Blog

  • Xalq şairi Zəlimxan YAQUB.”GƏLİRƏM”

    Duyğuların zirvəsinə baş vurub,
    Uca sözün ucasından gəlirəm.
    Gör nələr var üçcə hərfin canında,
    “Söz”ün bircə hecasından gəlirəm.

    Ömür üzən, gün qocaldan, yaş yoran,
    Dincəlməyə aman verə, kaş, yoran.
    Sualların saç ağardan, baş yoran,
    “Neyçün”ündən, “necə”sindən gəlirəm.

    Danışdırdım hər pərdəni, hər simi,
    Dərk eylədim avandımı, tərsimi.
    Məktəb açdı, Tanrı verdi dərsimi,
    Ustadından, xocasından gəlirəm.

    Tilsim ömrün, qıfıl ömrün, sirr ömrün,
    Hünərin var qapısından gir ömrün.
    Yuxusuna haram qatmış bir ömrün,
    Min yuxusuz gecəsindən gəlirəm.

    Süzülmüşəm tarixlərin ruhundan,
    Od almışam yananların ahından.
    İnsanların Adəmindən, Nuhundan,
    Cavanından, qocasından gəlirəm.

    Qorxusu yox nə amanın, nə ahın,
    Günəşi var hər açılan sabahın.
    Qapısında xidmətçiyəm Allahın,
    Qapısından, bacasından gəlirəm.

    2000, 3 may

  • Ustad tarzən, Xalq artisti Ramiz Quliyev vəfat edib

    Azərbaycan mədəniyyətinə ağır itki üz verib. Görkəmli tarzən, pedaqoq, Dövlət mükafatı laureatı, Xalq artisti, professor Ramiz Quliyev 15 oktyabr 2025-ci il tarixində, 78 yaşında vəfat edib
    Ramiz Əyyub oğlu Quliyev 30 aprel 1947-ci ildə Ağdam şəhərində anadan olub.
    1960-cı ildə Ağdam şəhər 7 illik musiqi məktəbini tar ixtisası üzrə bitirib. Həmin ildən Ü.Hacıbəyli adına Ağdam Orta İxtisas Musiqi Məktəbində təhsilini davam etdirib. 1964 –1969-cu illərdə Ü.Hacıbəyli adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında (indiki Bakı Musiqi Akademiyası) tar və dirijorluq ixtisasları üzrə təhsil alıb. 
    1963–1974-cü illərdə Ağdam və Bakıda musiqi məktəblərində müəllim işləyib. Daha sonra Ü.Hacıbəyli adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında Xalq çalğı alətləri kafedrasında tar ixtisası üzrə müəllimlikdən professorluğa kimi yüksəlib. Ustad tarzən 1990–2002-ci illərdə həmin kafedraya rəhbərlik edib. 2004-cü ildən ömrünün sonunadək Bakı Musiqi Akademiyasında “Şifahi ənənəli Azərbaycan professional musiqisi və onun yeni istiqamətlərinin tədqiqi: orqanologiya və akustika” elmi-tədqiqat laboratoriyasının baş elmi işçisi vəzifəsində çalışıb.
    Ramiz Quliyev pedaqoji fəaliyyətlə yanaşı, tar ifaçılığı sənətinə dair sanballı kitab və dərs vəsaitlərinin müəllifidir. Müxtəlif illərdə nəşr olunan “Azərbaycan bəstəkarlarının əsərlərinin tar və fortepiano üçün işləmələri”, “Xarici bəstəkarların əsərlərinin tar və fortepiano üçün işləmələri” dərs vəsaitləri, eləcə də “Azərbaycan və xarici bəstəkarların əsərlərinin iki tar və fortepiano üçün köçürmə və işləmələri” adlı ikicildlik kitabı böyük maraqla qarşılanıb və bu gün də təhsil ocaqlarında geniş tədris olunur. 
    Ramiz Quliyev eyni zamanda Heydər Əliyev Fondu və Mədəniyyət Nazirliyinin dəstəyi və təşkilatçılığı ilə həyata keçirilən yerli və beynəlxalq incəsənət layihələrində yaxından iştirak edib, bir sıra müsabiqələrdə, festivallarda münsiflər heyətinin sədri kimi fəaliyyət göstərib.  
    Sənətkar Türkiyə, Əfqanıstan, Suriya, İsveçrə, Almaniya, Pakistan, Əlcəzair, Tunis, Hindistan, Yaponiya, ABŞ, Kanada, Polşa, Danimarka, İran, İraq, Fransa, İngiltərə, İsrail, Norveç və digər ölkələrdə qastrol səfərlərində və beynəlxalq festivallarda musiqi mədəniyyətimizi yüksək səviyyədə təmsil edib.  
    Ustad tarzənin musiqi mədəniyyətimizin inkişafındakı xidmətləri dövlətimiz tərəfindən daim yüksək qiymətləndirilib. O, “Əməkdar artist” (1982), “Xalq artisti” (1988) fəxri adlarına, “Şöhrət” (2007) və “Şərəf” (2017) ordenlərinə, eləcə də Azərbaycan Respublikasının Dövlət Mükafatına (2014) layiq görülüb. Sənətkar 2004-cü ildən Prezidentin fərdi təqaüdçüsü idi. 
    Mədəniyyət Nazirliyinin kollektivi Xalq artisti Ramiz Quliyevin vəfatından kədərləndiyini bildirir, mərhumun ailəsinə və yaxınlarına dərin hüznlə başsağlığı verir.
    Allah rəhmət eləsin.

    Mənbə: https://culture.gov.az/

  • Mədəniyyət Nazirliyində Türkmənistan nümayəndə heyəti ilə görüş keçirilib

    Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə 13-15 oktyabr tarixlərində ölkəmizdə Türkmənistan Mədəniyyəti Günləri keçirilir. 
    Bu münasibətlə Türkmənistan mədəniyyət nazirinin müavini Nursəhet Şirimovun rəhbərliyi ilə qardaş ölkənin mədəniyyət xadimləri və incəsənət ustalarından ibarət geniş nümayəndə heyəti Azərbaycanda səfərdədir. 
    Oktyabrın 13-də Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyində Türkmənistan nümayəndə heyəti ilə görüş olub. 
    Qonaqları salamlayan nazir Adil Kərimli Azərbaycanda Türkmənistanın Mədəniyyət Günləri münasibətilə təbriklərini çatdırıb.
    Görüşdə iki ölkə arasında mədəniyyət sahəsində əməkdaşlığın inkişafına dair fikir mübadiləsi aparılıb.

    Mənbə: https://culture.gov.az/

  • Gənclər Kitabxanasında “Azərbaycan poeziyasında Fikrət Qoca imzası” adlı metodik vəsait hazırlanıb

    Bu il Azərbaycanın Xalq şairi, Dövlət mükafatı laureatı Fikrət Qocanın anadan olmasının 90 ili tamam olur. Bu münasibətlə Cəfər Cabbarlı adına Respublika Gənclər Kitabxanasında “Azərbaycan poeziyasında Fikrət Qoca imzası” adlı metodik vəsait hazırlanıb.

    Kitabxanadan AZƏRTAC-a bildirilib ki, təqdim olunan vəsaitdə Xalq şairi Fikrət Qocanın 90 illik yubileyinin qeyd edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyevin Sərəncamının tam mətni təqdim edilir. Metodik vəsaitdə filologiya elmləri doktoru Baba Babayevin “Sevgidən yoğurulmuş poeziya” adlı məqaləsi, Fikrət Qocanın həyat və yaradıcılığı haqqında qısa məlumat, görkəmli şəxslərin onun haqqında söylədikləri dəyərli fikirlər, “Fikrət Qoca irsinin kitabxanalarda təbliği” başlığı altında görkəmli şairin müəllifi olduğu və onun haqqında qələmə alınan kitabların və digər informasiya daşıyıcılarının kitabxanalarda geniş təbliği məqsədilə təşkil edilən müxtəlif kütləvi tədbirlərin həyata keçirilməsinə dair tövsiyələr diqqətə çatdırılır.

    Vəsaitin hazırlanmasında əsas məqsəd şairin ədəbi irsini geniş oxucu auditoriyasına, xüsusən də kitabxana işçilərinə, tələbələrə və informasiya sahəsində fəaliyyət göstərən mütəxəssislərə sistemli şəkildə təqdim etməkdir.

    “Azərbaycan poeziyasında Fikrət Qoca imzası” adlı metodik vəsait kitabxananın rəsmi saytında yerləşdirilib.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Kopenhagendə Azərbaycanın Zəfər Günü və Üzeyir Hacıbəylinin 140 illiyi qeyd olunub VİDEO

    Kopenhagenin “Albertslund” Mədəniyyət Mərkəzində Azərbaycanın İkinci Qarabağ müharibəsində Zəfərinin 5-ci ildönümü və dahi Azərbaycan bəstəkarı Üzeyir Hacıbəylinin 140 illiyinə həsr olunmuş tədbir keçirilib.

    AZƏRTAC xəbər verir ki, Diasporla İş üzrə Dövlət Komitəsinin dəstəyi, Danimarka-Azərbaycan “Vətən” Cəmiyyətinin təşkilatçılığı ilə keçirilən tədbir İsveçdə yaşayan azərbaycanlı pianoçu Aynur Məlikovanın təşəbbüsü ilə baş tutub.

    Konsertdə 200-dən çox musiqisevər – Azərbaycan və türk diasporlarının nümayəndələri, həmçinin çoxsaylı Danimarka tamaşaçısı iştirak ediblər.

    Tədbiri giriş nitqi ilə açan “Vətən” Danimarka-Azərbaycan Cəmiyyətinin sədri Mehriban Səfər Əliyeva musiqi ilə milli qüruru birləşdirən bu tədbirin əhəmiyyətini vurğulayıb və belə təşəbbüslərin Azərbaycan mədəniyyətinin Avropada tanıdılmasında mühüm rol oynadığını bildirib. O xatırladıb ki, beş il əvvəl azərbaycanlılar bir xalq kimi birləşərək öz torpaqlarını işğaldan azad edib, öz ölkəsinin tarixində yeni səhifə açıblar. “Qələbə keçmişə hörmət və gələcəyə inam rəmzidir, musiqi isə bu Zəfərin səsidir”, – deyə Cəmiyyətin sədri vurğulayıb.

    Sonra çıxış edən Türkiyənin Danimarkadakı səfirliyinin birinci katibi Özgür Kafadar tədbirin əhəmiyyətini vurğulayıb.

    Tədbirin proqramında pianoçu Aynur Məlikova, Azərbaycandan gəlmiş opera müğənnisi Aytac Şıxəlizadə və isveçli fleyta ifaçısı Katrin Yohanssonun ifasında xalqları birləşdirən sülh və dostluq körpüsünə çevrilmiş Azərbaycan və Skandinaviya əsərləri səsləndirilib.

    Üzeyir Hacıbəylinin musiqisi ilə yanaşı, onun davamçıları – Arif Məlikov, Fikrət Əmirov, Niyazinin əsərləri də ifa olunub.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Azərbaycanda Türkmənistan Mədəniyyəti Günləri keçiriləcək

    Türk dünyası ailəsinin üzvü olan Azərbaycan Respublikası ilə Türkmənistan Respublikasını qədim tarix, ortaq köklər və birgə mədəni-mənəvi dəyərlər birləşdirir. Son illər iki ölkə arasında münasibətlər sürətlə inkişaf edir, mədəniyyətin müxtəlif sahələri üzrə əməkdaşlıq dərinləşir.
    Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə 13-15 oktyabr tarixlərində ölkəmizdə Türkmənistan Mədəniyyəti Günləri keçiriləcək.
    Bu münasibətlə qardaş ölkənin mədəniyyət xadimləri və incəsənət ustalarından ibarət geniş nümayəndə heyəti Azərbaycana səfər edəcək.
    Maraqlı proqramı olan mədəniyyət günləri çərçivəsində Türkmənistanın musiqisi, dekorativ-tətbiqi sənəti, muzey eksponatları və mətbəx nümunələrinin geniş təqdimatı olacaq.
    Bundan əlavə, Azərbaycan Milli Kitabxanasında “Türkmənistan ədəbiyyatı guşəsi”nin də açılışı nəzərdə tutulur.
    Türkmənistan Mədəniyyəti Günləri xalqlarımızın daha da yaxınlaşmasına və mədəni əlaqələrin inkişafına mühüm töhfə olacaq.

    Mədəniyyət Günləri çərçivəsində 15 oktyabr tarixində Gəncə Dövlət Filarmoniyasında Türkmənistan Mədəniyyəti Günlərinin bağlanış mərasimində mədəniyyət-incəsənət ustalarının konserti baş tutacaq.

    Mənbə: https://culture.gov.az/

  • Xalq artisti Əminə Yusifqızı vəfat edib

    Azərbaycanın mədəniyyət ictimaiyyətinə ağır itki üz verib. Görkəmli aktrisa və bədii qiraət ustası, Xalq artisti Əminə Yusifqızı 2025-ci ilin 9 oktyabr tarixində, ömrünün 89-cu ilində vəfat edib.
    Əminə Yusifqızı 1936-cı il sentyabrın 24-də Bakıda anadan olub. 1961-ci ildə M.F.Axundzadə adına Pedaqoji Rus Dili və Ədəbiyyatı İnstitutunu (indiki Bakı Slavyan Universiteti) bitirib. O, məktəbli yaşlarından səhnə sənətinə böyük maraq göstərib. 1958–1964-cü illərdə Gənc Tamaşaçılar Teatrında, 1974-cü ilədək Akademik Milli Dram Teatrında aktrisa kimi fəaliyyət göstərib. “Anacan” (Y.Əzimzadə), “Son məktub” (R.İsmayılov), “Söz yarası” (Q.Rəsulov), “Ana tarla” (Ç.Aytmatov), “Şeytanın şagirdi” (B.Şou) və s. tamaşalarda maraqlı obrazlar yaradıb.
    1974-cü ildə “Azərbaycanfilm” kinostudiyasında işə başlayan Əminə Yusifqızı “Şərikli çörək”, “Sən niyə susursan?”, “Bizim küçənin uşaqları”, “Musiqi müəllimi” və s. filmlərdə, eləcə də televiziya tamaşalarında çəkilib. Çoxsaylı filmlərin dublyajında uğurla iştirak edib, kino qəhrəmanlarını öz məlahətli səsi ilə tamaşaçılara sevdirib.
    Əminə Yusifqızı klassik və çağdaş Azərbaycan poeziyasının yorulmaz təbliğatçısı kimi də sənət tariximizdə silinməz iz qoyub. Uzun illər çalışdığı Azərbaycan Dövlət Televiziya və Radiosunun efirində görkəmli şairlərimizin yaradıcılıq nümunələri onun qiraətində tamaşaçı və dinləyicilərin qəlbinə yol tapıb.
    Mədəniyyətimizin inkişafında xidmətləri yüksək qiymətləndirilən aktrisa 1982-ci ildə “Əməkdar artist”, 1998-ci ildə “Xalq artisti” fəxri adlarına, 2016-cı ildə isə “Şöhrət” ordeninə layiq görülüb.
    Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin kollektivi Xalq artisti Əminə Yusifqızının vəfatından kədərləndiyini bildirir, mərhumun ailəsinə və yaxınlarına dərin hüznlə başsağlığı verir.
    Allah rəhmət eləsin.

    Mənbə: https://culture.gov.az/

  • “Xalq şairi Bəxtiyar Vahabzadə 100” elektron məlumat bazası yaradılıb

    Bu il Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, Xalq şairi, dramaturq, ədəbiyyatşünas, pedaqoq və ictimai xadim, Dövlət mükafatları laureatı, akademik Bəxtiyar Vahabzadənin anadan olmasının 100 ili tamam olur. Bu münasibətlə Cəfər Cabbarlı adına Respublika Gənclər Kitabxanasında elektron məlumat bazası yaradılıb.

    Kitabxanadan AZƏRTAC-a bildirilib ki, elektron məlumat bazasında bir sıra rəsmi sənədlərin tam mətni, şairin zəngin həyat və yaradıcılığı, layiq görüldüyü fəxri adlar haqqında məlumat, elm, mədəniyyət, ədəbiyyat, mətbuat sahəsinin nümayəndələrinin, ictimai-siyasi xadimlərin onun haqqında söylədikləri dəyərli fikirlər yer alır.

    “Xalq şairi Bəxtiyar Vahabzadə 100” adlı bazada akademik Nizami Cəfərovun “Bəxtiyar Vahabzadə yaxud millətin şairi”, türkoloq, filologiya elmləri doktoru Nizami Məmmədov Tağısoyun “Bəxtiyar Vahabzadə poeziyasında idrakla intellektin vəhdəti” kimi məqalələrin tam mətni ilə yanaşı, şairin sözlərinə yazılmış bəstələrin, notların siyahıları, “Bəxtiyar Vahabzadə simpoziumu”, “Bəxtiyar Vahabzadənin gündəliyindən”, “Tərcümələr”, “Dissertasiya və avtoreferatlar”, “Virtual sərgi”, “Foto və video qalereya”, “Xatirəsinin əbədiləşdirilməsi” kimi bölmələr də mövcuddur.

    Bundan əlavə, kitabxana əməkdaşları tərəfindən hazırlanan elektron məlumat bazasında şairin müəllifi, redaktoru, rəyçisi olduğu və onun haqqında qələmə alınan kitablar, dövri mətbuat nümunələri sərgilənir.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Xalq yazıçısı Anar.“Səssizlik”

    Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun “Yazıçı” nəşriyyatında Xalq yazıçısı Anarın “2=3+4, yaxud iki ailədə üç Xalq yazıçısı, dörd Xalq şairi” adlı kitabı işıq üzü görüb. Nəfis tərtibatlı, illüstrasiyalı kitab Azərbaycan ədəbiyyatı irsinə böyük töhfələr vermiş iki nəsildən, onlar barədə həqiqətlərdən və onların ədəbi nümunələrindən ibarətdir.

    608 səhifəlik bu unikal kitabı tərtib edən Xalq yazıçısı Anar uzun illər ərzində təkcə öz yazdıqlarını yox, qəhrəmanlarının – Səməd Vurğun, Rəsul Rza, Nigar Rəfibəyli, Vaqif Səmədoğlu, Ənvər Məmmədxanlı və Yusif Səmədoğlunun yazdıqlarını eyni ideya-estetik yaradıcılıq məcrasına qoşaraq, onları eyni axında birləşdirərək ən yeni ədəbiyyatın ən milli paradiqması olaraq təqdim edibdir.

    “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı kitabdan hissələri oxucularına təqdim edir. Anar qəhrəmanlarının ən populyar əsərlərini bir daha yaddaşlarda təzələyir:

    ANAR, ŞEİRLƏR

    SƏSSİZLİK

    Hər il budaqlarda təzə yarpaqlar

    tir-tir titrəşər,

    pıç-pıç pıçıldar,

    sonra

    sovrular,

    xəzəl olar,

    ayaqlar altda

    Xış-xış xışıldar.

    Torpağın altında ağac kökləri

    yüzillər boyu qalar

    səssiz.

    Dağlarda ruzigar

    ulayar, ulayar…

    Dağlar səssiz.

    Cır-cır cırıldar

    mancanaqlar,

    yerin dibində

    susuz quyular –

    səssiz.

    Qayalara çırpılar,

    uğum-uğum uğuldar dalğalar.

    Qayalar durar

    Səssiz.

    Göydə şimşəklər çaxar,

    göyü ildırım yaxar,

    göylər gur-gur guruldar.

    Ulduzlar – səssiz.

    Pır-pır pırıldar quşlar,

    Yuvalar səssiz.

    Şır-şır şırıldar sular,

    Sular altında daşlar

    əbədi yatar

    Səssiz.

    Meydanlarda kütlələr

    hey çığırar, bağırar.

    Sızım-sızım sızlayar

    qəlbimdəki yaralar,

    sızıldar səssiz.

                  16 oktyabr 2003

                     Strasburq

    “Ədəbiyyat və incəsənət”

    (07.10.2025)

    Mənbə: https://edebiyyatveincesenet.az/

  • Həyat ŞƏMİ.”GÖRƏSƏN, SƏN İNSAN OLA BİLDİNMİ?”

    Tarix üzrə fəlsəfə doktoru, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Fərdi Prezident təqaüdçüsü

    Şair ürəyinə toxundu bir səs,
    Görəsən, sən insan ola bildinmi?
    Həm qondu qəlbinə, həm endi bir səs –
    Görəsən, sən insan ola bildinmi?

    Ömür bir labirint, bizsə axar su,
    Başından sonuna doğru axarsan,
    Sağına-soluna axar, baxarsan,
    Görəsən, sən insan ola bildinmi?

    Hər düşən yarpaqla qopan ürəyin,
    Daş deyil, qan dolu sapand ürəyin,
    Qana-qana içdin al-qan ürəyini:
    Görəsən, sən insan ola bildinmi?

    Şəkilləndin ilmə-ilmə, söz ilə,
    Sözdən qala qurdun dərin özüllə,
    Hər keçən daş atdı qalana göz ilə,
    Görəsən, sən insan ola bildinmi?

    Özünlə daşıdın yüklü illəri,
    Başını bağladın, açıq qolların,
    Sonunda ölüm var bütün yolların –
    Görəsən, sən insan ola bildinmi?

    09.07.2025

  • Kişi salonu – Seyran Səxavətin hekayəsi

    Səlim milyonluq şəhər məktəblərinin birində dil-ədəbiyyat müəllimi idi. Dünyanın indiki vaxtında şagirdlər onu çox istəyirdi və bir sözünü iki etməzdilər. Bu gün-sabah yaşı əllini haqlayacaq. Cavan vaxtlarında az-az uydurduğu – yeri gələndə də, gəlməyəndə də, şeir yazırdı. Ancaq heç kəsin bundan xəbəri yox idi, yazdığı şeirləri özü oxuyub kef eləyirdi – o şeirlər həsr etdiyi qızın da elmi-gümanı çatmazdı. Səlim bu işi o qədər dövlət sirri səviyyəsində gizli saxlayardı ki, adam hərdən şübhələnirdi ki, görəsən, onun özünün şeir yazmasından xəbəri varmı?..

    Səlim səbirli olsa da, cırtdaqozluğu da vardı, xırda bir haqsızlığa görə ucundan tutub gedə-gedə az qala, bütün bəşəriyyəti günahkar çıxardar, bir prokuror ədası, hikkəsiylə onun cəzalandırılmasını istəyərdi. Ancaq belə bir mexanizm yox idi axı, indiyə qədər bütün bəşəriyyəti kim cəzalandırıb? Həm də bu, kimsənin bacaracağı iş deyildi – Allahdan başqa…

    İki məsələ onu bərk narahat edirdi, demək olar ki, bütün rahatlığını əlindən almışdı. Müəllimlərin şagirdlərin ayağına verilməsi ilə heç cür barışa bilmirdi. Düzdü, bu məsələnin şəxsən onun hörmətinə, şagirdləri tərəfindən sevilməsinə heç bir dəxli yox idi, ancaq ölkədəki böyük müəllimlər ordusu tək Səlimdən ibarət deyildi axı.

    O, ürək qızdırdığı bir-iki nəfərə deyirmiş ki, mənim tanıdığım bir yer var, hərdən qalxıb ordan saatlarla, diqqətlə dünyaya baxıram, hamı gedir; yavaş gedən, tələsən, sürünən… ancaq hara getdiklərini bilmirlər, çünki tez-tez dayanıb geri baxırlar, ona görə mən də şübhələnirəm – çox qəlizdi…

    Ürək qızdırdığı bir-iki nəfər Səlimə deyəndə ki, bir dəfə o yerə qalxanda bizi apar, biz də ordan baxaq, görək dünyada nə var, nə yox, “olmaz” deyirmiş.

    – Niyə olmaz?

    – Olmaz də…

    – Axı, niyə olmaz də, biz də bilək…

    – A kişilər, ona görə olmaz ki, orda sizin havanız çatmaz, boğularsınız, ürəyiniz qalxar. Ordan kəllə-mayallaq olub, təkər kimi diyirlənərsiniz dərənin dibinə. Bir də yadınızda saxlayın: o mən dediyim yer biradamlıqdı, biradamlıq. Yer üzündə neçə milyard adam var?

    – Çoxdu, çoxdu…

    – Bax, hər adamın heylə bir yeri var, nə vaxt istəsə, ora qalxıb dünyaya baxa bilər; ancaq adamların çoxu o yuxarıdakı yerinin harda olduğunu bilmir. Bu, hələ harasıdı ki? Adamların çoxu… adamların çoxu… bilmirlər ki, yuxarıda heylə bir yerləri var, ee… dəhşət budu, bu…

    Səlim hər gün tezdən o biradamlıq yerinə qalxır, dünyaya tamaşa eləyir, günəş çıxmamış evinə qayıdır ki, hava işıqlanar, onu görüb-eliyən olmasın. Şeir yazdığını dövlət sirri səviyyəsində gizli saxladığı kimi, yüksəklikdəki yerini də hamıdan yayındırırdı.

