Category: Azərbaycan ədəbiyyatı

Bu gün Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Rəhbərləri Kamran AYDINOĞLU və Kənan AYDINOĞLUNUN doğum günüdür.Bu münasibətlə Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Redaksiya heyəti adından Portalın Rəhbəri kamran Murquzovu doğum günü münasibətilə təbrik edirik. dünyada ən özəl nemət olan can sağlığı Ulu Tanrıdan diləyirik.Azərbyacanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Rəhbəri Kənan Aydınoğlunun müxtəlif illərdə qələmə aldığı ədəbi-bədii nümunələri oxucuların diqqtinə çatdırırıq.

TƏRCÜMEYİ-HAL

Murquzov Kamran Aydın oğlu 1989-cu il oktyabr ayının 25-də Bakı şəhərində ziyalı ailəsində anadan olub.1996-cı ildə Qaradağ rayonu Müşfiqabad qəsəbəsindəki 274 saylı orta məktəbin birinci sinfinə daxil olub.Üç ildən sonra həmin məktəbin üçüncü sinfini bitirmişdir.1999-cu il yaşayış yerini dəyişdirdikləri üçün orta təhsilini Lökbatan qəsəbəsindəki 166 saylı orta məktəbdə davam etdirib.2007-ci ildə həmin məktəbi bitirmişdir.2008-ci ildə Azərbaycan Dövlət iqtisad Universitetinin Mühasibat Uçotu və Audit fakültəsinə qəbul olub.
Azərbaycan Ədəbi Elektron Məkanında 2012-ci il fevral ayının 14-də Bakı şəhərində “Çağdaş Azərbaycan Ədəbiyyatının inkişafına dəstək” layihəsi çərçivəsində Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalını tə sis edib.Hal-hazırda Azərbaycanın Mə dəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Rəhbəri olmaqla bərabər, həm də Portalın dizayneri və tərtibatçısıdır.

SÖZÜNƏ QURBAN

Qardaşım Kamrana.

On yeddi baharda,on yeddi qışda,
Dediyin hər şirin sözünə qurban!
Məğrurluq eyləyib igid tək duran,
Sənin tək igidin yüzünə qurban!

Anamın dayağı, balası sənsən,
Mən köçsəm cahanda qalası sənsən,
Anamın könlünü alası sənsən,
Cahana od tökən gözünə qurban!

Dərdimin tapılan çarası kimi,
Kənanın könlünün yarası kimi,
Gözünün gah ağı,qarası kimi,
Sənin gülümsəyən üzünə qurban

* * *

Qardaşım Kamrana.

Koroğludan bu yana nəfəs gəlir, can gəlir,
O al günəşlə birgə, sökülməmiş dan gəlir.

Dönür çərxi-fələyin hər bir işi tərsinə,
Bu gün hücuma keçib, vaxt gəlir, zaman gəlir.

Yaradanın önündə diz çöküb əyilməyə,
Əlində “möhür daşı” yeni bir insan gəlir.

O, vüqarlı dağların başın üstdən çəkilib,
Yönəlib bizə sarı, çən gəlir, duman gəlir.

Hələ uzaq səfərdən yorulmayan qonaq tək,
Bu gün də xoş görüşə qardaşım Kamran gəlir.

Dekabr, 2009.

MƏNİ

Qardaşım Kamrana.

Qane eyləyir indi
Qoluma qüvvət verən
Evim-eşiyim məni
Körpəlik çağlarımı
Çox vaxt salır yadıma.
Taxta beşiyim məni
Şeirdi nəfəsiylə
Soyuğa düşən zaman
Qoymaz üşüyəm məni

7 sentyabr 2008.

ALQIŞ VƏ QARĞIŞ

Qardaşım Kamrana.

Sənin əməlin,
Elə indicə
Layiq görüldü,
Alqışa, qardaş.
Sən ömrün boyu,
Çətin yollarda
Düşməyəsən heç:
Qarğışa, qardaş!

* * *

Qardaşım Kamrana.

Bəlkə də əyləşmisən
Masa arxasında sən.
Kitabdakı şeiri
Varaq-varaq oxuyub
Bir az da yorulmusan.
Ancaq yorulsan belə,
Kədərlənmə fəqət sən.
Çünki qamətli çinar
Dayanıb sağ-solunda
Sənə hey, keşik çəkir.

