Qovun özünüzdən hirsi, acığı.

    İradəli olun, dözümlü olun,

    Dostu  düşmən edir qəzəb qıcığı.

    Vaxtsız qocalmağa tələsməyin siz,

    O, dop-dolu dərd-qəm dağarcığıdı.

    Sizə ünvanlanmış bu ərzim, şəksiz

    Açıq etirafın ən açığıdı.

    Dünya neyləsin?

    Asırıq, kəsirik bu dünyanı biz,

    Min qara yaxırıq, dünya neyləsin?

    Başımız çəkəni qaxınc eyləyib

    Başına qaxırıq, dünya neyləsin?

    Gah olur, dönürük qızmış bir nərə,

    Qan örtmüş gözümüz görmür dağ-dərə.

    Gah da çevrilirik müti nökərə,

    Sutək lal axırıq, dünya neyləsin?

    Yaman hala saldı bizi bu gərdiş,

    Pis-pis əməllərə eylədik vərdiş.

    Üzərdə canhacan, ilk sözü “dərdiş”,

    Əslində, paxılıq, dünya neyləsin?

    Meylimiz al-verə qonandan bəri

    Çəkidə çəkirik hər xeyir-şəri.

    Şirin arzuları, xoş diləkləri

    Daşlara çaxırıq, dünya neyləsin?

    Babanlı düz deyər, haqqı itirməz,

    Tanrı taqsırsıza xətər yetirməz.

    His-pası silinməz, qalay götürməz,

    Biz qəlbi paxırıq, dünya neyləsin?

    Çağır, gəlim!

    Umu-küsü üzdü bizi,

    İpə-sapa düzdü bizi,

    Qubarlatdı qəlbimizi,

    İnsaf elə, a sevgilim,

    Çağır məni, çağır, gəlim!

    Aralığa pəl qatdılar,

    Sənə-mənə şər atdılar,

    Eşqimizi alçaltdılar,

    Fitnə-fəsad mən nə bilim?

    Çağır məni, çağır, gəlim!

    Daha yoxdur canda dözüm,

    Yollarında qalıb gözüm,

    Öz evimi yıxdım özüm,

    Dilim olsun dilim-dilim,

    Çağır məni, çağır, gəlim!

    Dağ döşünə qırov düşüb,

    Könlüm qəmə girov düşüb,

    Kəməndinə bir ov düşüb –

    İtirmə sən ilim-ilim,

    Çağır məni, çağır, gəlim!

    Ayrılığın bitir ayı,

    Küsüşmüşük biz havayı,

    Yarım yox səndən savayı,

    Darıxmışam, vallah, gülüm,

    Çağır məni, çağır, gəlim!

    Mənbə: https://edebiyyatqazeti.az/




    Şeir nədir?

    Şeir mənim ürəyimin qanıdır,

    Qansız ürək yaşayarmı dünyada?!

    Şeir məni el-obada tanıdır,

    Necə verim bu şöhrəti mən bada!?

    O, paklığın saf arzular dilidir,

    Tanrı çalan rübab dinir o dildə.

    Haqq səsinin o bəmidir, zilidir,

    Neçə-neçə qəlb isinir o dildə.

    Hər nəğməsi amalıdı ellərin,

    Şah pərdəsi Koroğlunun cəngidir.

    Sözlərinə ətri hopub güllərin,

    Misraları əlvan çiçək rəngidir.

    Ulu Tanrım, rəhmin gəlsin bəndənə,

    İmdad elə, ilham pərim küsməsin.

    Göstərməsin tərs üzünü o mənə,

    Qoy təbimə xəzan yeli əsməsin.

    Şeir mənim ürəyimin qanıdır,

    Qansız ürək yaşayarmı dünyada?!

    Şeir məni el-obada tanıdır,

    Necə verim bu şöhrəti mən bada!?

    Muğayat olun!

    Uymayın, cavanlar, şər əməllərə,

    Namusdan-qeyrətdən muğayat olun.

    Ər oğlu ərlərin varisləriyik,

    Şərəfdən-şöhrətdən muğayat olun!

    Biz salam vermişik, salam almışıq,

    Qayğı göstərmişik, qeydə qalmışıq.

    Zülmət beyinlərə ziya salmışıq,

    O ali sərvətdən muğayat olun!

    Kişilər tanınıb təmiz ad ilə,

    Əsil-nəcabətlə, yaxşı zat ilə.

    Ağılla, idrakla, etiqad ilə

    Keçmişə hörmətdən muğayat olun!

    Mərdlik babalardan əziz mirasdı,

    O bizə məxsusdu, o bizə xasdı.

    Xalqım ibtidadan qədirşünasdı,

    İnsafdan-mürvətdən muğayat olun!

    Millətim mətindi, sözün doğrusu,

    Bir əlində oddu, bir əlində su.

    Ürək güvəsidi vicdan ağrısı,

    Saflığa rəğbətdən muğayat olun!

    Babanlıyam, dözüm məziyyətimdi,

    Düzlük, əyilməzlik əziyyətimdi.

    Eşidin, bu sizə vəsiyyətimdi,

    Mehri-məhəbbətdən muğayat olun!

    İndi qanmışam

    Bu sərsəm dünyadan baş açmadım heç,

    İlahi, necə də mən nadanmışam!

    Əqidə uğrunda, məslək yolunda

    Ocağa qalanıb, oda yanmışam.

    Bir kövrək rübabın bəm səsiyəm mən,

    Haqqı ölənədək sevəsiyəm mən.

    Böyük Füzulinin nəvəsiyəm mən,

    Sitəm nəhrəsində çalxalanmışam.

    Atəşli qəlbimdə qaynayır qanım,

    Yaman gözdən iraq, babatdı canım.

    Nə söz söykəyim var, nə də həyanım,

    Qələmə, ilhama arxalanmışam.

    Dövran bəyənmədi iti dilimi,

    Vaxt oldu çırpdılar hey mitilimi.

    Ucuz  söhbətlərdən üzüb əlimi,

    Mənliyi hər şeydən uca sanmışam.

    Haldan-hala düşür ovqatım müdam,

    Gah çiçəkli yazam, gah qarlı qışam.

    Özüm də özümə heyran qalmışam,

    Nə qədər dözümlü bir insanmışam?!

    Babanlıyam, qüssə saldım ürəyə,

    Durdum dərdlər ilə kürək-kürəyə.

    Ömrün doxsanını verib küləyə,

    Həyatın dadını indi qanmışam.

    Ana qəbri

    Qarşımda köhnəcə, misgin bir məzar,

    Oxunmur tarixi, bilinmir yaşı.

    Yanına nə gələn, nə də gedən var,

    Əyilib, kiçilib çopur başdaşı.

    Durmuşam önündə dili-ağzı lal,

    Donub, buz bağlayıb gözümdə yaş da.

    Cınqır çəkməyə də yox məndə bir hal,

    Qalıb nə huş başda, nə ağıl başda.

    Əzizdir bu qəbir mənə, çox əziz,

    Burda uyqudadır nakam bir gəlin.

    Sızlayan qəlbimi qınamayın siz,

    O mənim doğmaca anamdır, bilin!

    Onun gül üzünü örtəndə torpaq,

    Hələ dil açmamış körpə olmuşam.

    Vayım-şivənimlə bağır yararaq

    Qohumlar qəlbində qəlpə olmuşam.

    Adını qızıma qoydum ki, bəlkə

    İsti nəfəsini evimdə duyum.

    Uşaq xülyasına uydum ki, bəlkə

    Analıq mehrini mən indi duyum.

    Amma illər ötdü… Məzarı üstə

    Seyrəldi günbəgün gəliş-gedişim.

    Gah “vaxtım” çatmadı, gah düşdüm “xəstə”,

    Heç düz sarımayıb əzəldən işim…

    Baxıram ətrafa, gözüm dağlanır,

    Türbələr görürəm min cah-cəlallı.

    Ürəyim içimdə od tutub yanır,

    Bircə bu qəbirdir belə zavallı.

    Müdam üz-üzədir qarla-yağışla,

    Bəzən qamçılayır külək də onu.

    Bağışla, mümkünsə, ana, bağışla,

    Cibi boş, dərdi çox şair oğlunu.

    Qocalmağa tələsməyin

    Bu zalım qocalıq ah, nə yamanmış!

    Ağarıb saç-saqqal, qırışıb üz də.

    Dağ başına qonmuş qatı dumanmış,

    Can düşüb taqətdən, tor görür göz də.

    Hey göynəyir sinə, töyşüyür ürək,

    Qılçalar ərinir addım atmağa.

    Küt-küt ağrılardan qovuşur kürək,

    Böyrək sancıları qoymur yatmağa.

    Tapır azar səni, bilmirsən hardan,

    Ödü, dalağı da salıb kəməndə.

    Qulaqlar bezardı ofultulardan,

    Yoxdur bir sağlam yer yazıq bədəndə.

    Ömür güvəsidi əsib-coşmalar,

    Qocaldıb insanı tez salır əldən.

    Xəcalət gətirir həddi aşmalar,

    Hanı xeyir görən zəhərli dildən?!

    Eşidin, cavanlar, əzmli olun,

    Qovun özünüzdən hirsi, acığı.

    İradəli olun, dözümlü olun,

    Dostu  düşmən edir qəzəb qıcığı.

    Vaxtsız qocalmağa tələsməyin siz,

    O, dop-dolu dərd-qəm dağarcığıdı.

    Sizə ünvanlanmış bu ərzim, şəksiz

    Açıq etirafın ən açığıdı.

    Dünya neyləsin?

    Asırıq, kəsirik bu dünyanı biz,

    Min qara yaxırıq, dünya neyləsin?

    Başımız çəkəni qaxınc eyləyib

    Başına qaxırıq, dünya neyləsin?

    Gah olur, dönürük qızmış bir nərə,

    Qan örtmüş gözümüz görmür dağ-dərə.

    Gah da çevrilirik müti nökərə,

    Sutək lal axırıq, dünya neyləsin?

    Yaman hala saldı bizi bu gərdiş,

    Pis-pis əməllərə eylədik vərdiş.

    Üzərdə canhacan, ilk sözü “dərdiş”,

    Əslində, paxılıq, dünya neyləsin?

    Meylimiz al-verə qonandan bəri

    Çəkidə çəkirik hər xeyir-şəri.

    Şirin arzuları, xoş diləkləri

    Daşlara çaxırıq, dünya neyləsin?

    Babanlı düz deyər, haqqı itirməz,

    Tanrı taqsırsıza xətər yetirməz.

    His-pası silinməz, qalay götürməz,

    Biz qəlbi paxırıq, dünya neyləsin?

    Çağır, gəlim!

    Umu-küsü üzdü bizi,

    İpə-sapa düzdü bizi,

    Qubarlatdı qəlbimizi,

    İnsaf elə, a sevgilim,

    Çağır məni, çağır, gəlim!

    Aralığa pəl qatdılar,

    Sənə-mənə şər atdılar,

    Eşqimizi alçaltdılar,

    Fitnə-fəsad mən nə bilim?

    Çağır məni, çağır, gəlim!

    Daha yoxdur canda dözüm,

    Yollarında qalıb gözüm,

    Öz evimi yıxdım özüm,

    Dilim olsun dilim-dilim,

    Çağır məni, çağır, gəlim!

    Dağ döşünə qırov düşüb,

    Könlüm qəmə girov düşüb,

    Kəməndinə bir ov düşüb –

    İtirmə sən ilim-ilim,

    Çağır məni, çağır, gəlim!

    Ayrılığın bitir ayı,

    Küsüşmüşük biz havayı,

    Yarım yox səndən savayı,

    Darıxmışam, vallah, gülüm,

    Çağır məni, çağır, gəlim!

    Mənbə: https://edebiyyatqazeti.az/

  • Qəm karvanı – Rafiq Yusifoğlunun poeması

    “Mənəm ki, qafiləsalari karivani-qəməm”…

    Məhəmməd Füzuli

    Sevən gözlərimə verib Tanrı su,

    İndi dərk edirəm məhəbbətini.

    Ey böyük Füzuli – sənət Tanrısı,

    Bizdən əsirgəmə səxavətini.

    Özüm də bilmirəm, axı nə sirdir,

    İncə kəlamının dadı azalmır.

    Bir şair ürəyi neçə əsrdir

    Yanır için-için, odu azalmır.

    Baxıb kainata məhəbbət ilə

    Həsrət işığında hey köks ötürdün.

    Sən ulu eşqinin əzəmətiylə

    Məcnunun eşqinə yuxu gətirdin.

    Közərdi qəlbində söz için-için,

    Keçib əsrləri, bizi yandırdı.

    Hicranın zülməti sevənlər üçün

    Qaranlıq dünyanı işıqlandırdı.

    Məndən sevgilimin üzü dönəndə

    Sənin dilin ilə danışdırmışam.

    Bəzən ürəyimin odu sönəndə

    Şeirinin oduna alışdırmışam.

    Mən sənə biganə qala bilmərəm,

    Hər sözün önündə başımı əydim.

    Sənintək sənətkar ola bilmərəm,

    Barı, sənin kimi sevə biləydim…

    ***

    – Yarəb, bir ilahi məhəbbət ilə

    Səni dərk etməyə çalışıram mən.

    Ürəyim eşq ilə gəlsə də dilə,

    Sənin rizan ilə danışıram mən.

    İzn ver, qanımda haqq nuru axsın,

    Dözərəm, olsa da yarım hikkəli.

    Qoy sevgi ruhumu odlara yaxsın,

    Sənin dərgahına təmiz, pak gəlim…

    Fələklər alışır hər gün ahımdan,

    Sevgi qanadında göylərə uçum.

    Əfv et Füzulini, keç günahımdan,

    İlahi, sevməkdir mənim də suçum…

    Qəlbimdə közərir gizli bir inam,

    Eh, sənsiz bir günü axı, neylərəm?!

    Yoxdur bu dünyadan ayrı təmənnam,

    Yarımdan yarımı tələb eylərəm.

    Aşiq göz yaşını necə saxlayar? –

    Dolaram, yadıma, yar, sən düşəndə.

    Adətdir, həmişə zar-zar ağlayar

    Qəribin yadına vətən düşəndə.

    Bir ürək sinədə batıbsa yasa,

    Etdiyin cəfalar məgər azdımı?

    Sinəmdə min tənə oxu olmasa,

    Ürək tənhalıqdan darıxmazdımı?

    Bəs sənə vəfasız necə deyim mən,

    Hicrində çəkdiyim səfa deyilmi?

    Məndən ki cəfanı əsirgəmirsən,

    Elə bu özü də vəfa deyilmi?!

    Bəxt ulduzu sandım qara gözünü,

    Onları üstümdən iraq eyləmə!

    Əzizim, amandır, parlaq üzünü

    Əğyar məclisinə çıraq eyləmə!

    Sənin qəmzə oxun məni yaralar,

    Ancaq ki, ölmərəm, yönüm bəridir.

    Bağrımın başında olan yaralar

    Cünunluq dağının qönçələridir.

    Bəzən kövrəlirəm, ürək daş deyil,

    İndi varlığıma hopan alovdur.

    Gözümdən tökülən qanlı yaş deyil,

    Sevən ürəyimdən qopan alovdur.

    El-aləm danışır mənim sözümü,

    İndi ağıl qoyur hər yetən mənə.

    Eh, eşqə salmışam özüm-özümü,

    Heç düşmən etməzdi, etdim mən mənə.

    O qara gözlərin önündə dur ki,

    Ürəyin sirrini aça, söyləyə.

    Hamı vüsal istər, aşiq odur ki,

    Hicran bəlasını tələb eyləyə.

    Peyman bağlamışdıq ikilikdə biz,

    O məndən cəfanı kəm eyləyərmi?

    Qafil, nə çaşmısan, axı səbəbsiz

    Göz yaşı yanağı nəm eyləyərmi?!

    Dünyanın işığı gözümün deyil,

    Görmürsən, nə qədər onlar itidir?

    Məndəki nəfəs də özümün deyil,

    Bir gözəl pərinin əmanətidir.

    Səbrə nöqtə qoydu qara xalıyla,

    Dərmanım tapılmaz, elə xəstəyəm.

    Sağaltdı hamını öz vüsalıyla,

    Hicran bəlasıyla hələ xəstəyəm…

    Qırılmış bir çiçək çətin ki, bitə,

    Onu öz əlimlə dərdim, ay təbib!

    Özünü nahaqdan salma zəhmətə,

    Sən bilən dərd deyil dərdim, ay təbib!

    Mənimçün pərişan olduğun yetər,

    Həkim, xoşdur mənə yar yolunda qəm.

    Aşiqin dərdinə dərman etsələr,

    Onun xəstəliyi artar dəmbədəm.

    Yanıqlı naləmə qulaq tut mənim,

    Dərdimi deməyə eh, mən acizəm.

    Seyr et göz yaşımı, ey bulud, mənim,

    Elə düşünmə ki, səndən acizəm.

    Yar bizi yad edib, nə danış, nə din,

    O gələn yolları öpüm sevinclə.

    Odlu göz yaşımı mən öz sərvimin

    Ayağı altına səpim sevinclə.

    Ahımdan fələklər titrəyir zağ-zağ,

    Çətin ki, bu yoldan dönə, – deyirlər.

    Çoxdur eşq oduna tutulan, ancaq

    Leyli sənə, Məcnun mənə deyirlər.

    Dərdim yüz dərmandan artıqdır, təbib,

    Cünunluq yolundan məni əyləmə.

    Yar vuran yaraya dərman eyləyib,

    Məni şirin zövqdən məhrum eyləmə.

    İncə əllərində gültək solaydım,

    Bu xəzan mənimçün bahar, yaz olar.

    Min canım olaydı, qurban olaydım

    Sənə miniylə də, bir can az olar.

    Gəl, hər şəffaf suyu bulaq bilmə sən,

    Axan gözlərimin qaynar yaşıdır.

    Nahaq gizləyirsən üzünü məndən,

    Gözlər gözəlliyin məhək daşıdır.

    Acı sözlərin də mənə bal dadır,

    Odur dərdlərimin dəvası, gözəl.

    Sənin o pərişan saçlarındadır

    Könlümün quşunun yuvası, gözəl.

    Yaxır ürəyimi həsrət, intizar,

    Vüsalın gözümdən süzülür dən-dən.

    Yəqin ki, yaquttək qiymətim artar

    Bağrımın qanına boyandıqca mən.

    Məni əridibdir hicran ələmi,

    Nahaqdan danlama, gülüm, özünü.

    Ahımın tüstüsü tutar aləmi

    Bircə yol görməsəm parlaq üzünü.

    Gözündən könlümə işıq axanda,

    Dilim topuq çalır, dəyişir halım.

    Bağrım parçalanır sən hər baxanda,

    Gündə bir ciyəri de, hardan alım?!

    Gözlərim səninçün qanlı yaş tökər,

    Mənə rəhmi gələr dilsiz daşın da.

    Məcnunda olsaydı fəğanım əgər,

    Yuva qurardımı quşlar başında?!

    Mən sevda yolunda təkcəyəm, təkcə,

    Mənimçün qəm deyil yardan gələn qəm.

    Gözəllər cəfanı çox eylədikcə,

    Eşqin də ləzzəti artır dəmbədəm.

    Səba bu dərdimi yayıb aləmə,

    Deyib ki, verirəm eşq yolunda can.

    Eşq rüsvalığı ayıbdır demə,

    Ay zahid, rüsvayi-aləm olarsan!

    Eşqsiz o səda olmazdı neydə,

    Gör necə yandırır? – Bir dəm tut qulaq!

    Ahımdan ulduzlar alışar göydə,

    Muradımın şəmi alışmaz, ancaq.

    Vurğunu olduğum o nazikbədən

    Məni öz ardınca dartır günbəgün.

    Bidərd tədbirini eşitdiyimdən

    Ürəkdə dərdim də artır günbəgün.

    Naləmlə hamını oyadıram mən,

    Heç kəs möhkəm yatmır sən yatan kimi.

    Hər an vüsalına can atıram mən,

    Qərib vətəninə can atan kimi.

    O ətirli saçlar dağılıb yenə,

    Mişki-Çin də verməz onun buyini.

    Ağlım söz kəsəndən vətəndir mənə,

    Necə tərk eyləyim yarın kuyini?

    Qəlbimə vurduğun yara göynədər,

    Ona öz əlimlə mən duz səpmişəm.

    Hicrində göydəki ulduzlar qədər

    Gözümdən torpağa ulduz səpmişəm.

    Sözümü üzbəüz deyərdim sənə,

    Yadıma yenə də o günlər düşüb.

    Sənin tellərini açdıqca şanə,

    Mənim can telimə düyünlər düşüb.

    Vəfasız dövrandır, verir əziyyət,

    Cünunlarda görmə günahı, səhra!

    Sən suya həsrətsən, mən yara həsrət,

    Sən ey sevənlərin pənahı, səhra!

    Sözümü pas tutmaz, ötsə də min il,

    İlahi, nə qədər odlanım, yanım?

    Məndə can qoymayıb bu şeyda könül,

    Verim bir gözələ, qurtarsın canım!

    Axır ki, sözümə baxmadı fələk,

    Vuruldu bir təzə güli-rənayə.

    Məni iynə kimi incəldib fələk,

    Saldı iplik kimi uzun sevdayə…

    Ahımla, naləmlə könül dağladım,

    Dərdlər pərvanətək doldu qoynuma.

    Bir sənəm zülfünə könül bağladım,

    Cünunluq zənciri keçdi boynuma.

    Hicranı ömrümü etsə də yarı,

    Kimsəyə uymadım, – sədaqəti gör!

    Qiyamət günündə görməsəm yarı,

    Saqi, sən özün gəl qiyaməti gör!

    Meh əsdi, titrədi könlümün simi,

    Meyvəsiz budağa bar gəldi, bəlkə?

    Sübhə saxlayıbdır hicran qətlimi,

    Səhər açılınca yar gəldi, bəlkə?!

    Xəyala dalmışam, nədir əlacım? –

    Tamarzı qalmışam vüsal dadına.

    Qəlbimin dərdini de, kimə açım? –

    Məntək yanan varmı hicran oduna?!

    Qəlbim istəyir ki, nur salıb aytək

    Sənin keşiyində gecə dayansın.

    Sərv qamətini görübsə külək,

    Gülüstan içində necə dayansın?!

    O necə sevgidi, yandırıb-yaxmaz?! –

    Sevənlər imanı, dini neyləyər?!

    Qaşlarını görən hilalə baxmaz,

    Ay üzünü görən günü neyləyər?!

    Qolları qandallı bir çıraq susur,

    Gözəlim, baxmırmı sözünə zülfün?!

    Üzümə açıqkən sevda qapısı,

    Niyə qıfıl vurub üzünə zülfün?!

    Boynuma salsa da, hicran qolunu,

    Bənzətmə bir quru xəyala məni.

    Tərk edə bilmərəm sevda yolunu,

    Bu yol yetiribdir kamala məni.

    Alovlar püskürən qəlbimin başı

    Buxar etməsəydi gözümdə nəmi, –

    Göz açıb-yumunca, gözümün yaşı

    Bir anda tutardı bütün aləmi.

    Dərdimi duyana dərd oldu dünya,

    Eşqimə bir nəfər gülən qalmadı.

    Gözümün yaşında qərq oldu dünya,

    Gözümün yaşını silən qalmadı.

    Sən gəldin ömrümə, ilk bahar kimi,

    Sərdim ürəyimi yaz yağışına.

    Qaşlarım yelkənsiz qayıqlar kimi

    Az qalır qərq ola gözüm yaşına.

    Şehmidir, bərq vurur gül yanağında? –

    Sevincdən kövrələr, bəbəyin dolar.

    Tökmə göz yaşını vüsal çağında,

    Hicran günlərində gərəyin olar.

    Danışa bilmirəm, od tutub dilim,

    Göz yaşım sevdalı dənizdir mənə.

    Onu bəxş eləyib mənə sevgilim,

    Dərdim ürəyimdən əzizdir mənə.

    Qəlbimi isidən söz nuru olur,

    Ürək arzulayır bar dodağından.

    Qasid gətirdiyi söz quru olur,

    Qoy onlar süzülsün yar dodağından.

    Yarpağa dönübdür titrəyən əlim,

    Eşqin havasıyla gör, əsir necə?

    Yar deyib yanına səhərlər gəlim,

    Bilmirmi mənimçün yox gündüz, gecə?!

    Zülfünü yığ yana, üzünü görüm,

    İsitsin qəlbimi bir qaynar nəfəs.

    Yarımın yanında olsaydı yerim,

    Kafərəm, cənnətə eyləsəm həvəs.

    Eşqimlə həyatım qərq olub zərə,

    Bura hər sevənin güzarı düşməz.

    Pəncərən önündə durduğum yerə

    Min il cənnət quşu uçsa, yetişməz.

    Yanımdan bir xəfif külək keçibdir,

    Ürəyim – titrəyən payız nanəsi.

    Gözlərin könlümü vətən seçibdir,

    Şükür ki, nurlanıb qəm viranəsi.

    Nasehin dediyi sözə uymayın,

    Sevənlər qoy, mənim sirdaşım olsun.

    Məzarım üstünə heç nə qoymayın,

    Yarımın kölgəsi başdaşım olsun.

    Məni laləüzlüm öldürdü, dağlar!

    Çətin ki, mələklər dadıma yetə!

    Ey bulud, sən mənim üstümdə ağla,

    Bəlkə kəfənimdə lalələr bitə!

    Vuruldum, hörmətim aşağı düşdü,

    Qismət özgələrin, ad mənim oldu.

    Üzümə həsrətin işığı düşdü,

    Hər gözəl canıma bir qənim oldu.

    Gözündə şeh gülən körpə bənövşə,

    Təşnə olduğumu hardan bilirsən?

    Göylərdə mələklər, yerlərdə bəşər

    Ağlayır halıma, – sənsə gülürsən.

    Rəhmdil görmədim gözəl qızları,

    Gül xarsız, gözəllər cəfasız deyil.

    Ay ürək, incimə, vəfasızların

    Yaxşı ki, həsrəti vəfasız deyil.

    Ah çəkdin, ürəyim yarpağa döndü,

    Demə bu xəzəlin yiyəsi yoxmuş.

    Kölgənin xətrinə torpağa döndüm,

    Büllur qamətinin kölgəsi yoxmuş…

    Zənginə dönmüşəm səni sevəndən,

    Dövlətim göz yaşı, varım göz yaşı.

    Yolunun üstündə ucalmışam mən,

    Bir eşq ağacıyam, barım – göz yaşı.

    Sənin təbəssümün nur oldu qanda,

    Qəlbimə yenilməz qüdrət gətirdi.

    Qiyməti yox imiş eşqin cahanda,

    Göz yaşım ona da şöhrət gətirdi…

    Sevgilin yoldadır, daha nə dərdin?!

    Ağlama, taleyin üzünə gülsə.

    Vüsal müjdəsinə canını verdin,

    Bəs nə verəcəksən yar özü gəlsə?!

    Yadıma dağların maralı düşdü,

    O, mənim ömrümün sultanı oldu.

    Güzarım yarımdan aralı düşdü,

    Məzarım ayrılıq zindanı oldu.

    Meyvə arzuladı divanə ürək,

    Təbəssümün kimi nübar görmədim.

    Dolandım bağları, axar sulartək,

    Sərv qamətintək çinar görmədim.

    Ayağın incisə, sinəm üstə gəz,

    Tapdala, bir xəzan yarpağı kimi.

    Mənə elə gəlir, pak ola bilməz

    Cənnət ayağının torpağı kimi.

    Ürəyim tab etməz həyəcanına,

    Qıymaram kədərdən yarım mat ola.

    Tez-tez getmirəm ki, onun yanına,

    Qorxuram itləri narahat ola.

    Cananın əliylə can alınıbdır,

    Deşib ürəyimi müjgan şeşpəri.

    Kirpiyi oxuyla fəth olunubdur

    Eşqin səltənəti, eşqin kişvəri.

    Qəlbimi çəkibdir dara gözlərin,

    Bərq vurub məhəbbət kəhkəşanında.

    Göz qırpıb, bu üzü qara gözlərim,

    Məni xəcil edib sənin yanında.

    Qəlbimi dünyada kədər yaşatdı,

    Mələklər eşqinə göz yaşı tökdüm.

    Gözəllər o qədər mənə daş atdı,

    Yığıb özüm üçün qəmxanə tikdim.

    Sevən ürəyimdə şimşəklər çaxıb,

    Adını çağırsam, dilim alışar.

    Sönmüş ocağımın yerinə baxıb,

    Nəsihət eləmə, külüm alışar!

    Nasehin sözünü yaxşı bilirəm,

    Aləmi üstümə güldürür mənim.

    Əgər mey içməsəm, dərddən ölürəm,

    İçəndə nəsihət öldürür məni.

    Qısqanclıq odunda alışdı ürək,

    Gördüm göz izi var solğun üzündə.

    Dadıma çatmasa badə qayıqtək,

    Çoxdan qərq olmuşdum qəm dənizində.

    Sevgili yardamı, çevrilib yada?!

    Kim açar qapımı, küləkdən özgə?!

    Əlimdən iş gəlməz qoca dünyada

    Nazlı sənəmləri sevməkdən özgə…

    Əgər duya bilsən, güntək sadəyəm,

    Nəsihət eləmə hər səhər mənə.

    Özünü öldürmə, tiryəkzadəyəm,

    Təsir edə bilmir hər zəhər mənə.

    Çiçək aramışam gəzib gülşəndə,

    Sevgini başıma bir tac almışam.

    Hər gözəl xalına gözüm düşəndə,

    Elə bil dünyadan xərac almışam…

    Eşq Qaf dağının əyib belini,

    Vədəsiz qocalıq haqlayıb bizi.

    Şükür, tuta bildik canan əlini,

    Məhəbbət şövqlü saxlayıb bizi.

    Bəsdir, sərv kimi ucaldın göyə,

    Əyil, başın dəyər, doğrudur sözüm.

    Dünya qapısından çıxırıq deyə

    Fələk qəddimizi əyibdir bizim…

    ***

    Dözümün rəqibi qorxuya salıb,

    Əzmin ürəyinə bir düyün çəkib.

    Gözlərin gül üzü görüb zövq alıb,

    Cövrünü yaralı ürəyin çəkib.

    Nəfəsin çiçəkli bahar kimidir,

    Dünya gülşəninə həsrətlə baxır.

    Sənin hər bir misran damar kimidir,

    Ürəyinin qanı onlarda axır…

    Sözünün mənası necə dərindir,

    Ruhundur onlara dərinlik verən.

    Deyirəm, bəlkə də şeirlərindir

    Bağdad xurmasına şirinlik verən…

    Xəzan ömrümüzdə ilk bahar oldun,

    Nasehin sözünü dinləmərik biz.

    Qəm çəkmək işində bizə yar oldun,

    Nə qədər dərd olsa, inləmərik biz.

    Babam, yetməsən də nazlı yara sən,

    Sevən ürəklərə nur ələmisən.

    Qoşun çəkməsən də bir diyara sən,

    Dünyanı sözünlə fəth eləmisən…

    Sağ ol, bəxtiyaram şeirin, sözünlə,

    Hər misran qəlbimi nura bələdi.

    Tale gözəlləri sənin gözünlə

    Görməyi mənə də qismət elədi…

    Mənbə: https://edebiyyatqazeti.az/

  • Beynəlxalq Muğam Mərkəzinin fəaliyyətə başlamasından 16 il ötür

    Bu gün Beynəlxalq Muğam Mərkəzinin fəaliyyətə başlamasından 16 il ötür.

    AZƏRTAC 2008-ci il dekabrın 27-də Bakıda, Dənizkənarı Milli Parkda qədim musiqi alətimiz olan tarın quruluşunda, eyni zamanda, modern memarlıq üslubunda tikilmiş Beynəlxalq Muğam Mərkəzinin (BMM) fəaliyyətinə nəzər salır.