    O, son vaxtlar çox kövrək olmuşdu; bu, ya mərhəmətdən, ya da zəifliyindən doğurdu – adamlara yazığı gəlirdi, onlara acıyırdı, bəlkə doğrudan adamlar yazıq günə qalmışdı. Bəzən yaşadığı böyük məhəllənin başından girib ayağından çıxırdı ki, kiminsə üzündə təbəssüm görsün, rahatlaşsın – əksini görəndə bir az da ağırlaşıb geri qayıdırdı, evə girməyi ilə çıxmağı bir olurdu, özünə yer tapa bilmirdi; özünə yer tapa bilməyəndə isə əlacı qalırdı çıxıb dünyaya baxdığı o biradamlıq yerinə. Ora isə gündə bir dəfədən artıq qalxmaq olmazdı…

    O, axırıncı beş-altı ayda, demək olar ki, durduğu yerdə işə düşmüşdü, dərdini heç kəsə deyə bilmirdi, salmışdı içinə. Səlim, necə deyərlər, içindən yaralanmışdı, mühit onu içindən vurmuşdu. İç yarasını isə heç kəs görə bilmirdi, axı o, bu yarasını özü də hamıdan gizlədirdi, utanırdı; ona elə gəlirdi ki, bu barədə kimə danışsa, ya ona gülüb arxada ələ çalacaq, ya da şübhələnib orda-burda deyəcəklər ki, o söz…

    Səlimin ürək qızdırdığı, simsar hesab elədiyi iki nəfər var: birinin boyu çox hündür olsa da, ağlı topuğunda deyildi, ikincisi gödək adam idi, ancaq çoxbilmiş deyildi. Və onlar ikisi də çox yaxın dost idilər, arvad-uşaq da bir-birini tanıyır, get-gəlləri vardı. Onlar şəhər məhləsinin parkına gəzməyə çıxanda çox gülməli görünürdülər – əgər uzun gödəyin əlindən tutsaydı, gendən baxanlar elə bilərdi ki, ata-baladılar və ata balasını gəzməyə çıxarıb. Heç kəs bilmirdi ki, “bala atasından” yaş yarım böyükdü – əlbəttə, bu onları tanımayanlara aiddi.

    Bu cütlükdən başqa Səlimin gümanı heç kimə gəlmirdi. Cütlüyün də ona böyük hörməti vardı: – Azərbaycanda bir müəllim varsa, o da Səlim müəllimdi… kişinin oğlu dəryadı dərya… adam nə qədər şeir əzbər bilər… baş deyil eee, maqnitafondu, maqnitafon…

    O tanışlarının vasitəsiylə son altı aydakı durumu ilə əlaqədar yaxşı bir həkim də tapmışdı, təxminən, on-on iki seans qəbul edəndən sonra xeyli özünə gəlmişdi. Axırda isə həkim ona dedi:

    – Səlim müəllim, heç bir təhlükə-filan yoxdu, siz güclü adamsınız, bundan sonra özünüz öz həkiminiz olmalısınız…

    – Axı, necə? – Səlim bir az da gen-bol həkim məsləhəti istədi.

    – Səlim müəllim, biz sizin yanınıza bir adam qoşa bilmərik ki, o, hər dəfə sizinlə olsun… siz şəhərin müxtəlif yerlərində o lövhəyə rast gələndə görməyəsiniz, deyə üzünüzü başqa tərəfə çevirsin – bu, mümkün deyil, yoxsa, mənə nə var… yenə sizə seans verib pulumu alaram də… Axı, siz doğrudan yaxşısınız… Fikir verməyin…

    – Həkim… o yerlərin adını dəyişib dəlləkxana qoymaq olmaz?

    – Yəqin ki, olar? – Həkim qayğıkeşliklə dilləndi.

    – Görəsən, onu kim eliyə bilər? – ümidlə soruşdu.

    – Mən bilən baksovet eliyə bilər… icra hakimiyyəti…

    Səlim həkimin yanından çıxıb tək-tənha xeyli gəzib-dolandı, uzun-uzadı götür-qoy eləyəndən sonra bu qərara gəldi ki, Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinə ərizəylə müraciət eləsin… Hə… bir də şəxsiyyət vəsiqəsi ilə bağlı Prezident Aparatının müvafiq şöbəsinə geniş bir teleqram göndərməliydi. Səlimə elə gəlirdi ki, burda böyük yanlışlıq var, necə yəni şəxsiyyət vəsiqəsi – ölkədə uşaqlı-böyüklü on milyondan bir az artıq adam yaşayır, deməli, bunların hamısı şəxsiyyətdi?! Biz tarix yazanlara, tarixi yaradanlara da şəxsiyyət deyək – şəxsiyyət vəsiqəsi verək, kanalizasiya təmizləyənlərə də?! Bəs, fərq?! Özü də nə boyda fərq…

    Birdən Səlimə elə gəldi ki, məktubun da, teleqramın da cavabı gəlib, hər ikisi də müsbət həll olunub. Ağlına gəldi və ağlına gələnə elə inandı, elə inandı ki, elə bil ağlına gələn başına gəlib. Sonra da “niyyətin hara, mənzilin ora” atalar misalını xatırladı – bu, lap yerinə düşdü və onun kefi kəllə-çarxa vurdu… Səlimin belə xasiyyəti də vardı – bəzən mənəvi cəhətdən əliyalın olsa da, özü-özünü tək qoymurdu, kömək eləyirdi, əl uzadırdı…

    Səlim evindəki yazı stolunun siyirtməsini çəkib səliqə ilə qatladığı kərpici şagird dəftərinin vərəqini açıb, ordakı siyahını diqqətlə nəzərdən keçirəndən sonra varlığına şirin tənbəllik hopsa da, təslim olmadı:

    – Kişi başladığı işi yarımçıq qoymaz… özün də kişilik uğrunda döyüşürsən, cəmisi səkkizi qalıb… uzağı, iki saatlıq işin qalıb, möhkəm ol, – dəhlizdəki yumru güzgünün “üzünə” güldü, elə bil dişlərini güzgüyə göstərirdi…

    O, uzun müddətdi gecədən xeyli keçmiş evdən çıxıb gedirdi, səhərə yaxın qayıdırdı. Arvadı ondan əməlli-başlı şübhələnmişdi, ancaq heç nə demirdi, aradan pərdəni götürmək istəmirdi, hələ gözləyirdi, gözləyirdi ki, görsün işin axırı nə ilə qurtaracaq. “Gecədən xeyli keçmiş evdən çıxıb gedən, səhərə yaxın, xoruz banlamamış qayıdıb gələn kişi hara gedə bilər? Ya oğurluğa, ya adam öldürməyə, ya da ki, özgə arvad yanına gedər… başqa hara var ki, hara gedə… Gecənin qırt yarısında kitabxana işləmir… kababxana işləmir… Nə bilim, bir az da dözüm, görək noolur… Dözmüşəm, axıracan dözüm”.

    Bu müddətdə Səlimlə ikicə dəfə dəhlizdə qarşılaşıb; bir gün səhərə yaxın evə qayıdanda, bir dəfə də gecəyarı evdən çıxıb gedəndə – çünki Səlim elə sakit-sakit gedib-gəlirdi ki, heç kəs duyuq düşmürdü – lap ruh kimi gedib-gəlirdi. Hər iki halda arvad soruşanda ki, gecənin bu vaxtı xeyir ola – cavabı belə olmuşdu:

    – İşim var… sən narahat olma.

    …Gecə saat dördün yarısı-zadı olardı. Səlim başında uzun dimdikli papaq, gözündə qara eynək dəlləkxanaya yaxınlaşıb qoltuq cibindəki çəkici çıxardı, sağ əli ilə “Kişi salonu” yazılmış işıqlı lövhəyə necə çırpdısa, çilik-çilik oldu, öz-özünə pıçıldadı:

    “Kişi salonu… İndi kişi var, salon da ola?!. Kasıb itinin adını gümüş qoyan kimi…”

    Səlim hər dəfə “Kişi salonu” yazılmış işıqlı lövhəni qoltuğunda gəzdirdiyi çəkiclə vurub çilik-çilik eləyəndə mütləq bu sözləri pıçıldayırdı, bir az fasilə verəndən sonra pıçıltıdan bir az yuxarı tonda üç kəlmə əlavə eləyirdi:

    “Qarabağsız kişi olmaz!!!”

    Ürəyi soyumurdu, sonuncu əlavəsini də edirdi:

    “Səlim! Sən də kişi deyilsən!!! Birdən elə bilərsən… Çaşma, haaa!!!”

    …Səhərə yaxın evinə-eşiyinə qayıdanda arvadı dəhlizdə onu qarşıladı:

    – Bu vaxtı xeyir ola, ay Səlim? – Qıpqırmızı gözlərini ərinə zillədi.

    – İşim var… sən narahat olma.

    Arvadın səbri lap çoxdan tükənib yerə tökülmüşdü:

    – Bəs, sənin bu işin nə vaxt qurtaracaq? – Arvadı Səlimdən onu rahatlayacaq bir cavab gözləməsə də, soruşdu.

    – Bu gün… bu gün qurtardı… Sən narahat olma…

    Arvadı Səlimin boynuna sarılıb için-için hıçqırdı, onun boynu islandı, bu duzlu nəmlikdən Səlimin ürəyinə bir dünya işıq şırıltı ilə axdı, ancaq bu şırıltını Səlimdən, bir də arvadından başqa heç kim eşitmədi…

    …Səlim son altı ayda, bəlkə otuza qədər dəlləkxananın “kişi salonu”nu çəkiclə vurub çilik-çilik eləmişdi. Hardasa ürəyinin dərinliyində, bəlkə də lap dibində unudurdu ki, mənasız işlə məşğuldur, ancaq özünü saxlaya bilmirdi. Adamın inanmağı gəlmirdi ki, işdi-şayəd, Qarabağ nə vaxtsa azad edilsə belə, Səlim dayanmayacaq – o qəti surətdə əmin idi ki, kişi yoxdu, vəssəlam!

    Sosial şəbəkələrdə və bəzi saytlarda, hətta bir-iki dəfə də televizorda xəbər vermişdilər ki, guya bir mütəşəkkil dəstə şəhərin mərkəzi küçələrindəki dəlləkxanalara maddi zərər vurur və polis əməliyyat tədbirləri keçirsə də, hələlik cinayətkarın izinə düşə bilmir. Yaxşı ki, Səlim ələ keçməmişdi…

    Arvadı son vaxtlar Səlimdən bir balaca şübhələnmişdi: “Elə bil ki, kişi nəsə birtəhər dəyir ee, gözümə…” Sonra da öz-özünə təskinlik verirdi: “noolub, gül kimi kişidi…”

    Səlim son aylar bu işlə məşğul olduğu müddətdə bir şey gözləyirdi – gözləyirdi ki, bu iş nə vaxt faş olsa, kütləvi informasiya vasitələri, sosial şəbəkələr bu barədə yazsalar, kimliyi bilinməsə də, onu tərifləyəcək, ruhlandıracaqlar. Ancaq tam əksini gördü, adı bilinməsə də hamı onu qınayırdı, tənbeh eləyirdi. Bu, Səlimi sarsıtdı və keçirdiyi sarsıntı ona yol göstərdi: gecənin qırt yarısı üç dəlləkxananın qapısına, tanınmasın deyə əyri-üyrü xətlə belə bir məktub da yazıb qoydu: “Bu nə addı? Kişi salonu –  indi kişi var ki, salonu da olsun?!” Səlimin bu şanlı məktubu sosial şəbəkələrə yol tapandan sonra yerindən duran onu müdafiə edib tərifləyirdi, az qala onun şərəfinə tost da deyirdilər: “Halal olsun. Kişi adamdı. Onu tanısaydım, əlindən öpərdim”. Hətta orta yaşlı bir qadın yazmışdı ki, “adamın belə əri ola… bəxtəvər onun arvadının başına”.

    Səlim bu rəyləri oxuduqca ürəyi dağa dönsə də, sevincini yarımçıq hesab eləyirdi – axı, heç kəs bilmirdi ki, bu tərifnamələr onun ünvanına idi. Xüsusilə, orta yaşlı qadının yazdığı qibtə dolu sətirlər: “Kaş arvad biləydi ki, o mənəm…” Ancaq bir böyük, möhtəşəm təsəllisi də vardı ki, camaat onun tərəfində idi.

    Hətta bu da, Səlimin tam rahat olması üçün kifayət etməmişdi. “Kişi salonu” məsələsi sosial şəbəkəni əməlli-başlı işğal eləyib gündəmə çevirmişdi və get-gedə sakitləşmək əvəzinə daha da qızışırdı. Bütün bu çalxalanmanın mərkəzində isə bir naməlum şəxs dayanırdı, heç kəs onu tanımırdı, ancaq hər kəs onu tanımaq istəyirdi – onu bircə nəfər tanıyırdı – Səlimin özü…

    Ancaq Səlim az qalırdı ortasından çatlasın – bu barədə kiməsə ətraflı söhbət eləyib sakitləşmək istəyirdi; ürəyində belə bir adamın axtarışında idi, ancaq tapa bilmirdi. Bütün qohum-əqrəbası, dost-tanışı növbə ilə, səliqə-sahmanla gəlib onun gözlərinin qabağından keçdi, qorxdu, heç birinə etibar etmədi, hərəsinə bir “qəmiş” qoydu və uzun “axtarış-əməliyyat tədbirlərindən” sonra elə bil nəsə tapdı: arvad… bir də piyada gəzəndə ata-balaya oxşayan ürək qızdırdığı o cütlük. Bu da, bir problem yaratmışdı, indi də qalmışdı arvadla cütlüyün arasında… Onun ürək qızdırdığı bu cütlük, arvadla müqayisədə bir neçə köynək ondan uzaq idi. “Elə arvad hamısından yaxşıdı vallah, uşaqlarımın anasıdı də… o yaxşıdı…” Tam qərara gəlməmiş bir fikir də pırtdayıb ortalığa çıxdı: “axı, deyirlər, arvadın boğazında hülqum olmur… cəhənnəmə-gora olsun… mən onun boğazına hülqum qoyduranam?!” Yadına bu gün qadınlar arasında dəbdə olan kosmetik əməliyyat düşdü. Tələsik qərarını dəyişdi.

    Səlim çayxanada tək-tənha oturub “calaq” işinə baxırdı, çay içə-içə siqareti siqaretə calayırdı. Dünəndən danışdıqları kimi ürək qızdırdığı o cütlüyü gözləyirdi – tez-tez də saatına baxırdı. Onun bu hərəkətindən sonra gendən baxanlar bu qərara gəlmişdilər ki, Səlim müəllim kimisə gözləyir. Əslində bu cütlüyün günahı yox idi, Səlim özü tez gəlmişdi; onun adəti idi, bütün görüşlərə on-on beş dəqiqə tez gedər, danışdıqları vaxt tamam olandan sonra da, uzağı, on beş dəqiqə gözləyərdi, gəlməsəydi, çıxıb gedərdi. Heç vaxt heç kəsi gözlətmədiyinə görə də, heç vaxt heç kəsi gözləməzdi, uzağı, on-on beş dəqiqə.

    Cütlük Səlimin stoluna yaxınlaşan kimi Uzun saatına baxıb soruşdu:

    – Çoxdan gəlmisiniz? – Özü də cavab gözləmədən əlavə etdi, – biz vaxtında gəlmişik, – çönüb Gödəyin üzünə baxdı.

    – Oturun, oturun… mən tez gəlmişəm… oturun.

    Uzunla Gödəyin birlikdə çayxanaya təşrif gətirmələri elə bil ki, çay içənlərin hamısının üz-gözünə təbəssüm yaxdı, hətta kimsə yaxın stolların eşidə biləcəyi bir tərzdə dilləndi də: “ata-baladılar, ee… ata-bala gəldi…” Halbuki yuxarıda dediyimiz kimi bala atadan yaşca böyük idi.

    – Uşaqlar, sizə işim düşüb, – Səlim ehtiyatla ətrafa nəzər saldı.

    – Səlim müəllim, özünüz də bilirsiniz ki, sizə nə boyda hörmətimiz var, – Uzun Gödəyin üzünə baxan kimi dostu başı ilə onun dediklərini təsdiqlədi, – biz hazır, – dedi.

    Səlim onları birinci dəfə görürmüş kimi diqqətlə nəzərdən keçirdi:

    – Heç bilmirəm, necə deyim? – Səlim narahatlıq içində idi.

    – Ay Səlim müəllim, biz özgə deyilik ki, bizə söz demək üçün hazırlaşasınız, – bu dəfə Gödək qabağa düşdü, Uzundan dəstək gözləyirmiş kimi onun üzünə baxdı, – necə xətrin istəyir, elə də, deee…

    – Uşaqlar, sizin içinizdə kiminsə sirri var? – Səlim qəfil soruşdu.

    Cütlük təəccüblə bir-birinin üzünə baxıb nə deyəcəklərini bilməyəndə, Səlim onlara kömək etməyə tələsdi:

    – Yəni demək istəyirəm ki, sirr saxlaya bilirsiniz? – Uzunun üzünə baxdı, Uzun da Gödəyin, elə bil ondan nəsə gözləyirdi.

    Gödək dedi:

    – O baxır nə sirdi də… – Əvvəlcə Səlimin, sonra da Uzunun üzünə baxdı.

    Uzun dilləndi:

    – Düz deyir… O baxır nə sirdi… Ailə sirri var, dövlət sirri var… nə bilim, vallah…

    Cütlüyü maraq götürmüşdü, Səlim də bunu hiss elədiyinə görə xırtdaya-xırtdaya qalıb gözlərini döyürdü, bu tərəfdən də “nahaq yerə onları bura çağırdım, indi nə deyim, necə deyim… qorxuram” fikri onu elə bil ki, divara dirəyib sıxırdı – qalmışdı sıxıla-sıxıla…

    Axır ki, dilləndi:

    – Uşaqlar, mənə sabaha qədər vaxt verin… fikirləşməliyəm, – Səlim onların üzünə baxmadan ayağa durub çayın pulunu verib getdi.

    Cütlük, əvvəlcə gözdən itənə qədər Səlimin dalınca, sonra da bir-birinin sifətinə baxa-baxa qalmışdı.

    Səlimin xəbəri yox idi ki, rəngi qapqaradı. Ona görə də içəri girən kimi arvadı onun qabağına yeriyib həyəcanla dedi:

    – Ay Səlim, noolub sənə… niyə bu gündəsən?

    – Yavaş… uşaqlar eşidər… noolub ki, mənə… – dəhlizdəki güzgüdə özünə baxıb çənəsini də yüngülvari əlləşdirdi. Sonra yataq otağına keçib arvadı çağırdı; arvad tələsik, elə bir az da qadın istəkləri ilə özünü Səlimə çatdırdı, qapını da arxadan bağladı.

    Səlim cütlüklə elədiyi söhbəti təxminən, arvadı ilə də elədi. Səlimin dedikləri cütlüyü hansı hala salmışdısa, arvadı da o vəziyyətə qoydu. Axırda üzünü arvada tutub pıçıldadı:

    – Ay qız, mənə sabaha qədər vaxt ver… fikirləşməliyəm…

    Sabahı gün Səlim yenə çayxanada cütlüklə görüşdü, dünənki gün yenidən təkrar olundu. Axırda da dedi:

    – Uşaqlar, mənə bir gün də vaxt verin… fikirləşməliyəm.

    Sonra da çayın pulunu verib evə gəldi. Yenə güzgüdə özünə baxıb arvadı yataq otağına çağırdı; arvadı bu dəfə tələsmədən, heç bir istəyi olmadan Səlimin yanına gəldi.

    Ancaq, mənim bir yazıçı kimi xəbərim olmadı ki, Səlim arvadına nəsə dedi, ya demədi…

    Yazıçının da xəbəri olmadığı şeylər çox olur.

    Şabran,

    Oktyabr, 2024

    Mənbə: https://edebiyyatqazeti.az/

  • Türkiyədə “Suverenliyimizə qovuşduran şanlı Zəfər” adlı sərgi keçiriləcək

    Türkiyədə yaşayan azərbaycanlı rəssamların əsərlərindən ibarət “Suverenliyimizə qovuşduran şanlı Zəfər” adlı sərgi keçiriləcək. Tədbir ölkəmizdə elan olunmuş “Konstitusiya və Suverenlik İli”, habelə 44 günlük Vətən müharibəsində qazanılan Zəfərin 5 illiyi münasibətilə Türkiyədəki Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin Ankara Rəsm və Heykəllər Muzeyi ilə birgə layihəsi əsasında reallaşacaq.

    AZƏRTAC xəbər verir ki, sərginin Təşkilat Komitəsi nümayiş etdiriləcək əsərlərin seçilməsini həyata keçirəcək. Sərgiyə təqdim olunacaq dəyərli əsərlərin Azərbaycan və Türkiyənin muzeylərinə daimi eksponat kimi göndərilməsi nəzərdə tutulub.

    Sərginin Türkiyənin Ankara və İstanbul şəhərlərində il ərzində keçirilməsi planlaşdırılır.

    Qeyd edək ki, Türkiyədə çox sayda azərbaycanlı sənət adamları və rəssamları yaşayır, aparıcı universitetlərdə, sənət mərkəzlərində fəaliyyət göstərirlər. Onların əsərləri beynəlxalq və yerli sərgilərdə nümayiş etdirilir, bir sıra rəsm qalereyalarının fondlarında saxlanılır.

    Türkiyədə yaşayan azərbaycanlı rəssamların sərgisi Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin “Azərbaycan nişanələri dünyada” adlı layihəsinə əsasən Türkiyədəki Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzi tərəfindən keçirilir.

    Ramin Abdullayev

    AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri

    Ankara 

    Mənbə: https://azertag.az/

  • XI Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgisində “Sev” romanının təqdimatı keçirilib

    Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə keçirilən XI Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgisi çərçivəsində Medianın İnkişafı Agentliyinin icraçı direktorunun müavini, tarix elmləri namizədi, Əməkdar jurnalist Natiq Məmmədlinin yeni əsəri – “Sev” romanının təqdimatı keçirilib.

    AZƏRTAC xəbər verir ki, tədbiri giriş sözü ilə Əməkdar jurnalist və yazıçı Yunis Orucov açıb. O qeyd edib ki, roman Azərbaycan ədəbiyyatına, xüsusən də müasir nəsrə sanballı töhfədir.

    Müəllif Natiq Məmmədli daha sonra əsərin üzərində yaradıcılıq prosesi, onun adının seçilməsindən danışıb. Onun sözlərinə görə, müasir ədəbiyyatın hədəf auditoriyası gənclərdir və onlar “biz niyə kitab oxuyuruq?” sualına cavab axtarmalıdırlar.

    Roman əfsanəvi məhəbbət nəğməkarı Sarı Aşığın kitabıdır. Onun gerçək dastanı əsərin ruhuna hopur. Heç bir məhəbbət dastanına bənzəməyən Sarı Aşığın hekayəsi ilahi sevgini əks etdirir, bu baxımdan onun romanda peyda olması təsadüfi görünmür. Əsəri oxuduqca onun qəhrəmanları ilə birlikdə müxtəlif coğrafiyalara və zamanlara əfsanəvi səyahət başlayır. “Sev” əsl səyahət romanıdır. Müxtəlif surətlərin, xarakterlərin, ekzotik məkan təsvirlərinin yer aldığı bu səyahət həm dünya ilə, həm də müxtəlif insanlarla unudulmaz tanışlıq imkanı yaradır. Romanda postmodernizm elementləri, qloballaşmaya yeni münasibət, modern dünya nizamına, XXI əsrdə tərk-silah olunmuş ədəbiyyata fərqli baxış bucağı var. Bu baxımdan “Sev” öz fəlsəfi-estetik mesajları ilə ənənəvi sevgi romanı çərçivəsindən kənara çıxır. Hadisələr dünyanın müxtəlif yerlərində, fərqli zamanlarda cərəyan etsə də, sevənlər Odlar Yurduna can atır. Epiqrafda əsəri başa düşməyin asan yolu da göstərilir: “Yalnız sevənlər anlayar”.

    Qeyd edək ki, “Sev” romanı TEAS Press nəşriyyatında çap olunub.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • “Milli qəhrəmanlarımız” layihəsi çərçivəsində növbəti videoçarx təqdim olunub

    Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sisteminin (MKS) M.Ş.Vazeh adına Mərkəzi Kitabxanasında həyata keçirilən “Milli qəhrəmanlarımız” layihəsi çərçivəsində 2025-ci ildə yubileyləri olan Milli qəhrəmanlar haqqında silsilə videoçarxlar hazırlanır.

    MKS-dən AZƏRTAC-a bildirilib ki, 2025-ci ilin sonuncu 7-ci videoçarxı Ümummilli Lider Heydər Əliyevin və Prezident İlham Əliyevin şəhidlər və qəhrəmanlıq haqqında sitatları ilə başlayır. Videoçarxda Milli qəhrəmanlar Niyazi Aslanovun, Gültəkin Əsgərovanın, Eldar Həsənovun, Yuri Kovalyovun, Füzuli Rüstəmovun, İbad Hüseynovun, Eltun İsgəndərovun gənclərə örnək şərəfli ömür yolu, göstərdikləri qəhrəmanlıqlar, təltifləri və xatirələri haqqında məlumatlar verilir.

    Süjetdə Milli qəhrəmanlardan altı nəfər Birinci Qarabağ müharibəsində, 1 nəfər sərhəd pozucuları ilə döyüş (2009) zamanı qəhrəmanlıq göstərib.

    Videoçarx kitabxananın YouTube kanalında nümayiş olunur.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Azərbaycan Milli Kitabxanası beynəlxalq əməkdaşlıq memorandumu imzalayıb

    XI Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgisi çərçivəsində Azərbaycan və Türkiyə Milli kitabxanaları arasında ikitərəfli, həmçinin Milli Kitabxana, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) Məhəmməd Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutu və Mərakeş Milli Kitabxanası arasında üçtərəfli əməkdaşlıq memorandumu imzalanıb.

    AZƏRTAC xəbər verir ki, mərasimdə çıxış edən Milli Kitabxananın direktoru, professor Kərim Tahirov kitabxananın beynəlxalq əməkdaşlığı barədə məlumat verib. O, bu günədək Azərbaycanın 54 ölkənin milli kitabxanaları ilə əməkdaşlıq memorandumu imzaladığını diqqətə çatdırıb. K.Tahirov yeni razılaşmaların kitab və informasiya mübadiləsi, ədəbiyyat guşələrinin yaradılması, elektron resurslardan istifadə, mütəxəssislərin təcrübə mübadiləsi, sərgilər, konfranslar və onlayn xidmətlər sahəsində yeni imkanlar yaradacağını vurğulayıb.

