Category: Azərbaycan ədəbiyyatı

Azərbaycan Ədəbiyyat Fondunun “Yazıçı” nəşriyyatında Xalq yazıçısı Anarın “2=3+4, yaxud iki ailədə üç Xalq yazıçısı, dörd Xalq şairi” adlı kitabı işıq üzü görüb. Nəfis tərtibatlı, illüstrasiyalı kitab Azərbaycan ədəbiyyatı irsinə böyük töhfələr vermiş iki nəsildən, onlar barədə həqiqətlərdən və onların ədəbi nümunələrindən ibarətdir.

608 səhifəlik bu unikal kitabı tərtib edən Xalq yazıçısı Anar uzun illər ərzində təkcə öz yazdıqlarını yox, qəhrəmanlarının – Səməd Vurğun, Rəsul Rza, Nigar Rəfibəyli, Vaqif Səmədoğlu, Ənvər Məmmədxanlı və Yusif Səmədoğlunun yazdıqlarını eyni ideya-estetik yaradıcılıq məcrasına qoşaraq, onları eyni axında birləşdirərək ən yeni ədəbiyyatın ən milli paradiqması olaraq təqdim edibdir.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı kitabdan hissələri oxucularına təqdim edir. Anar qəhrəmanlarının ən populyar əsərlərini bir daha yaddaşlarda təzələyir:

ANAR, ŞEİRLƏR

SƏSSİZLİK

Hər il budaqlarda təzə yarpaqlar

tir-tir titrəşər,

pıç-pıç pıçıldar,

sonra

sovrular,

xəzəl olar,

ayaqlar altda

Xış-xış xışıldar.

Torpağın altında ağac kökləri

yüzillər boyu qalar

səssiz.

Dağlarda ruzigar

ulayar, ulayar…

Dağlar səssiz.

Cır-cır cırıldar

mancanaqlar,

yerin dibində

susuz quyular –

səssiz.

Qayalara çırpılar,

uğum-uğum uğuldar dalğalar.

Qayalar durar

Səssiz.

Göydə şimşəklər çaxar,

göyü ildırım yaxar,

göylər gur-gur guruldar.

Ulduzlar – səssiz.

Pır-pır pırıldar quşlar,

Yuvalar səssiz.

Şır-şır şırıldar sular,

Sular altında daşlar

əbədi yatar

Səssiz.

Meydanlarda kütlələr

hey çığırar, bağırar.

Sızım-sızım sızlayar

qəlbimdəki yaralar,

sızıldar səssiz.

              16 oktyabr 2003

                 Strasburq

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(07.10.2025)

Mənbə: https://edebiyyatveincesenet.az/

Tarix üzrə fəlsəfə doktoru, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Fərdi Prezident təqaüdçüsü

Şair ürəyinə toxundu bir səs,
Görəsən, sən insan ola bildinmi?
Həm qondu qəlbinə, həm endi bir səs –
Görəsən, sən insan ola bildinmi?

Ömür bir labirint, bizsə axar su,
Başından sonuna doğru axarsan,
Sağına-soluna axar, baxarsan,
Görəsən, sən insan ola bildinmi?

Hər düşən yarpaqla qopan ürəyin,
Daş deyil, qan dolu sapand ürəyin,
Qana-qana içdin al-qan ürəyini:
Görəsən, sən insan ola bildinmi?

Şəkilləndin ilmə-ilmə, söz ilə,
Sözdən qala qurdun dərin özüllə,
Hər keçən daş atdı qalana göz ilə,
Görəsən, sən insan ola bildinmi?

Özünlə daşıdın yüklü illəri,
Başını bağladın, açıq qolların,
Sonunda ölüm var bütün yolların –
Görəsən, sən insan ola bildinmi?

09.07.2025

Səlim milyonluq şəhər məktəblərinin birində dil-ədəbiyyat müəllimi idi. Dünyanın indiki vaxtında şagirdlər onu çox istəyirdi və bir sözünü iki etməzdilər. Bu gün-sabah yaşı əllini haqlayacaq. Cavan vaxtlarında az-az uydurduğu – yeri gələndə də, gəlməyəndə də, şeir yazırdı. Ancaq heç kəsin bundan xəbəri yox idi, yazdığı şeirləri özü oxuyub kef eləyirdi – o şeirlər həsr etdiyi qızın da elmi-gümanı çatmazdı. Səlim bu işi o qədər dövlət sirri səviyyəsində gizli saxlayardı ki, adam hərdən şübhələnirdi ki, görəsən, onun özünün şeir yazmasından xəbəri varmı?..

Səlim səbirli olsa da, cırtdaqozluğu da vardı, xırda bir haqsızlığa görə ucundan tutub gedə-gedə az qala, bütün bəşəriyyəti günahkar çıxardar, bir prokuror ədası, hikkəsiylə onun cəzalandırılmasını istəyərdi. Ancaq belə bir mexanizm yox idi axı, indiyə qədər bütün bəşəriyyəti kim cəzalandırıb? Həm də bu, kimsənin bacaracağı iş deyildi – Allahdan başqa…

İki məsələ onu bərk narahat edirdi, demək olar ki, bütün rahatlığını əlindən almışdı. Müəllimlərin şagirdlərin ayağına verilməsi ilə heç cür barışa bilmirdi. Düzdü, bu məsələnin şəxsən onun hörmətinə, şagirdləri tərəfindən sevilməsinə heç bir dəxli yox idi, ancaq ölkədəki böyük müəllimlər ordusu tək Səlimdən ibarət deyildi axı.

O, ürək qızdırdığı bir-iki nəfərə deyirmiş ki, mənim tanıdığım bir yer var, hərdən qalxıb ordan saatlarla, diqqətlə dünyaya baxıram, hamı gedir; yavaş gedən, tələsən, sürünən… ancaq hara getdiklərini bilmirlər, çünki tez-tez dayanıb geri baxırlar, ona görə mən də şübhələnirəm – çox qəlizdi…

Ürək qızdırdığı bir-iki nəfər Səlimə deyəndə ki, bir dəfə o yerə qalxanda bizi apar, biz də ordan baxaq, görək dünyada nə var, nə yox, “olmaz” deyirmiş.

– Niyə olmaz?

– Olmaz də…

– Axı, niyə olmaz də, biz də bilək…

– A kişilər, ona görə olmaz ki, orda sizin havanız çatmaz, boğularsınız, ürəyiniz qalxar. Ordan kəllə-mayallaq olub, təkər kimi diyirlənərsiniz dərənin dibinə. Bir də yadınızda saxlayın: o mən dediyim yer biradamlıqdı, biradamlıq. Yer üzündə neçə milyard adam var?

– Çoxdu, çoxdu…

– Bax, hər adamın heylə bir yeri var, nə vaxt istəsə, ora qalxıb dünyaya baxa bilər; ancaq adamların çoxu o yuxarıdakı yerinin harda olduğunu bilmir. Bu, hələ harasıdı ki? Adamların çoxu… adamların çoxu… bilmirlər ki, yuxarıda heylə bir yerləri var, ee… dəhşət budu, bu…

Səlim hər gün tezdən o biradamlıq yerinə qalxır, dünyaya tamaşa eləyir, günəş çıxmamış evinə qayıdır ki, hava işıqlanar, onu görüb-eliyən olmasın. Şeir yazdığını dövlət sirri səviyyəsində gizli saxladığı kimi, yüksəklikdəki yerini də hamıdan yayındırırdı.

O, son vaxtlar çox kövrək olmuşdu; bu, ya mərhəmətdən, ya da zəifliyindən doğurdu – adamlara yazığı gəlirdi, onlara acıyırdı, bəlkə doğrudan adamlar yazıq günə qalmışdı. Bəzən yaşadığı böyük məhəllənin başından girib ayağından çıxırdı ki, kiminsə üzündə təbəssüm görsün, rahatlaşsın – əksini görəndə bir az da ağırlaşıb geri qayıdırdı, evə girməyi ilə çıxmağı bir olurdu, özünə yer tapa bilmirdi; özünə yer tapa bilməyəndə isə əlacı qalırdı çıxıb dünyaya baxdığı o biradamlıq yerinə. Ora isə gündə bir dəfədən artıq qalxmaq olmazdı…

O, axırıncı beş-altı ayda, demək olar ki, durduğu yerdə işə düşmüşdü, dərdini heç kəsə deyə bilmirdi, salmışdı içinə. Səlim, necə deyərlər, içindən yaralanmışdı, mühit onu içindən vurmuşdu. İç yarasını isə heç kəs görə bilmirdi, axı o, bu yarasını özü də hamıdan gizlədirdi, utanırdı; ona elə gəlirdi ki, bu barədə kimə danışsa, ya ona gülüb arxada ələ çalacaq, ya da şübhələnib orda-burda deyəcəklər ki, o söz…

Səlimin ürək qızdırdığı, simsar hesab elədiyi iki nəfər var: birinin boyu çox hündür olsa da, ağlı topuğunda deyildi, ikincisi gödək adam idi, ancaq çoxbilmiş deyildi. Və onlar ikisi də çox yaxın dost idilər, arvad-uşaq da bir-birini tanıyır, get-gəlləri vardı. Onlar şəhər məhləsinin parkına gəzməyə çıxanda çox gülməli görünürdülər – əgər uzun gödəyin əlindən tutsaydı, gendən baxanlar elə bilərdi ki, ata-baladılar və ata balasını gəzməyə çıxarıb. Heç kəs bilmirdi ki, “bala atasından” yaş yarım böyükdü – əlbəttə, bu onları tanımayanlara aiddi.

Bu cütlükdən başqa Səlimin gümanı heç kimə gəlmirdi. Cütlüyün də ona böyük hörməti vardı: – Azərbaycanda bir müəllim varsa, o da Səlim müəllimdi… kişinin oğlu dəryadı dərya… adam nə qədər şeir əzbər bilər… baş deyil eee, maqnitafondu, maqnitafon…

O tanışlarının vasitəsiylə son altı aydakı durumu ilə əlaqədar yaxşı bir həkim də tapmışdı, təxminən, on-on iki seans qəbul edəndən sonra xeyli özünə gəlmişdi. Axırda isə həkim ona dedi:

– Səlim müəllim, heç bir təhlükə-filan yoxdu, siz güclü adamsınız, bundan sonra özünüz öz həkiminiz olmalısınız…

– Axı, necə? – Səlim bir az da gen-bol həkim məsləhəti istədi.

– Səlim müəllim, biz sizin yanınıza bir adam qoşa bilmərik ki, o, hər dəfə sizinlə olsun… siz şəhərin müxtəlif yerlərində o lövhəyə rast gələndə görməyəsiniz, deyə üzünüzü başqa tərəfə çevirsin – bu, mümkün deyil, yoxsa, mənə nə var… yenə sizə seans verib pulumu alaram də… Axı, siz doğrudan yaxşısınız… Fikir verməyin…

– Həkim… o yerlərin adını dəyişib dəlləkxana qoymaq olmaz?

– Yəqin ki, olar? – Həkim qayğıkeşliklə dilləndi.

– Görəsən, onu kim eliyə bilər? – ümidlə soruşdu.

– Mən bilən baksovet eliyə bilər… icra hakimiyyəti…

Səlim həkimin yanından çıxıb tək-tənha xeyli gəzib-dolandı, uzun-uzadı götür-qoy eləyəndən sonra bu qərara gəldi ki, Bakı Şəhər İcra Hakimiyyətinə ərizəylə müraciət eləsin… Hə… bir də şəxsiyyət vəsiqəsi ilə bağlı Prezident Aparatının müvafiq şöbəsinə geniş bir teleqram göndərməliydi. Səlimə elə gəlirdi ki, burda böyük yanlışlıq var, necə yəni şəxsiyyət vəsiqəsi – ölkədə uşaqlı-böyüklü on milyondan bir az artıq adam yaşayır, deməli, bunların hamısı şəxsiyyətdi?! Biz tarix yazanlara, tarixi yaradanlara da şəxsiyyət deyək – şəxsiyyət vəsiqəsi verək, kanalizasiya təmizləyənlərə də?! Bəs, fərq?! Özü də nə boyda fərq…

Birdən Səlimə elə gəldi ki, məktubun da, teleqramın da cavabı gəlib, hər ikisi də müsbət həll olunub. Ağlına gəldi və ağlına gələnə elə inandı, elə inandı ki, elə bil ağlına gələn başına gəlib. Sonra da “niyyətin hara, mənzilin ora” atalar misalını xatırladı – bu, lap yerinə düşdü və onun kefi kəllə-çarxa vurdu… Səlimin belə xasiyyəti də vardı – bəzən mənəvi cəhətdən əliyalın olsa da, özü-özünü tək qoymurdu, kömək eləyirdi, əl uzadırdı…

Səlim evindəki yazı stolunun siyirtməsini çəkib səliqə ilə qatladığı kərpici şagird dəftərinin vərəqini açıb, ordakı siyahını diqqətlə nəzərdən keçirəndən sonra varlığına şirin tənbəllik hopsa da, təslim olmadı:

– Kişi başladığı işi yarımçıq qoymaz… özün də kişilik uğrunda döyüşürsən, cəmisi səkkizi qalıb… uzağı, iki saatlıq işin qalıb, möhkəm ol, – dəhlizdəki yumru güzgünün “üzünə” güldü, elə bil dişlərini güzgüyə göstərirdi…

O, uzun müddətdi gecədən xeyli keçmiş evdən çıxıb gedirdi, səhərə yaxın qayıdırdı. Arvadı ondan əməlli-başlı şübhələnmişdi, ancaq heç nə demirdi, aradan pərdəni götürmək istəmirdi, hələ gözləyirdi, gözləyirdi ki, görsün işin axırı nə ilə qurtaracaq. “Gecədən xeyli keçmiş evdən çıxıb gedən, səhərə yaxın, xoruz banlamamış qayıdıb gələn kişi hara gedə bilər? Ya oğurluğa, ya adam öldürməyə, ya da ki, özgə arvad yanına gedər… başqa hara var ki, hara gedə… Gecənin qırt yarısında kitabxana işləmir… kababxana işləmir… Nə bilim, bir az da dözüm, görək noolur… Dözmüşəm, axıracan dözüm”.

Bu müddətdə Səlimlə ikicə dəfə dəhlizdə qarşılaşıb; bir gün səhərə yaxın evə qayıdanda, bir dəfə də gecəyarı evdən çıxıb gedəndə – çünki Səlim elə sakit-sakit gedib-gəlirdi ki, heç kəs duyuq düşmürdü – lap ruh kimi gedib-gəlirdi. Hər iki halda arvad soruşanda ki, gecənin bu vaxtı xeyir ola – cavabı belə olmuşdu:

– İşim var… sən narahat olma.

…Gecə saat dördün yarısı-zadı olardı. Səlim başında uzun dimdikli papaq, gözündə qara eynək dəlləkxanaya yaxınlaşıb qoltuq cibindəki çəkici çıxardı, sağ əli ilə “Kişi salonu” yazılmış işıqlı lövhəyə necə çırpdısa, çilik-çilik oldu, öz-özünə pıçıldadı:

“Kişi salonu… İndi kişi var, salon da ola?!. Kasıb itinin adını gümüş qoyan kimi…”

Səlim hər dəfə “Kişi salonu” yazılmış işıqlı lövhəni qoltuğunda gəzdirdiyi çəkiclə vurub çilik-çilik eləyəndə mütləq bu sözləri pıçıldayırdı, bir az fasilə verəndən sonra pıçıltıdan bir az yuxarı tonda üç kəlmə əlavə eləyirdi:

“Qarabağsız kişi olmaz!!!”

Ürəyi soyumurdu, sonuncu əlavəsini də edirdi:

“Səlim! Sən də kişi deyilsən!!! Birdən elə bilərsən… Çaşma, haaa!!!”

…Səhərə yaxın evinə-eşiyinə qayıdanda arvadı dəhlizdə onu qarşıladı:

– Bu vaxtı xeyir ola, ay Səlim? – Qıpqırmızı gözlərini ərinə zillədi.

– İşim var… sən narahat olma.

Arvadın səbri lap çoxdan tükənib yerə tökülmüşdü:

– Bəs, sənin bu işin nə vaxt qurtaracaq? – Arvadı Səlimdən onu rahatlayacaq bir cavab gözləməsə də, soruşdu.

– Bu gün… bu gün qurtardı… Sən narahat olma…

Arvadı Səlimin boynuna sarılıb için-için hıçqırdı, onun boynu islandı, bu duzlu nəmlikdən Səlimin ürəyinə bir dünya işıq şırıltı ilə axdı, ancaq bu şırıltını Səlimdən, bir də arvadından başqa heç kim eşitmədi…

…Səlim son altı ayda, bəlkə otuza qədər dəlləkxananın “kişi salonu”nu çəkiclə vurub çilik-çilik eləmişdi. Hardasa ürəyinin dərinliyində, bəlkə də lap dibində unudurdu ki, mənasız işlə məşğuldur, ancaq özünü saxlaya bilmirdi. Adamın inanmağı gəlmirdi ki, işdi-şayəd, Qarabağ nə vaxtsa azad edilsə belə, Səlim dayanmayacaq – o qəti surətdə əmin idi ki, kişi yoxdu, vəssəlam!

Sosial şəbəkələrdə və bəzi saytlarda, hətta bir-iki dəfə də televizorda xəbər vermişdilər ki, guya bir mütəşəkkil dəstə şəhərin mərkəzi küçələrindəki dəlləkxanalara maddi zərər vurur və polis əməliyyat tədbirləri keçirsə də, hələlik cinayətkarın izinə düşə bilmir. Yaxşı ki, Səlim ələ keçməmişdi…

Arvadı son vaxtlar Səlimdən bir balaca şübhələnmişdi: “Elə bil ki, kişi nəsə birtəhər dəyir ee, gözümə…” Sonra da öz-özünə təskinlik verirdi: “noolub, gül kimi kişidi…”

Səlim son aylar bu işlə məşğul olduğu müddətdə bir şey gözləyirdi – gözləyirdi ki, bu iş nə vaxt faş olsa, kütləvi informasiya vasitələri, sosial şəbəkələr bu barədə yazsalar, kimliyi bilinməsə də, onu tərifləyəcək, ruhlandıracaqlar. Ancaq tam əksini gördü, adı bilinməsə də hamı onu qınayırdı, tənbeh eləyirdi. Bu, Səlimi sarsıtdı və keçirdiyi sarsıntı ona yol göstərdi: gecənin qırt yarısı üç dəlləkxananın qapısına, tanınmasın deyə əyri-üyrü xətlə belə bir məktub da yazıb qoydu: “Bu nə addı? Kişi salonu –  indi kişi var ki, salonu da olsun?!” Səlimin bu şanlı məktubu sosial şəbəkələrə yol tapandan sonra yerindən duran onu müdafiə edib tərifləyirdi, az qala onun şərəfinə tost da deyirdilər: “Halal olsun. Kişi adamdı. Onu tanısaydım, əlindən öpərdim”. Hətta orta yaşlı bir qadın yazmışdı ki, “adamın belə əri ola… bəxtəvər onun arvadının başına”.

Səlim bu rəyləri oxuduqca ürəyi dağa dönsə də, sevincini yarımçıq hesab eləyirdi – axı, heç kəs bilmirdi ki, bu tərifnamələr onun ünvanına idi. Xüsusilə, orta yaşlı qadının yazdığı qibtə dolu sətirlər: “Kaş arvad biləydi ki, o mənəm…” Ancaq bir böyük, möhtəşəm təsəllisi də vardı ki, camaat onun tərəfində idi.

Hətta bu da, Səlimin tam rahat olması üçün kifayət etməmişdi. “Kişi salonu” məsələsi sosial şəbəkəni əməlli-başlı işğal eləyib gündəmə çevirmişdi və get-gedə sakitləşmək əvəzinə daha da qızışırdı. Bütün bu çalxalanmanın mərkəzində isə bir naməlum şəxs dayanırdı, heç kəs onu tanımırdı, ancaq hər kəs onu tanımaq istəyirdi – onu bircə nəfər tanıyırdı – Səlimin özü…

Ancaq Səlim az qalırdı ortasından çatlasın – bu barədə kiməsə ətraflı söhbət eləyib sakitləşmək istəyirdi; ürəyində belə bir adamın axtarışında idi, ancaq tapa bilmirdi. Bütün qohum-əqrəbası, dost-tanışı növbə ilə, səliqə-sahmanla gəlib onun gözlərinin qabağından keçdi, qorxdu, heç birinə etibar etmədi, hərəsinə bir “qəmiş” qoydu və uzun “axtarış-əməliyyat tədbirlərindən” sonra elə bil nəsə tapdı: arvad… bir də piyada gəzəndə ata-balaya oxşayan ürək qızdırdığı o cütlük. Bu da, bir problem yaratmışdı, indi də qalmışdı arvadla cütlüyün arasında… Onun ürək qızdırdığı bu cütlük, arvadla müqayisədə bir neçə köynək ondan uzaq idi. “Elə arvad hamısından yaxşıdı vallah, uşaqlarımın anasıdı də… o yaxşıdı…” Tam qərara gəlməmiş bir fikir də pırtdayıb ortalığa çıxdı: “axı, deyirlər, arvadın boğazında hülqum olmur… cəhənnəmə-gora olsun… mən onun boğazına hülqum qoyduranam?!” Yadına bu gün qadınlar arasında dəbdə olan kosmetik əməliyyat düşdü. Tələsik qərarını dəyişdi.

Səlim çayxanada tək-tənha oturub “calaq” işinə baxırdı, çay içə-içə siqareti siqaretə calayırdı. Dünəndən danışdıqları kimi ürək qızdırdığı o cütlüyü gözləyirdi – tez-tez də saatına baxırdı. Onun bu hərəkətindən sonra gendən baxanlar bu qərara gəlmişdilər ki, Səlim müəllim kimisə gözləyir. Əslində bu cütlüyün günahı yox idi, Səlim özü tez gəlmişdi; onun adəti idi, bütün görüşlərə on-on beş dəqiqə tez gedər, danışdıqları vaxt tamam olandan sonra da, uzağı, on beş dəqiqə gözləyərdi, gəlməsəydi, çıxıb gedərdi. Heç vaxt heç kəsi gözlətmədiyinə görə də, heç vaxt heç kəsi gözləməzdi, uzağı, on-on beş dəqiqə.

Cütlük Səlimin stoluna yaxınlaşan kimi Uzun saatına baxıb soruşdu:

– Çoxdan gəlmisiniz? – Özü də cavab gözləmədən əlavə etdi, – biz vaxtında gəlmişik, – çönüb Gödəyin üzünə baxdı.

– Oturun, oturun… mən tez gəlmişəm… oturun.

Uzunla Gödəyin birlikdə çayxanaya təşrif gətirmələri elə bil ki, çay içənlərin hamısının üz-gözünə təbəssüm yaxdı, hətta kimsə yaxın stolların eşidə biləcəyi bir tərzdə dilləndi də: “ata-baladılar, ee… ata-bala gəldi…” Halbuki yuxarıda dediyimiz kimi bala atadan yaşca böyük idi.

– Uşaqlar, sizə işim düşüb, – Səlim ehtiyatla ətrafa nəzər saldı.

– Səlim müəllim, özünüz də bilirsiniz ki, sizə nə boyda hörmətimiz var, – Uzun Gödəyin üzünə baxan kimi dostu başı ilə onun dediklərini təsdiqlədi, – biz hazır, – dedi.

Səlim onları birinci dəfə görürmüş kimi diqqətlə nəzərdən keçirdi:

– Heç bilmirəm, necə deyim? – Səlim narahatlıq içində idi.

– Ay Səlim müəllim, biz özgə deyilik ki, bizə söz demək üçün hazırlaşasınız, – bu dəfə Gödək qabağa düşdü, Uzundan dəstək gözləyirmiş kimi onun üzünə baxdı, – necə xətrin istəyir, elə də, deee…

– Uşaqlar, sizin içinizdə kiminsə sirri var? – Səlim qəfil soruşdu.

Cütlük təəccüblə bir-birinin üzünə baxıb nə deyəcəklərini bilməyəndə, Səlim onlara kömək etməyə tələsdi:

– Yəni demək istəyirəm ki, sirr saxlaya bilirsiniz? – Uzunun üzünə baxdı, Uzun da Gödəyin, elə bil ondan nəsə gözləyirdi.

Gödək dedi:

– O baxır nə sirdi də… – Əvvəlcə Səlimin, sonra da Uzunun üzünə baxdı.

Uzun dilləndi:

– Düz deyir… O baxır nə sirdi… Ailə sirri var, dövlət sirri var… nə bilim, vallah…

Cütlüyü maraq götürmüşdü, Səlim də bunu hiss elədiyinə görə xırtdaya-xırtdaya qalıb gözlərini döyürdü, bu tərəfdən də “nahaq yerə onları bura çağırdım, indi nə deyim, necə deyim… qorxuram” fikri onu elə bil ki, divara dirəyib sıxırdı – qalmışdı sıxıla-sıxıla…

Axır ki, dilləndi:

– Uşaqlar, mənə sabaha qədər vaxt verin… fikirləşməliyəm, – Səlim onların üzünə baxmadan ayağa durub çayın pulunu verib getdi.

Cütlük, əvvəlcə gözdən itənə qədər Səlimin dalınca, sonra da bir-birinin sifətinə baxa-baxa qalmışdı.

Səlimin xəbəri yox idi ki, rəngi qapqaradı. Ona görə də içəri girən kimi arvadı onun qabağına yeriyib həyəcanla dedi:

– Ay Səlim, noolub sənə… niyə bu gündəsən?

– Yavaş… uşaqlar eşidər… noolub ki, mənə… – dəhlizdəki güzgüdə özünə baxıb çənəsini də yüngülvari əlləşdirdi. Sonra yataq otağına keçib arvadı çağırdı; arvad tələsik, elə bir az da qadın istəkləri ilə özünü Səlimə çatdırdı, qapını da arxadan bağladı.

Səlim cütlüklə elədiyi söhbəti təxminən, arvadı ilə də elədi. Səlimin dedikləri cütlüyü hansı hala salmışdısa, arvadı da o vəziyyətə qoydu. Axırda üzünü arvada tutub pıçıldadı:

– Ay qız, mənə sabaha qədər vaxt ver… fikirləşməliyəm…

Sabahı gün Səlim yenə çayxanada cütlüklə görüşdü, dünənki gün yenidən təkrar olundu. Axırda da dedi:

– Uşaqlar, mənə bir gün də vaxt verin… fikirləşməliyəm.

Sonra da çayın pulunu verib evə gəldi. Yenə güzgüdə özünə baxıb arvadı yataq otağına çağırdı; arvadı bu dəfə tələsmədən, heç bir istəyi olmadan Səlimin yanına gəldi.

Ancaq, mənim bir yazıçı kimi xəbərim olmadı ki, Səlim arvadına nəsə dedi, ya demədi…

Yazıçının da xəbəri olmadığı şeylər çox olur.

Şabran,

Oktyabr, 2024

Mənbə: https://edebiyyatqazeti.az/

Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Baş redaktoru

– Böyüyəndə nə olassan?
– Televizordakı qız!

Hələ çox balaca ikən belə cavab vermişdim. Sonralar başa saldılar ki, “televizordakı qız” yox, “diktor”. Diktor olmaqçün jurnalistikanı bitirməli, bununçünsə çox çalışmalıydım. Mikrofonum o dövrün ən məşhur dezodorantlarından biri, “Kobra”nın qabı, müsahibim atam, məkan atamın qarnı. Hər axşam dırmaşıb onun qarnının üstündə oturub müsahibə alır, gülməli suallar fikirləşib-tapırdım. Bu sadəcə bir xəyal idi. Bəs ən böyük arzum? Ən böyük arzumsa Bakıda yaşamaq idi. Bəli, bizim Bakı. Hardan qaynaqlanırdı bu arzu? Bu haqda çox düşünmüşəm. Düşünürəm ki, balaca qardaşımın anama verdiyi suallardan sonra başlamışdı hər şey

– Mən hardan gəlmişəm?
– Allah baba verib, mənim qarnımdan çıxmısan, – deyirdi anam.
– Bəs, Anar? – böyük qardaşım haqda sual verirdi Vüsal.
– O, papanın qarnından çıxıb, – niyəsə belə deyirdi anam.
– O böyükdü, papamın qarnı da böyükdü ona görə, hə?
– Hə, – gülərək işinə davam edərdi anam.
– Bəs bacım, bəs bacım?..
Anam üzümə baxıb gülümsəyərək “Onu Bakıdan almışıq” – deyərdi.

Bakı… Məni fərqli tuturdu anam. Tək qız idim deyəmi? Bilmirəm… Amma mən artıq məni alıb gətirdikləri Bakını görmək istəyirdim, böyüyəndə orda yaşamaq istəyirdim. Bir də, əcaib səslənə bilər, amma nədənsə Mübariz Tağıyev oxuyanda qaçıb televizorun qarşısında durub “O da Bakıdadı… Onun yanına gedəcəm, görəcəm onu” – deyirdim.

Bakıya ilk gəldiyimdə balaca, məktəbli qız idim. Üç gün qaldıq, sonra valideynlərimlə iki həftəlik səyahət başladı. Qardaşlarım kənddə qalmışdılar. Mən isə valideynlərimlə gəmiyə minib Türkmənistana getdim, oradan avtobusla Qazaxıstana, buradan isə qatarla Aktau, Atırau, Saratov, Moskva, Kiev, Kalininqrad… Hər şəhərdə iki gün, Kievdə bir gün və Kalininqradda bütün yay tətilini keçirdim.

O illər hər yer gözəl idi, xüsusilə Kalininqrad. 1946-cı ilədək adı Köniqsberq olub, yəni keçmiş alman şəhəri. İkinci Dünya müharibəsi əsnasında yaranmış, Baltik dənizinin limanında yerləşən, İmmanuel Kantın vətəni olan bu şəhər Rusiyanın ən əsas bölgələrindən biridir. Bura gözəl idi… amma mən Bakını istəyirdim…

Bir neçə il sonra həmişəlik Kalininqrada köçdük, çünki mənim babam orada yaşayırdı. Beləliklə, mən 24 yaşımadək Azərbaycan üzünə həsrət qaldım…

Hər şey dəyişmişdi… mən də… Hüquqşünas olaraq qayıtmışdım Azərbaycana, sonra ailə həyatı və yenidən Rusiya. 2011-ci ildə biryolluq Azərbaycana qayıtdıq və deyəsən bu sonuncuydu. Artıq iki övlad anası idim. Bütün diqqətimi övladlarıma vermiş, asudə vaxtlarımdasa yazmağa başlamışdım. Çox şəhərlər görmüşdüm o zamanadək, lakin nəsə çatmırdı, yerimdə deyildim…

Xeyli zaman keçmiş, artıq kitablarım çap olunmuşdu. Bu aralar nəşriyyatda işləyirdim, ara-sıra da diksiyam yaxşı olduğu üçün fərqli layihələrdə səsləndirmələr edirdim. Bu müddət ərzində çox itkilər vermiş, çox hadisələrdən keçmişdim. Bunlar azmış kimi koronavirus və İkinci Qarabağ müharibəsi…

Artıq əvvəlki kimi gülmür və özümü dünyanın ən yorğun insanı hiss edirdim. Bu yorğun günlərdən birində axşam vaxtı avtobusla evə qayıdırdım. Evdən zəng vurub Heydər Əliyev Mərkəzinə gəlməyimi istədilər. Bura hazırda yaşadığım evin yanı idi. Konsert proqramı var, yorğun olsam da, uşaqların xətrinə getməli oldum. Qızım izdihamı sevmədiyindən camaatdan xeyli aralıda yerdən oturub seyr etməyi başladı. Onlara yaxınlaşıb elə təzəcə oturmuşdum ki, səhnəyə Mübariz Tağıyevi dəvət etdilər. “Qalx, ulu torpaq!”… Üzümdə qəribə bir təbəssüm yarandı, illər əvvəlki arzumu xatırladım… Bakıda yaşayırdım, diktor olmasam da, yazıçı idim və Mübariz Tağıyev tam qarşımda, səhnədə oxuyurdu…

Mənbə: https://kulis.az/

“Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Gənclər Şurasının və Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü, Prezident təqaüdçüsü, “İlin gənci” müfakatçısı, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Baş redaktoru

Pəncərə-pəncərə ağladı evim,
Qollarım çatmadı qucaqlamağa…
Sənə yüyürməyə elə tələsdim,
Başladım ömrümü yumaqlamağa…

Bir ovuc boyuma sevda dünyaydı,
Süzdü ətəyindən süd əllərimi…
Məni görən, məni bilən Tanrıydı,
Şeytan hardan bilir əməllərimi?