    Azərbaycanda muğam ifaçılarının və tədqiqatının təbliğini ehtiva edən ilk rəsmi mərkəzin açılışında iştirak edən Prezident İlham Əliyev demişdir: “Bu bina Azərbaycan xalqına xidmət edəcəkdir. Bu binada gözəl tədbirlər keçiriləcəkdir, gözəl konsertlər, muğam gecələri keçiriləcəkdir. Muğam bizim milli sərvətimizdir, çox böyük dəyərimizdir. Azərbaycan xalqı əsrlər boyu bu sənəti yaşatmışdır və bu gün çox vacibdir ki, bu gözəl sənət, Azərbaycan xalqının milli dəyəri olan muğam nəsildən-nəslə keçir”.

    Ölkə başçısının dediyi kimi, ötən müddət ərzində Beynəlxalq Muğam Mərkəzində bir sıra mühüm layihələr reallaşdırılıb, saysız-hesabsız konsertlər keçirilib, korifey sənətkarlarımızın yubileyləri təşkil olunub. BMM-in böyük maraqla gözlənilən “Muğam axşamları” layihəsi çərçivəsində silsilə konsertlər keçirilir. Bundan əlavə mərkəzin musiqinin müxtəlif janrlarını əhatə edən “Aşıq musiqisi axşamları”, “Vokal musiqi axşamları”, “Muğamat var olan yerdə”, “Unudulmayanlar” və digər layihələrinin konsertləri tamaşaçılar tərəfindən maraqla izlənilir.

    Yeri gəlmişkən, vurğulamalıyıq ki, Heydər Əliyev Fondunun milli-mənəvi dəyərlərimizin qorunması və dünyada geniş təbliği ilə bağlı reallaşdırdığı möhtəşəm layihələr sırasında xüsusi əhəmiyyəti olan bu mərkəzin inşası Fondun prezidenti Mehriban xanım Əliyevanın təşəbbüsü ilə həyata keçirilib.

    Azərbaycan Respublikasının Birinci vitse-prezidenti Mehriban xanım Əliyeva muğam sənətimizi dünyanın ən nüfuzlu konsert salonlarına çıxartdı, bu sənəti təkcə Azərbaycanın deyil, dünyanınkı etdi. Onun fədakar fəaliyyəti, milli dəyərlərimizə sonsuz sevgi və qayğısı Azərbaycan muğamını UNESCO-nun bəşəriyyətin qeyri-maddi mədəni irs siyahısına daxil etdi.

    Azərbaycanın birinci xanımı illər əvvəl “Azərbaycan-İrs” jurnalında dərc olunmuş “Qarabağ muğamı” adlı məqaləsində bu mədəniyyət xəzinəsinin sirlərini, mətləblərini belə təsvir etmişdi: “Çoxəsrlik tarixə malik olan Azərbaycan muğamı, mütəxəssislərin rəyinə görə, Şərq intibahı çağında özünün çiçəklənmə dövrünü yaşamışdır. Sonrakı dövrlər bu sənətin mahiyyət və məzmununu əsla dəyişdirə bilməmişdir.

    Bu gün də muğam bir tərəfdən keçmişdən bu günə yaşayan mənəvi sərvət, digər tərəfdən isə son dərəcə çağdaş sənət aləmi kimi bütün varlığı ilə yaşamaqdadır. Burada sənətin ənənə ilə qəti olaraq müəyyən edilmiş normaları və yaradıcılıq prosesindəki improvizasiya imkanları heyrətamiz bir vəhdət, ahəngdarlıq təşkil edir”.

    Azərbaycan xalqının min illərlə formalaşan tükənməz xəzinəsi olan muğamlarımızı yaşadan, təbliğ edən bu gözəl, möhtəşəm bina bir daha onu göstərir ki, Azərbaycan xalqı və dövləti öz milli sənəti olan muğama çox böyük sevgi ilə yanaşır. Bina həm xarici görünüşü və memarlıq baxımından çox gözəldir, həm də daxili tərtibat da göz oxşayır.

    Azərbaycan muğamlarının təbliği istiqamətində yorulmadan fəaliyyət göstərən Xalq artisti Mənsum İbrahimov da BMM-in yaranması və ötən dövr ərzində görülən işləri yüksək qiymətləndirib: “Heydər Əliyev Fondu yaranan gündən bizim muğamımızın yeni inkişaf dövrü başlayıb. Keçirilən muğam televiziya müsabiqələri, beynəlxalq muğam müsabiqələri nəticəsində bizim onlarla gənc muğam ifaçısı sənətimizə gəlib. Artıq onların fəxri adları var. Heç bir dövrdə bizim sənətimizə bu qədər gənc ifaçı gəlməyib. Bu, çox böyük bir rəqəmdir. Biz hər dəfə müsabiqədən əvvəl bölgələrə gedib seçim turları keçiririk. Bu tədbirlərin ən yaddaqalanları Beynəlxalq Muğam Mərkəzində təşkil edilir. Bu mərkəzdə gözəl tədbirlər, gözəl yubileylər, gözəl konsertlər və müsabiqələr keçiririk. Burada əsl muğam ab-havası var. Biz çalışırıq ki, muğamımızı həm də xarici dövlətlərdə gözəl təbliğ edək, musiqimizi, muğamımızı xarici vətəndaşlara öz çıxışlarımızla, öz ifalarımızla yüksək səviyyədə çatdıraq”.

    Beynəlxalq Muğam Mərkəzinin ötən dövr ərzində əsl musiqi beşiyinə çevrildiyini söyləyən Xalq artisti Teyyub Aslan deyib ki, qədim və zəngin mədəniyyətimizin vizit kartı muğam, eyni zamanda, xalqımızın malik olduğu milli mədəniyyətin koloriti, hər birimizin mənəvi və ruhi qidasıdır: “Heydər Əliyev Fondunun təşəbbüsü ilə Bakıda, Ağdamda Ağcabədidə və Füzulidə inşa olunan Muğam mərkəzləri ölkəmizdə bu sənətin inkişafına mühüm töhfələr verib. Bu mərkəzlərdə çıxış edən gənc ifaçılar bizim milli irsimizi, muğam sənətimizi nəyinki ölkəmizdə yaşadır, həm də dünyada layiqincə təbliğ edirlər. Sevindirici haldır ki, biz tez-tez Beynəlxalq Muğam Mərkəzində korifey sənətkarlarımızın yubileylərini keçirir, gənc ifaçıların konsertlərini dinləyirik. Bizə qürur verən bu işlər muğam irsimizin əbədiyaşarlığını bir daha təsdiqləyir”.

    Bütün deyilənlər təsdiqləyir ki, Beynəlxalq Muğam Mərkəzi istər ölkəmizdə, istərsə də onun hüdudlarından kənarda bütün azərbaycanlıların həyat hekayətinə çevrilən muğamın təbliğinə, inkişafına öz töhfəsini verməkdədir.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Qarabağ işğaldan azad edilib, qarabağlılar qayıdırlar…

    Qarabağ işğaldan azad edilib, qarabağlılar qayıdırlar…

    AZƏRTAC xəbər verir ki, növbəti nömrəsi Moskvada işıq üzü görmüş “İRS-Haslediye” beynəlxalq jurnalının baş redaktoru Musa Mərcanlının məqaləsi belə sərlövhə ilə dərc edilib.

    Müəllif “Böyük Qayıdış” proqramı çərçivəsində öz doğma yurdlarına qovuşan məcburi köçkünlərdən bəhs edir. “Şən həyəcanla işıqlanan gənc, uşaq, qoca üzlər, bir çoxunda bu hissə kədər də qarışır… İlk növbədə, igid xilaskar əsgərlərə və dövlətimizin başçısına sevinc ifadələri, minnətdarlıq və xoş arzular… Bütün bunlar Azərbaycan televiziyasında artıq keçmiş məcburi köçkün dəstələrinin öz doğma yerlərinə – işğaldan azad edilmiş Qarabağa daimi yaşamaq üçün göndərilməsi ilə bağlı müntəzəm reportajlardandır.

    “Bu cür xəbərlər 2024-cü ilin sonuna yaxınlaşdıqca xəbər verilişlərinin mühüm xüsusiyyətinə çevrildi. Bunlar azad edilmiş torpaqların bərpası və dirçəldilməsi üzrə genişmiqyaslı səylərin davamlı irəliləyişindən xəbər verir – bu işlərdə dövlətlə yanaşı, milli özəl sektor da getdikcə daha fəal iştirak edir, bəzi dost xarici ölkələrin layiqli töhfələri də getdikcə daha nəzərəçarpan olur”, – deyə M.Mərcanlı yazır.

    Qarabağ işğaldan azad edilib, Azərbaycanla Ermənistan arasında hərbi münaqişə başa çatıb. Amma otuz ildən artıq uzanan münaqişənin nəticələrinin hələ uzun müddət hiss olunacağı şübhəsizdir. Təkcə siyasi müstəvidə deyil, ilk növbədə, qarşıdurma xəttinin hər iki tərəfində çoxları üçün psixoloji travma şəklində qalacaq və bu kütləvi ürək yarası istər-istəməz mədəniyyət sferasında da öz əksini tapacaq.

    Bu nömrədə münaqişədən sonrakı dövrdə erməni kinosuna nəzər salınan məqalə yer alıb.

    Ən diqqətçəkən filmlər müəlliflərin son müharibəyə və onun nəticələrinə reaksiyasını və nöqteyi-nəzərini əks etdirir – bəziləri üçün bu, siyasiləşdirilir, bəziləri üçün isə daxili, şəxsi filmə çevrilir. Etiraf etməliyik ki, birinci yanaşma üstünlük təşkil edir və bu, obyektiv olaraq iki qonşu ölkə arasında revanşizmin qızışdırılmasında və düşmənçiliyin davam etdirilməsində maraqlı olanların işini asanlaşdırır.

    Rusiya imperiyasının Osmanlı Türkiyəsi və Qacar İranı ilə qarşıdurmada Cənubi Qafqaza doğru irəliləməsində mühüm mərhələ olan 1783-cü il Georgiyevsk müqaviləsi haqqında məqalə tarix həvəskarlarının marağına səbəb olacaq. Bu nəşrdən aydın olduğu kimi, Georgiyevsk müqaviləsi Rusiyanın rəqibi olan Osmanlı imperiyasını regiondan sıxışdırıb çıxarmaq üçün Qafqazda xristian ittifaqı yaratmaq üçün atdığı ilk strateji addımlardan biridir.

    İlin son buraxılışında müəyyən olunmuş qaydada ənənəvi bölmələrdən materiallar da təqdim olunub.

    Fəridə Abdullayeva

    AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri

    Moskva

    Mənbə: https://azertag.az/

  • 25 Dekabr-Professor, Akademik, “Respublika” gündəlik ictimai-siyasi, sosial-iqtisadi qəzetinin ilk Baş redaktoru cənab Teymur ƏHMƏDOVun doğum günüdü

    Teymur Əkbər oğlu Əhmədov (25 dekabr 1930Şamxor – 16 mart 2021Bakı) — tənqidçi, ədəbiyyatşünas, publisist, professor.

    Həyatı

    Teymur Əhmədov 25 dekabr 1930-cu ildə Şəmkir şəhərində anadan olmuş, 1936-cı ildə ailəlikcə valideynlərinin vaxtilə deportasiya olunduğu İrəvana köçmüşdür. 1949-cu ildə Qərbi Azərbaycanın Zəngibasar (indiki Masis rayonu) rayonunda orta məktəbi qızıl medalla bitirmiş, təhsilini Bakı Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsində davam etdirmişdir (1949–1954). Eyni zamanda 1954–1958-ci illərdə Ermənistan KP MK-nın orqanı “Sovet Ermənistanı” qəzetində müxtəlif vəzifələrdə çalışmış, Ermənistan KP İrəvan şəhər komitəsi yanında Marksizm-Leninizm Axşam Universitetini (1955–1957), Moskvada isə “Pravda” qəzeti nəzdində olan Ümumittifaq jurnalistika və fotoreportaj üzrə qiyabi lektoriyanın jurnalistika şöbəsini (1959–1961) bitirmişdir[1].

    1961–1964-cü illərdə AEA-nın Nizami adına Dil və Ədəbiyyat İnstitutunda aspirantura təhsili almış, “Nəriman Nərimanovun dramaturgiyası” mövzusunda namizədlik (1966), “Nəriman Nərimanovun yaradıcılıq yolu” mövzusunda doktorluq işi müdafiə etmişdir. 1984-cü ildə nəşr edilən “Nəriman Nərimanov” kitabı rus, ingilis, fransız və ərəb dillərində kütləvi tirajla nəşr edilib.

    1965–1968-ci illərdə “Azərbaycan” jurnalı redaksiyasında şöbə müdiri, 1968-ci ildə AEA Nizami adına Dil və Ədəbiyyat İnstitutunda baş elmi işçi, Cənubi Azərbaycan ədəbiyyatı şöbəsində müdir müavini (1968–1990), 1988-ci ildən aparıcı elmi işçi olmuşdur.

    1990–1991-ci illərdə “Vətən həsrəti”, 1992–1993-cü illərdə “Hikmət”, “Yeni fikir” qəzetlərinin baş redaktoru işləmişdir. 1996-cı ildən Ədəbiyyat İnstitutunda Azərbaycan ədəbiyyatı şöbəsinin müdiri, 1995-ci ildən “Respublika” qəzetinin baş redaktorudur.

    AEA “Dünya ədəbiyyatının inkişaf qanunauyğunluqları problemi” üzrə Respublika Əlaqələndirmə Şurasının elmi katibi (1968-ci ildən), Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun Elmi Şurasının və Azərbaycan Qaçqınlar Cəmiyyətinin İdarə Heyətinin üzvü kimi geniş elmi axtarışlar aparmış, AMEA Milli Münasibətlər İnstitutunda Elmi nəşriyyat şöbəsinin müdiri və “Elturan” (“Milli məsələlər”) jurnalının məsul redaktoru olmuşdur (1992–2003).

    Səmərəli əməyi dövlət tərəfindən yüksək dəyərləndirilərək Azərbaycan Ali Soveti Rəyasət heyətinin fəxri fərmanı (1982), akademik Yusif Məmmədəliyev adına mükafat və medalla qiymətləndirilmiş, 1996-cı ildə “İlin layiqli ziyalısı” fəxri adına layiq görülmüş, 2002-ci ildə “Tərəqqi” medalı ilə təltif edilmişdir.

    Azərbaycan Respublikasında jurnalistika sahəsində uzunmüddətli səmərəli fəaliyyətinə görə 2020-ci ildə “Şöhrət” ordeni ilə təltif olunub[2]

    Teymur Əkbər oğlu Əhmədov ilk gənclik illərindən bədii yaradıcılıqla da məşğul olmuş, “Ülkər” adlı şeir və hekayələr kitabı 1961-ci ildə İrəvanda işıq üzü görmüşdür. “Dostluq nəğməkarı”, “Nəriman Nərimanovun dramaturgiyası”, “Nəriman Nərimanov”, “Vedibasarın qanlı-qadalı günləri”, “Erməni xəyanəti və ya Andranik Ozanyanın qanlı əməlləri (1918–1920-ci illər)”, “Mirzə İbrahimov” və s. monoqrafiyaları dərin oxucu marağı qazanıb. “Azərbaycan sovet yazıçıları (ədəbi sorğu kitabı)” (1987), “Azərbaycan yazıçıları (Ensiklopedik məlumat kitabı)” (1995) da sizin məhsuldar əməyi sayəsində araya-ərsəyə gəlib.

    2007-ci ildən başlayaraq Azərbaycan mətbuatında dərin iz qoymuş “Füyuzat” jurnalının 100 il sonra yenidən təsisinə başlayan Teymur Əhmədov “Füyuzat” jurnalının baş redaktorudur.

    Teymur Əhmədov 16 mart 2021-ci ildə 90 yaşında koronavirusdan dünyasını dəyişib.

    Kitabları

    • Azərbaycan yazıçıları XX–XXI yüzillikdə (ensiklopedik məlumat kitabı). Bakı: Nurlar, 2011, 1056 səh.

    İstinadlar

    1.  “Tanınmış alim-publisistin həyat və yaradıcılıq yoluna işıq salan toplu”. Azərbaycan qəzeti (az.). azerbaijan-news.az. 09 İyul 2014. 2021-10-28 tarixində arxivləşdirilibİstifadə tarixi: 2014-07-10.
    2.  “T.Ə.Əhmədovun “Şöhrət” ordeni ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı”2021-10-18 tarixində arxivləşdirilibİstifadə tarixi: 2020-12-30.
  • “İRS” silsiləsindən yeni nəşrlərin təqdimatı olub VİDEO

    Dekabrın 24-də Bakıda “İRS” silsiləsi çərçivəsində 2024-cü ildə nəşr edilən kitabların təqdimat mərasimi keçirilib.

    AZƏRTAC xəbər verir ki, əvvəlcə Azərbaycanın Dövlət Himni səsləndirilib.

    “İRS” Nəşriyyat Evinin baş redaktoru Musa Mərcanlı bildirib ki, bu gün hamımız mədəni irsimizin, mədəniyyətimizin, incəsənətimizin işığına toplaşmışıq. O, bu il nəşriyyat evi tərəfindən müxtəlif dillərdə çap olunmuş kitablar haqqında məlumat verib. Vurğulayıb ki, nəfis tərtibatı və yüksək bədii-estetik görünüşü ilə diqqəti cəlb edən nəşrlərdə Azərbaycanın tarixi, mədəniyyəti, milli irsi dünyaya müxtəlif dillərdə təqdim olunur.

    Artıq 13 ildir kitab nəşri ilə məşğul olduqlarını bildirən M.Mərcanlı bu il işıq üzü görən beş kitab – “Qarabağ yeni sətirdən”, “COP29: Yaşıl ümid rəngidir”, “Şirvanşahların bininci yılı”, “Şuşa” və “Kralın Kitabı” haqqında məlumat verib. Bildirib ki, birinci kitab məhz Qarabağın dirçəlişi ilə bağlıdır. Kitabda doğma, əziz Qarabağda aparılan tikinti, quruculuq, bərpa işləri, insanların qayıdışı barədə məlumatlar öz əksini tapıb.

    “Ümumilikdə Qarabağla bağlı 10-a yaxın kitab nəşr etmişik. Qarabağın mədəniyyəti, tarixi, incəsənəti o qədər zəngindir ki, onlar haqqında yazmaq, gələcək nəsillərə çatdırmaq olduqca vacibdir. Bizim bu gün nəşr etdiyimiz kitabların siyahısında miniatür əsərləri də qeyd etmək istəyirəm. Bu da sözügedən istiqamətdəki silsilə kitabların ikincisidir. Bundan əlavə, COP29 zamanı buraxdığımız kitab yeddi dildə nəşr olunub”.

    Baş redaktor diqqətə çatdırıb ki, “İrs” jurnalı artıq 25 ildir işıq üzü görür və 20 dildə dünyaya yayımlanır. Jurnal ölkəmizin mədəniyyətini, tarixini, coğrafiyasını Azərbaycanın hüdudlarından kənarda tanıtmaq, orada yaşayan çoxsaylı soydaşlarımızı yenidən öz köklərinə qaytarmaq məqsədilə nəşr olunur. Bu dərgi Azərbaycanın mədəniyyəti, tarixi, etnoqrafiyası, xüsusilə də, ən əsası, Qarabağ məsələsi, erməni təcavüzü ilə bağlı əsl həqiqətləri işıqlandırmağı və xarici ölkələrə yaymağı qarşıya məqsəd qoyub. Jurnalımızın bir özəlliyi də hər kəslə məhz doğma dilində “dil tapması”dır. “İrs”in materialları əsasında kitablar da buraxılır. “İrs” seriyası ilə ildə 2-3 kitab işıq üzü görür. Bu il isə bu seriyadan beş kitab hazırlanıb. Bunlar bir növ ensiklopedik nəşrlərdir. Burada “İrs” jurnallarında çap edilmiş materialların daha geniş işlənmiş, əhatəli tədqiqatı yer alır. Bu ensiklopedik “İrs” kitabları Azərbaycanın xaricdə tanıdılması istiqamətində yeni səhifə açıb.

    Eldar Rəsulovun moderatorluğu ilə davam edən tədbirdə “Paşa Həyat Sığorta” ASC-nin İdarə Heyətinin sədri Niyaz İsmayılov, Azərbaycan Respublikasının Minatəmizləmə Agentliyinin İdarə Heyətinin sədri Vüqar Süleymanov, mədəniyyət nazirinin müavini Fərid Cəfərov və başqaları çıxış edərək “İRS” Nəşriyyat Evinin mədəniyyətimizin dünyada tanıdılması istiqamətində gördüyü işləri yüksək qiymətləndiriblər.

    Bildirilib ki, “Qarabağ yeni sətirdən” kitabında da vurğulandığı kimi, bu gün Qarabağda böyük bərpa-quruculuq işləri həyata keçirilir. Bu gün tariximizin ən şərəfli günlərini yaşayırıq. Artıq 30 illik həsrətdən sonra torpaqlarımız, Qarabağımız, mədəniyyətimizin beşiyi Şuşa azaddır. Bütün dünyaya bəyan edirik ki, bu torpaqların əsl sahibləri bizik. Hazırda burada mədəniyyətimizi, ruhumuzu, milli kimliyimizi qaytarmaq istiqamətində böyük işlər görülür, oralar canlanır. Bu kitablar vasitəsilə dünya Ermənistanın işğal dövründəki qeyri-qanuni əməllərindən, cinayətlərindən xəbərdar olacaq.

    Vurğulanıb ki, “İRS” seriyasından nəşr olunan kitablar Azərbaycanın tarixi-mədəni zənginliyini müxtəlif dillərdə oxuculara çatdırır. Natiqlər yeni nəşrlərin ərsəyə gəlməsində əməyi keçən yaradıcı heyətə uğurlar arzulayıblar.

    Tədbir ədəbi-bədii kompozisiya ilə davam edib.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • 24 Dekabr-Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Silahlı Qüvvələrinin Müzəffər Ali Baş Komandanı Zati-aliləri cənab İlham Əliyevin doğum günüdü

    İlham Heydər oğlu Əliyev 1961-ci il dekabrın 24-də Bakı şəhərində anadan olub.

    1967-1977-ci illərdə Bakı şəhərində 6 saylı orta məktəbdə təhsil alıb.

    1977-1982-ci illərdə Moskva Dövlət Beynəlxalq Münasibətlər İnstitutunda (MDBMİ) təhsil alıb. MDBMİ-ni bitirdikdən sonra, 1982-ci ildə həmin institutun aspiranturasına daxil olub.

    1985-ci ildə dissertasiya müdafiə edərək tarix elmləri namizədi elmi dərəcəsini alıb və 1985-1990-cı illərdə Moskva Dövlət Beynəlxalq Münasibətlər İnstitutunun müəllimi olub.

    1991-1994-cü illər ərzində özəl biznes sahəsində çalışıb və bir sıra istehsal-kommersiya müəssisələrinə rəhbərlik edib.

    1994-cü ildən 2003-cü ilin avqust ayınadək Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkətinin əvvəlcə vitse-prezidenti, sonra isə birinci vitse-prezidenti olub. Ümummilli lider Heydər Əliyevin neft strategiyasının həyata keçirilməsində fəal iştirak edib.

    1995-ci və 2000-ci illərdə Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinə üzv seçilib.

    1997-ci ildən Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsinin Prezidentidir.

    1999-cu ildə Yeni Azərbaycan Partiyası sədrinin müavini, 2001-ci ildə sədrin birinci müavini, 2005-ci ildə isə partiyanın sədri seçilib.

    2001-2003-cü illərdə Avropa Şurası Parlament Assambleyasında (AŞPA) Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin nümayəndə heyətinin rəhbəri olub. 2003-cü ilin yanvar ayında isə Avropa Şurası Parlament Assambleyası sədrinin müavini, AŞPA-nın Büro üzvü seçilib.

    2003-cü il avqustun 4-də Milli Məclisdə təsdiq edildikdən sonra Azərbaycan Respublikasının Baş naziri təyin olunub. Bununla əlaqədar deputat səlahiyyətlərinə xitam verilib.

    İlham Əliyev 2003-cü il oktyabrın 15-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti seçilib. Prezident seçkilərində seçicilərin 76 faizindən çoxu İlham Əliyevin lehinə səs verib.

    2004-cü ildə Avropa Şurası Parlament Assambleyasının fəxri üzvü diplomu və medalı ilə təltif edilib.

    2008-ci il oktyabrın 15-də keçirilən seçkilərdə seçicilərin 88,73 faiz səsini qazanan İlham Əliyev ikinci dəfə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti seçilib.

    2013-cü il oktyabrın 9-da keçirilən seçkilərdə isə seçicilərin 84,54 faiz səsini qazanan İlham Əliyev növbəti dəfə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti seçilib.

    2018-ci il aprelin 11-də keçirilən seçkilərdə də İlham Əliyev seçicilərin 86,02 faiz səsini qazanaraq yenidən Azərbaycan Respublikasının Prezidenti seçilib.

    Azərbaycan, rus, ingilis, fransız və türk dillərini bilir.

    Evlidir. Üç övladı, beş nəvəsi var.

    Təltiflər və fəxri adların siyahısı:

    Ordenlər

    Rumıniyanın “Rumıniya Ulduzu” ordeni (11 oktyabr 2004-cü il)

    Səudiyyə Ərəbistanı Krallığının “Kral Əbdüləziz” ordeni (8 mart 2005-ci il)

    Rusiya Federasiyasının Təhlükəsizlik, Müdafiə və Hüquq Qaydası Problemləri Akademiyasının I dərəcəli Aleksandr Nevski ordeni (11 aprel 2005-ci il)

    Azərbaycan Respublikasının “Heydər Əliyev” ordeni (28 aprel 2005-ci il)

    Rus Pravoslav Kilsəsinin I dərəcəli Müqəddəs Serqi Radonejski ordeni (14 sentyabr 2005-ci il)

    Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin “Şeyxülislam” ordeni (22 dekabr 2005-ci il)

    Fransa Respublikasının “Fəxri Legionun Böyük Xaç Komandoru” ordeni (29 yanvar 2007-ci il)

    Polşa Respublikasının “Xidmətlərə görə” Böyük Xaç ordeni (26 fevral 2008-ci il)

    Ukraynanın 1 dərəcəli “Knyaz Yaroslav Mudrı” ordeni (22 may 2008-ci il)

    Küveyt Dövlətinin “Mübarək əl-Kəbir” ordeni (10 fevral 2009-cu il)

    Latviya Respublikasının “Üç Ulduz” ordeninin “Böyük Xaç Kavaleri” dərəcəsi (10 avqust 2009-cu il)

    Rus Pravoslav Kilsəsinin “I dərəcəli Şöhrət və Şərəf” ordeni (24 aprel 2010-cu il)

    Rumıniyanın “Sadiq Xidmət” milli ordeninin Böyük Xaç ranqı (18 aprel 2011-ci il)

    Rumıniyanın “Sadiq Xidmət” milli ordeni (18 aprel 2011-ci il)

    Bolqarıstan Respublikasının “Stara Planina” ordeni (14 noyabr 2011-ci il)

    Tacikistan Respublikasının “İsmoili Somoni” ordeni (12 iyul 2012-ci il)

    Belarusun “Xalqlar dostluğu” ordeni (28 avqust 2012-ci il)

    “Serbiya Respublikasının lentli Ordeni” (22 fevral 2013-cü il) 

    Türkiyə Respublikasının “Dövlət nişanı” ordeni (12 noyabr 2013-cü il)

    Ukraynanın “Azadlıq” ordeni (18 noyabr 2013-cü il)

    Türk Dünyasının Ali Ordeni (12 noyabr 2021-ci il)

    Fəxri elmi adlar

    Moskva Dövlət Beynəlxalq Münasibətlər İnstitutunun fəxri doktoru (7 fevral 2004-cü il)

    Lev Qumilyov adına Qazaxıstan Dövlət Avrasiya Universitetinin fəxri professoru və “Qızıl döyüşçü” medalı (1 mart 2004-cü il)

    Türkiyənin Qırıqqala Universitetinin fəxri doktoru (25 mart 2004-cü il)

    Türkiyənin Bilkənd Universitetinin fəxri doktoru və İhsan Doğramacı adına Dünya Sülh Mükafatı (14 aprel 2004-cü il)

    Rumıniyanın Ployeşti Neft-Qaz Universitetinin fəxri doktoru (12 oktyabr 2004-cü il)

    Bolqarıstan Milli və Dünya Təsərrüfatı Universitetinin fəxri professoru (23 sentyabr 2005-ci il)

    Koreya Respublikasının Kyunq He Universitetinin fəxri doktoru (24 aprel 2007-ci il)

    İordaniya Universitetinin fəxri doktoru (29 iyul 2007-ci il)

    Macarıstanın Korvinus Universitetinin fəxri doktoru (18 fevral 2008-ci il)

    Moskva Dövlət Universitetinin fəxri professoru (21 fevral 2008-ci il)

    Taras Şevçenko adına Kiyev Milli Universitetinin fəxri doktoru (22 may 2008-ci il)

    Məxdumqulu adına Türkmənistan Dövlət Universitetinin fəxri professoru (28 noyabr 2008-ci il)

    Bakı Dövlət Universitetinin fəxri doktoru (2 noyabr 2009-cu il)

    Belarus Dövlət Universitetinin fəxri professoru (12 noyabr 2009-cu il)

    Tacikistan Milli Universitetinin fəxri doktoru (16 oktyabr 2014-cü il)

    Çinin Renmin Universitetinin “Tarix üzrə fəxri professor” diplomu (11 dekabr 2015-ci il)

    İdman təşkilatlarının mükafatları

    Dünya Taekvondo Federasiyasının 6-cı Dan Qara kəməri və sertifikatı (10 oktyabr 2003-cü il)

    Beynəlxalq Güləş Federasiyasının (FİLA) xüsusi mükafatı (3 aprel 2004-cü il)

    Beynəlxalq Olimpiya Komitəsinin “Olimpiya” ordeni (19 aprel 2004-cü il)

    Avropa Həvəskar Boks Assosiasiyasının xüsusi mükafatı (1 may 2004-cü il)

    Beynəlxalq Hərbi İdman Şurasının “Böyük Kordon” Şərəf ordeni (27 may 2005-ci il)

    MDB Ölkələri İdman Təşkilatlarının Beynəlxalq Konfederasiyasının Fərqlənmə nişanı (26 sentyabr 2005-ci il)

    Beynəlxalq Güləş Federasiyasının (FİLA) “İdman əfsanəsi” medalı (17 sentyabr 2007-ci il)

    Belarus Milli Olimpiya Komitəsinin ali mükafatı (26 oktyabr 2007-ci il)

    Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsinin “Olimpiya” ordeni (27 dekabr 2007-ci il)

    Ümumdünya Karate Federasiyasının Fəxri 9-cu Dan dərəcəsinin diplomu (20 mart 2008-ci il)

    Avropa Ədalətli Oyunlar Hərəkatının “Şərəf” nişanı (15 may 2009-cu il)

    Beynəlxalq Paralimpiya Komitəsinin ali paralimpiya mükafatı (26 iyun 2015-ci il)

    Mənbə: https://president.az/

  • Xalq şairi Nəriman Həsənzadənin Prezident İlham Əliyevin doğum günü münasibətilə şeiri

    Cənab Ali Baş Komandan, halaldı sizə,

    Rahat nəfəs almaq üçün vardır haqqınız.

    44 günü siz yazdınız tariximizə

    Hər əsrdə günəş kimi doğacaqsınız.

    Dünən Qalib Sərkərdəni xalq alqışladı,

    Mən gördüm ki, növbədədi söz də, ülfət də.

    Baş Komandan harda durub: ordan başlayır,

    Bu dünyaya ilk xəbər də, müraciət də.

    Sən azadsan, əziz Şuşa! – onun səsiydi,

    Vurğusu da, nidası da yadda qalırdı.