    Türkiyə Respublikası Millət Kitabxanasının rəhbəri Ayhan Tuğlu imzalanan sənədin iki ölkə arasında mədəni və elmi əməkdaşlığın inkişafına xidmət edəcəyini qeyd edib.

    AMEA-nın prezidenti akademik İsa Həbibbəyli isə beynəlxalq kitab sərgisi çərçivəsində keçirilən imzalanma mərasimlərinin elm, təhsil və mədəniyyət sahələrində beynəlxalq əlaqələrin möhkəmlənməsinə böyük töhfə verdiyini diqqətə çatdırıb.

    Mərakeş Milli Kitabxanasının direktoru Samira El Malizi kitabxanaların xalqlar arasında körpü rolu oynadığını və imzalanan üçtərəfli memorandumun gələcək birgə layihələr, sərgilər və elmi araşdırmalar üçün yeni imkanlar açacağını qeyd edib.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Bəxtiyar Vahabzadənin 100 illik yubileyi TÜRKPA-nın təşkilatçılığı ilə qeyd olunub

    Türk Dövlətləri Parlament Assambleyası (TÜRKPA) tərəfindən Yunus Əmrə İnstitutu Bakı Mərkəzi və Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin Şəki filialının dəstəyi ilə Xalq şairi, akademik Bəxtiyar Vahabzadənin 100 illik yubileyi münasibətilə Bakı və Şəki şəhərlərində dostlarının görüşü təşkil olunub.

    TÜRKPA-dan AZƏRTAC-a bildirilib ki, əvvəlcə tədbir iştirakçıları Fəxri xiyabanda Ümummilli Lider Heydər Əliyevin, akademik Zərifə Əliyevanın və Bəxtiyar Vahabzadənin məzarlarını, həmçinin Şəhidlər xiyabanını ziyarət ediblər. Bakıdakı tədbir TÜRKPA Katibliyində baş tutub və çıxışlarda şairin ədəbi irsi, pedaqoji və ictimai fəaliyyəti yüksək qiymətləndirilib.

    Tədbirin əsas hissəsi Şəkidə keçirilib. Toplantıda TÜRKPA-nın Baş katibi Mehmet Süreyya Er, Azərbaycan və Türkiyə parlamentlərinin üzvləri, dövlət, elm və mədəniyyət xadimləri iştirak ediblər. Çıxışlarda Bəxtiyar Vahabzadənin azadlıq ideallarına, milli dəyərlərə və Türk dünyası birliyinə sədaqəti vurğulanıb.

    Tədbir çərçivəsində qonaqlar şairin ev-muzeyini və Şəki Xan Sarayını ziyarət edib, abidəsi önünə gül dəstələri qoyublar. Yubiley tədbirləri Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 21 fevral 2025-ci il tarixli Sərəncamına uyğun olaraq həyata keçirilir.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Bakı Ekspo Mərkəzində 11-ci Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgisi keçiriləcək

    Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə 1-7 oktyabr 2025-ci il tarixində Bakı Ekspo Mərkəzində 11-ci Bakı Beynəlxalq Kitab Sərgisi keçiriləcək.

    “Texno-insan: dünənin əfsanəsi, bu günün hadisəsi” mövzusuna həsr olunmuş builki sərgidə hazırda iştirak üçün 22 ölkədən 61 xarici təşkilat, 100-dən artıq yerli nəşriyyat-poliqrafiya və kitab sənəti ilə əlaqəli müəssisə qeydiyyatdan keçib.

    Dövlət İmtahan Mərkəzinin mətbuat orqanı “Abituriyent” jurnalı redaksiyası da sərgidə iştirak edəcək. “Abituriyent” jurnalı stendində DİM nəşrləri ilə tanış ola, nəşrlərlə bağlı suallarınıza cavab tapa, nəşrləri endirimli qiymətlərlə əldə edə, hədiyyələr qazana bilərsiniz.

    Sərgidə Azərbaycanın xalq yazıçıları və şairləri, tanınmış gənc yazarlar, dünyaşöhrətli xarici yazıçılar iştirak edəcəklər.

    Sərgi çərçivəsində uşaqlar və böyüklər üçün master klaslar, inklüzivlik və digər aktual mövzular üzrə kitab təqdimatları, imza günləri, konfranslar, simpoziumlar, müsabiqələr, qiraət və musiqi saatları və kitab sənayesi sektorunun subyektləri arasında əməkdaşlıq platformaları təşkil ediləcək.

    Ziyarətçilərin “Elmlər Akademiyası”, “28 may” və “Koroğlu” metrostansiyalarından Bakı Ekspo Mərkəzinə xüsusi avtobuslar vasitəsilə gediş-gəlişi təmin ediləcəkdir.

    Sərginin iş vaxtı: 10:00-dan 20:00-dəkdir.

    Sərgiyə giriş ödənişsizdir.

  • Divarları danışan evlər: Şəki memarlığının sirli gözəlliyi

    Bir ev yalnız daşdan qurulmur…

    Azərbaycanın qədim şəhərlərindən biri olan Şəki təkcə tarixi ilə deyil, ev memarlığındakı zəriflik və ağıllılıqla da seçilir. Şəki evləri, sadəcə, yaşayış məkanı deyil-onlar bir dövrün dünyagörüşünü, zövqünü və təbiətlə harmoniyasını əks etdirən taxta, daş və rənglə yazılmış hekayələrdir.

    İqlimə uyğun ağıllı tikinti

    Şəki dağətəyi zonada yerləşdiyi üçün burada yay isti, qış isə sərt olur. Bu səbəbdən, Şəki ustaları ev tikərkən iqlim şərtlərini əsas götürmüşlər. Qalın divarlar, hündür tavanlar və geniş eyvanlar evləri yayda sərin, qışda isə isti saxlayır. Evlərin çoxunda kuzəxana (mətbəx), zal (qonaq otağı), eyvan, gizli keçidlər və şəbəkəli pəncərələr olurdu.

    Şəbəkəli pəncərələr: işıqla oynayan sənət

    Şəki evlərinin pəncərələri adi deyildi. Şəbəkə sənəti ilə düzəldilən bu pəncərələr taxtadan, mismarsız və yapışqansız hazırlanırdı. Gün işığı bu rəngli pəncərələrdən keçərək otaqlara düşəndə, divarlar naxışla boyanmış kimi görünərdi. Bu, evin həm işıqlandırılması, həm də bədii görkəmi üçün nəzərdə tutulmuşdu.

    Taxta oyma və tavanlar

    Şəki ustalarının özəlliyi həm də taxta oyma sənətində idi. Evlərin içindəki sütunlar, dolab qapıları və tavanlar bir-birindən fərqli naxışlarla bəzədilərdi. Bu oyma sənəti təkcə zövq məsələsi deyil, həm də hər ailənin sosial statusunu göstərən bir göstərici idi.

    Divar naxışları və freskalar

    Bəzi evlərin daxili divarları əl işləri ilə bəzədilirdi. Bu naxışlar çiçək, günəş, ay və bəzən insan siluetlərini əks etdirirdi. Hər bir rəsmin bir mənası vardı-ailə uğuru, bolluq və qorunma arzusu.

    Həyət evləri və mədəni quruluş

    Ənənəvi Şəki evləri bağlı həyət sisteminə əsaslanırdı. Həyətlərdə meyvə ağacları, hovuzlar və çiçək kolları olurdu. Uşaqlar bu həyətdə böyüyər, qadınlar çörək bişirər, kişilər isə axşam saatlarında çay süfrəsi arxasında gündəmi müzakirə edərdi. Belə evlər yalnız daş divarlardan ibarət deyildi- onlar bir cəmiyyətin kiçik modeli idi.

    Samirə Yusifova (Şəki Xalq Tətbiqi Sənəti Muzeyi, Elmi işçi)

  • HƏR BİRİNİZİ TƏQDİMATA DƏVƏT EDİRİK!

    HƏR BİRİNİZİ TƏQDİMATA DƏVƏT EDİRİK!🤗🤍

    Əziz oxucular, sizi Eyvaz Zeynalovun müəllifi olduğu “Səlimin sehirli plastilinləri” kitabının təqdimat və imza gününə dəvət edirik!

    Qeyd edək ki, təqdimatdan dərhal sonra uşaqlar üçün mükafatlı plastilin master-klası keçiriləcək. 🏆

    📌 Tarix: 4 oktyabr

    🕐 Saat: 13:00

    📍 Məkan: Bakı Ekspo Mərkəzi, “Nizami Gəncəvi” təqdimat zonası

  • Bəxtiyarşünaslığa qiymətli töhfə

    Bu il görkəmli ədəbiyyatşünas-alim, Xalq şairi Bəxtiyar Vahabzadənin anadan olmasının 100 illik yubileyidir. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev 21 fevral 2025-ci il tarixində “Bəxtiyar Vahabzadənin 100 illik yubileyinin qeyd edilməsi haqqında” Sərəncam imzalayıb. Ölkə Prezidentinin Sərəncamına uyğun olaraq paytaxtda və bölgələrdə Xalq şairinin yubileyinə həsr edilmiş silsilə tədbirlər keçirilir.

    Mahmud Kaşqari adına Beynəlxalq Fondun rəhbərliyi altında bu il Türk dünyasının görkəmli alimlərinin iştirakı ilə Bakıda, Şəkidə, Xankəndidə Bəxtiyar Vahabzadənin çoxşaxəli ədəbi-elmi yaradıcılığına həsr olunmuş elmi simpoziumlar keçirilib, 1450 səhifədən ibarət konfrans materialları dərc olunub. Eyni zamanda, Fondun əməkdaşları ədibin əsərlərini Türkiyə türkcəsinə çevirərək “Hamımız bir gəminin yolçusuyuq” adı ilə nəşrə hazırlayıblar.

    AZƏRTAC xəbər verir ki, Fondun layihəsi əsasında Bəxtiyar Vahabzadə yaradıcılığına böyük ehtiramla qələmə alınmış “İstiqlal idealına tapınan böyük şair” monoqrafiyası işıq üzü görüb. Əsər bütövlükdə Bəxtiyarşünaslığa qiymətli töhfədir. Şairi yaxından tanıyan, yaradıcılığına dərindən bələd olan tədqiqatçı-alim Həbibulla Manaflının bu elmi monoqrafiyası Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin (ADPU) Şəki filialının Elmi şurasının iclasının qərarına əsasən çap olunub.

    Milli Məclisin deputatı Cavanşir Feyziyevin layihə rəhbərliyi və “Ön söz”ü ilə oxuculara təqdim olunan kitab giriş, 5 fəsil və geniş nəticədən ibarətdir.

    Kitabın redaktorları Milli Məclisin əməkdaşı Günel Mustafayeva və ADPU-nun Şəki filialının dosenti Vüsal Baxışovdur. Rəyçilər AYB-nin Şəki bölməsinin sədri Vaqif Aslan, tanınmış alimlər Lətifə Məmmədova və Fikrət Əsgərovdur. Bədii tərtibat Fondun əməkdaşı Xəyalə Əfəndiyevaya məxsusdur.

    Qeyd edək ki, “İstiqlal idealına tapınan böyük şair” sadəcə şairin yaradıcılığını əhatə edən təhlillərdən ibarət əsər deyil, ali məktəblərin müəllim və tələbələri, Bəxtiyar yaradıcılığı ilə dərindən maraqlanan oxucu auditoriyası üçün həm də dəyərli elmi mənbədir.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Şair Dəyanət Osmanlının “Seçilmiş şeirlər” adlı yeni kitabı işıq üzü görüb

    Çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyi İdarə Heytənin üzvü, Prezident təqaüdçüsü, Azərbaycanda ATATÜRK Mərkəzinin Baş redaktoru, şair Dəyanət Osmanlının 60 illik yubileyi ilə əlaqədar olaraq, “Seçilmiş şeirlər” adlı yeni kitabı işıq üzü görüb.

    Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidməti və İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsi.

  • Şair Dəyanət Osmanlının “Günbatana salam” adlı yeni kitabı işıq üzü görüb

    Çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyi İdarə Heytənin üzvü, Prezident təqaüdçüsü, Azərbaycanda ATATÜRK Mərkəzinin Baş redaktoru, şair Dəyanət Osmanlının 60 illik yubileyi ilə əlaqədar olaraq, “Günbatana salam” adlı yeni kitabı işıq üzü görüb.

    Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidməti və İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsi.

  • Gənc yazar Elçin Məhərrəmin “Ölü xatirələr dükanı”adlı yeni kitabı işıq üzü görüb

    Yeni nəsil Azərbaycan gəncliyinin istedadlı nümayəndəsi, Azərbaycan Yazıçılar (AYB) və Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyinin (DGTYB) üzvü, Prezident təqaüdçüsü gənc yazar Elçin Məhərrəmin “Ölü xatirələr dükanı”adlı yeni kitabı işıq üzü görüb.

    Kitab müəllifin oxucularıyla sayca birinci görüşüdür. Geniş oxucu auditoriyası üçün nəzərdə tutulmuşdur.

    Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidməti və İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsi.

  • Azərbaycan UNESCO-nun Dünya Mədəniyyət Siyasətləri və Dayanıqlı İnkişaf Konfransında təmsil olunacaq

    Azərbaycan UNESCO-nun 2025-ci il 29 sentyabr – 1 oktyabr tarixlərində Barselonada keçiriləcək Dünya Mədəniyyət Siyasətləri və Dayanıqlı İnkişaf Konfransında (MONDIACULT 2025) təmsil olunacaq. Tədbirdə ölkəmizi mədəniyyət naziri Adil Kərimli başda olmaqla Azərbaycan nümayəndə heyəti təmsil edəcək.

    MONDIACULT 2025 çərçivəsində sentyabrın 28-də Barselonada “Mədəniyyət əsaslı iqlim fəaliyyəti üzrə 3-cü Yüksək Səviyyəli Nazirlər Dialoqu” keçiriləcək. Bu dialoq mədəniyyət sahəsinin qlobal iqlim gündəliyinə inteqrasiyasını təşviq etməklə, dayanıqlı gələcək naminə yeni yanaşmaların müzakirəsinə imkan yaradacaq.

    MONDIACULT UNESCO-nun təşəbbüsü ilə 1982-ci ildən etibarən keçirilən və dünyada mədəniyyət siyasətləri üzrə ən genişmiqyaslı hökumətlərarası platforma kimi tanınır. Bu ilki konfrans mədəniyyətin qlobal miqyasda inkişafın əsas dayaqlarından biri kimi tanınmasını, həmçinin 2030-cu il Dayanıqlı İnkişaf Gündəliyində mədəniyyətin ayrıca məqsəd kimi təsbit edilməsini hədəfləyir.

    Tədbir çərçivəsində “Mədəni hüquqlar”, “Rəqəmsal texnologiyalar və mədəniyyət”, “Təhsil və mədəniyyət”, “Mədəniyyət iqtisadiyyatı”, “İqlim və mədəniyyət”, “İrs, mədəniyyət və böhran” kimi mövzular müzakirə olunacaq. Konfrans yüzlərlə ölkəni, beynəlxalq təşkilatları, mədəniyyət sahəsinin ekspertlərini və vətəndaş cəmiyyətini bir araya gətirərək, qarşılıqlı təcrübə və ideya mübadiləsi üçün unikal qlobal platforma rolunu oynayacaq.

    Mənbə: https://culture.gov.az/

  • Sumqayıt Dövlət Dram Teatrı mövsümü “Ölməz” tamaşası ilə açıb

    Sumqayıt Dövlət Dram Teatrı 57-ci mövsümünün açılışını yazıçı Elşən Sərxanoğlunun eyniadlı əsəri əsasında səhnələşdirilən “Ölməz” monotamaşası ilə edib.

    AZƏRTAC xəbər verir ki, tamaşadan öncə Qarabağ müharibəsində şəhid olmuş Vətən övladlarının əziz xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad olunub. Ardınca teatrın baş rejissoru, xalq artisti Firudin Məhərrəmov 44 günlük Vətən müharibəsinin Azərbaycanın müstəqillik tarixində oynadığı roldan bəhs edib, həmçinin teatrın yaradıcılıq yoluna dair qısa məlumat verib.

    Tədbirdə Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Natiq Qasımovun ailə üzvləri, övladları Vətən müharibəsində şəhid olmuş analar, Sumqayıt Şəhər İcra Hakimiyyətinin nümayəndələri, şəhər ictimaiyyətinin tanınmış simaları, həmçinin Xidmət Sahələri üzrə Sumqayıt Dövlət Peşə Təhsil Mərkəzinin tələbələri iştirak ediblər.

    Daha sonra “Heç nə unudulmur, heç nə yaddan çıxmır” layihəsi çərçivəsində hazırlanan “Ölməz” tamaşası nümayiş olunub. Səhnə əsərinin müəllifi yazıçı Elşən Sərxanoğlu, quruluşçu rejissoru Xalq artisti Firudin Məhərrəmov, quruluşçu rəssamı Elşən Sərxanoğlu, rejissoru isə Ümid Abbaszadədir. Monotamaşada gənc aktyor Elay Xasıyev çıxış edib.

    Tamaşada Milli Qəhrəman Natiq Qasımovun igidliyi, vətənpərvərliyi və fədakarlığı səhnə təcəssümünü tapıb. Əsərdə onun altı silahdaşını itirdikdən sonra beş gün ərzində Alban kilsəsində təkbaşına mühasirəyə qarşı göstərdiyi müqavimət, bütün təzyiqlərə baxmayaraq təslim olmaması, Xocalıda girov götürülən 22 sakinin həyatını xilas etmək üçün göstərdiyi fədakarlıq tamaşaçılara böyük təsir bağışlayıb.

    Qeyd edək ki, Natiq Qasımov əsirlikdə ağır işgəncələrə məruz qalaraq qəhrəmancasına şəhid olub. Lakin son anına qədər Azərbaycan bayrağını düşmənə təslim etməyib. Prezident İlham Əliyevin 2024-cü il 25 iyun tarixli Sərəncamı ilə Natiq Qasımov ölümündən sonra “Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı” adına layiq görülüb.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Milli Kitabxanada Anım Günü ilə bağlı virtual və ənənəvi kitab sərgisi təqdim olunub

    Milli Kitabxananın əməkdaşları tərəfindən “27 Sentyabr – Anım Günü” adlı virtual və ənənəvi kitab sərgisi istifadəçilərə təqdim olunub.

    Kitabxanadan AZƏRTAC-a bildirilib ki, virtual sərgidə Anım Gününün təsis edilməsi haqda Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı, mövzu ilə əlaqədar fotolar, kitablar və məqalələr nümayiş olunur.

    Virtual sərgi ilə tanış olmaq istəyənlər https://anl.az/el/vsb/27_sentyabr-Anim_Gunu/index.htm linkindən istifadə edə bilərlər.

    Ənənəvi sərgidə isə Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə qazanılmış möhtəşəm Zəfər, 44 günlük Vətən müharibəsinin gedişatı, Zəfər salnaməsi, Vətən uğrunda şəhid olmuş qəhrəmanların həyat və döyüş yolları, onların yaxınlarının, dostlarının və döyüş yoldaşlarının kövrək xatirələri, göstərdikləri igidliklərdən bəhs edən Azərbaycan və müxtəlif dillərdə nəşr olunmuş ədəbiyyatlar nümayiş olunur.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Xanım ANELA.”Unutduğum arzum”

    Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Baş redaktoru

    – Böyüyəndə nə olassan?
    – Televizordakı qız!

    Hələ çox balaca ikən belə cavab vermişdim. Sonralar başa saldılar ki, “televizordakı qız” yox, “diktor”. Diktor olmaqçün jurnalistikanı bitirməli, bununçünsə çox çalışmalıydım. Mikrofonum o dövrün ən məşhur dezodorantlarından biri, “Kobra”nın qabı, müsahibim atam, məkan atamın qarnı. Hər axşam dırmaşıb onun qarnının üstündə oturub müsahibə alır, gülməli suallar fikirləşib-tapırdım. Bu sadəcə bir xəyal idi. Bəs ən böyük arzum? Ən böyük arzumsa Bakıda yaşamaq idi. Bəli, bizim Bakı. Hardan qaynaqlanırdı bu arzu? Bu haqda çox düşünmüşəm. Düşünürəm ki, balaca qardaşımın anama verdiyi suallardan sonra başlamışdı hər şey


    – Mən hardan gəlmişəm?
    – Allah baba verib, mənim qarnımdan çıxmısan, – deyirdi anam.
    – Bəs, Anar? – böyük qardaşım haqda sual verirdi Vüsal.
    – O, papanın qarnından çıxıb, – niyəsə belə deyirdi anam.
    – O böyükdü, papamın qarnı da böyükdü ona görə, hə?
    – Hə, – gülərək işinə davam edərdi anam.
    – Bəs bacım, bəs bacım?..
    Anam üzümə baxıb gülümsəyərək “Onu Bakıdan almışıq” – deyərdi.

    Bakı… Məni fərqli tuturdu anam. Tək qız idim deyəmi? Bilmirəm… Amma mən artıq məni alıb gətirdikləri Bakını görmək istəyirdim, böyüyəndə orda yaşamaq istəyirdim. Bir də, əcaib səslənə bilər, amma nədənsə Mübariz Tağıyev oxuyanda qaçıb televizorun qarşısında durub “O da Bakıdadı… Onun yanına gedəcəm, görəcəm onu” – deyirdim.

    Bakıya ilk gəldiyimdə balaca, məktəbli qız idim. Üç gün qaldıq, sonra valideynlərimlə iki həftəlik səyahət başladı. Qardaşlarım kənddə qalmışdılar. Mən isə valideynlərimlə gəmiyə minib Türkmənistana getdim, oradan avtobusla Qazaxıstana, buradan isə qatarla Aktau, Atırau, Saratov, Moskva, Kiev, Kalininqrad… Hər şəhərdə iki gün, Kievdə bir gün və Kalininqradda bütün yay tətilini keçirdim.

    O illər hər yer gözəl idi, xüsusilə Kalininqrad. 1946-cı ilədək adı Köniqsberq olub, yəni keçmiş alman şəhəri. İkinci Dünya müharibəsi əsnasında yaranmış, Baltik dənizinin limanında yerləşən, İmmanuel Kantın vətəni olan bu şəhər Rusiyanın ən əsas bölgələrindən biridir. Bura gözəl idi… amma mən Bakını istəyirdim…

    Bir neçə il sonra həmişəlik Kalininqrada köçdük, çünki mənim babam orada yaşayırdı. Beləliklə, mən 24 yaşımadək Azərbaycan üzünə həsrət qaldım…

    Hər şey dəyişmişdi… mən də… Hüquqşünas olaraq qayıtmışdım Azərbaycana, sonra ailə həyatı və yenidən Rusiya. 2011-ci ildə biryolluq Azərbaycana qayıtdıq və deyəsən bu sonuncuydu. Artıq iki övlad anası idim. Bütün diqqətimi övladlarıma vermiş, asudə vaxtlarımdasa yazmağa başlamışdım. Çox şəhərlər görmüşdüm o zamanadək, lakin nəsə çatmırdı, yerimdə deyildim…

    Xeyli zaman keçmiş, artıq kitablarım çap olunmuşdu. Bu aralar nəşriyyatda işləyirdim, ara-sıra da diksiyam yaxşı olduğu üçün fərqli layihələrdə səsləndirmələr edirdim. Bu müddət ərzində çox itkilər vermiş, çox hadisələrdən keçmişdim. Bunlar azmış kimi koronavirus və İkinci Qarabağ müharibəsi…

    Artıq əvvəlki kimi gülmür və özümü dünyanın ən yorğun insanı hiss edirdim. Bu yorğun günlərdən birində axşam vaxtı avtobusla evə qayıdırdım. Evdən zəng vurub Heydər Əliyev Mərkəzinə gəlməyimi istədilər. Bura hazırda yaşadığım evin yanı idi. Konsert proqramı var, yorğun olsam da, uşaqların xətrinə getməli oldum. Qızım izdihamı sevmədiyindən camaatdan xeyli aralıda yerdən oturub seyr etməyi başladı. Onlara yaxınlaşıb elə təzəcə oturmuşdum ki, səhnəyə Mübariz Tağıyevi dəvət etdilər. “Qalx, ulu torpaq!”… Üzümdə qəribə bir təbəssüm yarandı, illər əvvəlki arzumu xatırladım… Bakıda yaşayırdım, diktor olmasam da, yazıçı idim və Mübariz Tağıyev tam qarşımda, səhnədə oxuyurdu…

    Mənbə: https://kulis.az/

  • Şəfa VƏLİYEVA.”Pəncərə-pəncərə ağladı evim…”

    “Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Gənclər Şurasının və Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü, Prezident təqaüdçüsü, “İlin gənci” müfakatçısı, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Baş redaktoru

    Pəncərə-pəncərə ağladı evim,
    Qollarım çatmadı qucaqlamağa…
    Sənə yüyürməyə elə tələsdim,
    Başladım ömrümü yumaqlamağa…

    Bir ovuc boyuma sevda dünyaydı,
    Süzdü ətəyindən süd əllərimi…
    Məni görən, məni bilən Tanrıydı,
    Şeytan hardan bilir əməllərimi?

    … Sənə yar, Tanrıya bəndə olmağa
    Nətəhər bükülüm?
    Nətəhər sevim?
    … Qollarım çatmadı qucaqlamağa,
    Pəncərə-pəncərə ağladı evim…

  • Gənc yazar Nicat Hunalpın “Ayaqqabı Tənhalığı” adlı şeirlər kitabı işıq üzü görüb

    Yeni nəsil Azərbaycan gəncliyinin istedadlı nümayəndəsi, Azərbaycan Yazıçılar (AYB) və Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyinin (DGTYB) üzvü, Prezident təqaüdçüsü gənc yazar Nicat Hunalpın “Ayaqqabı Tənhalığı” adlı şeirlər kitabı işıq üzü görüb.