… Sənə yar, Tanrıya bəndə olmağa
Nətəhər bükülüm?
Nətəhər sevim?
… Qollarım çatmadı qucaqlamağa,
Pəncərə-pəncərə ağladı evim…

Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü, Azərbaycan Respublikası Prezidenti Təqaüd Fondunun təqaüdçüsü, “Azad qələm” ədəbi-bədii, ictimai-publisistik qəzetinin və “Ali Ziya” ədəbi-bədii, elmi-publisistik jurnalının təsisçisi və baş redaktoru

Bu gecə intihara
Yol gedir ümidlərim.
Ogey baxışlarımda
Güzgülənir dərdlərim…

Azalir dodagimda
Gülüşümün sayları.
Bir – bir ölüb gedirlər
Ürəyimin tayları.

Gõzlərimin işıģı
Ürəyimdən güc alır.
Əllərimdə üşüyən
Arzularim qocalır.

Bu gecə dərd evimə
Gedən həsrətim yanır.
Bu gecə ürəyimdə
Bir sevda alovlanir…

***

Təyyarəmiz İstanbuldan

havaya qalxıb,

Üzü Los-Ancelesə doğru uçur…

Xəyallar qönçə-qönçə,

arzular puçur-puçur…

Təyyarəmiz sehrli bir

qayçı kimi biçir

İllərin, ayların

həsrət dumanını…

Ürəyimiz əsə-əsə gözləyirik

Nəvələrimizlə görüşmək anını…

Yer ilə təyyarə arasında

qalın bir pərdəyə

dönüb buludlar…

Elə bizim də gözümüzdə

sevinc yağışları,

Elə bizim də üzümüzdə

bulud var…

Təyyarəmiz göydə uça-uça

aramızdakı hicran məsafəsini əritdi…

Təyyarəmiz elə bil yerdən qopan

iri bir qaya parçasıdı – meteoritdi…

Çox şükür,

Bulud dalğaları yara-yara

Göylərin yeddinci qatından

yerə enirik…

Bizə əl eləyən nəvələrimizi görəndə

Bəxtəvərlər bəxtəvərinə dönürük…

***

Canlılar içində nadirdi insan,

Hər şeyə qadirdi insan…

Görəsən, bu güc, bu qüvvət

haradan dolub onun daxilinə?!

Bir okeanın üstündən uçub,

Gəlib çıxdıq

o biri okeanın sahilinə!

Azadlıq

Görəsən, yer üzündə

ürəyin istəyən kimi yaşamağın

əvəzi var?!

Ancaq ürəyin içində belə

gözəgörünməz bir

mizan-tərəzi var…

Bütün dövrlərdə

hamının arzusu olub

Azad insan,

Azad ölkə,

Azad diyar…

Ancaq köləni kölə,

Azadı azad duyar…

Bu dünyada əsrlər boyu

az xalq, az adam

söyləyə bilib ki,

mən müstəqiləm, azadam.

Əslində təbiətin,

bəşəriyyətin taleyi

Gözəgörünməz bir qüvvə

Gözəgörünməz bir əllə yazılıdı.

Bu dünyada hamı hamıdan,

Hər şey hər şeydən asılıdı…

Əslində azadlığın yolu

dünyanı dərk etməkdən,

kamala dolmaqdan başlayır…

Əslində azadlığın yolu

insan olmaqdan başlayır…

Ucadan baxmaq üçün

Ucadan baxanda

hər şey aydınca görünür.

Ürəyin sevinc nuruna bürünür.

İmanın kamil olmasa,

Mələklər mərtəbəsinə

Qalxa bilməzsən.

Ucalmısan,

Ucadan baxa bilməzsən.

İçindəki iman nurundan

Güc almağı bacarmalısan.

Ucadan baxmaq üçün

ucalmağı bacarmalısan.

Şəhər içində şəhər

Gölməçələr uzanır

Bayona çayı boyu.

Göz oxşayan mənzərə

Adamı heyran qoyur.

Hər tərəf yaşıllıqdı,

Burda qış da baharmış.

Kol-kosun arasında

Bir ayrı dünya varmış.

Sahildə yenot gəzir,

Göllərdə quşlar üzür.

Bu gözəl mənzərəyə

Baxanın gülür üzü…

Bizi görüb hürkdülər,

Oy, quşlar, nə qədərmiş?!

Bura şəhər içində

Ayrıca bir şəhərmiş…

Qoruq

Bu dərə tamam bələnib

Otun çiçəyin ətrinə.

Bataqlığı qoruyurlar

Su quşlarının xətrinə…

Təəccüblənmə, sən burda

Rast gəlsən dadlı moruğa.

Quşlar perikməsin deyə,

Bataqlıq dönüb qoruğa…

Sakit okeana bax

Sakit okeana bax,

Meydan oxuyur dağa.

Ancaq taqəti yoxdu

Uca zirvəyə qalxa…

Qayalara çırpılıb

Ovulur dalğa-dalğa…

Sudan qalxan dumanın

Bənzəri vardır aha.

Sakit okeana bax,

Əlacı yoxdur daha.

Dağlardı məcbur edən

Onu sakit durmağa…

Yaşıl zolaq

Sanki yaşıl meşəni

Əyninə geyinib dağ…

Yel əsdikcə titrəyir,

Hər çubuq, hər bir budaq.

Suları hədələyir

Elə bil yaşıl barmaq.

Okeanın içinə

Uzanır yaşıl zolaq.

Bəlkə də buna görə

Bu yerlərin adını

Qoyublar Yaşıl Zolaq?!

Qərib kimiyəm

Zaman sifətimə salsa da qırış,

Uşaqlıq dünyamdan qopa bilmirəm.

Gəzsəm də dünyanı mən qarış-qarış,

Heç harda rahatlıq tapa bilmirəm.

Qüssə əskik olmur niyə üzümdən?

Niyə kədər dönüb can sirdaşına?

Bilmirəm nə işdi, darıxıram mən

Getsəm də dünyanın hansı başına…

Dənizin qoynunda üzürəm hərdən,

Qəm yükü daşıyan nəhəng gəmiyəm.

Sanki yer oğluna yer yoxdu yerdə,

Elə göylərdə də qərib kimiyəm…

Göy üzü

Adam var, nə qədər göylə getsə də,

Dünyadan köçəndə izi də qalmır.

Uca Yaradandan nəsə ummağa

Bəzən heç adamın üzü də qalmır…

Mümkünmü göylərdə əbədi qalmaq?

Haradır görəsən, yerin mərkəzi? –

Bulud yağış olub yerə səpilir,

Quşlar qonmaq üçün  yerdə yer gəzir.

Xəyallar səmada dönür ilğıma,

Çox zaman heç olmur adam özündə.

Nə qədər uçsa da təyyarələrdə

Bəndəyə yer yoxdu göyün üzündə…

Bəzən Yaradanı düşünən zaman

İnsan qanadlanır, atlanır döşü…

Ancaq çox sevinmə, kəmtər bəndənin

Tanrı məkanında axı nə işi?

Nə gəzir?

Bizim bu yerlərə bələd olmayan

Dumanda nə gəzir, çəndə nə gəzir?

“Vətənsiz yaşaya bilmərəm” – deyən

Dubayda nə gəzir, Çində nə gəzir?

Çətinmi gedənə uğur diləmək?

Onsuz da kimsədən ummuram kömək.

Müşkülsə düyünü hamar eləmək,

Taxtanın üstündə rəndə nə gəzir?

Etibar görmədim mən sizdə, “ey yar”,

Sənin sevgi şamın mənsiz də yanar.

Yazırsan: “Ürəyin mənsiz dayanar,” –

Mənim sevən qəlbim səndə nə gəzir?

Zaman çox adamı vurub dişinə,

Düşüncəsiz adam çətin düşünə.

Çox da lovğalanıb döymə döşünə,

Dünyada günahsız bəndə nə gəzir?!

Okeanda əsən külək

Dalğalanan nəhəng dəniz

Elə bil ki, köks ötürür.

Okeandan əsən külək

Təptəzə hava gətirir…

Səhər-səhər ətirli meh

Ciyərdə nəfəsdi, candı.

Okeandan əsən külək

Bütün dərdlərə dərmandı…

Dağların dövrəsində

Dağların dövrəsində

Dəniz dönüb yumağa.

Gücü çatmır sahilin

Torpağını yumağa.

Uzanır silsilələr,

Söykək olub dağ dağa.

Yüz dağ, min dağ bəs etməz

Bu boyda okeanın

Qarşısını almağa…

Venis körpüsündə düşüncələr

Sıra dağlar dayanıb

okeanla üz-üzə…

Dünyanın o başından

bu başına gəlmişəm –

Burda yaşamaq gözəl!

Okeanın içinə

uzanıb estakada.

Suların ortasında

yaranıb yarımada…

Okeanın içindən

şəhərə baxan zaman,

dağları görən zaman

Heyrətə gəlir adam…

Bu möhtəşəm mənzərə

nələri salmır yada?! –

Allahın yaratdığı

bu bənzərsiz məkana

sanma ögeyəm, yadam…

Heyif ki, bu yerləri

qarış-qarış gəzməyə

olmayıbdır macalım…

Ötən xatirələrdən

istəsəm də güc alım,

Nə zirvəyə qalxmağa,

nə dərinə üzməyə

imkan vermir qocalıq…

Dayanıbdır üz-üzə

Dərinliklə ucalıq…

Dağların başında göllər var imiş

Bu sirr məlum deyil hələ heç kəsə,

Gözə görünməyən əllər var imiş.

Nəhəng okeanın önünü kəsən

Dağların başında göllər var imiş.

Gözəllik önündə titrəyir ürək,

Hər gədik başında şəlalə çağlar.

Elə bil gölləri bir sini sutək

Başının üstünə qaldırıb dağlar.

İnsan bu yerlərə heyrətlə baxır,

İnsan bu hikməti haradan bilir?

Bəndənin əlindən nə gəlir axı?! –

Dünyanın sirrini Yaradan bilir.

Görünən zirvələr deyil yaxında,

Bu bəşər övladı oyuna düşüb…

Təkcə okean yox, elə dağın da

Yekəsi bu yerin payına düşüb.

Mənbə: https://edebiyyatqazeti.az/

Gəl

Dostum, səfər etsən bizim ellərə,
May ayı, yal-yamac güllələndə gəl.
Gözlə, tamam yatsın çayların köpü,
Sular həzin-həzin dillənəndə gəl.

Oyanıb o başdan nəğməkar quşlar,
Şirin cəh-cəhlərlə səni alqışlar.
Ələkdən ələnən narın yağışlar
Çiçəklər üstündə göllənəndə gəl.

Yaylaqlar qoynunda gözəl keçir yaz,
Qar durur quzeydə dümağ, bəmbəyaz.
Durnagöz bulaqlar çağlayıb bir az,
Lilparlı axarlar lillənəndə gəl.

Nə tutub durubsan hisli şəhərdən?
Gümrah görkəmini salıb təhərdən.
Nübar nemətləri xatırla hərdən,
Çiyələk yenicə çillənəndə gəl.

Çürütdün canını, daha bəsdi, sən,
Etmə öz-özünə nahaq qəsdi sən.
Qor altında bişmiş kökə istəsən,
Ocaq bala-bala küllənəndə gəl.

Sınaqlardan çıxmış bir məsəl də var,
Qismətindən küsən yarımac qalar.
Dodaq büzüşdürən faraş alçalar
Yarpaqlar içindən bəllənəndə gəl.

Söylə, kim bəyənməz belə diyarı?
Artırır ömürü yarıbayarı.
Özgə söz deməyin yoxdur uyarı,
Şeh yumuş tər otlar tellənəndə gəl.

Babanlı acıdır məhrəm qulluğun,
Çəkib həsrətini daim bolluğun.
Üzünü gor görsün pis yoxsulluğun,
Sən Allah, cibimiz pullananda gəl.

Ürək haçan dincəlir?

Ah, bu yazı-pozu nə qədər olar?!
Biri qurtarmamış o biri gəlir.
Bir ürək nə qədər boşalıb-dolar,
Görəsən, o yazıq haçan dincəlir?

Baxıb kağızlara bərəlir gözüm,
Orda neçə istək, neçə arzu var.
Mehr ilə yan-yana düzülüb sözüm,
Sanki göy çəməndə yatır quzular.

Gündüz də yazıram, gecə də bəzən,
Bilək sızıldayır, beyin yorulur.
Xəyalda dolaşan, zehində gəzən
Yarımçıq fikirlər başa yük olur.

Əzab-əziyyətli olsa da bu yol,
Qələmlə dostluğum bir həzzdir mənə.
Oxucu qəlbində söylənən “sağ ol!”
Milyon təriflərə əvəzdir mənə.

Bax, onda dincəlir köksümdə ürək,
Aram ritmə düşür, arxayın vurur.
İlahi ilhama söykənib kürək,
Onun qüdrətindən duyuram qürur.

Təsəlli

Sınma, nazik qəlbim, nadan sözündən,
Səsləyir qənşərdən əsrlər səni.
Kütbeyin bəndələr çoxdur həyatda,
Qorxutmasın kəmlər-kəsirlər səni.

Şair var, sorağı eldən gəlmədi,
Şeiri nur saçıb, üzə gülmədi.
Ögeylik toruna sala bilmədi
Xalqıma yabançı təsirlər məni.

Yaxşıya pis dedi tikanlı dillər,
İncə xal sayıldı üzdəki çillər.
Qəm yemə, Babanlı, ötəcək illər,
Qürurla anacaq nəsillər səni.

Bir maral mələyir

Bir maral mələyir döşdə hər səhər,
Qayalar əks edir məhzun səsini.
Ürəyə od salan bu mələrtilər
Andırır puç ömrün qəm nəğməsini.

Nədir onun dərdi, bilən varmı heç?
Körpə balasından ayrımı düşüb?
Özü dərd çəkməyən dərd qanarmı heç?
Canı azar tapıb, sayrımı düşüb?

Hey baxır, boylanır oyan-bu yana,
Dönüb gözlərində yaş gilə-gilə.
Bu ahu-fəğanı kim qıyıb ona,
Nə salıb yazığı belə nisgilə,

Zalım ovçu durub bəlkə qəsdinə,
Qovub zirvələrdən, endirib döşə?!
Gəlib imdad üçün oba üstünə,
İlahi, kömək ol özün bu işə.

Bir maral mələyir döşdə hər səhər,
Qayalar əks edir məhzun səsini.
Ürəyə od salan bu mələrtilər
Andırır puç ömrün qəm nəğməsini.

Bəxtimdən umsunmuşam

Ey gözəl, agah et, bu nə oyundu,
Nə dürlü bəladı gəlir başıma?
Ürəyim qəmlərdən oyum-oyumdu,
Səndəmi dərd olub çıxdın qarşıma?!

Bel incədən-incə, şüp-şümal gərdən,
O qumral gözlərə hayıl-mayılam.
Əl göydən üzülüb, ayaq da yerdən,
Mən bu huşyarlıqdan çətin ayılam.

Belə şux camalı, zərif bədəni,
Nə bir bəşər görüb, nə yazıb qələm.
Saxlayır baxışın yoldan ötəni,
Hələ çox sinələr tutacaq vərəm.

Söylə, əhvalımı kimə ərz edim?
Çalxadın könlümü qocalıqda sən.
Əfsus, əzəlindən kəmdi qismətim,
Bəxtimdən həmişə umsunmuşam mən!

Çağırın, əylənsin

Çağırın, əylənsin o gedən xanım,
Sinəmin üstündən yeriyib gedir.
Mən ha çağırıram, bir dönüb baxmır,
Qulağı kar kimi kiriyib gedir.

Yanımda görürdüm mən onu hər gün,
Bir anlıq ayrılıq deyildi mümkün.
Bəs nədən törədi bu qəzəb, bu kin?
Eşqimi qəlbindən kürüyüb gedir.

Tamam zaya döndü çəkdiyim cəfa,
Şirindillilərdə olmurmuş vəfa.
Zalım qızı, zalım, gəlmir insafa,
Canımı dalınca sürüyüb gedir.

Vurğunam əyriuc, çatma qaşına,
Gözləri bənzəyir zümrüd daşına.
Çiyin yaylığını atıb başına,
Üzünü hirs ilə bürüyüb gedir.

Əbədi əhd-peyman yalanmış, yalan,
Bu dərd ürəklərə çox salıb talan.
Babanlı, qocasan, daha dinc dolan,
Ömrün son şamı da əriyib gedir!

Mən nə hayda, sən nə hayda?!

Qəşəng xanım, baxma süzgün,
Mən nə hayda, sən nə hayda?!
Əhvalımı anla düzgün,
Mən nə hayda, sən nə hayda?!

Qocalıq əyib belimi,
Lal edib ötkəm dilimi.
Hər işdən üzüb əlimi,
Mən nə hayda, sən nə hayda?!

Gəlib önümdə durursan,
Qaş oynadıb, göz vurursan.
Özünü nahaq yorursan,
Mən nə hayda, sən nə hayda?!

Mürvət elə, gəl insafa,
Babanlıya vermə cəfa.
Zaya dönüb zövqü-səfa,
Mən nə hayda, sən nə hayda?!

Mənbə: https://edebiyyatqazeti.az/

Millətin min illik bir

                        oyun havası,

mat qaldığı dünyadı –

                        könül dünyası.

Ulu Öndər əl qaldırıb

                        oynayır

                        saz

                        havasına.

El qovuşur fərəhlənib

                        payızda

                        yaz

                        havasına!

O Tay –  Araz

                        havasına.

Deyir Şərqə can sözünü

                        Avropa

                        caz

                        havasına.

Bir mömin qalxır minbərə,

                        o da namaz

                        havasına.

Xalqlar çıxır seyrangaha,

                        qədim

                        Qafqaz

                        havasına.

Bu yandan Ərdoğan gəlir,

o yandan güclü

                        Pakistan,

deyilən söz

                        havasına.

Oyanıbdı türk dünyası,

                        yüz milyon…

                        yüz

                        havasına.

İlham Ali Baş Komandan!

Zaman verir,

                        hökmü-zaman,

bu dəfə,

                        öz

havasına!

Mənbə: https://edebiyyatqazeti.az/

Cənab Prezident
səfərə
çıxıb,
Gəzir ölkəmizi,
səhərdi,
səhər!
O, gəlib səfalı
bir yerə
çıxıb, –
Oxşayır ruhunu
əsən
küləklər.
Çıxır görüşünə
güllə,
çiçəklə
Təzə sakinləri
doğma
diyarın.
Prezident görüşür
bir
ağbirçəklə
Halını soruşur
bir
ixtiyarın.
Burda qarışıbdır –
gülüş,
göz yaşı,
Anların hökmünü
Zaman
sayırdı.
Şəhid oğulların
şanlı
Başdaşı! –
Prezident təmkinlə
xatırlayırdı.
El-oba tökülüb,
şəkil
çəkdirir.
Əl tuta bilməzdi
bu qədər
insan.
Kimsə, əl eləyib

• sağ olun, –
  deyir,
  Öpüş göndərirdi,
  kimsə
  kənardan.
  Cənab Prezidentin
  cəsarətiydi,
  Vətən torpağını
  azad
  eləmək.
  Əsl qəhrəmanlıq
  tarixdə
  nəydi?!
  Sonra da xalqıyla
  rahat
  görüşmək.
• Mənbə: https://edebiyyatqazeti.az/

Ərdoğan şeir deyir,

İlham da vəcdə gəlir,

ağır bir daş qaldırır.

Bir sevinc, bir də fərəh,

ürəkdən baş qaldırır.

Arzu çıxır sahilə,

Türk dünyası əl-ələ,tarixi bir mərhələ!

Yer oyanır bu səsə.

Pakistan alqış deyir,

qızınır bu nəfəsə!

Ərdoğan, bir də İlham –

iki Türk, iki Qüvvət!

Bütün insaniyyətə,

Məramımız – Hürriyyət!

Günəş,

İşıq və

Hörmət!

11.06.2025

Mənbə: https://edebiyyatqazeti.az

Anar (tam adı: Anar Rəsul oğlu Rzayev) — azərbaycanlıyazıçı, şair, tərcüməçi, ssenarist, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri. Xalq yazıçısı

Ailəsi

Anarın atası şair Rəsul Rza, anası şairə Nigar Rəfibəylidir. Anar anası tərəfdən Azərbaycanın məşhur ictimai və dövlət xadimi, Azərbaycan Demokratik Respublikasının ilk səhiyyə naziri və Gəncə şəhərinin general-qubernatoru olan Xudadat bəy Rəfibəylinin nəvəsidir. Atası tərəfdən isə Məmmədxanlılar nəslindəndir. Soy adları ulu babası, Çiyni və bir para kəndlərin mülkədarı Məmmədyar oğlu Məmməd xanla bağlıdır. Bayat boyundan, Şahsevən tayfasından olan Məmməd xan XIX əsrin ortalarında rus əsgərləriylə toqquşmadan sonra zindana atılır və orda zəhərlənərək öldürülür. Məmmədxanın nəticəsi, Rəsulun atası İbrahim MəmmədxanlıGöyçayda mirzəlik edər və ticarətlə məşğul olarmış. 1915-ci ildə Bakıda vəfat etmiş və Çəmbərəkənddə dəfn edilmişdir.
1913-cü il iyunun 29-da Gəncədə anadan olmuş Nigar xanım Rəfibəyli məşhur Rəfibəylilər nəslindəndir. Ata tərəfdən babası Ələkbər bəy Rəfibəyli – el ağsaqqalı, maarifçi, Azərbaycanda ilk siyası partiya olan “Difai” partiyasının yaradıcılarındandır.
Ələkbər bəyin yeganə oğlu, Nigar xanımın atası Xudadat bəy ilk ali təhsilli cərrahlardandır. Xarkov Tibb Universitetini bitirdikdən sonra 17 il Gəncə xəstəxanasının baş həkimi və həkimlər cəmiyyətinin sədri kimi çalışmışdır.
1918-ci ildə Gəncədə müstəqil Azərbaycan Cümhuriyyəti qurulan zaman Xudadat bəy Rəfibəyli Fətəli xan Xoyskinin hökumətində ilk səhiyyə naziri olmuş, bir il sonra isə Gəncə general-qubernatoru vəzifəsinə təyin edilmişdir. 1920-ci il aprel bolşevik çevrilişindən sonra həbs edilmiş, Gəncə üsyanının təşkilində ittihamlandırılaraq güllələnmişdir.

Həyatı

Azərbaycanın mədəniyyət və incəsənət xadimlərinin bir qrupunun Prezident İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva ilə görüşü zamanı. 1 mart 2019-cu il^[1].

Anar 1945-ci ildə 10 illik musiqi məktəbinə (indiki Bülbül adına məktəb) daxil olmuş və 1955-ci ildə həmin məktəbi gümüş medalla bitirmişdir. Birinci sinifdən onuncu sinifə qədər Zemfira Səfərovayla bir yerdə oxumuşlar.
1955-ci ildə Anar Azərbaycan Dövlət Universitetinin filologiya fakultəsinə, Zemfira konservatoriyaya daxil olsa da, yolları ayrılmamış, nişanlanmış, evlənmişlər. Toyları 1962-ci il yanvarın 27-də olmuşdur.
Anar və Zemfira xanımın iki övladları var. Böyük oğulları Tural ərəbşünas və diplomatdır, Azərbaycanın Misir Ərəb Respublikasındakı səfiridir, qızları Günel isə Bakı Dövlət Universitetinin şərqşünaslıq fakültəsini bitirib.

Fəaliyyəti[redaktə | əsas redaktə]

Anar 1991-ci ilin martında Yazıçıların IX Qurultayında yekdilliklə Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri seçilmişdir. 1997-ci il oktyabrın 30-da Yazıçıların X Qurultayında yekdilliklə yenidən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri seçilmişdir.

Anar və Ziya Bünyadov

1991-ci ildə Azərbaycan Respublikası Ali Soveti Milli Şurasının ilk iclasını Anar aparmışdır. Anar 1995-ci və 2000-ci illərdə Azərbaycan Republikası Milli Məclisinin deputatı seçilmişdir. O, Milli Məclisin mədəniyyət komissiyasının sədri olmuşdur. Bu komissiyanın mədəniyyət, tarix və memarlıq abidələrinin qorunması, kinematoqrafiya haqqında və s. tərtib etdiyi qanunları parlament tərəfindən qəbul edilmişdır.
1995-ci ildə Azərbaycan Respublikası Konstitusiya Komissiyasının üzvü olmuşdur.
Anar 2014-cü ildə Türkiyənin Əskişəhər şəhərində keçirilən VI Türk Dünyası Ədəbiyyat Dərgiləri Konqresinin qərarı ilə Türk Dilində Danışan Ölkələrin Yazarlar Birliyinin ilk başqanı seçilib^[2].

Mükafatları

•  Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi —^[3]
•  Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı —^[4]
•  Azərbaycan Respublikasının Xalq şairi
• “İstiqlal” ordeni
• “Şöhrət” ordeni
• “Şərəf” ordeni
•  Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdü
•  “Heydər Əliyev Mükafatı”
•  “Humay” mükafatı
•  Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fəxri diplomu
• Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti Təşkilatının (TÜRKSOY) “Şərəf” medalı
• “Üzeyir Hacıbəyli” medalı ^[5]

Əsərləri

• Ağ liman
• Ömür yolu. Yaradıcılığı
• Beşmərtəbəli evin altıncı mərtəbəsi
• Əlaqə
• Vahimə
• Yaxşı padşahın nağılı
• Otel otağı
• Mütləq görüşərik
• Qırmızı “Limuzin”
• Gürcü familyası
• Dantenin yubileyi
• Şəhərin yay günləri
• Təhminə və Zaur
• Mən, sən, o və telefon
• Macal
• Sizsiz
• Ağ qoç, Qara qoç

Tərcümələri

Filmoqrafiya

	Filmin adı	İl	Ssenari müəllifi	Əsər müəllifi	Quruluşçu rejissor	Aktyor	İştirakçı	Haqqında	Filmin növü
	Dəniz	1965							Qısametrajlı sənədli film
	Torpaq. Dəniz. Od. Səma	1967							Tammetrajlı bədii film
	Qobustan	1967							Qısametrajlı sənədli film
	Hər axşam on birdə	1968							Tammetrajlı bədii filmi
	Bu, Səttar Bəhlulzadədir	1969							Qısametrajlı sənədli televiziya filmi
	Gün keçdi	1971							Tammetrajlı bədii film
	Nəsimi	1971							Qısametrajlı sənədli film
	Gecə işıqları	1972							İki hissəli bədii film
	Yığıncaq	1972
	Xatirələr sahili	1972							Tammetrajlı bədii film
	Var olun, qızlar…	1972							Tammetrajlı bədii film
	Dədə Qorqud	1975							Tammetrajlı bədii film
	Daşlar danışanda	1976							Qısametrajlı sənədli film
	İşgüzar adamlar (film, 1977)	1977							“Mozalan” süjeti
	Dantenin yubileyi	1978							Tammetrajlı bədii film
	Ötən ilin son gecəsi	1978							Tammetrajlı televiziya tamaşası
	Üzeyir ömrü	1981							Tammetrajlı bədii film
	Ötən ilin son gecəsi	1983							Tammetrajlı bədii film
	Qəm pəncərəsi	1986							Tammetrajlı bədii film

Ssenari müəllifi və quruluşçu rejissor olduğu bədii filmlər

1. Sözsüz mahnı (film, 1972) (ssenari müəllifi) (quruluşçu rejissor)
2. Evləri köndələn yar (film, 1982) (ssenari müəllifi)
3. İmtahan (film, 1987) (ssenari müəllifi);
4. Əlaqə (film, 1989) (ssenari müəllifi);
5. Təhminə (film, 1993) (ssenari müəllifi);
6. Otel otağı (film, 1998) (ssenari müəllifi);
7. Nigarançılıq (film, 1998) (ssenari müəllifi)
8. Cavid ömrü (film, 2007) (ssenari müəllifi)
9. Sübhün səfiri (film, 2012) (ssenari müəllifi)

Əsərləri əsasında çəkilmiş bədii filmlər

1. Hər axşam saat 11-də (film, 1969) SSRİ, Mosfilm (Anarın “Mən, sən, o və telefon” əsəri əsasında)
2. Beşmərtəbəli evin altıncı mərtəbəsi (film, 1996) (Anarın eyniadlı romanı əsasında);
3. Sizə məktub var (film, 1998) (Anarın “Mən, sən, o və telefon” əsəri əsasında)
4. Aktyorun əsgisi (film, 2004) TRT. Türkiyə. (Anarın “Dantenin yubileyi” povesti əsasında) (ssenari müəllifi Atilla Engin, quruluşçu rejissor Feyzi Tuna, operator Koksan Kolkal, bəstəkar İlyas Mirzəyev. Rollarda Fərhan Şensoy, Suna Kesgin, Rasim Öztəkin və b.);
5. Tilsim (film, 2005) (Anarın “Vahimə” hekayəsi əsasında).
6. “Ve telefon”. Türkiyə. (Anarın “Mən, sən, o və telefon” əsəri əsasında); rejissor Nuran Evren.
7. Mən, sən, o və telefon (film, 2014) (Anarın eyniadlı əsəri əsasında)

Ssenariləri əsasında çəkilmiş sənədli filmlər

1. Aşıqlar (film, 1983) (ssenari müəllifi);
2. Daş saatın səsi (film, 1985) (ssenari müəllifi);
3. Dədə Qorqud dühası (film, 1999) (ssenari müəllifi);
4. Dağ dağa rast gəlməz. (Mozalan süjeti) (ssenari müəllifi).