    Festivalda işğalçının məhkəməsiydi,

    İlk dəfəydi əsir dağlar nəfəs alırdı.

    Dünən yarış keçirirdi bu qonşu xalqlar,

    Biriydilər xeyirdə də, hələ şərdə də.

    Belə sevinc görməmişdi Şuşada dağlar,

    Üzlərdə də, gözlərdə də, ürəklərdə də.

    Filankəsi, filankəsi dağlarda gördüm,

    Paytaxtın ilk qonağıydı Şuşada onlar.

    Üzeyri də, Bülbülü də mən orda gördüm,

    Festivalda yarışlara qoşulmuşdular.

    Ulu Öndər Şuşa, – deyə nitq eləyirdi,

    Vətən, ana həsrətidi Şuşa həsrəti.

    Xoşbəxtəm ki, oğlu İlham belə deyirdi

    Mən yerinə yetirmişəm bu vəsiyyəti.

    Cənab Ali Baş Komandan, halaldı sizə,

    Rahat nəfəs almaq üçün vardır haqqınız.

    44 günü siz yazdınız tariximizə

    Hər əsrdə günəş kimi doğacaqsınız.

    Mənbə: https://edebiyyatqazeti.az/

  • Bakı Peşəkarlar Akademiyasının təsisçisi Gülər Hüseynovanın kitabı “İlin kitabı” seçildi

    Bakı Peşəkarlar Akademiyasının təsisçisi Gülər Hüseynovanın müəllifi olduğu “METODİKA və PEDAQOGİKA” adlı kitabı “İlin kitabı” seçildi.

    Qeyd edək ki, sözügedən kitab Azərbaycan Respublikasının Elm və Təhsil Nazirliyi tərəfindən keçirilən Müəllimlərin İşə Qəbulu (MİQ) və Sertifikasiya imtahanları üçün nəzərdə tutulub.

  • Azərbaycan Malayziyada mədəniyyət festivalında təmsil olunub

    Malayziya Beynəlxalq İslam Universitetində müsəlman ölkələrinin ənənəvi mədəniyyət festivalı təşkil olunub.

    AZƏRTAC xəbər verir ki, beynəlxalq tədbir çərçivəsində müxtəlif ölkələrin milli stendləri, kitab sərgisi, İslam xəttatlığı müsabiqəsi, ölkələrin musiqi və mədəniyyətinin təqdimatı təşkil olunub. Azərbaycanın Malayziyadakı səfirliyinin hazırladığı stenddə ölkəmizin tarixi, mədəniyyəti, turizm potensialı, ədəbiyyatı və musiqisi ilə bağlı təbliğat xarakterli materiallar nümayiş etdirilib və ziyarətçilərə paylanılıb.

    Tədbir çərçivəsində, həmçinin ölkəmizin tanıtımı ilə bağlı videoçarx nümayiş olunub, Malayziya Beynəlxalq İslam Universitetində təhsil alan tələbələrimiz Hafiz Rəhimov, Şahin Müzəffərov, Aqşin Məmmədov Azərbaycan milli rəqslərini və musiqi nümunələrini ifa ediblər.

    Şahin Cəfərov

    AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri

    Pekin

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Avstriyanın “Second Records” şirkəti cazmen Rain Sultanovun vinil diskini buraxıb

    Avstriyanın məşhur “Second Records” leybl şirkəti Azərbaycanın caz ustası Rain Sultanovun görkəmli caz truba ifaçısı Kenni Uiler ilə birgə “Jazz Standards Live” qoşa vinil valını buraxıb. Onların kompozisiyaları caz standartları kitabına və “Real Book”a (caz standartları toplusu) da daxil edilib.

    AZƏRTAC-ın müxbiri ilə söhbətində Rain Sultanov deyib ki, bu layihənin reallaşdırılması onun həyatında böyük hadisədir.

    “Kenni Uiler kimi görkəmli musiqiçi ilə eyni səhnəni bölüşmək, onunla ifa etmək mənim üçün böyük şərəf idi. Kenninin artıq aramızda olmadığı bir vaxtda indi vinil valının buraxılması xüsusilə dəyərlidir. Mən taleyə minnətdaram ki, musiqimiz olduğu valı əlimdə tuta bilərəm”.

    Albomda Mr. P.C., “Body & Soul”, “Blue Monk”, “Don’t Worry Baby” caz standartları, eləcə də Kenny Uillerin bəstələri yer alıb. “Jazz Standards Live” layihəsində Azərbaycanın Əməkdar artistləri Şahin Növrəsli (piano) və Ruslan Hüseynov (bas), həmçinin Pol Klarvis (baraban) iştirak ediblər. Bu, Rain Sultanovun Avropa leyblinin buraxdığı beşinci vinil valdır. Klassik vinil valların ənənələri Rain Sultanov tərəfindən 2017-ci ildə Azərbaycan təbiətinin qorunmasına həsr olunmuş “Inspired by Nature” layihəsinin buraxılması ilə ölkəyə qaytarılıb.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Bu gün görkəmli heykəltaraş Ömər Eldarovun doğum günüdür

    Bu gün görkəmli heykəltaraş, Xalq rəssamı, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü Ömər Eldarovun 97 yaşı tamam olur. Həyatının 60 ildən çoxunu heykəltaraşlıq sənətinə həsr edən görkəmli sənətkar bir çox bənzərsiz sənət əsərləri yaradıb. Bu sırada Ulu Öndər Heydər Əliyevin, görkəmli oftalmoloq-alim, akademik Zərifə xanım Əliyevanın qəbirüstü abidələri, Tokay Məmmədovla birgə ucaltdığı Füzulinin heykəli və daha neçə-neçə sənət incisi var. Təsadüfi deyil ki, sənətşünaslar Ömər Eldarovu milli heykəltaraşlığımızın lideri kimi səciyyələndirirlər.

    AZƏRTAC adı dünya miqyaslı sənətkarlarla bir sırada çəkilən, “İstiqlal”, “Şərəf” və “Heydər Əliyev” ordenli akademik Ömər Eldarovun həyat və yaradıcılığının bəzi məqamlarına nəzər salır.

    Ömər Eldarov 1927-ci ildə dünyaya göz açıb. Azərbaycan Rəssamlıq Məktəbində, sonra isə Rusiyanın Leninqrad (indiki Sankt-Peterburq) şəhərində İ.Repin adına Rəngkarlıq, Heykəltaraşlıq və Memarlıq İnstitutunun Heykəltaraşlıq fakültəsində təhsil almış Ömər Eldarov gənc yaşlarından yerli və beynəlxalq sərgilərdə fəal iştirak edib.

    Bütün mənalı ömrü boyu Ömər Eldarov yaradıcılıqla yanaşı, həm də Azərbaycanın ictimai və mədəni həyatının fəal iştirakçısı olub. Təsadüfi deyildir ki, o, 1958-1968-ci illərdə Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının katibliyinə üzv seçilib, 1970-ci ildə isə SSRİ Rəssamlıq Akademiyasının heykəltaraşlıq üzrə Bakıdakı yaradıcılıq emalatxanasının rəhbəri təyin edilib. Eyni zamanda, Bakı Sovetinin deputatı (1969-1973) kimi fəaliyyət göstərib, mədəni-maarif işi üzrə komissiyanın rəhbəri olub. 1995-ci ildə isə müstəqil Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinin deputatı seçilən Ömər Eldarov parlamentdəki 5 illik fəaliyyəti dövründə xalqın elçisi vəzifəsinin öhdəsindən layiqincə gəlib.

    Ümumiyyətlə, 60 ilə yaxın bir dövrü əhatə edən yaradıcılıq fəaliyyəti ərzində onun xeyir-duası ilə bir neçə nəsil istedadlı heykəltaraş bu çətin, eyni zamanda, şərəfli sənətin yollarında irəliləyib və bu gün də irəliləməkdədir.

    Düşənbədə ucaldılmış Sədrəddin Ayninin abidəsinin (1978) məhz Ö.Eldarovun tişəsindən çıxması da tacik sənət xiridarlarının azərbaycanlı heykəltaraşın sənətinə böyük inamının ifadəsidir. Görkəmli tişə ustası bu əsərinə xas olan monumental duyumunu sonrakı illərdə Əbu Əli ibn Sinanın (Düşənbə, 1980), məşhur dramaturq Hüseyn Cavidin (Bakı, 1993), rəssam Əzim Əzimzadənin (Bakı, 2001), bəstəkar Müslüm Maqomayevin (Bakı, 1987), İhsan Doğramacının (Ankara, 2001), Ümummilli Liderimiz Heydər Əliyevin (Qars, 2001) və dirijor Niyazinin (Bakı, 2017) abidələrində də nümayiş etdirə bilmişdir.

    Bu yerdə deyək ki, Ulu Öndərin obrazı heykəltaraşın yaradıcılığında xüsusi yer tutur. O, Heydər Əliyevin Naxçıvanda, Bakıda və digər şəhərlərdə ucaldılmış neçə-neçə abidəsinin müəllifidir. Ömər Eldarov çox yaxından tanıdığı və uzun illər ərzində dostluq etdiyi görkəmli siyasi xadimin şəxsiyyətinə xas olan yaddaqalan keyfiyyətləri müxtəlif materiallarda böyük sənətkarlıqla əbədiləşdirməyə nail olub. Ulu Öndərin Fəxri xiyabandakı və Ali Məhkəmə binasındakı abidəsi özündə yüksək bədii-estetik məziyyətləri yaşadan sənət nümunələridir. Ö.Eldarovun Ümummilli Liderin vaxtilə yaşadığı binanı bəzəyən xatirə lövhəsi də özünəməxsus forma-biçim və plastika mədəniyyəti ilə seçilir. Elə bu lövhənin qonşuluğundakı məşhur oftalmoloq Zərifə xanım Əliyevanın xatirə lövhəsi də böyük sənətkarlıqla işlənilmiş plastika nümunəsidir. Əlavə edək ki, Ö.Eldarov Zərifə xanımın Fəxri xiyabandakı məşhur məzarüstü abidəsinin də müəllifidir. Bu əsərin mərmər variantı (“Elegiya”) hazırda Azərbaycan Dövlət İncəsənət Muzeyində nümayiş etdirilməkdə, çağdaş milli heykəltaraşlığımızın uğuru kimi qəbul olunmaqdadır.

    Ömər Eldarovun əsərlərini seyr etdikcə yaratdığı obrazların auralarını duymamaq mümkün deyil. Əslində isə belə “canlılıq” zəngin yaradıcılıq təxəyyülünün məhsulu olan və tişəsinin nəhayətsiz fantaziyası ilə “ikinci həyat” verdiyi hər bir qəhrəmanının yaşadığı dövrü və mühiti hərtərəfli öyrənmiş ustad sənətkarın öz tükənməz yaradıcılıq enerjisini daşlara köçürməsindən qaynaqlanır.

    Akademik Ömər Eldarovun yaradıcılığında obrazların psixoloji aləminin, fərdi keyfiyyətlərinin təcəssümü, kompozisiyanın tamlığı diqqəti xüsusilə cəlb edir. Müəllifin dünyaya romantik münasibətinin və yüksək sənətkarlığının ifadəsi olan Natəvanın heykəlində müsəlman qadınının, eyni zamanda, lirik şairin, müvafiq dövrün və mühitin vəhdəti böyük məharətlə əks etdirilmişdir. Obrazın zahiri görkəmi, geyimi, barmaqlarının vəziyyəti, bir sözlə sənətkarın gözə çarpdırdığı hər bir şey Natəvanın romantik qəlbini və milli keyfiyyətlərini canlandırmaqdadır.

    Görkəmli heykəltaraşın yaradıcılığında xalqımızın fəlsəfi fikri, yaradıcı təfəkkürü ən yüksək səviyyədə ifadə edilib. Onun görkəmli sənətkar Tokay Məmmədov ilə birgə yaratdığı Məhəmməd Füzulinin abidəsində dərd çəkən, düşünən insan və poetik ruhun vəhdəti öz monumental ifadəsini tapıb. Sağ əlini çənəsinə söykəmiş, sol əlində kitab tutan Füzulinin surəti tamaşaçını hər dəfə “sehrləyir”.

    Heykəltaraşlıqda psixoloji məqamları ifadə etmək çətin olsa da, Ömər Eldarov obrazların ömürlərinin ən mühüm məqamlarını tamaşaçıya böyük müvəffəqiyyətlə təqdim etməyi bacaran nadir sənətkarlardandır.

    Heykəltaraşın bütün yaradıcılığı boyu müxtəlif materiallarda yaratdığı portretləri obrazı dərindən duymaq, onların səciyyəvi cəhətlərini qabartmaq istedadı xüsusilə yaddaqalandır. Onun oğlu Müslümə həsr etdiyi portretdə də (1972) düşündürücülüyə bələnmiş gənclik ehtirasının ifadəsi qabarıqdır. Qızı Lalənin (1970), Maestro Niyazinin (1984), Sevinc Rzaquliyevanın (1987), Aysel və Aytənin (1988) portretlərində də zərifliyin və yaradıcılıq ehtirasının bədiiləşmiş təsirli görüntüsü ilə qarşılaşırıq.

    Görkəmli tişə ustası bütün materialları özünə doğma saysa da, deməliyik ki, onun ağacdan hazırladığı heykəllər ecazkar və heyrətamizdir. Bu mənada onun rəssam S.Bəhlulzadəyə həsr etdiyi iki portretlə yanaşı, dirijor Niyazi ilə bağlı “Elegiya” əsərini, Mahatma Qandi və Rabindranat Toqorun portretlərini, o cümlədən “Zamanın dörd rəngi” kompozisiyasını xüsusi qeyd etmək lazımdır. Son əsərində ağacın özünəməxsus ifadə məziyyətini ustalıqla duyan heykəltaraş bunu insan ömrünün müxtəlif illərini əyaniləşdirən obrazların fərdi və fərqli keyfiyyətlərini aşkarlamağa yönəldə bildiyindən əsərlər kifayət qədər duyğulandırıcıdır.

    Akademik Ömər Eldarovun yaradıcılığında Azərbaycan və dünya heykəltaraşlıq məktəbinin ən mükəmməl elementləri əksini tapır. Onun əsərlərinin ölkəmizin hüdudlarından kənarda uğur qazanması Ömər Eldarov sənətinin milliliklə yanaşı, bəşəriliyini, geniş məkanda və bütün zamanlarda qəbul olunduğunu bir daha təsdiqləyir.

    Ömrünün müdriklik çağını yaşayan ustad sənətkar bu gün də tükənməz enerji ilə yeni-yeni əsərlər yaratmaqdadır. Ustad sənətkarımızı anadan olmasının 97-ci ildönümü münasibətilə ürəkdən təbrik edir və ona həyatda ən şirin nemət olan cansağlığı, yeni-yeni yaradıcılıq uğurları arzulayırıq.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Görkəmli folklorşünas alim Salman Mümtazla bağlı elektron məlumat bazası hazırlanıb

    Milli Kitabxanada “Görkəmli ədəbiyyatşünas alim Salman Mümtaz (1884-1941)” adlı elektron məlumat bazası onlayn rejimdə istifadəçilərə təqdim olunub.

    Kitabxanadan AZƏRTAC-a bildirilib ki, elektron məlumat bazası “Rəsmi sənədlər”, “Həyat və fəaliyyətinin əsas tarixləri”, “Salman Mümtazın şəxsi fondundan folklor mətnləri”, “Görkəmli şəxslər Salman Mümtaz haqqında”, “Salman Mümtazın istintaq işi haqqında sənədlər”, “Nəşrlər”, “Haqqında”, “Xatirəsinin əbədiləşdirilməsi”, “Fotoqalereya”, “Videoqalereya” bölmələrindən ibarətdir. Bazada təqdim olunan sənədlər tam mətnləri ilə verilib.

    Elektron məlumat bazası ilə tanış olmaq istəyənlər https://anl.az/el/emb/S.Mumtaz/index.html linkindən istifadə edə bilərlər.

    Qeyd edək ki, Azərbaycanın tanınmış görkəmli ədəbiyyatşünas və folklorşünas alimi Salman Məmmədəmin oğlu Əsgərov 20 may 1884-cü ildə Şəkinin Gəncəli məhəlləsində tacir ailəsində dünyaya göz açıb. O, ilk təhsilini Aşqabadda alıb.

    Elmə böyük marağı olan Salman Mümtaz 22 yaşınadək rus, ərəb, fars və urdu dillərini mükəmməl öyrənib. 1908-1909-cu illərdə “Molla Nəsrəddin”, “Zənbur”, “Kəlniyyət”, “Tuti”, “Qardaş köməyi” jurnallarında, “Günəş”, “Səda”, “Tərəqqi”, “İqbal”, “Yeni iqbal”, “Açıq söz” və s. qəzetlərdə “Xortdan bəy”, “Sağsağan”, “Sərçə”, “Sərçəqulubəy”, “Moz bəy”, “Aşqabadlı”, “Türkməndost”, “S.Əsgərov”, “S.M.”, “Mümtaz” və s. kimi imzalarla yazıları, satirik şeiri, məqaləsi, məktubu və mənzum felyetonu dərc olunub.

    Salman Mümtaz 1920-1925-ci illərdə Azərbaycanı qarış-qarış gəzərək öz şəxsi vəsaiti hesabına 200-ə yaxın kitab, əlyazma və məqalə toplamağa nail olub və “Kommunist” qəzetində “Unudulmuş yarpaqlar” adı altında silsilə məqalələr dərc etdirib.

    İmadəddin Nəsimi, Molla Pənah Vaqif, Qasım bəy Zakir, Mirzə Şəfi Vazeh və başqalarının əsərlərinin ilk dəfə külliyyatlarını məhz Salman Mümtaz nəşr etdirib.

    Stalin repressiyasının qurbanı olan S.Mümtaz 1937-ci ilin oktyabr ayında həbs olunub və 10 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilib. O, həbsdə olarkən 1941-ci ilin sentyabr ayında Oryol şəhərində güllələnib. Alim tərəfindən toplanmış 270 əlyazma həbs zamanı məhv edilib. Salman Mümtaza 1956-cı il noyabrın 17-də SSRİ Ali Məhkəməsi tərəfindən ölümündən sonra bəraət verilib.

    Mədəniyyət tariximizin fədakar tədqiqatçısının xatirəsi yaddaşlarda yaşayır. Belə ki, Azərbaycan Dövlət Ədəbiyyat və İncəsənət Arxivi onun adını daşıyır.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Xalq şairi Hüseyn Arifin biblioqrafiyası hazırlanıb

    Bu il XX əsr Azərbaycan poeziyasının görkəmli nümayəndəsi, Əməkdar incəsənət xadimi, Xalq şairi Hüseyn Arifin anadan olmasının 100-cü ildönümüdür. Bu münasibətlə Cəfər Cabbarlı adına Respublika Gənclər Kitabxanası Hüseyn Arifin zəngin ədəbi irsini və onun haqqında olan çoxsaylı materialları geniş oxucu kütləsinə çatdırmaq məqsədilə şairin biblioqrafiyasını hazırlayıb.

    Kitabxanadan AZƏRTAC-a bildirilib ki, biblioqrafik göstəricidə “Hüseyn Arifin həyat və yaradıcılığı”, “Hüseyn Arifin həyat və yaradıcılığının əsas tarixləri”, “Görkəmli şəxsiyyətlər Hüseyn Arif haqqında”, “Hüseyn Arif qələm dostları haqqında”, Xalq yazıçısı İsmayıl Şıxlının “Elə bağlı sənətkar”, akademik Nizami Cəfərovun “Hüseyn Arif dünyası”, Əməkdar incəsənət xadimi, AYB Qazax bölməsinin sədri Barat Vüsalın “Qağamın “Aman evi” başlıqlı məqalələri yer alıb. Həmçinin Hüseyn Arifin öz kitabları, dövri mətbuatda, dərsliklərdə, məcmuələrdə çap olunmuş əsərləri, məqalə və çıxışları, tərcümələri, şairin həyat və yaradıcılığı, ədəbi fəaliyyəti haqqında 1946-2024-cü illərdə dərc olunan materiallar öz əksini tapıb.

    Biblioqrafik göstəricidə ədəbiyyat xronoloji qaydada qruplaşdırılıb, xronologiya daxilində isə əlifba ardıcıllığı gözlənilib. Biblioqrafiyadan istifadəni asanlaşdırmaq məqsədilə sonda köməkçi göstəricilər tərtib edilib.

    Vəsait hazırlanarkən Cəfər Cabbarlı adına Respublika Gənclər Kitabxanasının, Milli Kitabxananın, AMEA Mərkəzi Elmi Kitabxanasının, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin Prezident Kitabxanasının, ali məktəblərin kitabxanalarının fondlarından, ənənəvi və elektron kataloqlarından, internet resurslarından, Azərbaycan Aşıqlar Birliyində saxlanılan materiallardan, Salman Mümtaz adına Dövlət Ədəbiyyat və İncəsənət Arxivinin sənədlərindən istifadə edilib.

    Biblioqrafiya ədəbiyyatşünas alimlər, tədqiqatçılar, kitabxanaçı-biblioqraflar və geniş oxucu kütləsi üçün nəzərdə tutulub.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • ICESCO-da Məxdumqulu Fəraqinin 300 illik yubileyi qeyd olunacaq

    Dekabrın 18-də İslam Dünyası Təhsil, Elm və Mədəniyyət Təşkilatının (ICESCO) Rabatda mənzil-qərargahında böyük türkmən şairi, ümumtürk ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi Məxdumqulu Fəraqinin 300 illik yubileyi münasibətilə konfrans keçiriləcək. Tədbir ICESCO tərəfindən TÜRKSOY və Türkmənistan XİN-lə əməkdaşlıq şəraitində təşkil olunacaq.

    AZƏRTAC ICESCO-ya istinadla xəbər verir ki, tədbirdə təşkilatın Baş direktoru, TÜRKSOY-un Baş katibi, Türkmənistanın nümayəndə heyəti, media və ictimaiyyət nümayəndələri iştirak edəcəklər.

    Konfransda Fəraqinin həyat və yaradıcılığı, fəlsəfi fikirləri, mədəniyyətlərarası dialoqun möhkəmlənməsində rolu mövzuları müzakirə olunacaq. Konfrans çərçivəsində şairin həyatından bəhs edən sənədli film göstəriləcək. Tədbir qala-konsertlə yekunlaşacaq.

    Şıxəli Əliyev

    AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri

    Qahirə

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Bu gün Xalq şairi Osman Sarıvəllinin doğum günüdür

    XX əsr Azərbaycan poeziyasının mənzərəsini göz önünə gətirəndə Osman Sarıvəllini xatırlamamaq mümkün deyil. Xalqından, elindən, yurdundan, çayından, daşından ilham alan şairin yazdığı hər bir sətir Azərbaycan poeziyasının inkişafında misilsiz rol oynayıb. Yurdumuzun gözəllikləri, folklorumuzun müdriklikləri, klassik poeziyamızın incəlikləri şairin yaradıcılığının mənəvi qidasına çevrilib.AZƏRTAC xəbər verir ki, bu gün Xalq şairi Osman Sarıvəllinin anadan olmasından 119 il ötür.Osman Abdulla oğlu Qurbanov (Osman Sarıvəlli) 1905-ci il dekabrın 17-də Qazax rayonunun İkinci Şıxlı (Sarıvəlli) kəndində anadan olub. Orta təhsilini Qazax Müəllimlər Seminariyasında aldıqdan sonra bir müddət Göyçay rayonunun Qaraməryəm və Bığır kənd məktəblərində müəllim işləyib. Sonra təhsilini artırmaq məqsədilə Moskva Dövlət Universitetinin Filologiya fakültəsində oxuyub. Moskvada təhsil aldığı müddətdə bir sıra ziyalılar, ədəbiyyat nümayəndələri ilə tanış olur. Sonralar şairin özü qeyd edir ki, “Moskvadakı təhsil illəri mənim həyatımda yeni bir mərhələnin başlanğıcı oldu. Orada klassik və müasir rus poeziyası ilə ətraflı tanış oldum. Rus dili vasitəsilə dünya ədəbiyyatının ən maraqlı nümunələrini öyrəndim”.O.Sarıvəlli ədəbi yaradıcılığına 1933-cü ildə başlayıb. Həmin ildə “Gənc işçi” qəzetində “Ayaqsız” adlı ilk şeiri çap olunub. Onun “Dəmir sətirlərim” adlı birinci kitabı 1934-cü ildə çapdan çıxıb. Şair 1937-ci ildə Azərbaycan Yazıçılar İttifaqına üzv qəbul edilib.Bakı Pedaqoji Texnikumunda müəllim, Bakı Teatr Texnikumunda müdir, Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Nizami adına Dil və Ədəbiyyat İnstitutunda müdir müavini, “Ədəbiyyat qəzeti”nin redaktoru, “Uşaqgəncnəşr”də redaktor, Azərbaycan Yazıçılar İttifaqında şeir üzrə məsləhətçi vəzifələrində işləyib.Osman Sarıvəllinin şair taleyi heç də asan olmamış, ömrünün müxtəlif anlarında haqsızlıqlara, təqiblərə məruz qalıb. Belə ki, sovet rejiminin qanlı illəri onun da həyatından yan keçməyib. O ağır illərdə Osman Sarıvəllinin qardaşı sürgün olunub, özü isə repressiya qorxusu altında yaşayıb. Ancaq heç bir qorxu onun ilham pərisini əlindən ala bilməyib.Tanınmış şair 1990-cı ildə vəfat edib və doğma kəndində dəfn olunub.Osman Sarıvəlli ustad şair idi. Hər sözün, hər kəlmənin, hər misranın poetik mənasına varmağa can atırdı və buna nail olurdu. Şeirlərində Vətənə, ana torpağa vurğunluq ən ülvi hisslərlə tərənnüm olunurdu. Onun 1943-cü ildə qələmə aldığı “Gətir oğlum, gətir” poeması o dövrdə böyük əks-səda doğurur. Xalq mənəviyyatının aynası hesab olunan bu əsər fəlsəfi lirikanın əsl nümunəsi kimi dəyərləndirilir.Mirvarid Dilbazi yazırdı: “Osman Sarıvəlli çörəksiz yaşayıb, məsləksiz yaşaya bilməyən sənətkarlardandır”. Onun şeirləri süjetli, vətənpərvərlik lirikası nümunələri hesab olunur. Eyni zamanda, o, şair-filosofdur. İnsan, həyat, ölüm onun şeirlərində önəmli bir yer tutur.Osman Sarıvəlli xalq yaradıcılığının təbliği, aşıq sənətinin tədqiqi ilə yanaşı, tərcüməçiliklə də məşğul olub, Nizami, Xəqani, Viktor Hüqo, Nazim Hikmət, Aleksandr Puşkinin əsərlərini, Sofoklun “Antiqona” faciəsini dilimizə çevirib. Folklorumuzun və aşıq yaradıcılığının tədqiqində, eləcə də böyük Səməd Vurğun yaradıcılığının külliyyatının hazırlanıb çap edilməsində öz qüvvəsini əsirgəməyib. Onun qoşmaları bu gün də Azərbaycan aşıqlarının ən çox sevdiyi, oxuduğu mahnılara çevrilib.Ömrün cavan, dəli-dolu vaxtlarında “Hər kim yüz il yaşamasa, günah onun özündədir”, – deyən şair zaman gəlir ki, belə deyir: “İndi görürəm ki, həyat öz işini görür, bizi ucaldan illər qocaltmağı da bacarır”. Ancaq zəngin yaradıcılığı yüz illər boyu Osman Sarıvəllini yaşadacaq və onu unudulmağa qoymayacaq.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Bu gün Vaqif Mustafazadənin anım günüdür

    Bu gün Azərbaycanın görkəmli caz pianoçusu və bəstəkarı, ölkəmizdə caz musiqisinin banilərindən biri, Əməkdar incəsənət xadimi Vaqif Mustafazadənin anım günüdür. O, 45 il bundan əvvəl Daşkənddə qastrol zamanı ürək tutmasından vəfat edib və Bakıda dəfn olunub.

    AZƏRTAC Azərbaycan musiqisinin, muğamının klassik amerikan caz musiqisi ilə sintezini yaratmış V.Mustafazadənin yaradıcılığından bəzi məqamları təqdim edir.

    V.Mustafazadənin musiqi stili “Caz-Muğam” adlanır. Onun musiqimizdə etdiyi bu kimi yeniliklər bu günə qədər öz aktuallığını qoruyub saxlayır. Bu günün özündə belə bir çox musiqiçilər öz ifalarında məhz Vaqif Mustafazadənin yaratdığı caz-muğam sintezindən istifadə edirlər.

    1940-cı ildə Bakı şəhərində anadan olan Vaqif Mustafazadə erkən yaşlarında atasını itirir. Onun tərbiyəsi ilə musiqi müəlliməsi olan anası məşğul olmağa başlayıb. 1963-cü ildə Asəf Zeynallı adına Bakı Musiqi Kollecini bitirərək Bakı Musiqi Akademiyasına daxil olub. Vaqif burada kiçik konsertlər verib, klublarda çıxış edib, əsasən, klassik caz, bluz və oynaq mahnılar ifa edib.

    1964-cü ildən “Orero” ansamblına, “Qafqaz” caz üçlüyünə, “Leyli” və “Sevil” qadın vokal instrumental və “Muğam” instrumental ansambllarına rəhbərlik edib. Beynəlxalq caz müsabiqələri və festivallarının laureatı olub.

    Monakoda 1979-cu ildə qeyri-adi şərtlərlə yeni festival keçirilir. Bu festivalın şərtlərinə görə əsərin müəllifi, ifaçısı və ölkəsi gizli saxlanılmalıdır. Festival başa çatdıqdan sonra yüzlərlə naməlum ad içərisindən bizə doğma ad çəkilir: Azərbaycan, Vaqif Mustafazadə. Monako caz festivalından Vətənə “Ağ royal” mükafatı ilə qayıdır.

    Xalq musiqisi, muğamdakı improvizasiyalarda caz elementləri görmüş və orijinal bir janr ortaya çıxarmış “Muğam” simfoniyasının müəllifi Vaqif Mustafazadə 1979-cu ildə Azərbaycan Respublikasının Əməkdar artisti fəxri adına layiq görülüb.

    Xalq musiqisi, muğamdakı improvizasiyalarda caz elementləri görmüş və orijinal bir janr ortaya çıxarmış “Muğam” simfoniyasının müəllifi Vaqif Mustafazadənin işıqlı xatirəsi daim xalqımız tərəfindən əziz tutulur, hörmətlə anılır.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Bu gün tanınmış şair Tofiq Bayramın anadan olmasından 90 il ötür

    Azərbaycan ədəbiyyatında və poeziyasında görkəmli şair, tərcüməçi, Əməkdar incəsənət xadimi Tofiq Bayramın özünəməxsus yeri var. Xarakterindəki bütövlük, çılğınlıq şairin şeirlərində və bütün yaradıcılığında özünü göstərir. Tofiq Bayramın poetik inamına, ilhamına qol-qanad verən Vətən sevgisi, xalq eşqidir. Azərbaycan mövzusu onun yaradıcılığının məhək daşı, hərəkətverici qüvvəsidir.

    AZƏRTAC tanınmış şair, Əməkdar incəsənət xadimi Tofiq Bayramın anadan olmasının 90-cı ildönümü münasibətilə onun həyat və yaradıcılığına nəzər salır.

    Tofiq Bayram 1934-cü il dekabrın 16-da Bakıda anadan olub. Orta məktəbi bitirdikdən sonra Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunun Tarix fakültəsində təhsil alıb. Əmək fəaliyyətinə “Azərbaycan müəllimi” qəzeti redaksiyasında şöbə müdiri kimi başlayıb. Sonra Azərbaycan Dövlət Televiziya və Radio Verilişləri Komitəsində ədəbi işçi, Dövlət Opera və Balet Teatrında ədəbi hissə müdiri, “Ulduz” jurnalı redaksiyasında, “Ədəbiyyat və incəsənət” qəzeti redaksiyasında şöbə müdiri, “Yazıçı” nəşriyyatında baş redaktor müavini işləyib.