    Kitab müəllifin oxucularıyla sayca ikinci görüşüdür. Geniş oxucu auditoriyası üçün nəzərdə tutulmuşdur.

    Qeyd edək ki, bundan öncə gənc yazar Nicat Hunalpın “Şaman yozur yuxumu” adlı ilk kitabı 2022-ci ildə nəşr olunmuşdu.

    Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidməti və İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsi.

  • Azərbaycanlı şairə-publisist Nəcibə İLKİN.”BU GECƏ”

    Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü, Azərbaycan Respublikası Prezidenti Təqaüd Fondunun təqaüdçüsü, “Azad qələm” ədəbi-bədii, ictimai-publisistik qəzetinin və “Ali Ziya” ədəbi-bədii, elmi-publisistik jurnalının təsisçisi və baş redaktoru

    Bu gecə intihara
    Yol gedir ümidlərim.
    Ogey baxışlarımda
    Güzgülənir dərdlərim…

    Azalir dodagimda
    Gülüşümün sayları.
    Bir – bir ölüb gedirlər
    Ürəyimin tayları.

    Gõzlərimin işıģı
    Ürəyimdən güc alır.
    Əllərimdə üşüyən
    Arzularim qocalır.

    Bu gecə dərd evimə
    Gedən həsrətim yanır.
    Bu gecə ürəyimdə
    Bir sevda alovlanir…

  • “Beş kəndin bir kitabı” adlı yeni kitab nəşr olunub

    Kəlbəcər rayonunun beş yaşayış məntəqəsi haqqında tarixi məlumatlarla zəngin yeni bir toplu nəşr edilmişdir. Kitabın həmmüəllifləri arxada qalan son 30 ildə Qarabağın, o cümlədən Kəlbəcərin erməni vandalizmindən çəkdiyi zülmlərlə bağlı tarixi, xronoloji kitablara imza atan iki qardaş – Məhəmməd Nərimanoğlu və İbrahim Səfərlərdir.
    Kitab Kəlbəcərin tarixinin bir parçasını özündə əks etdirməklə yanaşı, həm də ulu, qədim köklərə malik qılınclılar tayfasının vaxtilə bu yerlərə köç etməsindən söz açır, daha dəqiq desək, alban dövlətinin nişanələrinin sahibləri barədə çox zəngin məlumatları özündə əks etdirir.
    Toplunu digər nəşrlərdən fərqləndirən bir çox cəhətləri var ki, onlardan ilki hər kəndin “yol xəritəsi” ilə təqdim edilməsidir. Beş kəndin hər birindəki məhlələr ayrı-ayrılıqda təqdim edilir ki, bu da yeni salınmağa başlanan, müasir yaşayış məntəqələrində vaxtilə mövcud olan və oralarda yaşayan insanların əsil-nəsilləri haqqında bilgi almaqda olduqca vacib işdir.
    Kitabda hər fəsildə müxtəlif mövzular ətraflı, həm də geniş izahla verilir. Burada tarixi şəxsiyyətlərdən başlayan yolun sonuncu dayanacığındakılar hər kəndin şəhidlər olsa da, ayrı-ayrı portret oçerklərdəki qəhrəman obrazların timsalında qılınclıların Kəlbəcər üçün necə dəyərli olmaları da öz əksini tapır.
    Kitabdakı yenilikləri burada ətraflı şərh etməsək də, təkcə onu qeyd edək ki, kəlbəcərlilərin bir kəsimi olan qılınclıların da arasında saz-söz xiridarları və sərrafları az olmayıb və həmin ənənə bu gün də gənc qələm sahiblərinin timsalında özünü göstərir.
    Kitab 8 Noyabr – Zəfər Gününə və 25 noyabr – Kəlbəcərin işğaldan azad edilməsinə həsr edilib.
    Geniş oxucu auditoriyası üçün nəzərdə tutalan toplunun maddi-mənəvi himayədarları da elə qılınclıların vətənpərvər oğullarıdır. Müəlliflər buna görə kitabın ərsəyə gəlməsində yardım əlini uazadan xeyirxahlara təşəkkürlərini bildirlər.

    Nigar İMAMVERDİQIZI,
    “Yenilik-press” qəzetinin redaktor müavini, Azərbaycan Jurnalistlər və TURAN ədəbi birliklərinin üzvü, “Qızıl qələm” ali media mükafatı laureatı,
    Kənan NƏRİMANLI,
    Azərbaycan Jurnalistlər, Türk Dünyası Gənc Yazarlar, TURAN ədəbi birliklərinin üzvü, “Qızıl qələm” ali media mükafatı laureatı,
    gənc yazar

  • Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyindən yeni kitab – “Qərbi Azərbaycan hekayələri”

    Azərbaycan Respublikasının Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin dəstəyi ilə Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyinin həyata keçirdiyi “Türk dünyasında Qərbi Azərbaycan mövzusu” adlı layihə çərçivəsində “Qərbi Azərbaycan hekayələri” adlı kitab çap olunub.

  • Azərbaycanlı bəstəkar Londonda keçirilən müsabiqədə birinci yerə layiq görülüb

    Bəstəkar Lalə Cəfərova Londonda keçirilən “Golden Time Talent” müsabiqəsinə göndərdiyi simfonik orkestr üçün “Sumela” poemasına görə I yerə layiq görülərək diplom və sertifikatla təltif olunub.

    Bu barədə AZƏRTAC-a bəstəkarın özü məlumat verib.

    Lalə Cəfərova Şərq aləmində Azərbaycanın ikipərdəli balet yazan ilk qadın bəstəkarıdır. O, Üzeyir Hacıbəyli adına Bakı Musiqi Akademiyasını (BMA) əvvəlcə fortepiano ixtisası üzrə bitirib, Bəstəkarlıq fakültəsində təhsil alıb və bu sahə üzrə aspiranturanı da bitirib. 1992-ci ildən BMA-da müəllim kimi əmək fəaliyyətinə başlayıb. Hazırda BMA-nın professoru, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, Əməkdar müəllimdir.

    Lalə Cəfərova 1999-cu ildən Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının üzvüdür. 2001-ci ildə Bəstəkarlar İttifaqının, Gənclər və İdman Nazirliyinin təqdimatı ilə simfonik əsər nominasiyası üzrə “İlin ən yaxşı bəstəkarı” mükafatına layiq görülüb. 2002-ci ildə “Azərbaycan Sərhəd Qoşunları bu gün” müsabiqəsinə təqdim etdiyi solist, nəfəs alətləri orkestri və xor üçün “Sərhədçi” marşına görə diplom və mükafata layiq görülüb.

    O, simfoniya, fortepiano və simfonik orkestr üçün konsertlərin, kamera, instrumental və vokal, caz əsərlərinin, marşların və mahnıların, ikipərdəli “Bir Xəzər əfsanəsi” baletinin, bədii-sənədli film musiqisinin, 9 dərs vəsaitinin, bir sıra elmi məqalələrin müəllifidir.

    “Bir Xəzər əfsanəsi” baletinin premyerasından sonra (2022) may-iyun ayında “Baku” jurnalında Lalə Cəfərovanın yaradıcılığı haqqında geniş məqalə dərc edilib (Anna Qordeeva).

    2018-ci ildə Ümummilli Lider Heydər Əliyevin 95 illik yubileyi münasibətilə “Əbədiyaşar Heydər” romansının müəllifidir. 2021-ci il noyabrın 2-də Heydər Əliyev Sarayında Zəfər Gününə həsr olunmuş “Qarabağ Azərbaycandır” konsertində L.Cəfərovanın “Zəfər marşı” Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestri, Xor Kapellası və solistin ifasında uğurla səslənib. 2023-cü il noyabrın 11-də Azərbaycan Akademik Dövlət Filarmoniyasında Heydər Əliyevin 100 illiyinə həsr olunmuş konsertdə musiqisi Lalə Cəfərovaya, sözləri Leyla Əliyeva məxsus olan “Skuçayu” (Darıxıram) romansı səsləndirilib.

    Lalə Cəfərova xalq mahnılarının və bir sıra bəstəkarların əsərlərini, bunlardan F.Şopen, Q.Qarayevin, Ə.Mustafazadənin əsərlərinin işləməsinin müəllifidir. 2023-cü ildə Üzeyir Hacıbəylinin “O olmasın, bu olsun” musiqili komediyasından bir neçə musiqi nömrəsinin fortepiano üçün işləməsi ABŞ-da nəşr olunub. Lalə Cəfərovanın əsərləri Azərbaycanın müxtəlif səhnələrində, ABŞ və Avropa ölkələrində böyük uğurla səslənir.

    Bəstəkarın əsərləri bir sıra dissertasiyaların mövzusu olub. Onun yaradıcılığı Azərbaycanda və xaricdə bir çox qəzet və jurnallarda işıqlandırılır.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Tahir Salahovun “Təmirçilər” əsəri – neftin və təsviri sənətin qovuşduğu an VİDEO

    Hər sənət əsərinin ilham qaynağı müxtəlifdir, bəzən gözlənilməz bir anda möhtəşəm ideyalar yarana bilir. “Təmirçilər” tablosu da təsadüfi hadisə nəticəsində ərsəyə gələn möhtəşəm əsərlərdəndir.

    Rəssam Tahir Salahov xatirələrində qeyd edib ki, neftçilərin qrup portretlərini yaratmaq üçün Neft Daşlarına yollansa da, dənizdə baş vermiş qəza onu bu fikrindən daşındırır. Rəssam kəşf etdiyi yeni qəhrəmanları – qəza yerinə tələsən təmirçiləri kətana köçürməyi qərara alır.

    AZƏRTAC mövzu ilə bağlı videomaterialı təqdim edir.

    https://video.azertag.az/site/video/272127

    Mənbə: https://azertag.az/

  • “Tbilisoba 2025”: Tbilisidə Azərbaycan mədəniyyətinə böyük maraq

    Bu gün Gürcüstan paytaxtında ənənəvi “Tbilisoba” bayramı keçirilir.

    AZƏRTAC xəbər verir ki, iki gün davam edəcək bayram ilə əlaqədar şəhərin mərkəzi küçə və parklarında – Rike parkı, Orbeliani meydanı, Abanotubani rayonunda Heydər Əliyev Parkının qarşısında müxtəlif pavilyon və guşələr yaradılıb.

    “Tbilisoba” çərçivəsində Abanotubani rayonunda Heydər Əliyev Parkının qarşısında Tbilisi şəhər Şurasının dəstəyi ilə “Tbilisi müxtəlifliyi” adlı sərgi-satış yarmarkası da təşkil olunub. Sərgidə Gürcüstanın azərbaycanlı icması da daxil olmaqla ölkədə yaşayan milli azlıqlar öz milli adət-ənənələrini, mədəniyyət və mətbəx nümunələrini nümayiş etdirirlər.

    “Gürcüstanın Fəal Azərbaycanlı Qadınlar Assosiasiyası”nın yaratdığı “Azərbaycan Guşəsi”ndə Azərbaycan xalçaları, kəlağayı, azərbaycanlı xanımların əl işləri, rəsm əsərləri, şəkərbura, paxlava, badambura, şorqoğalı və digər mətbəx nümunələri, nar və digər meyvələr nümayiş etdirilir.

    Guşəni ziyarət edənlər Azərbaycan mədəniyyət nümunələrini maraqla izləyir, şirniyyat alırlar. Guşənin ziyarətçiləri Azərbaycan çayına qonaq edilirlər.

    Assosiasiyanın rəhbəri Gültəkin Mustafayeva AZƏRTAC-a müsahibəsində deyib: “Bu gün “Azərbaycan Guşəsinə” böyük maraq var. Şəhər ictimaiyyətinin nümayəndələri, eləcə də qonaqlar Azərbaycan şirniyyatına böyük maraq göstərirlər. Guşəni ziyarət edənlərə milli mədəniyyətimiz barədə ətraflı məlumat verilir. Burada, eyni zamanda, gürcü, yunan, Latviya, Ukrayna və digər xalqların mədəniyyəti ilə tanış olmaq mümkündür”.

    Qeyd edək ki, bayram günlərində müxtəlif əyləncəli və idman tədbirləri, konsertlər, musiqili şoular və teatr səhnəcikləri nümayiş etdiriləcək. Bu gün, eyni zamanda, Tbilisidəki Mirzə Fətəli Axundov adına Azərbaycan Mədəniyyəti Muzeyi də “Tbilisoba” bayramı münasibətilə xüsusi guşə təqdim edib. Muzeyin yaxınlığında yaradılmış guşədə milli mədəniyyət nümunələri ilə yanaşı, Azərbaycan mətbəxinin təamları da sərgilənib.

    Bu gün ənənəvi olaraq Tbilisinin fəxri vətəndaşlarının təltifetmə mərasimi keçiriləcək.

    Bayram tədbirlərinə sentyabrın 21-də Tbilisinin Avropa meydanında təntənəli qala-konsertlə yekun vurulacaq.

    Məlumat üçün xatırladaq ki, “Tbilisoba” bayramı ilk dəfə 1979-cu ildə qeyd edilib. Gürcüstanda 1989-cu ildən 1994-cü ilə qədər mövcud ağır sosial-iqtisadi duruma görə bayramın keçirilməsi mümkün olmayıb.

    “Tbilisoba” 2020-ci ildə koronavirus pandemiyası, 2021-ci ildə isə Batumidə 9 nəfərin ölümü ilə nəticələnmiş yaşayış binasının uçması səbəbindən ləğv edilmişdi.

    Xətayi Əzizov

    AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri

    Tbilisi

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Xalq yazıçısı ANAR.”Başqa həyat”

    Sovet nəsrinin görkəmli nümayəndələrindən biri sayılan Yuri Valentinoviç Trifonovun (1925-1981) anadan olmasının 100 illiyi həm doğma vətəni Rusiyada, həm də postsovet məkanında bu günlərdə geniş qeyd olunur. 1960-1970-ci illərdə sovet ədəbiyyatında gedən proseslərin ən önəmli simalarından və xüsusilə də, “şəhər nəsri”nin ustalarından biri sayılan Yuri Trifonov eyni zamanda şair, redaktor və idman mövzulu oçerklərin müəllifi kimi də bütün İttifaqda tanınırdı.

    Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri, Xalq yazıçısı Anar vaxtilə Yuri Trifonovun yaradıcılığına həsr etdiyi “Başqa həyat” başlıqlı məqaləsində eyniadlı povesti hərtərəfli şəkildə araşdırarkən, əsərin yüksək bədii-mənəvi dəyərini, təsvir olunan hadisə və personajların psixoloji alt qatlarını açıb göstərməyə çalışıbdır.

    Rusca yazılan və “Drujba narodov” jurnalının 1976-cı il üçün 4-cü sayında işıq üzü görən həmin məqalənin dilimizə tərcümə olunmuş mətnini yazarın yubileyi çərçivəsində “Ədəbiyyat qəzeti” oxucularının diqqətinə təqdim edirik.

    Olqa Sergeyevnanın özünə gah bəxtəvər, gah qüssəli, gah da “dəhşətamiz” görünən həyat yolu barədə hekayəti qəmli bir əhvalatdan başlanır.

    Necə imiş ki, onun həyatı?

    Qara dəniz sahillərində sevişdikləri ilk günlər bəxtəvərliklə dolu imiş, sonra toyları olub, qızları doğulub, ardınca iş-güc, çətinliklər, mübahisələr, qayınanasıyla dilləşmələr baş alıb, gedib. Bəzən isə “meşədə axşamlamaqla, üçlükdə xizək sürüblər – yəni əcəb xoşbəxtmişlər!”

    Və budur, hər şey bitib, arzular da, uğursuzluqlar da, ürəkçəkən qısqanclıqlar da, sevgi də. Sergeyin ölümü ağır bir itki olub. Və Olqa Sergeyevna içində həm səngimək bilməyən ağrı duyur, həm də izaholunmaz, anlaşılmaz bir suçluluq hissi. Amma nədədir axı bu suç?

    Onun əri Sergey Troitski axı niyə bunca qısa və narahat bir ömür yaşadı?! Axı niyə o, daima ora-bura vurnuxdu, başladığı heç bir işi başa çatdırmadı, elə hey uğursuzluqlara düçar oldu, etimad göstərərkən aldandı, qəfil qızışdığı kimi gözlənilmədən də soyudu.

    Axı niyə o da, hamı kimi, arxivlərdə lazım gəldiyi qədər – bir ay, iki ay, üç ay, beş ay – oturmağı bacarmadı, Fevral inqilabı ərəfəsində Moskva Mühafizə İdarəsi ilə bağlı bütün materialları, yaranan uzun növbələrə rəğmən, bir araya gətirib, sonradan üzərlərində məsuliyyətlə işləmədi, mənbələri araşdırmadı?!

    Sergey Troitski öz yaşam tərzi baxımından barışmaz biriydi, geniş ictimaiyyətin qəbul etdiyi məntiqin də, adətən ziddinə gedirdi. Öz həyatını dəqiq bir məqsəd güdməyən gah o-gah bu araşdırmaya, axtarışa sərf eləyir, ağlına gələn hər cür xəyalın ardınca düşürdü, hər şeyin məğzini dərk etməyə can atır, nəsilləri bir-birinə calayan o “ipin ucu”nu axtarmaqla, insanlar arasındakı adi, gözlə görünməyən varisliyi izləməyə çalışırdı. 

    Götürdüyün dissertasiya mövzusuyla bağlı faktları bir araya toplayıb araşdırmağa nə varmış axı?! Halbuki burada daha vacib sayılan iş – məhz həqiqətin dərkidir, yəni əsl məğzi yaxalamaqdır, fiziki baxımdan ömrünü başa vuran insanın tamamən yoxa çıxmadığını, ölümün bir kimya hadisəsi olmadığını, ondan sonra adı dəqiq bilinməyən nəyinsə qaldığını, ancaq o şeyin digər insanların varlığına sirayət edərək, onların hisslərinə və şüuruna hələ də təsir göstərdiyini sübuta yetirməkdir.

    Sergeyin sağlığında onun bənzər duyğularını ələ salan Olqa Sergeyevna ərini itirdikdən sonra həm ağır məşəqqətlərə ürcah olur, həm də heç gözləmədiyi halda onu anlamağa başlayır.

    “Pərvərdigara, əgər hər şey sırf kimya ilə başlanıb, onunla da bitirsə, bəs bu ağrı nədən yaranır? Axı ağrının kimyaya heç bir dəxli yoxdur. Bəlkə onların istifadə müddəti bitdiyi üçün qəflətən sönən lampanı xatırladan birgə həyatları da hansısa düsturların cəmi, birləşməsi imiş?!”

    Sergeyin ora-bura vurnuxmaları özgələrinə ağılsızlığın və dayaz düşüncənin diktəsi kimi görünürdü, halbuki öz daxili dinamikası baxımından bu axtarışlarda hər hansı pərakəndəlik-filan yox idi: bütün bunlar dərin düşünən və dayaz ümumiləşdirmələri öz yaxınına buraxmayan bir insanın axtarışları idi.

    Daha sonra spiritizmə maraq salmasını da onun doğmaları sayılan iki insan – anası və xanımı – əsl dəlilik sayırdılar, ancaq heç bu da səbəbsiz bir seçim deyildi. Bu – onun insanlararası anlaşmanın gizli sirrini açmağa, onun açarını tapmağa can atan ruhi axtarışlarında artıq növbəti mərhələ imiş. Bundan məqsəd – insan tənhalığını əhatələyən o şüşə arakəsməni qırmaq, ortaq dil tapmaq yoluyla sağalmaq, adətən sözlər gücsüz, yetərsiz sayılanda, hətta onlara gərək duymadan da anlaşmaq cəhdi imiş.

    Parapsixologiya elmi də başqasının daxili məğzinə nüfuz etmək, özünü onun uğrunda fəda etmək hesabına və anlaşaraq dərdlərə çarə tapmağa can atır axı.

    Sergey Troitskinin həyatı və davranışları gözlərimiz önündə gerçəkləşir, amma bu əsnada bunlar onun arvadı Olqa Sergeyevnaya xas rasional düşüncənin əyiş-üyüş güzgüsündə əks olunur.

    Bu, qeyri-adi insanın keçdiyi həyat yolunun nisbətən adi, bununla yanaşı, dürüst, sevgisinə sadiq və sevən, ancaq cəmiyyət tərəfindən qəbul olunan ümumi qaydaların, reallığın fövqünə qalxmaqda acizlik çəkən insanın nəzərindən təqdim olunan bir hekayətdir – belələri bəzən əsl Həqiqətin məhz reallığın bitib-tükəndiyi yerdə başlanması fikriylə heç cür barışmırlar.

    Öz tutduğu yolun doğruluğuna Olqa Sergeyevna zərrəcə şübhə bəsləmir, çünki vaxtında (yəni Sergey kimi, hansısa muzeydə illər uzunu zaman itirmədən) dissertasiyasını müdafiə edib və laboratoriya müdiri vəzifəsini tutub. Əgər bu qadının öz iş-gücüylə bağlı hansısa güman və anlaşılmazlıqları varsa belə, bunlar həm müvəqqəti xarakter daşıyır, həm də heç nəyi dəyişmir.

    Ən başlıca məqam isə odur ki, bu qadın həyatda öz yerini tapdığına zərrəcə şübhə eləmir.

    Bu yerdə bir paradoks ortaya çıxır: sən demə, Olqa Sergeyevna öz işini sevmirmiş, ya da, ən azından, bu işə qarşı tamamilə biganə imiş. Ondan ötrü bu iş həftənin cəmi-cümlətanı 5 günü və bir günün sadəcə 8 saatı ərzində keçərli imiş. Gündəlik işiylə bağlı heç nə bu insanı öz tarazlığından çıxara bilməzmiş.

    Və budur, sözügedən vakuum, boşluq onun içini daima gəmirən və çəkilməz qısqanclıq hissiylə doldurur: bu – həm keçmişə, həm də indiki zamana, həm reallığa, həm də onun özündən uydurduqlarına bəslədiyi qısqanclıqdır. İnsanı bitib-tükənməyən və acı məşəqqətlərə düçar edən, bütün həyat eşqini tükətməklə, onu qəddarlaşdıran, qurudan və alçaldan bir qısqanclıqdır bu.

    Olqa Sergeyevna indi hər cür sarsıntı və dəlisovluqdan uzaq, sakit bir həyat arzusundadır: hətta o, Sergeydən özü üçün nələrsə – dissertasiyasının müdafiəsini, kurortda dincəlməyi, televizor almağı – tələb etmək niyyətindən də uzaqdır. Bununla belə, ərinin keçmiş dostu Gena Klimukun gözqamaşdırıcı yüksəlişi də bu qadına hədsiz dərəcədə çiyrindirici görünür. Çünki Gena Klimukun başdan-sona proqramlaşdırılan həyatında nəinki bircə gün, heç bircə saat da hədər getmir.

    Orta məktəb, institut və dissertasiya müdafiəsinin ardınca tutduğu, hər dəfə də daha yüksək vəzifələrə o, hər hansı ruh gərginliyi və tərəddüd keçirmədən yiyələnibdir: çünki onun hədəfi – ətrafındakıları dirsəkləriylə itələyərək, daha önə keçməkdən ötrü öz doğmalarını və dostlarını tapdalayıb keçməklə, dürüstlüyə, ya da şərəfə hər hansı məhəl qoymadan öz mənafeyinə doğru can atmaq, hər şeyə bir an əvvəl çatmaqdır.

    Sergeyin mənəvi baxımdan Klimukdan üstünlüyü ilə qeyd-şərtsiz barışsa belə, Olqa Sergeyevna öz ərini uğursuz biri sayır. Ərinin təqsirini də, bizcə, Olqa Sergeyevna onda görür ki, Sergey xanımına tam mənada etibar hissi aşılaya bilməyib, onda həmişə Sergeyin məhvə sürükləndiyinə dair qəti bir qənaət formalaşıb. Halına acımaqla, bu qadın ərinin onsuz da ağır durumunu daha acınacaqlı şəklə salıb, ərinin qısa ömrü boyu aralarında hökm sürən anlaşılmazlığı nisbətən dərinləşdirib.

    Özünün halına acınacaq, yaxud məhvə sürüklənən biri olmadığını çevrəsindəki insanlara anlatmaq Sergeydən ötrü hədsiz qəliz bir məsələ imiş: sadəcə olaraq o, başqalarının ondan umduğu şeyləri özü üçün gərəksiz sayırmış. Onun sırf daxili azadlığa, “insanın içində daima toxunulmaz qalan, gərilsə belə, qırılmayacaq” bir yaya ehtiyacı var imiş, bu isə o mənaya gəlirmiş ki, Sergey öz mahiyyətini əsla dəyişmək istəməyib, nə qədər əziyyət çəkib, uğursuzluqlara düçar olsa da, özünə inamını heç vaxt itirməyib… Onun hələ də içində qoruduğu o polad, amma heç kimə görünməyən dəyanəti zərrəcə sarsılmayıbmış”.

    Fərqli həyat tərziylə Sergey özünün guya basqı altında olması hissini başqalarına aşılamağa çalışırmış. Bu çarəsizlik görüntüsü onun işinin öhdəsindən gəlməməsi ilə hər hansı şəkildə və ya dərəcədə əlaqəli deyilmiş. Bunun səbəbi – onun can atmalı olduğu şeyə, yəni başladığı işi davam etdirməyə özünü heç cür məcbur eləyə bilməməsi olub.

    Əsən rüzgar otları sığalladığı kimi, ağrılara bələnən “başqa həyat” teması da bütün əsər boyu qırmızı bir xətt kimi keçir.

    Povestin adı kimi seçilən bu ikicə sözdə dərin məna yatır – birmənalı sayılmayacaq bu yığcam obraz xeyli geniş şəkildə yozula bilər. Bu “başqa həyat” – hər nə qədər tanış görünsə belə, bir başqasının həyatıdır, kənardan baxan onun dərin qatlarda yatan məğzini tək ləhzədə anlaya bilməz. Bu məğz barədə bir rus atalar sözündə deyilir ki: “Özgənin qəlbi – qaranlıq aləmdir”.