Ssenariləri əsasında çəkilmiş televiziya filmləri

1. Qədim Gəncə, Yeni Gəncə (1981) (ssenari müəllifi) (rejissor Arif Qazıyev);
2. Bu, Mircavaddır (film, 1987) (ssenari müəllifi);
3. Dirsə xan oğlu Buğac boyu (film, 2000)
4. Salur Qazanın evi talandığı boy (film, 2001)

Ssenariləri əsasında çəkilmiş cizgi filmlər

1. Basatın igidliyi (film, 1988) (ssenari müəllifi).

İdeyası əsasında çəkilmiş filmlər

1. Evləri göydələn yar (film, 2010) (ideya və süjet)

Haqqında çəkilmiş sənədli filmlər

1. Anarla üz-üzə (film, 1988) (Mərkəzi Televiziyanın sifarişi ilə Anar haqqında çəkilmiş iki hissəli sənədli film. Azərbaycantelefilm. Ssenari müəllifi Zeynal Məmmədov, rejissor Ramiz Mirzəyev (Həsənoğlu), operator Adil, bəstəkar Cavanşir Quliyev. Bəstəkarın ifasında səslənən mahnının sözləri Rəsul Rzanındır).
2. Anarın anları (film, 2008) tammetrajlı sənədli telefilm, rejissor Ramiz Həsənoğlu

Maraqlı faktlar

• Azərbaycanda Anar adını daşıyan ilk şəxs yazıçı Anardır. Sonralar valideynlər bu adı öz övladlarına çox vermişlər. Hazırda Anar Azərbaycanda ən çox yayılmış kişi adlarından biridir. Adın açıqlanmasında da bir-birindən fərqli 2 versiya mövcuddur. 1-ci versiyaya görə “Anar” “anmaq” (“xatırlamaq”, “yada salmaq”) feilindən düzəldilmişdir. 2-ci versiyaya görə Anası Nigar Atası Rəsul sözlərinin baş hərflərindən ad yaradılmışdır.
• Kinoşünas Ayaz Salayevin iddiasına görə rejissor Nora Efronun çəkdiyi və baş rolda məşhur Hollivud kinoulduzu Tom Henksin oynadığı “Sizə məktub var” (You’ve Got Mail) filminin ssenarisi Anarın “Mən, sən, o və telefon” əsəri əsasında qurulub. Kinoşünasın bu fikrə gəlməsinə adıçəkilən hekayənin Amerikada çap olunması da əsas verib.^[6]

Mənbə

• Xamis Muradov. Kinofabrikdən başlanan yol. Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına “Azərbaycanfilm” kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim “Azərbaycanfilm”. 1923-2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 4.
• Azərbaycan Milli Ensiklopediyası: Azərbaycan. Ramiz Məmmədov. Kino. Azərbaycan Milli Ensiklopediyası Elmi Mərkəzi, 2007.- səh. 814.
• Anara kino fenomeni demək olarmı? TƏHLİL

İstinadlar

1. ↑ İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva mədəniyyət və incəsənət xadimlərinin bir qrupu ilə görüşüblər. president.az, 01.03.2019  (azərb.)
2. ↑ Anar başqan seçildi
3. ↑ Respublika kino sənəti işçilərinə Azərbaycan SSR fəxri adlarının verilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 23 dekabr 1976-cı il tarixli Fərmanı — anl.az saytı
4. ↑ Ədəbiyyat, incəsənət və arxitektura sahəsində 1980-ci il Azərbaycan SSR Dövlət mükafatlarının verilməsi haqqında Azərbaycan KP MK-nın və Azərbaycan SSR Nazirlər Sovetinin 1980-ci il tarixli Qərarı — anl.az saytı
5. ↑ Bəstəkarlar İttifaqı Anarı “Üzeyir Hacıbəyli” medalı ilə təltif edib
6. ↑ “525-ci qəzet“, 7 oktyabr, 1999

Əlimi əlinə alıb əyləşdin,

Əlindən od aldı soyuq ürəyim,

Deyirsən: — “rahatsan”, amma bilsən ki,

Az qalır köksümdən qopa ürəyim.

Biz film izləyirdik, mən isə səni…

Bir film izləyirdik, sən isə məni…

Qəlbimdə bahar var, çöldə qış boran,

Zal dolu, qaranlıq, işıqlı ekran,

Bilirəm ağlından keçirdin sən də

Zamanı dondura bilsəydik o an…

Biz film izləyərdik, mən isə səni…

Bir film izləyərdik, sən isə məni…

Dəyişdi rejissor, ssenari, mövzu,

Vardır hər bir rolun öz dadı, duzu,

Səndən gizləsəm də, qəlbimin buzu,

Əridi əlimi hər öpdükcə sən.

Biz film izləyirdik, mən isə səni…

Bir film izləyirdik, sən isə məni…

Nələr düşünürsən baxışı oğrun,

Nədir de yalanın, nələrdir doğrun,

Keçdimi qəlbindən fırtına, çovğun?

Yoxsa yaz günəşi şəfəq saçırdı?..

Biz film izləyirdik, mən isə səni…

Bir film izləyirdik, sən isə məni…

Ağlımın könlümə hökm etdiyi vaxt,

Könlümdə qurmusan sevgidən bir taxt,

Sən niyə gəlmisən bu qədər bivaxt?!

Mən film izləyirdim, sən isə məni…

Sən film izləyirdin, mən isə səni…

Mənbə: https://edebiyyat.az/

Bəyaz sətirlər

Bəzən sevgim ilə cavanlaşırsan.

Bəzən kədərimlə tək savaşırsan.

Görürəm sən mənə çox yaraşırsan,

Qəlbimin sahibi, bəyaz sətirlər.

Tənhalıq səninlə ordu kimidi.

Sən mənə yüz dostdan daha gərəksən!

Acanda dünyanın 

xoşbəxtliyinə.

Yediyim ən dadlı şirin çörəksən!

Sevgilim

Belə yadlaşmayaq bir-birimizə.

Gəzək küçələri, gəzək tinləri.

Şahidi eyləyək daşı, divarı

Sevgi misrasının ilıq səsinə.

Gizlincə dinləsin sevənlər bizi.

Arzular, xəyallar vüsala çatsın!

Bu yaşda sevginin yası tutulmaz.

Məhəbbət sevginin eşqiylə yatsın!

Dodaqlar sevginin hərarətiylə,

Yerindən oynadar qarı, yağışı.

Deyəsən, göz dəyir sevgilim bizə.

Gəl uzaq saxlayaq dostu, tanışı.

***

Gözlərin eşqinin izin itirib.

Sözlərin sevgidən nağıl danışır.

Məni sevmirsənsə dilin de niyə?

Başqasın sevməyim deyə dalaşır.

Susdurma içində boğduğun səsi!

Qorxma hislərindən mərd ol, sevgilim!

Doğrudan əl çəkib yalan danışma,

Lap belə qəlbimə dərd ol, sevgilim!

 Sevənlər

Sənin sağlığına qalxır badələr,

Sənin atəşinlə dərdlər kül olur.

Bəzən sevgiləri qutaran təkcə,

Sakitcə verilən bəyaz gül olur.

Deyəndə sevməyə nə var asandı?

Bilmirdin ayrılıq sənə yar olar!

Könlü qırılmasa sevgililərin,

Sevənlər hamıdan bəxtiyar olar!

***

Yaşamaq istəyin çoxdursa əgər,

Gəl sənə ömrümü hədiyə verim.

Sevilmək istəyin yoxdursa əgər,

Mən sənə ömrümü nə deyə verim?

Üsyankar baxışlar məhv edər səni.

Qəzəbin sevgiylə dostluğu tutmaz!

Çox vaxt yaralara olsa da məlhəm,

Sevgi göz yaşların bəzən qurutmaz!

***

İstəsəm ayazı saz edərdin sən.

Ruhuma sevgidən nəğmə qoşardın.

İstəsəm payızı yaz edərdin sən.

Ağacda xəzan yox, sevgi bitərdi.

Deyəndə gəl sevmə yanacaq qəlbin!

Sən məni sevməyi asan sanırdın.

Deyəndə gəl sevmə öləcəksən, sən!

Sən mənsiz ölməyi günah sayırdın.

Sevmisən gəl indi nazımı da çək!

Taleyin yolunu tərs döndərməyək.

Onsuzda sevirik bir-birimizi,

Mərd olub bu eşqə üz çöndərməyək!

Mənbə: https://edebiyyat.az/

İki qaşının arasındakı məsafənin

Qırışları bağlayır gecə ilə gündüzü.

İki heca söz qalır dillərdə dastan…

İlahi! Görəsən düşünürmü məni.

Dəsmalındakı həsrət baharının

Ürəyimdə damğa izi var.

Çəpərlərini çeynəyib qaçmır mənzilinə 

Dilsiz quyunu ev bilirmiş özünə.

Bağçam fırtına xəncəri ilə boyalı

Küllərindən doğulan kədər dəmindədir.

İç! Qansız şərabını sorğusuz.

Ləzzətlə mənim sağlığıma iç!

Gizləyir qəlbim qəlbini gözlərimdə,

Sorğu etmə məni!İtirəm sözlərində.

Neçə çinar əkirəm çatlaq əllərimə,

Uzun ömürlər bəstələyirəm illərinə.

İki ayrı məbədin məhəbbət toru

Kirpiklərin qovşağında qovuşar bəlkə.

Ey bəxtsiz kədərim!

Qabırğanla yandırdığın can ocağımı tik!

Bir ovuc torpaqlıq canıma and iç!

Sənin şəklini məndən qoparır

Kövrək dənizin qızarmış dalğası.

Günəşin telləri ilə ayaq açır

Ruzigarın portağal qoxusuna.

Yavan sevda küllərini

Şeirlərimin misrasına tökürəm,

Dağların qoynuna köçürəm.

Möhür vurulmuş qəlbimə nə etmək?!

Əzəldən əllərin-əlimə divar hörüb 

Baxışım qapında toxunulmaz alma…

Çalmasın başımda dərdsiz musiqi

Qoca dünya ilə savaşım,

Eyni yurd,bir cüt yad gözə nifrətim bitsin.

Qorxularımı azad etdim

Yansın budağımdakı yasəmənimlə.

Qürbətdə gözü yol çəkir gönlümün,

Məktublarımın canı parçalanır

Dözülməz başısoyuq məhbəsdə.

Mən görərəm əslimi güzgüsüz,

Təki əksim mən, surətim sən qalsın!

Gəlməyin-Gülüşümün zirvəsinə qar gətirdi.

Zəhər dadıram hər sözündə

Necə şəkər qatım həsrətinə?

Hansı tərəfə dönüm,İlahi!? 

Yastığımın nəmini külək sovursun.

Qəlbimin hansı nöqtəsinə ağı deyim?

Nidayla dolu nifrət bəsləyim?

Gecələr yuxunda laylamı oxuyum?

Qızılgülün içində yatasan

Sevgi mülkündən birdəfəlik qopasan.

Gözlərimə olan susuzluğun

Boş stəkana ümidindən damır.

Sinoptikdən aldığım soraq

Gəldiyin günə yozdurur.

Gövdəsi tumurcuq bağçası çiçəyin

Köksündə neçə qəlpə izi var.

Canımı parə-parə

Çarmaxda mələklərə ehsan verirəm.

Könlümün pərdəsi ağır gəlir,

Açsan içi dolu bataqlıqla

Çəkir məni ağuşuna.

Qəlbimin parçalarını saysan

Çoxluğu düyün olar boğazda

Cəhənnəm şüşə bir dost.

Əksim görünməz aynada

Küsmüş yəqin camalıma.

Çirkinlik toxunub üzünə

Bədənimin qıpqırmızı saplarıyla.

Gənclik ömrümün baharında

Dəftərçəmdə bu son vida.

Budağımda soldum, qoparıldım,

Sevgi orucumu tutaraq.

Ah qəlb! 

Olum ya ölüm?

Yoxsa tək sual?

Göz yaşı əl tutmur hisslərə

Bəlkə kirpiklər çətir olar dərdlərə.

Yoxsa yağış damlaları gizlər hissləri

Qəlb unudar mı bəs olub keçənləri?

Balaca şəhzadə qədər sevərsən gülünü,

İnanarsan yoxdur onun qədəri.

Ulduzlarla tay tutarsan tək tikanını

Qəlb yaralayan, uzanan ümmanını.

Ah axmaqlıq!

Tək rəsm tablosu boyanır bəyəm?

Gözlər boyanmazı yalana? 

İnanmazmı olmazlara?

Ya olmayacaq xəyallara dalmazmı?

Dəlicə qanad açmazmı səmaya?

Çox cavab gizlənir suallar arxasına!

Ölüm dərman olur oluma!

Bax cavab çıxdı ortaya…

Əllərim qəlbimdə gəzir…

Susayıb qara gözlərinə

Gülün susadığı kimi.

Son səsin işləyib qəlbimə,

Uzaq ölkələrə çıxıram səfərə.

Şəklin gözümün önündə

Yaşıllarımda dolaşır.

Gözün kimi bax uşaqlığıma,

Qoru onu yad doğmalardan

İnsan saydıqlarımdan.

Mehman ol qəlb otağıma

Ac qalmışam qucağına

Bahar qoxulu yurd-yuvama.

Sən nəyimsən?

Dodaqlarımda batmayan günəş?

Parıldayan aylı gecəm?

Tanrım qədər sevdiyim?

Ey doğma insan!

Musiqim sən, yaram sən,

Min bir dərdə davam sən.

Qara gözlüm!

Ömrüm alnımın açıq qırışlarıdırsa,

Üzümdəki naxışların adı sən.

Məsum baxışların əllərimlə

Bölüşmədiyim hədiyyəm.

Səcdə etdiyim hər duama

Çörək, duz şahid olsun.

Saatı 7 günə bölək,

Sənsiz yuxularıma məlhəm sürək.

Başımın tüstüsü çəkilsin bədənimdən,

Qar bəyazı saçla oyanım.

Sevdanla tumarlanım, xoşallanım,

Səhra çiçəyinə dönüm qalım.

Al yanaq çuxurunda

Öldür məni qoy oraya.

Məzarım cəhənnəm olsun,

Nəfəsinsə, atəşim!

Saçlarının min bir çaları göründü gözümə

Hər birindən çələng hörmüşdüm özümə.

Ürəyimdən tutdun çıxardın aydınlığa,

Qucaq dolusu sabahlarıma.

Bir gün uşaqlıq köynəyimi geyindim

Hər naxışında adın yazılı

Qızıl qönçələr açdı ləblərim.

Günəşim ruhumda deyildir daha

Adımın yanınakı soyadındadır.

Evim dediyin isti sobamda

Hər gün qəlbimin alovu yanır.

Fərmanım yazıldı, əmr verildi

Zəncirlər söküldü bir toxunuşunla.

Qəfəsdən uçdu yaşlı gözlərim

Təbəssüm qondurdun yaşıllarıma

Unuduram…

Əkdiyin çiçəklər torpağımı örtür,

Gecələr səssizcə axıdır göz yaşını.

Qucaqlayır gözündə yaşla dolanı

Yollarını əzbərlədiyi adamı…

Ay olmaq istəyirəm. 

Gizlənim buludun arxasında,

Gecələr işığım düşsün üzünə

Həsrət qalasan yaz çiçəyinə.

Günəş olmaq istəyirəm.

İstiliyim ürəyini yandırsın!

Dünyan başına yıxılsın!

Yox Tanrım!

Eşitmə dediklərimi!

Dilim, sus daha!

Çalsın qəlbimin döyüntüləri…

Tərəzidə çəki daşlarını deyil

Qırıq qəlbimi ölçürəm.

Yox saymağı səndən öyrənirəm.

Köksüz sarmaşıq olmağa daha 

Taqətim yox, halım yox.

Sənlə içdiyim eşq şərabını

Yox saymağa tövbəliyəm!

Ölüm və həyat!

Başımda dönür sənsizlik,

Nəfəsimdə təkliyin çığırtısı var.

İçimə çəkdikcə həsrət çənini

Buz bağlayır qəm karvanım,

Sənsən tək xanimanım.

Pozuram boynuma asılan gəncliyi

Göz yaşımı əcəlimlə dərirəm.

Sürgün həyatımın imzasını çəkərək

Şəklinə torpaq tökürəm, 

Quzeyli bənizimə bürünürəm.

Əmanət verirəm susqunluğumu

Doldur boğazını yalanla,

İçməyə hazır olduğum günahın boynuma.

Hüzurum 4 hərfli tapmacada

Ölüm və həyat arasında parçada.

Mənbə: https://edebiyyat.az/

Sevgilim, mən öləndə,

Bir küncdə xısın-xısın

Ağlayacaqsanmı sən?

Kimin xarabasında

Bir damla yaşa dönüb

Düşəcəyəm gözündən?

Ağla, qurbanım, ağla,

Ağla, һeyranım, ağla,

Evdə qonaqlar olsa,

Çıxıb eşikdə ağla.

Gözlə, gecə düşəndə

Yorğan-döşəkdə ağla.

Qulaq asma aləmin

Sözünə bircə kərə.

De, Vaqif ölməliydi,

Gəl öldü naһaq yerə…

Sevgilim, mən öləndə,

Soraq sənə gələndə,

Düşmən gözü güləndə,

Ağla, olanım, ağla,

Ağla, qalanım, ağla,

Ağla, mən ölüm, ağla…

*

Məzarıma

nə başdaşı qoyun,

nə heykəl.

Bir cüt ayaqqabı qoyun,

ayağıyalın

geyib getsin…

***

Allah,

Nə var, nə yox?

Məndən nə xəbər var?

Gecələri özüm sayaram,

Üzümə açılacaq

neçə səhər var?

Bəyənəcəksənmi məni,

Bəndəni hansı gözlə görəcəksən?

Allah,

Özüm gəlim,

Ya kimisə göndərəcəksən?

***

İlahi,

Yatağın nə sağında

Nə solunda,

Nə bir gözəlin qolunda

Yatmaq istəmirəm.

İlahi,

Nə söyüd kölgəsində,

Nə dünyanın ən azad ölkəsində

Yatmaq istəmirəm.

İlahi,

Dar quyu dibində,

Qaranlıq nəm içində,

İşıqlı qəm içində,

Ağrısız

Bir az yatmaq istəyirəm…

***

Əlimi uzatdım

Sevincə sarı,

Gördüm, yox,

Arada kədər dayanıb.

Atamı səslədim,

Köməyə gəlsin,

Gördüm, yox,

Arada qəbir dayanıb.

Üz tutub gedirdim

Allaha tərəf,

Gördüm, yox,

Arada ömür dayanıb…

***

Bir axşam taksidən düşüb payıza…

Bilmədik haraya, hayana gedək…

Bahar həsrətiylə, payız axşamı…

Yenə həzin- hzin, titrədi ürək…

Yağışın əlindən qaçıb bir küncə

Dayandıq üzümüz dənizə sarı…

Yenə tapılmadı, payız gəlincə

O keçən günlərin itmiş sağları…

***

Şam sönəndə

qaranlıq çöksə yaxşıdır.

Mənim yüzlərlə şam içində

sönən tənha şama

yazığım gəlir.

Hər insan o tənha şamdır…

***

Hər uca bir dağın dərin

Dərəsi var, deyiblər.

Ölümdən başqa hər dərdin,

Çarəsi var, deyiblər…

Bəlkə də hər uca dağın

Zirvəsi dərəsidir,

Bəlkə də ölümün özü

Hər dərdin çarəsidir…

***

Bu ayrılıq dəniziylə

Səni aparan gəmi,

Yuxumdan keçdi bir gecə,

Moskvadan may kimi…

Ondan sonra küçə gördüm,

Getdim aptekə sarı,

O gün ilk dəfə səsləndi,

Ömrün son akkordları…

Ömrün sonuna az qalıb,

Düzsayıramsa əgər,

Bəlkə beş il, bəlkə yüz il,

Bəlkə qapıya qədər…

Mənbə: https://edebiyyatqazeti.az/

***

“Hamı hamı ilə savaşır” sanki,

“Hər şey axır, heç nə yerində qalmır”;

Yenə də “Karfagen məhv edilməli!”

Yenə də masada “nifaq alması”…

“Çörək və tamaşa” – Batıda söz var;

Biz Gündoğarlıyıq – istiqanlıyıq.

Gün varkən, “Yarasa olmaq, nə ola?”

“Dolabda müqəvva” saxlamamışıq…

Gün batar, ulu Göy yetimmi qalar?

Bu səfər Dolunay ya da Aypara…

Dövlətlər yaradan, dövlətlər yıxan

Əcdaddır onları tuğuna taxan…

Yadlarda işğal var, bizdə fəthlər,

Biz idik onaran şəhəri-kəndi…

Çıxan qan damarda durmaz deyiblər,

Çay coşsa basmazmı bərəni-bəndi?..

“Söz – adam ağzından, köz – qazan altdan”,

“Sözümüz – imzamız qədər keçərli!”

Yanıla-yanıla öyrənən dünya,

Yenə də yanılır, yenə, nədəndi?..

Adam öz içindən sıxılır, şair,

Bal olsun, arısı Bağdaddan gəlsin…

Ağac öz səmtinə yıxılır, şair,

Bir arxdan min dəli atlı su içsin…

Şabran, 09.11.2024

***

Deyirlər, hər kəsin bir qapısı var,

Bir də, itirdiyi kilid var, şair;

Könül qapısı var, pir qapısı var,

Yenə bəslənəsi ümid var, şair.

Bəlkə təkrar olur ömürlər bir-bir?

Biz ki “uzun, incə bir yolda” idik…

Hanı çıra yanan, it hürən səmt? –

Dar gündə Xızıra umudvar idik…

Hələ getmədiyi yol var hər kəsin,

Qanmayan da varar, qanan da varar;

“Ya yol tap, ya yol aç, ya yoldan çəkil”,

Yeriyə bilməyən yola yük olar…

Deyirlər, hər kəsin bir qapısı var,

Bir də, itirdiyi kilid var, şair;

Açıq qapılar var, sirr qapısı var,

Hər kəsi gözləyən biri var, şair.

Yoxsa təkrar olur ömürlər bir-bir?

Biz ki “uzun, incə bir yolda” idik…

Şabran, 10.11.2024

***

İki min il keçib İsa vaxtından

Kim görüb “İlk daş”ı atan adamı?

Yoxsa, balalayıb, çoxalıb o daş,

Mina vadisində yüz illər sonra

“Şeytan daşlama”da işə yaradı?..

Şeytana atılan daşları yığaq –

Evsiz olanların evi tikilsin;

Çiçək tək açılsın çatılan qaşlar,

Hamının ocağı, piri sevinsin…

Hər kəsə əlimiz yetişməsə də,

Beşi sevinməsə, beşi sevinsin…

İlk varsa, sonuncu daş da var, yəqin,

İki daş arası ocaq qalayaq;

Ocağın üstündə qazan asaq biz,

Onu bircə gün də boş qaynatmayaq…

“İki çay arası” başlayan adət,

Yaşasın, yayılsın, heç axsatmayaq…

Fateh İstanbulu alan gün dedi:

Heç kəs acqarına gecələməsin…

İnsanlar ibadət edir-etməyir? –

Tanrı özü bilər – onun işidir.

Müsəlman, xaçpərəst ya da musəvi –

İş olsun, aş olsun – bəndə bəndədir…

Bir də, bir “Ağlaşma divarı” vardır,

Və “Çin səddi” vardır çox-çox uzaqda…

O divar və o sədd arasındakı

Torpaqlar nə zaman dinclik tapacaq?..

Ey, məscid, kilsə və sinaqoqdakı

Eyni sözü deyən, 

hardasan, harda?!. 

Şabran, 11.11.2024

***

Dəniz üstdən ötür dolmuş buludlar

Kim bilir hirsini hara tökəcək…

Əlim qaşım üstə, fikrim uzaqda,

Üfüqlər xəyaldı, sahillər gerçək…

Sahil dolur-daşır insanla bəzən

Yaşlı qayğılar var, gənc əyləncələr…

Fikri dağıtsa da körpə ləpələr,

Hamı burdan evə yorğun dönəcək…

Üfüqlər xəyaldı, sahillər gerçək…

Sahillər qocalır, sular gəncləşir,

Görərsən yorurmu sahili dəniz?..

Neçə ki sahil var, neçə ki dəniz,

Onların sevdası heç bitməyəcək…

Balıqqulağı var burda bu qədər,

Burda pıçıltı da sirr qala bilməz…

Yerin qulağı var – belə deyiblər –

Yəqin ki buranı görüb deyiblər…

Hamı əvvəl-axır burdan keçəcək.

Üfüqlər xəyaldı, sahillər gerçək…

Nabran, 27.07.2024

***

Nabran…

Dəniz sahili…

O başdan bu başa gəlib-gedirik

Sahildə nə olur? –

Balıqqulaqları, narın qum

bir də

Dənizin qırağa atdığı nəsə…

Nə yaşıl orman var,

nə də göy çəmən

Bəs nədir

bizləri gətirən bura?

O yaşıl ormanlar

göy çəmənliklər

çox gözəl olsa da,

bir gün gəlir də

qaçmaq istəyirsən,

uzaqlaşırsan…

Bəzən özümüzdən qaçmaq istərik

Özgədən, özündən, hər yerdən qaçan

Gəlib soluğunu sahildə alar…

Bəs dəniz olmayan ölkələr neynir?..

Dənizə, sahilə özgələr neynir?..

Ancaq biz…

Və ancaq Xəzər sahili…

Balıqqulaqları, narın qum

bir də

Xəzərin qırağa atdığı nəsə…

Təsadüf olmayır dünyada heç nə…

Balıq tanımayır öz qulağını

Deyirlər balığın yaddaşı olmur;

Amma insanlarçün

bu balıqqulaqlı,

bu narın qumlu

sahillər

sahilsiz xatirə yığnağı olar –

O ya yaşanıbdı ya yaşanacaq…

Heç nə gərək deyil

Nə yaşıl, nə göy…

Boz sahil

boyunca yeriməyimiz,

Dənizi dinlərcə kiriməyimiz

Hopacaq sabahkı xatirələrə –

Bu balıqqulaqlı, bu narın qumlu,

heç yerə getməyən üzüboz sahil

Dünyanın ən əlvan yeri olacaq…

Ən rəngli yuxular qazanacaq o

Həsrətin əlçəkməz süsü olacaq…

Neynək, bu sahildə sadədil olaq,

Balıqqulağına tutunaq duraq;

Bu dəniz, bu sahil, bu qum nə deyir?..

Torpaqla dənizin öpüşdüyü yer,

Nəsə bir hikmətə sahib olmalı…

Gəl, hədiyyə verək bir-birimizə:

Bu bir cüt qızılı balıqqulağı –

Biri sənin olsun, biri də mənim;

Bizi bu sahilə gətirər yenə

Dəniz pıçıltılı balıqqulağı…

Nabran, 25.07.2024 

***

Dəniz qovur istini

Öz istim yetər deyir

Nə Günəş yox olacaq,

Nə Xəzər itər – deyir.

Sahildə nə hikmət var? –

Fikirlilər axışar

hər axşam-səhər deyir;

Özüm də darıxıram

Adamdan betər deyir…

Hər sahilə gəlişim

Özümdən qaçışımdır;

Dodağımdı dalğalar –

Qara torpaq, ağ alın,

İzn ver, öpəm deyir…

Dəniz-Torpaq sevgisi

heç zaman bitən deyil.

Tanrı verib bu hökmü,

Qiyamət günündə də,

O höküm keçər deyir…

Nabran, 26.07.2024

***

Dənizi dinləyirəm

Nə danışır bilmirəm

Mən dağ dili bilirəm

Çöl dilini bilirəm

Çəməndə gül bilirəm

Dəniz dili bilmirəm

Dənizi dinləyirəm

Nə danışır bilmirəm

İnsan bilmədiklərni

Öyrənməyə aşina

Bəlkə ona görə də

Dəniz öyrədən olub

Dağlarsa dərd ortağım

Dağlardan qopan çaylar

Dinləyib dərdimizi

Yuxumuzu dinləyib

Nə ki gizlinimiz var

Sulara danışmışıq

Dərdimiz yüngülləşib

Necə dərdlər yüklənib

Nə yuxular eşidib

Dənizə qaçıb çaylar

Bizim bütün çayların

Son ünvanı Xəzərdi

Dədəmiz-babamız da

Hey axın eləyiblər

Dağlardan dənizlərə

Yoxsa öz sirlərinin

yoxsa yuxularının

ardınca at çapıblar

Atlarının ayağı

dənizə dəyməyincə

dinməyibdi ulular

Harda dəniz vardısa

Bir türk at çapıb ora

Bir çay dərd daşıyıbdır

O dənizə əminəm

Yuxumuzun dalınca

gəlmişik dənizlərə

Qabarırsa dənizlər

Yuxunu xeyrə yozub

Sakit ləpələyirsə

qaramatı itirir

Dəniz ana kimidir

Ata Dağlar sussa da

Ana gah layla çalar

Gah əsib-coşub susar

Dənizi dinləyirəm

Dinləyib-öyrənirəm

Yuxumuzun ardınca

sənə gəlmişik, dəniz!

Nabran, 25.07.2024

***

Sahil adam kimi dalıb dənizə,

Arabir qırağa çıxır yosunlar.

Dizini qatlasa sahil bir azca,

Sular bir qıraqda göl-göl balalar…

Hər sahilə gələn sahilmi bilir?..

Hər dənizə girən dənizçi deyil;

Göz torpaqdan doymur, dənizdən bezmir –

Yəqin, Nuhdan qalma bir adət olar…

Kimsə ocaq çatıb – günü ağ olsun,

Bir də ağ çadır var – quran sağ olsun!

Gündüz əlimizdə gur çıraq olsun,

Atalar sözüdür: arayan bular…

Hər su qırağına sahil deyilmir…

Nə dəniz, nə sahil söz bitirməyir…

Odur, könül alır ya könül verir,

Könlün qıt vaxtında

bu,

nə xoş bazar…

Arabir qırağa çıxır yosunlar…

Nabran, 28.07.2024

***

Atamın sözləri düşür yadıma:

Soyuğu yamandı, yaya aldanma…

Baxıram sıxlaşan, dolan buluda,

Yoxsa, göy üzündə qurultaymı var?..

Nabran, 28.07.2024

Mənbə: https://edebiyyatqazeti.az/

Mənbə: https://edebiyyatqazeti.az/Dəmir Yumruq 

Sərkərdəmiz

Hörmətli Hafiz Paşayevə

Bir səadət mehi əsir 

əsrin yeni havasından.

Dəmir Yumruq Sərkərdəmiz 

doğulubdu artıq, şükür!

O dərs alıb Atasından, Babasından,

bir də Ulu Babasından.

Qucaqda yox, arzularda, 

istəklərdə o böyüyür, 

zaman adlı müəllimi, 

açıq-aydın, düşüncəli, 

əsən yelə, daşan selə 

o, siyasi bir ad verir. 

Onun uzaqgörən gözü, 

duyan qəlbi, yazan əli 

ölkələrin tarixinə 

tarixi məlumat verir.

Cilvələnir, rəngə girir 

dünya bəzən röya kimi.

Dəmir Yumruq Sərkərdəmiz 

Dan yerinə – bir şeh gəlib.

Qarşısında Yer üzünün 

xəritəsi – dünya kimi. 

Bəşərin də taleyinə 

yeni bir cavabdeh gəlib.

Türkiyədən həkim gəlib

Uzman həkim Musa Kılıça

(Nəğmə mətni)

Türkiyədən həkim gəlib, 

gör kim gəlib –

Musa Kılıç. 

Bir eşq gəlib, həvəs gəlib.

Ərdoğanın nəfəsindən 

isti, doğma nəfəs gəlib.

Musa Kılıç İlham dedi

ilk dəfə bu dostluğa 

mən də bir carçıyam dedi.

Bəndlərə tale yazmağa 

haqdan araçıyam dedi.

Yer işıqlı, hava gözəl,

Həkim məlhəmi tər-təmiz.

Qoşulun, qoşulun bizə,

Musa Kılıç nəğməmizə.

Nəğmə bizə,

Məlhəm sizə!

Arif Mehmandosta

Nəğmə oxuyurdu Arif yolboyu, 

məni ovsunlayan o səsdə nəydi?!

Oğlu Atillanın mübarək toyu

Araz sahilində 

bir təntənəydi.

Onda Günay xanım bir ana kimi 

oynadı, yorulub doyana kimi.

Fatimə xanım da – 

qalxdı nənəsi 

qoşulub oynadı ona nəvəsi.

Hamı sevinirdi – dost, qohum olan, 

öpürdü Arifin ağ saçlarından.

Mənim saçlarıma bənzər o saçlar 

mənim də 

ruhumu oxşayırdılar.

Muğanlı əfsanəsi

Qasım Abdullayevə minnətdarlıq

Qasım müəllimə hörmət, ehtiram, 

o, qardaşəvəzi, dostəvəziymiş.

Bir mühəndis kimi mən tanıyıram, 

sən demə, 

Muğanlı əfsanəsiymiş.

Şəxsi büdcəsindən kəsib bir qədər 

qəbristan yoluna yetirib nəzər.