    Lope de Veqanın “Hiyləgər məşuqə” pyesini tərcümə edib. A.T.Tvardovskinin “Yaddaşın hökmü” poemasının tərcüməsinə görə M.Qorki adına Azərbaycan Dövlət mükafatı laureatı fəxri adına layiq görülüb.

    Tofiq Bayram müxtəlif iş yerlərində çalışsa da, onun dəyişməyən əsas iş yeri isə yazı masası olub ki, ədəbiyyatımız, poeziyamız üçün bir-birindən dəyərli əsərlər yazıb, tərcümə ilə məşğul olub. 1998-ci il sentyabrın 24-də Əmircan qəsəbəsində Tofiq Bayramın büstünün və onun adını daşıyan istirahət parkının açılışında Ümummilli Lider Heydər Əliyev çıxış edərək demişdir: “Suraxanı torpağı Azərbaycana, xalqımıza böyük insanlar vermişdir. Onların arasında Tofiq Bayramın xüsusi yeri var. Tofiq Bayram Azərbaycanda gözəl şeirləri və sözlərinə bəstələnmiş mahnıları, fədakar yaradıcılığı ilə tanınmış və məşhur olmuşdur. Tofiq Bayramın sağlığında da xalq həmişə ona sevgi və məhəbbətini, hörmətini bildirmişdir. Mən şəxsən Tofiq Bayramla dəfələrlə görüşmüşəm, danışmışam, yazıçıların qurultaylarında onlarla görüşlərimdə, bəzən rayonlara etdiyim səfərlərimdə bir yerdə olmuşuq. Onun haqqında gözəl xatirələrim var”.

    Şairin sevimli bacısı Svetlana Bayramova qeyd edir ki, Tofiq Bayramın himayə edilməsində unudulmaz Heydər Əliyevin böyük xidməti və xeyirxahlığı olub. Şairin ötən əsrin 70-ci illərində türk müğənnisinə yazdığı şeirin Türkiyədə yayılması Moskvada bəzi dairələrin etirazına səbəb olub, Bakıya “tədbir görülsün” mesajı gəlib. Millətinin söz adamlarını həmişə hifz etməyi bacaran Heydər Əliyev böyük ustalıqla Tofiq Bayramı bu təzyiqlərdən, hətta həbsdən qoruya bilib.

    Tofiq Bayramın şeir gülüstanından hansı çiçəyi çəksək məxsusi ətri, rəngi və mənası var. Zəlimxan Yaqub deyərdi ki, Tofiq Bayram çiçəkləri şeir kimi sevərdi, şeiri də çiçəklər kimi. Dəfələrlə şairi görüşlərdə güllərin içində itən görmüşəm. Onun görüşlərində gül dəstələrindən dağ yaranardı. Həqiqətən də qəribə şeir deməyi vardı. Elə bil yeriyən dağ silkələnirdi. İçində vulkan ləngərlənərdi. Bu püskürən vulkanın nəfəsindən qopan misralar o qədər zərif, həzin olardı ki, adamın yeddi qatından keçərdi. Mürgülü günlərin xiffəti ürəyinə ox kimi sancılardı:

    Biz ki unutmuşduq ilk məhəbbəti,

    Ah bu qəfil görüş kaş olmayaydı.

    Mənim gözlərimdə eşqin həsrəti,

    Sənin gözlərində yaş olmayaydı.

    Tofiq Bayram ürəkləri fəth edən şair idi. Onun qadın, ana mövzusunda yazdığı şeirlərin ahəngindəki etiraflar, arzular, nigarançılıq olduqca təbii, səmimi və məlhəmdir. Kimə ünvanlanmasından asılı olmayaraq, oxucu üçün çox doğmadır. Hər kəsin öz dərdi, həyəcanı, sevinci, düşüncələri dil açır bu şeirdə. “Qadın ürəyi” adamın bütün varlığını riqqətə gətirir:

    Necə rəhmlidir, necə amansız,

    Necə mehribandır, qadın ürəyi!

    Sən onu incitsən, bil ki, a qansız,

    Ağlayan kamandır qadın ürəyi.

    Unudulmaz, korifey ifaçılarımız Tofiq Bayramın sözlərinə yazılmış mahnıları xüsusi şövq və ahənglə oxuyublar. Çoxu da dünyasını dəyişib. Nəfəslər bitsə də, səs yaşamaqdadır. Hər dəfə Əbülfət Əliyevin ifasında bu mahnıları dinlədikcə, sanırsan ki, sənət yolu həqiqətən uzundur. Bir təsəlli də var ki, mənəvi xəzinəmizin bu inciləri həmişəyaşardır, yeni ifaçılar da Tofiq Bayramın sözlərindən ibarət mahnıları həvəslə, yeni tərzdə oxuyurlar.

    Tofiq Bayram torpağına bağlı, poetik amalına sadiq, humanist, istedadlı və bitkin qələm sahibi olan şəxsiyyət kimi seçilərək, sevilirdi. Həyat müşahidələri çox dərin idi. Güclü poetik mühakiməsi onu həmişə şablonçuluqdan, süni müraciətlərdən uzaqda saxlayırdı. Duyğularını səmimi, ifadəli, təsirli qələmə alırdı. Şeirlərinin poetik vüsəti çox genişdir. Bu səbəbdən də onun poeziyasında müxtəlif şəxsiyyətlərin şərəfinə hörülmüş şeir çələngləri çox əlvan, füsunkar və maraqlıdır. “Səttar çələngi”ndən nümunə:

    Rəssamlıq ilahi vergiydi səndə,

    Bəs, necə oxutdun gülü çiçəyi,

    Görünür, üç ürək varmış sinəndə:

    Füzuli, Üzeyir Səttar ürəyi!

    “Vətən torpağına baş əyənləri, ellər baş üstə bayraq tək saxlar” deyən Tofiq Bayram o səhərlərin arzusu, istəyi ilə yaşayırdı ki, sabah ölüm olmasın yer kürəsində. Bu bəşəri diləklərin sarı simində Vətən nəqarət idi. “Gözlərimin qarasını verərəm, Qarabağı vermərəm” hayqırırdı böyük və məramlı, əqidəli, məğrur şairimiz! Ulduz sanılı arzuların sahibi idi, dostlarını, tanışlarını tez-tez başına yığaraq, onlar üçün Vətən ünvanlı şeirlərini oxumağı da çox sevərdi:

    Hər qarış torpağı dünyaca şirin,

    Hər axan bulaqda səsim-ünüm var,

    Sevgidən füsunkar, röyadan şirin,

    Arzudan müqəddəs bir Vətənim var.

    Tofiq Bayram 1991-ci il aprelin 19-da vəfat edib, Bakının Əmircan kəndində dəfn olunub.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Erol Rzayev – Boston Filarmoniya orkestrində azərbaycanlı violonçel ifaçısı

    AZƏRTAC Azərbaycan istedadları ilə müsahibələr silsiləsini davam etdirir. Növbəti həmsöhbətimiz azərbaycanlı gənc violonçel ifaçısı, çoxsaylı beynəlxalq və respublika müsabiqə və festivallarının qalibi Erol Rzayevdir. O, Üzeyir Hacıbəyli adına Bakı Musiqi Akademiyasını (BMA) bitirdikdən sonra Longi Musiqi Məktəbinə (Kembric, ABŞ) qəbul olub və hazırda orada təhsil alır. 2024-cü ilin sentyabr ayından azərbaycanlı musiqiçi Boston Filarmoniya Orkestri ilə işləyir. İstedadlı violonçel ifaçısı bundan əvvəl “Tutti” Uşaq Kamera Orkestri (2012-2014), Azərbaycan Dövlət Gənclər Simfoniya Orkestri (2014–2018), Bakı Kamera Orkestri (birinci violonçel, 2018-2024), “Cadenza” orkestrinin (birinci violonçel, 2021–2024) üzvü olub. Həmçinin 2023-cü ildən bu günə kimi Pan-Qafqaz Gənclər Orkestrinin üzvüdür. Erol Rzayev Azərbaycan, Gürcüstan, Türkiyə, Fransa, Almaniya, Belçika və digər ölkələrin konsert salonlarında çıxış edib.

    -Erol, musiqi sənətinə necə gəldiniz?

    -Düşünürəm ki, məni musiqiyə gətirən yol uşaqlıqdan dünya musiqisinin şah əsərlərini dinləməkdən başlayıb. Evimizdə hər gün musiqi səsləndirilib: bu, muğamdan tutmuş estradaya, Baxdan Berioya, aşıq musiqisindən operaya qədər müxtəlif musiqi əsərləri olub. Yəqin ki, hər gün bu cür əsərləri dinləməyim peşə seçimimə təsir edib. Nəslimizdə peşəkar musiqiçi olmayıb. Ailəmizdə ilk musiqiçi böyük qardaşım olub, Bülbül adına orta ixtisas musiqi məktəbində oxuyub. Mənim də musiqiyə gəlməyim 2008-ci ildə daxil olduğum Bülbül adına məktəblə sıx bağlıdır.

    -Niyə məhz violonçeli seçdiniz?

    -Alim Qasımov və Yo Yo Manın (Çinəsilli amerikalı violonçel ifaçısı – müəllif) çıxış etdiyi “İpək Yolu” festivalı (2006) sayəsində violonçeli seçmişəm. Soruşdum ki, səhnədəki violonçel ifaçısı niyə bizimki deyil? Uşaq səmimiliyi və əminliyi ilə dedim ki, mən violonçel ifaçısı olacağam və həmişə səhnədə çıxış edəcəyəm. Odur ki, öz peşəmi 4 yaşımda seçdim.

    Təhsilinizi nə üçün ABŞ-da davam etdirmək qərarına gəldiniz? Oraya qəbul olunmaq çətin deyildimi?

    -ABŞ-ı seçməyimin səbəbi, əslində, dostlarımın mənə verdiyi motivasiya oldu və mən qısa zamanda qəbula hazırlaşmağı qərara aldım. İlk cəhdim uğursuz olsa da, ikinci cəhdimdə daha təcrübəli oldum və uğur qazandım. Hazırlıq prosesi bir qədər zəhmət tələb edirdi. O vaxt iki orkestrdə işləyirdim, BMA-da oxuyurdum. Deyə bilərəm ki, repertuar hazırlamaq, video və audioyazılar yaratmaq, dil sertifikatı almaq üçün kurslardan keçmək qəbul prosesinin ən mürəkkəb hissəsi idi.

    -Azərbaycan və ABŞ-dakı musiqi təhsili sistemləri arasında paralellər aparsaq, sizcə, onların hər birinin xüsusiyyətləri nədən ibarətdir?

    -Azərbaycan və ABŞ-ın təhsil sistemləri arasında ən mühüm fərqlərdən biri fənləri seçmək imkanıdır. Hazırda oxuduğum məktəbdə “kreditlər”ə müəyyən tələblər var (Amerikanın ali təhsil müəssisələri bütün növ akademik işləri hesaba almaq üçün “kredit formullarından” istifadə edirlər – müəllif) və bu “kreditləri” necə seçməyim əsasən məndən asılıdır. Təbii ki, müəyyən vacib fənlər var, amma mənim tədris zamanı qalan hissəni istədiyim kimi fənləri seçib bitirmək imkanım var. Sadə dillə desək, hər kəsin eyni öyrənmə prosesindən keçməli olmaması və fərdi olaraq öz maraq dairəsinə uyğun fənlər seçə bilməsi, fikrimcə, institutumun ən böyük üstünlüyü hesab edilə bilər.

    – Hansı müsabiqədə qalib gəldiyinizi və ya iştirak etdiyinizi xüsusilə xatırlayırsınız və niyə?

    – 2017/2018-ci tədris ilində mənim üçün ən yaddaqalan məqamlardan biri də Azərbaycan xalqının Ümummilli Lideri Heydər Əliyevin adını daşıyan III Respublika müsabiqəsində Qran-Pri mükafatını almağım oldu. Bu, nisbətən bir yetkin kimi iştirak etdiyim ilk müsabiqə idi. Müsabiqəyə hazırlıq prosesinin məni bir musiqiçi kimi nə dərəcədə inkişaf etdirdiyini dərk etdim. Bəlkə də bu proses mənim üçün müsabiqənin nəticəsindən daha faydalı və dəyərli oldu. Düşünürəm ki, bunu dərk etmək mənim üçün böyük bir addım idi.

    – Azərbaycan bəstəkarlarının əsərlərini xaricdə ifa etdiyiniz olubmu?

    – Mən Bakı Kamera Orkestrinin üzvü olanda xarici səfərlərdə tez-tez Azərbaycan bəstəkarlarının əsərlərini ifa edirdik və onların böyük maraqla qarşılandığını həmişə hiss edirdim. Hələ ki solist kimi təcrübəm yoxdur, amma yaxın gələcəkdə ABŞ-da Azərbaycan musiqisinin üstünlük təşkil edəcəyi konsert proqramı hazırlamağı planlaşdırıram. Birləşmiş Ştatlar dünyanın hər yerindən insanların yaşadığı bir ölkə olduğundan, hesab edirəm ki, xalqımızın mədəniyyətini burada təqdim etməyim çox böyük təsir göstərəcək.

    – Müxtəlif orkestrlərdə işləməklə bağlı zəngin təcrübəniz var. Siz indi Boston Filarmoniya Orkestrinin üzvüsünüz. Orada özünüzü necə hiss edirsiniz? Kollektivə uyğunlaşmaqda hansı çətinliyiniz oldu?

    – Müxtəlif mədəniyyətlərdən olan insanlarla ünsiyyət qurmaq bəzən o qədər də asan olmur. Onlarla necə danışacağınızı, onlara necə yaxınlaşacağınızı bilmirsiniz, bu sizi sıxır, özünüzü narahat hiss edirsiniz. Məncə, bu məsələdə çətinliklərdən biri də budur. Onların musiqiyə yanaşması, orkestrin iş prosesi və s. mənim öyrəşməli olduğum şeylərdən sadəcə bir hissəsidir. Amma onlarla müəyyən münasibət qurmaq və konsertə hazırlıq prosesinin necə getdiyini anlamaq üçün mənə bir neçə məşq kifayət etdi. Dünyanın ən yaxşı salonlarından biri sayılan “Symphony Hall”da çıxışımdan sonra özümü daha inamlı və kollektivə daha yaxın hiss etdim.

    – Erol, Azərbaycandan ABŞ-a gələn musiqiçi üçün hansı çətinliklər yarana bilər?

    – Deyə bilərəm ki, böyük mədəni fərq və ümumi maraqların olmaması müəyyən çətinliklərə səbəb ola bilər. Onların mədəniyyətini və maraqlarını təhlil etmək və öz şəxsiyyətinizlə yerli icma arasında ortaq nöqtələr tapmaq və ya yaratmaq lazım ola bilər. Burada yeni olsam da, iş haqqında nə düşündüyünüzün çox vaxt gördüyünüz işdən daha vacib olduğunu öyrəndim. İstənilən konsertdə çox yüksək səviyyədə çıxış etmək qeyri-adi deyil, amma insanların ən çox bilmək istədiyi məsələ sizin bu konserti hansı səbəbdən verməyinizdir. Müəyyən dərəcədə düşüncə hərəkətdən daha vacib olur. Azərbaycanlı musiqiçi buna öyrəşmədiyi üçün bu sual müəyyən çətinliklər yarada bilər.

    – Bundan sonra hansı istiqamətdə hərəkət etməyi planlaşdırırsınız?

    – Planlarıma təhsilimi ABŞ-da, başqa bir məktəbdə davam etdirmək daxildir. Təbii ki, bir violonçel ifaçısı kimi öz işimi daim təkmilləşdirmək istəyirəm. Kamera ansamblında ifa etməyi, miqyasından və nüfuzundan asılı olmayaraq müxtəlif konsert salonlarında auditoriya qarşısında öz fikirlərimi ifadə etməyi, həmkarlarımla birlikdə gördüyüm işdən zövq almağı xəyal edirəm. Ola bilsin ki, sabah oyanım və fikirlərim, xəyallarım dəyişsin. Amma bu günə olan arzularım bunlardır.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Əməkdar rəssam Tahir Məmmədovun yaradıcılığından bəhs edən kitabın təqdimatı keçirilib

    Azərbaycan Milli İncəsənət Muzeyində Əməkdar rəssam, professor Tahir Məmmədovun yaradıcılığından bəhs edən kitabın təqdimatı olub.

    AZƏRTAC xəbər verir ki, təqdimat mərasimində çıxış edən Milli Məclisin Mədəniyyət komitəsinin sədri, Xalq artisti Polad Bülbüloğlu kitabın milli mədəniyyət tarixi üçün əhəmiyyətini qeyd edib. “Belə bir kitabın ərsəyə gəlməsi, məncə, çox mühüm hadisədir. Burada mədəniyyətimizin görkəmli xadimləri təsvir edilib, həm bədii əsərlər, həm də fotoşəkillər təqdim olunub”, – deyə Polad Bülbüloğlu bildirib.

    Nəşrdə rəssamın yaradıcılıq yolunun geniş təhlili ilə yanaşı, onun şəxsi kolleksiyalarda saxlanılan və müxtəlif muzeylərdə sərgilənən əsərlərinin reproduksiyaları da yer alıb.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Qarabağ tarıdı, o Vətən tarı, bu Ağdam deyəndə, o Şuşa deyir… – Xalq şairi Nəriman HƏSƏNZADƏ

    Ulu Öndərə ilk görüşdə oxuduğum şeir

    Ey eşqim, vüqarım, sənətim, canım!

    Ana çağırdığım Azərbaycanım!

    Açıb qollarımı mehri-ülfətlə

    bağrıma basıram səni hörmətlə.

    Sən də, ey adıyla fərəhləndiyim,

    şanlı sədasıyla ürəkləndiyim,

    xalqımın istəkli, əziz övladı,

    şerimin-sözümün qolu-qanadı,

    sənin hər istəyin, sənin hər arzun

    həyatda qoy şöhrət çələngi olsun!

    Qaldırdın adını bu məmləkətin,

    andın müqəddəsdi, südün təmizdi,

    mənim taleyimdi sənin şöhrətin,

    tarixdə tarixi mərhələmizdi.

    Gəlin, addımlayaq sıx cərgələrdə,

    gəlin, qabaqlayaq dövrü, zamanı.

    Daim alqışlayaq yalnız zəfərlə

    Ana dediyimiz Azərbaycanı.

    1969

    Dünyanın sirri

    – Şair, yenə yazırsanmı? –

    sual verdi biri, mənə.

    Tanıtmaq istədi yəqin,

    məndəki şairi mənə.

    Axşam olur, sabah olur,

    mən yazmasam, günah olur.

    Yazan zaman agah olur

    bu dünyanın sirri mənə.

    Soyumasın od nəfəsin,

    əvəzi yoxdu heç kəsin.

    Ulu Tanrım çox görməsin

    öz verdiyi şeri mənə.

    Oğlum Nazimə

    Nazim, o illəri salıram yada,

    oğlum, unudulmur heç nə dünyada.

    Sənin saçlarını

    mən ağartmışam

    infarktdan yatanda

    Almaniyada!

    Üzündən görürdüm, fikrin qətiydi,

    döndərən olmazdı səni bu yoldan.

    Özün o yerlərə nabələdiydin,

    bələdçim olmuşdun,

    ay sənə qurban!

    Bilmirdim, həyata nəydi sualım,

    qohumdan-qardaşdan yoxuydu heç kim.

    Mənim ağsaqqalım, qarasaqqalım

    səniydin,

    onda yox,

    mən sonra bildim.

    Arada görürdüm, sən birtəhərsən,

    ürəyim gəlmirdi, düzü, soruşam.

    Mən səndən qorxurdum,

    xəstələnərsən,

    Sən məndən qorxurdun, dözəmməz atam.

    Gəncə Yazıçılar filialından

    bir dostum varıydı – 

    qardaşəvəzi.

    Gedib yaşayırdı Almaniyada,

    dadıma çatmışdı o da tələsik.

    Simax Şeyda əmin, o həssas şair,

    şanlı övladıydı bir eşqin, andın.

    O köçdü dünyadan, dünya yaşayır,

    gizlənpaç oyunudur –

    bu da həyatın.

    Oğlum, Qaraxanı unutma bir an,

    nə deyim, artıqdı bu söz, bəlkə də.

    Qatarla gəlmişdi Avstriyadan,

    sənə həyan oldu qərib ölkədə.

    Yaxşı insanlara yaxın ol, müdam,

    ünvanı çaşdırma, ünvan içində.

    Bəzən, mən özüm də səndən danmıram,

    insan axtarmışam

    insan içində.

    Çağırış

    Dünyanın bir tərəfi

    yenə od tutub yanır.

    Günəşin gəlişini

    xəbər verir təbiət.

    Yerlər-göylər – nə varsa,

    yuxusundan oyanır.

    Günəşdən səs – bir alqış! –

    yaşamağa çağırış,

    yaratmağa çağırış.

    İnsan fəaliyyəti

    Günəşlə əl-ələdi,

    dəyişir təbiəti

    Günəş gedənə kimi.

    Yaşayır ta qədimdən

    bu, bir ənənə kimi.

    Abidə

    Kürdəmirli bir igid

    şəhid oldu davada.

    Kürdəmirli bir qızın

    göyə qalxdı naləsi.

    Möcüzələr varıymış

    sən demə, bu dünyada, –

    misalmı?

    Yadigarın

    yadigar Abidəsi!

    Həyatın bir anı

    Şabrandayıq, püsələyir bala-bala,

    otaqda da üşüyürdük biz az qala.

    Sevinc xanım süfrə açır, çörək qoyur,

    Arif təzə bəstəsinə ürək qoyur.

    Əvəzi yox səsindəki məlahətin,

    Haqdan gələn sərvətidi bu millətin.

    Sevinc xanım sevincindən aşıb-daşır,

    yerdə sular, göydə quşlar pıçıldaşır.

    4 avqust, 2024

    Mir Cəlal müəllimin xatirəsi

    Şair, Mir Cəlalın isti nəfəsi

    mənə Haqdan gələn bir ilham idi.

    Mən ata görmədim, atam əvəzi

    həyatda yeganə bir arxam idi.

    Minnətdarlıq

    Niyə Nərminə deyirəm? –

    Bilirsənmi, nə deyirəm:

    xeyirxahdı, rəhimlidi,

    bir ömürdə neçə ildi –

    kimsəsizə kömək durur,

    dediyim,

    bax,

    elə budur!

    Çıraqqala

    Amil müəllimə

    Sasani igidləri

    qalxdı Çıraqqaladan,

    Şabran qalxdı ayağa

    nizə çıxdı yayından,

    qalxan qalxdı ayağa!

    Hünər qaldı yadigar

    ulu babalarından.

    Yaşa, yaşat, dedilər

    bu diyarın adını.

    Şərəflə həsr elədin

    sən də öz həyatını.

    Bir nəsil alqışladı

    nəsillərin adıyla.

    İnsan qalxır, ucalır

    adıyla, soyadıyla.

    Amil, – deyə sevildin

    el-obanın yanında.

    Qədim Çıraqqalanın

    ən yeni ünvanında.

    İllər, talelər

    Görkəmli alim, tədqiqatçı

    Sadıq Şükürovun xatirəsi

    Niyə sağlığında yad olur bizə,

    görmürük o boyda bir istedadı?

    Elə ki, getdilər,

    çıxırlar üzə,

    yüksək kürsülərdən çəkilir adı.

    Niyə yuxudadı, şöhrət tanrısı,

    niyə qarışdırır ağı sarıyla?

    Niyə o kəslərin oğlu, ya qızı

    xəlvətdə fəxr edir,

    Atalarıyla?!

    Sadıq Şükürovu xatırlayıram,

    təmiz insan idi, alim adıyla.

    Onun sinəsində qaynar bir ilham,

    daim

    məşğuluydu tədqiqatıyla.

    Elə ki, deyirdi Nərimanovdan,

    pərəstiş edirdi o böyük ada.

    Bəlkə, alovlanıb yanırdı, inan,

    Nuru Paşanı da,

    hallandıranda.

    İllər var, səsləyir bizi arxadan,

    illər – təzələnir arada, ancaq.

    Alim var, hörmətlə keçdim yanından,

    mən qibtə elədim,

    bu ada, ancaq.

    Ziyarət yolu

    Hörmətli sənətkar

    Elşad müəllim Nağıyevə

    Bakıda bir yol var, Ziyarət yolu,

    orda da, bir evin bir darvazası.

    Dərmanlar düzəldir bir vətən oğlu,

    dilində –

    daimi xeyir-duası.

    “Müəllim” çağırılır ustadın adı,

    unudub xeyli var o, sinif nədir.

    O sevir çəməni, çiçəyi, otu,

    dərsi də

    otların öz dilindədir.

    Evdə mavi gözlü ağ pişiyi var,

    deyir: nə ev bilir, nə eşiyi var.

    Lovğadı,

    Şir qulaq,

    sərt keşikçidi,

    xüsusi xidmətdə fəxri işçidi.

    Elşad – ixtiraçı bir istedaddı,

    iki qız övladı, üç də nəvəsi!

    Bəs onun xanımı?

    Sevincdir adı,

    onun eşqinədir bunun həvəsi!

    O da əvəzsizdi, bu da əvəzsiz,

    onda da, bunda da taleyin əli.

    Burda bir ailə yaşayır səssiz,

    şöhrəti ucadır,

    adı – şərəfli.

    Bakıda bir yol var, Ziyarət yolu,

    orda da, bir evin bir darvazası.

    Dərmanlar düzəldir bir vətən oğlu,

    dilində –

    daimi xeyir-duası.

    Ağlat, sən məni ağlat

    Arif Mehmandosta

    (“Qaragilə… ağlama, bəsdi” mahnısına)

    Bir əsrin qəm səsidi,

    ya da əksinə, Arif!

    Necə dözdün, yanmadın,

    sən öz səsinə, Arif?!

    Səsində bir od-atəş,

    bir çağırış, bir üsyan,

    ağlama, deyə-deyə

    sən yenə ağladırsan.

    Oyadırsan bizdəki,

    həmən o bizi, Arif!

    Göstərirsən sırada

    öz yerimizi, Arif!

    Araz-Kür daşır, Arif!

    Ey, “Qaragilə”, heyhat!

    Ağlama, bəsdi, demə,

    qoy bir az yüngülləşim.

    Rəhm elə ürəyimə,

    ağlat, sən məni ağlat!

    2024

    Sədr hesabat verir

    AzTV-nin birinci proqramı ilə

    “Həftə verilişləri”ni dinlərkən

    Sədr hesabat verir

    o, Cənab Prezidentin

    hər gününə, anına

    tarixi bir ad verir.

    Sədr hesabat verir

    Əsrin qəhrəmanına,

    nəydi əsrin şah sözü?

    Dəmir yumruq, haqq özü!

    Səngərdə qələbəmiz, –

    tarixi Zəfərimiz!

    Sədr sayır günləri,

    ünvan verir, ad deyir.

    Sədr hesabat verir:

    An var – anlar içində

    o da – əbədiyyətdir.

    Prezident oyaq qalır, –

    Vətən qalır, xalq qalır,

    müqəddəs torpaq qalır.

    Başımız üstə – ZAMAN! –

    üçrəngli bayraq qalır.

    Deyir

    Sevimli sənətkarımız

    Mənsum İbrahimovun ad gününə

    Mənsum havalanıb oxuyur yenə,

    nəfəsi bənövşə qoxuyur yenə.

    Səsin ipəyini toxuyur yenə,

    rəngləri yaddaşdan-yaddaşa deyir.

    Hər söz, hər qafiyə, hər kəlmə yanır,

    dəymə, mən yandığım bu qəmə yanır.

    Yanıb kül olmuşam, külümə yanır,

    çəkdiyi hər nalə sən yaşa, deyir.

    Elçin, yerə qoyma əlindən tarı,

    Elnurun kamanı göynədən tarı.

    Qarabağ tarıdı, o Vətən tarı,

    bu Ağdam deyəndə, o Şuşa deyir.

    Nədir o pərdənin, o simin səsi,

    duyğumun səsidi, hissimin səsi.

    Allahım, nə deyir Mənsumun səsi?

    Milləti qoymayın daşdaşa, deyir.

    Deyin, əl saxlasın

    tarixi yazan

    “Zəfər dastanı” əsərinin müəllifi,

    hörmətli Rahilə Soltanqızına

    Qələbə yolumuz – “Zəfər yolları”,

    bu yol da, o yol da bir haqdan keçir.

    Səngərdə millətin gənc oğulları,

    Allahım,

    nə ağır sınaqdan keçir.

    İtirir huşunu biri qəfildən,

    birinin qolu var, qılçası yoxdu.

    Qabaqda düşməndi, arxada Vətən,

    çəkməyə

    bir rəssam fırçası yoxdu.

    Belə itiririk mərd oğulları,

    qoymur ayılmağa bizi bu ovsun.

    Ey düşmən cəbhəsi,

    namərd yolları,

    sizi yaradanın gözü kor olsun.

    Deyin, tələsməsin fərman sahibi,

    deyin, əl saxlasın tarixi yazan.

    Ey dava axtaran,

    Bir An sahibi,

    sonuncu addımı atanda, dayan!

    Olsun

    Ağ yel, ağ yelənli sənin ağ atın:

    Şimşəklər ovcunda qantarğan olsun.

    Ayağın altında yer Cıdır düzü,

    başının üstündə

    göy qalxan olsun.

    Ağ bulud çiynində bir ağ yapıncı,

    əlində Babəkin misri qılıncı.

    Bu yolun sonunda dördyol ayrıcı,

    İrəli!

    Çağıran səs arxan olsun.

    Mənə demişdilər daş atma quşa,

    daşa tutulubdu Daşaltı, Şuşa.

    Elə zirvədən uç,

    qoy o uçuşa

    bütün qadağalar qadağan olsun.

    Qayıt ki, yolunu gözləyir anan,

    bir millət danışsın sənin adından.

    Ağatlım, ağüzlüm, qarasaç oğlan,

    ağsaçlı şairin

    sadağan olsun.

    Mən yazılı kitabam

    Gülgün qağaya məktub

    “İçib Poylu suyundan

    şair oldun, Nəriman.

    Sənə su göndərirəm,

    bizim Vağzal Poyludan,

    unutma,

    Gülgün qağan”.

    Siz şair elədiniz,

    getməyin çox uzağa,

    gün onda doğru, Qağa!

    Ahıllar və cavanlar,

    şeirimi oxuyanlar

    ürəyimi qırmadı,

    könülsüz çağırmadı.

    Görəndə – sevindilər,

    şairimiz – dedilər.

    Dost-tanışın səsiydi,

    kənd – Anam əvəziydi.

    Dünya pəncərəsindən

    hamınızı görürəm.

    Mən yazılı kitabam,

    özümü köçürürəm.

    Bizim qızlar

    Akademik Arif Paşayevin

    ad gününə

    “Amazonka qızları”, –

    anam, ailəm mənim.

    Ey Gülşənim, Aygünüm,

    bir də Nailəm mənim!

    Xanım-xatın Gülərim!

    Ellada, Rəna, Solmaz, –

    hərəsi bir əsərim,

    qızıl səhifələrim!

    Hələ Südabə xanım

    xaricdədi xeyli var.

    Səyahətə meyli var,

    gəlsin danışaq, gülək,

    təzə nə deyir, görək.

    Lyubov Nikolayevna,

    ukraynalı bir ana!

    Ləhcəsi duzlu, şirin.

    Göründü sənin yerin, –

    Vüsalə, laləm mənim.

    Nüşabə də var hələ,

    daşqın şəlaləm mənim.

    Ələddin – müdrik insan,

    həm sayan, həm sayılan.

    Elçindən də qoy deyim,

    mənim gənclik illərim!