    Bu obrazın nisbətən üst qatını araşdırmaqla bağlı ilk cəhdi də elə Olqa Sergeyevna göstərir: o, özünün son dərəcə aydın, amma bir elə də bezdirici görünən rasionalizmindən fənər kimi yararlanaraq, bu qatı qaranlığı yarıb-keçməyə çalışır, hər şeyi ağlabatan bir tərzdə izah eləyir. Ancaq onun məntiqi qənaətlərinin təməlində emosional, subyektiv, hissi, daha dəqiq desək, “zənənlərə xas” məqamlar dayanır. Müəllifin elə ustalığı da bundadır ki, o, Olqa Sergeyevnanı bizə sxematik şəkildə yox, ətli-qanlı və mürəkkəb bir xarakter kimi təqdim eləyir. Sözügedən bu “başqa həyat” isə həm də onun, yəni Olqa Sergeyevnanın mənəvi tərcümeyi-halıdır, baxmayaraq ki, bununla onun ərinin mənəvi bioqrafiyası arasında ciddi fərqlər mövcuddur. Bundan əlavə, başqa həyat – Sergeyin olduğu qədər də, başqalarının sahib ola biləcəyi həyat tərzidır. Povestin, demək olar ki, bütün personajları taleyin fərqli variantlarına sahibolma ideyası, yaxud həyat situasiyalarının alternativliyi ideyası fonunda təsvir olunublar.

    Şəxsən Olqa Sergeyevnadan ötrü “Başqa həyat” imkanı – hər cür emosional sarsıntıdan sığortalanmış, gözqamaşdıran, anlaşılan, nizamlı, sevinc dolu, bəlli şəraitə malik və rahat bir yaşayışı arzulamaqdır. 

    Aydın məsələdir ki, bu “başqa həyat”ın mümkün versiyası xanımının Sergeyə “başqa həyat” tərzini rəva görməsiylə, daha doğrusu, Sergey üçün “başqa həyat” arzulamasıyla da birbaşa əlaqəlidir. Çünki qadın öz birgə həyatlarını bitkin, canlı, coşub-daşan bir orqanizm sayır, bu orqanizmin isə özünə xas ürəyi, ağ ciyərləri, duyğu orqanları var və bu vahid həyat üç ayrı qismdən ibarətdir, bunun ikinci qismini təşkil edən Sergeyin həyatı ideal halda, yəni qadının idealına görə, hər cür anlaşılmazlıqdan, ağılsızlıqdan, məntiqsizlikdən və ağlın mənasız səylərindən mütləq arınmalıdır.

    Vaxtilə Şaqalın və Modilyaninin dostu olan, sonradan özünün gənclik illərində yaratdığı bütün tabloları məhv edən, hazırda hansısa komissiyaların tərkibində iclaslara qatılaraq, “tala və nohur” rəsmləri üçün sifarişləri icra edən rəssam Qriqori Maksimoviçin də özünə görə bir “başqa həyatı” var. Aradakı yeganə fərq isə ondadır ki, o, özünün həqiqi, yəni arzusunda olduğu həyatını ömrünün lap əvvəlində, yəni gənclik dövründə yaşayıbdır. Bunun ardınca isə qırılan, deformasiyalara uğrayan, əzik-üzük bir şeyə çevrilən həmin dönəm artıq haradasa uzaq keçmişlərdə qalıb deyə, onun ömründə sakit, firavan, rahat və tox bir həyat mərhələsi başlanıb.

    Sergeyin öz nəzərində isə “başqa həyat” – həyata keçməyən, reallaşmayan, daima dəyişimlərə məruz qaldığı üçün ələkeçməz və əbədi təəssürat hissi bağışlayan bir simvoldur.

    Sergey Troitskinin başqa həyatını, bax, bütün bu ünsürlər təşkil edir – axtarışların pərakəndəliyi, tapıntıların mümkünsüzlüyü, dərkolunmazlardan gələn gizli çağırışlar, şübhələrin şirin iniltisi və barışmazlığın sönməz alovu.

    Bitkin və dəyərli bir hiss sayılan daxili azadlıq hər nə qədər ziddiyyətli, bəzən qarma-qarışıq, bəzən gərəksiz və ağlasığmaz görünsə də, “azadlığa təşnəlik” duyğusu məhz elə bunlardan yoğrulur. Azərbaycanlı nasir Ənvər Məmmədxanlı bu duyğu barədə vaxtilə yazmışdı ki, “o, ya insanları yandırıb külə çevirir, ya da yerli-dibli… olmur”.

    Bəli, Sergey hər şeyə “öz zövqünə uyğun şəkildə” yanaşır. Ancaq bu məfhum dəqiq və sarsılmaz mənəvi kriteriyaları özündə cəmləşdirir, əsas, həlledici sayılacaq xüsuslarda o, əsl dönməzlik sərgiləyir, kimlərəsə ayaq uydurmaq istəmir, heç kəsdən, hətta o xeyirxah görünən Qriqori Maksimoviçdən də gələ biləcək ən cüzi dəstəkdən belə boyun qaçırır.

    Olqa Sergeyevna buna da öz münasibətini bildirir: “İçlərindəki ziddiyyət və sadəcə könüllərindən keçəni eləmək istəyi bu insanları gözgörəsi məhvə sürükləyir”.

    “Bu insanlar” deyərkən, o, Sergeyin bütün nəslini – onun ən uzaq qohumlarından tutmuş, ordan-ora köçən kəndliləri, yeni məzhəb təəssübkeşlərini, keçmiş keşişdən tutmuş, Saratovda məskunlaşaraq, icma şəklində yaşayanları, cəmiyyətdə ədalətin və islahatların bərqərar olmasını həsrətlə gözləyən peterburqlu tələbə Sergey atadan tutmuş, əri Sergeyə qədər hər kəsi nəzərdə tutur.

    Olqa Sergeyevna vurğulayır: “Belələrinə heçcə nə kar eləmir – nə döymək, nə də asıb-kəsmək. Bunların hamısının içində daima bir etiraz dalğası qabarıb köpüklənir”.

    Bu, yetərincə qüssəli, amma məntiqlə, hətta belə demək mümkünsə, mərdliklə yoğrulan qüssə yükünə malik povestdə, məncə, nişan verilən əsas ümid yeri – əvvəlki nəsillərdən Sergeyə, ondan isə qızına ötürülən və mənəvi gücün qırılmazlığına bəslənən inam hissidir. Elə Sergey də əmindir ki, “bacardıqca üzü keçmişə doğru, həm də dərinləməsinə qazmaqla, səni irəliyə, gələcəyə aparacaq o ipin ucunu yaxalaya bilərsən…”

    Sergeyin qızı İrinanın da özünəxas bir “başqa həyat”ı var. Özünün zahirən hər barədə məntiqə və oturuşmuş ədalət şkalasına söykənən yanaşmalarına sadiq qalan Olqa Sergeyevna isə bunu nə anlayır, nə də qəbul edir.

    Məktəbli qız özünün xırda-para təlaşlarını anasının qərq olduğu həqiqətən, dərin və iztirab dolu dərdlərdən üstün tutaraq, ona qarşı saymazyana davrandığı zaman Olqa Sergeyevnanın haqlı hiddətini, bəlkə də başa düşmək mümkündür. Məsələ də burasındadır ki, İrina ruhsuz, gönüqalın biri deyildir axı, həm də atasını “hədsiz dərəcədə sevirmiş!” “Qəribə xasiyyəti var ey qızın!” – deyə düşünərkən Olqa Sergeyevna hələ bunun səbəbini də tapır – “atasına çəkib də”.

    O, təzədən “başqa həyat”ın tapmacaları qarşısında çaş-baş qalır. Əslində bu həyat tərzinin özü – qadının qarşılaşdığı sualların yeganə cavabıdır. Başqa həyat – öz immanent qanunlarına əsasən cərəyan edən bir həyat tərzidir.

    Qələmə aldığı yeni povestilə Yuri Trifonov bizim qarşımızda mənəvi dəyərlərin, ruhi sarsıntıların, psixoloji və intellektual keşməkeşlərin dərin, həm də birmənalı şəkildə alqılanmayacaq aləmini açıb göstərir. Həm mövzusu, həm də toxunulan problemlər baxımından bu yeni əsər yazıçının şəhər həyatından bəhs edən povestlərinin davamı, hətta, məncə, bədii cəhətdən onların bir pillə üstünü də sayıla bilər. Rus nəsrinin ənənələriylə sıx tellərlə bağlı olan Y.Trifonov nəsri üçün məişətin gen-bol, həm də dolğun təsviri səciyyəvi bir cəhət sayılır. Hazırda dəbdə olan, zamanla cürbəcür manipulyasiyalara hesablanan, reallıq ilə təsəvvür olunanı, əsasən də final hissədə yuxu ilə həyatı “sürrealistcəsinə” bir-birinə qarışdırmaq kimi ədəbi fəndlərin həmişə özünü doğrultmadığını isə mən burada ayrıca vurğulamaq istərdim.

    Bu povesti də o, bütövlükdə təmsil etdiyi böyük ədəbiyyatın müqəddəs həqiqət axtarışlarına sədaqəti ruhunda yazıbdır. Bu yolla müəllif insanın taleyinə böyük diqqətlə yanaşmağı, onu təkrar dəyərləndirməyi, xoşbəxtlik və bədbəxtliklə bağlı oturuşmuş, amma bəsit olduğu üçün müvəqqəti sayılan stereotipləri, süni inkişaf və gerçək hüzursuzluq barədə gəlinən həyat qənaətini təkrar gözdən keçirməyi bizlərə məsləhət görür.

    Ola bilsin, başqa həyat – “sualın axtarılan cavabı kimi talanın o biri üzündən vuracaq zəif şəfəqdə özünü bizə göstərəcəkdir”.

    Tərcümə etdi: Azad YAŞAR

    Mənbə: https://edebiyyatqazeti.az/

  • Sentyabrın 18-i Milli Musiqi Günüdür

    Bu gün Şərqdə ilk operanın müəllifi Üzeyir Hacıbəylinin anadan olmasının 140-cı ildönümü tamam olur

    18 sentyabr – Azərbaycanın dahi bəstəkarı Üzeyir Hacıbəylinin dünyaya göz açdığı gün ölkəmizdə Milli Musiqi Günü kimi qeyd olunur. Ümummilli Lider Heydər Əliyevin müvafiq Fərmanına əsasən, bu gün münasibətilə hər il Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində silsilə tədbirlər keçirilir.

    AZƏRTAC xəbər verir ki, bu gün dahi bəstəkar, Azərbaycan professional musiqi sənətinin banisi, musiqişünas-alim, Şərqdə ilk operanın müəllifi kimi tanınan, ictimai xadim Üzeyir Hacıbəylinin anadan olmasının 140-cı ildönümü tamam olur.

    2025-ci il fevralın 3-də Prezident İlham Əliyev Şərqdə ilk operanın yaradıcısı, böyük musiqişünas-alim, istedadlı publisist, dramaturq və pedaqoq, tanınmış ictimai xadim, Xalq artisti, Dövlət mükafatları laureatı, Azərbaycan Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü Üzeyir Hacıbəylinin anadan olmasının 140 iliyi münasibətilə Sərəncam imzalayıb.

    Sərəncamda deyilir: “Üzeyir Hacıbəyli çoxşaxəli yaradıcılığı ilə Azərbaycan mədəniyyəti tarixində silinməz iz qoymuş qüdrətli şəxsiyyətlərdəndir. Ömrünü cəmiyyətin mədəni tərəqqisinə həsr edən fədakar ziyalının yüksək mənəvi-estetik dəyərə malik irsi Azərbaycan xalqının XX əsrin ilk onilliklərindən vüsət almış ədəbi-mədəni intibahının aynasıdır. Azərbaycan bəstəkarlıq məktəbinin banisi olan Üzeyir Hacıbəyli novator sənətkar kimi milli musiqi xəzinəsini unikal forma və janrlarla zənginləşdirmişdir. O, Şərqin və Qərbin musiqi nailiyyətlərinin dərin vəhdətində dünya musiqisinin qızıl fondunda fəxri yer tutan nadir sənət inciləri meydana gətirmiş, Azərbaycan mədəniyyətinə beynəlxalq miqyasda geniş şöhrət qazandırmışdır. Üzeyir Hacıbəyli, eyni zamanda, parlaq bədii dühası sayəsində Azərbaycan dramaturgiyasına dəyərli töhfələr vermiş, alovlu publisistikası ilə mətbuat salnaməsinə yeni səhifələr yazmışdır. Onun azərbaycançılıq məfkurəsi ilə yoğurulmuş dolğun ictimai-siyasi fəaliyyəti əsl vətənpərvərlik nümunəsidir”.

    Üzeyir Hacıbəyli Beynəlxalq Musiqi festivalları

    Böyük bəstəkarın doğum gününün bayram kimi qeyd edilməsi ənənəsini Ulu Öndər Heydər Əliyev qoyub. Ümummilli Liderin 1995-ci ildə – dahi bəstəkarın anadan olmasının 110 illik yubileyi ərəfəsində imzaladığı Fərmanla hər il sentyabrın 18-i ölkəmizdə Milli Musiqi Günü kimi qeyd olunur.

    Görkəmli bəstəkarın anadan olduğu gün həm də Üzeyir Hacıbəyli Beynəlxalq Musiqi Festivalının açılışı ilə əlamətdardır. Bu il festival 17-ci dəfə zəngin proqramla tamaşaçıların görüşünə gələcək. Heydər Əliyev Fondunun və Mədəniyyət Nazirliyinin təşkilatçılığı, Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu, eləcə də ICESCO-nun dəstəyi ilə reallaşacaq festival sentyabrın 28-dək davam edəcək. Bakı, Sumqayıt, Şuşa, Gəncə, Ağcabədi, Naxçıvan və Qazax şəhərlərində keçiriləcək tədbirlər çərçivəsində möhtəşəm konsertlər, tamaşalar, sərgilər, elmi simpozium və ustad dərsləri təşkil olunacaq.

    Festivalda Azərbaycan musiqiçiləri ilə yanaşı Türkiyə, ABŞ, Almaniya, Fransa, İsveçrə, Cənubi Koreya və digər ölkələrdən tanınmış ifaçılar və musiqişünaslar çıxış edəcəklər. Həmçinin görkəmli bəstəkarın 140 illik yubileyi münasibətilə bir sıra ölkələrdə müxtəlif səpkili silsilə tədbirlər keçiriləcək.

    Azərbaycan opera və operettasının banisi

    Üzeyir Hacıbəyli bəstəkar, alim, yazıçı, publisist, ictimai və siyasi xadim kimi çoxşaxəli fəaliyyəti ilə yanaşı, Şərqdə ilk operanın banisi kimi tanınan sənətkardır. Məhz onun fədakar əməyi sayəsində Azərbaycan milli opera sənətinin tarixi 1908-ci il yanvarın 12-də (25-də) Bakıda Hacı Zeynalabdin Tağıyevin teatrında tamaşaya qoyulan “Leyli və Məcnun” operası ilə başlandı. Operanın ilk dirijoru Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev, rejissoru Hüseyn Ərəblinski olub. Məcnun rolunda ölməz sənətkar Hüseynqulu Sarabski, Leyli rolunda isə aşpaz şagirdi Əbdürrəhim Fərəcov çıxış ediblər.

    Dahi Azərbaycan şairi Məhəmməd Füzulinin eyniadlı poeması əsasında hazırlanmış “Leyli və Məcnun” yalnız Azərbaycanın deyil, həm də Şərqin ilk operasıdır. Qoca Şərqin opera tarixi məhz bu gündən başlanıb. İlk operanın uğurlarından ruhlanan Üzeyir bəy bir-birinin ardınca “Şeyx Sənan” (1909), “Rüstəm və Söhrab” (1910), “Şah Abbas və Xurşidbanu”, “Əsli və Kərəm” (1912), “Harun və Leyla” (1915) kimi milli operalar yazıb.

    Üzeyir Hacıbəyli yaradıcılığının zirvəsi – “Koroğlu” operası

    Üzeyir Hacıbəyli yaradıcılığının zirvəsi “Koroğlu” operasıdır. “Koroğlu” təkcə Azərbaycan mədəniyyətində deyil, dünya operalarının sırasında əzəmətlə dayanan parlaq nümunələrdən biridir. “Koroğlu” operası Moskva tamaşaçılarını da məftun etmişdi. Taleyi uğurlu gətirmiş bu nəhəng əsər keçmiş sovet respublikalarının opera və balet teatrlarında dəfələrlə göstərilib.

    Üzeyir Hacıbəylinin “Füruzə” adlı yarımçıq qalmış bir operası da olub. Xalq rəvayətləri əsasında hazırlanan bu operanın musiqi parçaları arasında “Füruzə”nin ariyası xüsusilə diqqətəlayiqdir. Bəlkə elə buna görədir ki, opera yarımçıq qalsa da, ariya uzun illər müğənnilər tərəfindən məharətlə ifa edilib.

    Şərqdə ilk operetta janrının yaranması da Üzeyir Hacıbəylinin adı ilə bağlıdır. Dahi bəstəkarın ilk musiqili komediyası üç pərdədən ibarət “Ər və arvad”dır. Bu əsər Azərbaycanda musiqili komediyanın ilk nümunəsidir. Əsərin ilk tamaşası 1910-cu ildə olub. Rollarda H.Sarabski (Mərcan bəy), Ə.Ağdamski (Minnət xanım) və başqaları çıxış ediblər.

    Müəllifin ikinci musiqili komediyası “O olmasın, bu olsun”dur. Əsərin ilk tamaşası 1911-ci ilin aprelində Bakıda olub. Sonralar musiqili komediya müxtəlif dillərə tərcümə olunaraq səhnələşdirilib.

    Ölməz sənətkarın üçüncü və sonuncu musiqili komediyası “Arşın mal alan”dır. Bu operetta 70-ə yaxın xarici dilə tərcümə edilib, 100-dən çox teatrın səhnəsində oynanılıb. “Arşın mal alan” beş dəfə ekranlaşdırılıb, dəfələrlə qrammofon valına yazılıb. Bu musiqili komediya əsasında ilk bədii film 1916-cı ildə çəkilib. Bu, səssiz film olub.

    Ədəbi və elmi irsin böyük nümunəsi

    Üzeyir Hacıbəylinin ədəbi irsi də çox zəngin və qiymətlidir. Bütün ömrü boyu Azərbaycan mədəniyyətinə, musiqisinə xidmət edən bu unudulmaz şəxsiyyət 300-dən çox xalq mahnısını nota salıb, marş, kantata, fantaziya, mahnı və romanslar, kamera və xor əsərləri yazıb. Maraqlıdır ki, həm Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin, həm də sovet Azərbaycanının himnləri dahi sənətkara məxsus olub. Müstəqilliyimizi qazandıqdan sonra xalqımıza azadlıq şərafəti çatdıran ilk himni biz bu gün yenə də məhəbbətlə səsləndiririk.

    Üzeyir Hacıbəyli təkcə musiqi bəstələmirdi, həm də xalq musiqisinin nəzəri əsaslarını gələcək nəslə çatdırmaq üçün müxtəlif vəsaitlər hazırlayırdı. 1945-ci ildə nəşr edilmiş “Azərbaycan xalq musiqisinin əsasları” adlı elmi əsəri Üzeyir Hacıbəylinin musiqişünas-alim olaraq mükəmməl fəaliyyətinin yadigarı kimi bu gün də musiqi dərsliyi kimi istifadə edilir. O, Azərbaycan musiqisində köklü dönüş yaratmış əsl dahidir. Bu gün adını çox iftixarla qeyd etdiyimiz Üzeyir Hacıbəyli Azərbaycan musiqi mədəniyyəti tarixində yeni gəlişmə yollarının və milli bəstəkarlıq məktəbinin özülünü qoymaqla yanaşı, Azərbaycan musiqisi tarixində ilk opera, ilk musiqili komediya və bir sıra digər janrlarda ilk nümunələrin yaradıcısı kimi xatırlanır. Onun işıqlı xatirəsi xalqın qəlbində əbədi olaraq daim yaşayacaq.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Milli Kitabxanada “18 sentyabr – Milli Musiqi Günü” adlı kitab sərgisi açılıb

    Milli Kitabxanada “18 sentyabr – Milli Musiqi Günü” adlı virtual sərgi və ənənəvi kitab sərgisi istifadəçilərə təqdim olunub.

    Kitabxanadan AZƏRTAC-a bildirilib ki, virtual sərgidə fotolar, mövzu ilə əlaqədar kitablar və dövri mətbuat səhifələrində dərc olunan məqalələr təqdim olunur.

    Virtual sərgi ilə tanış olmaq istəyənlər https://anl.az/el/vsb/Milli_Musiqi_gunu/index.htm linkindən istifadə edə bilərlər.

    Ənənəvi sərgidə Milli Kitabxananın və Mədəniyyət Nazirliyinin birgə təşkilatçılığı ilə “Milli musiqi xəzinəmizdən: Azərbaycan Milli Kitabxanasının fondundan” layihəsi çərçivəsində nəşr olunmuş bəstəkarlarımızın not məcmuələri və “Azərbaycanın görkəmli şəxsiyyətləri” seriyasından nəşr etdiyi biblioqrafiyalar, ölkəmizin musiqi sənətinin təşəkkülü və inkişafı tarixi, dahi bəstəkar Üzeyir Hacıbəylinin zəngin irsi, milli musiqimizin görkəmli xadimlərinin həyatı, yaradıcılığı və pedaqoji fəaliyyəti, milli musiqi alətləri və s. haqqında Azərbaycan və xarici dillərdə müxtəlif ədəbiyyatlar nümayiş olunur.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Xalq artisti Hacı Murad Yagizarovun yaratdığı obrazlar yaddaşlarda daim yaşayacaq

    On ildir ki, xəstəliklə mübarizə aparırdı, çox təəssüf, biz onu itirdik.

    AZƏRTAC xəbər verir ki, bu sözləri Xalq artisti Hacı Murad Yagizarovun qardaşı Rəsul Yagizarov jurnalistlərə açıqlamasında deyib.

    Onun sözlərinə görə, bu müddət ərzində qardaşına kifayət qədər dəstək və qayğı göstərilib: “Bu mənada, ona diqqət və qayğı göstərən hər kəsə təşəkkür edirəm”.

    “Xalq artisti Hacı Murad Yagizarovunun yaratdığı obrazlar yaddaşlarda daim yaşayacaq”, – deyə mərhum sənətkarın qardaşı vurğulayıb.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • İncəsənət təhsilində fərqlənən müəllimlər “Üzeyir Hacıbəyli Mükafatı” ilə təltif olunacaq

    Azərbaycan bəstəkarlıq məktəbinin banisi, görkəmli sənətkar Üzeyir Hacıbəylinin anadan olmasının 140 illiyi ölkəmizdə geniş şəkildə qeyd olunur. Bu yubiley münasibətilə incəsənət təhsilində fəaliyyət göstərən müəllimlərin əməyinin qiymətləndirilməsi və stimullaşdırılması məqsədilə yeni mükafat təsis edilib.
    Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi və Mədəniyyət İşçiləri Həmkarlar İttifaqının birgə layihəsi olaraq həyata keçirilən “Üzeyir Hacıbəyli Mükafatı” musiqi və incəsənət məktəbləri, mərkəzlərinin pedaqoji fəaliyyətində xüsusi nailiyyətlər göstərmiş müəllimlərə təqdim olunacaq.
    Layihə çərçivəsində ümumilikdə 25 müəllim müxtəlif sahələr üzrə mükafatlandırılacaq. Namizədlərin seçimi müsabiqə yolu ilə aparılacaq və iki mərhələdən ibarət olacaqdır:
    Birinci mərhələdə təqdim edilən sənədlərin ekspertizası həyata keçiriləcək;
    İkinci mərhələdə isə namizədlər ixtisasları üzrə açıq dərs təqdim edəcəklər.
    Namizədlərin fəaliyyətinin qiymətləndirilməsi Ekspert Komissiyası tərəfindən aparılacaq, mübahisəli məsələlərə isə Apellyasiya Komissiyası baxacaq. Nəticələrə əsasən, ən yüksək bal toplamış 25 müəllim “Üzeyir Hacıbəyli Mükafatı”na layiq görüləcək.