Bir hasar çəkdirib yollar uzunu, 

yerdən təmizlədi yerin tozunu.

Yağışdan, palçıqdan aman yoxuydu, 

kənd də atasına rəhmət oxutdu.

Bəs sonra?

Muğanlı xəstəxanası! – 

deməyib xərcini hələ bir kəsə.

– Heç kəs naxoşlayıb, xəstə olmasın, – 

deyirlər, 

deyibmi kənddə kiməsə?

Sadə bir insandı Qasım müəllim, 

dərsdə – tələbələr ürək açırlar.

Kafedra müdritək – müdrik, mülayim, 

professor, – deyib, suallaşırlar.

Qasım müəllimə hörmət, ehtiram, 

o, qardaşəvəzi, dostəvəziymiş.

Bir mühəndis kimi mən tanıyıram, 

sən demə, 

Muğanlı əfsanəsiymiş.

Xatirə qızıma

Qızım mənə zəng vurur: 

– Ata, necəsən? – deyir.

Dünyanın ən müqəddəs 

səsini bəxş eləyir. 

Mən də öz aləmimdə 

qoruyuram o səsi.

Ata ziyarətidi, – 

yaşa, övlad Töhfəsi!

Bakı şəhəri,

12.12.2024

Günəşi gətirən qız

Günəşi aparan qız!

Günəşi gətirən qız!

Dibçəklərdə gül əkib, 

günəşi bitirən qız!

Yorulmasın o əllər, 

günəş ilə bərabər, 

şüşələri silən qız!

Günəşin rəfiqəsi, 

günəşə çevrilən qız!

Şairlər oyaq qalır

– Bir işin varmı, şair, 

necə keçir günlərin?!

Elə ki, iş yerimi 

öyrəndilər, bildilər, –

-Yenə başın qarışar, 

iş yaxşıdı, – deyirlər. 

Təbrik də eləyirlər.

Xəbərsizdi, təəssüf, – 

bir para oxucular, – 

oxuduğu misranın 

neçə variantı var. 

Şairlər oyaq qalır, – 

nə bir vərəq ağ qalır, – 

bir sözün arxasınca 

düşürsən tapanacan.

Tapa bildinmi, haçan?!

Pozursan yaza-yaza, 

yazırsan poza-poza.

Soruşma nədən, niyə?

Qayıt görüm geriyə, 

hardaydı, o qafiyə…

Bir dekan varıydı

Baş laborant Güldanə xanımın 

xatirəsinə

Bir Dekan varıydı, belə, birtəhər, 

gözü seçməyəni ayaqlayardı.

Müəllim, tələbə görəndə şişər, 

rektoru görəndə arıqlayardı. 

Hərdən stoluna yumruq vurardı, 

deyərdi, Dekanam, o da təzəydi.

Oxlov udan kimi dimdik durardı, 

daimi bir nida işarəsiydi. 

Bir prorektorun keçər yanından, 

biz birik, desə də, ayrı gəzərdi.

Göstəriş verərdi onun adından, 

gedib əl tutanda, dizi əsərdi. 

Bizə gah toxunar, gah ilişərdi, 

bir az əsəbiydi, bir az da qıvraq.

Fənnini bilmirəm, necə bilirdi, 

şərikli dərslik də yazmışdı bir vaxt. 

Hamıdan ağıllı, hamıdan təmiz, 

hamıdan fərqlənən inadkarıydı. 

O da tələbədən almağa həris, 

köhnə iş yerindən adətkarıydı. 

Tez-tez yoxlayırdı Baş laborantı, 

yerində yoxdursa, təcili iclas. 

Yuxarı-aşağı xəbər çatardı, 

telefon əlində müsbət bir obraz!

Rektorun əmrilə getdi o dekan, 

gördük hər üzünü zalım həyatın.

Bizə salam verdi, salam almayan, 

Dekan insan oldu, gözünüz aydın!

Yanvar, 2002-ci il

Şəlalə gülüşlər

Mən yeniyetmə bir cavan, 

sən bir az uşaq olaydın. 

Mən ayıq, təmkinli, filan, 

sən yenə şıltaq olaydın. 

O şəlalə gülüşünə 

qataydın bu “Can!” səsini.

Açaydın sən o gözləri, 

o Tanrı pəncərəsini!

Hərdən mənə baxaydın, 

yandıraydın-yaxaydın.

Yuxum gəlir, deyəydin, 

məni sehrləyərdin. 

Laylayını çalaydım, 

uçaydın, ucalaydın. 

Budaqları əyəydim, 

gündən kölgələyəydim. 

Gözdən, nəzərdən uzaq, 

sən yuxulu, mən oyaq. 

Deyəydim, ay durnalar, 

oxumayın, oyanar…

Nəvəm Nəriman Həsənzadəyə

Oğlum, cəmiyyətdə bir az ayıq ol, 

bilirəm, həyatda onsuz da paksan.

Məni tərifləmə, 

mənə layiq ol, 

sən onda mənsiz də tanınacaqsan. 

Onda deyəcəklər, filankəsdi bu, 

şair Nərimanın oğul nəvəsi.

Nə deyim, 

başqa bir yolun da yoxdu, 

axı, babanın da sənsən əvəzi. 

Məni danan olsa yanında sənin, 

sus, səbr deyiblər aparar, oğlum.

Üzü qara olsun bu zəmanənin, – 

mən kiməm,

Tanrını danan var, oğlum. 

Kiminsə gözündən qaçıb yuxusu, 

kimsə, narazıdı öz taleyindən. 

Qoy sənin sabahın uğurlu olsun, 

gələcək günlərə, 

salam indidən!

Ay gülərüz

Saat 5-ə işləyir, 

bir az qalır səhərə, 

günəşin şəfəqləri 

yayılacaq şəhərə.

Dünya öz yuxusundan 

oyanacaq bir azdan, 

sonra sən gələcəksən, 

qapını açacaqsan. 

Üzündə bir təbəssüm, 

girəcəksən içəri, 

süfrəni açacaqsan, 

sonra da dərmənləri…

Bax, beləcə başlayır

hər günümüz, ay SEVİNC!

Mən sənə minnətdaram, 

ay gülərüz, ay SEVİNC!

16 iyul, 2024

Gecə saat 05:40

Dərdiş

(Nəğmə mətni)

Səndən nigaran qalmışam, 

insafın hardadı, dərdiş?!

Sən hardasan, mən ordayam, 

canım da ordadı, dərdiş.

Sən əzizim, mehribanım, 

necə susum, necə danım?!

Sənsiz günüm-güzəranım 

gözə bir pərdədi, dərdiş.

Sözümü saxla yadında, 

ovsun var sənin adında.

Kölgəm ayağın altında, 

yanında – yerdədi, dərdiş.

Sənin

Yanında deyiləm, gələm görüşəm, 

könlünü könlümcə oxşayam sənin. 

Əlindən yapışam, qolundan tutam, 

nazını çəkməyə başlayam sənin.

Təbiət dəyişə nola, birtəhər, 

tökülən qayıda, dola birtəhər. 

Payızı vermişəm yola birtəhər, 

bu qışı qoynunda qışlayam sənin. 

Kəkliklər oxuyur daşda, qayada, 

səni də kəkliyin səsi oyada.

Bir qəm görməyəsən qəmli dünyada, 

mən də sağlığına yaşayam sənin.

Üç qardaş nağılı

Uşaqlar üçün

Onlar üç qardaşıydı, 

böyük qardaş – başıydı. 

Ortancıl – ortadaydı, 

kiçiyinə – ataydı,

sağ və salamatıydı. 

Kiçiyi – sadə, həssas, 

yoldaşı – darda qoymaz…

Hansı alicənabdı?

Hansı sadədi, safdı?

Varmı bir xeyirxahı?

Bu dünyadan agahı?

Seçin, deyin özünüz, 

nə desəniz, yüzə-yüz!

Şərikəm mən də sizə, 

Gələn söhbətimizə 

gələn dəfə başlayaq, 

Qalibi alqışlayaq.

Salam ver

Gördüyün yerləri kökündən tanı, 

Cığıra salam ver, izə salam ver. 

Üzün dar günündə dərmanın olsun,

Yanağa salam ver, üzə salam ver. 

Zərif gözəlliyi həyat çox sevir, 

Həyatın başına üzərrik çevir. 

Yaxşılığı ucalt, pisliyi devir,

Doğrunu salamla, düzə salam ver. 

Göylərin hər yeri torpağa əziz, 

Torpağa baxırsan, dalğalı dəniz.

Dünyanın hər yeri müqəddəs, təmiz,

Birə hörmət göstər, yüzə salam ver. 

Təzə niyyətlərlə açılır sabah,

Təzə duyğularla əriyir günah.

Hər şeyi bizimçün yaradıb Allah,

Tanrını qucaqla, bizə salam ver. 

Ətrafa, çevrəyə, çərəyə and iç, 

Ürək and yeridi, ürəyə and iç. 

Zəlimxan yediyi çörəyə and iç,

Zəlimxan dediyi sözə salam ver. 

Sən ol

Səni dönə-dönə salamlayıram,

Sən qoşmam, sən laylam, sən bayatım ol.

Dünyaya gəlməyim getmək üçündür,

Mənim ilk sevincim, son saatım ol. 

Düzləri dolaşam, dağları aşam,

Gərək çaylar kimi qaynayam, daşam. 

Yerlərə sığmayan toyum, tamaşam,

Göylərə sığmayan büsatım sən ol. 

Düşünüb, daşınıb dərinləşərəm,

Kölgəndə dincəlib sərinləşərəm. 

Şirin şeylər görüb şirinləşərəm,

Şəkərim, şərbətim, nabatım sən ol. 

Həm yağdı, həm baldı, həm duz, həm çörək,

İlhamlı təbiət, nəğməli ürək. 

Mənasız bir dünya nəyimə gərək,

Mənası bol olan həyatım sən ol. 

Sən gül, qoy üzümə gülən dan olsun,

Canımın üstünə gələn can olsun. 

İstəsən Zəlimxan Zəlimxan olsun,

Mənim uçmaq üçün qanadım sən ol! 

Mən və dünya

Canımdan qəlbimə bir işıq düşə,

Nur meydan oxuya ulduza, Aya.

Mən də şükür deyəm, şükür oxuyam 

Ulu Yaradanın verdiyi paya. 

Dünya dolaşmaya ayağa, ələ,

Nə yüküm daş ola, nə dərdim şələ. 

Tanrının qüdrəti içimdən gələ,

Səsimdən titrəyə hər daş, hər qaya. 

Qızınar od-ocaq, isinər otaq,

Şirin nəğməsini oxuyar dodaq.

Halaldan kök olsa, halaldan budaq

Qurtarmaz bərəkət, tükənməz maya. 

Bezdim yarımçıqdan, qaçdım yarımdan,

Nə həyatdan doydum, nə də yarımdan. 

Saraylar qurardım arzularımdan

İllər zəhmətimi verməsə zaya. 

Doğru əyilməyə, düzlər düz ola,

Həqiqət, məhəbbət üzbəüz ola. 

Sağlam can, saf ürək, nurlu göz ola,

Baxdıqca baxaydım mən bu dünyaya. 

Ulu Tanrım

Ulu Tanrım, artır mənim dərdimi,

Kərəm kimi yandır, yandır, kül eylə. 

Həm alışım, həm tutuşum, həm yanım, 

Külümü də küləklərə dil eylə. 

Can hayında xəstə bir can görəndə,

Nahaq yerə tökülən qan görəndə,

Bir yananı, bir yandıran görəndə,

Göz yaşımı dəniz eylə, sel eylə. 

Ulu Tanrı, sən işində peşəkar,

Məni duymaz, qaya laldı, meşə kar. 

Dərd sarıdan məni qoyma boş-bekar,

Harda olsam mənə sarı əl eylə. 

Sənin işin dərdlərimlə yaşamaq,

Mənim işim bu dərdləri daşımaq. 

İşim düyün, bəxtim qara, saçım ağ,

Qəbrimi qaz, sinəm üstdən yol eylə. 

Çiçəyini, qanqalını dərəndə,

İki gözüm nələr gördü viranda. 

Əsirgəmə, Zəlimxanı görəndə

Qəmini də, qəhrini də bol eylə.  

Həyatı duymaq

Ürək də, baxış da, könül də, göz də

Dünyanı dərindən duymaq üçündür. 

Öpüb bu torpağı duz-çörək kimi,

Gözünün üstünə qoymaq üçündür.

Sevdiyin nə varsa, sənin yarındı,

Ətək çiçəyindi, zirvə qarındı. 

Allah nə veribsə, insanlarındı,

Hamısı el üçün, oymaq üçündür. 

Qızıl boza çalır, yaşıl sarıya,

Dünənin gözəli dönür qarıya. 

İllər ömrümüzü bölür yarıya,

Günlər vaxtımızı saymaq üçündür. 

Yüz il qan axsa da qanlı yaradan,

Həqiqət canlıdı, çıxmaz aradan. 

Boşa yaratmadı sözü Yaradan,

Səs, dərdi dünyaya yaymaq üçündür.

Minnətli çörəyi heç zaman yemə,

Sevgiyə, sevincə bəsimdir demə. 

Zəlimxan, torpaqdan can əsirgəmə,

Canlar bu torpağa qıymaq üçündür.

Can deyib, can eşitmişik 

Dadıb meyvəsini, görüb sehrini, 

Budağa can deyib, can eşitmişik. 

Qızınıb odunda, hərarətində,

Ocağa can deyib, can eşitmişik.

Ömür səsli olub, soraqlı olub,

Sorağı olanlar maraqlı olub. 

Evimiz həmişə qonaqlı olub,

Qonağa can deyib, can eşitmişik.

Fikri, düşüncəni, duyğunu yığır, 

Həyat qəlbimizə gör necə sığır. 

Dönüb ziyarətə hər yol, hər cığır,

Bulağa can deyib, can eşitmişik.

Arzular müqəddəs, diləklər təmiz,

Böyüklük önündə diz çökmüşük biz. 

Sözü əlifbamız, səsi himnimiz,

Uşağa can deyib, can eşitmişik.

Zirvə şöhrət tapır qarlı başıyla,

Vətən vətən olur vətəndaşıyla. 

Ulu tarixiylə, qədim yaşıyla

Torpağa can deyib, can eşitmişik.

Gedənlərə

Torpaq yön çevirib üzünə baxmaz,

Əlində zəhərli aş gedənlərə. 

Şeytan şərik olar, iblis yol verər,

Həqiqət yolunu çaş gedənlərə.

Yüz yandan çıxsa da, bulaq neyləsin,

Min nəğmə oxusa, dodaq neyləsin. 

Həyat nə danışsın, torpaq neyləsin, 

Gözü də, könlü də daş gedənlərə.

Eninə, boyuna qalxır, yüksəlir,

Mənasız hay-küylər qulağı dəlir. 

Mənim bu dünyada yazığım gəlir,

Dünyadan əlləri boş gedənlərə.

Üyüdər az dəni, çox unluq eylər,

Kəsməz sularını, axınlıq eylər.

Allahın özü də yaxınlıq eylər,

Allahın özünə xoş gedənlərə.

Boşuna getməsin zamanın, anın,

Həqiqət yolunda qoy çıxsın canın. 

Canı qurban olsun qoy Zəlimxanın,

Həyatda baş gəlib, baş gedənlərə. 

Dünya gözəlindi, 

gözəlliyindi

Dağların döşündə açan gülə bax,

Dünya gözəlindi, gözəlliyindi. 

Bir könül istəsən, min könülə bax,

Dünya gözəlindi, gözəlliyindi. 

Qayası hündürdü, çəkisi ağır,

Yer göyün üzünü süd kimi sağır. 

Bir gün Günəş doğur, bir gün qar yağır,

Dünya gözəlindi, gözəlliyindi. 

Yayılır hər kəndin, şəhərin üstə,

Hər gün səhər gəlir səhərin üstə. 

Atın, üzənginin, yəhərin üstə,

Dünya gözəlindi, gözəlliyindi. 

Sənindi, mənimdi çörəyi, suyu,

Zövqü, ehtirası, bayramı, toyu. 

İncə gözəlliyin qoynunda uyu,

Dünya gözəlindi, gözəlliyindi. 

Ağası, nökəri, bəyi, xanı var,

Gözəllik uğrunda çıxan canı var.

Nə qədər bu yurdun Zəlimxanı var,

Dünya gözəlindi, gözəlliyindi. 

Gəlir

Hər yerdən görünən uca bir dağam, 

Günəşim doğulur, dumanım gəlir. 

Məni ucada tut, hündürdə saxla,

Min il yaşamağa gümanım gəlir. 

Həyatda nə qədər dəyişmələr var, 

Ağır imtahanlar, döyüşmələr var,

Qarşıda qıfılbənd, deyişmələr var,

Sazım meydan açır, kamanım gəlir.

Bir addım irəli, bir addım geri,

Şirindi nəğməsi, şirindi şeri. 

Keçən günlərimin boş qalmaz yeri,

Həyatda ikinci zamanım gəlir.

Əsrin iki payı yaşıma düşdü,

Ağrılar, acılar başıma düşdü. 

Sular zəhər oldu, aşıma düşdü,

Təzə bir  səliqəm, sahmanım gəlir. 

Boyu özü kimi bəstə Zəlimxan,

Sözləri güllərdən dəstə Zəlimxan,

Sabah sağalacaq xəstə Zəlimxan,

Mənim bu sözlərə imanım gəlir. 

Məmməd Aslan, 

Musa Yaqub, 

Zəlimxan Yaqub 

Üçündə də ruh sığalı, əl zərifliyi,

Üçündə də könül eşqi, dil zərifliyi,

Üçündə də qaya səbri, gül zərifliyi – 

Məmməd Aslan, 

Musa Yaqub, 

Zəlimxan Yaqub. 

Üçünün də saçlarına vaxtsız yağıb qar,

Başlarına oyun açıb candakı azar. 

Üçünün də yazısını fələklər yazar –

Məmməd Aslan, 

Musa Yaqub, 

Zəlimxan Yaqub. 

Şair qəlbi nə deməkdi, bax gör nələr var,

Orda neçə yanmış kənd var, batmış şəhər var.

Üçündə də titrəmələr, əsməcələr var –

Məmməd Aslan, 

Musa Yaqub, 

Zəlimxan Yaqub. 

Bir də gördün, səyyah kimi zirvələr aşdı,

Bir də gördün, çaylar kimi qaynadı, daşdı. 

Üçünün də təbiətlə bağrı badaşdı –

Məmməd Aslan, 

Musa Yaqub, 

Zəlimxan Yaqub. 

Başımızda dostlar vardı, indi hardadı,

Toyuq kimi ya hindədi, ya da tardadı. 

Bir millətin üç şairi bu gün dardadı –

Məmməd Aslan, 

Musa Yaqub, 

Zəlimxan Yaqub. 

Saza döndü, neyə döndü, rübaba döndü,

Hər misrası eşqə döndü, əzaba döndü.

Nağıl kimi şirinləşdi, kitaba döndü  –

Məmməd Aslan, 

Musa Yaqub, 

Zəlimxan Yaqub. 

Hər üçünün ürəyində ağrı-acı var,

Hər üçünün şeriyyətdən qızıl tacı var. 

Hər üçünə bu torpağın ehtiyacı var –

Məmməd Aslan, 

Musa Yaqub, 

Zəlimxan Yaqub. 

Sözlərində görünməmiş silah gücü var,

Ruhlarında min sel gücü, min ah gücü var. 

Hər birinin ilhamında Allah gücü var –

Məmməd Aslan, 

Musa Yaqub, 

Zəlimxan Yaqub. 

Yazmışam

Nə yazdımsa səninkidir, sənindir, 

Saya-saya tellərini yazmışam. 

Dodağından bal süzülüb dilinə,

Şirin-şirin dillərini yazmışam.

Min sual var hər dolaşıq cavabda,

Yazdıqlarım kitabdadı, kitabda. 

Bu dəftərdə, bu qələmdə, bu canda,

Ömrün ötən illərini yazmışam.

Sirdaşısan hey axşamın, hey danın,

Həmi boldu, həmi dardı meydanın. 

Aramızda fitva salan şeytanın,

Fəndlərini, fellərini yazmışam.

Bu şərəfdi, bu şöhrətdi, bu şandı,

Çiçək-çiçək toplamışam bu andı. 

Məni sevən bir dünyadı, cahandı,

Səni sevən ellərini yazmışam.

Cəfa çəkmək nə zülümdü, nə zəhmət,

Göz nurudu, can südüdü bu sənət. 

Zəlimxandan Zəlimxana məhəbbət,

Çiçək-çiçək tüllərini yazmışam.

Şirindi

Neçə rəngdə neçə qoşma yazmışam,

Doqquzu da bir-birindən dərindi. 

Bir ağacdı hər birinin kölgəsi,

Gün altında yarpaqları sərindi. 

Aydan işıq, Günəşdən zər istəyir, 

Nələr varsa, ruh təzə-tər istəyir. 

Qoşma yazmaq bir az hünər istəyir,

Meydan burda igidindi, ərindi. 

Özümündü nahamarı, hamarı, 

Hər birinin öz naxışı, tumarı. 

Sevgidəndi, kədərdəndi damarı,

Hər saatı bir sədadı, bir ündü. 

Bir də gördün, dumanları saçıldı,

Bir də gördün, qaş-qabağı açıldı. 

Hər birində ilahidən pıçıltı, 

Bir də gördün, ağ duvağa büründü. 

Hər birinin ayrıca bir dadı var,

Qohumu var, doğması var, yadı var. 

Hər birində Zəlimxanın adı var,

Dadı-tamı yağdan-baldan şirindi. 

İnam 

Hələ çoxlarına şərəf olacaq,

Hələ çoxlarına şan verəcəksən. 

Qanı qaçmışların qolundan tutub,

Sağlam damarından qan verəcəksən. 

Çiçəkli aranın, güllü dağın var,

Çiçəyi burnunda yaşıl tağın var.

Hələ Günəş kimi parlamağın var,

İşıq paylayacaq, dan verəcəksən. 

Çaylardı dolaşan coşqun qanında,

Əbədi ömür var bircə anında. 

Min ilin suyu var sənin canında,

Hələ çox cansıza can verəcəksən. 

İşıq kimi yayıl, nur kimi paylan,

Yarası olanın hoyuna hoylan. 

Çıx bir az millətin içinə, boylan,

Nə qədər döşəkdə yan verəcəksən. 

Böyük ağrıların əzabı səndə, 

Zəlimxan, dünyanın hesabı səndə. 

Bütün sualların cavabı səndə,

Bütün cavabları sən verəcəksən. 

Bulaq qədər

Hələ bu dünyaya lazım olacam,

Ürəkdə çatılan hər ocaq qədər. 

Yaşamaq haqqı var mənim ömrümün,

Allahın verdiyi halal haq qədər. 

Tanrıdan bəndəyə nemətəm, payam,

Könüllər isidən baharam, yayam. 

Elə bilərəm ki, dənizəm, çayam,

Axsam hər ürəyə bir bulaq qədər.

İşlərim düşsə də, tərsə, düyünə, 

Düşmədim zamanın yersiz küyünə. 

Yaxınam Allahın böyüklüyünə

Can qədər, göz qədər, həm qulaq qədər. 

Dünyada nə var ki, həyatdan şirin,

Başımı istəsə, canımı verin.

Başına mən dönüm anamız Yerin,

Yerim var qoynunda bir qucaq qədər. 

Zəlimxan, ayrılıq aranı vursa, 

Günlər güllərimi kültək qovursa,

Küləklər odumu göyə sovursa

Yenə yaşayacam bu torpaq qədər. 

Bəstələnmişəm

Sözlərim heç kəsin çıxmaz yadından,

Qədim nəğmə kimi bəstələnmişəm. 

Neçə baxışları kama yetirib,

Neçə qucaqlarda dəstələnmişəm. 

Mən ev sahibiyəm, deyiləm qərib,

Gözüm hər yamacdan bir çiçək dərib. 

Məni yer üzünə Tanrı göndərib,

Üst qatda üst olub üstələnmişəm. 

Sirri olanlara sirdaş olmuşam,

Gedənə, gələnə qardaş olmuşam. 

Həm ağac olmuşam, həm daş olmuşam, 

Duzlu dodaqlarda püstələnmişəm.

Sözdən mayalanıb adətim, peşəm,

Sözdən qanadlanıb ağacım, meşəm. 

Nə qədər dodaqdan söz götürmüşəm,

Nə qədər ürəkdə istilənmişəm. 

Mənim sıramdadı Adəmim, Nuhum,

Uzun ömürlərə qohumam, qohum. 

Zəlimxan, cavandı ürəyim, ruhum,

Heç kəs deməsin ki, xəstələnmişəm. 

Var olsun

Ay ana, yeni bir Zəlimxan yetir,

Səsi saza düşsün, tarda car olsun. 

O, elin qəlbini eşidə bilsin,

El onun qəlbindən xəbərdar olsun. 

Gülməz gözlərində nə yaşıl, nə al, 

Budaq çürükdürsə, meyvələri kal.

Sözü anlamırsa, ürək laldı, lal,

Səsi eşitməyən qulaq kar olsun. 

Kimi yavaş gedər, kimi də yeyin,

Yolçular yolundan olmasın, deyin.

Yolundan qalmasın nə baş, nə beyin, 

Ürəyi olana ürək var olsun. 

Onu qorxudammaz nə qar, nə külək,

Həm yerdə insandı, həm göydə mələk.

Ürəkdən danışan şairin gərək

Axçası, boxçası da dolu bar olsun. 

Zəlimxan, dənizdə dalğa var demək,

Dalğası var isə, hava var demək. 

Şairin səsində dünya var, demək,

Şairi var olan dünya var olsun! 

Bir-bir  

Mənim yazdıqlarım yerdə qalarmı,

Hamısı düşəcək kitaba bir-bir. 

Böyük mətləbləri, böyük dərdləri

Düzənlər düzəcək hesaba bir-bir.

Nələri gətirdim, nələri yada,

Uzağa, yaxına saldım səs-səda. 

Ağrılar, acılar çox-çox olsa da,

Dözdüm hər ağrıya, əzaba bir-bir.

Yaralı nəğmətək dodaqda yandım,

Gövdədə alışdım, budaqda yandım. 

Kömürdə alışdım, ocaqda yandım,

Döndüm köz üstündə kababa bir-bir.

Kimini sürdürüb, kimini sürüb,

Kimini daş kimi divara hörüb. 

Allah, bir ömürdə gör nələr görüb,

Baxıram günaha, savaba bir-bir. 

Heç bir şey çevrilib, hər bir şey oldu, 

Göyüm yerə döndü, yerim göy oldu. 

Zəlimxan saz idi, döndü ney oldu,

Düzüldü dərdlərim rübaba bir-bir.

Olmalıydı

Söz var idi, göz var idi nə qədər,

Olacaqlar olmalıydı, oldu da. 

Qan görünüb anaların saçında,

Tellərini yolmalıydı, yoldu da. 

Bu ömürdü, kim yıxıla, kim yıxa,

Nərdivandı, kim dırmaşa, kim çıxa.  

Yaman gözlər qoyardımı gün çıxa,

Gül yanaqlar solmalıydı, soldu da. 

Tanıyıram bircə-bircə adını,

Mən bilirəm ağrıların dadını. 

Sevinc nədi, yorğa sürə atını,

Ağrı cana dolmalıydı, doldu da. 

Öz qanını hortum-hortum hortladıb,

Paxılların çiçəyini çırtladıb.

Dəli könlüm ürəyimi çartladıb,

Yarıyolda qalmalıydı, qaldı da. 

Ay Zəlimxan, pərdələnib, tellənib,

Gözəlləşib, göyçəkləşib, güllənib.

Sənin sazın qəm üstündə dillənib,

Qəm havası çalmalıydı, çaldı da. 

Kimliyim

Dünənə heç zaman güllə atmadım, 

Keçmişi hörmətlə ananlardanam. 

Duydum tarixləri bir tarix kimi, 

Hər şeyi incədən qananlardanam. 

Heç vaxt baş vermədim divanəliyə,

Öyrətdim özümü pərvanəliyə. 

Düşmənəm əzəldən biganəliyə,

Soyuq baxışlardan donanlardanam. 

Budaq ucadadı, kök dərindədi,

Ömür gah bürküdə, gah sərindədi. 

Poladım, dəmirim öz yerindədi,

Zaman deməsin ki, sınanlardanam. 

Nə qədər dastandı, nə qədər əsər,

Gözümdə həvəs var, sözümdə kəsər.

Xalqın varlığına saldıqca nəzər,

Özümü bəxtəvər sananlardanam. 

Zəlimxan, həmişə haqqa sarıyam,

Həqiqət balını çəkən arıyam. 

Ulu babaların yadigarıyam,

Onlar məndən olub, mən onlardanam. 

Əbədiyyət

Oyur qayaları, oyur daşları,

Sular dərələrdən axır beləcə. 

Bulud göy üzünə çəkir qamçını,

Şimşəklər şığıyır, çaxır beləcə. 

Tüstü fəryadıdır, duman ahıdır,

Torpaq yer Tanrısı, yer Allahıdır. 

Günəş göy üzündə sevgi şahıdır,

Yandırır beləcə, yaxır beləcə. 

Ürəyə yerləşib dodağa sığmır,

Ağac bar verəndə budağa sığmır. 

Dənizlər sahilə, yatağa sığmır,

Çaylar yatağından çıxır beləcə.

Yerdən qüvvət alar, göydən pay alar,

Uzun yaşamağa haqqı-say alar.

Ərimir, çürümür məğrur qayalar,

Gözünün yaşını sıxır beləcə.

Keçmişi düşünür, sabahı anır,

İncə hisslər ilə alışır, yanır. 

Bəndə yer üzündən göyə boylanır,

Allah göy üzündən baxır beləcə.

Sən mənim qolumdan 

tutursan indi

Sən mənim qolumdan tutursan indi,

Gör gözüm önünə haralar gəlir.

Qismətim qırıldı, yarıda qaldı,

Fikrimə bütövlər, paralar gəlir. 

Əl aşa yetməmiş, baş daşa yetdi,

Boz yellər ömrümü apardı, getdi. 

Mənmi tez qocaldım, zamanmı ötdü,

Qəlbimə şübhələr, qaralar gəlir. 

Əsa istəyirəm, səndən bir əsa, 

Yeriyə bilmirəm yol basa-basa. 

Bu gün toydan çıxıb gedirəm yasa,

Yadıma sağalmaz yaralar gəlir. 

Ürəyim yenə də çıxır çətindən,

Güc alır torpağın bərəkətindən.

Otların, suların təravətindən,

Çarasız dərdimə çaralar gəlir. 

Zəlimxan, minmişəm xəyal atıma,

Təkcə xəyallardı çatan dadıma. 

Ağlıma, hissimə, xəyalatıma

Talanmış bostandan uralar gəlir.

5-6 avqust, Almaniya

Mənbə: https://edebiyyatqazeti.az/

Şeir nədir?

Şeir mənim ürəyimin qanıdır,

Qansız ürək yaşayarmı dünyada?!

Şeir məni el-obada tanıdır,

Necə verim bu şöhrəti mən bada!?

O, paklığın saf arzular dilidir,

Tanrı çalan rübab dinir o dildə.

Haqq səsinin o bəmidir, zilidir,

Neçə-neçə qəlb isinir o dildə.

Hər nəğməsi amalıdı ellərin,

Şah pərdəsi Koroğlunun cəngidir.

Sözlərinə ətri hopub güllərin,

Misraları əlvan çiçək rəngidir.

Ulu Tanrım, rəhmin gəlsin bəndənə,

İmdad elə, ilham pərim küsməsin.

Göstərməsin tərs üzünü o mənə,

Qoy təbimə xəzan yeli əsməsin.

Şeir mənim ürəyimin qanıdır,

Qansız ürək yaşayarmı dünyada?!