    Həm şıltaqdı, həm əziz,

    gah türkdü, gah ingilis.

    Ofelya xanım da var,

    halal bir qızdı rahat.

    Gəlişi yarımştat,

    görüşü yarımştat.

    İşə bir xanım gəlir.

    Demə, bir ştatıymış,

    O, yarım-yarım gəlir.

    Tehran… konservatoriya…

    Orda tələbələri,

    burda da şah əsəri:

    “Amazonka qızları”,

    qızlara hədiyyəsi, –

    Mehmandost – dost nəfəsi!

    Həssasdı Gülnarə xanım,

    nüfuzu xeyli üzdədi,

    bir gözü üstümüzdədi.

    Rektorun Nümayəndəsi

    Haqqın, ədalətin səsi!

    Ədalət müəllimin də

    “Ədalət!” – adı üstədi,

    adı-soyadı üstədi!

    O, Elmi Şuralarda da

    Kürsüdən hesabat verir.

    Rektorun hər təbəssümü

    ona bir qol-qanad verir.

    Tələbəm olubdu dekan,

    Ayxan… Rüstəmzadə Ayxan.

    O, dekan olandan bəri,

    İstanbulun alimləri

    Rektorun qəbulundadı,

    Qardaş – qardaş yanındadı.

    Bizə bu uçuş xəyalı

    Töhfə verən oğul da var, –

    Bir ölkənin Ağsaqqalı!

    O, getdiyi haqq yol da var, –

    O yol – Tanrının düz yolu,

    Arifdi,

    Mir Cəlal oğlu!

    27 avqust 2024-cü il

    Mənbə: https://edebiyyatqazeti.az/

  • Onunçün verdinmi mənə göyləri, Məndən göylər qədər uzaq olasan?!. – Xalq şairi Nəbi XƏZRİ

    Dəniz, göy, məhəbbət

    I

    – Dənizi hədiyyə verirəm sənə…

    Mən dedim, sən baxdın, sən gülümsədin.

    Göylərin şəfəqi düşdü üzünə.

    – Mən isə… göyləri verirəm, – dedin…

    Ayrıldıq qəribə hədiyyələrlə,

    Göylər eşqim kimi mənə əzizdir.

    Ayrıldıq dənizlə, ağ ləpələrlə,

    Necə aparasan? Dəniz dənizdir.

    Dənizi verdim ki, sənə hədiyyə,

    Gəldiyim sahilə gələsən bir də.

    Məni görməyəndə o mənəm – deyə,

    Mənimlə danışıb, güləsən bir də.

    – Əgər görüşməsək, bizə dağ olar,

    Dedim, neçə dəfə belə dedim mən.

    Dəniz sahilinə qayıtmaq olar,

    Göylərin sahili varmı, gedim mən?!

    Düşündüm, ayrıldıq gələndən bəri,

    Sən mənim eşqimə çıraq olasan.

    Onunçün verdinmi mənə göyləri,

    Məndən göylər qədər uzaq olasan?!

    II

    Mən bir dənizəm ki, eşqim səhərdir,

    Səni düşünürəm, əzizim, yenə.

    Mənim dalğalarım xatirələrdir,

    Qoy çatsın qəlbinin

    sahillərinə.

    Əsl məhəbbət ki, böyük hünərdir,

    Coşar ümman kimi təzə arzular.

    Mənim dalğalarım

    xatirələrdir,

    Orda tufan da var, burulğan da var.

    Dənizəm, eşqimdən qaçmaq hədərdir,

    Mən ki, adlayıram çölü, çəməni.

    Mənim dalğalarım,

    xatirələrdir,

    Gecə də, gündüz də tapacaq səni.

    III

    İstəsən yuxuna gələrəm sənin,

    gələrəm dəniz kimi.

    Üzünə incilər çilərəm sənin,

    çilərəm dəniz kimi.

    Yoluna şəfəqlər səpərəm hərdən

    səpərəm dəniz kimi.

    İstəsən üzündən öpərəm hərdən,

    öpərəm dəniz kimi.

    Adını qəlbinin sahillərinə

    yazaram dəniz kimi,

    “Sevirəm” söyləsən bir axşam mənə,

    Susaram dəniz kimi,

    Susaram dəniz kimi.

    IV

    Dünyada sakitlik aramadım mən,

    Günəş kimi parla,

    səhər kimi gəl.

    Göylərtək yuxuma gəlmək istəsən,

    Sən aylı, ulduzlu göylər kimi gəl.

    Adla qucağından gur tufanların,

    Mən baxım axşamdan səhərə kimi.

    Adla ağ yoluyla kəhkaşanların,

    Parlasın hər ulduz xatirə kimi.

    Gəl, qış gecəsində,

    yaz səhərində,

    Dənizi göylərdən ayırmaq olmaz!

    Sonsuz kainatın üfüqlərində,

    Sən görüş vaxtını şimşəklərlə yaz!

    Mən gərək nəğmətək səni dinləyəm,

    Sən mənim eşqimlə, ürəyimləsən.

    Nə qədər göylər var, mən səninləyəm,

    Nə qədər dəniz var, sən mənimləsən.

    İkilikdə

    Gəl bölək dünyanı ikilikdə biz

    Dərə mənə düşsün

    Dağı sən götür.

    Qalsın yer üzündə qoşa izimiz

    Qara mənə düşsün

    Ağı sən götür.

    İlin evladıyıq yayla qış kimi

    Fəsillər yaşasın yanaşı məndə

    Birgə bir yerdəyik gözlə qaş kimi

    Gözlər səndə qalsın

    Göz yaşı məndə.

    Gündüzü, gecəni əziz saxlayaq

    Günəş sənə düşsün

    Ay mənə qalsın

    Coşğun sellər kimi birgə çağlayaq

    Dəniz sənin olsun çay mənə qalsın.

    Bizik bu dünyadan sənilə şərik

    Bizsiz nə qış gülər, nədə ki bahar

    Həyatda hər şeyi bölə bilərik

    Amma bölünməyən:

    Bir sevgimiz var…

    Ay ürək

    Yaralar qövr edir təzədən ürək,

    Niyə könül verdin ona sən ürək,

    O səni sevmədi, sən niyə sevdin!

    Səni sevməyəni sən niyə sevdin!

    Eşqinə mən qurban gedim ay ürək,

    Dedim, neçə dəfə dedim ay ürək,

    Sevməyir o səni, niyə sevirsən,

    Səni sevməyəni niyə sevirsən,

    Sözümə baxmadın, indi yan ürək,

    Yan ey mənim tək peşman ürək,

    Sevmirdi o səni, niyə sevirdin!

    Səni sevməyəni niyə sevirdin!..

    İstə

    Öz məğrur eşqimdə təmənnasızam,

    Bir damla istəsəm,

    Bir ümman istə.

    Mən ki, bir dünyalıq boranam, yazam,

    Bircə gül istəsəm,

    Gülüstan istə.

    Mənə ulduz boyda işıq ver desəm,

    Sən məndən

    Günəşli asiman istə.

    Haçan bir saatlıq görüş istəsəm,

    Sən bütün ömrümü,

    Ərmağan istə.

    Söylə, bəs hardaydın?

    Sən gəldin,

    Zülmətdən gün çıxdı birdən,

    Nə qədər ecazkar göründü cahan?

    Səni gözləmişdim ömrüm boyu mən,

    Söylə, bəs hardaydın sən bu vaxtacan?

    Keçib göy dərəni,

    yaşıl çəməni,

    Elə yaxın gəldin, elə uzaqdan!

    Bəlkə min il əvvəl görmüşdüm səni,

    Sərin su içəndə sən buz bulaqdan!

    Elə bil üzləşdim

    ilahi sirlə,

    Bu nə möcüzədir, bu nə heyrətdir?!

    Məhəbbət ölçülmür illə, əsrlə,

    Məhəbbət ölçüsü əbədiyyətdir.

    Zöhrə ulduzutək

    yanıb obaşdan,

    Üfüqlər aşırdın xəyallarımda.

    Sən hələ dünyaya göz açmamışdan,

    Küsüb-barışırdın xəyallarımda.

    Sən gəldin ömrümün

    qarlı qışında,

    Ruhumda ehtiras, ürəyimdə qəm.

    Cənnət qapısının elçi daşında,

    Hazırdım min il də səni gözləyəm.

    O nəydi?

    Zülmətdən gün çıxdı birdən,

    Nə qədər ecazkar göründü cahan!

    Səni axtarırdım ömrüm boyu mən,

    Söylə bəs hardaydın sən bu vaxtacan?

    Şeir mənim üçün

    bir kainatdır

    Şeir mənim üçün bir kainatdır,

    Onun ulduzları, Günəşləri var.

    Şeir mənim üçün sirli həyatdır,

    Onun öz sevinci, öz kədəri var.

    Şeir də yaşayır öz baharıyla,

    Ona yol da verir sonsuz asiman.

    O keçir təbii addımlarıyla,

    Süni peyklərin aşdığı yoldan.

    Keçir addım-addım kənddən, şəhərdən,

    Ulduzlar üstünün naxışı kimi.

    O keçir başına yağsa da hərdən,

    Tənqidlər meteor yağışı kimi.

    Sözüm də gücünü ellərdən alıb,

    Qoy uçsun göylərə, o, birnəfəsə.

    Qalın qatlardakı yanan peyk olub,

    Nə qəm, neçə şeirim geri dönməsə.

    Nə qədər qol-qanad, açsa da ilham,

    Mən ana torpağın sinəsindəyəm.

    Nə qədər göylərə uçsa da ilham,

    Mən yerin cazibə qüvvəsindəyəm.

    Yenə düşüncələr aparır məni,

    Deyirəm: susmaram boran-qar olsun.

    Gəzirəm sevdiyim ana Vətəni,

    Misralar gəzirəm, misralar olsun.

    Şeirə vurulduğum, de, aymı, ilmi?

    Qəlbim arzularda, diləklərdədir.

    Ən böyük kainat sənət deyilmi,

    Sənət kainatı ürəklərdədir.

    Hər kəs xoşbəxt olar öz diyarında,

    Əzizdir əzəldən öz yerim dedim.

    Kaş xalq ürəyinin fəzalarında,

    Dünyalar dolaşa bir şeirim dedim.

    Baxıram göylərə qəlbimdə şeir,

    Ulduzlar uzaqdan göz vurur mənə.

    Kainat sirrini açsa da bir-bir,

    Sənət kainatı sirlidir yenə.

    Bəli, şeir mənə bir kainatdır,

    Sözlü, soraqlıdır bir kitab kimi.

    Bəli, şeir mənə sirli həyatdır,

    Açsam da, bağlıdır bir kitab kimi.

    Qadınsız ev

    Çiyinlərdə yerin-göyün qəmidir,

    Ah çəkirsən asimana yetişir.

    Qadınsız ev –

    tufandakı gəmidir,

    O nə batır, nə limana yetişir.

    Ağır dərdlər faciənin gücüdür,

    Nə sevinib, nə də gülə bilirsən.

    Qadınsız ev –

    xəstəxana küncüdür,

    Nə dirilir, nə də ölə bilirsən.

    Fəlakətdə neçə-neçə sirr yatır,

    Səni yıxır, polad kimi o sınmır.

    Qadınsız ev –

    günəşsiz bir dünyadır,

    Nə od yansa, qızınmır ki, qızınmır.

    Sən bir quşsan, ruhun sınmış qanaddır,

    Heç baxma ki, külək sərin, meh ilıq…

    Qadınsız ev –

    ulduzsuz kainatdır,

    Həmdəmindir sükut ilə qaranlıq.

    Ey kişilər!

    Sevginizi əzizləyin cahanda,

    Qadınlığın sədaqətdir ilk adı.

    Vay o gündən –

    ömrün axır anında,

    Gözünüzü qapayan da olmadı!

    Şəklinə baxıram

    Mərhum ömür yoldaşım

    Gülarə üçün

    Sən getdin cahanın

    Dərdli çağında.

    Bir çaya döndüm ki, sısqa axıram.

    …Sənsiz bir otağın tənhalığında

    Şəklinə baxıram…

    Yenə baxıram.

    Əsir pəncərədən

    Yel incə-incə,

    Sanki isti nəfəs üzümə dəyir.

    – Gecən xeyrə qalsın – söylərəm gecə,

    Səhər də söylərəm: sabahın xeyir!

    Ürəyim narahat,

    Qulağım səsdə

    Dövrün haqsızlığı titrədir məni.

    Çevrilib mələyə başımın üstdə,

    Ruhun gecə-gündüz hifz edir məni.

    Axı, səninlədir hər anım mənim,

    Sən mənim nisgilim, pərişanımsan.

    Gündüz şəkillərdə susanım mənim,

    Gecə yuxularda danışanımsan;

    – Ay Nəbi, özündən muğayat ol sən,

    Bil, daha dünənki cavan deyilsən.

    – Əlbəttə, mən səni itirən gündən,

    Həyatım dəyişdi tamam kökündən.

    Qar əskik olmayır doğma dağımdan

    Bir gündə asılıb hər ayağımdan.

    Bəzən yersiz düşdük haya, haraya,

    Axı pis də gedir, yaxşı da qalmır.

    Sən məni qısqandın bütün dünyaya,

    İndi dünya məni heç saya salmır.

    Tanrım bağışlasın,

    Günah varsa da,

    Günah xoşbəxtlikdən pay alan deyil.

    – Gənclik günahları yuyularsa da,

    Qocalıq günahı yuyulan deyil!

    Gec duydum həyatın

    Mən sirlərini,

    Zaman pərişandır, ömür pərişan.

    Mən öz günahımın zəncirlərini

    Çoxdan parçalayıb, çoxdan qırmışam.

    Səni yana-yana səsləyirəm ki,

    Eşitsin sözümü sevdiyim mələk.

    Dünyada o günü gözləyirəm ki,

    Gülarə adında nəvəm gələcək.

    Şəklinə baxıram,

    Baxıram yenə,

    Sanıram çiynimə yumşaq əl dəyir.

    – Gecən xeyrə qalsın – deyirəm sənə

    Səhər deyəcəyəm:

    – Sabahın xeyir!

    Dərələr

    Çinarlar qatar-qatar,

    Qalxıb zirvəyə çatar

    Dağa qısılıb yatar

    Mışıl-mışıl dərələr,

    Yaşıl-yaşıl dərələr.

    Sizlərə vurğunam mən,

    Bəzəyiniz şəfəqdən

    Günəş çıxar üfüqdən

    Ovuc-ovuc zər ələr,

    Dərələr, ay dərələr.

    Sevdiyiniz ağaclar

    Küknarmıdır, şammıdır?!

    Sizdən qalxan dumanlar

    Dağlara salammıdır?

    Quş kimi üstünüzdən

    Qanad çalım, dərələr!

    Şamlıqda bir axşamlıq

    Qonaq qalım, dərələr!

    Əgər ki, yıxılsam çinar göstərin,

    Mən ona söykənib arana baxım.

    Gözlərim görməsə Göygölü verin,

    Mən onun gözüylə cahana baxım.

    Hər yerdə, həmişə

    Sənsən gümanım,

    Canım-gözüm mənim,

    Azərbaycanım!

    Sən günəş, mən isə bir zərrə kimi

    Diriykən oğlunam, ölsəm torpağın.

    Sən ki, döyündürdün mənim qəlbimi,

    Sən uca çinarsan, mənsə yarpağın.

    Mənəm sənin özün,

    Ey eşqim, canım,

    Sənsən özüm mənim,

    Azərbaycanım!

    Sizlərdən yollar keçər,

    Siz yaxşı ki, varsınız,

    dərələr, ay dərələr.

    Zirvələrə açılan

    Geniş qapılarsınız,

    dərələr, ay dərələr.

    Mənbə: https://edebiyyatqazeti.az/

  • Yeni Ukrayna poeziyası antologiyası – işıq üzü görüb

    “Mücrü” nəşriyyatında işıq üzü görən “O gözəl, yenilməz Ukrayna” poeziya antologiyasına Ukrayna şeirinin Taras Şevçenko, Qriqori Koçur, Lina Kostenko, Boris Oleynik, Vasİl Stus, Pavlo Movçan, Veniamin Husyev, Lyubov Qolota, Yuri Buryak, Aleksandr Korotko, Dmitro Kremin, Taras Fedyuk, Oksana Paxlyovska, Vasıl Gerasimyuk, Petro Midyanka, Svetlana Koronenko kimi klassikləri və artıq bilinən görkəmli şairləri ilə yanaşı, İqor Pavlyuk, Marianna Kiyanovska, Sergey Jadan, Yelena Dorofiyevskaya, Janna Bezpyatçuk, Alyona Malyuqa, Anna Maliqon, Lesya Mudrak, Vano Krüger, Dmitro Çistyak, Miroslav Layuk, Vitali Bilozir, Anatoliy Matviyçuk, Vasil Kuzan, Dmitro Drozdovski, Petro Maqa, Boqdan Nazarenko, Andrey Paermyakov, Yuri Husyev, Dmitro Lazutkin, Yuliya Berejko-Kaminska, İrina Bakovetska kimi şairlərinin, özü də xüsusən, son illərdə yazılan şeirləri daxil edilib. Süleyman Rüstəm və Rəsul Rza kimi klassiklərimizin tərcümələrindən örnəklər daxil edilən antologiyada Siyavuş Məmmədzadə, Elxan Zal, Qismət, Günel Mövlud, Günel Şamilqızı, Könül Həsənqulu, Şəfiqə Şəfa və Səlim Babullaoğlunun tərcüməsində çoxsaylı nümunələr yer alıb.

    Kitab Azərbaycan-Ukrayna ədəbi əlaqələrində xüsusi və ardıcıl xidmətləri olan iş adamı, xeyriyyəçi Möhlət Hüseynovun dəstəyi ilə ərsəyə gəlib.

    Antologiyanın tərtibçiləri – Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin katibi, şair Səlim Babullaoğlu, Ukrayna Yazıçılar Birliyinin katibi Dmitro Drozdovski; məsləhətçiləri Taras Şevçenko Milli Muzeyinin baş direktoru Dmitro Stus, Ceyhun Kəsəmən, layihənin koordinatoru Möhsüm Aslanovdur. Kitabın Ön sözü Ukraynanın Azərbaycandakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri Yuri Husyevə aiddir.

    Səfir Yuri Husyev Ön söz məqaləsində yazır: “Dərin mədəni köklər və zəngin tarixi irslə bağlı iki ölkə – Ukrayna və Azərbaycan indi öz şairlərinin və tərcüməçilərinin diliylə daxili dünyalarını, sevinc və ağrılarını, sınaq və qələbələrini bölüşürlər. Bu şeirlər yalnız bugünkü çağırışılara cavab deyil, hər biri insanilik və mətanət simfoniyasına öz səsini qatan şairlərin əsərlərindən ibarət çoxsəsli mozaika, poetik şəbəkədir həm də. Bu şeirlərdə, misralarda siz mübarizə və ümid, qorxu və kişilik, barışqanlıq və zəfərə şahidlik edəcəksiniz. Ukraynalı şairlər Azərbaycan tərcüməçilərinin iştirakıyla öz şəxsi hiss və həyəcanlarını bölüşməklə nəhəng lirik parçanın üzərində düşüncə və hiss naxışlayırla bəzənmiş bir sahə, məkan yaradıblar…”

    Səlim Babullaoğlu “Tərtibçidən” başlıqlı məqaləsində həm antologiyanın yaranması, əhəmiyyəti barədə danışır, eyni zamanda Ukrayna-Azərbaycan ədəbi əlaqələrinin də tarixinə toxunur: “Əksər birmüəllifli kitabın məqsədi ilk növbədə, özünü təmsil eləməkdir: öz məzmununu və qismən də öz müəllifini; əlbəttə, müəllifin ustalığı, sonradan bəllənəcək, təsdiqlənəcək miqyası, həmin kitabı, əsəri millətin, xalqın, dilin təmsilçisinə çevirə bilər ki, bunun nümunələri çoxdur. Antologiyalarla vəziyyət başqadır. Antologiyaların məqsədi eyni zamanda və bəlkə, ilk növbədə kəmiyyətdədir. Həm müəllif sayı baxımından, həm dövr baxımından. Çünki antologiyalar əgər tematik deyilsə və janrlar üzrə tərtib edilməyibsə, deməli, zaman etibarilə konkret dövrü əhatə etməli, o dövrün bütün “fəsilləri”nə işıq salmalıdır. Və eyni zamanda istənilən “milli ədəbiyyatlar”dan müəllifləri müəyyənləşdirərkən tərtibçi həm də az əvvəl yuxarıda söylənən kimi, özünü təsdiqləmiş, xalq və dil təmsilçiliyi olan müəllifləri tanıya bilməli, sonra isə yeni ədəbiyyatın o müəlliflərini seçməlidir ki, həmin ədiblər öz insanıyla həmdərd ola biliblər…” – bu sözləri biz daha əvvəl tərtib etdiyimiz “Ukrayna şeir antologiyası” üçün söyləmiş və yazmışıq.

    Xeyli vaxt keçib, indi Ukrayna od içindədir, şəhərlər, kəndlər dağılır, evlər, məhəllələr dağılır, yüzlərlə insan – qocalar, qadınlar, uşaqlar qətl edilir və təəssüf ki, savaşın sonu görünmür.

    Biz azərbaycanlılar dost Ukraynaya, onun gözəl xalqına həmişə əmin-amanlıq arzu etmişik, bacardığımız hər cür yardımı, insani-humanitar dəstəyimizi əsirgəməmişik. Bu gün də arzu edirik ki, tezliklə o torpaqlara daimi bərqərar olan sülh gəlsin, Ukrayna lap yaxında öz ərazi bütövlüyünü bərpa etsin, yaralarını sağaltsın; bu söylədiklərimiz təkcə şəxsi arzular deyil, həm də Azərbaycan dövləti və hökumətinin rəsmi mövqeyidir. Qoy o bərəkətli, gözəl torpaqlarda böyük güclərin maraqları bir daha toqquşmasın, millətindən, dinindən, dilindən asılı olmayaraq bütün insanlar əmin-amanlıq içində birgəyaşayışın ən doğru düsturunu tezliklə və daimi olaraq tapsınlar.

    Əlinizdə tutduğunuz xeyli dərəcədə yenilənmiş antologiya bu duyğulardan doğub. Əslində, bütün kitablar, o cümlədən, toplular, antologiyalar sülh, əmin-amanlıq arzusundan doğur; ən azı ona görə ki, atəş və bomba yağmuru altında yazmaq bir yana dursun, düşünmək, özü də şeirlə düşünmək mümkün olmur. Bəli, sənət, ədəbiyyat, şeir nədən və necə danışmağından asılı olmayaraq sülhün övladıdır. Bu kitab savaşın nə olduğunu çox yaxşı bilən, onun ağrılarını hələ də yaşamaqda olan, amma indi, şükür Allaha ki, sülhə doğru addımlayan torpaqlarda, eyni aqibəti qonşularına da arzulayan gözəlimiz Azərbaycanda saf niyyətlə doğub.

    Müəlliflərin bioqrafiyalarına, doğum tarixlərinə diqqətlə baxsanız, görəcəksiniz ki, kitabdakı müəlliflərin arasında ötən əsrin 30-cu illərindən bu yana hər on ildə doğulan şairlər var; onların bir çoxunun yaradıcılığı XX əsrin ikinci yarısına və qalanlarının yaradıcılığı isə müasir dövrə təsadüf edir. Əlbəttə, antologiyanı təşkil edən şairlər həm də o adamlardır ki, onlar məlum sovet dövründə mənəvi inflyasiyaya məruz qalmayıblar.

    Dövr baxımından bircə Ukrayna ədəbiyyatının klassiki, böyük yazıçı, şair, maarifçi və rəssam Taras Şevçenko istisnadır: böyük Ukrayna şairinin bu dəfə Süleyman Rüstəmin tərcüməsində təqdim etdiyimiz “Vəsiyyət” şeiri ilə açılır antologiya. Yenə də istədik ki, böyük Taras Şevçenko həm Ukraynanı, həm də azərbaycanlı oxucuları uğurlasın.

    Sonra isə “Həyat təranələri” və “Yeni dualar” adıyla iki bölümdə təqdim olunan şeirlər, şərti desək, “sülh və savaş şeirləri” təklif olunur oxuculara. İlk bölümdə toplanmış şeirlər müxtəlif kitablardan, ikinci bölümə daxil edilmiş şeirlər isə 2023-cü ildə Kiyevdə, “Samit-Kniqa” nəşriyyatında işıq üzü görən “Rimova voyna”/ “Qafiyəli savaş” toplusundan seçilib ki, Ukraynanın ən yeni və təəssüf ki, qanlı tarixinin hissi mündəricəsi də sayıla bilər; “həyat təranələri”, “yeni dualar” – eyni zamanda kitaba daxil edilmiş şeirlərin cəm halına salınmış başlığı və misralardan parçalardır, Pavlo Movçan və İrina Bakovetskadan. Elə kitabın adını – “O gözəl, yenilməz Ukrayna” başlığını da böyük Şevçenkonun və çağdaşımız Yuliya Berejko-Kaminskanın misraları pıçıldayıb bizə.

    Biz nəşrin ərsəyə gəlməsindəki dəstəyinə görə bütün qəlbi və düşüncəsi ilə həmişə Ukraynanın yanında olan nəcib insan, iş adamı cənab Möhlət Hüseynova, Ukraynanın Azərbaycandakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri cənab Yuri Husyevə iştirakına görə ayrıca və dərin minnətdarlıq edir, Azərbaycan-Ukrayna ədəbi əlaqələrinin yeni səhifələrində öz danılmaz imzası, iştirakı olan tanınmış ukraynalı ədəbiyyatşünas-alim, şair və tərcüməçi, “Vsesvit” jurnalının baş redaktoru Dmtiro Drozdovskiyə “çox sağ olun” deyirik.

    Biz, həmçinin Süleyman Rüstəm, Rəsul Rza, Səyavuş Məmmədzadə kimi böyük şair və tərcüməçilərimizin ruhunu ehtiramla anır, Elxan Zal, Qismət, Günel Mövlud, Günel Şamilqızı, Könül Həsənqulu və Şəfiqə Şəfa kimi yeni nəsli təmsil edən şair və tərcüməçilərimizə təşəkkür edir, məsləhətlərini əsirgəmədiklərinə görə ukraynalı və azərbaycanlı ədiblərə, söz adamlarına – Dmitro Stus və Möhsüm Aslanova və Ceyhun Kəsəmənə minnətdarlığımızı çatdırırıq.

    Qoy həyat təranələrimiz kəsilməsin, qoy bütün xeyirli, əski və yeni dualarımız eşidilsin…”

    Mənbə: https://edebiyyatqazeti.az/

  • Xalq şairi Hüseyn Arifin anadan olmasının 100 illiyi – qeyd olunub – FOTOLAR

    Hüseyn Arif son dərəcə təbii şair idi. Həyatdakı təbiiliyi, şəxsiyyətindəki saflığı poeziyasına da keçmişdi. Onun sənət müəllimləri el ədəbiyyatı – dastanlar, qoşmalar, təcnislər, bayatılar, Qurbani, Ələsgər, Dilqəm və dövrünün canlı klassikləri idi. O, bu ustadlardan çox şey görüb-götürdü, lakin kimsəni təqlid eləmədi, ədəbiyyatda özünəməxsus Hüseyn Arif cığırı açdı, bu cığırı yola çevirdi. Hüseyn Arif neçə əsrlik Azərbaycan xalq poeziyasının klassik qolu ilə müasir qolu arasında canlı bir körpü yaratdı. Klassikaya məxsus poetik incəliklər, müdrik düşüncə tərzi, aşıq-ozan mədəniyyəti, xalq ruhu onun şeirlərində də davam və inkişafda idi. O da ustadları kimi qoşmanın, gəraylının safını, özəlini yaradırdı, şəklini çəkmirdi. O, elin, obanın təəssübkeşi idi və bu təəssübkeşlik o dərəcəyə çatırdı ki, Hüseyn Arifin şeirlərində mənsub olduğu xalq bütün mənəvi dünyası ilə baş qəhrəmana çevrilirdi.

    Bu fikirlər dekabrın 11-də Azərbaycan Dövlət Akademik Filarmoniyasında Xalq şairi Hüseyn Arifin anadan olmasının 100 illiyinə həsr olunmuş tədbirdə səslənib.

    Tədbirdə çıxış edən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin poeziya şöbəsinin rəhbəri, şair İbrahim İlyaslı , Dövlət İmtahan Mərkəzinin İdarə Heyətinin sədri Məleykə Abbaszadə, Milli Məclisin deputatı, filologiya elmləri doktoru Elnarə Akimova, Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin sədri, professor Məhərrəm Qasımlı və başqaları Hüseyn Arifin bənzərsiz poeziyasından danışaraq vurğulayıblar ki, şairin 100 illiyi ilə bağlı ölkəmizdə silsilə tədbirlər keçirilir.

    Bildirib ki, XX əsr Azərbaycan poeziyasının görkəmli nümayəndəsi Hüseyn Arif xalqımızın zəngin bədii-poetik irsi zəminində dəyərli əsərlər meydana gətirib. Onun poeziya aləmi mövzu baxımından genişdir və əsərləri məna qüdrətini bu gün də qoruyub saxlayır. Şairin təbii və canlı dili ilə seçilən əsərlərində həyatın öz nəfəsi duyulur. Təsadüfi deyil ki, Hüseyn Arifin şeirləri çox zaman mahnı mətninə çevrilib. O, Vətən, ana torpaq, övlad məhəbbəti kimi bəşəri dəyərləri heç kimə bənzəməyən tərzdə ifa edib.

    Hüseyn Hüseynzadə 1924-cü il iyunun 15-də Qazaxın Yenigün kəndində (kənd hazırda Ağstafa rayonunun tərkibindədir) doğulub. Ədəbi fəaliyyətə İkinci Dünya müharibəsi illərində başlayan şairin librettosu əsasında hazırlanan “Azad” tamaşası 1957-ci ildə Akademik Opera və Balet Teatrında, “Yolda” poeması əsasında yazdığı eyniadlı pyesi 1974-cü ildə Gənc Tamaşaçılar Teatrında tamaşaya qoyulub. 1971-ci ildə “Dağ kəndi” poemasına görə “Qızıl oraq” mükafatına layiq görülüb. Əsərləri keçmiş̧ SSRİ və bir sıra xarici ölkə xalqlarının dilinə tərcümə olunub. Şeirlərinə musiqilər bəstələnib. 1976-cı ildə Sarayevo Beynəlxalq Poeziya Günlərinin, 1979-cu ildə Liviyada “SSRİ Günləri”nin iştirakçısı olub. Azərbaycanın Xarici Ölkələrlə Dostluq və Mədəni Əlaqələr Cəmiyyətində şöbə müdiri, “Azərnəşr”in Bədii Ədəbiyyat redaksiyasında böyük redaktor, “Gənclik” nəşriyyatında bədii ədəbiyyat redaksiyasının müdiri və Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin sədri vəzifələrində çalışıb.

    Hüseyn Arif xalqımızın zəngin bədii-poetik irsinə əsaslanan, epos təfəkkürünü, etnoqrafik yaddaşı geniş əks etdirən dəyərli əsərlər yazıb. O, təbiət mövzusunda yazdığı əsərləri ilə oxucunu ana təbiəti duymağa, qorumağa, doğma torpağın qədrini bilməyə çağırıb. Həmişə xalqın içində olan şairin əsas qayəsi, Vətənə məhəbbətin, mənəvi-əxlaqi zənginliklərin təbiət gözəllikləri ilə vəhdətdə tərənnümündən ibarət olub.

    Hüseyn Arif o məşhur insanlardandır ki, adı ilə bağlı çoxlu lətifələr, baməzə əhvalatlar dolaşır, hətta belə lətifə və əhvalatların toplandığı kitab nəşr olunub, lakin bütün baməzə düzməcələr və olmuş̧ əhvalatlar onun şair ciddiliyini nəinki zədələmir, əksinə, onu xalqa daha da yaxınlaşdırır, olduğu səmimiyyətlə ona xalq sevgisi qazandırır.