    Mənbə: https://culture.gov.az/

  • Attestasiyanın nəticələrinə əsasən təlimlərin üçüncü mərhələsi başlanıb

    Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin Bakı, Abşeron-Xızı, Quba-Xaçmaz və Mil-Muğan regionları üzrə musiqi və incəsənət məktəbləri müəllimlərinin attestasiyasının nəticələrinə uyğun olaraq nazirliyin Mədəniyyət üzrə Elmi-Metodiki və İxtisasartırma Mərkəzinin (MEMİM) təşkilatçılığı və Mədəniyyət İşçiləri Həmkarlar İttifaqının (MİHİ) dəstəyi ilə keçirilən təlimlər davam edir.
    Sentyabrın 12-də təlimlərin üçüncü mərhələsinə başlanılıb. Xor-dirijorluğu, vokal, violin, klarnet, fleyta və rəssamlıq ixtisasları üzrə 40-а yaxın müəllimin cəlb olunduğu təlimlər Bakı şəhərindəki Vaqif Mustafazadə adına 2 nömrəli Uşaq İncəsənət Məktəbində keçirilir.
    Bir aydan artıq davam edəcək təlimlərə pedaqoji təcrübəyə malik ixtisaslı müəllimlər və mütəxəssislər cəlb olunub. Proqram çərçivəsində iştirakçılara həm fərdi, həm də qrup şəklində tədris metodları, interaktiv dərs modelləri, yeni təhsil texnologiyalarından istifadə imkanları təqdim edilir.
    Təlimin ilk günündə MEMİM-in direktoru vəzifəsini icra edən sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Vüqar Hümbətov və MİHİ-nin şöbə müdiri Mehman Məhərrəmov təlimin gedişatını izləyib, iştirakçılara uğurlar arzulayıblar.
    Qeyd olunub ki, təlimlər müəllimlərin yaradıcılıq potensialının inkişafına, onların peşəkar inkişafının dəstəklənməsinə, musiqi və incəsənət məktəblərində tədrisin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə töhfə verəcək. Təlimlərin müəllimlərin nəzəri və praktiki biliklərinin artırılması, onların müasir tədris metodlarına yiyələnməsi, daha səmərəli nəticələr əldə etmələrinə dəstək məqsədilə həyata keçirildiyi vurğulanıb.
    Xatırladaq ki, musiqi və incəsənət məktəbləri müəllimlərinin attestasiya prosesində komissiya tərəfindən müvafiq olaraq 3 əleyhinə, 2 lehinə səslə qiymətləndirilən şəxslər üçün təlimlərə cəlb olunub və onlara xüsusi müsabiqədə iştirak edərək yenidən pedaqoji fəaliyyətə qayıtmaq imkanı yaradılacaq.
    Attestasiyanın nəticələrinə əsasən, bu ilin may-iyul aylarında fortepiano və musiqi nəzəriyyəsi, avqust-sentyabr aylarında isə tar, kamança, qarmon, xanəndə, nağara ixtisasları üzrə keçirilmiş təlimlərə ümumilikdə 200-ə yaxın müəllim qatılıb.

    Mənbə: https://culture.gov.az/

  • Azərbaycan Milli Xalça Muzeyində “Faiq Əhməd: 2011–2024-cü illər dövrü” sərgisi açılıb

    Sentyabrın 11-də Azərbaycan Milli Xalça Muzeyində “Faiq Əhməd: 2011–2024-cü illər dövrü” adlı sərginin açılış mərasimi keçirilib. Tədbirdə Azərbaycan Milli Xalça Muzeyinin direktoru Əminə Məlikova, Azərbaycan Respublikası mədəniyyət nazirinin müşaviri Cahangir Səlimxanov çıxış edərək rəssamın yaradıcılığı, Azərbaycan xalça sənətinin dünyada təbliği istiqamətində uğurlu fəaliyyəti və sərginin əhəmiyyətindən danışıblar.
    Sərgidə yer alan unikal xalçalar indiyədək “Şanqri La” İslam İncəsənəti, Mədəniyyəti və Dizaynı Muzeyi (Havay), San Luis Obispo İncəsənət Muzeyi (Kaliforniya), Pensilvaniya İncəsənət və Dizayn Kolleci, Tuleyn Universitetinin Nyukomb İncəsənət Muzeyi (Nyu Orlean), Maraya İncəsənət Mərkəzi (Şarjah), Arnem Muzeyi (Niderland) və İsveç Tekstil Muzeyi (Boras) kimi nüfuzlu mərkəzlərdə nümayiş etdirilsə də, onların əksəriyyəti ölkəmizdə ilk dəfə tamaşaçılara təqdim olunur.
    Ənənəvi Azərbaycan xalçaçılığına innovativ yanaşması ilə tanınan müasir rəssam Faiq Əhməd bu qədim sənət növünü müasir düşüncə, fəlsəfə və texnologiya ilə harmonik şəkildə birləşdirir. O, milli irsi qorumaqla, onu qlobal incəsənət dilində ifadə edir və beynəlxalq miqyasda rezonans doğuran gücə çevirir.
    Sərgidə müəllifin tekstil sənətinə yanaşmasının zaman və mədəniyyət kontekstində dəyişməsini əks etdirən “Sosial anatomiya” (2016) və “Sən müqəddəssən” (2024) adlı videoçarxlar da nümayiş olunur.
    Qeyd edək ki, rəssamın əsərləri indiyədək Ağa Xan Muzeyi (Toronto), Corc Vaşinqton Universitetinin Tekstil Muzeyi (Vaşinqton), Viktoriya və Albert Muzeyi (London), Viktoriya Milli Qalereyası (Melburn), Roma Müasir İncəsənət Muzeyi, Qədim və Müasir İncəsənət Muzeyi (Tasmaniya) və dünyanın digər şəhərlərindəki nüfuzlu sənət mərkəzlərində sərgilənib. Eyni zamanda, müəllifin əsərləri Heydər Əliyev Mərkəzi (Bakı), De Young İncəsənət Muzeyi (San-Fransisko), Birminhem İncəsənət Muzeyi (Alabama), Elm və Tətbiqi İncəsənət Muzeyi (Sidney), Çikaqo İncəsənət İnstitutu, Los-Anceles İncəsənət Muzeyi və digər tanınmış mədəniyyət müəssisələrinin daimi kolleksiyalarına daxildir.
    2007-ci ildən bəri ənənəvi xalça naxışlarını müasir baxışla yenidən şərh edən Faiq Əhməd bu silsilə əsərləri ilə dünyanın müxtəlif ölkələrində tamaşaçılar tərəfindən böyük rəğbətlə qarşılanır.
    Sərgi 30 dekabr 2025-ci il tarixinədək davam edəcək.

    Mənbə: https://culture.gov.az/

  • Bu gün görkəmli yazıçı Yusif Vəzir Çəmənzəminlinin doğum günüdür

    Bu gün Azərbaycanın dövlət xadimi və yazıçısı Yusif Vəzir Çəmənzəminlinin doğum günüdür.

    AZƏRTAC xəbər verir ki, anadan olmasının 138-ci ildönümü tamam olan Yusif Vəzir Çəmənzəminlinin yaradıcılığı bu gün də öz aktuallığını qoruyub saxlayır.

    Yusif Vəzir Çəmənzəminli 1887-ci il sentyabrın 12-də Şuşa şəhərində anadan olub. Atası Məşədi Mirbaba Mirabdulla oğlu Vəzirov Şuşa bəylərindən biri idi. Yusif Vəzirin daşıdığı Vəzirov soyadı Qarabağ hökmdarı İbrahimxəlil xanın nüfuzlu vəzirlərindən olan Mirzə Əliməmmədağanın tutduğu vəzir vəzifəsinə bağlı olaraq nəsildən-nəslə keçib.

    Yazıçı ilk təhsilini Şuşada “Kar Xəlifə” ləqəbi ilə tanınan Molla Mehdinin məktəbində alıb. 1896-cı ildə Şuşa realnı məktəbinə daxil olub. Bu məktəbdə təhsilini rus dilində aldığı üçün 1904-cü ildə həyatından şikayət tərzində olan “Jaloba” adlı ilk şeirini yazıb. Həmin illərdə əmisi oğlu və dostu Mirhəsən Vəzirovla birlikdə rus dilində “Fokusnik” adlı aylıq yumoristik jurnal çıxarıb. 1910-cu ildə Bakı realnı məktəbini bitirən gənc yazıçı Kiyev şəhərindəki Müqəddəs Vladimir adına İmperator Universitetinin Hüquq fakültəsinə daxil olub. Bu dövrlərdə Yusif Vəzir uşaqlar üçün yazdığı və əsasını xalq nağıllarından götürdüyü məşhur “Məlik Məmməd” nağılını qələmə alıb.

    Əsərlərini “Bədbəxt”, “Haqq tərəfdarı”, “Müsavi”, “Stradayuşiy”, “Sərsəm” və başqa təxəllüslərlə yazan Yusif Vəzirin ən tanınmış təxəllüsü “Çəmənzəminlidir”. O, bu təxəllüsdən 1911-ci ildən istifadə etməyə başlayıb və bu adla tanınıb.

    Çəmənzəminli Kiyev şəhərində 1912-ci ildə “Yeddi hekayə”, 1913-cü ildə isə “Həyat səhifələri” adlı kitablarını çap etdirib. Bundan başqa, Ukraynada “Arvadlarımızın halı”, “Qanlı göz yaşları”, “Ana və analıq” kitabları da işıq üzü görüb.

    O, Ukraynada təhsil alan azərbaycanlı tələbələri ilə birgə “Müsavat”ın Kiyev şöbəsini qurub. Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyəti tərəfindən Yusif Vəzir Ukraynada diplomatik nümayəndə təyin edilib.

    Yusif Vəzir həmin dövrdə “Azərbaycanın Muxtariyyatı” və “Biz kimik və istədiyimiz nədir?” kitablarını çap etdirib. Daha sonra Nəsib bəy Yusifbəylinin təklifi ilə 1919-cu ildə səfir kimi İstanbul şəhərinə göndərilib. O, İstanbulda diplomatik fəaliyyətlə yanaşı, ədəbi yaradıcılığını da davam etdirib. “Azərbaycan ədəbiyyatına bir nəzər”, “Tarixi-coğrafi və iqtisadi Azərbaycan” adlı kitablarını yazıb.

    “Bakı işçisi” nəşriyyatında şöbə redaktoru, daha sonra Dövlət Plan Komitəsinin ictimai-mədəni bölməsində ixtisası üzrə vəkil işləyib, Azərbaycan Dövlət Universitetinin Şərqşünaslıq fakültəsində, müxtəlif institutlarda rus dilindən dərs deyib.

    Repressiya dövründə – 1937-ci ildə Azərbaycan Yazıçılar İttifaqının üzvlüyündən çıxarılıb.

    1938-ci ildə Yusif Vəzir Özbəkistan SSR-in Urgənc şəhərindəki Pedaqoji İnstitutda baş müəllim və eyni zamanda, institut kitabxanasına müdir təyin olunub. 1940-cı il yanvarın 25-də həbs edilərək Bakıya gətirilib. Altı aya yaxın Keşlə qəsəbəsindəki həbsxanada saxlanıldıqdan sonra 1940-cı il iyulun 3-də Nijni Novqorod vilayətindəki həbs düşərgəsinə göndərilib. Yusif Vəzir Çəmənzəminli 1943-cü il yanvarın 3-də dustaq olduğu həbs düşərgəsində vəfat edib və Betluqa çayının sahilindəki qəbiristanlıqda dəfn olunub.

    Onun “İki od arasında”, “Qızlar bulağı”, “Soyuq öpüş”, “Bir cavanın dəftəri”, “Gündəliklər”, “Qanlı göz yaşları”, “Xanın qəzəbi”, “Zeynal bəy”, “Son bahar”, “Üç gecə” əsərləri xüsusilə məşhurdur.

    1956-cı ildə bir çox digər repressiya qurbanları kimi Yusif Vəzirə də bəraət verilib.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Kino tariximizdə layiqli iz qoyan görkəmli sənətkar

    Kino tariximizdə iz qoyan, dərinməzmunlu yaradıcılığı ilə yaddaşlarda əbədiləşən sənətkarlarımızdan biri də tanınmış rejissor, Xalq artisti Muxtar Dadaşovdur. Muxtar Dadaşov ustad operator olmaqla yanaşı, həm də kinorejissor kimi fəaliyyət göstərib. Onun lentə aldığı sənədli filmlər tariximizin əsl kino salnaməsidir.

    AZƏRTAC xəbər verir ki, bu gün Xalq artisti, kinorejissor, ssenarist, aktyor və operator Muxtar Dadaşovun anadan olmasının 112-ci ildönümü tamam olur.

    O, 1913-cü il sentyabrın 11-də Bakıda dünyaya göz açıb. Hələ erkən yaşlarından tale onun yolunu böyük sənət məbədindən salır. Belə ki, Akademik Milli Dram Teatrının səhnəsində görkəmli dramaturq Cəfər Cabbarlının “Sevil” tamaşasında Gündüz rolunu oynayır. Bu, onun həyatında yeni səhifələr açır. Qəlbində görkəmli sənət ustaları ilə bir yerdə çalışmaq arzuları baş qaldırır. 1929-cu ildə Gənc Tamaşaçılar Teatrında rejissor assistenti kimi fəaliyyətə başlayır. Eyni zamanda, tamaşalarda kiçik rollar oynayır. 1931-ci ildə kinostudiyada operator assistenti vəzifəsində çalışır. Bir sıra sənədli və bədii filmlərin lentə alınmasında iştirak edir. 1933-cü ildə operator təhsili almaq məqsədilə Moskvaya gedir. Orada da bir sıra filmlərin çəkilişində iştirak edir. Təhsilini başa vurduqdan sonra böyük ümidlərlə vətənə dönür, kinostudiyada operator işinə qayıdır. 1935-ci ildə “Rəqs edən bağalar” bədii filminin (Abdulla Şaiqin “Oyunçu bağa” hekayəsi əsasında) quruluşçu operatoru olur.

    Dövrün mühüm ictimai-siyasi hadisələri onun lentə aldığı sənədli filmlərin əsas mövzusunu təşkil edib. “Ana yurdum, Azərbaycan”, “Arazın o tayında”, “Sabir”, “Kür”, “Səadət yolu ilə” və s. filmlərində vətənin əsrarəngiz təbiəti, tarixi şəxsiyyətləri kino dili ilə tərənnüm olunub.

    O, kino haqqında danışanda deyərdi: “Kino həyatın aynasıdır. Sabir demişkən, “düzü-düz, əyrini-əyri” əks etdirməyə qadir olan möcüzədir. O, mənən saf, canını sənətə fəda edən istedadlı və professional şəxslərin əlində olmalıdır”. Doğrudan da, Muxtar Dadaşov kinoya qəlbən bağlı olub. Ekran əsərlərində fərdilik qabarıq şəkildə görsənib.

    Muxtar Dadaşov 1945-ci ildə çəkilən “Arşın mal alan” filmində operator köməkçisi olub. Xalq artisti Leyla Bədirbəyli bu filmin çəkilişlərindən söz düşəndə Muxtar Dadaşovu aktyorun daxili aləminə nüfuz etməyi bacaran sənətkar kimi xarakterizə etmişdi. “Kəndlilər”, “Yeni horizont”, “Vətən oğlu”, “Sualtı qayıq T-9” bədii filmləri də onun operator kamerası vasitəsilə həyata vəsiqə alıb.

    Quruluşçu rejissor kimi isə debütü “Qanun naminə” bədii filmi olub. Xalq yazıçısı Süleyman Rəhimovun “Mehman” povesti əsasında çəkdiyi filmin ssenarisini də özü yazıb. Filmdə baş rola kənardan aktyor (Şimali Osetiyadan Bimbulat Vatayev) dəvət olunsa da, ekran əsərində bir çox görkəmli sənətkarlarımız da rol alıb: Adil İsgəndərov, Rza Təhmasib, Mustafa Mərdanov, Nəcibə Məlikova, Nəsibə Zeynalova, Hacıbaba Bağırov…

    Muxtar Dadaşovun “Bakıda küləklər əsir” filmi müharibə mövzusunda çəkilən dəyərli ekran əsərlərindəndir. O, müharibə mövzusunda hələ 1943-cü ildə “Bakı döyüşür” adlı sənədli film çəkmişdi. Maraqlıdır ki, Muxtar Dadaşov müharibənin gedişi vaxtı S.Vurğunu, Ü.Hacıbəylini, kimyaçı alim Y.Məmmədəliyevi, neftçilərdən G.Əliyevi, A.Nematullanı, R.Rüstəmovu və başqalarını bu filmə çəkib. Sonra filmi genişləndirərək “Bakı-42” adı ilə lentə alıb. Ancaq istedadlı rejissor fantaziyasını bu filmdə də yekunlaşdırmayıb. Nəhayət, 1974-cü ildə “Bakıda küləklər əsir” bədii filmini çəkərək istədiyinə nail olub. Filmdə xalqımızın müharibə illərində arxa və ön cəbhədə göstərdiyi hünəri, casusların ifşa edilməsində qəhrəman kəşfiyyatçıların ayıq-sayıqlığını, onların çox cəsarətli əməliyyatları nəticəsində Bakının neft mədənlərinin partladılmasının qarşısının alınmasını ustalıqla əks etdirib.

    O, həm də araşdırıcı rejissor olub. Çəkdiyi tarixi filmlər üçün zəngin material toplayar, sonra onları lentə alardı. “Nəriman Nərimanov” sənədli filminin (1966) çəkilişi zamanı da belə olub. N.Nərimanovun Genuya konfransındakı çıxışını əks etdirən kadrları Moskva arxivlərinin birindən tapıb, sonra həmin kadrları filmdə canlandırıb.

    Muxtar Dadaşovun yaradıcılığı Azərbaycan kinosunun 50 ildən artıq bir dövrünü əhatə edir. Ekran əsərləri dünyanın bir çox ölkələrində göstərilib. Onun “Səadət yolu ilə” filmi Moskvada Ümumittifaq festivalında qızıl medala, “Nəriman Nərimanov” filmi Tbilisi festivalında xüsusi mükafata layiq görülüb. Sənətkarın gərgin və yaradıcı əməyi dövlətimiz tərəfindən yüksək qiymətləndirilib. O, Əməkdar incəsənət xadimi, Xalq artisti fəxri adlarına və “Şöhrət” ordeninə layiq görülüb. Dövlət mükafatı laureatı olub.

    1998-ci il mayın 7-də vəfat edən sənətkar bu gün də hörmət və məhəbbətlə yad edilir. Çəkdiyi ekran əsərləri xalqımızın milli-mənəvi dəyəri kimi qorunub saxlanılır.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • “Aşıqlar Qərbi Azərbaycanı tərənnüm edir” adlı layihə çərçivəsində hazırlanmış eyniadlı kitab işıq üzü görüb

    Azərbaycan Respublikasının Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin maliyyə yardımı ilə “Ozan Dünyası” Aşıq Yaradıcılığının Təbliği İctimai Birliyinin həyata keçirdiyi “Aşıqlar Qərbi Azərbaycanı tərənnüm edir” adlı layihə çərçivəsində hazırlanmış eyniadlı kitab işıq üzü görüb.

    İctimai Birlikdən AZƏRTAC-a bildirilib ki, bu gün aktual olan Qərbi Azərbaycana qayıdış konsepsiyasına dəstək məqsədilə hazırlanmış kitabda XVII əsrdə yaşamış Dərdli Nəsibdən üzübəri günümüzədək ustad aşıqların poetik yaradıcılığından seçmələr – Qərbi Azərbaycandakı yer-yurd adlarını, bu qədim torpaqlarımızda yaşamış soydaşlarımıza qarşı zaman-zaman ermənilərin törətdikləri vəhşilikləri əks etdirən şeirlər toplanıb.

    “Ozan Dünyası” Aşıq Yaradıcılığının Təbliği İctimai Birliyinin sədri, Əməkdar mədəniyyət işçisi Musa Nəbioğlu bildirib ki, nəfis tərtibatla çap olunmuş kitaba daxil edilmiş şeirlər bir neçə aspektdən diqqəti çəkir: dövrün ictimai-siyasi mənzərəsi, bütün dövrlərdə baş vermiş erməni zülmünün əks olunması, tarixi yer-yurd adları ilə zəngin olması, ermənilərin zaman-zaman xalqımıza qarşı törətdikləri vəhşiliklərin təsviri, erməni zülmünə qarşı mübarizə aparmış mərd və mübariz igidlərimizin tərənnümü və s.

    Kitab Qərbi Azərbaycanın aşıq sənətinin ilk beşiklərindən biri olmasına diqqət yönəltməklə yanaşı, həm də bu tarixi torpaqlarımızdakı yer-yurd adlarımızın öyrənilməsi baxımından da əhəmiyyətlidir.

    Layihənin rəhbəri “Ozan Dünyası” Aşıq Yaradıcılığının Təbliği İctimai Birliyinin sədri, Əməkdar mədəniyyət işçisi Musa Nəbioğlu, kitabın elmi redaktoru Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin (ADPU) prorektoru, professor Mahirə Hüseynova, elmi məsləhətçi Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin sədri, Əməkdar elm xadimi, professor Məhərrəm Qasımlı, rəyçi ADPU-nun Ədəbiyyat kafedrasının müdiri, dosent Razim Məmmədlidir.

    Yaxın günlərdə kitabın təqdimatı keçiriləcək və müvafiq təşkilatlara paylanılacaq.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • “Qərbi Azərbaycan aşıqlarının dastan repertuarı” adlı kitab nəşr olunub

    Azərbaycan Aşıqlar Birliyində (AAB) “Qərbi Azərbaycan aşıqlarının dastan repertuarı” adlı layihə çərçivəsində hazırlanmış eyniadlı kitab işıq üzü görüb.

    AAB-dən AZƏRTAC-a bildirilib ki, kitabda Qərbi Azərbaycan aşıqlarının repertuarından seçmə dastanlar yer alıb.

    Layihənin rəhbəri Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin sədri, Əməkdar elm xadimi, professor Məhərrəm Qasımlı, kitabın elmi redaktoru Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin (ADPU) prorektoru, professor Mahirə Hüseynova, nəşrə hazırlayanı Əməkdar mədəniyyət işçisi Musa Nəbioğlu, rəyçilər ADPU-nun Ədəbiyyat kafedrasının müdiri, dosent Razim Məmmədli və Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin Aşıq sənəti kafedrasının dosenti Altay Məmmədlidir.

    Yaxın günlərdə kitabın təqdimatı keçiriləcək və müvafiq təşkilatlara ödənişsiz paylanılacaq.

    Layihə Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə reallaşıb.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Milli musiqi salnaməmizdə müstəsna yer tutan bənzərsiz kamança ifaçısı

    Onun həzin və əsrarəngiz ifaları Azərbaycan mədəniyyətinə sanballı töhfə olub, milli musiqi salnaməsində müstəsna yer tutur. O, XIX əsrin 50-ci illərinin sonunda böyük sənət aləminə qədəm qoyduğu ilk vaxtlardan geniş dinləyici auditoriyasının məhəbbətini qazanmışdı. Habil Əliyev qısa müddət ərzində qədim Azərbaycan musiqi aləti kamançada xalq mahnılarının, muğam və təsniflərin nadir istedada malik yaradıcı ifaçısı kimi şöhrət tapmışdır. Ömrünün sonunadək ifaçılıq sənətini daim təkmilləşdirərək o, Azərbaycan muğamının çoxəsrlik ənənələrini layiqincə davam etdirmişdir. Sənətkarın nadir istedadı ölkəmizdə həm kamança məktəbinin püxtələşməsinə, həm də kamança üçün yeni əsərlərin yaradılmasına təkan vermişdir.

    AZƏRTAC xəbər verir ki, bu gün milli musiqi sənətinin görkəmli nümayəndəsi, tanınmış kamança ustası, Xalq artisti Habil Əliyevin vəfatından 10 il ötür.

    Habil Mustafa oğlu Əliyev 1927-ci il mayın 28-də Ağdaş rayonunun Üçqovaq kəndində anadan olub. O, Ağdaşda orta məktəbi və eyni zamanda, yeddiillik musiqi məktəbini bitirdikdən sonra pedaqoji texnikumda oxuyub, 1952-1956-cı illərdə isə Bakıda Asəf Zeynallı adına orta ixtisas musiqi məktəbinin kamança şöbəsində təhsil alıb. Habil Əliyev burada ustad sənətkarlar tarzən Qurban Pirimov və müğənni Xan Şuşinskidən Azərbaycan xalq musiqisinin, muğamların bütün incəliklərini öyrənməklə ifaçılıq sənətinin sirlərini daha dərindən mənimsəmişdir.

    Erkən yaşlarından kamançaya meyil salan, ifaçılıqla da hələ musiqi təhsili illərindən məşğul olan Habil Əliyev əmək fəaliyyətinə Nəcəf bəy Vəzirov adına Ağdaş Dövlət Dram Teatrında çalışmaqla başlamış, 1953-cü ildən Müslüm Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasında muğam üçlüyündə kaman ifaçısı olaraq fəaliyyət göstərmişdir. O, 1956-1978-ci illərdə Müslüm Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasının, 1978-ci ildən Azərbaycan Dövlət Qastrol-Konsert Birliyinin solisti olmuşdur.

    Şərqin qocaman sənətkarlarına xas dərin musiqi duyumunun virtuoz ifa tərzi ilə ahəngdar vəhdətində Habil Əliyev özünəməxsus səs tembrinə malik kamançanın təsirli avazına yeni guşələr, xallar və rənglər qatmaqla onun imkanlarını görünməmiş yüksəkliklərə qaldırmışdır. Kamança ilə solo ifaçılığının musiqi mədəniyyətimizdəki hazırkı mövqeyi mütəxəssislər tərəfindən Habil Əliyev fenomeni kimi qiymətləndirilir.

    Habil Əliyev muğam kompozisiyalarının yaradıcısı və improvizasiya ustası idi. Geniş repertuarlı musiqiçi Azərbaycan xalqının milli sərvəti sayılan “Segah”, “Şur”, “Çahargah”, “Rast”, “Mahur”, “Zəminxarə”, “Bayatı-Qacar”, “Bəstənigar” muğamlarının yeni ifa tərzini formalaşdıraraq novatorluqla ənənənin sintezinə nail olmuşdur. Sənətkarın ifasında “Sarı gəlin”, “Qaragilə”, “Sona bülbüllər” və digər xalq mahnıları mədəniyyətimizin qızıl fonduna daxildir. Habil Əliyevin ifaçılıq üslubu şəxsən ona həsr olunmuş simfonik bəstələrin işıq üzü görməsinə yol açmışdır.

    Ustad sənətkar virtuoz ifaçılığı ilə yanaşı gözəl mahnıların da müəllifidir. Onun bəstələdiyi 15-dən artıq mahnı bu gün də tanınmış musiqiçilər tərəfindən sevilə-sevilə ifa olunur. Habil Əliyevin ABŞ, Fransa, Yaponiya, İtaliya və Yunanıstanda Azərbaycan muğamlarından və xalq mahnılarından ibarət kompakt diskləri də buraxılıb. O, keçmiş SSRİ respublikalarında və eləcə də dünyanın bir çox ölkələrində Türkiyə, Amerika, Almaniya, İngiltərə, Fransa, Hindistan, Pakistan, İran, Misir, İsveçrə, Hollandiya, Tunis, Yaponiya, Suriya, Mozambik və s., qastrol səfərlərində olub.