Şeir məni el-obada tanıdır,

Necə verim bu şöhrəti mən bada!?

Muğayat olun!

Uymayın, cavanlar, şər əməllərə,

Namusdan-qeyrətdən muğayat olun.

Ər oğlu ərlərin varisləriyik,

Şərəfdən-şöhrətdən muğayat olun!

Biz salam vermişik, salam almışıq,

Qayğı göstərmişik, qeydə qalmışıq.

Zülmət beyinlərə ziya salmışıq,

O ali sərvətdən muğayat olun!

Kişilər tanınıb təmiz ad ilə,

Əsil-nəcabətlə, yaxşı zat ilə.

Ağılla, idrakla, etiqad ilə

Keçmişə hörmətdən muğayat olun!

Mərdlik babalardan əziz mirasdı,

O bizə məxsusdu, o bizə xasdı.

Xalqım ibtidadan qədirşünasdı,

İnsafdan-mürvətdən muğayat olun!

Millətim mətindi, sözün doğrusu,

Bir əlində oddu, bir əlində su.

Ürək güvəsidi vicdan ağrısı,

Saflığa rəğbətdən muğayat olun!

Babanlıyam, dözüm məziyyətimdi,

Düzlük, əyilməzlik əziyyətimdi.

Eşidin, bu sizə vəsiyyətimdi,

Mehri-məhəbbətdən muğayat olun!

İndi qanmışam

Bu sərsəm dünyadan baş açmadım heç,

İlahi, necə də mən nadanmışam!

Əqidə uğrunda, məslək yolunda

Ocağa qalanıb, oda yanmışam.

Bir kövrək rübabın bəm səsiyəm mən,

Haqqı ölənədək sevəsiyəm mən.

Böyük Füzulinin nəvəsiyəm mən,

Sitəm nəhrəsində çalxalanmışam.

Atəşli qəlbimdə qaynayır qanım,

Yaman gözdən iraq, babatdı canım.

Nə söz söykəyim var, nə də həyanım,

Qələmə, ilhama arxalanmışam.

Dövran bəyənmədi iti dilimi,

Vaxt oldu çırpdılar hey mitilimi.

Ucuz  söhbətlərdən üzüb əlimi,

Mənliyi hər şeydən uca sanmışam.

Haldan-hala düşür ovqatım müdam,

Gah çiçəkli yazam, gah qarlı qışam.

Özüm də özümə heyran qalmışam,

Nə qədər dözümlü bir insanmışam?!

Babanlıyam, qüssə saldım ürəyə,

Durdum dərdlər ilə kürək-kürəyə.

Ömrün doxsanını verib küləyə,

Həyatın dadını indi qanmışam.

Ana qəbri

Qarşımda köhnəcə, misgin bir məzar,

Oxunmur tarixi, bilinmir yaşı.

Yanına nə gələn, nə də gedən var,

Əyilib, kiçilib çopur başdaşı.

Durmuşam önündə dili-ağzı lal,

Donub, buz bağlayıb gözümdə yaş da.

Cınqır çəkməyə də yox məndə bir hal,

Qalıb nə huş başda, nə ağıl başda.

Əzizdir bu qəbir mənə, çox əziz,

Burda uyqudadır nakam bir gəlin.

Sızlayan qəlbimi qınamayın siz,

O mənim doğmaca anamdır, bilin!

Onun gül üzünü örtəndə torpaq,

Hələ dil açmamış körpə olmuşam.

Vayım-şivənimlə bağır yararaq

Qohumlar qəlbində qəlpə olmuşam.

Adını qızıma qoydum ki, bəlkə

İsti nəfəsini evimdə duyum.

Uşaq xülyasına uydum ki, bəlkə

Analıq mehrini mən indi duyum.

Amma illər ötdü… Məzarı üstə

Seyrəldi günbəgün gəliş-gedişim.

Gah “vaxtım” çatmadı, gah düşdüm “xəstə”,

Heç düz sarımayıb əzəldən işim…

Baxıram ətrafa, gözüm dağlanır,

Türbələr görürəm min cah-cəlallı.

Ürəyim içimdə od tutub yanır,

Bircə bu qəbirdir belə zavallı.

Müdam üz-üzədir qarla-yağışla,

Bəzən qamçılayır külək də onu.

Bağışla, mümkünsə, ana, bağışla,

Cibi boş, dərdi çox şair oğlunu.

Qocalmağa tələsməyin

Bu zalım qocalıq ah, nə yamanmış!

Ağarıb saç-saqqal, qırışıb üz də.

Dağ başına qonmuş qatı dumanmış,

Can düşüb taqətdən, tor görür göz də.

Hey göynəyir sinə, töyşüyür ürək,

Qılçalar ərinir addım atmağa.

Küt-küt ağrılardan qovuşur kürək,

Böyrək sancıları qoymur yatmağa.

Tapır azar səni, bilmirsən hardan,

Ödü, dalağı da salıb kəməndə.

Qulaqlar bezardı ofultulardan,

Yoxdur bir sağlam yer yazıq bədəndə.

Ömür güvəsidi əsib-coşmalar,

Qocaldıb insanı tez salır əldən.

Xəcalət gətirir həddi aşmalar,

Hanı xeyir görən zəhərli dildən?!

Eşidin, cavanlar, əzmli olun,

Qovun özünüzdən hirsi, acığı.

İradəli olun, dözümlü olun,

Dostu  düşmən edir qəzəb qıcığı.

Vaxtsız qocalmağa tələsməyin siz,

O, dop-dolu dərd-qəm dağarcığıdı.

Sizə ünvanlanmış bu ərzim, şəksiz

Açıq etirafın ən açığıdı.

Dünya neyləsin?

Asırıq, kəsirik bu dünyanı biz,

Min qara yaxırıq, dünya neyləsin?

Başımız çəkəni qaxınc eyləyib

Başına qaxırıq, dünya neyləsin?

Gah olur, dönürük qızmış bir nərə,

Qan örtmüş gözümüz görmür dağ-dərə.

Gah da çevrilirik müti nökərə,

Sutək lal axırıq, dünya neyləsin?

Yaman hala saldı bizi bu gərdiş,

Pis-pis əməllərə eylədik vərdiş.

Üzərdə canhacan, ilk sözü “dərdiş”,

Əslində, paxılıq, dünya neyləsin?

Meylimiz al-verə qonandan bəri

Çəkidə çəkirik hər xeyir-şəri.

Şirin arzuları, xoş diləkləri

Daşlara çaxırıq, dünya neyləsin?

Babanlı düz deyər, haqqı itirməz,

Tanrı taqsırsıza xətər yetirməz.

His-pası silinməz, qalay götürməz,

Biz qəlbi paxırıq, dünya neyləsin?

Çağır, gəlim!

Umu-küsü üzdü bizi,

İpə-sapa düzdü bizi,

Qubarlatdı qəlbimizi,

İnsaf elə, a sevgilim,

Çağır məni, çağır, gəlim!

Aralığa pəl qatdılar,

Sənə-mənə şər atdılar,

Eşqimizi alçaltdılar,

Fitnə-fəsad mən nə bilim?

Çağır məni, çağır, gəlim!

Daha yoxdur canda dözüm,

Yollarında qalıb gözüm,

Öz evimi yıxdım özüm,

Dilim olsun dilim-dilim,

Çağır məni, çağır, gəlim!

Dağ döşünə qırov düşüb,

Könlüm qəmə girov düşüb,

Kəməndinə bir ov düşüb –

İtirmə sən ilim-ilim,

Çağır məni, çağır, gəlim!

Ayrılığın bitir ayı,

Küsüşmüşük biz havayı,

Yarım yox səndən savayı,

Darıxmışam, vallah, gülüm,

Çağır məni, çağır, gəlim!

Mənbə: https://edebiyyatqazeti.az/

Şeir nədir?

Şeir mənim ürəyimin qanıdır,

Qansız ürək yaşayarmı dünyada?!

Şeir məni el-obada tanıdır,

Necə verim bu şöhrəti mən bada!?

O, paklığın saf arzular dilidir,

Tanrı çalan rübab dinir o dildə.

Haqq səsinin o bəmidir, zilidir,

Neçə-neçə qəlb isinir o dildə.

Hər nəğməsi amalıdı ellərin,

Şah pərdəsi Koroğlunun cəngidir.

Sözlərinə ətri hopub güllərin,

Misraları əlvan çiçək rəngidir.

Ulu Tanrım, rəhmin gəlsin bəndənə,

İmdad elə, ilham pərim küsməsin.

Göstərməsin tərs üzünü o mənə,

Qoy təbimə xəzan yeli əsməsin.

Şeir mənim ürəyimin qanıdır,

Qansız ürək yaşayarmı dünyada?!

Şeir məni el-obada tanıdır,

Necə verim bu şöhrəti mən bada!?

Muğayat olun!

Uymayın, cavanlar, şər əməllərə,

Namusdan-qeyrətdən muğayat olun.

Ər oğlu ərlərin varisləriyik,

Şərəfdən-şöhrətdən muğayat olun!

Biz salam vermişik, salam almışıq,

Qayğı göstərmişik, qeydə qalmışıq.

Zülmət beyinlərə ziya salmışıq,

O ali sərvətdən muğayat olun!

Kişilər tanınıb təmiz ad ilə,

Əsil-nəcabətlə, yaxşı zat ilə.

Ağılla, idrakla, etiqad ilə

Keçmişə hörmətdən muğayat olun!

Mərdlik babalardan əziz mirasdı,

O bizə məxsusdu, o bizə xasdı.

Xalqım ibtidadan qədirşünasdı,

İnsafdan-mürvətdən muğayat olun!

Millətim mətindi, sözün doğrusu,

Bir əlində oddu, bir əlində su.

Ürək güvəsidi vicdan ağrısı,

Saflığa rəğbətdən muğayat olun!

Babanlıyam, dözüm məziyyətimdi,

Düzlük, əyilməzlik əziyyətimdi.

Eşidin, bu sizə vəsiyyətimdi,

Mehri-məhəbbətdən muğayat olun!

İndi qanmışam

Bu sərsəm dünyadan baş açmadım heç,

İlahi, necə də mən nadanmışam!

Əqidə uğrunda, məslək yolunda

Ocağa qalanıb, oda yanmışam.

Bir kövrək rübabın bəm səsiyəm mən,

Haqqı ölənədək sevəsiyəm mən.

Böyük Füzulinin nəvəsiyəm mən,

Sitəm nəhrəsində çalxalanmışam.

Atəşli qəlbimdə qaynayır qanım,

Yaman gözdən iraq, babatdı canım.

Nə söz söykəyim var, nə də həyanım,

Qələmə, ilhama arxalanmışam.

Dövran bəyənmədi iti dilimi,

Vaxt oldu çırpdılar hey mitilimi.

Ucuz  söhbətlərdən üzüb əlimi,

Mənliyi hər şeydən uca sanmışam.

Haldan-hala düşür ovqatım müdam,

Gah çiçəkli yazam, gah qarlı qışam.

Özüm də özümə heyran qalmışam,

Nə qədər dözümlü bir insanmışam?!

Babanlıyam, qüssə saldım ürəyə,

Durdum dərdlər ilə kürək-kürəyə.

Ömrün doxsanını verib küləyə,

Həyatın dadını indi qanmışam.

Ana qəbri

Qarşımda köhnəcə, misgin bir məzar,

Oxunmur tarixi, bilinmir yaşı.

Yanına nə gələn, nə də gedən var,

Əyilib, kiçilib çopur başdaşı.

Durmuşam önündə dili-ağzı lal,

Donub, buz bağlayıb gözümdə yaş da.

Cınqır çəkməyə də yox məndə bir hal,

Qalıb nə huş başda, nə ağıl başda.

Əzizdir bu qəbir mənə, çox əziz,

Burda uyqudadır nakam bir gəlin.

Sızlayan qəlbimi qınamayın siz,

O mənim doğmaca anamdır, bilin!

Onun gül üzünü örtəndə torpaq,

Hələ dil açmamış körpə olmuşam.

Vayım-şivənimlə bağır yararaq

Qohumlar qəlbində qəlpə olmuşam.

Adını qızıma qoydum ki, bəlkə

İsti nəfəsini evimdə duyum.

Uşaq xülyasına uydum ki, bəlkə

Analıq mehrini mən indi duyum.

Amma illər ötdü… Məzarı üstə

Seyrəldi günbəgün gəliş-gedişim.

Gah “vaxtım” çatmadı, gah düşdüm “xəstə”,

Heç düz sarımayıb əzəldən işim…

Baxıram ətrafa, gözüm dağlanır,

Türbələr görürəm min cah-cəlallı.

Ürəyim içimdə od tutub yanır,

Bircə bu qəbirdir belə zavallı.

Müdam üz-üzədir qarla-yağışla,

Bəzən qamçılayır külək də onu.

Bağışla, mümkünsə, ana, bağışla,

Cibi boş, dərdi çox şair oğlunu.

Qocalmağa tələsməyin

Bu zalım qocalıq ah, nə yamanmış!

Ağarıb saç-saqqal, qırışıb üz də.

Dağ başına qonmuş qatı dumanmış,

Can düşüb taqətdən, tor görür göz də.

Hey göynəyir sinə, töyşüyür ürək,

Qılçalar ərinir addım atmağa.

Küt-küt ağrılardan qovuşur kürək,

Böyrək sancıları qoymur yatmağa.

Tapır azar səni, bilmirsən hardan,

Ödü, dalağı da salıb kəməndə.

Qulaqlar bezardı ofultulardan,

Yoxdur bir sağlam yer yazıq bədəndə.

Ömür güvəsidi əsib-coşmalar,

Qocaldıb insanı tez salır əldən.

Xəcalət gətirir həddi aşmalar,

Hanı xeyir görən zəhərli dildən?!

Eşidin, cavanlar, əzmli olun,

Qovun özünüzdən hirsi, acığı.

İradəli olun, dözümlü olun,

Dostu  düşmən edir qəzəb qıcığı.

Vaxtsız qocalmağa tələsməyin siz,

O, dop-dolu dərd-qəm dağarcığıdı.

Sizə ünvanlanmış bu ərzim, şəksiz

Açıq etirafın ən açığıdı.

Dünya neyləsin?

Asırıq, kəsirik bu dünyanı biz,

Min qara yaxırıq, dünya neyləsin?

Başımız çəkəni qaxınc eyləyib

Başına qaxırıq, dünya neyləsin?

Gah olur, dönürük qızmış bir nərə,

Qan örtmüş gözümüz görmür dağ-dərə.

Gah da çevrilirik müti nökərə,

Sutək lal axırıq, dünya neyləsin?

Yaman hala saldı bizi bu gərdiş,

Pis-pis əməllərə eylədik vərdiş.

Üzərdə canhacan, ilk sözü “dərdiş”,

Əslində, paxılıq, dünya neyləsin?

Meylimiz al-verə qonandan bəri

Çəkidə çəkirik hər xeyir-şəri.

Şirin arzuları, xoş diləkləri

Daşlara çaxırıq, dünya neyləsin?

Babanlı düz deyər, haqqı itirməz,

Tanrı taqsırsıza xətər yetirməz.

His-pası silinməz, qalay götürməz,

Biz qəlbi paxırıq, dünya neyləsin?

Çağır, gəlim!

Umu-küsü üzdü bizi,

İpə-sapa düzdü bizi,

Qubarlatdı qəlbimizi,

İnsaf elə, a sevgilim,

Çağır məni, çağır, gəlim!

Aralığa pəl qatdılar,

Sənə-mənə şər atdılar,

Eşqimizi alçaltdılar,

Fitnə-fəsad mən nə bilim?

Çağır məni, çağır, gəlim!

Daha yoxdur canda dözüm,

Yollarında qalıb gözüm,

Öz evimi yıxdım özüm,

Dilim olsun dilim-dilim,

Çağır məni, çağır, gəlim!

Dağ döşünə qırov düşüb,

Könlüm qəmə girov düşüb,

Kəməndinə bir ov düşüb –

İtirmə sən ilim-ilim,

Çağır məni, çağır, gəlim!

Ayrılığın bitir ayı,

Küsüşmüşük biz havayı,

Yarım yox səndən savayı,

Darıxmışam, vallah, gülüm,

Çağır məni, çağır, gəlim!

Mənbə: https://edebiyyatqazeti.az/

“Mənəm ki, qafiləsalari karivani-qəməm”…

Məhəmməd Füzuli

Sevən gözlərimə verib Tanrı su,

İndi dərk edirəm məhəbbətini.

Ey böyük Füzuli – sənət Tanrısı,

Bizdən əsirgəmə səxavətini.

Özüm də bilmirəm, axı nə sirdir,

İncə kəlamının dadı azalmır.

Bir şair ürəyi neçə əsrdir

Yanır için-için, odu azalmır.

Baxıb kainata məhəbbət ilə

Həsrət işığında hey köks ötürdün.

Sən ulu eşqinin əzəmətiylə

Məcnunun eşqinə yuxu gətirdin.

Közərdi qəlbində söz için-için,

Keçib əsrləri, bizi yandırdı.

Hicranın zülməti sevənlər üçün

Qaranlıq dünyanı işıqlandırdı.

Məndən sevgilimin üzü dönəndə

Sənin dilin ilə danışdırmışam.

Bəzən ürəyimin odu sönəndə

Şeirinin oduna alışdırmışam.

Mən sənə biganə qala bilmərəm,

Hər sözün önündə başımı əydim.

Sənintək sənətkar ola bilmərəm,

Barı, sənin kimi sevə biləydim…

***

– Yarəb, bir ilahi məhəbbət ilə

Səni dərk etməyə çalışıram mən.

Ürəyim eşq ilə gəlsə də dilə,

Sənin rizan ilə danışıram mən.

İzn ver, qanımda haqq nuru axsın,

Dözərəm, olsa da yarım hikkəli.

Qoy sevgi ruhumu odlara yaxsın,

Sənin dərgahına təmiz, pak gəlim…

Fələklər alışır hər gün ahımdan,

Sevgi qanadında göylərə uçum.

Əfv et Füzulini, keç günahımdan,

İlahi, sevməkdir mənim də suçum…

Qəlbimdə közərir gizli bir inam,

Eh, sənsiz bir günü axı, neylərəm?!

Yoxdur bu dünyadan ayrı təmənnam,

Yarımdan yarımı tələb eylərəm.

Aşiq göz yaşını necə saxlayar? –

Dolaram, yadıma, yar, sən düşəndə.

Adətdir, həmişə zar-zar ağlayar

Qəribin yadına vətən düşəndə.

Bir ürək sinədə batıbsa yasa,

Etdiyin cəfalar məgər azdımı?

Sinəmdə min tənə oxu olmasa,

Ürək tənhalıqdan darıxmazdımı?

Bəs sənə vəfasız necə deyim mən,

Hicrində çəkdiyim səfa deyilmi?

Məndən ki cəfanı əsirgəmirsən,

Elə bu özü də vəfa deyilmi?!

Bəxt ulduzu sandım qara gözünü,

Onları üstümdən iraq eyləmə!

Əzizim, amandır, parlaq üzünü

Əğyar məclisinə çıraq eyləmə!

Sənin qəmzə oxun məni yaralar,

Ancaq ki, ölmərəm, yönüm bəridir.

Bağrımın başında olan yaralar

Cünunluq dağının qönçələridir.

Bəzən kövrəlirəm, ürək daş deyil,

İndi varlığıma hopan alovdur.

Gözümdən tökülən qanlı yaş deyil,

Sevən ürəyimdən qopan alovdur.

El-aləm danışır mənim sözümü,

İndi ağıl qoyur hər yetən mənə.

Eh, eşqə salmışam özüm-özümü,

Heç düşmən etməzdi, etdim mən mənə.

O qara gözlərin önündə dur ki,

Ürəyin sirrini aça, söyləyə.

Hamı vüsal istər, aşiq odur ki,

Hicran bəlasını tələb eyləyə.

Peyman bağlamışdıq ikilikdə biz,

O məndən cəfanı kəm eyləyərmi?

Qafil, nə çaşmısan, axı səbəbsiz

Göz yaşı yanağı nəm eyləyərmi?!

Dünyanın işığı gözümün deyil,

Görmürsən, nə qədər onlar itidir?

Məndəki nəfəs də özümün deyil,

Bir gözəl pərinin əmanətidir.

Səbrə nöqtə qoydu qara xalıyla,

Dərmanım tapılmaz, elə xəstəyəm.

Sağaltdı hamını öz vüsalıyla,

Hicran bəlasıyla hələ xəstəyəm…

Qırılmış bir çiçək çətin ki, bitə,

Onu öz əlimlə dərdim, ay təbib!

Özünü nahaqdan salma zəhmətə,

Sən bilən dərd deyil dərdim, ay təbib!

Mənimçün pərişan olduğun yetər,

Həkim, xoşdur mənə yar yolunda qəm.

Aşiqin dərdinə dərman etsələr,

Onun xəstəliyi artar dəmbədəm.

Yanıqlı naləmə qulaq tut mənim,

Dərdimi deməyə eh, mən acizəm.

Seyr et göz yaşımı, ey bulud, mənim,

Elə düşünmə ki, səndən acizəm.

Yar bizi yad edib, nə danış, nə din,

O gələn yolları öpüm sevinclə.

Odlu göz yaşımı mən öz sərvimin

Ayağı altına səpim sevinclə.

Ahımdan fələklər titrəyir zağ-zağ,

Çətin ki, bu yoldan dönə, – deyirlər.

Çoxdur eşq oduna tutulan, ancaq

Leyli sənə, Məcnun mənə deyirlər.

Dərdim yüz dərmandan artıqdır, təbib,

Cünunluq yolundan məni əyləmə.

Yar vuran yaraya dərman eyləyib,

Məni şirin zövqdən məhrum eyləmə.

İncə əllərində gültək solaydım,

Bu xəzan mənimçün bahar, yaz olar.

Min canım olaydı, qurban olaydım

Sənə miniylə də, bir can az olar.

Gəl, hər şəffaf suyu bulaq bilmə sən,

Axan gözlərimin qaynar yaşıdır.

Nahaq gizləyirsən üzünü məndən,

Gözlər gözəlliyin məhək daşıdır.

Acı sözlərin də mənə bal dadır,

Odur dərdlərimin dəvası, gözəl.

Sənin o pərişan saçlarındadır

Könlümün quşunun yuvası, gözəl.

Yaxır ürəyimi həsrət, intizar,

Vüsalın gözümdən süzülür dən-dən.

Yəqin ki, yaquttək qiymətim artar

Bağrımın qanına boyandıqca mən.

Məni əridibdir hicran ələmi,

Nahaqdan danlama, gülüm, özünü.

Ahımın tüstüsü tutar aləmi

Bircə yol görməsəm parlaq üzünü.

Gözündən könlümə işıq axanda,

Dilim topuq çalır, dəyişir halım.

Bağrım parçalanır sən hər baxanda,

Gündə bir ciyəri de, hardan alım?!

Gözlərim səninçün qanlı yaş tökər,

Mənə rəhmi gələr dilsiz daşın da.

Məcnunda olsaydı fəğanım əgər,

Yuva qurardımı quşlar başında?!

Mən sevda yolunda təkcəyəm, təkcə,

Mənimçün qəm deyil yardan gələn qəm.

Gözəllər cəfanı çox eylədikcə,

Eşqin də ləzzəti artır dəmbədəm.

Səba bu dərdimi yayıb aləmə,

Deyib ki, verirəm eşq yolunda can.

Eşq rüsvalığı ayıbdır demə,

Ay zahid, rüsvayi-aləm olarsan!

Eşqsiz o səda olmazdı neydə,

Gör necə yandırır? – Bir dəm tut qulaq!

Ahımdan ulduzlar alışar göydə,

Muradımın şəmi alışmaz, ancaq.

Vurğunu olduğum o nazikbədən

Məni öz ardınca dartır günbəgün.

Bidərd tədbirini eşitdiyimdən

Ürəkdə dərdim də artır günbəgün.

Naləmlə hamını oyadıram mən,

Heç kəs möhkəm yatmır sən yatan kimi.

Hər an vüsalına can atıram mən,

Qərib vətəninə can atan kimi.

O ətirli saçlar dağılıb yenə,

Mişki-Çin də verməz onun buyini.

Ağlım söz kəsəndən vətəndir mənə,

Necə tərk eyləyim yarın kuyini?

Qəlbimə vurduğun yara göynədər,

Ona öz əlimlə mən duz səpmişəm.

Hicrində göydəki ulduzlar qədər

Gözümdən torpağa ulduz səpmişəm.

Sözümü üzbəüz deyərdim sənə,

Yadıma yenə də o günlər düşüb.

Sənin tellərini açdıqca şanə,

Mənim can telimə düyünlər düşüb.

Vəfasız dövrandır, verir əziyyət,

Cünunlarda görmə günahı, səhra!

Sən suya həsrətsən, mən yara həsrət,

Sən ey sevənlərin pənahı, səhra!

Sözümü pas tutmaz, ötsə də min il,

İlahi, nə qədər odlanım, yanım?

Məndə can qoymayıb bu şeyda könül,

Verim bir gözələ, qurtarsın canım!

Axır ki, sözümə baxmadı fələk,

Vuruldu bir təzə güli-rənayə.

Məni iynə kimi incəldib fələk,

Saldı iplik kimi uzun sevdayə…

Ahımla, naləmlə könül dağladım,

Dərdlər pərvanətək doldu qoynuma.

Bir sənəm zülfünə könül bağladım,

Cünunluq zənciri keçdi boynuma.

Hicranı ömrümü etsə də yarı,

Kimsəyə uymadım, – sədaqəti gör!

Qiyamət günündə görməsəm yarı,

Saqi, sən özün gəl qiyaməti gör!

Meh əsdi, titrədi könlümün simi,

Meyvəsiz budağa bar gəldi, bəlkə?

Sübhə saxlayıbdır hicran qətlimi,

Səhər açılınca yar gəldi, bəlkə?!

Xəyala dalmışam, nədir əlacım? –

Tamarzı qalmışam vüsal dadına.

Qəlbimin dərdini de, kimə açım? –

Məntək yanan varmı hicran oduna?!

Qəlbim istəyir ki, nur salıb aytək

Sənin keşiyində gecə dayansın.

Sərv qamətini görübsə külək,

Gülüstan içində necə dayansın?!

O necə sevgidi, yandırıb-yaxmaz?! –

Sevənlər imanı, dini neyləyər?!

Qaşlarını görən hilalə baxmaz,

Ay üzünü görən günü neyləyər?!

Qolları qandallı bir çıraq susur,

Gözəlim, baxmırmı sözünə zülfün?!

Üzümə açıqkən sevda qapısı,

Niyə qıfıl vurub üzünə zülfün?!

Boynuma salsa da, hicran qolunu,

Bənzətmə bir quru xəyala məni.

Tərk edə bilmərəm sevda yolunu,

Bu yol yetiribdir kamala məni.

Alovlar püskürən qəlbimin başı

Buxar etməsəydi gözümdə nəmi, –

Göz açıb-yumunca, gözümün yaşı

Bir anda tutardı bütün aləmi.

Dərdimi duyana dərd oldu dünya,

Eşqimə bir nəfər gülən qalmadı.

Gözümün yaşında qərq oldu dünya,

Gözümün yaşını silən qalmadı.

Sən gəldin ömrümə, ilk bahar kimi,

Sərdim ürəyimi yaz yağışına.

Qaşlarım yelkənsiz qayıqlar kimi

Az qalır qərq ola gözüm yaşına.

Şehmidir, bərq vurur gül yanağında? –

Sevincdən kövrələr, bəbəyin dolar.

Tökmə göz yaşını vüsal çağında,

Hicran günlərində gərəyin olar.

Danışa bilmirəm, od tutub dilim,

Göz yaşım sevdalı dənizdir mənə.

Onu bəxş eləyib mənə sevgilim,

Dərdim ürəyimdən əzizdir mənə.

Qəlbimi isidən söz nuru olur,

Ürək arzulayır bar dodağından.

Qasid gətirdiyi söz quru olur,

Qoy onlar süzülsün yar dodağından.

Yarpağa dönübdür titrəyən əlim,

Eşqin havasıyla gör, əsir necə?

Yar deyib yanına səhərlər gəlim,

Bilmirmi mənimçün yox gündüz, gecə?!

Zülfünü yığ yana, üzünü görüm,

İsitsin qəlbimi bir qaynar nəfəs.

Yarımın yanında olsaydı yerim,

Kafərəm, cənnətə eyləsəm həvəs.

Eşqimlə həyatım qərq olub zərə,

Bura hər sevənin güzarı düşməz.

Pəncərən önündə durduğum yerə

Min il cənnət quşu uçsa, yetişməz.

Yanımdan bir xəfif külək keçibdir,

Ürəyim – titrəyən payız nanəsi.

Gözlərin könlümü vətən seçibdir,

Şükür ki, nurlanıb qəm viranəsi.

Nasehin dediyi sözə uymayın,

Sevənlər qoy, mənim sirdaşım olsun.

Məzarım üstünə heç nə qoymayın,

Yarımın kölgəsi başdaşım olsun.

Məni laləüzlüm öldürdü, dağlar!

Çətin ki, mələklər dadıma yetə!

Ey bulud, sən mənim üstümdə ağla,

Bəlkə kəfənimdə lalələr bitə!

Vuruldum, hörmətim aşağı düşdü,

Qismət özgələrin, ad mənim oldu.

Üzümə həsrətin işığı düşdü,

Hər gözəl canıma bir qənim oldu.

Gözündə şeh gülən körpə bənövşə,

Təşnə olduğumu hardan bilirsən?

Göylərdə mələklər, yerlərdə bəşər

Ağlayır halıma, – sənsə gülürsən.

Rəhmdil görmədim gözəl qızları,

Gül xarsız, gözəllər cəfasız deyil.

Ay ürək, incimə, vəfasızların

Yaxşı ki, həsrəti vəfasız deyil.

Ah çəkdin, ürəyim yarpağa döndü,

Demə bu xəzəlin yiyəsi yoxmuş.

Kölgənin xətrinə torpağa döndüm,

Büllur qamətinin kölgəsi yoxmuş…

Zənginə dönmüşəm səni sevəndən,

Dövlətim göz yaşı, varım göz yaşı.

Yolunun üstündə ucalmışam mən,

Bir eşq ağacıyam, barım – göz yaşı.

Sənin təbəssümün nur oldu qanda,

Qəlbimə yenilməz qüdrət gətirdi.

Qiyməti yox imiş eşqin cahanda,

Göz yaşım ona da şöhrət gətirdi…

Sevgilin yoldadır, daha nə dərdin?!

Ağlama, taleyin üzünə gülsə.

Vüsal müjdəsinə canını verdin,

Bəs nə verəcəksən yar özü gəlsə?!

Yadıma dağların maralı düşdü,

O, mənim ömrümün sultanı oldu.

Güzarım yarımdan aralı düşdü,

Məzarım ayrılıq zindanı oldu.

Meyvə arzuladı divanə ürək,

Təbəssümün kimi nübar görmədim.

Dolandım bağları, axar sulartək,

Sərv qamətintək çinar görmədim.

Ayağın incisə, sinəm üstə gəz,

Tapdala, bir xəzan yarpağı kimi.

Mənə elə gəlir, pak ola bilməz

Cənnət ayağının torpağı kimi.

Ürəyim tab etməz həyəcanına,

Qıymaram kədərdən yarım mat ola.

Tez-tez getmirəm ki, onun yanına,

Qorxuram itləri narahat ola.

Cananın əliylə can alınıbdır,

Deşib ürəyimi müjgan şeşpəri.

Kirpiyi oxuyla fəth olunubdur

Eşqin səltənəti, eşqin kişvəri.

Qəlbimi çəkibdir dara gözlərin,

Bərq vurub məhəbbət kəhkəşanında.