    Natiqlər vurğulayıb ki, Hüseyn Arifdən söz açanda “təbiət şairi” ifadəsini tez-tez işlədirlər. Bəli, o, təbiətin şairi idi. O mənada ki, təbiətə təkcə vurğun deyildi, təbiəti içində yaşadırdı, meşədə, dağda, çöldə, çəməndə, bir çeşmə başında olanda sanki dünyaya təzədən gəlirdi. Təbiəti bəlkə də onun kimi duyan, sevən ikinci bir adam tapmaq çətindir. Ancaq Hüseyn Arif poeziyasını yalnız insan-təbiət dairəsi ilə məhdudlaşdırmaq doğru olmazdı. Xalqın fikir dünyası, ruhu və psixologiyası H.Arifin poetik dünyası ilə qovuşurdu.

    Hamıya məlumdur ki, Hüseyn Arif aşıq poeziyasının vurğunu idi. Sazı çox sevirdi. Dilqəmə poema həsr etmişdi. Bu sevginin həddi-hüdudu yox idi. H.Arif Ələsgərin ustadı Aşıq Alının şeirlərini toplayırdı. Azərbaycan Aşıqlar Birliyi məhz Hüseyn Arifin qayğıkeş fəaliyyəti nəticəsində 1984-cü ildə Azərbaycan aşıqlarının IV qurultayından sonra yaranıb. O bütün həyatı boyu aşıq sənətinin qoruyucusu oldu.

    Diqqətə çatdırılıb ki, Hüseyn Arifin şeir və poemaları XX əsr Azərbaycan poeziya tarixinə həkk olunub. O özündən sonra zəngin bir ədəbi irs qoyub gedib. Şairin yaradıcılığı hər zaman dövlətin diqqət və qayğısında olmuşdur. O, 1984-cü ildə Azərbaycanın Əməkdar incəsənət xadimi, 1989-cu il ildə Azərbaycanın Xalq şairi adına layiq görülmüşdür.

    1992-ci il sentyabrın 14-də Bakıda vəfat edən Xalq şairi, doğulduğu kənddə nakam oğlunun yanında dəfn olunub.

    Şairin adının əbədiləşdirilməsi ilə bağlı fikirlərini bölüşən çıxışçılar qeyd edib ki, söz sərrafının vaxtı ilə Bakıda yaşadığı evin divarına xatirə lövhəsi vurulub. Xırdalan şəhərindəki, Ağstafadakı küçələrdən biri, habelə Ağstafa şəhərindəki Uşaq Musiqi Məktəbi Hüseyn Arifin adını daşıyır. 2010-cu ildə “Mən Hüseyn Arifəm…” adlı film çəkilib. Adına çoxlu şeirlər, şeirlərinə nəzirələr yazılıb, yaradıcılığı ədəbi-elmi yazıların, tədqiqat əsərlərinin mövzusu olub. Onun yaradıcılığı bu gün də gənc nəslin tərbiyəsində öz önəmlini qoruyub saxlayır, xalqımız, dilimiz yaşadıqca Hüseyn Arif poeziyası da yaşayacaq, seviləcək, öyrəniləcəkdir.

    Gecədə qiraətçilər şairin şeirlərini, tanınmış və gənc ifaçılar isə sözlərinə bəstələnmiş mahnıları səsləndiriblər.

    Sonda Hüseyn Arifin ailəsi adından nəvəsi Tural Rəhmanzadə çıxış edərək tədbirin təşkilatçılarına və iştirakçılarına təşəkkürünü bildirib.

    Mənbə: https://edebiyyatqazeti.az/

  • Gənclər Kitabxanasında Ulu Öndərin anım günü ilə əlaqədar silsilə materiallar hazırlanıb

    Respublika Gənclər Kitabxanasında Azərbaycan tarixində misilsiz xidmətləri ilə əbədiyaşarlılıq qazanmış böyük siyasətçi, Ümummilli Lider Heydər Əliyevin anım günü ilə bağlı dahi şəxsiyyətin həyat və fəaliyyətinə həsr olunmuş biblioqrafik icmal, ənənəvi və virtual kitab sərgisi hazırlanıb.

    Kitabxanadan AZƏRTAC-a bildirilib ki, materiallarda 2023-cü ilin “Heydər Əliyev İli” elan edilməsi haqqında qəbul edilən rəsmi sənədlərin, Milli Məclisin sədri Sahibə Qafarovanın “Tarixin liderliyin və xilaskarlığın Heydər Əliyev zirvəsi” adlı məqaləsinin tam mətni, dünya liderlərinin, görkəmli şəxslərin Ümummilli Lider haqqında söylədikləri dəyərli fikirlər və Ulu Öndərin öz müdrik kəlamları təqdim edilir.

    Kitabxananın əməkdaşları tərəfindən hazırlanan materiallarda Ulu Öndərin dahi şəxsiyyətinə, mənalı ömür yoluna, zəngin, çoxşaxəli fəaliyyətinə həsr edilən və 2019-2024-cü illərdə nəşr olunan “Ümummilli Lider: Azərbaycandan Türk dünyasına”, “Heydər Əliyev və Məhəmməd Füzuli”, “Dünya və Azərbaycan siyasətində Heydər Əliyev kursu”, “Milli mədəniyyət tariximiz Heydər Əliyev ideyalarında”, “Heydər Əliyev: dünya sivilizasiyasında elit şəxsiyyət”, “Tariximizin Heydər Əliyev zirvəsi”, “Heydər Əliyev və Nizami Gəncəvi”, “Ulu Öndər Heydər Əliyev və Azərbaycanın kitab mədəniyyəti” kimi 30-dan çox kitabın biblioqrafik təsviri və onların qısa annotasiyaları, dövri mətbuat nümunələri sərgilənir.

    “Xalqa həsr edilmiş ömür” adlı virtual kitab sərgisində Azərbaycan liderinin siyasət və hakimiyyət arenasına gəlişindən, ictimai-siyasi fəaliyyətindən, müstəqil Azərbaycanın quruculuğu sahəsində olan misilsiz xidmətlərindən bəhs edilir. Virtual sərgidə yazılı məlumatlarla yanaşı, Ulu Öndərin, Prezident İlham Əliyevin səs yazıları, foto və videogörüntüləri də yayımlanır.

    Bundan əlavə, Respublika Gənclər Kitabxanasının rəsmi saytında “Tarix yaradan şəxsiyyət – Heydər Əliyev 100” layihəsi çərçivəsində “Heydər Əliyev-100” adlı bölmə yaradılıb. Artıq iki ildir ki, burada müxtəlif mətbuat orqanlarında Ulu Öndər Heydər Əliyev haqqında dərc edilən məqalələr toplanılır. İstifadəçilər burada məqalələrin tam mətni ilə tanış olmaq, onlardan yararlanmaq imkanına malikdirlər.

    Sözügedən materiallar Respublika Gənclər Kitabxanasının rəsmi saytında yerləşdirilib.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Bu gün dünyaşöhrətli yazıçı Çingiz Aytmatovun anadan olmasının 96-cı ildönümüdür

    Qırğızıstanın Xalq yazıçısı Çingiz Aytmatov müasir dünyanın ən qüdrətli söz ustalarındandır. O, adi bir həyat hadisəsini qlobal səviyyəyə qaldırmağı, ona yüksək fikir zirvəsindən baxmağı bacaran bir fikir adamı olub. O, təsvir etdiyi hadisələrin özünü deyil, fəlsəfəsini, mahiyyətini görür və göstərirdi. Onun əsərlərində ən adi məsələ ümumdünya məsələsi kimi göstərilib. Buna görə də o, yalnız öz ölkəsində deyil, bütün dünyada maraqla qarşılanıb. Əksər əsərlərini rus dilində yazmasına baxmayaraq, onun bütün obrazları təpədən-dırnağa qədər qırğızdır. Çünki onun əsərlərində ümumdünya problemləri qırğız həyatından və qırğız təbiətindən keçib ümumiləşir.

    AZƏRTAC xəbər verir ki, bu gün Qırğızıstanın Xalq yazıçısı, çoxsaylı mükafatlar laureatı Çingiz Aytmatovun anadan olmasının 96-cı ildönümüdür.

    Çingiz Aytmatov Qırğızıstanın Şəkər kəndində anadan olub. O, əvvəlcə kənd məktəbində, sonra rayon mərkəzindəki məktəbdə təhsil alıb. İkinci Dünya müharibəsi dövründə -1943-cü ilin yayında adamların çoxunun cəbhəyə getməsi nəticəsində kənddə kişilərin sayı azalanda 15 yaşlı Çingiz Şəkər Kənd Sovetinin katibi təyin edilib. Sonralar o, Cambulda Zoobaytarlıq Texnikumunda, habelə Qırğızıstan Kənd Təsərrüfatı İnstitutunda təhsil alıb, 1953-cü ildə oranı bitirib.

    Ali təhsil almış Çingiz Aytmatov Qırğızıstanın Maldarlıq Elmi-Tədqiqat İnstitutunda işləyib. O, 1952-ci ildə yerli qəzetlərdə dərc edilən bir neçə hekayəsi ilə ədəbi mühitə qədəm qoyub. Qırğız yazıçılarının əsərlərini rus dilinə tərcümə edib, Moskvada M.Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutunda təhsil alıb.

    1958-ci ilin avqust ayında “Yeni dünya” (“Novıy mir”) jurnalında Çingiz Aytmatovun “Cəmilə” povesti dərc edilib. Povest Avropada dərc ediləndə Qərb oxucuları bu əsərdə insan xarakterində həssaslığın bədii boyalarla ustalıqla verilməsinin şahidi olublar. “Cəmilə” romanı ədəbi ictimaiyyət və oxucular arasında geniş əks-səda yaradıb, “dünyanın ən gözəl eşq hekayəsi” adlandırılıb.

    Sonralar Çingiz Aytmatov qırğız mövzusunu daha dərindən mənimsəyib. “Qırmızı yaylıqlı qovağım mənim”, “Köşək gözü” əsərlərini də məharətlə işləyib, obrazların daxili aləminə nüfuz etməyi bacarıb. 1963-cü ildə yazdığı “Ana tarla” povestində şərtilik və həyati reallıq üzvi şəkildə birləşib. Həmin il yazıçının “İlk müəllim” povesti də nəşr olunub. Lakin bütün bu əsərlər müəllifin böyük nəsrinin proloqu idi.

    Çingiz Aytmatovun qəhrəmanları mənəvi cəhətdən güclü, mərhəmətli və aktiv insanlar idi. Buna görə yazıçını psixoloji portret ustası da adlandırırdılar.

    “Ağ gəmi” (1970), “Dəniz kənarıyla qaçan Alabaş” (1977), “Gün var əsrə bərabər” (1980) romanlarında yazıçı dövrün kəskin fəlsəfi, etik və sosial problemlərinə toxunub.

    Ötən əsrin 80-ci illərinin əvvəlində yazdığı “Ölüm kötüyü” əsəri insan və təbiət münasibətlərindən, həyatın mənasından, dinin insanları yaxşılığa doğru dəyişməsindən, müasir dövrün bəlası olan narkomaniya və digər məsələlərdən bəhs edir.

    Çingiz Aytmatov belə deyib: “Doğru nədir, nədir yalan? Doğru insanlara sevgidir, bu planetdə doğulanların hamısına xoşbəxtlik və azadlıq arzulamaqdır. Heç bir ideologiya və milli quruluş bunun qədər vacib ola bilməz. İnsanlar öldürəndə, öləndə yox, yalnız sevəndə əsl qəhrəman olur…”

    Bu da bir həqiqətdir ki, Çingiz Aytmatov müasir ədəbiyyat təfəkkürü yaradan böyük mütəfəkkirdir. O, öz əsərlərində bəşəri düşüncənin ideal balansını tapıb, insanlığa şərəflə xidmət edib, siyasi şəxsiyyətliyindən ziyadə ədəbi və mədəni şəxsiyyətini öndə tutub. Qırğız türklərinin mədəniyyətini yenidən ortaya çıxaran bu dahi insan 2008-ci il iyunun 10-da müalicə olunduğu Almaniyanın Nürnberq şəhərindəki klinikada vəfat edib.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • I Bakı Kitab Festivalı – keçiriləcək

    19 – 22 dekabr tarixlərində “Azərbaycan Nəşriyyatları Assosiasiyası” İctimai Birliyi və Mədəniyyət Nazirliyinin birgə təşkilatçılığı ilə ANAİB I Bakı Kitab Festivalı keçiriləcək.

    Edebiyyatqazeti.az xəbər verir ki, festival Bakı Əl Oyunları Sarayında baş tutacaq.

    “Yeni ilə yeni kitablarla!” şüarı ilə keçiriləcək festivala ANAİB üzvü olan nəşriyyatlarla yanaşı digər nəşriyyatlar da qatıla, öz kitablarını təqdim edə bilərlər. Yeni il əhval-ruhiyyəsində keçiriləcək sərgidə minlərlə kitab 90 %-dək endirimlə təklif olunacaq, tanınmış yazıçıların, şairlərin təqdimat və imza mərasimləri, məşhurlarla görüşlər, şeir saatları, uşaqlar üçün nağıl saatları təşkil ediləcək.

    Son illərdə keçirilən sərgilərin formatına əlavə kimi festivalda yerli qəzet və jurnallar stendlə təmsil olunacaq.

    Dörd gün davam edəcək festival hər gün 10:00-dan 20:00-dək oxucuların üzünə açıq olacaq.

    Festivalda 30-dan çox nəşriyyatın iştirakı gözlənilir.

    Giriş sərbəstdir.

    Mənbə: https://edebiyyatqazeti.az/

  • Varisin Moskvada çıxan yeni romanı böyük maraq doğurub 

    Müasir Azərbaycan ədəbiyyatının tanınmış nümayəndəsi, istedadlı şair Səlim Babullaoğlunun “Cənub küləyi” adlı seçilmiş şeirlər toplusu ingilis dilində çap olunub.

    Şeir mətnlərinin tərcüməçisi və “Ön söz”ün müəllifi filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Kamran Nəzirlidir. Kitab tərcüməçinin “Müasir Azərbaycan poeziyası ingilis dilində” layihəsi çərçivəsində işıq üzü görüb.

    “Bizim məqsədimiz müasir Azərbaycan və türk ədəbiyyatının tanınmış nümayəndələrini, onların yaradıcılığından seçdiyimiz poetik nümunələri beynəlxalq aləmdə təbliğ etmək, poetik düşüncə tərzimizi dünyanın yarıdan çoxunun danışa bildiyi dilə – ingilis dilinə çevirməklə daha geniş auditoriyaya tanıtmaqdır”, – deyə yazıçı-tərcüməçi Kamran Nəzirli bildirib.

    Son 15 ildə onun tərcümə və tərtib etdiyi, “Ön söz” yazdığı bu seriyadan iyirmidən çox kitabın işıq üzü gördüyünü söyləyən K.Nəzirli, həmçinin əllidən çox türk şairinin şeirlər toplusu və ya yaradıcılığından nümunələrin müxtəlif ölkələrdə dərc olunduğunu diqqətə çatdırıb: “Bundan başqa, Azərbaycan Yazıçılar Birliyi və Türkiyə Elm və Ədəbiyyat Əsəri Sahibləri Məslək Birliyinin (İLESAM) dəstəyi və təqdimatı ilə 50 Azərbaycan və 50 türk şairinin şeirləri mənim tərcüməmdə antologiya formatında Ankarada nəşr olunub. Ədəbiyyata, mədəniyyətə, bütövlükdə Türk dünyasına gücümüz çatan şəkildə xidmət edirik. Bu istiqamətdə görüləcək işlərimiz çoxdur, növbəti kitablar da artıq hazırdır. “Müasir Azərbaycan nəsri ingilis dilində” layihəsi çərçivəsində də işlər gedir. Son illər bu silsilədən olan kitablar da az olmayıb. Hazırda Azərbaycan yazıçılarının 3 romanı tərcümə olunub və çapa hazırdır”.

    Topluda “Ön söz”lə yanaşı, şairin qısa bioqrafiyası da verilib.

    K.Nəzirlinin sözlərinə görə, Səlim Babullaoğlunun bu kitabına daxil edilən 32 şeir əsasən sərbəst vəzndə yazılıb. Bu nümunələrin diqqətçəkən cəhətlərindən biri onların bədii-fəlsəfi fikir ifadə etməsi, süjetli və obrazlı olmasıdır, onları tərcümə etmək çətin olmur. Şeirlərdəki səmimiyyət və orijinallıq bugünkü əcnəbi oxucu üçün maraqlı ola bilər.

    Mənbə: https://edebiyyatveincesenet.az/

  • Elçin Hüseynbəylinin kitabı İranda – nəşr olunub

    Yazıçı-dramaturq, publisist, Əməkdar incəsənət xadimi Elçin Hüseynbəylinin hekayələr kitabı İranda çap olunub.

    “Babam, nənəm və kommunizm” adlı toplunun tərtibçisi və naşiri Əlyar Poladdır. Kitaba müəllifin seçilmiş hekayələri daxil edilib.

    Bu, yazıçının qonşu ölkədə nəşr olunan sayca üçüncü kitabıdır.

    Mənbə: https://edebiyyatqazeti.az/

  • AZƏRBAYCAN YAZIÇILAR BİRLİYİNƏ QƏBUL ELANI

    Azərbaycan Yazıçılar Birliyinə (AYB) üzv olmaq istəyən yaradıcı şəxslərin nəzərinə çatdırırıq ki, 2025-ci il fevral ayının 5-dən fevral ayının 20-ə qədər üzvlük üçün tələb olunan aşağıdakı sənədləri AYB Qəbul komissiyasına təqdim edə bilərlər:

    –        Geniş tərcümeyi-hal (yaradıcı məqamlar ətraflı göstərilməklə);

    –        Çap olunmuş kitablar (hərəsindən 1 nüsxə);

    –        Mətbu nəşrləri də göstərilməklə çap olunmuş əsərlərin ümumi siyahısı;

    –        AYB üzvü olan 3 nüfuzlu ədibin zəmanəti (bildiririk ki, zəımanət verən

    şəxslər AYB aparatında işləməməli, AYB-nin ictimai statuslu şuralarında və Qəbul Komissiyasında təmsil edilməməli, eyni zamanda 10 ildən artıq AYB üzvü olmalı, il ərzində üç nəfərdən artıq yazara zəmanət verməməlidirlər);

        – Üzvlüyə qəbulla bağlı ərizə;

        – AYB üzvünün qeydiyyat vərəqəsi;

        – Şəxsiyyət vəsiqəsinin surəti;

        – 3×4 ölçüdə 4 ədəd rəngli fotoşəkil;

    Azərbaycan Yazıçılar Birliyinə üzv olmaq istəyən şəxslər, əgər nəsrlə

    məşğuldurlarsa, minimum 15 çap vərəqi, əgər poeziya ilə məşğuldurlarsa, minimum 5 müəllif vərəqi həcmində mətni əhatə edən nəşr edilmiş kitablarını təqdim etməlidirlər. Dramaturqlar və nəsr tərcüməçiləri də minimum 15 çap vərəqi çap olunmuş mətnlərini, kitablarını təqdim etməli, yaxud Birliyin mətbu orqanlarında çap olunmuş, dövlət teatrlarında tamaşaya qoyulmuş əsərlərini (mətn və ya kserokopiya şəklində) təqdim etməlidirlər.

        Bildiririk ki, 30 yaşa qədər gənclər qəbul üçün 2 zəmanət təqdim edə bilərlər.

        Eyni zamanda, bölgələrdə yaşayan və üzv olmaq istəyən şəxslərin üzvlüyü üçün AYB-ni müvafiq filial və bölmələrindən təqdimatın olması vacibdir.

        AYB nəşrlərində əsərləri çap olunan şəxslərə qəbul zamanı üstünlük veriləcəkdir.

        AYB üzvünün qeydiyyat vərəqəsi və ərizə forması Qəbul komissiyasından götürülməli, yaxud sənədlər təqdim edilən zaman doldurulmalıdır.

        Təqdim edilən sənədlərə sıra sayına müvafiq olaraq növbəti ilin qəbul tarixinə qədərki müddətdə (18 ay ərzində baxılacaq) və son qərar müraciət etmiş şəxslərə bildiriləcəkdir.

        Komissiya üzvlərinin rəyi müraciət edən şəxslərə təqdim edilmir.

        Təqdim edilən sənədlər və kitablar geri qaytarılmır.

        Mənfi rəy alacaq şəxslərin sənədlərinə növbəti iki il ərzində yeni kitabları və publikasiyalar olmadığı təqdirdə təkrar baxıla bilməz.

        Əlavə məlumat almaq istəyən şəxslər (+99412)493-74-81 telefonuna zəng edə, Qəbul komissiyasının katibi Məlahət Qənbərova ilə əlaqə saxlaya bilərlər.   

         Qəbul komissiyası

    Mənbə: http://azyb.az

  • Əziz şairlər və ədəbiyyatsevərlər!

    Dədə Ələsgər Ocağı İctimai Birliyi, türk dünyasının böyük saz və söz ustadı, haqq aşığı Dədə Ələsgər adını yaşatmaq və gələcək nəsillərə çatdırmaq məqsədi ilə yeni kitab nəşr etdirəcəkdir. Kitabda Dədə Ələsgərin həyat və yaradıcılığına həsr olunan şeirlər nəşr ediləcəkdir.

    Sizi haqq aşığı Dədə Ələsgərə ithaf etdiyiniz şeirlərinizi bizimlə bölüşməyə dəvət edirik. Seçilmiş şeirlər “Dədə Ələsgər ədəbi məclisində” paylaşılacaq və Dədə Ələsgərə ithaf olunan şeirlərdən ibarət kitabda çap olunacaqdır.

    Təqdim ediləcək şeirlər üçün tələblər:

    – Şeirlər haqq aşığı Dədə Ələsgərə həsr olunmalı;

    – Şəkiliniz (3×4);

    – Özünüz haqqında qısa məlumat;

    Qeyd: Həm Azərbaycan, həm də xaricdə yaşayan müəlliflərin əsərləri qəbul olunur.

    Şeir və məlumatlarınızı, dede.elesger.ocagi@mail.ru

    -elektron ünvanına göndərə bilərsiniz.

    Diqqət:

    Əlaqə telefonu: 051-556-36-62

    Mənbə: http://azyb.az

  • III Gəncə Kitab Sərgisi – keçiriləcək

    6 – 8 dekabr tarixlərində “Azərbaycan Nəşriyyatları Assosiasiyası” İctimai Birliyi (ANAİB), Mədəniyyət Nazirliyi, Gəncə Şəhər İcra Hakimiyyəti və Gəncə İctimai İştirakçılıq Məclisinin birgə təşkilatçılığı ilə Fikrət Əmirov adına Gəncə Dövlət Filarmoniyasının Urban mərkəzində III Gəncə Kitab Sərgisi keçiriləcək.

    Edebiyyatqazeti.az xəbər verir ki, “Nizami yurduna kitabla gəlirik!” şüarı altında baş tutacaq sərgidə 30-dan çox tanınmış nəşriyyat iştirak edəcək.

    Yazıçılar Şəmil Sadiq, Varis, Elxan Elatlı, Rövşən Abdullaoğlu, Siyavuş Quliyev, Elgüsel, Nurlan Suvarov, Çinarə Köçərli,  tarixçilər Mehdi Gəncəli, Əkbər N.Nəcəf, təlimçilər İlqar Hümbətov, Orxan Şahbaz və müğənni Röyal Musanın iştirakı  ilə müxtəlif panellər, təqdimatlar, imza günləri, şeir gecələri, uşaqlar üçün nağıl saatları, master-klaslar və musiqili proqram təşkil olunacaq.

    Ziyalılar, ədiblər, naşirlər, ictimaiyyət nümayəndələri və media mənsublarının qatılacağı sərgidə 90 %-dək endirimlər tətbiq ediləcək.

    Giriş sərbəstdir.

    Qeyd edək ki, sərginin baş sponsorları “DNK hospital”, “Oksi Group”, sponsorları isə Bani seminariyası, “Hedef Group”, “166” yükdaşıma və logistika şirkətidir.

    Mənbə: https://edebiyyatqazeti.az/

  • Elnarə Akimovanın yeni kitabı – çap olunub

    Tənqidçi-ədəbiyyatşünas, filologiya elmlər doktoru, Milli Məclisin deputatı Elnarə Akimovanın “Azərbaycan uşaq ədəbiyyatı: tarixi təcrübəsi və müasir istiqamətləri” adlı yeni kitabı çap olunub.

    “Elm və təhsil” nəşriyyatında işıq üzü görən kitabın elmi redaktoru və ön sözün müəllifi Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının prezidenti, akademik İsa Həbibbəyli, rəyçiləri  filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, “Ədəbiyyat qəzeti”nin baş redaktoru Azər Turan və  filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Aygün Bağırlıdır.

    Kitabda çağdaş humanitar fikrinin kontekstində Azərbaycan uşaq ədəbiyyatının tarixi təcrübəsi – təşəkkülü, yaranması və inkişafı ümumiləşdirilir. “Uşaq ədəbiyyatı: tarixdən çağdaşlığa”, “Klassika modern işığında”, “Uşaq mətnləri diskurs kimi”, “Uşaq ədəbiyyatında müharibə və zəfər duyğuları”, “Dərsliklərin vəziyyəti: problemlər, qayğılar”, “Müsahibələr: analitik müstəvidə”, “Müzakirə saatı: söhbətlər, düşüncələr”, “Uşaq ədəbiyyatında imzalar” adlı bölmələrdə sistemləşdirilən mətnlərdə uşaq ədəbiyyatının müasir istiqamətləri ilə bağlı dəyərləndirmə aparılır, müxtəlif uşaq ədəbiyyatı nümunələrinin poetikası, üslub və növ zənginliyi nəzəri analizə cəlb olunur, habelə Zəfər tariximizdən sonra uşaq ədəbiyyatının vardığı yeni hüdudlar tədqiqat predmetinə çevrilir.

    Kitab humanitar fikir adamlarına, elm, ədəbiyyat və geniş oxucu auditoriyalarına ünvanlanmışdır.

    Mənbə: https://edebiyyatqazeti.az/

  • “Ulduz” jurnalının Füzulinin 530 illiyinə həsr olunmuş xüsusi sayı – çap olunub

    “Ulduz” jurnalının növbəti sayı çapdan çıxıb.

    Edebiyyatqazeti.az xəbər verir ki, jurnalın noyabr-dekabr sayı Füzulinin 530 illik yubileyinə həsr olunub.

    Jurnalda “Dahi Azərbaycan şairi Məhəmməd Füzulinin 530 illiyinin qeyd olunması haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı”, Ümummilli Lider Heydər Əliyevin Məhəmməd Füzulinin 500 illik yubileyinə həsr edilmiş təntənəli gecədə nitqi yer alıb.

    Xüsusi buraxılışda “Heydər Əliyevin Füzuli sevgisi”, Firidun bəy Köçərlinin “Molla Məhəmməd Bağdadi “Füzuli” təxəllüs”, Mirzə Cəlilin “Füzuli”, Abdulla Şaiqin “Füzuli haqqında düşüncələrim”, Bəkir Çobanzadənin “Füzuli və onun yeri”, “Cəfər Cabbarlının “Füzuli haqqında”, Əkrəm Cəfərin “Füzulinin yubileyi qarşısında qəlbim”, Məsud Əlioğlunun “Füzuli və müasir ədəbiyyatşünaslığımız” yazıları dərc olunub.

    Bundan başqa, jurnalda Əliağa Vahidin “Füzulidən təxmis”, Bəxtiyar Bahabzadənin “Onun pərişanlığı” və “Qəlb şairi”, Əli Kərimin “Füzuli”, Zəlimxan Yaqubun “Görüş–ayrılıq”, Məmməd Cəfərin “Füzuli sevir”, Rəsul Rzanın “Uzaq ellərin yaxın töhfələri”, Samət Əlizadənin “Füzuli sözünün sehri”, Yaşar Qarayevin “Türk-İslam intibahının zirvəsi Füzuli”, Nihad Sami Banarlının “Füzulinin duası” yazıları işıq üzü görüb.

    Xüsusi buraxılışda Füzulinin seçmə qəzəlləri də təqdim olunub.

    “Ulduz” jurnalının AMEA Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun Ədəbiyyat nəzəriyyəsi şöbəsi və “Təhsil” Nəşriyyatının birgə layihəsi olan xüsusi nömrəsinin redaktoru filologiya elmləri doktoru Pərvanə Bəkirqızıdır.

    Mənbə: https://edebiyyatqazeti.az/

  • Mir Cəlalın “Füzuli sənətkarlığı” kitabı İordaniyada – nəşr olunub

    Görkəmli Azərbaycan yazıçısı və ədəbiyyatşünası Mir Cəlalın dahi Azərbaycan şairi Məhəmməd Füzuli yaradıcılığından bəhs edən “Füzuli sənətkarlığı” kitabı ərəb dilinə tərcümədə İordaniyada işıq üzü görüb.

    Dahi şairin 530 illik yubileyinə töhfə olaraq ərsəyə gətirilmiş kitabın “Ön söz”ünün müəllifi tanınmış İordaniya yazıçısı və ədəbiyyatşünası Samih əl-Məhariq, əsərin ərəb dilinə tərcüməçisi Fərid Camalovdur.

    Zəngin ənənəsi olan “Əl-Əzminə” nəşriyyatında nəfis tərtibatda çap edilən kitab yaxın günlərdə İordaniyanın mərkəzi kitabxanalarına, universitet və kitab evlərinə paylanılacaq.

    azertag.az

    Mənbə: https://edebiyyatqazeti.az/

  • S.Ə.Kəriminin Azərbaycan Milli Konservatoriyasının rektoru vəzifəsindən azad edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı

    S.Ə.Kəriminin Azərbaycan Milli Konservatoriyasının rektoru vəzifəsindən azad edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı

    Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 32-ci bəndini rəhbər tutaraq qərara alıram:

    Siyavuş Əşrəf oğlu Kərimi Azərbaycan Milli Konservatoriyasının rektoru vəzifəsindən azad edilsin.                              

    İlham Əliyev

    Azərbaycan Respublikasının Prezidenti

    Bakı şəhəri, 27 noyabr 2024-cü il

    Mənbə: https://president.az/

  • G.B.Baxşəliyevanın “Şöhrət” ordeni ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı

    G.B.Baxşəliyevanın “Şöhrət” ordeni ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı

    Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 23-cü bəndini rəhbər tutaraq qərara alıram:

    Azərbaycan Respublikasının ictimai-siyasi həyatında səmərəli fəaliyyətinə və elmin inkişafında xidmətlərinə görə Gövhər Baxşəli qızı Baxşəliyeva “Şöhrət” ordeni ilə təltif edilsin.

    İlham Əliyev

    Azərbaycan Respublikasının Prezidenti

    Bakı şəhəri, 25 noyabr 2024-cü il

    Mənbə: https://president.az/

  • Azərbaycanın dövlət müstəqilliyinin bərpasından 33 il ötür

    Bu il müzəffər Azərbaycan xalqı dövlət müstəqilliyinin bərpasının 33-cü ildönümünü qeyd edir.

    AZƏRTAC xəbər verir ki, 33 il əvvəl Azərbaycan Respublikasının Ali Soveti Dövlət müstəqilliyi haqqında Konstitusiya Aktını qəbul edib. Oktyabrın 8-də işə başlayan növbədənkənar sessiya məsələni dörd gün ərzində müzakirə etsə də, qərarın verilməsini bir həftə sonraya saxladı. Nəhayət 1991-ci il oktyabrın 18-də Ali Sovetin sessiyasında sənəd qəbul edildi. 2021-ci il oktyabrın 15-də Milli Məclis Prezident İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə “Müstəqillik Günü haqqında” yeni Qanunu təsdiqlədi. Qanuna əsasən, mayın 28-i Müstəqillik Günü, oktyabrın 18-i isə Müstəqilliyin Bərpası Günü elan olundu.