    Təkrarolunmaz ifaçılıq məharəti, mənəvi aləmə nüfuz etmək bacarığı və yüksək səhnə mədəniyyəti Habil Əliyevin qüdrətli sənətini musiqi bilicilərinə və saysız-hesabsız muğam pərəstişkarlarına sevdirib. Mahir kaman ifaçısı, eyni zamanda, bir sıra mahnıların müəllifi olaraq tanınırdı. Vətənin hüdudlarından uzaqlarda Azərbaycan mədəniyyətini böyük uğurla təmsil edən sənətkar mötəbər səhnələrdəki çoxsaylı unudulmaz konsert proqramları ilə milli musiqiyə, muğamlara geniş şöhrət qazandırmışdır.

    Muğam ifaçılığı ənənələrinin və xalq musiqisinin saflığının qorunmasını həyatı boyu öz sənət fəaliyyətinin başlıca qayəsi hesab etmiş Habil Əliyev Azərbaycanın milli mənəvi və mədəni dəyərlərinin həqiqi təəssübkeşi idi. Onun milli mədəniyyətə xidmətin parlaq nümunəsi olan sənət yolu gənc musiqiçilər nəsli üçün əsl məktəbdir. Azərbaycan ədəbiyyatının və təsviri sənətinin tanınmış nümayəndələri Habil Əliyevə həsr etdikləri əsərlərdə artıq muğamın rəmzlərindən birinə çevrilmiş böyük ustadın dolğun obrazını canlandırmışlar.

    Milli mədəniyyətin inkişafı və təbliği sahəsində mühüm nailiyyətlərinə görə Habil Əliyev müxtəlif təltiflər almış, müstəqil Azərbaycan Respublikasının ali mükafatlarından “Şöhrət” və “İstiqlal” ordenlərinə layiq görülmüşdür.

    Xalq artisti Habil Əliyev 2015-ci il sentyabrın 8-də ömrünün 89-cu ilində vəfat edib.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Venesiya festivalında Azərbaycan kinosunun möhtəşəm təqdimatı

    82-ci Venesiya Beynəlxalq Film Festivalının “Müsabiqədənkənar bədii filmlər” (Out of Competition Fiction) bölməsində tanınmış azərbaycanlı rejissor Hilal Baydarovun “Boşluğa xütbə” (Sermon to the Void) filminin təqdimatı olub. Mədəniyyət Nazirliyi və Mədəniyyət Nazirliyinin nəzdində fəaliyyət göstərən Azərbaycan Respublikası Kino Agentliyinin (ARKA) dəstəyi ilə sentyabrın 5-də nümayiş olunan ekran əsəri mütəxəssislər və tamaşaçılar tərəfindən maraqla qarşılanıb.

    Bu barədə AZƏRTAC-a Mədəniyyət Nazirliyindən məlumat verilib.

    Bildirilib ki, filmin nümayişindən sonra mətbuat konfransı keçirilib, Azərbaycan mədəniyyətindən və kino sənətindən söz açılıb. Hilal Baydarovun “Xütbə” trilogiyasının sonuncu filmi olan “Boşluğa xütbə”nin ideya-estetik məziyyətləri yüksək qiymətləndirilib.

    Qeyd olunub ki, Azərbaycan ədəbiyyatının, təfəkkür tərzinin, folklorunun dünyada təqdimatı baxımından film böyük əhəmiyyət kəsb edir. Dahi Azərbaycan şairi və mütəfəkkiri Məhəmməd Füzulinin yaradıcılığı üzərində qurulan filmdə sevgililərin dirilik suyunu axtarması, əslində, insanın daxilindəki məni axtarması kimi mənalandırılır.

    Filmin ssenari müəllifləri Hilal Baydarov və Aysu Akcan, prodüseri Orxan Fikrətoğludur. Azərbaycan, Meksika və Türkiyə kinematoqrafçılarının ortaq işi olan filmdə əsas rolları Hüseyn Nəsirov, Məryəm Nağıyeva, Rəna Əsgərova, Elşən Abbasov, Orxan İsgəndərli oynayırlar.

    Qeyd edək ki, 82-ci Venesiya Beynəlxalq Film Festivalı avqustun 27-də başlayıb və bu gün başa çatır.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Bu gün Xalq artisti İlham Əsgərovun anım günüdür

    Azərbaycan səhnəsində aktyorluq məharəti, ecazkar səsi ilə yaddaqalan obrazlar yaratmış aktyorlar çox olub. Onların sırasında Hüseyn Ərəblinski, Hüseynqulu Sarabski, Abbas Mirzə Şərifzadə, Ülvi Rəcəb, Ələsgər Ələkbərov, Möhsün Sənani və başqalarının adlarını qürur hissi ilə çəkə bilərik. Özünəməxsus sənəti ilə seçilənlər arasında Xalq artisti İlham Əsgərovun də öz yeri var. Onun istər klassik, istərsə də müasir qəhrəmanlarının hər biri dərin fəlsəfi, lirik, dramatik məzmun kəsb edən portretə çevriliblər.

    AZƏRTAC xəbər verir ki, bu gün Xalq artisti İlham Əsgərovun vəfatından 10 il ötür.

    1958-ci il iyulun 16-da anadan olan İlham Əsgərov 1980-ci ildə Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin Dram teatrı və kino aktyoru fakültəsini bitirib. 1982-ci ildən ömrünün sonunadək Akademik Milli Dram Teatrının aktyoru olub. İstedadlı aktyor Akademik Teatrın ən populyar tamaşalarında iştirak edib. O, Azərbaycan Dövlət Radiosunun məşhur “Bulaq” verilişinin aparıcılarından biri olub.

    İlham Əsgərov “Közərən ocaqlar”da Əli, “İblis”də Ərəb, “Atabəylər”də Əbubəkir, “Fəryad”da Loğman və Əmir, “Dar ağacı”nda Sabutay, “Rəqabət”də Nadir, “Büllur sarayda” Həbib, “Mahnı dağlarda qaldı”da Nicat, “Sevgililərin cəhənnəmdə vüsalı”nda Anaşkin, “Tənha iydə ağacı”nda doktor Altay, “Hökmdar və qızı”nda Məhəmməd xan, “Qarabağnamə”də İbrahim xan, “Kral Lir”də Fransa kralı, “Bu dünyanın adamları”nda Nemət Səmədzadə, “Qaraca qız”da Piri baba və digər tamaşalarda yaddaqalan obrazlar qalereyası yaradıb. O, həmçinin bir sıra bədii filmlərdə, seriallarda da unudulmaz rolları ilə tamaşaçı sevgisi qazanıb.

    Onun əməyi hər zaman yüksək qiymətləndirilib. Belə ki, 2000-ci ildə Əməkdar artist, 2006-cı ildə Xalq artisti fəxri adlarına layiq görülüb.

    İlham Əsgərov 2015-ci il sentyabrın 6-da Bakıda vəfat edib. O, Masallı rayonunun Xoşçobanlı kəndində dəfn olunub.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Kiyevdə “Ukrayna məkanında Azərbaycan ruhu!” adlı sərgi açılacaq

    Sentyabrın 16-dan Kiyevdə Ukraynada yaşayan və yaradıcılığı ilə tanınan soydaşımız, diaspor fəalı, tətbiqi incəsənət ustası Rəna Səfərovanın sərgisi açılacaq.

    Bu barədə AZƏRTAC-a məlumat verən Rəna Səfərova bildirib ki, “Ukrayna məkanında Azərbaycan ruhu!” adlanan sərgi bir ay davam edəcək.

    Ukrayna Milli Kitabxanasında açılacaq sərgidə Azərbaycanın milli geyimləri, atributları, musiqi alətləri və milli əsərləri nümayiş olunacaq.

    “Hər zaman öz əl işlərimlə beynəlxalq festivallarda Azərbaycanı təmsil etmişəm. Son dövrlər qazandığımız tarixi Qələbə Azərbaycana olan marağı daha da artırıb. Ona görə də ölkəmizin mədəniyyətinin, milli geyimlərinin təbliğinə daha böyük ehtiyac yaranıb. Mən də ilk fərdi sərgimdə əl işlərimlə, tikdiyim milli geyimlərimlə Azərbaycanı layiqincə təmsil etməyə çalışacağam”, – deyə Rəna Səfərova vurğulayıb.

    Sərgi oktyabrın 17-ə qədər davam edəcək.

    Emil Hüseynli

    AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri

    Kiyev

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Yusif Səmədoğlunun 90 illiyinin qeyd edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı

    Yusif Səmədoğlunun 90 illiyinin qeyd edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı

    2025-ci ilin dekabr ayında Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, Xalq yazıçısı, tanınmış ictimai xadim Yusif Səmədoğlunun (Yusif Səməd oğlu Vəkilovun) 90 illiyi tamam olur.

    Yusif Səmədoğlu XX əsr Azərbaycan nəsrinin yetirdiyi nadir istedada malik böyük simalardandır. Yüksək bədiilik nümunəsi olan dərin ictimai-mənəvi məzmunlu əsərləri, o cümlədən hekayələri, romanları və film ssenariləri ilə ədəbi prosesdə iz qoymuş yazıçının ötən əsrin 60–70-ci illərində milli nəsrin keyfiyyətcə yeni mərhələyə keçməsində xüsusi xidmətləri vardır. Parlaq mədəniyyət hadisəsinə çevrilən, dünya və insan haqqında məşhur “Qətl günü” romanı ədibə Azərbaycanın hüdudlarından uzaqlarda da şöhrət qazandırmışdır. Yusif Səmədoğlu rəhbəri olduğu mühüm ədəbi-bədii məcmuələrdən milli düşüncə və ideyanın daha geniş yayılması üçün tribuna kimi istifadə etmiş, ölkədə azadlıq hərəkatının və müstəqillik uğrunda mübarizənin ön sıralarında dayanmış, xalqın taleyüklü məsələlərinə münasibətdə həmişə vətəndaş-ziyalı mövqeyi ilə seçilmişdir.

    Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 32-ci bəndini rəhbər tutaraq, milli bədii fikir xəzinəsinin zənginləşməsi işinə layiqli töhfələr vermiş Xalq yazıçısı Yusif Səmədoğlunun 90 illik yubileyinin qeyd olunmasını təmin etmək məqsədilə qərara alıram:

    1. Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin təkliflərini nəzərə almaqla, Xalq yazıçısı Yusif Səmədoğlunun 90 illik yubileyinə dair tədbirlər planı hazırlayıb həyata keçirsin.

    2. Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti bu Sərəncamdan irəli gələn məsələləri həll etsin.

    İlham Əliyev

    Azərbaycan Respublikasının Prezidenti

    Bakı şəhəri, 4 sentyabr 2025-ci il

    Mənbə: https://president.az/

  • Bu gün Xalq yazıçısı Əzizə Cəfərzadənin vəfatından 22 il ötür

    Azərbaycanın nəsr tarixində tarixi roman janrı görkəmli ədəbiyyatşünas, ictimai xadim, filologiya elmləri doktoru, professor, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü Əzizə Cəfərzadə qələmi ilə yenidən canlanıb. 1963-cü ildə ərsəyə gətirdiyi “Natəvan haqqında hekayələr”də Xurşidbanu Natəvanın həyatını dolğun ifadələrlə qələmə alan Xalq yazıçısı Əzizə Cəfərzadənin ədəbiyyatımızda öz yeri var.

    AZƏRTAC xəbər verir ki, bu gün Xalq yazıçısı Əzizə Cəfərzadənin vəfatından 22 il ötür.

    1921-ci ildə Bakıda anadan olan Ə.Cəfərzadə 38 nömrəli məktəbdə ibtidai təhsilini aldıqdan sonra Sabir adına Pedaqoji Texnikumda və Bakı Teatr məktəbində oxuyub. Əlaçı olduğu üçün Azərbaycanda ilk dəfə təsis edilən M.F.Axundzadə mükafatına birinci o layiq görülüb. 1942-1944-cü illərdə Ağsu rayonundakı Çaparlı kəndində müəllim işləyib. 1946-1947-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Universitetinin Filologiya fakültəsini bitirib. 1957-1974-cü illərdə Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Əlyazmalar İnstitutunda baş elmi işçi, şöbə müdiri işləyib. 1974-cü ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin professoru olub. XIX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı tarixinin bilicisi kimi tanınan Ə.Cəfərzadə 1950-ci ildə “XIX əsr Azərbaycan ədəbiyyatında maarifçi-ziyalı surətləri” mövzusunda namizədlik, 1970-ci ildə “XIX əsr Azərbaycan poeziyasında xalq şeiri üslubu” mövzusunda doktorluq dissertasiyasını müdafiə edib.

    1937-ci ildə 16 yaşlı Əzizənin “Əzrayıl” adlı ilk hekayəsi “Ədəbiyyat” qəzetində çap edilsə də, 11 il sonra nəşr olunmuş ilk kitabı Moskvanın xüsusi qərarı ilə satışa çıxmadan yığışdırılaraq yandırılıb.

    Müəllifin ilk tarixi romanı XIX əsrdə Şamaxıda yaşayıb-yaradan məşhur şair Seyid Əzim Şirvaninin ədəbi həyatından bəhs edib. “Aləmdə səsim var mənim” adlı həmin roman 1973-1978-ci illərdə yazılıb. Paralel olaraq yazdığı “Vətənə qayıt” tarixi romanı isə 1977-ci ildə çap edilib.

    1980-ci ildə XIX əsrin sonu XX əsrin əvvəllərində yaşayan romantik şair Abbas Səhhətin həyat və yaradıcılığından bəhs edən “Yad et məni” romanını, cəmi bir il sonra Şah İsmayıl Xətai və onun Bakıya yürüşü tarixini özündə əks etdirən “Bakı-1501” tarixi romanını yazıb. “Cəlaliyyə” (1983) romanında isə XII əsr Naxçıvanın qadın hökmdarı Cəlaliyyənin Vətənin müdafiəsi uğrunda apardığı mübarizənin tarixini dəqiqliklə göstərib. İstər tarixi, istərsə də ədəbi prosesləri gözəl bilən və daim axtarışda olan ədəbiyyatşünas alim Azərbaycan ədəbiyyatında öz qələmi ilə silinməz iz qoyub. “Sabir” romanı məşhur satirik şair Mirzə Ələkbər Sabirə, “Eldən-elə” XIX əsrdə 37 il dünya səyahətində olan coğrafiyaşünas Zeynalabdin Şirvaniyə həsr edilib. “Bir səsin faciəsi”, “Gülüstandan öncə”, “Zərrintac-Tahirə”, “İşığa doğru”, “Bəla”, “Rübabə sultanım” tarixi romanları Ə.Cəfərzadənin fasiləsiz axtarışlarının məhsuludur.

    Əzizə Cəfərzadənin 2003-cü ildə qələmə aldığı “Xəzərin göz yaşları” adlı povesti isə 1938-ci ildə Azərbaycanda yaşayan Cənubi azərbaycanlıların Stalin rejimi tərəfindən 3-4 gün ərzində İrana məcburi deportasiyasına həsr olunub. Ə.Cəfərzadə, eyni zamanda, Şərqin dühası Məhəmməd Füzuli yaradıcılığına gözəl bələd olduğundan, ölümündən az əvvəl onun həyatı haqqında “Eşq sultanı” adlı romanını yazıb.

    Yazıçının “Sahibsiz ev”, “Əllərini mənə ver”, “Sənsən ümidim”, “Xəyalım mənim” əsərləri geniş oxucu kütləsi tərəfindən rəğbətlə qarşılanıb. Uşaqları da yaddan çıxarmayan Əzizə Cəfərzadə “Qızımın hekayələri”, “Anamın nağılları”, “Çiçəklərim”, “Pişik dili” kimi hekayə və nağıllar yazıb.

    Azərbaycan dilinin saflığını qoruyan və onu təbliğ edən ədəbiyyatşünas alimin elmi əsərləri də bədii ədəbiyyat nümunələri kimi daim oxunur. “Fatma xanım Kəminə”, “Könül çırpıntıları”, “Azərbaycanın aşıq və şair qadınları” (iki nəşrlə), “Şirvanın üç şairi”, “Mürcüm Kərim Vardani. Sünbülüstan”, “Abdulla Padarlı. Seçilmiş əsərləri”, “Hər budaqdan bir yarpaq” kitabları yazıçının şöhrətini daha da artırıb.

    Ana və qadın mövzusuna xüsusi önəm verən yazıçının folklor araşdırmaları, etnoqrafik yazıları da maraq doğurur. Onun “Bayatı düşüncələrim”, “Xızır Nəbi”, “Novruz” və başqa əsərlər bu qəbildəndir. Ə.Cəfərzadə iştirak etdiyi beynəlxalq konfranslarda, xarici səfərlərində daim Azərbaycan və onun tarixini təbliğ etməklə yanaşı, həmin ölkələrin kitabxana və fondlarında Vətənimizlə bağlı məlumatları araşdıraraq toplayıb. Bu məqamlar Əzizə xanımın səyahət gündəliklərində öz əksini tapıb.

    Əzizə xanım 1965-1966-cı illərdə pilot olan həyat yoldaşı ilə birlikdə Qanada (Afrika) yaşamalı olub və həmin illərin xatirələri 1968-ci ildə çap olunan “Qızıl sahilə səyahət” kitabında toplanıb. Kitabda yazıçı afrikalı insanların həyat tərzini, fəaliyyətlərini, kənardan görünə bilən və bilinməyən tərəflərini məharətlə təsvir edib.

    Əzizə Cəfərzadə 1981-1989-cu illərdə Respublika Qadınlar Şurasının sədri vəzifəsində işləyib. Tutduğu sosial statusdan asılı olmayaraq, qadın və uşaqların hüquqlarının qorunması sahəsində aktiv fəaliyyət göstərib. 1979-cu ildə kitablarından qazandığı qonorar hesabına Hacıqabul rayonunun Tağılı kəndində orta məktəb və klub binası tikdirib. Azərbaycanın tarixi torpaqları olan Qarabağda erməni separatizmi baş qaldıranda ilk səsini ucaldan ziyalılar arasında Ə.Cəfərzadə də olub. Yazıçı dəfələrlə ön cəbhəyə gedərək, əsgərlərlə görüşüb, onlara ana nəvazişi göstərib. Xalqına bağlılığı nəticəsində ömrünün 80-ci ilində “Azərbaycan Anası” adını alıb.

    Xalq yazıçısı Əzizə Cəfərzadə 2003-cü il sentyabrın 4-də vəfat edib.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Bu gün görkəmli aktyor, Xalq artisti Yaşar Nurinin doğum günüdür

    Vaxtilə böyük ingilis ədibi Vilyam Şekspir bildirirdi ki, həyat bir səhnədir, bizlərsə aktyoruq, hərə öz rolunu bir şəkildə səhnədə canlandırır. Vilyam Şekspirin bu bənzətməsi ilə razılaşsaq, onu da qeyd etmək lazım gəlir ki, bəziləri bu “həyat səhnəsi”ni vaxtından əvvəl tərk edir. Elə insanlar da var ki, həyatda elə aktyor olaraq rol oynayır. Belə görkəmli insanlardan biri də sevimli sənətkarımız, görkəmli aktyor, hər bir azərbaycanlının sevimlisi, Xalq artisti Yaşar Nuridir…

    AZƏRTAC xəbər verir ki, bu gün unudulmaz sənətkarın anadan olmasından 74 il ötür.

    1951-ci il sentyabr ayının 3-də Bakıda tanınmış aktyor Məmmədsadıq Nuriyevin ailəsində dünyaya gələn sənətkar özünəməxsus milli koloriti ilə seçilən, lirik, komik, psixoloji və dramatik rolların məharətli ifaçısı, hamının sevimlisi idi. Aktyorun atası Azərbaycan kino və teatr tarixində çoxsaylı rolların mahir ifaçısı olub. Hər birimizin sevə-sevə izlədiyi “Yeddi oğul istərəm”, “Ulduz”, “Uşaqlığın son gecəsi”, “Sehrli xalat” və s. filmlərdə rol alan Məmmədsadıq Nuriyevin aktyorluq istedadı, sözsüz ki, övladı Yaşar Nuriyə sirayət edib və hər iki sənətkar kino və teatr tarixində unudulmaz rolların mahir ifaçısına çevrilib.

    Yaşar Nuri hələ kiçik yaşlarında ikən səhnədə rol alıb. İlk dəfə on bir yaşı olarkən “Toy kimindir?” tamaşasında Tapdıq rolu ilə səhnədə rol alan unudulmaz aktyorumuz Yaşar Nuri televiziyada “Yelkən” verilişinin aparıcısı olub, “Buratino”, “Qaranquş”, “Pioner” uşaq verilişlərində iştirak edib. Onun yaradıcılıq arealı bununla məhdudlaşmır. Dəyərli sənətkarımız müxtəlif dram dərnəklərində iştirak edib, görkəmli kino və teatr xadimlərimizdən dərs alıb.

    Aktyor teatr səhnəsində çoxsaylı obrazların mahir ifaçısı olub. Sevilən sənətkarımızın Azərbaycan teatr səhnəsində “Övlad” komediyasında Silva, “Bağlardan gələn səs” dramında Pərviz, “Ölülər” əsərində Məşədi Oruc, “Od gəlini” dramında Altunbay, “Büllur sarayda” pyesində Bayandur, “Bizim qəribə taleyimiz” pyesində Davud, “Bəşərin komediyası və yaxud Don Juan” əsərində Sqanarel, “Dəli yığıncağı” faciəsində Sərsəm Salman, “Fəryad” əsərində Rəhman, “Mesenat” əsərində Ağamusa Nağıyev, “Sevil” əsərində Əbdüləli bəy, “Qanlı Nigar” pyesində Abdi, “Gülüstanda qətl” pyesində Şahməmməd İsmiyeviç, “Afət” əsərində Xandəmir və s. rolları ona geniş tamaşaçı rəğbəti qazandırıb.

    Yaşar Nuri, eyni zamanda, hamı tərəfindən sevilərək izlənilən televiziya tamaşalarında da yadda qalan obrazların görkəmli ifaçısıdır. Çoxlarımız Yaşar Nurinin baş rol ifaçısı olduğu tamaşaları sevə-sevə izləyirik. Yaşar Nuri Azərbaycan Dövlət Televiziyasının hazırladığı “Yollar görüşəndə”, “Ömrün yolları”, “Qatarda”, “Evləri köndələn yar”, “Qonşu qonşu olsa”, “Kökdən düşmüş piano”, “Topal Teymur”, “Yarımştat”, “Ac həriflər”, “Göz həkimi”, “Yaşıl eynəkli adam”, “Səni axtarıram” trilogiyasında və bir çox teletamaşalarda bənzərsiz rolların mahir ifaçısına çevrilib. Bir çoxunun yaddaşında Yaşar Nuri “tamada Surxayzadə”, “Gülərin Həsənağası”, “Gülnarın Elçini”, “çəkməçi Dadaşov”, “ac həriflərin Həsən dayısı”, “fotoqraf Əli bəy” və digər obrazlarda qalıb. Bu da aktyorun istənilən obrazı yaddaqalan və unudulmaz canlandırmasından irəli gəlir.

    Böyük sənətkarın aktyorluq fəaliyyəti bununla məhdudlaşmır. Kino sahəsində də bir-birindən parlaq obrazlar yaradan sevimli sənətkarımız “Dörd bazar günü”, “Bəyin oğurlanması”, “Ad günü”, “Yol əhvalatı”, “Yaramaz”, “Yuxu”, “Hər şey yaxşılığa doğru”, “Lətifə”, “Qətl günü”, “Fransız”, “Yoxlama” və s. filmlərdə rol alıb.

    O, həm kino, həm də teatr sahəsində xidmət göstərməklə yanaşı, teatrda “Subaylarınızdan görəsiniz” tamaşasına quruluş verib, kinoda isə “Spasibo” filmini çəkib.

    Xalq artisti uzun sürən xəstəlikdən sonra 2012-ci il noyabrın 22-də dünyasını dəyişib.

    Yaşar Nuri yaddaqalan obrazları ilə həmişə xalqımızın ürəyində yaşayacaq. Təkrarsız və bənzərsiz istedada malik bu sənətkar özünəməxsus lirik koloritlə tamaşaçıların rəğbətini qazanıb və istənilən azərbaycanlının sevimli aktyoruna çevrilib. Özünəməxsus səhnə mədəniyyəti və davranışı, improvizə qabiliyyəti, yaradıcılıq istedadı, obrazlara məxsusi yanaşma tərzi onu bir çox aktyor yoldaşlarından, həmkarlarından fərqləndirirdi. Onun film və tamaşalarda səsləndirdiyi bəzi fikirlər az qala hər birimizin dilində gündəlik işlədilən və tez-tez rast gəldiyimiz ifadəyə çevrilib. Yaşar Nurinin səsləndirdiyi “Sənə əjdaha lazımdır?”, “Hə, nolsun”, “Ay moment” və s. ifadələr bugünkü gündə tez-tez dilimizdə işlədilir və hər dəfə “Yaşar Nuri demişkən” söylənilib bu böyük sənətkarımız yad edilir. Bütün bunlar böyük aktyorumuza olan rəğbətdən irəli gəlir.

    Belə bir məşhur fikir var: “Dünya bir pəncərədir, hər gələn baxar gedər…” Həqiqətən də belədir, lakin kimlərsə bu pəncərədən çox baxır, kimlərinsə ömür payına “pəncərədən” az müddət baxmaq nəsib olur… Yaşar Nuri də bu “həyat pəncərəsindən” az müddət baxa bildi. Ancaq bu gün böyük sənətkarımızın əziz xatirəsi yaratdığı obrazlarla yad edilir və hər zaman ürəklərdə yaşayır.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Bülbül Vokal Məktəbi yeni tələbələrini seçib

    Azərbaycanda ilk və yeganə ödənişsiz vokal təhsil ocağı olan Bülbül Vokal Məktəbi yeni tələbələrini seçib.