Göz qırpıb, bu üzü qara gözlərim,

Məni xəcil edib sənin yanında.

Qəlbimi dünyada kədər yaşatdı,

Mələklər eşqinə göz yaşı tökdüm.

Gözəllər o qədər mənə daş atdı,

Yığıb özüm üçün qəmxanə tikdim.

Sevən ürəyimdə şimşəklər çaxıb,

Adını çağırsam, dilim alışar.

Sönmüş ocağımın yerinə baxıb,

Nəsihət eləmə, külüm alışar!

Nasehin sözünü yaxşı bilirəm,

Aləmi üstümə güldürür mənim.

Əgər mey içməsəm, dərddən ölürəm,

İçəndə nəsihət öldürür məni.

Qısqanclıq odunda alışdı ürək,

Gördüm göz izi var solğun üzündə.

Dadıma çatmasa badə qayıqtək,

Çoxdan qərq olmuşdum qəm dənizində.

Sevgili yardamı, çevrilib yada?!

Kim açar qapımı, küləkdən özgə?!

Əlimdən iş gəlməz qoca dünyada

Nazlı sənəmləri sevməkdən özgə…

Əgər duya bilsən, güntək sadəyəm,

Nəsihət eləmə hər səhər mənə.

Özünü öldürmə, tiryəkzadəyəm,

Təsir edə bilmir hər zəhər mənə.

Çiçək aramışam gəzib gülşəndə,

Sevgini başıma bir tac almışam.

Hər gözəl xalına gözüm düşəndə,

Elə bil dünyadan xərac almışam…

Eşq Qaf dağının əyib belini,

Vədəsiz qocalıq haqlayıb bizi.

Şükür, tuta bildik canan əlini,

Məhəbbət şövqlü saxlayıb bizi.

Bəsdir, sərv kimi ucaldın göyə,

Əyil, başın dəyər, doğrudur sözüm.

Dünya qapısından çıxırıq deyə

Fələk qəddimizi əyibdir bizim…

***

Dözümün rəqibi qorxuya salıb,

Əzmin ürəyinə bir düyün çəkib.

Gözlərin gül üzü görüb zövq alıb,

Cövrünü yaralı ürəyin çəkib.

Nəfəsin çiçəkli bahar kimidir,

Dünya gülşəninə həsrətlə baxır.

Sənin hər bir misran damar kimidir,

Ürəyinin qanı onlarda axır…

Sözünün mənası necə dərindir,

Ruhundur onlara dərinlik verən.

Deyirəm, bəlkə də şeirlərindir

Bağdad xurmasına şirinlik verən…

Xəzan ömrümüzdə ilk bahar oldun,

Nasehin sözünü dinləmərik biz.

Qəm çəkmək işində bizə yar oldun,

Nə qədər dərd olsa, inləmərik biz.

Babam, yetməsən də nazlı yara sən,

Sevən ürəklərə nur ələmisən.

Qoşun çəkməsən də bir diyara sən,

Dünyanı sözünlə fəth eləmisən…

Sağ ol, bəxtiyaram şeirin, sözünlə,

Hər misran qəlbimi nura bələdi.

Tale gözəlləri sənin gözünlə

Görməyi mənə də qismət elədi…

Mənbə: https://edebiyyatqazeti.az/

Cənab Ali Baş Komandan, halaldı sizə,

Rahat nəfəs almaq üçün vardır haqqınız.

44 günü siz yazdınız tariximizə

Hər əsrdə günəş kimi doğacaqsınız.

Dünən Qalib Sərkərdəni xalq alqışladı,

Mən gördüm ki, növbədədi söz də, ülfət də.

Baş Komandan harda durub: ordan başlayır,

Bu dünyaya ilk xəbər də, müraciət də.

Sən azadsan, əziz Şuşa! – onun səsiydi,

Vurğusu da, nidası da yadda qalırdı.

Festivalda işğalçının məhkəməsiydi,

İlk dəfəydi əsir dağlar nəfəs alırdı.

Dünən yarış keçirirdi bu qonşu xalqlar,

Biriydilər xeyirdə də, hələ şərdə də.

Belə sevinc görməmişdi Şuşada dağlar,

Üzlərdə də, gözlərdə də, ürəklərdə də.

Filankəsi, filankəsi dağlarda gördüm,

Paytaxtın ilk qonağıydı Şuşada onlar.

Üzeyri də, Bülbülü də mən orda gördüm,

Festivalda yarışlara qoşulmuşdular.

Ulu Öndər Şuşa, – deyə nitq eləyirdi,

Vətən, ana həsrətidi Şuşa həsrəti.

Xoşbəxtəm ki, oğlu İlham belə deyirdi

Mən yerinə yetirmişəm bu vəsiyyəti.

Cənab Ali Baş Komandan, halaldı sizə,

Rahat nəfəs almaq üçün vardır haqqınız.

44 günü siz yazdınız tariximizə

Hər əsrdə günəş kimi doğacaqsınız.

Mənbə: https://edebiyyatqazeti.az/

Ulu Öndərə ilk görüşdə oxuduğum şeir

Ey eşqim, vüqarım, sənətim, canım!

Ana çağırdığım Azərbaycanım!

Açıb qollarımı mehri-ülfətlə

bağrıma basıram səni hörmətlə.

Sən də, ey adıyla fərəhləndiyim,

şanlı sədasıyla ürəkləndiyim,

xalqımın istəkli, əziz övladı,

şerimin-sözümün qolu-qanadı,

sənin hər istəyin, sənin hər arzun

həyatda qoy şöhrət çələngi olsun!

Qaldırdın adını bu məmləkətin,

andın müqəddəsdi, südün təmizdi,

mənim taleyimdi sənin şöhrətin,

tarixdə tarixi mərhələmizdi.

Gəlin, addımlayaq sıx cərgələrdə,

gəlin, qabaqlayaq dövrü, zamanı.

Daim alqışlayaq yalnız zəfərlə

Ana dediyimiz Azərbaycanı.

1969

Dünyanın sirri

– Şair, yenə yazırsanmı? –

sual verdi biri, mənə.

Tanıtmaq istədi yəqin,

məndəki şairi mənə.

Axşam olur, sabah olur,

mən yazmasam, günah olur.

Yazan zaman agah olur

bu dünyanın sirri mənə.

Soyumasın od nəfəsin,

əvəzi yoxdu heç kəsin.

Ulu Tanrım çox görməsin

öz verdiyi şeri mənə.

Oğlum Nazimə

Nazim, o illəri salıram yada,

oğlum, unudulmur heç nə dünyada.

Sənin saçlarını

mən ağartmışam

infarktdan yatanda

Almaniyada!

Üzündən görürdüm, fikrin qətiydi,

döndərən olmazdı səni bu yoldan.

Özün o yerlərə nabələdiydin,

bələdçim olmuşdun,

ay sənə qurban!

Bilmirdim, həyata nəydi sualım,

qohumdan-qardaşdan yoxuydu heç kim.

Mənim ağsaqqalım, qarasaqqalım

səniydin,

onda yox,

mən sonra bildim.

Arada görürdüm, sən birtəhərsən,

ürəyim gəlmirdi, düzü, soruşam.

Mən səndən qorxurdum,

xəstələnərsən,

Sən məndən qorxurdun, dözəmməz atam.

Gəncə Yazıçılar filialından

bir dostum varıydı – 

qardaşəvəzi.

Gedib yaşayırdı Almaniyada,

dadıma çatmışdı o da tələsik.

Simax Şeyda əmin, o həssas şair,

şanlı övladıydı bir eşqin, andın.

O köçdü dünyadan, dünya yaşayır,

gizlənpaç oyunudur –

bu da həyatın.

Oğlum, Qaraxanı unutma bir an,

nə deyim, artıqdı bu söz, bəlkə də.

Qatarla gəlmişdi Avstriyadan,

sənə həyan oldu qərib ölkədə.

Yaxşı insanlara yaxın ol, müdam,

ünvanı çaşdırma, ünvan içində.

Bəzən, mən özüm də səndən danmıram,

insan axtarmışam

insan içində.

Çağırış

Dünyanın bir tərəfi

yenə od tutub yanır.

Günəşin gəlişini

xəbər verir təbiət.

Yerlər-göylər – nə varsa,

yuxusundan oyanır.

Günəşdən səs – bir alqış! –

yaşamağa çağırış,

yaratmağa çağırış.

İnsan fəaliyyəti

Günəşlə əl-ələdi,

dəyişir təbiəti

Günəş gedənə kimi.

Yaşayır ta qədimdən

bu, bir ənənə kimi.

Abidə

Kürdəmirli bir igid

şəhid oldu davada.

Kürdəmirli bir qızın

göyə qalxdı naləsi.

Möcüzələr varıymış

sən demə, bu dünyada, –

misalmı?

Yadigarın

yadigar Abidəsi!

Həyatın bir anı

Şabrandayıq, püsələyir bala-bala,

otaqda da üşüyürdük biz az qala.

Sevinc xanım süfrə açır, çörək qoyur,

Arif təzə bəstəsinə ürək qoyur.

Əvəzi yox səsindəki məlahətin,

Haqdan gələn sərvətidi bu millətin.

Sevinc xanım sevincindən aşıb-daşır,

yerdə sular, göydə quşlar pıçıldaşır.

4 avqust, 2024

Mir Cəlal müəllimin xatirəsi

Şair, Mir Cəlalın isti nəfəsi

mənə Haqdan gələn bir ilham idi.

Mən ata görmədim, atam əvəzi

həyatda yeganə bir arxam idi.

Minnətdarlıq

Niyə Nərminə deyirəm? –

Bilirsənmi, nə deyirəm:

xeyirxahdı, rəhimlidi,

bir ömürdə neçə ildi –

kimsəsizə kömək durur,

dediyim,

bax,

elə budur!

Çıraqqala

Amil müəllimə

Sasani igidləri

qalxdı Çıraqqaladan,

Şabran qalxdı ayağa

nizə çıxdı yayından,

qalxan qalxdı ayağa!

Hünər qaldı yadigar

ulu babalarından.

Yaşa, yaşat, dedilər

bu diyarın adını.

Şərəflə həsr elədin

sən də öz həyatını.

Bir nəsil alqışladı

nəsillərin adıyla.

İnsan qalxır, ucalır

adıyla, soyadıyla.

Amil, – deyə sevildin

el-obanın yanında.

Qədim Çıraqqalanın

ən yeni ünvanında.

İllər, talelər

Görkəmli alim, tədqiqatçı

Sadıq Şükürovun xatirəsi

Niyə sağlığında yad olur bizə,

görmürük o boyda bir istedadı?

Elə ki, getdilər,

çıxırlar üzə,

yüksək kürsülərdən çəkilir adı.

Niyə yuxudadı, şöhrət tanrısı,

niyə qarışdırır ağı sarıyla?

Niyə o kəslərin oğlu, ya qızı

xəlvətdə fəxr edir,

Atalarıyla?!

Sadıq Şükürovu xatırlayıram,

təmiz insan idi, alim adıyla.

Onun sinəsində qaynar bir ilham,

daim

məşğuluydu tədqiqatıyla.

Elə ki, deyirdi Nərimanovdan,

pərəstiş edirdi o böyük ada.

Bəlkə, alovlanıb yanırdı, inan,

Nuru Paşanı da,

hallandıranda.

İllər var, səsləyir bizi arxadan,

illər – təzələnir arada, ancaq.

Alim var, hörmətlə keçdim yanından,

mən qibtə elədim,

bu ada, ancaq.

Ziyarət yolu

Hörmətli sənətkar

Elşad müəllim Nağıyevə

Bakıda bir yol var, Ziyarət yolu,

orda da, bir evin bir darvazası.

Dərmanlar düzəldir bir vətən oğlu,

dilində –

daimi xeyir-duası.

“Müəllim” çağırılır ustadın adı,

unudub xeyli var o, sinif nədir.

O sevir çəməni, çiçəyi, otu,

dərsi də

otların öz dilindədir.

Evdə mavi gözlü ağ pişiyi var,

deyir: nə ev bilir, nə eşiyi var.

Lovğadı,

Şir qulaq,

sərt keşikçidi,

xüsusi xidmətdə fəxri işçidi.

Elşad – ixtiraçı bir istedaddı,

iki qız övladı, üç də nəvəsi!

Bəs onun xanımı?

Sevincdir adı,

onun eşqinədir bunun həvəsi!

O da əvəzsizdi, bu da əvəzsiz,

onda da, bunda da taleyin əli.

Burda bir ailə yaşayır səssiz,

şöhrəti ucadır,

adı – şərəfli.

Bakıda bir yol var, Ziyarət yolu,

orda da, bir evin bir darvazası.

Dərmanlar düzəldir bir vətən oğlu,

dilində –

daimi xeyir-duası.

Ağlat, sən məni ağlat

Arif Mehmandosta

(“Qaragilə… ağlama, bəsdi” mahnısına)

Bir əsrin qəm səsidi,

ya da əksinə, Arif!

Necə dözdün, yanmadın,

sən öz səsinə, Arif?!

Səsində bir od-atəş,

bir çağırış, bir üsyan,

ağlama, deyə-deyə

sən yenə ağladırsan.

Oyadırsan bizdəki,

həmən o bizi, Arif!

Göstərirsən sırada

öz yerimizi, Arif!

Araz-Kür daşır, Arif!

Ey, “Qaragilə”, heyhat!

Ağlama, bəsdi, demə,

qoy bir az yüngülləşim.

Rəhm elə ürəyimə,

ağlat, sən məni ağlat!

2024

Sədr hesabat verir

AzTV-nin birinci proqramı ilə

“Həftə verilişləri”ni dinlərkən

Sədr hesabat verir

o, Cənab Prezidentin

hər gününə, anına

tarixi bir ad verir.

Sədr hesabat verir

Əsrin qəhrəmanına,

nəydi əsrin şah sözü?

Dəmir yumruq, haqq özü!

Səngərdə qələbəmiz, –

tarixi Zəfərimiz!

Sədr sayır günləri,

ünvan verir, ad deyir.

Sədr hesabat verir:

An var – anlar içində

o da – əbədiyyətdir.

Prezident oyaq qalır, –

Vətən qalır, xalq qalır,

müqəddəs torpaq qalır.

Başımız üstə – ZAMAN! –

üçrəngli bayraq qalır.

Deyir

Sevimli sənətkarımız

Mənsum İbrahimovun ad gününə

Mənsum havalanıb oxuyur yenə,

nəfəsi bənövşə qoxuyur yenə.

Səsin ipəyini toxuyur yenə,

rəngləri yaddaşdan-yaddaşa deyir.

Hər söz, hər qafiyə, hər kəlmə yanır,

dəymə, mən yandığım bu qəmə yanır.

Yanıb kül olmuşam, külümə yanır,

çəkdiyi hər nalə sən yaşa, deyir.

Elçin, yerə qoyma əlindən tarı,

Elnurun kamanı göynədən tarı.

Qarabağ tarıdı, o Vətən tarı,

bu Ağdam deyəndə, o Şuşa deyir.

Nədir o pərdənin, o simin səsi,

duyğumun səsidi, hissimin səsi.

Allahım, nə deyir Mənsumun səsi?

Milləti qoymayın daşdaşa, deyir.

Deyin, əl saxlasın

tarixi yazan

“Zəfər dastanı” əsərinin müəllifi,

hörmətli Rahilə Soltanqızına

Qələbə yolumuz – “Zəfər yolları”,

bu yol da, o yol da bir haqdan keçir.

Səngərdə millətin gənc oğulları,

Allahım,

nə ağır sınaqdan keçir.

İtirir huşunu biri qəfildən,

birinin qolu var, qılçası yoxdu.

Qabaqda düşməndi, arxada Vətən,

çəkməyə

bir rəssam fırçası yoxdu.

Belə itiririk mərd oğulları,

qoymur ayılmağa bizi bu ovsun.

Ey düşmən cəbhəsi,

namərd yolları,

sizi yaradanın gözü kor olsun.

Deyin, tələsməsin fərman sahibi,

deyin, əl saxlasın tarixi yazan.

Ey dava axtaran,

Bir An sahibi,

sonuncu addımı atanda, dayan!

Olsun

Ağ yel, ağ yelənli sənin ağ atın:

Şimşəklər ovcunda qantarğan olsun.

Ayağın altında yer Cıdır düzü,

başının üstündə

göy qalxan olsun.

Ağ bulud çiynində bir ağ yapıncı,

əlində Babəkin misri qılıncı.

Bu yolun sonunda dördyol ayrıcı,

İrəli!

Çağıran səs arxan olsun.

Mənə demişdilər daş atma quşa,

daşa tutulubdu Daşaltı, Şuşa.

Elə zirvədən uç,

qoy o uçuşa

bütün qadağalar qadağan olsun.

Qayıt ki, yolunu gözləyir anan,

bir millət danışsın sənin adından.

Ağatlım, ağüzlüm, qarasaç oğlan,

ağsaçlı şairin

sadağan olsun.

Mən yazılı kitabam

Gülgün qağaya məktub

“İçib Poylu suyundan

şair oldun, Nəriman.

Sənə su göndərirəm,

bizim Vağzal Poyludan,

unutma,

Gülgün qağan”.

Siz şair elədiniz,

getməyin çox uzağa,

gün onda doğru, Qağa!

Ahıllar və cavanlar,

şeirimi oxuyanlar

ürəyimi qırmadı,

könülsüz çağırmadı.

Görəndə – sevindilər,

şairimiz – dedilər.

Dost-tanışın səsiydi,

kənd – Anam əvəziydi.

Dünya pəncərəsindən

hamınızı görürəm.

Mən yazılı kitabam,

özümü köçürürəm.

Bizim qızlar

Akademik Arif Paşayevin

ad gününə

“Amazonka qızları”, –

anam, ailəm mənim.

Ey Gülşənim, Aygünüm,

bir də Nailəm mənim!

Xanım-xatın Gülərim!

Ellada, Rəna, Solmaz, –

hərəsi bir əsərim,

qızıl səhifələrim!

Hələ Südabə xanım

xaricdədi xeyli var.

Səyahətə meyli var,

gəlsin danışaq, gülək,

təzə nə deyir, görək.

Lyubov Nikolayevna,

ukraynalı bir ana!

Ləhcəsi duzlu, şirin.

Göründü sənin yerin, –

Vüsalə, laləm mənim.

Nüşabə də var hələ,

daşqın şəlaləm mənim.

Ələddin – müdrik insan,

həm sayan, həm sayılan.

Elçindən də qoy deyim,

mənim gənclik illərim!

Həm şıltaqdı, həm əziz,

gah türkdü, gah ingilis.

Ofelya xanım da var,

halal bir qızdı rahat.

Gəlişi yarımştat,

görüşü yarımştat.

İşə bir xanım gəlir.

Demə, bir ştatıymış,

O, yarım-yarım gəlir.

Tehran… konservatoriya…

Orda tələbələri,

burda da şah əsəri:

“Amazonka qızları”,

qızlara hədiyyəsi, –

Mehmandost – dost nəfəsi!

Həssasdı Gülnarə xanım,

nüfuzu xeyli üzdədi,

bir gözü üstümüzdədi.

Rektorun Nümayəndəsi

Haqqın, ədalətin səsi!

Ədalət müəllimin də

“Ədalət!” – adı üstədi,

adı-soyadı üstədi!

O, Elmi Şuralarda da

Kürsüdən hesabat verir.

Rektorun hər təbəssümü

ona bir qol-qanad verir.

Tələbəm olubdu dekan,

Ayxan… Rüstəmzadə Ayxan.

O, dekan olandan bəri,

İstanbulun alimləri

Rektorun qəbulundadı,

Qardaş – qardaş yanındadı.

Bizə bu uçuş xəyalı

Töhfə verən oğul da var, –

Bir ölkənin Ağsaqqalı!

O, getdiyi haqq yol da var, –

O yol – Tanrının düz yolu,

Arifdi,

Mir Cəlal oğlu!

27 avqust 2024-cü il

Mənbə: https://edebiyyatqazeti.az/

Dəniz, göy, məhəbbət

I

– Dənizi hədiyyə verirəm sənə…

Mən dedim, sən baxdın, sən gülümsədin.

Göylərin şəfəqi düşdü üzünə.

– Mən isə… göyləri verirəm, – dedin…

Ayrıldıq qəribə hədiyyələrlə,

Göylər eşqim kimi mənə əzizdir.

Ayrıldıq dənizlə, ağ ləpələrlə,

Necə aparasan? Dəniz dənizdir.

Dənizi verdim ki, sənə hədiyyə,

Gəldiyim sahilə gələsən bir də.

Məni görməyəndə o mənəm – deyə,

Mənimlə danışıb, güləsən bir də.

– Əgər görüşməsək, bizə dağ olar,

Dedim, neçə dəfə belə dedim mən.

Dəniz sahilinə qayıtmaq olar,

Göylərin sahili varmı, gedim mən?!

Düşündüm, ayrıldıq gələndən bəri,

Sən mənim eşqimə çıraq olasan.

Onunçün verdinmi mənə göyləri,

Məndən göylər qədər uzaq olasan?!

II

Mən bir dənizəm ki, eşqim səhərdir,

Səni düşünürəm, əzizim, yenə.

Mənim dalğalarım xatirələrdir,

Qoy çatsın qəlbinin

sahillərinə.

Əsl məhəbbət ki, böyük hünərdir,

Coşar ümman kimi təzə arzular.

Mənim dalğalarım

xatirələrdir,

Orda tufan da var, burulğan da var.

Dənizəm, eşqimdən qaçmaq hədərdir,

Mən ki, adlayıram çölü, çəməni.

Mənim dalğalarım,

xatirələrdir,

Gecə də, gündüz də tapacaq səni.

III

İstəsən yuxuna gələrəm sənin,

gələrəm dəniz kimi.

Üzünə incilər çilərəm sənin,

çilərəm dəniz kimi.

Yoluna şəfəqlər səpərəm hərdən

səpərəm dəniz kimi.

İstəsən üzündən öpərəm hərdən,

öpərəm dəniz kimi.

Adını qəlbinin sahillərinə

yazaram dəniz kimi,

“Sevirəm” söyləsən bir axşam mənə,

Susaram dəniz kimi,

Susaram dəniz kimi.

IV

Dünyada sakitlik aramadım mən,

Günəş kimi parla,

səhər kimi gəl.

Göylərtək yuxuma gəlmək istəsən,

Sən aylı, ulduzlu göylər kimi gəl.

Adla qucağından gur tufanların,

Mən baxım axşamdan səhərə kimi.

Adla ağ yoluyla kəhkaşanların,

Parlasın hər ulduz xatirə kimi.

Gəl, qış gecəsində,

yaz səhərində,

Dənizi göylərdən ayırmaq olmaz!

Sonsuz kainatın üfüqlərində,

Sən görüş vaxtını şimşəklərlə yaz!

Mən gərək nəğmətək səni dinləyəm,

Sən mənim eşqimlə, ürəyimləsən.

Nə qədər göylər var, mən səninləyəm,

Nə qədər dəniz var, sən mənimləsən.

İkilikdə

Gəl bölək dünyanı ikilikdə biz

Dərə mənə düşsün

Dağı sən götür.

Qalsın yer üzündə qoşa izimiz

Qara mənə düşsün

Ağı sən götür.

İlin evladıyıq yayla qış kimi

Fəsillər yaşasın yanaşı məndə

Birgə bir yerdəyik gözlə qaş kimi

Gözlər səndə qalsın

Göz yaşı məndə.

Gündüzü, gecəni əziz saxlayaq

Günəş sənə düşsün

Ay mənə qalsın

Coşğun sellər kimi birgə çağlayaq

Dəniz sənin olsun çay mənə qalsın.

Bizik bu dünyadan sənilə şərik

Bizsiz nə qış gülər, nədə ki bahar

Həyatda hər şeyi bölə bilərik

Amma bölünməyən:

Bir sevgimiz var…

Ay ürək

Yaralar qövr edir təzədən ürək,

Niyə könül verdin ona sən ürək,

O səni sevmədi, sən niyə sevdin!

Səni sevməyəni sən niyə sevdin!

Eşqinə mən qurban gedim ay ürək,

Dedim, neçə dəfə dedim ay ürək,

Sevməyir o səni, niyə sevirsən,

Səni sevməyəni niyə sevirsən,

Sözümə baxmadın, indi yan ürək,

Yan ey mənim tək peşman ürək,

Sevmirdi o səni, niyə sevirdin!

Səni sevməyəni niyə sevirdin!..

İstə

Öz məğrur eşqimdə təmənnasızam,

Bir damla istəsəm,

Bir ümman istə.

Mən ki, bir dünyalıq boranam, yazam,

Bircə gül istəsəm,

Gülüstan istə.

Mənə ulduz boyda işıq ver desəm,

Sən məndən

Günəşli asiman istə.

Haçan bir saatlıq görüş istəsəm,

Sən bütün ömrümü,

Ərmağan istə.

Söylə, bəs hardaydın?

Sən gəldin,

Zülmətdən gün çıxdı birdən,

Nə qədər ecazkar göründü cahan?

Səni gözləmişdim ömrüm boyu mən,

Söylə, bəs hardaydın sən bu vaxtacan?

Keçib göy dərəni,

yaşıl çəməni,

Elə yaxın gəldin, elə uzaqdan!

Bəlkə min il əvvəl görmüşdüm səni,

Sərin su içəndə sən buz bulaqdan!

Elə bil üzləşdim

ilahi sirlə,

Bu nə möcüzədir, bu nə heyrətdir?!

Məhəbbət ölçülmür illə, əsrlə,

Məhəbbət ölçüsü əbədiyyətdir.

Zöhrə ulduzutək

yanıb obaşdan,

Üfüqlər aşırdın xəyallarımda.

Sən hələ dünyaya göz açmamışdan,

Küsüb-barışırdın xəyallarımda.

Sən gəldin ömrümün

qarlı qışında,

Ruhumda ehtiras, ürəyimdə qəm.

Cənnət qapısının elçi daşında,

Hazırdım min il də səni gözləyəm.

O nəydi?

Zülmətdən gün çıxdı birdən,

Nə qədər ecazkar göründü cahan!

Səni axtarırdım ömrüm boyu mən,

Söylə bəs hardaydın sən bu vaxtacan?

Şeir mənim üçün

bir kainatdır

Şeir mənim üçün bir kainatdır,

Onun ulduzları, Günəşləri var.

Şeir mənim üçün sirli həyatdır,

Onun öz sevinci, öz kədəri var.

Şeir də yaşayır öz baharıyla,

Ona yol da verir sonsuz asiman.

O keçir təbii addımlarıyla,

Süni peyklərin aşdığı yoldan.

Keçir addım-addım kənddən, şəhərdən,

Ulduzlar üstünün naxışı kimi.

O keçir başına yağsa da hərdən,

Tənqidlər meteor yağışı kimi.

Sözüm də gücünü ellərdən alıb,

Qoy uçsun göylərə, o, birnəfəsə.

Qalın qatlardakı yanan peyk olub,

Nə qəm, neçə şeirim geri dönməsə.

Nə qədər qol-qanad, açsa da ilham,

Mən ana torpağın sinəsindəyəm.

Nə qədər göylərə uçsa da ilham,

Mən yerin cazibə qüvvəsindəyəm.

Yenə düşüncələr aparır məni,

Deyirəm: susmaram boran-qar olsun.

Gəzirəm sevdiyim ana Vətəni,

Misralar gəzirəm, misralar olsun.

Şeirə vurulduğum, de, aymı, ilmi?

Qəlbim arzularda, diləklərdədir.

Ən böyük kainat sənət deyilmi,

Sənət kainatı ürəklərdədir.

Hər kəs xoşbəxt olar öz diyarında,

Əzizdir əzəldən öz yerim dedim.

Kaş xalq ürəyinin fəzalarında,

Dünyalar dolaşa bir şeirim dedim.

Baxıram göylərə qəlbimdə şeir,

Ulduzlar uzaqdan göz vurur mənə.

Kainat sirrini açsa da bir-bir,

Sənət kainatı sirlidir yenə.

Bəli, şeir mənə bir kainatdır,

Sözlü, soraqlıdır bir kitab kimi.

Bəli, şeir mənə sirli həyatdır,

Açsam da, bağlıdır bir kitab kimi.

Qadınsız ev

Çiyinlərdə yerin-göyün qəmidir,

Ah çəkirsən asimana yetişir.

Qadınsız ev –

tufandakı gəmidir,

O nə batır, nə limana yetişir.

Ağır dərdlər faciənin gücüdür,

Nə sevinib, nə də gülə bilirsən.

Qadınsız ev –

xəstəxana küncüdür,

Nə dirilir, nə də ölə bilirsən.

Fəlakətdə neçə-neçə sirr yatır,

Səni yıxır, polad kimi o sınmır.

Qadınsız ev –

günəşsiz bir dünyadır,

Nə od yansa, qızınmır ki, qızınmır.

Sən bir quşsan, ruhun sınmış qanaddır,

Heç baxma ki, külək sərin, meh ilıq…

Qadınsız ev –

ulduzsuz kainatdır,

Həmdəmindir sükut ilə qaranlıq.

Ey kişilər!

Sevginizi əzizləyin cahanda,

Qadınlığın sədaqətdir ilk adı.

Vay o gündən –

ömrün axır anında,

Gözünüzü qapayan da olmadı!

Şəklinə baxıram

Mərhum ömür yoldaşım

Gülarə üçün

Sən getdin cahanın

Dərdli çağında.

Bir çaya döndüm ki, sısqa axıram.

…Sənsiz bir otağın tənhalığında

Şəklinə baxıram…

Yenə baxıram.

Əsir pəncərədən

Yel incə-incə,

Sanki isti nəfəs üzümə dəyir.

– Gecən xeyrə qalsın – söylərəm gecə,

Səhər də söylərəm: sabahın xeyir!

Ürəyim narahat,

Qulağım səsdə

Dövrün haqsızlığı titrədir məni.

Çevrilib mələyə başımın üstdə,

Ruhun gecə-gündüz hifz edir məni.

Axı, səninlədir hər anım mənim,

Sən mənim nisgilim, pərişanımsan.

Gündüz şəkillərdə susanım mənim,

Gecə yuxularda danışanımsan;

– Ay Nəbi, özündən muğayat ol sən,

Bil, daha dünənki cavan deyilsən.

– Əlbəttə, mən səni itirən gündən,

Həyatım dəyişdi tamam kökündən.

Qar əskik olmayır doğma dağımdan

Bir gündə asılıb hər ayağımdan.

Bəzən yersiz düşdük haya, haraya,

Axı pis də gedir, yaxşı da qalmır.

Sən məni qısqandın bütün dünyaya,

İndi dünya məni heç saya salmır.

Tanrım bağışlasın,

Günah varsa da,

Günah xoşbəxtlikdən pay alan deyil.

– Gənclik günahları yuyularsa da,

Qocalıq günahı yuyulan deyil!

Gec duydum həyatın

Mən sirlərini,

Zaman pərişandır, ömür pərişan.

Mən öz günahımın zəncirlərini

Çoxdan parçalayıb, çoxdan qırmışam.

Səni yana-yana səsləyirəm ki,

Eşitsin sözümü sevdiyim mələk.

Dünyada o günü gözləyirəm ki,

Gülarə adında nəvəm gələcək.

Şəklinə baxıram,

Baxıram yenə,

Sanıram çiynimə yumşaq əl dəyir.

– Gecən xeyrə qalsın – deyirəm sənə

Səhər deyəcəyəm:

– Sabahın xeyir!

Dərələr

Çinarlar qatar-qatar,

Qalxıb zirvəyə çatar

Dağa qısılıb yatar

Mışıl-mışıl dərələr,

Yaşıl-yaşıl dərələr.

Sizlərə vurğunam mən,

Bəzəyiniz şəfəqdən

Günəş çıxar üfüqdən

Ovuc-ovuc zər ələr,

Dərələr, ay dərələr.