    Müstəqilliyinin ilk illərində özünün ağır günlərini yaşayan Azərbaycan xalqı qətiyyətli iradə nümayiş etdirərək gələcək taleyinə sahib çıxmağı bacardı. 1993-cü ildə xalqın təkidli tələbi ilə Azərbaycanda hakimiyyətə qayıdan Ulu Öndər Heydər Əliyev ölkəmizin müstəqilliyini əbədi və dönməz etdi. Dövlət müstəqilliyi haqqında Konstitusiya Aktı 1991-ci il oktyabrın 18-də qəbul edilsə də, əslində, Azərbaycan özünün əsl müstəqilliyini Ümummilli Lider Heydər Əliyevin hakimiyyətə qayıdışından sonra qazandı. Məhz Ümummilli Liderin zəngin siyasi təcrübəsi, yüksək idarəçilik bacarığı, Vətənə olan tükənməz sevgisi Azərbaycanın dövlət müstəqilliyini təhlükədən qurtardı. Ulu Öndər ölkədə xaos və anarxiyanı, cəmiyyətdə hökm sürən iqtisadi, siyasi və mənəvi psixoloji gərginliyi aradan qaldırdı. Müstəqil Azərbaycan Respublikası möhkəm əsaslar üzərində yeni inkişaf xəttini tutdu. Azərbaycanı müsəlman Şərqində ilk demokratik respublika olan Xalq Cümhuriyyətinin varisi elan edən Ümummilli Lider Heydər Əliyev “müstəqilliyi qorumaq onu əldə etməkdən qat-qat çətindir” məntiqi ilə nəhəng dövlət quruculuğu işlərinə başladı. Ulu Öndərin yorulmaz səyləri nəticəsində qısa müddətdə Azərbaycanın səsi ən nüfuzlu beynəlxalq təşkilatların kürsüsündən gəldi. Müstəqilliyin əvəzsiz nemət olduğunu və xalqın tarixi taleyində çox önəmli rol oynadığını böyük qürur hissi ilə bəyan edən Heydər Əliyev Azərbaycanın müstəqilliyini əbədi və dönməz etdi. Əsl müstəqillik isə öz sərvətlərinin tam sahibi olmaqdır. 1994-cü il sentyabrın 20-də Heydər Əliyevin müəllifi olduğu nəhəng neft müqaviləsi – “Əsrin kontraktı” imzalandı. Bununla da Azərbaycan ilk dəfə olaraq öz sərvətlərinin sahibi kimi çıxış etdi. Dünyanın aparıcı dövlətlərinin ən qabaqcıl şirkətlərinin bu kontraktda iştirakı isə ölkəmizin regionda əhəmiyyətini və nüfuzunu artırdı. Azərbaycan iri regional layihələrə, Avropa və bütövlükdə dünya enerji təhlükəsizliyi sisteminə qoşuldu. 1993-cü ildən başlayaraq dövlət müstəqilliyinin möhkəmləndirilməsi istiqamətində görülən işlər və atılan məqsədyönlü addımlar Azərbaycanın bugünkü uğurları üçün ən etibarlı təməl oldu. Bir sözlə, əgər Azərbaycanın müstəqilliyi tarixi zərurətdən irəli gələn hadisə idisə, bu müstəqilliyin əbədiliyi və dönməzliyi Ümummilli Lider Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır.

    Ulu Öndərin müstəqilliyimizin qorunub saxlanılması və möhkəmləndirilməsi istiqamətində strateji kursu bu gün onun layiqli davamçısı Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilir. Ulu Öndərin çoxşaxəli fəaliyyətinin nəticələrinə əsaslanaraq Prezident İlham Əliyev ölkəmizə rəhbərliyi dövründə siyasi, iqtisadi, sosial və hərbi sahələrdə böyük tərəqqi və inkişafa nail olub. Azərbaycan yerləşdiyi bölgədə cərəyan edən strateji, siyasi və iqtisadi proseslərin gedişinə təsir göstərməyə qadir ölkəyə çevrilib. Milli maraqlara uyğun olaraq beynəlxalq birliyin əksər üzvləri ilə qarşılıqlı faydalı əməkdaşlıq həyata keçirilir. Dövlətimizin başçısının müəyyənləşdirdiyi uğurlu inkişaf strategiyası nəticəsində Azərbaycan iqtisadiyyatı inkişaf sürətinə görə dünyada ən yüksək yerlərdə dayanır.

    Ölkəmizə yeni can verən Ümummilli Liderin ən böyük arzusu işğal altında olan torpaqlarımızın azad edilməsi, ərazi bütövlüyümüzün bərpası idi. Ulu Öndərin bu arzusunu da Prezident İlham Əliyev reallaşdırdı. 2020-ci ildə 44 günlük Vətən müharibəsində Prezident, Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusunun qazandığı şanlı Qələbə nəticəsində işğala son qoyuldu, düşmən torpaqlarımızdan qovulub çıxarıldı, ərazi bütövlüyümüz bərpa edildi. Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə qazanılmış tarixi Qarabağ Zəfəri xalqımızın qəhrəmanlıq tarixinə əbədi həkk olunub. Qarabağın tacı, döyünən ürəyi olan Şuşanın fəthi tariximizə Zəfər Günü kimi yazıldı. Bundan iki gün sonra isə işğalçı Ermənistan kapitulyasiya aktına imza atmağa məcbur oldu. Beləliklə, BMT Təhlükəsizlik Şurasının 27 il kağız üzərində qalmış qətnamələrini Azərbaycan özü icra etdi.

    Artıq işğaldan azad olunmuş ərazilərimizə həyat qayıdır. Azad edilmiş ərazilərdə dövlətimizin başçısının göstərişinə əsasən genişmiqyaslı bərpa-quruculuq işləri həyata keçirilir, Böyük Qayıdış Proqramı icra olunur. Görülən bütün işlər Azərbaycan xalqının daha həyat səviyyəsini daha da yaxşılaşdırmaq, sabahını daha firavan etmək məqsədi daşıyır. İşğaldan azad olunmuş ərazilərə həyat yenidən qayıdır: infrastruktur obyektləri ilə paralel olaraq, yaşayış kompleksləri, məktəb binaları tikilib istifadəyə verilir, yenilərinin təməli qoyulur.

    Görülən işlər Azərbaycan dövlətinin gücünü, qüdrətini, iqtisadi imkanlarını nümayiş etdirir. Təbii ki, ölkəmizin qüdrətini nümayiş etdirən daha bir hadisə ötən il sentyabrın 19-20-də baş verdi. Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin Qarabağın qeyri-qanuni erməni silahlı birləşmələrindən təmizlənməsi və ərazilərimizdəki qondarma rejimin ləğv edilməsi istiqamətində başlatdığı lokal xarakterli antiterror tədbirləri qısa müddətdə böyük uğurla nəticələndi. Qeyri-qanuni erməni silahlı birləşmələrinin tərk-silah olunması, qondarma rejimin özünü buraxdığını elan etməsi ilə Azərbaycan bütün ərazilərində suverenliyini bərpa etdi. Beləliklə, bu gün Azərbaycanın üçrəngli Dövlət Bayrağı ölkəmizin bütün şəhər və rayonlarında dalğalanır. Özünün müdrik, uzaqgörən və qətiyyətli Liderinin rəhbərliyi ilə möhtəşəm uğurlara imza ataraq tarixi Zəfər qazanan xalqımız bütün dünyaya göstərdi ki, Azərbaycanın müstəqilliyi əbədidir, dönməzdir!

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Şəfa VƏLİYEVA.”Qonağın qəndi”(Hekayə)

     “Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Gənclər Şurasının və Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü, Prezident təqaüdçüsü, “İlin gənci” müfakatçısı, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Baş redaktoru

                                                     

             Qırx beş yaşlı bir kişi üçün həyatının bu günə qədərki düzənini pozmaq elə də asan deyildi. Qohum-qonşuların, hətta, yaşı yetmişi çoxdan keçmiş anamın belə evlilik haqda danışıqları bu səbəbdən beynimin bir küncündə hər gün eşidəcəyim avtomobil siqnalı kimi adiləşmişdi. Mən bu yaşa qədər özümə qəhvə dəmləməyə,  pencəyimin düymələrini bərkitməyə, köynəyimin boynunu sulu dəsmal qoyaraq ütüləməyə elə alışmışdım ki, bütün bunları kiminsə edəcəyini ağlıma da gətirmək istəmirdim. Aradabir güzgüdə saçlarımın arasında süd rəngi gözümə dəysə də gülümsəyirdim. Xəyalə Sevilin kitabındakı kimi özümü təsəlli edirdim: “Saçlarıma ay qonub”. Özün-özünü təsəlli edib gülümsəyincə içindəki hisslərin adı olmur. Bəzən düşünürəm də, elə yaxşı ki, bu hisslərin adı olmur. Yoxsa, öz gözümdən bir çılğın yalançı kimi düşərdim.

             Hə, deyirdim axı, evlilik mənimçün çoxdan getmişdi. Bu gediş bileti əlimdə yanan qatarın gedişi qədər təəssüf doğurucu deyildi, durnaların payız yaxınlaşınca isti ölkələrə qayıtması kimi adi idi. Çox adi. Lakin, adiliyi yox etmək üçün həyat mənimlə şərt kəsmişdi. Bu şərtin nə vaxtsa qarşıma qoyulacağı, məni sehr dükanına göndərəcəyini bilirdim. Qəsdən gecikirdim. Sevmədiyin bir qadının sevdiyin rəngdə manto geyinməsini görüb ona görüş təyin etmək kimi idi evliliklə üzləşməyə hazırlaşmağım. Lakin, bir gün ikicə kəlmə söz məni masaya oturmağa və bütün kartlarımı açaraq sonuncu  inadımdan da keçməyə vadar elədi. 

             Onda qış gəlmişdi. Dovşan ovu barədə sənədli filmə baxandan sonra həvəslənib uzaq kənddə yaşayan qohumlarımızgilə gedib çıxmışdım. Kəndə axşamüstü çatmışdım. Qonaq getdiyim ailə yaşı otuzu təzəcə keçmiş olan gənc bir ata, saçlarını çəhrayı kəlağayıda gizləyən gənc ana və üç yaşlı bir oğlan uşağındn ibarət idi. Şəhərin dolanbac küçələrinin riyakarlığından uzaq bu kənd məsumluğu məndə kövrəklik də yaratmışdı. Arada düşünmüşdüm ki, bəlkə yaşım əlliyə az qalıb deyə belə ürəyiyuxa olmuşam?!

             Kasıbyana süfrədə şəhərdə birini bəyənib  yediyim, o birinə mız qoyduğum şirniyyatlardan heç biri yox idi. Şüşə qənd qabının qapağının bir tərəfi çatlamışdı. İçindəki bir ovuc qənd şüşə qabın içərisində üst-üstə yığılmış oyuncaq kublara bənzəyirdi. Bilmirəm, niyə onda bu qəndqabına belə çox fikir vermişdim. Yəqin, bu da Tanrı  tərəfindən verilən bir işarət idi. Biz insanların hər birini sevgiylə yaradan Tanrı bizə hər şeyi anladır. Lakin, biz bunu görməzdən gəliriksə, bir şanssızlıqla üzləşincə, niyə özümüzü yox da, Tanrını günahlandırırıq?!

             Gecəni bu fikirlərlə yatmışdım. Tanrı və onun bizə göndərdiyi işarətlərin həyatımıza təsiri, əslində, həyatın nədən ibarət olduğu barədə o  qədər düşünmüşdüm ki, saat neçədə yatdığım yadımda deyildi. Oyananda ilk baxdığım saat oldu. Günortaya yaxınlaşırdı. Axşamın qaranlığında o qədər fikir verməsəm də, indi  qış günəşinin gözqamaşdırıcı parıltısını mənə  ötürən pəncərənin o üzündə kiçik  bir aynabəndin olduğunu gördüm.  Başımı qaldırıb eşiyə baxmaq istəyirdim ki,  eşitdiyim sözlər məni çarəsizcə  yerimdə donmağa məcbur etdi. Uşaq anasına deyirdi:

    -Ana, qonağın qəndinin biyi yeyə düsüb.

             Donmuşdum… Çarəsizdim… Necə yəni, qonağın qəndi? Axı, bu evdə başqa şirniyyat yoxdur? Üç yaşlı uşaqlar isə qəndi xart-xartla yeməyi sevirlər. Bəs, bu eşitdiyim? Düşündüyümü  özümə təsdiqləmək istəməsəm də yavaşca pəncərədən aynabəndə boylandım. Ananın əlinə şüşə qəndqabı vardı. Uşaq kiçik ovcundakı bir dənə qəndi qaldırıb anasına uzatmışdı. Ananın gözlərində qürurqarışıq  təəssüf vardı. Və ikisi birdən;  qürur və təəssüf iki gilə göz yaşına da qalib gəlmiş, onları ananın dumduru bəbəklərindən yanağına qovmağı  bacarmışdılar.

             Dovşan ovu həvəsimi  öz tariximin bir səhifəsinə yazıb həmin gün o kənddən ayrılmış, evlənməyə qərar vermişdim. Mən də üç  yaşlı oğlumun həyatın yoxluq və varlıq işvəsini anlamasını istəyirdim.

    “Ədəbiyyat və incəsənət”

    (15.10.2024)

  • Azərbaycanlı yazıçı Şəfa Vəliyeva Beynəlxalq Yazşader Hekayə və Şeir Müsabiqəsinin (Uluslararası Yazşader 1. Öykü ve Şiir Yarışması) qalibi olub

    Qardaş Türkiyə Cümhuriyyətinin İzmir şəhərində yerləşən YAZŞADER – Yazarlar və Şairlər Dayanışma Derneği tərəfindən  keçirilən  I Beynəlxalq Yazşader Hekayə və Şeir Müsabiqəsinin qalibi (Uluslararası Yazşader 1. Öykü ve Şiir Yarışması) “Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Gənclər Şurasının və Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü, Prezident təqaüdçüsü, “İlin gənci” müfakatçısı, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Baş redaktoru Şəfa Vəliyeva olub. Müəllif həmin müsabiqədə “Qonağın qəndi” hekayəsi ilə təmsil olunub.

    Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidməti
    və İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsi.

  • AMEA Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunda Xalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin 110 illiyi keçirilib

    AMEA Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutundaXalq yazıçısı İlyas Əfəndiyevin 110 illiyinəhəsr olunmuş tədbir keçirilib. Tədbirdə Xalq yazıçısı Elçin və millət vəkili Günay Əfəndiyeva, Qırğızıstandan gəlmiş ziyalılar, media mənsubları və başqaları iştirak ediblər. Əvvəlcə yazıçının əsərlərindən və haqqında yazılmış kitablardan ibarət sərgiyə baxış olub.

    Tədbiri giriş sözü ilə AMEA-nın prezidenti, Ədəbiyyat İnstitutunun direktoru akademik İsa Həbibbəyli açıb. Çıxışında vurğulayıb ki, İlyas Əfəndiyev sovet dövründə yaşayan, amma mümkün olduqca həmin ideologiyadan kənarda duran, qalan ədəbiyyat yaradıb. O sovet dövründə yaşasa da, ümummilli ədəbiyyat yaradaraq, xalqa onun ideallarına həsr olunan əsərlər yazmağın mümkünlüyünü isbat edib. Azsaylı yazıçılardan biridir ki, Komminist Partiyasının sıralarına daxil olmayıb. O, ixtisasca da ədəbiyyatçı deyil, coğrafiya fakultəsini bitirmişdi. Öz istedadının gücü ilə, öz qəlbinin səsi ilə yazıb yaradaraq bu gün də, sabah da yaşayan, ictimai formasiyaların dəyişməyindən asılı olmayaraq yaşaya biləcək əsərlər yaradıb. Onun yazdıqları Azərbaycanın sabahına ünvanlanan, xalqının milli mənafeyinin daha dərindən təsvirinə həsr olunub. “Kənddən məktublar”dan başlayan bu böyük ədəbiyyat, Azərbaycan nəsrini zənginləşdirən yeni ədəbiyyatın yaranması ilə nəticələndi.

    Hesab edirəm ki, sovet dövründə Azərbaycanda lirik-psixoloji nəsrin ən böyük ustadı İlyas Əfəndiyevdir – deyən akademik onun “Söyüdlü arx”, “Bahar suları” kimi əsərlərindən başlanan bu üslubun inkişaf edərək “Sarıköynəklə Valehin nağılı”na qədər davam etdiyi xatırladıb.

    “İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığından danışanda onun dramaturgiyasını ayrıca qeyd etməmək mümkün deyil” – söyləyərək bildirib ki, o, lirik-psixoloji teatrın və dramaturgiyanın da yaradıcısıdır. İlyas Əfəndiyevin teatrı lirik-psixoloji üslubda olan, insanın iç dünyasını cəmiyyətə təqdim edən fərqli teatr idi. İlyas Əfəndiyev xüsusən 1960-1980-ci illərdəki əsərləri ilə Azərbaycan xalqının ideologiyadan kənar, amma milli ideallara, gerçək həyata yönəldilmiş bir ədəbiyyatı xalqa verməklə onun gələcək müstəqilliyinə hazırlaşmasına kömək edib. Xüsusən də “Natəvan” və “Xiyabani” pyesindəki azərbaycançılıq idealları İlyas Əfəndiyevin dövlət müstəqilliyi təfəkküründə yeni nəslin yetişməsində xidmətlərini aydın şəkildə ifadə edir. Onun əsərləri, istər janrına və mövzusuna, istərsə də qəhrəmanlarına görə də yeni olur. Həm sənətkarlıq, həm də mövzu və ideya cəhətdən bənzərsiz və əhəmiyyətli yazıçıdır. Ona görə də onu daim öyrənirik. Dissertantlarımızdan birinə də İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı haqqında dissertasiya mövzusu vermişik. Bu mövzu ədəbiyyatşünaslıq elmimizin də vəzifəsidir. Bu tədbir də İlyas Əfəndiyevə elmin yenidən qayıdışının ifadəsidir – deyə akademik İsa Həbibbəyli çıxışını yekunlaşdırıb.

    Tədbirdə filologiya elmləri doktoru, professor Asif Rüstəmli “İlyas Əfəndiyev yaradıcılığı Yaşar Qarayevin dəyərləndirmə müstəvisində”, filologiya elmləri doktoru Vaqif Yusifli “İlyas Əfəndiyevi xatırlayarkən” və filologiya elmləri doktoru Sara Osmanlı “Yazıçı tənqidinin meyarları” mövzularında məruzələr ediblər.

    Çingiz Aytmatov adına Dil və Ədəbiyyat İnstitutunun direktoru akademik Abdıldacan Akmatalıyev çıxışında bildirib ki, Qırğızıstanda Azərbaycan ədəbiyyatının tanınmış nümayəndələri Bəxtiyar Vahabzadə, İlyas Əfəndiyev, Anar və Elçinin əsərləri tərcümə olunaraq geniş oxucu kütləsinə çatdırılıb. Öz ölkəsində alimlərin, tədqiqatçıların və tərcüməçilərin Azərbaycan ədəbiyyatına böyük maraq göstərdiyini də vurğulayıb. İlyas Əfəndiyevin üç romanının qırğız dilinə tərcümə olunaraq nəşr edildiyini və böyük maraqla qarşılandığını əlavə edib. Qonaq çıxışında konfransın təşkilinə görə Akademik İsa Həbibbəyliyə təşəkkür edib.

    Böyük elmi işçi Dilarə Adilova “İlyas Əfəndiyevin romanlarında müasirlik”

    mövzusunda məruzəsində qeyd edib ki, “İ.Əfəndiyev nəsrinin əsas qolunu onun “janrı gözəl bildiyi” romanları təşkil edir. Onun romanlarının mövzusunu nə konkret kəndə aid etmək olur, nə şəhərə. Yazıçının qəhrəmanları birmənalı şəkildə nə kəndlidir, nə şəhərli. Kəndlə şəhər arasında “var-gəl” edirlər. “Söyüdlü arx” və “Dağlar arxasında üç dost” romanlarında müharibədən sonra böyük aqrar ölkənin ucqar kəndləri – Güney qışlaq, Quzey qışlaq və Qartallı dərə təsvir edilir, müasir kənd modeli, onun tərəqqisi problem kimi götürülür. Kəndlərimizin bu günki mənzərəsindən fərqli olaraq, Oralarda həyat qaynayır. Heç kim şəhərə köçməyi düşünmür, əksinə, şəhərlilər təyinatla rayona işləməyə gedir. Şəhərlə kəndin fərqinin itdiyi bugünümüzdə isə kəndlərdə evlər boş qalıb…”

    Əlavə edib ki, “İ.Əfəndiyev cəmiyyətdəki və insan mənəviyyatındakı qüsur və eybəcərliklərlə  öz əsərləri ilə mübarizə aparırdı. İnsan haqlarının pozulması və taptanılmasına, əxlaq pozuntusuna qarşı barışmaz mövqedə idi. Zəhmət, əmək, ailə, dostluq onun üçün müqəddəs nəsnələr olub əsərlərinin də baş mövzusu idi. “Sarıköynəklə Valehin nağılı” yazıçının digər romanlarından fərqlənir… Əgər “Söyüdlü arx”, “Körpüsalanlar”, “Dağlar arxasında üç dost” 60-ların əvvəllərini əhatə edirdisə, “Sarıköynəklə Valehin nağılı” sosial, məişət və ictimai problemləri ilə sırf 80-lərə aiddir. Burada gördüyümüz xoşbəxt cütlüklə ədibin başqa romanlarında qarşılaşmırıq. Romanda uşaqlıqdan bir-birini sevən iki gəncin çətin taleyi və saf məhəbbəti fonunda dövrün çatışmazlıqları, haqsızlıqları əks olunur. “Romanın sərlövhəsinə çıxarılmış “nağıl” sözü təsadüfi xarakter daşımır”. Bu, yazıçıya yeri gəldikcə hadisələri “nağıl”laşdırıb, qəhrəmanları düşdükləri mürəkkəb vəziyyətlərdən çıxarmağa  imkan verir. Nağıl qəhrəmanları həmişə simvol kimi qəbul edilirlər; işıq-qaranlıq, xeyir-şər… “İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı Azərbaycan ədəbiyyatının özünəməxsus nağılıdır”. (akademik İsa Həbibbəyli) Elə romanın “happy end”lə bitməsi əsl nağıl sonluğudur”.

    Tədbirin sonnda ədibin ailəsi adından Xalq yazıçısı Elçin çıxış edərək bu tədirdə söhbətin ədəbiyyatdan getməsinə görə onu xoş hadisə adlandırıb. Bildirib ki, məhz Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun əməkdaşları İlyas Əfəndiyevin yaradıcılığı barədə sanballı söz dedilər. Atası haqqında danışaraq vurğulayıb ki, onun əsərləri bu gün heç bir dəyişikliyə məruz qalmadan oxuculara alın açıqlığı ilə təqdim olunur.

    Ədəbiyyat İnstitutu ilə bağlı xoş xatirələrini və təəsüratlarını bölüşən Xalq yazıçısı məruzələr haqqında da yüksək fikirlər səsləndirib. “Bu gün mütəxəssis sözü İlyas Əfəndiyev yaradıcılığına daha artıq qiymət verirsə, deməli, o, xoşbəxt yazıçıdır. İlyas əfəndiyev öz yaradıcılığı ilə ideologiyaya yox, ədəbiyyata xidmət edib” – deyərək çıxışının sonunda tədbirin təşkilatçılarına və iştirakçılara təşəkkürlərini bildirib.

    Gülnar Səma

    Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu,

    İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsi

  • Xalq şairi Rəsul Rza yaradıcılığı ABŞ ədəbiyyat portalında

    ABŞ-ın populyar “Poetryverse” ədəbiyyat portalı Dövlət Tərcümə Mərkəzinin “Azərbaycan ədəbiyyatı beynəlxalq virtual aləmdə” layihəsi çərçivəsində Xalq şairi Rəsul Rzanın ingilis dilinə tərcümə olunmuş “Qədim əlyazması”, “Məndə ixtiyar olsa”, “Hamımız yoldayıq”, “Sənə də qalmaz” şeirlərinin yayımına başlayıb.

    Dövlət Tərcümə Mərkəzindən AZƏRTAC-a bildirilib ki, şairin yaradıcılığı haqqında məlumatla təqdim olunan şeirlərin ingilis dilinə tərcümə müəllifləri tanınmış Amerika şairi Tomas U. Keys və Mərkəzin Böyük Britaniya və İrlandiya ilə ədəbi əlaqələr üzrə koordinatoru Nərmin Həsənovadır.

    Qeyd edək ki, geniş oxucu auditoriyası tərəfindən izlənən portal mütəmadi olaraq səhifələrində Uilyam Şekspir, Volfqanq Höte, Aleksandr Puşkin, Emili Dikinson, Ceyn Ostin, Pablo Neruda kimi dünyaşöhrətli şair və yazıçıların yaradıcılığına yer ayırır.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Şirvanda Məhəmməd Füzulinin 530 illik yubileyi qeyd olunub

    Şirvanda dahi Azərbaycan şairi Məhəmməd Füzulinin 530 illik yubileyinə həsr olunan “Füzuli dünyasından dünyaya baxış” adlı tədbir keçirilib.

    AZƏRTAC-ın bölgə müxbiri xəbər verir ki, tədbir Şirvan Şəhər İcra Hakimiyyəti, Şirvan-Salyan Regional Mədəniyyət İdarəsi və Şirvan-Salyan Regional Təhsil İdarəsinin birgə təşkilatçılığı ilə reallaşıb. Yubiley toplantısında Şirvan Şəhər İcra Hakimiyyətinin, YAP Şirvan şəhər təşkilatının, şəhərin hüquq-mühafizə orqanlarının, regional təşkilatların, idarə və müəssisələrin rəhbərləri, ictimaiyyət və media nümayəndələri iştirak ediblər.

    Şəhərin Məhəmməd Füzuli adına Mədəniyyət və İstirahət Parkında dahi şairin büstü ziyarət olunub, önünə gül dəstələri düzülərək, xatirəsi yad edilib.

    Sonra Şirvan Dövlət Rəsm Qalereyasının təşkil etdiyi Məhəmməd Füzuli yaradıcılığına həsr olunan rəsm sərgisinə baxış keçirilib. Şirvan Şəhər Mədəniyyət Mərkəzində davam edən tədbirdə şəhərin mədəniyyət nümayəndələrinin və məktəblilərin ifasında Məhəmməd Füzuli yaradıcılığından nümunələr səsləndirilib, “Meyvələrin söhbəti” kompozisiyası təqdim edilib, şairin qəzəlləri əsasında muğam parçaları ifa edilib.

    Tədbirdə Azərbaycan-Türkiyə ədəbiyyatı tarixində divan janrının ən möhtəşəm nümayəndələrindən olan Məhəmməd Füzulinin həyat və yaradıcılığından bəhs olunub, onun əsərlərinin təkcə ölkəmizin poeziyası üçün deyil, bütövlükdə Şərq və dünya ədəbiyyatı üçün əhəmiyyəti vurğulanıb.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Bakıda “Qərbi Azərbaycan mədəniyyəti” festivalı keçirilib

    Oktyabrın 16-da Azərbaycan Respublikası Gənclər Fondunun maliyyə dəstəyi, Qərbi Azərbaycan İcması, “İRƏLİ” İctimai Birliyi, Beynəlxalq Muğam Mərkəzi, Azərbaycan Dillər Universiteti, Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin təşkilatçılığı ilə “Qərbi Azərbaycan mədəniyyəti” festivalı keçiril

    AZƏRTAC xəbər verir ki, tədbirdə Qərbi Azərbaycana məxsus tarixi fotolar və rəsm kompozisiyaları, həmçinin bu coğrafi əraziyə aid müxtəlif kulinariya nümunələri sərgilənib. Festival Qərbi Azərbaycanın tarixi, mədəniyyəti və coğrafiyasını gənclərə tanıtmaq, Azərbaycan həqiqətlərini doğru və ətraflı şəkildə çatdırmaq məqsədilə təşkil olunub.

    Tədbirdə Azərbaycan Dövlət Nəfəs Alətləri Orkestrinin ifasında Dövlət Himni və “Koroğlu” operasından “Uvertüra” səslənib, rəqs qrupları tərəfindən müxtəlif kompozisiyalar təqdim olunub.

    Milli Məclisin Gənclər və idman komitəsinin sədri Şahin İsmayılov çıxışında tədbirin əhəmiyyətinə toxunaraq bu cür layihələrin davamlı olmasını arzu edib.

    Gənclər Fondunun direktoru Qədir Xəlilov isə bildirib ki, festival Qərbi Azərbaycanın tarixinə dönüş və bu tarixi xatırlama baxımından böyük əhəmiyyət kəsb edir və belə layihələr Qərbi Azərbaycana qayıdışın kiçik addımları hesab olunmalıdır.

    Sonra Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin tələbələrindən ibarət xalq çalğı alətləri ansamblının müşayiəti ilə xanəndələr müxtəlif musiqilər və Qərbi Azərbaycana xas olan aşıq havaları ifa ediblər.

    Tədbirdə çıxış edən rəsmilər gənclərin fəallığını yüksək qiymətləndirərək onları mükafatlandırıblar.

    Qeyd edək ki, tədbirdə, həmçinin “İRƏLİ” İctimai Birliyinin sədri Şahin Rəhmanlı, Milli Məclisin deputatı, Qərbi Azərbaycan İcmasının Gənclər Şurasının sədr müavini Kamal Cəfərov və Milli Məclisin deputatı Səbinə Xasayeva iştirak ediblər.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Şah İsmayıl Xətainin 516 yaşlı fərmanının təqdimatı keçirilib

    Oktyabrın 15-də Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyində Səfəvilər dövlətinin banisi görkəmli şair Şah İsmayıl Xətainin (1487-1524) 1508-ci ilə aid fərmanının təqdimatı keçirilib. Fərman bu il İngiltərənin məşhur “Christie’s” hərracında Azərbaycan vətəndaşı tərəfindən satın alınaraq Tarixi Muzeyinə hədiyyə edilib. Sənəd Şah İsmayıl Xətai tərəfindən 1508-ci il iyulun 4-də (hicri-qəməri təqvimi ilə 914-cü il səfər ayının 25-i) imzalanıb.

    Fərman fars dilində, “qara şikəstə” üslubu ilə yazılıb və Xətainin möhürü ilə təsdiqlənib. Səfəvi hökmdarının mülkiyyət məsələlərinə dair fərmanlarından biri olan sənəd bütöv və möhürlü vəziyyətdə olması ilə xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Təqdimat mərasimində Milli Məclisin sədr müavini akademik Rafael Hüseynov, Mədəniyyət komitəsinin sədri Polad Bülbüloğlu, Mədəniyyət Nazirliyinin nümayəndələri, mədəniyyət və elm xadimləri iştirak ediblər.

    Tədbirdə çıxış edən mədəniyyət nazirinin müavini Fərid Cəfərov bildirib ki, xalqımıza məxsus tarixi və mədəni irs nümunələrinin Azərbaycana qaytarılması və qorunub-saxlanılması dövlətimizin daim diqqət mərkəzindədir. Bu həm də mədəniyyət siyasətimizin əsas istiqamətlərindən biridir: “Dövlət qurumlarının bu sahədə apardığı işlərə vətəndaşlarımızın da dəstək verməsi təqdirəlayiq haldır və bu cür təşəbbüslər cəmiyyətimizin həmrəyliyini və milli dəyərlərə bağlılığını nümayiş etdirir.