5 may 2009.Sumqayıt.

ANAMIN GÖZÜNƏ SƏPİLMİSƏN SƏN

Qardaşım Kamrana.

Sən daşdan, mərmərdən bahasan, baha,
Torpağın özünə səpilmisən sən.
Kədərdən ayrılıb, sevincə dönüb,
Anamın gözünə səpilmisən sən.

İNSANLAR KİMİ

Qardaşım Kamrana.

Dəyoşsəm könlümü özgə bir ada,
Gərək yaşamayım öləm, a qardaş.
Müqəddəs bayramda insanlar kimi,
Düşünüb, bir az da güləm, a qardaş.

HAQQIN QARŞISINDA ƏYİLƏK, QARDAŞ!

Qardaşım Kamrana.

Nə qədər ömrümüz var indən belə,
Haqqın qarşısında əyilək, qardaş!
Demədim, bədəncə gücsüz önündə,
Büdrəyib, titrəyib, döyülək, qardaş!

Yaşayıb bu ömrü verməyək bada,
Gəlməsin bir cana, bi ruha qada.
Ən gözəl kəlməni saldıqca yada,
Yaradan önündə əriyək, qardaş!

Sevinib, şadlansın böyük bir ölkə,
Yad hisslər salmasın bu ömrə kölgə.
Çalışıb-vuruşub səninlə birgə,
Dünyanı qayğıya bürüyək, qardaş!

DOLARDI GÖZ YAŞIM, DOLARDI, QARDAŞ!

Qardaşım Kamrana.

Təbriz canlananda gözüm önündə,
Dolardı göz yaşım, dolardı, qardaş!
Təbriz gözəlinin fəryad etməyi,-
Qəlbimin məlhəmi olardı, qardaş!

Dərdimi özümə kitab biləndə,
Sevinci anamla birgə bölənədə,
Gözəllər o tayda deyib güləndə,
Kədərim çiçək tək solardı, qardaş!

Qarışıq düşdüsə ortada nəsə,
Belin bağlamayıb özgə bir kəsə.
Təbriz də, Bakı da verib səs-səsə,
Bir ibrət, bir öüyd alardı, qardaş!

Dağıdıb gözlərdən qəmi, kədəri,
Xoş sözlə, xoş üzlə açıb səhəri.
O tayın bu tayla görüş xəbəri,-
Ömürlük qəlbimdə qalardı, qardaş!

Həyatı

Hüseyn Abdulla oğlu Rasizadə (Hüseyn Cavid) – Azərbaycan şairi, dramaturq. Ruhani ailəsində doğulmuş, ibtidai təhsilini Naxçıvanda molla məktəbində, orta təhsilini M.T.Sidqinin “Məktəbi-tərbiyə” adlı yeni üsullu məktəbində almışdır (1894-1898).
1899-1903-cü illərdə Cənubi Azərbaycanda olmuş, Təbrizin “Talibiyyə” mədrəsəsində təhsilini davam etdirmişdir. İstanbul Universitetinin ədəbiyyat şöbəsini bitirmiş (1909), Naxçıvanda, sonra isə Gəncə və Tiflisdə, 1915-ci ildən isə Bakıda müəllimlik etmişdir.
Hüseyn Cavid klassik Azərbaycan ədəbiyyatının ən yaxşı ənənələrini inkişaf etdirən sənətkarlardandır. O, 20-ci əsr Azərbaycan mütərəqqi romantizminin banilərindən biri olmuşdur. Hüseyn Cavid sənəti janr və forma cəhətdən zəngindir. O, lirik şerlərin, lirik-epik, epik poemaların, Azərbaycan ədəbiyyatında ilk mənzum faciə və dramların müəllifidir. “Keçmiş günlər” adlı ilk şer kitabı 1913-cü ildə çap olunmuşdur.
Hüseyn Cavid daha çox dramaturq kimi tanınmışdır. Onun fəlsəfi və tarixi faciələri, ailə-məişət dramları üslub, yazı ədası forma yeniliyi baxımından Azərbaycan dramaturgiyasında yeni bir mərhələ yaratdığı kimi, milli teatr mədəniyyətinin inkişafına da qüvvətli təsir göstərmiş, “Cavid teatrı” kimi səciyyələndirilmişdir. Dramaturgiyasında dövrün ümumbəşəri, böyük ictimai-siyasi və mədəni əhəmiyyətə malik problemləri əksini tapmışdır. Azərbaycan ədəbiyyatında ilk mənzum faciə olan “Şeyx Sənan” (1914) əsərində xalqları bir-birinə qovuşdurmaq üçün ümumbəşəri din ideyasını ortaya atmışdır. Hüseyn Cavid bu dövrdə tədriclə “haq verilmir, alınır” ideyasına gəlib çıxmışdır.
Yaradıcılığında mühüm yer tutan “İblis” (1918) mənzum faciəsində dövrün bütün mürtəce qüvvələri – “insan insana qurddur” fəlsəfəsinin tərəfdarları, “iyirminci əsrin mədəni vəhşiləri” olan dairələri İblis surətində ümumiləşdirilmiş, işğalçı müharibələrə lənət yağdırılmışdır.
1926-cı ildə müalicə üçün Almaniyaya gedən və 7 ay Berlində yaşayan Hüseyn Cavid oradan ziyalıların mənəvi iztirablarını əks etdirən bir sıra siyasi-lirik və lirik-epik şerlərlə qayıtdı.
20-30-cu illərdə Hüseyn Cavid bir sıra tarixi dramlar yazmışdır. “Peyğəmbər” (1922) və “Topal Teymur” (1925) əsərlərindən sonra yazdığı “Səyavuş” (1933), “Xəyyam” (1935) tarixi dramları Hüseyn Cavidin tarixə, tarixi şəxsiyyətlərə baxışında ciddi dönüş oldu. Cənubi Azərbaycandakı azərbaycanlıların “şahənşahlıq” üsuli-idarəsi əsarəti altında əzab çəkməsi, ən adi insan hüquqlarından məhrum edilməsi də vətənpərvər şair kimi Hüseyn Cavidi düşündürürdü (“Telli saz” dramı, 1930; “Kor Neyzən” poeması, 1930). Sovetlər Birliyində totalitarizmin dəhşətli dövründə Hüseyn Cavid sosializmin “nailiyyətlər”indən yazmağı özünə rəva bilməmiş, Stalini, Azərbaycan ağalarını mədh etməkdən qətiyyətlə boyun qaçırmışdır. Ona görə də bu mətin şəxsiyyət Sibir buzlaqlarına sürgün edilmiş və orada həlak olmuşdur. (5.12.1941, İrkutsk vilayəti)

Bu şeirlər mənə dünyada hamıdan əziz olan Anam Rəhimova Mileylə Həmid qızının əziz ruhuna ithaf olunur.

HƏSRƏTDƏN QURUMUR GÖZÜMÜN YAŞI

Bu gün də sübh çağı dan sökülməmiş,
Göydən yer üzünə nur tökülməmiş,
Matəmli günlərdən bel bükülmüş,
Gərək ki, oyadım mən dağı, daşı,
Həsrətdən qurumur gözümün yaşı.

Kaş ki, deyilənlər yalan olaydı,
Anam bu ömrümdə qalan olaydı.
Yaşayıb könlünü alan olaydı,
Gərək ki, oyadım mən dağı, daşı,
Həsrətdən qurumur gözümün yaşı.

Bu yurda ələnən neçə kədərdən,
Kaman tək qəlbləri yaran xəbərdən.
Sübh çağı gözünü açan səhərdən,
Gərək ki, oyadım mən dağı, daşı,
Həsrətdən qurumur gözümün yaşı.

UNUDA BİLMİRƏM SƏNİ, AY ANA!

Yaradan Allaha qovuşdun sən də,
Unuda bilmirəm səni, ay Ana!
Qəlbimdi səhərdən narahat olan,
Unuda bilmirəm səni, ay Ana!

Əritdin ömrünü yanan şam kimi,
Dolmuşdu gözlərin yanan cam kimi.
Qürub etdin fəqət bir axşam kimi,
Unuda bilmirəm səni, ay Ana!

Misralar kədərdən yoğrulub gəlir,
İçimdə duyğular doğulub gəlir.
Sevincin göz yaşı boğulub gəlir,
Unuda bilmirəm səni, ay Ana!

KƏDƏR DOLU RÜBAİLƏR

Şerimin günəşi, növrağı oldun,
Qərib bir karvanın qonağı oldun.
Hələ də sən mənim şair ömrümdən,
Tökülüb itməyən yarpağı oldun.

Gör nüçə suala cavablar qalıb,
Səndən insanlara savablar qalıb?!
Dünyamdan ayrılıb gedəndən bəri,
Sənli xatirəli kitablar qalıb.

Sənin yoxluğunla barışmıram mən,
Şerimdə çaylara qarışmıram mən.
Gör neçə gündür ki, səndən soruşub,
Doğan günəşimlə barışmıram mən?!

Sənin həsrətinə yanmalıyam mən,
Özümü kədərli sanmalıyam mən.
Sənin təbəssümün yadıma salıb,
Səni hər günümdə anmalıyam mən.

İLK DƏFƏ SƏN ŞAİR DEDİN ADIMA

İlk dəfə sən şair dedin adıma,
Şükür ki, düşürsən yenə yadıma.

İlk günlər qəlbimə ilham dolanda,
Sevincdən dağ, dərə bu gün solanda,
Yenə də dərdimdən halı olanda,
İlk dəfə sən şair dedin adıma,
Şükür ki, düşürsən yenə yadıma.

Dan yeri sökülüb günəş doğmamış,
İşıq da zülməti hər an boğmamış,
Ulduzlar qızarıb, yağış yağmamış.
İlk dəfə sən şair dedin adıma,
Şükür ki, düşürsən yenə yadıma.

Şeirim qəzetdə çap olan günü,
Sevincdən göz yaşım tökülən günü,
Dan yeri qızarın sökülən günü,
İlk dəfə sən şair dedin adıma,
Şükür ki, düşürsən yenə yadıma.

Ruhuma, canıma gəlməmiş qada,
Sən şair nəvəni salmısan yada.
Salmadın meylini şöhrətə, ada,
İlk dəfə sən şair dedin adıma,
Şükür ki, düşürsən yenə yadıma

Körpələr beşikdə bələnən zaman,
Quzular örüşdə mələnən zaman,
Kədər, qəm gözümə ələnən zaman,
İlk dəfə sən şair dedin adıma,
Şükür ki, düşürsən yenə yadıma

Gözümün haqq görən qara, ağında,
Şeir sarayımın bir də bağında,
Ömrümün ən cavan şair çağında,
İlk dəfə sən şair dedin adıma,
Şükür ki, düşürsən yenə yadıma

Haqqa ümidimi bağlayan zaman,
Kədərdən, qüssədən ağlayan zaman,
Adını qəlbimdə saxlayan zaman,
İlk dəfə sən şair dedin adıma,
Şükür ki, düşürsən yenə yadıma

ŞAMIN KÖLGƏSI

Gizlənmişdim nə vaxtdı
Bir şamın kölgəsində.
Nə vardım, nə də yoxdum
Bir şamın kölgəsində.

Qətlimə fərman hazır,
Deyirlər: yazan yazıb.
Qəbrimi qələm qazıb
Bir şamın kölgəsində.

Məni sözümə bükün!
Üstümə yarpaq tökün!
Gözümə torpaq tökün
Bir şamın kölgəsində.

Uyuyub, uyub getdim,
Deməyin, doyub getdim.
Başımı qoyub getdim
Bir şamın kölgəsində.

BU DÜNYA

Ötən günü yuxu bildik,
Azı qandıq, çoxu bildik.
Bu dünyanı yuxa bildik,–
yeyənmədik.
Fətir-fətir yedi bizi bu dünya.

Bir yiyəsiz yabı gördük.
Su saxlamaz qabı gördük.
Yağış yağdı-qapı gördük,
Döyənmədik.
Çətir-çətir döydü bizi bu dünya.

Yalanı da gerçək oldu,
Əlimizə əlcək oldu.
Qara torpaq pencək oldu,–
geyindik…
qəbir-qəbir geydi bizi bu dünya.

YALQUZAQ

Əvvəl işıq bildim səni uzaqdan,
Nə bilim ov gəzən ac yalquzaqsan.
Mən sənin ovunam, ya da sən mənim,
Taleyin ovuyuq düzünə baxsan.

Biz yola çıxmışıq doğulan gündən,
Hərdən günəş doğub, hərdən çən gəlib.
Bəlkə də yolu düz gəldiyimizdən
Elə bəxtitmiz də belə tən gəlib.

Yox, dönə bilmərik daha bu yoldan,
Arxaya baxıram işıq görünmür.
Bəlkə mənim qanım bircə qaşıqdı,
Baxıram əlinə qaşıq görünmür.

Gözlərin işarıb bütün gecəni,
Gözünün işığı gözünə düşüb.
Kimsə işıq bilib mənim izimi,
Deyəsən kimisə izimə düşüb.

TƏNHALIQ

Mənim gəlişimi gözləmir heç kim,
Vaxtsız qonaq kimi gecə gəlirəm.
Boylanıb arxamca izləmir heç kim,–
Mən necə gedirəm, necə gəlirəm.

Gün batır sakitcə gedib döyürəm
Dərdli ürəklərin qapısını mən.
Gələni qovmazlar, axı,–deyirəm,
Çırpılır üzümə qapılar hərdən.

Sönür pəncərədə, sönür işıqlar,
Vaxt ötür, gecənin yuxusu gəlir
Hardasa, uzaqda yanan işıq var,
Hardansa həsrətin qoxusu gəlir.

Bilirəm, kiminsə gözü yol çəkir,–
Çəpəri, hasarı aşıb gedirəm.
Məni arxasınca bir nisgil çəkir,
Həsrətin izinə düşüb gedirəm.

22 sentyabr 2012-ci il tarixdə DGTYB-nin və AYB Muğan Bölməsinin birgə təşkilatçılığı ilə Salyan rayon Mərkəzi Kitabxanasında Salyan və Neftçalada yaşayan yazarlarla görüş keçirildi. Rayon Mərkəzi Kitabxanasında keçirilən tədbiri giriş sözü ilə AYB Muğan Bölməsinin sədri şair Namiq Hacıheydərli açdı. O, qonaqlara Muğan ədəbi mühitinin tarixi və çağdaş durumu haqqında yığcam bilgi verdikdən sonra, qonaqları salamlamaq üçün sözü Salyan RİH-nin məsul işçisi Məhərrəm Məmmədova verdi.
Sonra DGTYB başqanı Əkbər Qoşalı bölgələrdə yazıçılarla keçirilən silsilə görüşlərin məqsəd və məramı haqqında ətraflı çıxış etdi.
Daha sonra rayonda nəşr olunan “Qələbə” qəzetinin baş redaktoru Rüstəm Məlikov, Salyanda yaşayan ədiblərdən Fəxrəddin Becanoğlu, yeni nəsil yazarları Eldar İsmayıloğlu, Yaşar Cavadlı, “Kürün töhfəsi” ədəbi birliyinin sədri Hikmət Nikbin, gənc şair Nilufər Muğantürk, istedadlı məktəbli Fərid Rəsuloğlu, ağsaqqal şair Oktay Rza, o cümlədən DGTYB nümayəndə heyətinin üzvləri – şairlər İbrahim İlyaslı, Fərqanə Mehdi, Səhər, Həyat Şəmi, Faiq Balabəyli, NURAFİZ və gənc yazar Kənan Aydınoğlu çıxış etdilər, yeni şeirlərindən örnəkləri tədbirə qatılanların diqqətinə çatdırdılar.
Yekun çıxışı edən tədbirin aparıcısı Namiq Hacıheydərli görüşə gələnlərə və tədbirin gerçəkləşməsində dəstəyi olanlara təşəkkürünü bildirdi.
Görüşün sonunda kitab mübadiləsi aparılmış, Salyan və Neftçalada yaşayan yazarların əlaqə koordinatları və yaradıcılıqlarından örnəklər götürülmüşdür.
Qeyd edək ki, DGTYB nümayəndə heyəti Salyan RİH Başçısının birinci müavini Etibar Hüseynov tərəfindən qəbul edilmişdir və qəbulda Gənclər və İdman Nazirliyinin dəstəyi ilə DGTYB tərəfindən gerçəkləşdirilən “Bölgələrdə yaşayan gənc və yeni nəsil yazarları ilə görüşlər” layihəsi, eləcə də rayondakı ədəbi mühit barədə səmimi söhbət olmuşdur.