Sevdiyiniz ağaclar

Küknarmıdır, şammıdır?!

Sizdən qalxan dumanlar

Dağlara salammıdır?

Quş kimi üstünüzdən

Qanad çalım, dərələr!

Şamlıqda bir axşamlıq

Qonaq qalım, dərələr!

Əgər ki, yıxılsam çinar göstərin,

Mən ona söykənib arana baxım.

Gözlərim görməsə Göygölü verin,

Mən onun gözüylə cahana baxım.

Hər yerdə, həmişə

Sənsən gümanım,

Canım-gözüm mənim,

Azərbaycanım!

Sən günəş, mən isə bir zərrə kimi

Diriykən oğlunam, ölsəm torpağın.

Sən ki, döyündürdün mənim qəlbimi,

Sən uca çinarsan, mənsə yarpağın.

Mənəm sənin özün,

Ey eşqim, canım,

Sənsən özüm mənim,

Azərbaycanım!

Sizlərdən yollar keçər,

Siz yaxşı ki, varsınız,

dərələr, ay dərələr.

Zirvələrə açılan

Geniş qapılarsınız,

dərələr, ay dərələr.

Mənbə: https://edebiyyatqazeti.az/

Azərbaycan Yazıçılar Birliyinə (AYB) üzv olmaq istəyən yaradıcı şəxslərin nəzərinə çatdırırıq ki, 2025-ci il fevral ayının 5-dən fevral ayının 20-ə qədər üzvlük üçün tələb olunan aşağıdakı sənədləri AYB Qəbul komissiyasına təqdim edə bilərlər:

–        Geniş tərcümeyi-hal (yaradıcı məqamlar ətraflı göstərilməklə);

–        Çap olunmuş kitablar (hərəsindən 1 nüsxə);

–        Mətbu nəşrləri də göstərilməklə çap olunmuş əsərlərin ümumi siyahısı;

–        AYB üzvü olan 3 nüfuzlu ədibin zəmanəti (bildiririk ki, zəımanət verən

şəxslər AYB aparatında işləməməli, AYB-nin ictimai statuslu şuralarında və Qəbul Komissiyasında təmsil edilməməli, eyni zamanda 10 ildən artıq AYB üzvü olmalı, il ərzində üç nəfərdən artıq yazara zəmanət verməməlidirlər);

    – Üzvlüyə qəbulla bağlı ərizə;

    – AYB üzvünün qeydiyyat vərəqəsi;

    – Şəxsiyyət vəsiqəsinin surəti;

    – 3×4 ölçüdə 4 ədəd rəngli fotoşəkil;

Azərbaycan Yazıçılar Birliyinə üzv olmaq istəyən şəxslər, əgər nəsrlə

məşğuldurlarsa, minimum 15 çap vərəqi, əgər poeziya ilə məşğuldurlarsa, minimum 5 müəllif vərəqi həcmində mətni əhatə edən nəşr edilmiş kitablarını təqdim etməlidirlər. Dramaturqlar və nəsr tərcüməçiləri də minimum 15 çap vərəqi çap olunmuş mətnlərini, kitablarını təqdim etməli, yaxud Birliyin mətbu orqanlarında çap olunmuş, dövlət teatrlarında tamaşaya qoyulmuş əsərlərini (mətn və ya kserokopiya şəklində) təqdim etməlidirlər.

    Bildiririk ki, 30 yaşa qədər gənclər qəbul üçün 2 zəmanət təqdim edə bilərlər.

    Eyni zamanda, bölgələrdə yaşayan və üzv olmaq istəyən şəxslərin üzvlüyü üçün AYB-ni müvafiq filial və bölmələrindən təqdimatın olması vacibdir.

    AYB nəşrlərində əsərləri çap olunan şəxslərə qəbul zamanı üstünlük veriləcəkdir.

    AYB üzvünün qeydiyyat vərəqəsi və ərizə forması Qəbul komissiyasından götürülməli, yaxud sənədlər təqdim edilən zaman doldurulmalıdır.

    Təqdim edilən sənədlərə sıra sayına müvafiq olaraq növbəti ilin qəbul tarixinə qədərki müddətdə (18 ay ərzində baxılacaq) və son qərar müraciət etmiş şəxslərə bildiriləcəkdir.

    Komissiya üzvlərinin rəyi müraciət edən şəxslərə təqdim edilmir.

    Təqdim edilən sənədlər və kitablar geri qaytarılmır.

    Mənfi rəy alacaq şəxslərin sənədlərinə növbəti iki il ərzində yeni kitabları və publikasiyalar olmadığı təqdirdə təkrar baxıla bilməz.

    Əlavə məlumat almaq istəyən şəxslər (+99412)493-74-81 telefonuna zəng edə, Qəbul komissiyasının katibi Məlahət Qənbərova ilə əlaqə saxlaya bilərlər.   

     Qəbul komissiyası

Mənbə: http://azyb.az

Dədə Ələsgər Ocağı İctimai Birliyi, türk dünyasının böyük saz və söz ustadı, haqq aşığı Dədə Ələsgər adını yaşatmaq və gələcək nəsillərə çatdırmaq məqsədi ilə yeni kitab nəşr etdirəcəkdir. Kitabda Dədə Ələsgərin həyat və yaradıcılığına həsr olunan şeirlər nəşr ediləcəkdir.

Sizi haqq aşığı Dədə Ələsgərə ithaf etdiyiniz şeirlərinizi bizimlə bölüşməyə dəvət edirik. Seçilmiş şeirlər “Dədə Ələsgər ədəbi məclisində” paylaşılacaq və Dədə Ələsgərə ithaf olunan şeirlərdən ibarət kitabda çap olunacaqdır.

Təqdim ediləcək şeirlər üçün tələblər:

– Şeirlər haqq aşığı Dədə Ələsgərə həsr olunmalı;

– Şəkiliniz (3×4);

– Özünüz haqqında qısa məlumat;

Qeyd: Həm Azərbaycan, həm də xaricdə yaşayan müəlliflərin əsərləri qəbul olunur.

Şeir və məlumatlarınızı, dede.elesger.ocagi@mail.ru

-elektron ünvanına göndərə bilərsiniz.

Diqqət:

Əlaqə telefonu: 051-556-36-62

Mənbə: http://azyb.az

 “Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Gənclər Şurasının və Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü, Prezident təqaüdçüsü, “İlin gənci” müfakatçısı, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Baş redaktoru

                                                 

         Qırx beş yaşlı bir kişi üçün həyatının bu günə qədərki düzənini pozmaq elə də asan deyildi. Qohum-qonşuların, hətta, yaşı yetmişi çoxdan keçmiş anamın belə evlilik haqda danışıqları bu səbəbdən beynimin bir küncündə hər gün eşidəcəyim avtomobil siqnalı kimi adiləşmişdi. Mən bu yaşa qədər özümə qəhvə dəmləməyə,  pencəyimin düymələrini bərkitməyə, köynəyimin boynunu sulu dəsmal qoyaraq ütüləməyə elə alışmışdım ki, bütün bunları kiminsə edəcəyini ağlıma da gətirmək istəmirdim. Aradabir güzgüdə saçlarımın arasında süd rəngi gözümə dəysə də gülümsəyirdim. Xəyalə Sevilin kitabındakı kimi özümü təsəlli edirdim: “Saçlarıma ay qonub”. Özün-özünü təsəlli edib gülümsəyincə içindəki hisslərin adı olmur. Bəzən düşünürəm də, elə yaxşı ki, bu hisslərin adı olmur. Yoxsa, öz gözümdən bir çılğın yalançı kimi düşərdim.

         Hə, deyirdim axı, evlilik mənimçün çoxdan getmişdi. Bu gediş bileti əlimdə yanan qatarın gedişi qədər təəssüf doğurucu deyildi, durnaların payız yaxınlaşınca isti ölkələrə qayıtması kimi adi idi. Çox adi. Lakin, adiliyi yox etmək üçün həyat mənimlə şərt kəsmişdi. Bu şərtin nə vaxtsa qarşıma qoyulacağı, məni sehr dükanına göndərəcəyini bilirdim. Qəsdən gecikirdim. Sevmədiyin bir qadının sevdiyin rəngdə manto geyinməsini görüb ona görüş təyin etmək kimi idi evliliklə üzləşməyə hazırlaşmağım. Lakin, bir gün ikicə kəlmə söz məni masaya oturmağa və bütün kartlarımı açaraq sonuncu  inadımdan da keçməyə vadar elədi. 

         Onda qış gəlmişdi. Dovşan ovu barədə sənədli filmə baxandan sonra həvəslənib uzaq kənddə yaşayan qohumlarımızgilə gedib çıxmışdım. Kəndə axşamüstü çatmışdım. Qonaq getdiyim ailə yaşı otuzu təzəcə keçmiş olan gənc bir ata, saçlarını çəhrayı kəlağayıda gizləyən gənc ana və üç yaşlı bir oğlan uşağındn ibarət idi. Şəhərin dolanbac küçələrinin riyakarlığından uzaq bu kənd məsumluğu məndə kövrəklik də yaratmışdı. Arada düşünmüşdüm ki, bəlkə yaşım əlliyə az qalıb deyə belə ürəyiyuxa olmuşam?!

         Kasıbyana süfrədə şəhərdə birini bəyənib  yediyim, o birinə mız qoyduğum şirniyyatlardan heç biri yox idi. Şüşə qənd qabının qapağının bir tərəfi çatlamışdı. İçindəki bir ovuc qənd şüşə qabın içərisində üst-üstə yığılmış oyuncaq kublara bənzəyirdi. Bilmirəm, niyə onda bu qəndqabına belə çox fikir vermişdim. Yəqin, bu da Tanrı  tərəfindən verilən bir işarət idi. Biz insanların hər birini sevgiylə yaradan Tanrı bizə hər şeyi anladır. Lakin, biz bunu görməzdən gəliriksə, bir şanssızlıqla üzləşincə, niyə özümüzü yox da, Tanrını günahlandırırıq?!

         Gecəni bu fikirlərlə yatmışdım. Tanrı və onun bizə göndərdiyi işarətlərin həyatımıza təsiri, əslində, həyatın nədən ibarət olduğu barədə o  qədər düşünmüşdüm ki, saat neçədə yatdığım yadımda deyildi. Oyananda ilk baxdığım saat oldu. Günortaya yaxınlaşırdı. Axşamın qaranlığında o qədər fikir verməsəm də, indi  qış günəşinin gözqamaşdırıcı parıltısını mənə  ötürən pəncərənin o üzündə kiçik  bir aynabəndin olduğunu gördüm.  Başımı qaldırıb eşiyə baxmaq istəyirdim ki,  eşitdiyim sözlər məni çarəsizcə  yerimdə donmağa məcbur etdi. Uşaq anasına deyirdi:

-Ana, qonağın qəndinin biyi yeyə düsüb.

         Donmuşdum… Çarəsizdim… Necə yəni, qonağın qəndi? Axı, bu evdə başqa şirniyyat yoxdur? Üç yaşlı uşaqlar isə qəndi xart-xartla yeməyi sevirlər. Bəs, bu eşitdiyim? Düşündüyümü  özümə təsdiqləmək istəməsəm də yavaşca pəncərədən aynabəndə boylandım. Ananın əlinə şüşə qəndqabı vardı. Uşaq kiçik ovcundakı bir dənə qəndi qaldırıb anasına uzatmışdı. Ananın gözlərində qürurqarışıq  təəssüf vardı. Və ikisi birdən;  qürur və təəssüf iki gilə göz yaşına da qalib gəlmiş, onları ananın dumduru bəbəklərindən yanağına qovmağı  bacarmışdılar.

         Dovşan ovu həvəsimi  öz tariximin bir səhifəsinə yazıb həmin gün o kənddən ayrılmış, evlənməyə qərar vermişdim. Mən də üç  yaşlı oğlumun həyatın yoxluq və varlıq işvəsini anlamasını istəyirdim.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(15.10.2024)

Adıma Urmu derlər,

Suyum göyə çəkilib…

Göllüyüm qeyb olsa da,

Yenə quru göllərin ən gözəli özüməm.

Türküstan talesizi

Aralın bacısıyam;

O daha tez qurudu –

Məhşərə hazırlaşır

atamqızı, elə bil…

Ən uzaq yaddaşımdan süzülüb gələnləri

danışım, qoy qalmasın –

Min illər öncəydi – biz ayrılanda

Aral sağ əlini çəkdi başıma

Başıma gələnə bax –

Min illər sonradı

            indi biz ikimiz də quruyuruq,

                        quruyuruq…

Nə mənim Acıçayım,

nə də bacım Aralın

            Ceyhun ilə Seyhunu

                        su daşımır dağlardan…

Xəzərə də əl çatmır…

Araz boynuburuqdu…

Aralın da mənimtək

gəmiləri pas atır…

Tanrının işinə bax –

Duzlu su çürütməyən gəmilər indi bir-bir

susuzluqdan qəhr olur…

Elə bil dil bilirlər,

Elə bil göl bilirlər…

Göl vardımı bizimtək?..

Siz, ey zalim göllərin ən zalim gəmiləri,

Sirdaşınız kim olsun?..

Kölgənizə yığışıb

            əsnək vurur dəvələr.

Balıqlar üzüşərdi böyrünüzdə ilmüdam,

Bəlkə mən bilməyirəm,

Balıqlar dəvə olub?

Bircə onu bilirəm

            dəvələr balıq olmaz…

Qanadsızdı dəvələr,

Dəvələr dözümlüdü.

Dözəcəklər, dözəcəklər,

Bizim

            son qətrəmiz də quruyan gün –

                        baxarsız,

Qanad çıxaracaqdır

Kölgədəki dəvələr.

İnanın, düz sözümdü…

Xəzərə əlim çatmır…

24.07.2024

Mənbə: https://edebiyyatqazeti.az/

Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Qarabağ Bürosunun Rəhbəri

Nemət Tahir, “Ədəbiyyat və incəsənət” (Qarabağ bölməsi)

Bəzən nəsr, bəzən publisistika, amma mütləq ki bəzən də şeir. Mühacir şair
Almaz İldırımın “Məlum bir zamanda, məhkum bir eldə. Allahım nə üçün şair doğuldum?”-şerinə cavab yazmışam bu şeiri…
Ümid edirəm ki, bəyənərsiniz.

“Xalq düşməni” deyib təqib etdilər
Nələr çəkmədi ki, bəlalı başı?
Dərdini söylədi Araza, Kürə
Xəzərə yetişdi qanlı göz yaşı

Dedi “dəfn edərsiz üzü vətənə”
Onun Kəbəsiydi hər vətən daşı
Adıtək ruhu da qalxdı göylərə
Qürbətdə gömdülər bir Vətəndaşı

O Yanvar gecesi qan dənizində
Əliyalın xalqımla birgə boğuldum
Arxalı köpəklər cumdu elimə
Mən də sənin kimi yurddan qovuldum

Şəhidlər can verib aldı hüriyyət
Onların ruhutək mən azad oldum
Azad məmləkətdə, azad bir eldə
Allahım, nə yaxşı şair doğuldum!!!

“Ədəbiyyat və incəsənət”
(22.08.2024)

Mənbə: https://edebiyyatveincesenet.az

“Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin (AYB) üzvü, Azərbaycan Respublikası Prezidenti təqaüd fondunun təqaüdçüsü, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının GƏNCƏ Bürosunun Rəhbəri

…Sonra gördüm, hər şey bəsit,
Bu dünyada hər şey adi.
Sonra gördüm, sevmək elə
Yaşamağa bəhanədi.
Hər gün göyün üzünə
Pıçıldadım adını ki,
Allah qəbul eyləsin.
Həmişə yarım qalanım,
Nə yoxumdun, nə bəsim.
Bu içim, bu çölüm,- dedim,
Ürəyinə yatırsa,
Sev, sevə bildikcə məni,
Nəyə gücün çatırsa…
Ayrılıq ən orta həddi,
Nə ölümdü, nə yaşam.
Qəfil yadıma düşdün,
Boylandım ürəyimə,
Gördüm, bağışlamışam.

“Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin (AYB) üzvü, Azərbaycan Respublikası Prezidenti təqaüd fondunun təqaüdçüsü, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının GƏNCƏ Bürosunun Rəhbəri

Məni də həvəsdən salırlar hərdən,
Özümü yetərsiz hiss eləyirəm.
Elə oxuyurlar, tələsik, üzdən,
Bilmirlər heç nədən bəhs eləyirəm.

Necəydi? Nə oldu? Bu arallıqda
Nələrdən keçmişəm, nəyim qalıbdı?
Hər şeyi dəyişə bilmişəm bəlkə,
Dəyişməyən bir ürəyim qalıbdı.

Susub gizlənmişəm dilimin altda,
Başıma vurmuşam neçə qaxıncı…
Ağrının ən uca zirvələrinə
Tək sənin adını ürəyim sancır.

Sevgidən danışdım, eşqdən danışdım,
Bir dəfə dodağım, dilim olmadın,
Batdı tikanların barmaqlarıma,
Su verdim, böyüyüb gülüm olmadın…

Bəli, günahkaram, sevmişdim səni,
Qürurun sevgimdən böyükmüş yəni,
Saldın vətənimdən didərgin məni,
Nə obam, nə də ki elim olmadın…

Bütün dərdlərinə şərik, tən oldum,
Qar yağan dağına gələn çən oldum,
Məhəbbət odunda yanan mən oldum,
Sən mənim bir zərrəm, külüm olmadın…

Bilirəm, gecələr sən də yatmadın,
Lap deyək, sevgimi ucuz satmadın,
Nə mənim ömrümə ömür qatmadın,
Nə də qəfil gələn ölüm olmadın…

“Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Gənclər Şurasının və Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü, Prezident təqaüdçüsü, “İlin gənci” müfakatçısı, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Baş redaktoru

Hərdən yuxum sürgün olur,
Üz tutur sənin qoynuna.
Gah da qəfil yolu düşür,
“Səninlə mənim toyuma”.

Yeyir, içir, sağlıq deyir,
Utanmayıb oynayır da.
Hamını özütək bilir,
“Sən”li, “mən”li bu dünyada.

Eh…bezdirir çoxunu,
Arzumu gizləməliyəm.
İnsaf et, qaytar yuxumu,
Səhər işə getməliyəm.

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Namiq Hacıheydərlinin şeirlərini təqdim edir. Bu dəfəki şeirlərin leytmotivi sevgidir, insanın təbiət və ilahi qüvvələr barədə düşüncələridir. Namiq Hacıheydərli bacarıqla qəzəl də yazır, onun bir qəzəli də sizlərin diqqətinizə çatdırılacaq.

SƏN…

Sən eşqin bağında bitən çiçəksən,

Eşq ilə yanmayan dərməsin səni.

Qaranlıq ürəkli, donuq baxışlı,

Sevgidən uzaq göz görməsin səni.

Adını çəkməsin; adını çəkən,

Adında bal kimi dadı duymasa;

Gəzməsin bu qutsal torpağın üstə,

Özünü ən mutlu bəndə saymasa.

Cismiylə yerləri nura bələyib,

Mələklə göylərdə yaşıyanımsan.

Türküstan çölünün, Tanrı dağının

Ətrini ruhunda daşıyanımsan.

DEDİ

Əllərimdən tutmasan,

Bu yollarda azaram.

Dedim: qoyma darıxım,

Dedi: tez-tez yazaram.

Dedim: incitsəm səni,

əfv edərmisən məni?!

Dedi: acı kəlməni

mən yaxşıya yozaram.

Dedim: qoyma baş qatam,

Kədər gölündə batam…

Dedi: sənə üz tutan

Dərdə quyu qazaram…

Ah çəkdim yana-yana;

“Mən atayam, sən ana…”

Dedi: hər şey bir yana,

Taleyimi pozaram.

Dedim: dərd oldum sənə…  

Dedi: eşqsiz yaşam nə?    

Ya yurd ollam eşqinə,

Ya da sənə məzaram.

OLAR

Ömrü yellərə vermək

Aqillərə ar olar.

Bir mürşid yanılarsa,

Min-min mürid xar olar.

Könüllərdə qalanlar;

Dünyada iz salanlar.

Var ikən yox olanlar,

Yoxkən necə var olar?!

Ulus, yurd nədi bilməz,

Canda varsa yad nəfəs.

Özgədən süd əmən kəs

Özgələrə yar olar.

Bədbəxt kimdi; yol əyən,

Qazancını yeməyən.

Haqqı görüb deməyən

Kor olar, həm kar olar.

(Söz demə almayana,

Tanrıdan dolmayana).

Könlü tox olmayana

Geniş yer də dar olar.

Yox! – deyib batma yasa,

Var! – söylə – var, hardasa;

Üç-beş yaxşı olmasa,

Yaşamaq çox zor olar.

BƏYAN

Külli aləm zülmət idi, biz o zaman gündüz idik,

Bir nöqtəykən bütün varlıq, min illərdi doqquz idik.

O biz idik, Mudan çıxıb işıq yaydıq planetə,

Şumer, Misir, həm Babildə çözülməyən möcüz idik.

Oxuyub səcdə etdiyin ayələri nazil edən,

4 kitabda peyğəmbərə “biz” deyənlər həm biz idik.

“Var ol!” dedik, oldu aləm, bir nöqtədən doğdu nə var,

Əzəldən öncə var olan, sondan sonra ölməz idik.

Söyləyən biz, söylədən biz, endirən, həm enən bizdik,

Sina dağa gələn mələk, söz sahibi, həm söz idik.

İbrahimdik, Yusif, Musa, Məhəmmədlə İsa olduq,

Sulara hökm edən qüdrət, həm yol verən dəniz idik.

Bizə dindən bəhs eyləmə, biz endirdik o dinləri,

Biz “sühuf”u yazanlarıq, öncə “lövhi-məhfuz” idik.

Əski yunanda Zevs olduq, misirlilər Amon dedi,

Bir tərəfdə Yahovaydıq, Zərdüşt üçün Hörmüz idik.

Namiqə biz pıçıldadıq, özü yazdı söyləməyin,

İnsan oğlu özü yoxdu, Özü bizik, biz Öz idik…

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(01.03.2024)

Mənbə: https://edebiyyatveincesenet.az/

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı Fərqanə Səfərlinin yeni şeirləri ilə tanışlığı davam etdirir. Bu gün oxuculara gənc müəllifin 3 şeirini təqdim edəcəyik.

CƏZALI QƏZA

Ömrümü qoymuşam atın belinə,
Yüyənini tuta bilmirəm
Amma.
Çalışıram ayaq-ayağa verim,
Nə edirəm, çata bilmirəm
Amma…
Bu at keçib zamanımın üstündən –
Həm yorğası,
Həm dördnalı cəzadı.
Hərdən dizləri üstə dincəlməyi,
Yatmış arzularım üçün qəzadı…
Bu qəzamla hüzuruna gəlmişəm,
Ey Allahım, babalımı de,
Bilim.
Mən qulunam, bəlkə tərsə dönmüşəm –
Tərs haramdı,
Halalımı de, bilim.

GUYA Kİ…

Bismillahla keçib arxın üstündən
Ağırlığı suya atdıq
Guya ki.
Yağışa küləyin göz yaşı deyib
Ah-vayına çətir tutduq
Guya ki…
Bir gün ölüm mələk üzlə gələcək,
Qorxu çəkdik sabahadək
Guya ki?
Yorğan tapıb uzatdıq savabların
Ayaqların günahadək
Guya ki…

GERÇƏK ADAMLAR

Biz gerçək adamlarıq:
Hərə bir cür anlayır
Dünyanın qərib üzün –
Fitvasına bağlayıb
Gecəsin, həm gündüzün.

Biz gerçək adamlarıq:
Həqiqətdən güc aldıq,
Yalanla yoğrulmadıq-
Dünyanın daş yerinə
Boş yerə doğulmadıq.

Biz gerçək adamlarıq:
Nəfsimizin halına
Haqqımızla yanırıq –
Bircə addım geridə
Səbirlə dayanırıq.

Biz gerçək adamlarıq:
Gülümüzdə arılar
Şəfqətini anlayır –
Bal yığa bilməyəndə
Pətəyini danlayır.

Biz gerçək adamlarıq:
Saatımız köklənib
Həqiqətin vaxtına –
Yovşan kök üstə bitir
Hər yoncanın baxtına.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(01.03.2024)

Mənbə: https://edebiyyatveincesenet.az/

1

Heç nə yadımda yox

hər şeyin nurani üzü

soyuğa və qaranlığa bənzər.

Viranəyə dönüb

sentyabr şənbəsi

dost könlü havasız

qaranlıqdır deyə

gedənlər öz rəhmini də

çəkib aparmış…

isinir tək gecə lampasına

umudun solğun üzü.

Payızın göyləri kövrəlir

xatirəyə dönən sözdən

nə vaxtsa yollarda

kölgəsiz qaldığım günün

ruhu sarmaşır

həyətimizdə uşaqkən

budağına ip salıb

yelləncək oynadığım ağaclara.

2

Həmişə olduğu kimi

bu gün də yuvasız mavilik

quşların gözlərində mürgüləyir

gecənin qəlbi nəbzim kimi

döyünür səssiz və ıssız.

Hər sabah ertədən

yenə də dan üzü

qəfildən pırlayıb uçur

quşların yuvasından.

Quşların qanad səsindən

şeh damlayır puçur-puçur.

Mən isə elə bilirəm

quşlar uçub getsə belə

maviliyin yuxusuz üzünü

hər gün erkən duyacam

və səsimlə sığayacam.

Sükuta bürünmüş payızın

tənhalıq qoxusunu

son nəfəs tək

son gücümü toplayıb udacam.

Süpürüb atacam eyvanımdan

küləyin qovduğu yarpaqları

könlümə sığınıb titrəyən

anılar kimi…

3

Hər kimsəsiz dərd

soyuqdan donanda

əzab verməkdən usananda

qəlbimin qapısından

sorğusuz keçir.

Mən yazıq

sadəlövh və divanəydim

hər yetənə

sıcaq

            sevimli

eşqli bir söz söylədim

gedənlər özlərini isindirib

özləriylə apardılar anılarımı

xaraba qaldı könlüm

payız meşəsi kimi.

Bu gün yenə də yaddaşım

ağacı uyğuya dalan

son payızın içinə bənzəyir.

Ulduzum baxır

ulusumun hər zaman

qovrulan təzə yarasından

və nə vaxtsa incitdiyim

bir ruh uçur yanımdan

uçunur cavan canım…

Nə yaxşı hələ

barmaqlarım və ürəyim var

nakam tale nəğməsi oxuyan

mübarək qələmə qoşulub

avara dolanıram sözlərin arasında.

Məktəbli çağlarımın

xatirə kitabçasında

uduram havanı

uduram ilac kimi

içimə dolur göy üzü

aydınınlq və qaranlıqla birlikdə.

4

Neçə il öncə

yanımdan sevinclə ötən

qürurlu ömür saatı sükuta dalmış

sona vardığım uğurun qaranlığında

və mənim addımlarım

döyükür dünyanın harası deyə

dişləri tökülmüş sısqa gülüşlə

etinasız şəkildə ötür

son mənzilin yanından

abırsız bir həyat gölgəsi.

Bilmirəm nəyi ölmüş

ağlar qalan göy üzünün

tükənmir yaşı gözünün

yağmurlar tamam işlatmış

su içində qorxusuz yaşayan

fədakar dünyanı.

Daha yoxdur

anamın solğun qədəmi

izsiz yürüyür

torpaq üstündə və havada

yuyulub yuyulub

görünür görk kimi

həyatın min üzü birdən…

5 

Ayın qos-qoca nuruyla

gecələrin üzü gülür

ancaq xoş günlərdə belə

yaşamaq eşqimiz sönür

ağrı çəkəndə

haqqımız itəndə… 

və öz bəxtimizdən küsəndə

Tanrı da adamın üzünə baxmır.

İsrarla getdiyimiz yollarda

bizə yoldaş kölgəmiz

qos-qoca ölümün surətidir bəlkə.

Yolumuzun kənarında

əkib böyütdüyümüz ağaclarda

otlardan yuva quran

bala çıxaran quşların yatışında

əzizini itirmək qorxusu var… 

haqqın dağılan uyğusunda

dağılır qiblənin xanımanı.

Sabah yenə yaşamaq istəyi

gecə yenə də

həzin ölüm qoxuyur.

Tanrını ibadətlə

aldatmaq istəyən biçarə həyat

həmişə gördüyüm kimi

qələbəlikdə və qiyamətdə

gözləri nəmli və həsrətli… 

6

Bu gün bayram ertəsi…

yağmurlu axır çərşənbə

sonuncu bayram günü tək

bu nimdaş sevinci də islatdı

çarəsiz qayğılar və ağrılar

beynimdə yerini aldı.

Yaxşı dərs verdi mənə tale

dostum və güvəncim olsun

bozqurd ağızlı dərd.

Ulusun ürək dolusu qanı

üzündə qalıb vətənin.

Günün son nidasıdır şahid dualar

şahid ağılardı verdiyim nəfəs.

Qəzəb və rəhm sinəmizdə

dərin çuxurlar qazmış

və zirvəsi görünməz dağlar ucaltmış

hələ yumşalmırsan Tanrım…

7 

Başımızın üstündən quşlar

göy üzünü daşıyır

bilmirəm hara.

Hər addımda

pis və xoş anlarımda

açılır həyatın sirri

zamanın xəcalətli üzündən

günahlar torpağa damır

şəffaf yağmurlar kimi.

Adəmin viranə vətənindən

pırlayıb göydəcə ölən quşun

qəbri buğda zəmisində.

Soyuqdan ağzımda dilim donanda 

qaranlıqdan gözlərim qorxanda

söz yandırıb

ürəyimə düşən

dilsiz kədər də tərpənmir yerindən..

Qar kimi üzüylə

qanıma qəltan olan

divanə və nakam arzuların

xatirəsi çox cavandı.

Tanrım

göy qübbəsi ver

həyatın açıq yarasından

ruhumun xəyalı uçur…

8

Ey izsiz gölgəm

Alın tərini əllərimə tök

dəstəmaz alım

mən Böyük Çölün yorğunuyam

yovşanlıq dil deyir qədəmlərimdə

göylərim qocalır çiyinlərimdə

gözlərimin işığı

maviliyin ahəngini

fərq etmədən və toxunmadan

axır nəfəs-nəfəs

Qiblənin açıq qapısına.

Gecələr qarışıq yuxularda

görünür uzaqdan

vətən uğrunda övlad itirən

anaların sinə dağları…

o dağlar dərdin boyundan

kiçik görünür

önü o dağlara  tənha yolçuyam.

9

Qeybdən su kimi axan

divanə səsdir

hüzn günümdə oxunan ağı

vəsf edir Tanrının kəramətini 

mələklər xəbər aparır Qiblə ocağına

yurdumuza təzə bir qərib gəlir deyə.

Sinə dağlarının yolu dumandır

orda aqibətin sehri tufandır

daşı-torpağı ulu dağların

söz kimi səpələnmiş

dolanbac gədiklərə.

Orda karvanyeriş şairlər itmiş

sözlərin izində öyküyə dönmüş

O adı bilinməyən gündən

mələk qələmlər

qansız qübbəsinə göylərin

şəhid söz daşıyır nəfəs almadan

10

Türklüyün uğruna

söylənmiş ulu sözlərin

yanğılı öyküyə döndüyü

bir vadinin ulu sularıyam.

Yaşımdan çox erkən

axıb-axıb duruldum

ağacların

            insanların

                        səhraların

uğrunda həlak oldum

heç xəbəriniz olmadı.

Keçmişin diliylə söylənən sözlər

mənə kim olduğumu anladır.

O ulu sözlərin

yarandığı ruhların ürəyində

çəkişdiyim dava anla və qanladır.

Tarixin köşəsində

gözləməkdən

            dinşəməkdən

                        yaşamaqdan

dağlar kimi yalnızam

yalquzağam kutsal yol ayrıcında.