    Səfəvilər imperiyasının ilk illərinə məxsus bu nadir sənəd Azərbaycanın dövlətçilik ənənələrinə dair dəyərli eksponat olmaqla yanaşı, gələcək nəsillər üçün tarixi mənbədir”. AMEA-nın prezidenti akademik İsa Həbibbəyli Şah İsmayıl Xətai imzalı bir sənədin ölkəmizə gətirilməsini böyük tarixi və siyasi əhəmiyyətli hadisə kimi dəyərləndirib. Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyinin direktoru akademik Nailə Vəlixanlı qeyd edib ki, Azərbaycanın tarixi və mədəni irs nümunələrinin ölkəyə qaytarılması artıq ənənəyə çevrilib: “Vətəndaşımızın şəxsi təşəbbüsü ilə Azərbaycan xalqının böyük oğlu, sərkərdə və şair Şah İsmayıl Xətainin fərmanının satın alınaraq muzeyimizə hədiyyə edilməsi əsl vətənpərvərlik nümunəsidir. Bu həm də xalqımızın öz tarixini yaşatmaq və ona sahib çıxmaq əzmini göstərir”.

    Fərmanın muzeyin daimi ekspozisiyasında sərgilənəcəyini bildirən N.Vəlixanlı Şah İsmayıl Xətainin vəfatının 500-cü ildönümün tamam olduğu vaxtda Azərbaycana gətirilməsinin simvolik məna daşıdığını deyib. AMEA-nın Tarix və Etnologiya İnstitutunun direktoru professor Kərim Şükürov Xətainin dövlətçilik fəaliyyəti, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin katibi İlqar Fəhmi onun bədii yaradıcılığı ilə bağlı fikirlərini bölüşüblər.

    Tədbirin sonunda Azərbaycan Musiqi Mədəniyyəti Dövlət Muzeyinin Qədim musiqi alətləri ansamblının ifasında bədii-musiqili kompozisiya təqdim olunub.

    Mənbə: https://culture.gov.az/

  • Mədəniyyət Nazirliyi ilə Təhsilin İnkişafı Fondu arasında əməkdaşlıq müqaviləsi imzalanıb

    “TələbəPlus” layihəsi çərçivəsində Mədəniyyət Nazirliyi ilə Təhsilin İnkişafı Fondu (TİF) arasında əməkdaşlıq müqaviləsi imzalanıb. Sənədi mədəniyyət nazirinin müavini Səadət Yusifova və TİF-in İdarə Heyətinin sədri Elnur Nəsibov imzalayıblar. Mədəniyyət nazirinin müavini Səadət Yusifova layihənin əhəmiyyətini yüksək qiymətləndirib.

    Qeyd edib ki, imzalanmış müqaviləyə əsasən teatr, muzey və qoruqlarda tələbələr üçün xüsusi endirimlərin tətbiq olunması gözlənilir. TİF-in İdarə Heyətinin sədri Elnur Nəsibov vurğulayıb ki, layihə bütün ölkə üzrə tələbələrin eyni güzəşt və endirimlərdən yararlanmalarını təmin etmək, eyni zamanda onların sosial həyatlarına dəstək göstərmək məqsədi daşıyır.

    Alış-veriş mərkəzlərində və tələbələrin ən çox istifadə etdiyi müxtəlif iaşə obyektlərində tələbələrə özəl güzəştlər edilməsi üçün TİF öz tərəfdaşları ilə birlikdə 200-dən artıq şirkətlə razılaşma əldə edib. Görüş qarşılıqlı fikir doğuran digər məsələlərin müzakirəsi ilə davam edib. Qeyd edək ki, “TələbəPlus” kartı TİF, Kapital Bank və “Visa” beynəlxalq ödəmə texnologiyaları şirkətinin Azərbaycanın ali təhsil müəssisələrinin tələbələri üçün birgə həyata keçirdiyi layihədir.

    Layihə çərçivəsində təhsilin bütün pillələri yəni bakalavriat, magistratura və doktorantura üzrə bütün kurslarda təhsil alan tələbələr əhatə olunacaq.

    Mənbə: https://culture.gov.az/

  • “Məhəmməd Peyğəmbərin həyatı” kitabı nəşr olunub

    Azərbaycan Dövlət Tərcümə Mərkəzinin Tərcümə Agentliyi görkəmli rus yazıçısı Vera Panova və oğlu akademik Yuri Vaxtinin həmmüəllifliyi ilə qələmə alınmış “Məhəmməd Peyğəmbərin həyatı” kitabını nəşr edib.

    Mərkəzdən AZƏRTAC-a bildirilib ki, əsərin rus dilindən tərcümə müəllifi tanınmış alim, filologiya elmləri doktoru, professor Vilayət Quliyev, redaktoru Mahir N.Qarayevdir.

    Peyğəmbərin həyatı, şəxsiyyəti, eləcə də bəşəriyyətin sonuncu səmavi dini sayılan İslamın yaranması və yayılması haqqında müfəssəl, təfərrüatlı tarixi bilgilər əsasında ərsəyə gətirilmiş kitaba “Ərəb adası”, “Məkkə”, “Peyğəmbərin uşaqlıq illəri”, “İlk vəhy”, “Təqiblər”, “Ağır illər”, “Hicrət”, “Müharibə” kimi iyirmi beş adda fəsil daxil edilib.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Rusiyanın Orenburq vilayətində Füzulinin 530 illiyinə həsr olunmuş bədii qiraət müsabiqəsi olacaq

    Rusiyanın Orenburq vilayətində dahi Azərbaycan şairi və mütəfəkkiri Məhəmməd Füzulinin 530 illiyinə həsr olunmuş “Poeziya xəzinəsi: Füzulinin irsi ilə dialoq” mövzusunda bədii qiraət müsabiqəsi olacaq.

    AZƏRTAC xəbər verir ki, Orenburq vilayəti Azərbaycanlılarının Regional Milli-Mədəni Muxtariyyətinin təşkilatçılığı ilə keçirilən beynəlxalq müsabiqə dahi Azərbaycan şairi və mütəfəkkirinin 530 illik yubileyinin qeyd olunması çərçivəsində keçirilir.

    Müsabiqədə iştirak edənlər Füzulinin bir əsərindən (əsərdən parça) əzbərlədiyi poetik qiraətdən ibarət videoçarx təqdim etməlidirlər.

    Müsabiqədə iştirak edənlər dörd yaş qrupuna bölünürlər: birinci qrupda 7 yaşdan 11 yaşa qədər, ikinci qrupda 12 yaşdan 15 yaşa qədər, üçüncü qrupda 16 yaşdan 19 yaşa qədər, dördüncü qrupda isə 20 yaş və yuxarı orenburqlular iştirak edəcəklər.

    Müəlliflər 2024-cü il dekabrın 1-dək öz videolarını orijinalda və ya istənilən fayl diskinə köçürməklə təşkilatçının oo.rnkaa.orenburqskaya.obl@mail.ru ünvanına göndərə bilərlər. Hər yaş qrupu üzrə qaliblər pul mükafatı alacaqlar.

    Fəridə Abdullayeva

    AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri

    Moskva

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Bu gün Xalq şairi Məmməd Arazın doğum günüdür

    Xalq şairi Məmməd Araz Azərbaycan ədəbiyyatında çoxcəhətli və zəngin ədəbi irsinə, sənətkarlıq qüdrətinə görə özünəməxsus yeri və mövqeyi olan görkəmli söz ustadıdır. Məmməd Araz mənalı, keşməkeşli və şərəfli, bütövlükdə Vətənə və sənətə həsr olunmuş əsl şair-vətəndaş ömrü yaşayıb. Sənətkarın tərcümeyi-halı, taleyi daha çox onun yaradıcılığında öz əksini tapıb. Məmməd Araz özü də şeirlərində bunu dəfələrlə etiraf edib. Kitablarından birinə yazdığı müqəddimədə deyilir: “Əsl tərcümeyi-hal şairin şeirləridir. Şair çox halda öz yazılarının baş qəhrəmanı ola bilir”.

    Dərin məzmunlu, oxunaqlı və milli mündəricəli şeirləri ilə Məmməd Araz vətəndaş qeyrətli ədəbiyyat nəhəngidir. O, həm də milli azadlıq ideyalı əsərləri ilə istiqlal şairi olaraq əbədi şöhrət qazanıb.

    AZƏRTAC xəbər verir ki, bu gün Xalq şairi Məmməd Arazın anadan olmasının 91-ci ildönümü tamam olur. Böyük sənətkarın təkrarolunmaz yaradıcılığı zəngin ənənələrə malik milli ədəbiyyatımızı yeni mərhələyə çıxarıb, Azərbaycan fəlsəfi və siyasi lirikası onun dühası hesabına daha da zənginləşib.

    Məmməd Araz böyük poetik ilhama malik olan sənətkarlardan idi. Sözün və sənətin Məmməd Araz zirvəsinə gedən yolu heç də həmişə hamar olmayıb. Onun həyatı da sənəti kimi daşlı-qayalı yollardan keçib.

    1933-cü il oktyabrın 14-də Şahbuz rayonunun Nursu kəndində dünyaya göz açan Məmməd Araz ilk təhsilini həmin kənddə alıb. 1954-cü ildə Azərbaycan Pedaqoji İnstitutunu bitirən böyük sənətkar 1961-ci ildə Moskvada Maksim Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutunda oxuyub. Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatında bədii ədəbiyyat redaksiyasının müdiri, sonra isə baş redaktorun müavini, “Ulduz” jurnalında məsul katib, “Ədəbiyyat və incəsənət” qəzetində baş redaktorun müavini işləyib. 1971-1981-ci illərdə Azərbaycan Yazıçılar İttifaqının poeziya bölməsinə rəhbərlik edən Məmməd Araz 1974-cü ildən ömrünün sonunadək “Azərbaycan təbiəti” jurnalının baş redaktoru olub.

    Böyük sənətkar 2004-cü ilin dekabrın 1-də Bakıda vəfat edib və Fəxri xiyabanda dəfn olunub.

    Harada işləməsindən, hansı vəzifəni tutmasından asılı olmayaraq, Məmməd Araz əslində bütün ömrü boyu bir vəzifəni icra edib. O da poetik Azərbaycan dünyasına xidmət, Vətən qarşısında vətəndaşlıq borcunu yerinə yetirməkdir. Böyük istedadı və poetik bacarığı sayəsində Məmməd Araz Nizami Gəncəvi, Məhəmməd Füzuli, Mirzə Ələkbər Sabir və Səməd Vurğun poeziyası ilə ona qədər gəlib çatan klassik şeir ənənəsini və üslubunu təkmilləşdirərək hamının gördüyü və bildiyi, lakin dilə gətirməyi bacarmadığı məsələləri ictimai düşüncənin məhsulu edib, Azərbaycanda vətəndaşlıq poeziyasının əsasını qoyub. Gənc yaşlarından başlayaraq yarım əsrdən artıq davam edən Məmməd Araz yaradıcılığı mənsub olduğu xalqa layiqli şair – vətəndaş xidməti nümunəsidir. Onun şeirinin əvvəli də, axırı da Vətəndir. Məmməd Araza məxsus “Vətən daşı olmayandan olmaz ölkə vətəndaşı” məşhur misraları müasir dövrdə poeziyada və ictimai mühitdə vətəndaşlığın milli düsturu kimi qəbul olunur.

    Məmməd Araz yaradıcılığının baş qəhrəmanı Azərbaycandır. Onun “Vətən mənə oğul desə”, “Məndən ötdü, qardaşıma dəydi”, “Mənim Naxçıvanım”, “Ata ocağı”, “Ana yurdum, hər daşına üz qoyum” şeirləri vətən mövzusunda ən yaxşı əsərlər kimi dillər əzbəridir. Poeziyamızda Azərbaycan mövzusunda çox yazılıb. Azərbaycana çoxlu şeirlər ithaf olunub. Amma Məmməd Arazın “Azərbaycan – dünyam mənim” şeirinin bənzəri yaradılmayıb. Bu şeirin bütün intonasiyası şair qəlbinin ağrılarından, fəal vətəndaş narahatlığından keçir. Şeir yaradıcılığında olduğu kimi, poemaları ilə də Məmməd Araz təkrarsızdır. Onun “Üç oğul anası”, “Araz axır”, “Mən də insan oldum”, “Paslı qılınc”, “Əsgər qəbri”, “Atamın kitabı” poemaları hər şeydən əvvəl, insan mənəviyyatının mürəkkəbliyi, tarix və müasirlik, milli tale və tarixi yaddaşın bərpası kimi fundamental məsələlərə həsr olunub.

    Ümummilli Lider Heydər Əliyev Xalq şairi, poeziyamızın istedadlı nümayəndəsi Məmməd Araz yaradıcılığına və şəxsiyyətinə daim yüksək qiymət verib. Təsadüfi deyil ki, Məmməd Araz ilk yaradıcılığa ötən əsrin 50-ci illərindən başlasa da, onun təkrarsız istedadı 1970-ci illərdə, Ulu Öndərin Azərbaycana rəhbərliyinin birinci dövründə parlayıb. Məmməd Araza böyük şöhrət gətirən “Atamın kitabı”, “Həyatın və sözün rəngləri”, “Oxucuya məktub”, “Qanadlı qayalar”, “Aylarım, illərim” kitabları məhz bu illərdə çap olunub, əsərləri xarici dillərə tərcümə edilərək geniş oxucu kütləsinin məhsuluna çevrilib. 1975-ci ildə Azərbaycan Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif olunan böyük şairə 1978-ci ildə “Əməkdar mədəniyyət işçisi” fəxri adı verilib, 1995-ci ildə isə Ümummilli Lider Heydər Əliyev Xalq şairi Məmməd Arazı “İstiqlal” ordeni ilə təltif edib. Ulu Öndər Məmməd Araz sənətini yüksək dəyərləndirərək deyib: “Bu gün bir daha Məmməd Arazın Azərbaycan xalqının mədəniyyətinə, ədəbiyyatına verdiyi töhfələri gördük, eşitdik və bunların xalqımız üçün nə qədər faydalı olduğunu bir daha bildik, bir daha dərk etdik ki, Azərbaycan xalqının həyatında Məmməd Arazın yaradıcılığının nə qədər böyük əhəmiyyəti var”. Ümidvaram ki, Azərbaycan xalqı daim müstəqilliyini qoruyub saxlayacaq və müstəqil Azərbaycanın ilk “İstiqlal” ordeninə layiq görülmüş şəxsiyyətlərdən biri kimi Məmməd Araz Azərbaycan xalqının tarixində indi olduğu kimi, gələcəkdə də öz yerini tutacaqdır”.

    Azərbaycan ədəbiyyatının inkişafındakı xidmətlərini nəzərə alan Prezident İlham Əliyev görkəmli sənətkarın xatirəsinin əbədiləşdirilməsi, yubileylərinin keçirilməsi haqqında sərəncamlar imzalayıb. Bu sərəncamlar Azərbaycan ədəbiyyatının, bütövlükdə yaradıcı ziyalıların, o cümlədən Məmməd Araz sənətinin və şəxsiyyətinin böyük himayədarı, Ulu Öndər Heydər Əliyev ənənələrinin müasir şəraitdə uğurlu davamı kimi yüksək dəyərə malikdir.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • “Sözdən yazıya və yaddaşa” – yeni nəşr

    Tanınmış şair-publisist Dəyanət Osmanlının “Sözdən yazıya və yaddaşa” adlı yeni məqalələr toplusu “Elm və təhsil” nəşriyyatında çapdan çıxıb.

    AZƏRTAC xəbər verir ki, Azərbaycanda Atatürk Mərkəzinin nəşri seriyasından olan bu kitabda müəllifin müxtəlif illərdə yazdığı məqalələrdən seçmələr toplanıb. Müstəqillik illərində dövlətimizin ədəbiyyat siyasəti, tanınmış yazıçılar haqqında bədii-ictimai portretlər, ədəbi mühit və ədəbiyyata ədəbi-tənqidi münasibət burada yer almış yazıların əsas məğzini təşkil edir.

    Kitabın məsləhətçisi akademik N.Cəfərov, redaktoru filologiya üzrə fəlsəfə doktoru İ.Abdullayevadır.

    Qeyd edək ki, Dəyanət Osmanlı 1996-cı ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, 1997-ci ildən isə Yazıçılar Birliyinin İdarə Heyətinin üzvüdür.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Türkiyənin İzmir və İstanbul şəhərlərində “Azərbaycan mədəniyyət və sənət günləri” keçiriləcək

    İstanbul, 11 oktyabr, Günel Karatepe, AZƏRTAC

    Türkiyədəki səfirliyimizin nəzdindəki Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin təşkilatçılığı və Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin dəstəyi ilə qardaş ölkənin İzmir və İstanbul şəhərlərində “Azərbaycan mədəniyyət və sənət günləri” keçiriləcək.

    AZƏRTAC xəbər verir ki, Azərbaycan günləri Mədəniyyət Mərkəzinin fəaliyyətinin əsas istiqaməti olan milli mədəniyyətimiz, tariximiz, ədəbiyyatımız və Azərbaycan dilinin Türkiyənin bölgələrində geniş təbliği, habelə mədəni əlaqələrimizin daha da möhkəmləndirilməsinə dəstək məqsədilə təşkil olunan silsilə tədbirlər çərçivəsində baş tutacaq.

    Oktyabrın 15-də İzmirdə keçiriləcək “Azərbaycan mədəniyyəti və sənəti günü” çərçivəsində Mötbe Mədəniyyət Mərkəzinin sərgi zalında milli mədəniyyətimizə, eləcə də suvenirlər, əl işləri və milli geyimlərə dair sərgi təqdim olunacaq.

    Bununla yanaşı, Bakı Milli Geyim Evinin kolleksiyasına aid tarixi Azərbaycan geyimlərinin moda sərgisi olacaq. Milli geyimlərimiz türkiyəli gənclər tərəfindən təqdim edəcək.

    Mötbe Mədəniyyət Mərkəzinin konsertlər sarayında konsert proqramı təqdim ediləcək.

    “Azərbaycan mədəniyyət və sənət günləri” oktyabrın 17-də İstanbulda davam edəcək. İstanbulun Atatürk Mədəniyyət Mərkəzində Azərbaycan Milli Xalça Muzeyinin kolleksiyasına aid, muzeyin mütəxəssisi, Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının üzvü Elnarə Rəsulovanın əl işi olan xalçaların sərgisi açılacaq və bir həftə davam edəcək.

    Bununla yanaşı, Atatürk Mədəniyyət Mərkəzinin sərgi zalında Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyinin Etnoqrafiya şöbəsinin müdiri dosent Gülzadə Abdulovanın kolleksiyasına aid geyimlər sərgilənəcək, Azərbaycan xanımlarının tarixi paltarları, onların özünəməxsus naxışları podiumda təqdim olunacaq.

    Tədbir çərçivəsində azərbaycanlı sənətçilərinin iştirakı ilə konsert proqramı nəzərdə tutulur.

    Hər iki şəhərdə təşkil olunacaq konsert proqramlarında həm Azərbaycandan gedən, həm də Türkiyədə yaşayan azərbaycanlı incəsənət ustaları, milli musiqi alətlərinin ifaçıları, habelə Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin “Azərbaycan Xalq Rəqsləri Ansamblı”nın iştirakı ilə hazırlanan bədii gecədə milli musiqilərimiz və rəqslərimiz ifa olunacaq.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • “TRT” xəbər agentliyi Azərbaycan şairi Əhməd Cavad haqqında geniş xəbər hazırlayıb

    Türkiyənin “TRT” xəbər agentliyi Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, böyük şair Əhməd Cavad haqqında geniş yazı hazırlayıb.

    AZƏRTAC xəbər verir ki, “Azərbaycanın milli şairi: Əhməd Cavad” sərlövhəsi ilə yayımlanan xəbərdə dahi şairin yaradıcılığı ilə yanaşı həyatının maraqlı məqamları da geniş işıqlandırılıb.

    “Fırtınalar dursun yana, salam Türkün bayrağına…”. Azərbaycanın Dövlət Himni və “Çırpınırdın Qara dəniz” əsərinin müəllifi, istiqlal mübarizəsinin qəhrəmanı Əhməd Cavadın güllələnməsindən 87 il ötür” sözləri ilə başlayan yazıda bildirilib ki, Əhməd Cavad 1906-cı ildən başladığı təhsilini 1912-ci ildə tamamlayıb. Həmin il Osmanlı İmperiyası Balkan Müharibəsinə girmişdi. Əhməd Cavad, maarifçi dostu Abdulla Şaiq ilə birlikdə “Qafqaz Könüllü Taboru”na qoşularaq İstanbul’a gedib. Trakiyada Osmanlı əsgərləri ilə birlikdə Bolqar ordusuna qarşı döyüşüb. Sonralar Bakıda fəaliyyət göstərən “Müsəlman Cəmiyyəti-Xeyriyyəsinə” üzv olan Cavad, 1915-ci ildə Azərbaycandan Batum, Qars, Ərdahan, Sarıqamış, Trabzon və Ərzurum sakinlərinə və rus ordusuna əsir düşən Osmanlı əsgərlərinə yardım aparan heyətdə yer alıb.

    Məqalədə Əhməd Cavadın duyğularını şeirlə ifadə edərək xalqına ruh yüksəkliyi verməyə çalışdığı, bütün şeirlərini Vətənə, Orduya həsr etdiyi ifadə olunub, onun şeirlərinə geniş yer verilib.

    Qeyd edilib ki, Əhməd Cavad Osmanlı əsgərləri ilə birlikdə Bakıdakı Yasamal Dağı mövqelərində rus-erməni-ingilis silahlı birləşmələrinə qarşı döyüşüb. Nuru paşanın komandanlığı altındakı Qafqaz İslam Ordusunun tərkibində Bakının işğaldan azad edilməsi uğrunda döyüşüb. O, 1918-ci il sentyabrın 15-də Bakıya ilk girən əsgərlərdən biri olub.

    Azərbaycanın müstəqillik dövründə həm şeirlər yazan, həm də müəllim və jurnalist kimi fəaliyyət göstərən Cavad, hökumətin milli marş müsabiqəsində iştirak edib. Cavadın, dahi Üzeyir Hacıbəyli tərəfindən bəstələnən marşı bəyənilsə də, bolşevik ordusunun Azərbaycanı işğalı ilə qəbul edilə bilmədi.

    “Türkiyədə şeirlərinin dərc olunması, Azərbaycanın müstəqilliyi uğrunda apardığı mübarizə və milliyyətçi şeirləri səbəbindən daim nəzarət altında olan Əhməd Cavad Stalinin “Böyük təmizləmə” siyasətinin qurbanı olub. O, əksinqilabçılıq və pantürkizm ittihamları ilə həbs olunaraq ölüm cəzasına məhkum edilib. Əhməd Cavad 1937-ci il oktyabrın 13-də güllələnib. 1955-ci ildə SSRİ Baş Prokurorluğu Əhməd Cavad haqqında irəli sürülən bütün ittihamların əsassız olduğunu bildirib. Onunla bağlı bəraət qərarı öldürüldükdən sonra verilib” – deyə yazıda bildirilib.

    Məqaləyə şairin həyatı ilə bağlı infoqrafika əlavə edilib.

    Qeyd edək ki, Azərbaycan mənbələrində Əhməd Cavadın güllələnmə tarixi 12 oktyabr göstərilir.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Bu gün görkəmli şair Əhməd Cavadın anım günüdür

    Bu gün Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, böyük şair, tanınmış maarifçi və ictimai xadim Əhməd Cavadın anım günüdür.

    AZƏRTAC xəbər verir ki, XX əsrin otuzuncu illərinin sonunda günahsız yerə repressiya qurbanı olmuş şairin vəfatından 87 il ötsə də, xalqımız şair oğlunu heç vaxt unutmayıb.

    2022-ci ildə Prezidentin Sərəncamı ilə Əhməd Cavadın anadan olmasının 130 illiyi ölkəmizdə və xaricdə silsilə tədbirlərlə qeyd edilib.

    Ə.Cavad 1892-ci il mayın 5-də Gəncə qəzasının Şəmkir dairəsinin Seyfəli kəndində ruhani ailəsində dünyaya gəlib. Atası Məmmədəli axund olub. Azərbaycanın görkəmli tarixi simalarından biri kimi tanıdığımız Cavadxan axund Məmmədəlinin atası ilə yaxın idi və ailədə həmişə onun haqqında xoş söhbətlər gedərdi: mərdliyi, igidliyi, xalq yolunda qəhrəmanlıqla həlak olması dönə-dönə xatırlanırdı. Elə bu hörmət və ehtiramın əlaməti kimi axund Məmmədəli oğlunun adını Cavad qoyub. Cavad beş yaşına çatmamış atası dünyasını dəyişib. O, ilk təhsilini molla məktəbində alıb, üç il orada oxuyub. Sonrakı təhsilini Gəncədə Müsəlman Ruhani Seminariyasında alıb (1906-1912-ci illər) və oranı müvəffəqiyyətlə bitirib. 1913-cü ildə Zaqafqaziya şeyxülislamı Pişnamazzadənin imzası ilə ona müəllimlik şəhadətnaməsi verilib. Həmin ildə Şəmkir, Gədəbəy, Zaqatala və Gəncədə dərs deyib. Birinci Dünya müharibəsi başlayanda müharibəyə gedib, dörd il cəbhədə müxbir, xeyriyyə cəmiyyətinin üzvü, katibi, bəzən də sədr müavini kimi fəaliyyət göstərib. O, Şimali Qafqazda, Dağıstanda, Batumda, Qarsda, Ərdəhanda, Gürcüstan və Türkiyədə olub. Ən çox türk xalqları yaşayan bölgələrə gedərək onlara maddi və mənəvi yardım göstərib.

    Müharibədən sonra müəllim işləməklə yanaşı, həm yaradıcılıqla məşğul olub, həm də Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaradılmasında yaxından iştirak edib. Əhməd Cavad 1920-ci ildə Quba qəzasının Xuluq kəndində müəllim təyin olunub. 1922-ci ilin yayına kimi burada türk və rus dillərindən dərs deyib. O, 1922-ci ildə ali məktəbə daxil olmaq məqsədi ilə Bakıya gəlib. Azərbaycan Ali Pedaqoji İnstitutuna daxil olub, 1926-cı ildə oranı bitirib. Nərimanov adına Texnikumda, Pambıqçılıq İnstitutunda (indiki Azərbaycan Dövlət Aqrar Universiteti) müəllim, dosent, professor və kafedra müdiri vəzifələrində çalışıb.

    Ə.Cavad həyatının 29 ilini müəllimlik kimi müqəddəs peşəyə bağlayıb. İbtidai sinif müəllimliyindən ali məktəbin kafedra müdirliyinə qədər mürəkkəb inkişaf yolu keçib. Xalq Cümhuriyyəti dövründə “Azərbaycan dilinin sərfi və nəhvi” adlı ilk dərsliyin müəllifi olub. O, rus dili üzrə professor rütbəsi alan ilk azərbaycanlı alim idi, 8-10 dildə sərbəst oxumaq, danışmaq və yazmağı bacarırdı. Gəncə mədrəsəsində H.Cavid kimi filosof-şairdən, Abdulla Sur kimi tənqidçi-ədəbiyyatşünasdan dərs alan Cavad öz təxəllüsünü türkiyəli şair Əhməd Cavadın adından götürmüşdür. Beləliklə, eyni tarixi dövrdə Türk dünyasında iki Əhməd Cavad yazıb-yaradırdı.

    İstedadlı şair “Yaşıl qələmlər” adlı cəmiyyətin yaradıcısı və katibi, Azərbaycan Proletar Yazıçılar Cəmiyyətinin üzvü idi. Xalq Cümhuriyyətinin milli marşlarının əksəriyyətini o yazıb. Dövlət Himnimizin mətnini də o qələmə alıb.

    1920-ci ilin aprel hadisələrindən sonra Ə.Cavada yaradıcılıqla məşğul olmağa imkan verilməyib. 1923-cü ildə Müsavat Partiyasının liderlərindən Mirzəbala Məmmədzadənin Türkiyəyə qaçırılmasında Cavadı günahlandırıb həbs edirlər. Xuluq kəndində işləyərkən dostluq etdiyi müəllim yoldaşı H.Musayev M.C.Bağırovun yanına gəlir və şairin azad olunmasını xahiş edir. Bağırov onu eşidir.

    Ə.Cavad ikinci dəfə haqqında danışacağımız “Göygöl” şeirinə görə həbs edilir. Bu şeiri oxuyan ozamankı rəhbərlərdən S.Ağamalıoğlu demişdi: “Kim deyər ki, Azərbaycanın Puşkini yoxdur? Cavad Azərbaycan ədəbiyyatının Puşkinidir. “Göygöl” doğrudan-doğruya Azərbaycan ədəbiyyatının incisidir”. Lakin şairin bədxahlarından üç nəfər bildirir ki, şeir antisovet ruhludur. Dərhal Ə.Cavadın həbs olunması əmri verilir. Beş-altı ay çəkən sorğu-sualdan sonra “Göygöl”ə heç bir siyasi rəng verə bilmirlər və şairi həbsdən buraxırlar.

    O, 1920-1937-ci illərdə dəfələrlə həbs olunub, təqiblərə məruz qalıb.

    1937-ci il martın 21-də şairi Azərbaycan Yazıçılar İttifaqının üzvlüyündən çıxarırlar. Həmin il iyunun 4-də onu H.Cavid, M.Müşfiq və V.Xuluflu ilə eyni vaxtda həbs edirlər. Oktyabrın 12-dən 13-nə keçən gecə 15 dəqiqəlik məhkəmənin qərarı ilə ona güllələnmə kəsilir. Şairin sağ qalan ailə üzvlərinin taleyi isə daha ağır və faciəli olur. Şükriyyə xanım həyat yoldaşının ölümündən sonra “vətən xaininin həyat yoldaşı” kimi uşaqları ilə birlikdə həbs edilir. Yeddi ildən sonra sürgündən azad edilsə də, ona Bakıda yaşamaq qadağan olunur. Yalnız 1955-ci ilin dekabrında ailə bəraət alır.

    Tarix insan səhvlərini düzəldir. 1958-ci ildə Əhməd Cavadın “Şeirlər”, 1961-ci ildə “Sən ağlama, mən ağlaram” kitabı çap olunur. Şairliklə yanaşı, həm də istedadlı tərcüməçi olan Əhməd Cavadın dilimizə çevirdiyi əsərlər – 1961-ci ildə Fransua Rablenin “Qarqantua və Pantaqruel”, 1962-ci ildə Vilyam Şekspirin “Otello”, “Romeo və Cülyetta”, 1978-ci ildə Şota Rustavelinin “Pələng dərisi geymiş pəhləvan” əsərləri işıq üzü görür.

    Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2019-cu il 7 may tarixli Qərarı ilə Əhməd Cavad Azərbaycan Respublikasında əsərləri dövlət varidatı elan olunan müəlliflərin siyahısına daxil edilib.

    Azərbaycan xalqının azadlığı və istiqlaliyyəti uğrunda mübarizə aparan, bu yolda “xalq düşməni” damğası ilə güllələnən Əhməd Cavad, zaman gəldi ki, xalqının qəhrəmanı kimi yenidən tarixin səhnəsində öz yerini, layiq olduğu zirvəni tutdu. Azərbaycan var olduqca bu yer onun olacaq!

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Gülər Hüseynovanı doğum günü münasibətilə təbrik edirik! (12 Oktyabr)

    Azərbaycanın mədəniyyət və ədəbiyyat portalının rəhbərliyi, bütün kollektivi BAKI PEŞƏKARLAR AKADEMİYASININ TƏSİSÇİ VƏ PEŞƏKAR TƏLİMÇİ GÜLƏR HÜSEYNOVAnı doğum günü münasibətilə səmimi qəlbdən təbrik edir, möhkəm cansağlığı, xoşbəxt həyat, pedaqoji fəaliyyətində yeni-yeni uğurlar diləyir!

    Dodaqlarınızdan gülüş, yanaqlarınızdan isə təbəssüm əskik olmasın! Sevib, sevdiyiniz insanların əhatəsində qalın! Ən əsası isə Qadın səadəti!

    Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidməti və İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsi.