Rahilə Dövranın Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevə həsr etdiyi “Bir insan ömrünə nələr sığar-mış…” poemasını əlyazma şəklində oxudum. Ulu Öndərə həsr olunmuş onlarla poemanı xatıradım və belə fikirləşdim ki, hər bir şair eyni mövzuya öz daxili dünyasının gözü ilə baxır. Çünki hər bir şairin əvəzolunmaz insana, dahi şəxsiyyətə öz sevgisi, öz məhəbbəti var.
Poemanın “Proloq” hissəsində ənənəvi forma diqqətimi cəlb etdi. Yəni bir sıra sənətkarlarımızın yaradıcılığında olduğu kimi Rahilə Dövranın poema-sında da çətin sınaq qarşısında qalan müəllifin duyğu və düşüncələri ,həyəcanı təbii şəkildə verilib.
Müəllif çətin imtahan qarşısında qaldığını, işlə-yəcəyi mövzunun çətinliyi barədə narahatlığını giz-lətmir.
Ulu Öndər Heydər Əliyev elə böyük tarixi şəx-siyyətdir ki, onun haqqında həqiqətən də söz desək çox çətindir. Çünki deyilən hər bir sözün böyük və ağır məsuliyyəti var. Ona görə də müəllif ruhuna və qəlbinə yaxın olan bir mövzuda əsər yazdığını dönə-dönə vurğulayır, gördüyü və şahidi olduğu bir çox hadisələrə şair gözü ilə yenidən baxır.
Poemanın “Heydər Əliyev muzeyində”, “Naxçıvan Ali Sovetinin sessiyasında”, “Ümid körpüsü”, “Qur-tuluş”, “Dünya azərbaycanlılarının I qurultayı”, “Yuxusuz gecələr”, “Atəşkəs”, “El sevinci”, “Gənc zabitlərlə görüş”, “Aci xəbər”, “Ümumxalq matəmi”, “Ata əmanəti” kimi fəsilləri gözlərimiz önündə canlı lövhələr yaradır.
Müəllif hər bir hadisəyə real yanaşır, böyük sevgi və məhəbbətlə ümummilli xalq sevgisini qələ-mə alır. “Heydər-Xalq Xalq-Heydər” birliyi əsərin ana xəttini təşkil edir.
Müəllif “Heydər Əliyev muzeyində” fəslində-hər bir eksponata canlı varlıq kimi baxır. “Canlı bir şahiddir foto, sənədlər, dövrün, zəmanənin aynası kimi”-deyərək hər bir tarixi sənədin arxasında xalqı-mızın taleyini görür. Ağrı-acılar, sevinclər bu sənəd-lərin dili ilə bizə çox sözlər deyir. Ulu Öndərin Kremldə çalışdığı illəri müəllif belə səciyyələndirir:-
Öndər sayəsində yüksəldi dövlət,
Baykaldan Amura yollar çəkildi.
Hər yerdə intibah, çoxaldı sərvət,
Yüzlərlə qəsəbə, şəhər tikildi.
Müəllıf sonrakı fəsillərdə də Ulu Öndərin gərgin əməyini, vətənpərvərliyinı canlı lövhələrlə yarada bilir. Qanlı Yanvar faciəsindən sonar Bakıya gələn, lakin orada yaşamasına imkan verilmədiyi üçün Naxçıvana dönən Heydər Əliyevin Ali sədri seçilməsindən sonrа xalqa arxa, dayaq olması, Naxçıvanı ağır,çətin vəziyyətdən çıxarmaq üçün İranla, Türkiyə ilə əlaqələr yaratması böyük sevgi ilə tərənnüm olunur.
“Ümüd körpüsü” fəslində Rahilə Dövran bir şair kimi 1992-ci ilin may ayını göz önündə can-landırır:-
Dayanmışdı Araz üstə,
Azəri, türk vətəndaşlar.
O tay, bu tay, dəstə-dəstə,
Qovuşmuşdu türk qardaşlar.
Ulu Öndərin 1993-cü ildə yenidən Bakıya qayıtması, siyasi xadim kimi daha böyük işlər gör-məsi, atəşkəsə nail olması poemada xronoloji ardı-cıllıqla işlənmişdir. Öndərin böyük xidmətlərinı müəllif özünəməxsus şəkildə belə səciyyələndirir:-
Xidmətin saymaqla bitirmək olmaz,
Hara nəzər salsan izi görünür.
Öndər bir Günəşdir, nuru azalmaz,
Bitib tükənərmi əbədi bir nur?!
Rahilə Dövran poemanın hər bir fəslini böyük sevgi ilə işləmişdir. Hiss olunur ki, müəllif hər bir sahəyə aid duyğu və düşüncələrini qələmə almaq is-tərkən çox düşünüb –daşınıb, tarixi sənədlərə əl atıb, məsuliyyət hissini bir an olsun unutmayıb.
Müəllif poemanın “Epiloq”unda ulu öndərin xalqa bəxş etdiyi azadlıqdan, səadətdən söz açır. Da-hi ınsanın həmişə bizimlə olduğunu qeyd edir:-
Olmasa da aramızda Ulu Rəhbər,
O, diridir, hər bir zaman bizimlədir.
O, xoşbəxtlik, firavanlıq, parlaq zəfər,
El atası, Baş Komandan bizimlədir!
Poema xoş bir sonluqla tamamlanır:-
Salnamədir uca-uca göydələnlər,
Vuruşlardan, döyüşlərdən bizə xəbər.
Körpələrin gülüşüdür təzəcə tər,
O, sahilsiz, sonsuz ümman bizimlədir!
Bəli, Ulu Öndər həmişə bizimlədir. Müəllif bu həqiqəti öz poemasında dönə-dönə vurğulayır. Ümid edirik ki, Rahilə Dövranın Ümummilli Liderimizə həsr etdiyi bu poema oxucuların da diqqətini cəlb edəcəkdir.
Asim YADİGAR,
Naxçıvan Muxtar Respublikası Yazıçılar Birliyinin sədri,
Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin deputatı, şair.