    AZƏRTAC xəbər verir ki, 2025-2026-cı tədris ili üzrə məktəbdə təhsil almaq üçün 300-dən çox namizəd müraciət edib.

    Namizədlərdən 47 nəfər növbəti mərhələyə buraxılıb. Dinləmə zamanı yeni tədris ili üçün 10 tələbə seçilib. Müsabiqəyə Azərbaycanın müxtəlif bölgələrindən (Gəncə, Mingəçevir, Şəki, Quba) iştirakçılar müraciət edib.

    Əməkdar artist Ramil Qasımovun yaratdığı, Azərbaycan professional vokal sənətinin banisi, SSRİ Xalq artisti Bülbülün ənənələrini davam etdirən Bülbül Vokal Məktəbi artıq iki ildir fəaliyyət göstərir.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Bu gün böyük xeyriyyəçi Hacı Zeynalabdin Tağıyevin anım günüdür

    Bu gün Azərbaycanlı milyonçu, xeyriyyəçi, Rusiya imperiyasının Həqiqi Dövlət Müşaviri, müsəlman Şərqində ilk qızlar məktəbinin yaradıcısı, II və III dərəcəli Müqəddəs Stanislav ordeni laureatı Hacı Zeynalabdin Tağıyevin anım günüdür.

    AZƏRTAC xəbər verir ki, vəfatından 101 il ötməsinə baxmayaraq xalqımız Hacı Zeynalabdin Tağıyevin xatirəsini hər zaman əziz tutur, onu böyük hörmət və sevgi ilə yad edir.

    Bakıda XIX əsrin sonu – XX əsrin əvvəllərində yaşamış məşhur sahibkar, mesenat Hacı Zeynalabdin Tağıyev Bakıda başmaqçı Məhəmmədtağı Tağıyev və onun arvadı Umxanımın ailəsində dünyaya göz açıb. Xeyriyyəçinin anası Hacı Zeynalabdin Tağıyev uşaq olarkən dünyasını dəyişib. Anasını itirəndə 10 yaşı olan Zeynalabdini atası peşə öyrənsin deyə bir bənnanın yanına usta köməkçisi olaraq göndərib. 15 yaşı tamam olanda Zeynalabdin bənnalıq etməyə başlayıb.

    O, bir müddətdən sonra tikinti ustası və təşkilatçısı kimi tanınmağa başlayır, müəyyən qədər vəsait toplayaraq artıq 20 yaşında ev tikintisi və daşyonma işləri təşkil edir. Özünün sonrakı tikinti işlərinə də şəxsən nəzarət edirdi. Tikdirdiyi binalarda, şəxsən açdırdığı qızlar gimnaziyasının binasında da onun dəst-xəti hiss edilir.

    Bir müddət sonra Zeynalabdin özünü ticarət sahəsində və yüngül sənayedə də sınamaq qərarına gəlir. Hər iki sahədə də qabiliyyəti, fərasəti ilə uğur qazanır, dükanlara və manufakturaya sahib olur. O, həm də Bakı neftini Xəzər dənizi və Qafqaz dəmir yolu vasitəsilə ixrac edən ən böyük sahibkarlardan biri idi.

    1870-ci ildə Tağıyevin artıq iki qazanxanadan ibarət kerosin zavodu var idi. Kerosin zavodu ilə yanaşı, o sonradan “Hacı Zeynalabdin” şirkətini yaradır. Bu dövrlərdə Bakı əsl neft səltənətinə çevrilmişdi. Bakı ətrafındakı kəndlərdə torpaqlar Rusiyadan və xaricdən gəlmiş sərmayədarlar tərəfindən alınır və burada neft buruqları ucaldılırdı. Bu, Hacını da maraqlandırır və o, podratçılığı buraxaraq neft işinə başlayır.

    Götürdüyü torpaqdan neft fəvvarə vuran Hacı “H.Z.Tağıyev” adlandırdığı neft şirkətini qeydiyyata aldıraraq mədənində ustalara yüksək maaş verir və ən yeni avadanlıq quraşdırır.

    Nəticədə onun gəlirləri sürətlə artmağa başlayır. Bundan sonra o, neft zavodları alır. Hacı Zeynalabdin Tağıyev 1901-ci ildə 300 min rubl vəsait sərf edərək, Bakıda ilk qızlar məktəbi tikdirir. Bu bütün Qafqazda yeganə qızlar məktəbi idi. Binanı 1898-ci ildə tikməyə başlayırlar. 1900-cü ildə hazır olur. Qızlar məktəbinin binası memarlıq baxımından Azərbaycan memarlığının milli-romantik üslubundadır. Əsas fasaddakı divar bir cərgə ağ, digər cərgə isə qızılı daşdan hörülüb.

    Qeyd edək ki, xeyriyyə məqsədilə yaradılan cəmiyyətlər ya Tağıyevin şəxsi iştirakı və vəsaiti ilə, ya da onun yaxından köməyi ilə yaradılıb.

    Tağıyev həm də Bakı-Şollar su kəmərinin tikintisi üçün şəxsi vəsaitindən pul ayırıb.

    Sovet Rusiyasının 28 aprel 1920-ci ildə Azərbaycanı işğal etməsi ilə vəziyyət kökündən dəyişir. İnsanların mülkiyyəti əlindən alınır, milli kadrlar və ziyalılar təqib edilməyə başlanır. Hər şey Rusiyanın maraqlarına yönəlir. Yerli əhalinin xahişi ilə yeni hakimiyyətin rəhbərlərindən biri olan Nəriman Nərimanovun göstərişi ilə Tağıyevə mülk seçmək imkanı verilir. O özünün artıq əlindən alınmış keçmiş mülklərindən ancaq Mərdəkandakı bağ evini seçir.

    Hacı Zeynalabdin Tağıyev 1924-cü il sentyabrın 1-də vəfat edib və sentyabrın 4-də dəfn edilib.

    2022-ci il yanvarın 18-də xeyriyyəçi Hacı Zeynalabdin Tağıyevin Bakıda ucaldılan heykəlinin açılışı olub. Açılışda Azərbaycan Respublikasını Prezidenti İlham Əliyev də iştirak edib.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Bu gün Xalq artisti Oqtay Zülfüqarovun anım günüdür

    Görkəmli bəstəkar Oqtay Zülfüqarov ömrünün 60 ilindən çoxunu uşaq mahnılarının yazılmasına, Azərbaycan mədəniyyətinin inkişafına həsr edib. Uşaqlara daim böyük sevgi və həssaslıqla yanaşan Oqtay müəllim onlar üçün şən, gözəl mahnı nümunələri yaradıb və neçə-neçə nəsil bu mahnılarla böyüyüb.

    AZƏRTAC xəbər verir ki, bu gün görkəmli sənətkar, Xalq artisti Oqtay Zülfüqarovun vəfatından 9 il ötür.

    Oqtay Zülfüqarov 1929-cu il mayın 31-də hakim ailəsində anadan olub. Musiqi Məktəbinin violonçel sinfini, A.Zeynallı adına Musiqi Məktəbi və Dövlət Konservatoriyasının violonçel sinfində təhsil alıb, professor Qara Qarayevin tələbəsi olub.

    1957-ci ildə üçüncü kursda oxuyarkən Azərbaycan bəstəkarlarının qurultayında gənc bəstəkarın fortepiano triosu uğur qazanıb. 1958-ci ildə Qara Qarayevin sinfini uğurla başa vuran Oqtay Zülfüqarov müəlliminin məsləhəti ilə uşaqlar üçün silsilə mahnılar yaratmağa başlayıb.

    O, uşaqlar üçün yazılan “Qız-ulduz”, “Pişik və Sərçə” və “Meşə nağılı” operalarını da yazıb. “Şəngülüm, Şüngülüm və Məngülüm” adlı musiqili komediya, violonçel və fleyta üçün konsertlər, simfonik poemalar, kantatalar, dörd simfoniya, instrumental pyeslər, teatr və kino üçün musiqi yazan bəstəkarın böyük simfonik orkestr üçün yaratdığı “Şənlən, mənim xalqım” uvertürası kimi bir çox məşhur musiqi əsərlərinin müəllifidir.

    2010-2012-ci illərdə O.Zülfüqarov “Məlik Məmməd” nağılı əsasında uşaqlar üçün “Sehrli alma” ikihissəli balet, eyni zamanda, musiqi dərslikləri yazıb. Uzun illər “Tumurcuq” və “Aysel” Uşaq Mahnı Teatrı görkəmli sənətkarın rəhbərliyi altında Azərbaycan Dövlət Televiziyasında verilişlər hazırlayıb. Musiqi ilə yanaşı, bəstəkar həm də şeirlər yazıb və onlar “Oxuyur Aysel” adlı topluda işıq üzü görüb. 1972-ci ildə Əməkdar incəsənət xadimi adına, 2000-ci ildə Xalq artisti adına layiq görülüb. Prezident təqaüdçüsü olan bəstəkar uzun illər Dövlət Uşaq Filarmoniyasının bədii rəhbəri işləyib.

    Oqtay Zülfüqarov ömrünün 60 ilindən çoxunu uşaq mahnılarının yazılmasına, Azərbaycan mədəniyyətinin inkişafına həsr edib. O, Azərbaycanın ən böyük uşaq bəstəkarlarından biri kimi bu sənətə öz möhürünü vurub. Uzun müddət Azərbaycan televiziyasında onun uşaqlarla apardığı veriliş uşaqların sevə-sevə izlədiyi proqram idi.

    Oqtay Zülfüqarov 2016-cı il avqustun 31-də 87 yaşında vəfat edib.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • İçərişəhərdə Əliağa Vahidin yaradıcılıq gecəsi keçirilib

    Avqustun 29-da “İçərişəhər” Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu İdarəsinin təşkilatçılığı ilə dahi şair Əliağa Vahidin yaradıcılıq gecəsi keçirilib.

    AZƏRTAC xəbər verir ki, proqram İçərişəhərdə, Vahidin abidəsi önündə təqdim olunub.

    Azərbaycanın Əməkdar artisti Loğman Kərimov şairin yaradıcılığının milli poeziyamız üçün əhəmiyyətindən danışaraq, onun əsərlərinin bu gün də aktual olduğunu vurğulayıb.

    Aktyor, dramaturq və teleaparıcı Kamran Ağabalayev və aktyor Sənan Əlləz Vahidin qəzəllərindən nümunələr səsləndiriblər.

    Azərbaycan ədəbiyyatında dahi şairin xidmətlərindən söz açan Hacı Aqil Məlikov, şairin ənənələrinin bu gün də davam etdirildiyini diqqətə çatdırıb.

    Xanəndə Nisbət Sədrayeva, kamança ifaçısı Toğrul Əsədullayev və tar ifaçısı Səxavət Məmmədov şairin yaradıcılığından nümunələr ifa ediblər.

    Gecəyə xüsusi məna qatan məqamlardan biri isə rejissor Şahmar Ələkbərovun çəkdiyi “Qəzəlxan” (1991) tammetrajlı filmindən seçilmiş kadrlar nümayiş olunub.

    Qeyd edək ki, Əliağa Vahidin heyrətamiz istedadı meyxanadan qəzələ qədər bir çox janr və istiqamətləri əhatə edən Azərbaycan poeziyasının obrazlı dilini həmişəlik dəyişib. Onun şeirləri bu gün də aktuallığını itirmədən səhnədən səslənir. Şekspirin sonetləri kimi onlar da zaman kontekstinin fövqündə yaşayırlar.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Bu gün görkəmli tarzən Qurban Pirimovun anım günüdür

    Bu gün Xalq artisti, əfsanəvi tarzən Qurban Primovun anım günüdür.

    AZƏRTAC xəbər verir ki, bu gün tanınmış tarzən Qurban Pirimovun vəfatından 60 il ötür.

    Azərbaycan musiqisi tarixində özünəməxsus yeri olan Qurban Pirimov 1880-ci ilin oktyabr ayında Ağdamın Abdal Gülablı kəndində anadan olub. O, məşhur aşıq Valehin nəticəsidir. Q.Pirimov on beş yaşında ikən müəllimi, müasir Azərbaycan tarının yaradıcısı Sadıqcanın xeyir-duası ilə Qarabağ toylarında seçilən xanəndələri müşayiət edib. Belə toyların birində xanəndə İslam Abdullayev Qurbanın tarda ifasını bəyənib və onu özünə tarzən götürüb.

    1905-ci il gənc tarzən üçün uğurlu olub. Belə ki, Gəncə toylarının birində Cabbar Qaryağdıoğlu onun ifasını bəyənib və İslam Abdullayevin razılığı ilə gənci özü ilə Bakıya gətirib. Məşhur xanəndələri müşayiət edən tarzən onların arasında ən çox Xan Şuşinskiyə bağlanır. Şuşinski xatirələrində onu belə yad edir:

    “Mən Qurban Pirimovu sonuncu dəfə 1965-ci il avqustun 10-da M.Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasında çıxış edərkən görmüşəm. Konsertdə gənc ifaçılarla bərabər, 85 yaşlı qocaman tarzən də iştirak edirdi. O, “Rahab” ifa edirdi. Sənət yollarında saç ağartmış tarzən öz sədəfli tarını sinəsinə, barmaqlarını simlərə gənclik ehtirası ilə toxundurduqca tellərdən qopan xoş, ürək oxşayan səda dinləyicilərin ruhunu oxşayırdı. Tarzən “Rahab”ı 23 dəqiqə çaldı. Dinləyicilər hərarətli təbrik sədaları altında qocaman tarzəni üç dəfə səhnəyə dəvət etdilər”.

    Bəli, onda özünəməxsus çalğı ştrixləri olub. Bunlar onun öz tapıntısı, ürəyinin hərarəti idi. Q.Pirimovu tanıyanlar onun həm də çox zarafatcıl bir insan olduğunu xatırlayırlar. Həmişə zarafatla tarzənlərə deyərmiş ki, birdən yolla gedəndə sizə daş atarlar, tez əllərinizi gizlədin. Bircə əllərinizi qoruyun. Qurban Pirimov haqlı idi. Bizləri heyrətə salan, möcüzələr yaradan məhz həmin əllər idi. Həmin əllərin sehrindən süzülən musiqi hər kəsin qəlbini fəth edə bilirdi.

    Tarzənlər bu gün böyük sənətkarın yolunu davam etdirərək öz sələflərini unutmağa qoymurlar. Ancaq Qurban Pirimovun öz sözləri ilə desək, “öyrənmək ustad olmaqda ümdə şərtdir. Amma gərək hər bir ustadın öz barmaqları olsun”.

    Ustad sənətkar 1965-ci il avqustun 29-da Bakıda vəfat edib.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Bu gün görkəmli yazıçı Əlibala Hacızadənin anadan olmasından 90 il ötür

    Kitabları hər zaman böyük tirajla çap edilən görkəmli yazıçı Əlibala Hacızadənin doğum günüdür.

    AZƏRTAC xəbər verir ki, ötən əsrin 60-cı illərində, durğunluq adlandırdığımız dövrdə artıq SSRİ Yazıçılar İttifaqının üzvü olan gənc yazıçı oxucular tərəfindən böyük maraqla qarşılanan bir sıra hekayə, povest və romanların müəllifi olub. Bunlar “Heykəl gülür”, “Məhəbbət olmayan evdə”, “Unutmaq olmur”… əsərləridir. Əlibala Hacızadənin qəhrəmanları müəllifin özü kimi sadə, təmkinli, sevməyi, həyəcanlı hisslər keçirməyi bacaran insanlardır.

    Əlibala Hacızadə ədəbiyyata 1956-cı ildə gəlib. Həmin vaxt Azərbaycan Dövlət Universitetinin (hazırkı BDU) şərqşünaslıq fakültəsinin tələbəsi olan Ə.Hacızadənin təxminən 20 yaşı vardı.

    Partiya üzvü olmayan şərqşünas-alim bir neçə illiyə Əfqanıstana ezam edilib və orada tərcüməçi işləyib. Həmin illər Əlibala müəllim bir-birinin ardınca bədii əsərlərini yazıb. Tezliklə onun “Qürbətdə” adlı hekayələr toplusu, “Təyyarə kölgəsi” romanı, daha sonra isə Əfqanıstanda cərəyan edən hadisələrdən bəhs edən “İtkin gəlin”, “Əfsanəsiz illər”, “Ayrılığın sonu yoxmuş” trilogiyası işıq üzü görüb. Deyirlər ki, o vaxtlar Əlibala Hacızadənin əsərləri “Azərkitab”ın mağazalarında digər yazıçıların kitabları əlavə olunmaqla satılırdı.

    Bu maraqlı əsərlər arasında müəllifin Əfqanıstanda yaşayarkən qələmə aldığı və sonralar özünün yaradıcılığının zirvəsi adlandırdığı “İtkin gəlin”i daha çox əl-əl gəzirdi. O deyirdi: “Oxucular “Təyyarə kölgəsi” romanımı mənim yaradıcılığımın “şah əsəri” hesab edirlər. Mən özüm isə “İtkin gəlin” romanını yaradıcılığımın zirvəsi hesab edirəm. Mən “İtkin gəlin”i Azərbaycanda yox, Əfqanıstanda olanda yazmışam. Senzuradan kənarda bütün ürəyimdə olanları demişəm bu əsərdə. Buna görə də bu roman mənə daha doğma, daha əzizdir”.

    Görkəmli ədibin “İtkin gəlin” romanı əsasında yazdığı ssenariyə 1993-1994-cü illərdə 12 seriyalı bədii televiziya filmi çəkilib.

    Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Şərqşünaslıq İnstitutunun böyük elmi əməkdaşı, filologiya elmləri namizədi Əlibala Hacızadə bir çox elmi tədqiqat əsərlərinin də müəllifidir. Onu ciddi alim kimi tanıdan “Fərruxi Yəzdinin poeziyası” əsəri ötən əsrin 60-cı illərinin sonunda işıq üzü görüb. Ə.Hacızadə fars dilindən bir sıra elmi və bədii əsərlərin tərcüməçisi kimi də tanınır. Bunlardan “Quranın 30-cu Surəsinin təfsiri” (iki cilddə), Jan Junyerin “Unudulmuş qəhrəmanlar”, Əli Əkbər Vilayətinin “Səfəvilər dövründə İranın xarici siyasəti tarixindən” və başqa əsərləri misal çəkmək olar.

    Əlibala Hacızadə ədəbiyyatı həyatının ayrılmaz hissəsi hesab edirdi. 2004-2005-ci illərdə yazıçının müasir Azərbaycan ədəbiyyatı xəzinəsinə layiqli töhfə olan seçilmiş əsərlərinin on cildliyi nəşr edildi. Onun Azərbaycan ədəbiyyatına gətirdiyi yeni mövzulardan biri elmi mühitin təsviridir. O, “Təyyarə kölgəsi”, “Vəfalım mənim” romanları ilə elm adamlarının o vaxtadək bir növ qapalı olan həyatını geniş oxucu kütləsinə çatdıra bilib.

    “Qələm əhli gərək heç vaxt məsuliyyət hissini itirməsin, vicdanının, qəlbinin əksinə getməsin, yalan yazmasın. İnsan özü qalmır, amma yaratdığı qalır. Yaxşısı da, pisi də… Gərək elə əməl sahibi olasan, elə əsər qoyub gedəsən ki, sağlığında özün, qohum-əqrəban, dostun-tanışın, öləndən sonra isə nəslin xəcalət çəkməsin!..” Görkəmli yazıçımız Əlibala Hacızadənin “Təyyarə kölgəsi” romanının qəhrəmanı Nadirənin gündəliyindəndir bu sözlər. Onun əsərlərini və özünü xatırladıqca bu sözlərin yazıçının obrazın dili ilə dediyi öz kredosu olduğunu anlayırsan. Öz kredosuna layiqli olaraq yaşamış Ə.Hacızadə ruhən öz romanlarının səhifələrində yaşamaqdadır. Onun romanları sevginin, səmimiyyətin daşıyıcılarıdırsa, bu səhifələri hər zaman oxumaq gərəkdir.

    İllər ötsə də onun yazdığı əsərlər nəinki aktuallığını itirmir, həm də böyük məhəbbətlə oxunur.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • Bu gün dramaturq Seyfəddin Dağlının doğum günüdür

    Azərbaycan ədəbiyyatını öz əsərləri ilə zənginləşdirən və ədəbiyyatımızın inkişafında böyük xidmətlər göstərmiş yazıçılardan biri də nasir və dramaturq Seyfəddin Dağlı olub.

    AZƏRTAC xəbər verir ki, bu gün yazıçı, şair, jurnalist, tərcüməçi və dramaturq Seyfəddin Dağlının anadan olmasından 104 il ötür.

    Seyfəddin Dağlı ( Seyfəddin Əliağa oğlu Abbasov) 1921-ci il avqustun 27-də Azərbaycana Cəfər Cabbarlı, Mikayıl Müşfiq, Cabir Novruz, Zeynəb Xanlarova, Şəfiqə Eyvazova kimi söz və sənət ustalarını bəxş etmiş Xızıda anadan olub.

    Seyfəddin Abbasov yaradıcılığa məktəbdə oxuyarkən şeir və satirik hekayələrlə başlayıb. Sənaye texnikumunda oxuyanda “Kommunist” qəzeti ilə əməkdaşlıq edib, bu qəzetin ədəbi işçisi, şöbə müdiri, məsul katibi olub.

    Böyük Vətən müharibəsi başlayanda o, sovet ordusu sıralarına çağırılıb və ömrünün on beş ilini hərbi xidmətə həsr edib. “Ordu” qəzetinin ədəbi işçisi, “Diviziya” qəzetinin redaktoru olub. 1944-1946-cı illərdə sovet qoşun hissələrinin tərkibində İranda xidmət keçib.

    Seyfəddin Abbasov jurnalistikaya 1938-ci ildə maraqlı felyetonları ilə gəlib. İlk kitabı “Dəniz kəşfiyyatçısı” on il sonra, 1948-ci ildə işıq üzü görüb. Onun əsərləri ilk gündən geniş oxucu kütləsinin rəğbətini qazanıb. İkinci Dünya müharibəsi dövründə felyetonları və satirik hekayələri “Vətən uğrunda” jurnalında, “Ədəbiyyat”, Təbrizdə çıxan “Vətən yolunda” qəzetlərində çap olunurdu.

    S.Dağlı 1952-1956-cı illərdə Lenin adına Moskva Hərbi-Siyasi Akademiyasının Redaktorluq fakültəsinin müdavimi olub. 1956-cı ildə Moskvada təhsilini başa vurandan sonra ordu sıralarından tərxis olunub və Vətənə qayıdıb. Bakıda o, jurnalist və ədəbi fəaliyyətini davam etdirib. 1956-1959-cu illərdə Dövlət Radio Komitəsinin baş redaktoru, Bakı televiziya studiyasının baş redaktoru, sədr müavini işləyib.

    Seyfəddin Dağlı həmkarlarından özünəməxsus üslubu ilə seçilirdi. Onun yaradıcılığı zəngin və çoxşaxəli idi. O, bir çox hekayə, oçerk, povest, romanın müəllifi idi. “Adı sənin, dadı mənim”, “Aydınlığa doğru”, “Mənziliniz mübarək”, “Təzə gəlin”, “Kölgələr pıçıldaşır”, “Bahar oğlu” romanı (Cəfər Cabbarlının həyatı haqqında), “Məşəl”, “Kəcil qapısı”, “Sabiqlər” adlı ədəbi şedevrlər yaratdı. Lakin çoxşahəli yaradıcılığında o, satirik-yumoristik janra üstünlük verirdi. Bu sahədə o, müasir Azərbaycan ədəbiyyatının ən görkəmli nümayəndələrindən biri kimi tanınırdı. Onun pyesləri bir çox teatrlarda dəfələrlə səhnəyə qoyulub.

    S.Dağlı həm satirik, həm də yumoristik povestlər, hekayələr ustası idi. Onun əsərləri oxucuda şüurlu və mənalı gülüş yaradır, ona görə də onların süjet xətti, quruluşu, ifadə tərzi, dilinin sadəliyi və şirinliyi ilə yadda qalırdı. Onun yaradıcılığında məhz satirik axar xüsusilə seçilir. Yazıçının tənqid və satira hədəfi müasir cəmiyyətin eybəcərlikləri idi, bütün qəhrəmanları həyatdan götürülüb. Müəllif tərəfindən yaradılmış hər bir obrazın öz bədii xüsusiyyətləri var və bir-birindən xeyli fərqlənir.

    Yazıçının fəaliyyətinin ən mühüm mərhələsi “Kirpi” satirik jurnalına rəhbərlik etdiyi dövr olmuşdu. O, 1959-cu ildən 1976-cı ilədək bu jurnalın baş redaktoru kimi fəaliyyət göstərib. Jurnal zamanın tələbinə uyğun olaraq 1952-ci ildə məşhur “Molla Nəsrəddin” ənənələrinin davamçısı kimi çıxmağa başlayıb. Məhz bu jurnalda işlədiyi illərdə yazıçının istedadı özünü daha parlaq göstərib.

    Ömrünü ədəbiyyata, oxuculara həsr etmiş insanın əsl mükafatı isə onun yaradıcılığına olan ümumxalq məhəbbəti, kitabları, ölkənin teatrlarında tamaşaya qoyulan pyesləri, “Kirpi” jurnalının bir-birindən maraqlı onlarla nömrəsidir.

    Seyfəddin Dağlı 1983-cü il yanvarın 18-də dünyasını dəyişib.

    Mənbə: https://azertag.az/