Həyata dönmüş viranəyəm

bir and həmləsinə çoxdan həsrətəm.

11

Sular qiyamətə doğru axdı

kimsə yox yer üzündə

sonuncu günü yaşaya

sonuncu gündən şahid qala.

Mən səhra qızılquşuyam

qızmarın cəsədi üstə

qiblədə qaldı

qocaman gözlərimin nuru.

Bilmədim cənnət hardadı

və havası düşərmi mənə

elə hey can atdım ona doğru…

Küləklərin qovduğu buludların

sələskən suların dalınca uçdum

uçdum və hey uçundum.

Gözləri yumulu halda

bir duanın sırtında

addadım qiblənin qapısından

əziz bəndə tək.

Günahım varmış bəlkə də

mən Tanrının yanında

yenə də tənha qaldım…

12

Ölərkən söz vədəsində

biz hara yolladıq bilmədən

həyatdan küskün ruhumuzu…

yerində təsəlli üçün

bir nişanə də qalmadı.

Talanmış buludlar o vaxtdan

dolaşır dəli-divanə

cəsədlərimizin arasında

könlünü boşaltmağa yer tapmır.

Bir ağı deyən də yox

burda ölən yalquzağa…

heç nədən ölürük deyə

heç nədən unudulduq.

Məkansız və adsız uhumuz

sümüklərimizin sahibi deyil

xaraba qoyduq cənnəti

orda yaşamaq yasaq…

Arzularımı sənin bomboz asılqanına asdım,

Ruhumu parça-parça yandırıb külümdən təpəcik qurdum.

Qaranlıq lampanda işığımı yandırdım…

Ayağının altında qurban kəsdirdim həyatımı,

Rəngləri əlindəki ağ pozana satdım

Dəyər-dəyməzə…

Keçmişi, gələcəyi, bütün zaman qavrayışını 

Qolundakı mavi saata uduzdum..

İndi 

İndi isə

Mənə qalan son “indi” ilə

Gözümdən son yaşı silib gedirəm…

Ölmüş ürəyimi əlindən alıb 

Səninlə məzara qoyub gedirəm…

Mənbə: https://edebiyyat.az/

Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü, Azərbaycan Respublikası Prezidenti Təqaüd Fondunun təqaüdçüsü, “Azad qələm” ədəbi-bədii, ictimai-publisistik qəzetinin və “Ali Ziya” ədəbi-bədii, elmi-publisistik jurnalının təsisçisi və baş redaktoru

EŞQİMİN QIŞ HARAYI

Payız elə gəldi, qış belə getdi,
Ayrılıq küləyi əsdi bir ucdan.
Görüşə bilmədik bu necə dərddi?
Qar da yolumuzu kəsdi bir ucdan.

Sanki acıq çıxır təbiət bizdən,
Görüşmək vədəmiz uzanır yaman.
Həsrət də qar kimi gözlərimizdən-
Yağıb yolumuzda qoparır tufan.

Bölündük sevginin fəsillrinə,
Eşqimiz baharkən, özümüz qışıq.
Bəlkə ömrümüzün son illərindən,
Bəxtin yollarına atılmış daşıq?!

Eh…yenə səbrimin üstünə əsir,
Sənin gətirdiyin şaxta, qar, boran.
İnan ki, yolumu eşqimiz kəsir,
Yoxsa bu yollarda kimidi ki, duran?!

Həkim ağrın alım elə dərman yaz

Həkim ağrın alım elə dərman yaz,
Bütün dərdlərimə çarə eyləsin,
Ya öldür, ya sağalt biryolluq məni,
Qoyma həsrət könlüm yara eyləsin.

Saçımı qəm yuyub, kədər darayıb,
Ürəyimi şaxta, boran arayıb,
Gözlərimə çökən həsrət qarıyıb,
Qoyma tər qönçəmi xara eyləsin.

Həkim ağrın alım, elə dərman yaz,
Azalsın kədərim, sevinim bir az,
Şaxtalı ömrümü vuran qar, ayaz,
Qorxuram ömrümü para eyləsin.

Bir dərmanla şirin eylə sözümü,
Kərəm kimi kül etmişəm özümü,
Qıyma, hicran hücum çəkib üzümü,
Dost-tanış yanında qara eyləsin.

Göydə Allah. yerdə sən ol amanım,
Çırpılıbdı dağa, daşa gümanım,
Sııxıb ürəyini zalım zamanın,
Çəkdirib min kərə dara eyləsin.

Həkim dinlə məni, düşünmə əbəs,
Çarə etməz Allah yazana heç kəs,
Bir ürəkdolusu həsrətini bəs-
Söyləyin Nəcibə hara eyləsin?!

“Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Gənclər Şurasının və Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü, Prezident təqaüdçüsü, “İlin gənci” müfakatçısı, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Baş redaktoru

Ən son nə vaxt ağlamısan?
Nə vaxt keçdim ürəyindən?
Məndən nəyi saxlamısan
Qətl yeri-ürəyində?

Ən son nə vaxt gülüşündən
Adım asılıb, gülüm?
Dad qalıbmı öpüşündə?
Xatırlanırmı əllərim?

Ən son nə vaxt…
Nə vaxt axı
Sevməyi xatırlamısan?
Mənsizliyin azı-çoxu
Aşıb boyunu…
Anlasan…

2017-dən bir qış nağılı…

Səni sevən qadınam…
Eşqin naməhrəmiyəm…
Ömür yüküm adınla
Möhürlənib ölməyə…

Sevən qadın…
Bu iki
Kəlmə
Dünya hikkəsi…
Sənin ürəyindəki
“Ağır eşq məhkəməsi”…

Yoxsa elə bilirsən
Qadınlar sevə bilmir?!
Ah…
Kimə güvənirsən?
Sevmək əlindən gəlmir…

Mən bütöv qadın idim…
Sənlə min parça oldum…
Eşqdən köynək geyindim,
Bəxtə Tanrıça oldum…

Hər qadın sevir, ömrüm,
Hər qadın hikkəlidi…
Eşqə üsyankar ömrüm
Tanrıça heykəlidi…

Sənin sevməməyinin
Bir adı “ağıl” imiş…
Tanrıça sevgisinin
Lənəti nağıl imiş…

Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Baş redaktor müavini

Cənubumun gecələri dözülməz..
Bir ay çıxar pəncərənə-baxarsan.
Kimsəyə dərd danışmazsan ölüncə,
Gün doğana ulduz kimi axarsan..

Cənubumun gecələri dözülməz..
Ürəyini ağladarsan gülüncə.
Boğazında nəfəsini sıxarsan
Allah sənə yeni nəfəs verincə.

Cənubumun gecələri çəkilməz
arzuların əllərindən gedincə.
Tələsərsən, gecikərsən yoluna
Qollarını vaxt çiynindən söküncə.

Cənubumun gecələri dözülməz
Bu dünyanı öz dünyanda sıxarsan.
Öldürərsən ümidləri yolunda,
Həyatından günlər, aylar çıxarsan.

Cənubumun gecələri dözülməz..
Baxışında gülüşlərin sönüncə.
Yağış kimi ağlamağa başlarsan
Bir sevənin yer altına köçüncə.

“Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin (AYB) üzvü, Azərbaycan Respublikası Prezidenti təqaüd fondunun təqaüdçüsü, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının GƏNCƏ Bürosunun Rəhbəri

Bir az yaxına gəl, Tanrı,
İşim yoxdu bəndə ilə.
Dünyaya sığmayan ruhum
Qalıb bir bədəndə elə.

Görmədi… Heç kim görmədi.
Mən gördüm, bütün görmədim.
Nə qürbətdə gün görmədim,
Nə də ki, vətəndə elə.

Hansından danışım indi,
Görünür yanlışım indi.
Dərindən yaşadım, indi
Hamı necə, mən də elə.

Qurunun oduna
Yaş yanır indi,
Su vurmuşam
Ürəyimin üzünə,
Oyanır indi.
Oyanır canımdakı
Şübhələr, ehtimallar,
Bu mənəm, bu boş masa,
Bu bir yığın suallar…
Fikrim tamam dağılıb,
Fikrim küləyə düşüb.
Ağlıma ən sonuncu,
Ən təzə qayə düşüb.
Axıb gedir hisslərim,
Ürəyimdə qırıq var.
Qarşıda ayrılıq var…

Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Prezident mükafatçısı, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının BAKI Bürosunun Rəhbəri

* * *

Deməzdim bu sevgidən,
sən uddun, mən uduzdum.
Elə həmin qış idin,
Elə həmin payızdım.
Bərabər olmadıq ki,
Sən tənha, mən yalnızdım.
Adını hər nə qoysaq
Daş olar, sevgi olmaz.
Belə ömür, gün olmaz.

Ehtirasın, şəhvətin
Qucağında iki lal.
Bu dəlilik içində
Mum olmaz ki, ihtilal.
Ürəyində getmisən,
Nə mənası desəm qal?
Bitib tükəndim artıq.
Məndən sənə yem olmaz.
Belə ömür gün olmaz.

Sayrışan ulduzların,
Sehrinə dalıb qaldım.
Yaş olub gözlərindən
Axmadım, dolub qaldım.
Mən sənin dünənində,
Eləcə donub qaldım.
Özgəninsən bilirəm,
Bizimki mümkün olmaz.
Belə ömür gün olmaz.

Həsrət göy qurşağıymış,
Rəngli, əlvan dərd imiş.
Getdiyin bütün yollar,
Ayağıma yurd imiş.
Şübhə ilan deyilmiş,
Kiçik, sinsi qurd imiş.
Qalanı təfərrüat,
Bu boyda sürgün olmaz.
Belə ömür gün olmaz…

* * *

Necə oldu yollar səni yormadı,
Gecə oldu, ulduz aya qovuşdu.
Taleyimə yazdım səni, olmadı,
Uşaq kimi olmazlara alışdıq.

Tökdü xəzəl hələ dünən gül açan,
Hədər oldu neçə-neçə fəsillər.
Dirənmədik bu sevgidə sonacan,
Aramızda soyuq yellər əsirlər.

Bu nə gücdür dalğaları oyadan,
Dəyişibdir çalarları rənglərin.
Birdəfəlik çıx ömrümdən ay adam,
Kəs arasın məktubların zənglərin.

Necə oldu yollar səni yormadı,
Boyun əydim intizara, dərdə mən.
Bu nağılın sonu gözəl olmadı,
Almaları cin apardı, Birdənəm…

İlahi

Göy üzünə ulduz səp,

Naxış olsun, İlahi.

Arxamca bir cam su səp,

Yağış olsun, İlahi…

“Qaranlıqlar yarılsın”,

Nə sorğun var sorulsun;

Axırımız durulsun,

Alxış olsun, İlahi.

Xatirəmi ağ saxla,

Gözlərimi sağ saxla,

Qoy keçmişdən sabaha

Baxış olsun, İlahi.

2023

Gəl

Torpağı sərinəm, gəl,

Kədəri dərinəm, gəl;

Yüz ildən anrıdasan,

Min ildən bərinəm, gəl…

Gəl, quş qonan budağıq,

İlk iz düşən yolağıq;

Sabahlardan sorağıq,

Sən mənsən, mən sənəm, gəl…

Dənizəm – gəmin üçün,

Bütöv ol – kəmim üçün;

Sən bayraq ol, səninçün

Yel olub əsənəm, gəl!..

2023

***

Qarışıq texnikalı ağ şeir

Dağ başına yağdı qar,

Yamacda gül üşüdü…

Bu dünyada hər nə var,

Qar işi, gül işidi…

Deyirlər, bütün ilklər –

Həm sevincdi həm kədər…

Sizə, ey, ilk çiçəklər,

Qar çiçəyi demişdik…

Özgə kimi var qışın?

O Günəşi batmışın…

Hər qış ilk qış sayılsın,

Ocaqları yandırın,

Yandırın, kül üşüdü…

Dağ başına düşdü qar,

Ətəkdə gül üşüdü…

Bu dünyada hər nə var,

Qar işidi, gül işi…

Qar qışın gülüşüdü…

2023

***

Qarışıq texnikalı şeir

Gecələrə Günəş,

gündüzlərə Ay…

Say, zalım əfəndim,

ömrümü gəl say…

Eşq dolu – sevdaya ac,

bir körpə nazlı turac,

Ömrümü etdi tarac,

Nə “uf” derim, nə də “oy”…

Yağış yağmaz Günəşə…

Kimdi gələ gənəşə?..

Ətimi çəkməz şişə,

Tənimi eyləyər zay…

Yağış, Günəş və hava,

Hər dərdə olsa dəva;

Ollam daşa dost, valla,

Demə, olduq nəyə tay…

Eşq dolu – sevdaya ac,

o körpə nazlı turac,

Ömrümü aldı xərac,

Nə “uf” deməm, nə də “oy”…

Gecələrə Günəş,

gündüzlərə Ay…

Say, zalım əfəndim,

ömrümü gəl say…

2023

Şuşa alqışı

Şuşada açmışam sabahı bu gün,

Şuşamıza şükür, sabaha şükür.

Dolaşdım, toxundum, gördüm-götürdüm,

Özümə tapdığım cavaba şükür.

Ucada görmüşəm bayrağımızı,

Ondan öyrənmişəm növrağımızı,

Gündüzü cilvəli qutsalımızı,

sığala yetişən axşama şükür.

Yaddaşım oyandı, tərpəndi lay-lay,

Gah aypara oldum, gah da dolunay…

Xankəndi tərəfə boylandım bir az,

Orda çatacağmız tonqala şükür.

Əkbər, hər şəhərin öz gözəlliyi,

Burdakı gözəllik döz gözəlliyi…

Daha aramadım söz gözəlliyi,

İdraka, iqbala, amala şükür!..

İyul-2023, Şuşa

***

“Yüz ev tikən cənnətini

            bu dünyada qazanar” –

Eşitdim ki, mən yaşayan şəhərdə

nə zamanmış belə inanc varıymış.

O inancla evlər tikib adamlar –

səksən olub, doxsan olub,

            yüzü görən olmayıb…

Kainatın cilvəsidir elə bil:

Olmur, cənnət sınaşıqla olmayır… –

Amma yenə o inancın işığı

ev tikdirib adamlara,

ev tikdirir bu gün də… –

Əgər kimsə bilə-bilə yalan danışıbsa da,

Yenə kimsə o yalanı bu şəhərdə yayıbsa,

cənnət olsun məqamı!

Mənim gözəl şəhərimdə ayrı bir inanc da var –

Deyərlər ki,

            “Bir ev yıxan

            cəhənnəmi bu dünyada satın alıb

            elə bil”…

Gəl görəlim, yenə evlər yıxılır…

            Cəhənnəmi satın alır

                        gözgörəsi

                        tanıdığmız adamlar…

O qaranlıq niyə çəkir adamları? – bilmirəm…

Görən, onlar özlərini aldadırlar nə ilə?..

Yenə evlər tikilir,

Yenə yıxılır evlər…

Tikin, qardaşlar, tikin,

Bəlkə, yüzə çatmadınız,

cənnət görmədiz, bəlkə…

Amma         

evyıxanın yeri bəlli                

cəhənnəmsə,

demək,

            evtikənləri         

unutmayıb Yaradan…

Eviniz yıxılmasın…

2023

***

Nə zamansa işim qalıb çətinlərdən çətində,

Gözgörəsi qəm qarışıb ən sonuncu ümidə,

Təvəkkül eyləmişəm…

Olmadığım ürəklərin boylanmadım gözünə…

Güzgüyə də baxmadım heç –

            baxdım dostun sözünə…

Təvafüq eyləmişəm.

Qırıq cama su tökmürəm,

            yaş keçəndən qırxları,

“Bu dünyaya ağır gələr,

            bir qırıx qəlb hesabı” –

Tərənnüm eyləmişəm…

Coşan dəniz, yatan sahil…

            qarışqaynan balığı

bir-birinə ruzi qılıb… – nədi başa saldığı?.. –

Təfəkkür eyləmişəm.

Bir köklücə yaşıl ağac

            budaq-budaq quruyub,

Kölgəsində böyüyənlər

            çıxıb gedib, unudub…

Təəssüf eyləmişəm.

Əzəl başdan bir sevdiyi olmalıdı insanın…

Sevib yetə bilmədiyim gələn ömrümə qalsın…

Tərəddüd eyləmişəm…

İnsanoğlu, çiyinlərin iki günə yarayar:

Dərdli başa yastıq olar, bir də tabut daşıyar…

Təsadüf eyləmişəm…

Nə ki yaxşılıq etmişəm

            – unutmuşam, çox şükür,

Nə yaxşılıq görmüşəmsə

            – yaddaşımda görünür…

Tədarük eyləmişəm…            

2020

Həsrətin hekayəti

İl yarım olmuşdu biz ayrılalı,

İl yarım deyirəm, zarafat deyil.

Şeytanın qıçını sındırdıq axır,

İkimiz də kövrək, ikimiz dəli…

Bilmirəm, həsrəti necə keçirib,

Bilmirəm, o zalım nə yeyib-içib?

Özümə çəkilib o aylar boyu,

İçimi yemişdim mən gizlin-gizlin.

Bilirəm, daha çox həsrət çəkən var,

Bilirəm, tez küsüb-barışıb kimsə.

Söz var: od düşdüyü yeri yandırar,

Bizim ilyarımmız bəs edər bizə…

Deyirdim, nə geyər bugün üçün o,

Qırmızımı geyər, qaramı, ağmı?

Qapqara geymişdi günü ağ olmuş,

Kəməri, çantası qıpqırmızıydı.

Deyirdim, ilk sözü nə olacaq, nə?

Sinəmə sığmırdı yarımcan ürək.

O gəldi,

            mən baxdım,

                        ikimiz susduq…

unutduq ilk sözü…

            Nə deyəcəkdik?..

Sonrası…

            Sonrası “itotu, bağayarpağı”… –

Elə bil dünəncə sağollaşmışıq…

Ah, mənim ilyarım yaşadıqlarım,

Ah, mənim hələ də yaşamadığım…

***

Sən necə soyundun ayaqlarını?..  –

Ah,

            elə soyundun ayaqlarını,

Sanki soyunmayır, əzizləyirdin!

Ayaqların isə ərkələnirdi…

Qoy mən təşəkkürlər edim onlara,

səni mənə,               

            səni mənə gətirib…

Var olsun, var olsun ayaqlarını!

Gözlərim ayrılmır ayaqlarından:

Yeriyən, “düşünən”, “döyünən” ayaq…

Ağ ayaq, gül ayaq, ətirli ayaq…

Ha yana baxsam da, görünən ayaq…

“Gümüş topuğunda xal, sənə qurban”  –

hələ yüz il öncələr Müşfiq belə yazırdı.

Əlbət, Müşfiqdən öncə,

əlbət, öncədən öncə,

qadın ayaqlarından vəcdə gələnlər olub.

Düşünə bilirsənmi, dünyanın ilk qadını  

ilk dəfə ayaq açır,   

            yeriyir bu Yer üstə –

Qadın ayaqlarıyla tanış olur torpaqlar…

Bax, bəlkə də o vaxtdan         

işvə, naz qarışıbdı torpağın canına da,

yəqin, ona görə də

qapqara torpaqlardan ağappaq güllər çıxıb,

çiçəkləyib Yer üzü…

Və

            ilk qadın addımı   

ilk kişiyə doğruydu…  –

İnsanlıq doğulurdu…

Budur,

            min illər sonra

                        sənsən ayaq yiyəsi,

qalxıb mənə gəlmisən.

Gəlmisən, xoş gəlmisən!..

Qoy      

bircə doyunca baxım onlara –

Qoy   

bir də, qoy bir də baxım onlara…

“Ayaq” dediyimiz başabəlaya.

Ah, hələ barmaqların,

Ah, rəngli dırnaqların,

Ah, bir də topuqların!..  –

“Xallı, gümüş topuqlar”…

Bu gün sən səbrsizsən,

qayğılıyam bu gün mən;

Ta Adəmdən-Həvvadan       

dönüb gələn fikirlər

ayaqda tutur məni…

Söylə,   

yeni söz söylə   

ayaq verək keçidə…

***

Dostum və qardaşım

Yolçu üçün

Bir gün, əlbət, bir gün

olanlar olmayacaq,

olmayanlar olacaq.

Nə qurşun atdıq bir kəsə,

nə qurşun atdılar, ölək;

Ömür deməm ömürə,

yol yoxsa, cavan ölümə…

Onsuz da olanlar olmayacaq,

olmayanlar olacaq…

Nə qurşun atdılar, ölək,

nə qurşun atdıq bir kəsə;

Ömür dedim ölümə,

özüm dedim özümə:

bütün ömürlər        

ölümə aparır…

Baxma, hər ölünü bir qoşun aparır,

kim dünyadan nə götürür?

Qoy desinlər,

            bir şair

                        dünyadan qurşun aparır…     

Mənbə: https://edebiyyatqazeti.az/

Azərbaycan Respublikasının Prezident Təqaüd Fondunun təqaüdçüsü, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Sumqayıt Bürösunun Rəhbəri

(Rauf Qaraişıq və Əyyub Qiyas üçün)
Zaman: 1990…

Torunu sudan çək, balıqçı baba
Mənim nə ölümüm torunda sənin?
Məni yem etdiyin harınlar ki, var –
Çıraq tutmayacaq gorunda sənin.

Açıb qucağını bu dünya üzü,
Dağlar da dərəymiş, dərə, bir cürə.
Ümmana bənzəyir bu dünya özü,
Hamı avar çəkir, hərə bir cürə.

Heç nə görməyəndə heçə göz baxır,
Heçliyə varmağın yüz qanunu var.
Bir saman çöpünə neçə göz baxır –
Dəryada davanın öz qanunu var!

Ömrə qayıdırmış ömürdən gedən,
Ölümdən qorxuruq ölənə kimi.
Kimdi Tanrısına bəndəlik edən,
Özüylə üz-üzə gələnə kimi?!

Bədən qayığıma əllərim avar,
Qolum qoltaq oldu sənə çatınca.
Mənə bir tədbir tök, balıqçı baba
Sualtı qayıqlar düşüb dalımca.

***

Mənim ünvanım – Nəhayətsizlik.

Zaman.

Məkan.

Dünən,

bu gün

və sabah.

Görünən, görünməyən. Eşidilən, eşidilməyən

Qalaktika. Günəş sistemi.

Yer kürəsi. Torpaq.

Bir az Avropa. Bir az Asiya. Böyük ölkə. Doğma yurdum Azərbaycan.

Bakı.

Sakit bir küçə.

Ev dörd, mənzil otuz yeddi. Otaq.

Üçbucaq masa. Kağız və qələm. Şeirlər…

***

Kağızın üstünə düşüb

İki əlimin kölgəsi.

Yenə də lap zilə qalxıb

Təkliyimin yalquzaq səsi…

Vaxtdan yaxa qurtarmışam,

Bilmirəm saat neçədir.

Ay yarımçıq, ulduzlar yox,

Yaman ölməli gecədir…

Nə varım var, nə barxanam

Ömür yükü bağlamağa.

Allah, məni yarı öldür,

Yarı saxla ağlamağa…

Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Gənclər üçün Prezident mükafatçısı,

Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Muğan Bölməsninin Rəhbəri

Dünya

Qoy ruhdan düşməsin dərdə düşənlər,
Hamının dərdindən halıdı dünya.
Sonunda hər kəsin haqqını verir,
Minillər şahidi, uludu dünya.

Gah ömür yoluna bəla gətirər,
Gah da yollarında çiçək bitirər,
Doğru yol tutanı haqqa götürər,
Əyriyə cəhənnəm yoludu dünya.

O kəs ki, düşməni öz tamahıdır,
Qazancı günahsız məzlum ahıdır,
Şərə dost olanın şahənşahıdır,
Haqqa dost olanın quludu dünya.

Nəbzi var, dili var, canlı, diridi,
Yaşayan varlığın o da biridi,
Dilini bilənə yaylaq yeridi,
Bilməzə düzlərin koludu dünya.

Ay Namiq, əməllər getməz havayı,
Hər kəsin önünə qoyular payı.
Kim deyir, azalıb onların sayı,
Yaxşı adamlarla doludu dünya

Gülüş

Bütün gülüşlər bədbəxtlikləri gizlətmək üçündü,
Dünyanın ən bədbəxt adamıdı;
Dünyanın ən çox gülən adamı.

Söz

Sözün
tükəndiyi yer yoxdur,
Sözün
keçmədiyi yer var.

Yol

Tək bir yol var dünyada:
Tanrıya gedən yol.
Qalan bütün yollar
yolsuzluqdur əslində.

Gülüşünü yadırğayan

Güldü,
Gülüşündən utandı;
Gülüşünü yadırğayan adam.

Hardan gəldin?

Sənə
Dəvətnamə göndərmədim
Buyur, gəl!- demədim,
Çağırmadım…
Hardan gəldin, niyə gəldin ömrümə?!

Olam, olam…

Tanrı aça qapıları,
Göylərdən səs alam, alam.
Bir işıq süzülüb gələ,
Sevgi ilə dolam, dolam.

İçimizi sevgi yuya,
Ucalda bizi Tanrıya.
Hamı sözə sayğı duya,
Dağ-daş deyə: Salam! Salam!

Bir gün ruhum qanadlana,
Uçub vara yalnız Ona,
Sual verə Yaradana:
“Doğrudanmı qulam, qulam”?

Bir məqamda Tanrı dinə,
İşıq donlu bir səs enə,
“Eşqsiz olan qula dönə,
Eşqə varan: balam, balam”.

İşıq, nur yağa yerlərə,
Hər qarışda eşq göyərə,
Sevgi qoxuya dağ, dərə –
Ünvanı mən olam, olam.

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(07.12.2023)

Mənbə: https://edebiyyatveincesenet.az/

“Ədəbiyyat və incəsənət” portalının Poetik qiraət rubrikasında “Türkay” aylıq ədəbiyyat dərgisinin rəsmi elektron orqanı-Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Qarabağ Bürosunun Rəhbəri bu gün sizlərlə şair Nemət Tahir görüşür.

Çəkilməyən, dözülməyən,

Dediyiniz, o dərd mənəm.

Qova-qova namərd edib,

Söydüyünüz o mərd mənəm.

Özümə də bir az yadam.

Bir az suyam, bir az odam.

Həm küləyəm, həm torpağam.

Bildiyiniz, o dörd mənəm.

Dostu yoxdur, düşməni çox,

Qarnı acdır, gözləri tox,

Kölgəsinə güvəni yox,

Yalquzağam, bozqurd mənəm.

Qan qoxuyur çiçəkləri,

Kəfənsizdir şəhidləri,

Kimsəsiz “ruhlar şəhəri”,

-Gördüyünüz o yurd mənəm. 

“Ədəbiyyat və incəsənət”

(07.12.2023)

Mənbə: https://edebiyyatveincesenet.az/

Zaman qardaşıma!

Bahar çiçəyi tək açılsın ömrün,

Düşməsin tufana həyatın Zaman!

Dostların içində anılsın sözün,

Günəştək nur saçsın sabahın Zaman.

********

Arzum var göylərə ucalsın başın,

Atasan qəm ilə qüssənin daşın,

Yüzdən artıq olsun qoy sənin yaşın,

Xoş keçsin dəqiqən, saatın Zaman.

********

Ziyadxan söz yazıb, mətləbə çataq,

Səninlə hər zaman oturub-duraq.

Gün olsun oğluna toy-büsat quraq,

Uğurla baş tutsun niyyətin Zaman!

Məhəbbət

Məhəbbət, məhəbbət yaxşı ki varsan,

Əlində sevincə, dönür qəm sənin.

Məni hara çəksən, hara aparsan

İnan ki, dalınca gələcəyəm mən.

Gələrəm kor kimi gözüyumulu,

Bilərəm səninlə zülmətdə də mən,

Taparam işığı, taparam yolu.

Məhəbbət, məhəbbət hərş şeydən qabaq.

Yaxşı ki, dünyada sən yaranmısan

Bütün bəlalarla qabaqlaşaraq,

Odlara düşmüsən çöldə yanmısan,

Fəqət saxlamısan öz qüdrətini,

Hökmünü yenə də düz vermisən sən.

Tapdayım möhnəti, dərdi-sərini

Qabaqda yenə də sən getmisən sən!

Boranda, çovğunda, tufanda, qarda

Fəsli bahar edən sən deyilmisən?

Ziyadxan ölüncə üz döndərməsə

Sən ona etməzsən əsla xəyanət,

Eşqi ləyaqətli olan hər kəsə

Sən qonaq olmusan ülvi məhəbbət!

Nə mənası var?

Ey nadan! insan ol, yaxşılıq eylə

Yalanlar satmağın nə mənası var,

Suyu şirin olan mavi bir gölə,

Acılıq qatmağın nə mənası var?

Mərifət hər zaman var yaxşılarda

Düzlük uduzmamış qoca dünya da

Altı boşluq olan əyri yollarda

Günaha batmağın nə mənası var?

İnsan ucalmalı təmiz ad ilə,

Şöhrəti yayılsın hey dildən-dilə

Min cür hiylə ilə, min bir kələklə

Arzuya çatmağın nə mənası var?

Ziyad xan! namərdin baxma sözünə

Görəndə eybini söylə üzünə,

Doğru yol seçməli hərə özünə

Qəflətdə yatmağın nə mənası var?

Fəğan eylər

Rəngi solsa bağda gülün

Bülbül ağlar fəqan eylər,

Bulud tutsa göyün üzün

Bülbül onda tufan eylər.

********

Kimin qəlbən paklığı var

Bilki onun saflığı var

Kimdə hünər sağlığı var

Gələcəyi tüğyan eylər.

********

Kimin qəlbi çirkin olub,

Kədər ona düçar olub,

Bağ-bağçası viran olub

Bu hal onu yaman eylər.

********

Hər bir evdə könül gülsə,

Böyük-kiçik zəhmət çəksə

Ziyadxan orda şeir desə

Hər bir kəsi heyran edər.

Yaxşıdır

Çalış zəhmətinlə bar versin bağın

Özün əksən, özün biçsən yaxşıdır.

Nəyə lazım suyu əğyarın

Suyu öz əlinlə töksən yaxşıdır.

*******

Zəhərli ilan tək sərilmə yolda

Arının qüdrəti tanındı balda

Tikanlı bir kola döndüyün yolda

Ətirli gül olub bitsən yaxşıdır.

********

Bülbül istəməz ki, qızıl gül solsun

Pislərin qəlbinə yaxşılıq dolsun,

Ziyadxan! sözlərin nəsihət olsun

Sözdən saray qurub tiksən yaxşıdır.

Nərgiz

Səhərlər açılan güllü bağların

Ətirli güllərin bəzəyi Nərgiz

Laləyə bürünmüş uca dağların

Nigarın sevinci, ürəyi Nərgiz.

********

Şirin sözlü, mərd ürəkli olmusan,

Nərgiz gülü tək könüllərə dolmusan

Gözəl Astaranın fəxri olmusan

Talış qızlarının gözəli Nərgiz!

********

Bakıda doğulub, yaşa dolmusan

Nəğməli ürəklə hey oxuyursan

Dəniz havasını hər an duyursan

Olursan Xəzərin küləyi Nərgiz!

********

Başında al-əlvan örpəyin də var

Hər yeri seyr edib baxmağın da var

Ziyadxandan dualar almağında var

Gözəllər gözəli, gözəlim Nərgiz.

Sevda bacıma!

Bu şeir misrasın, nəğmə çələngin

Sənə bəxş edirəm, sənə ay bacım!

Ömür karvanında yaxşı günləri,

Sənə bəxş edirəm, sənə ay bacı.

********

İnsana ruh verən şeir-sənətdir

İlhamsız bir ürək, quru qəfəsdir.

İlhamla yaşamaq, böyük şərəfdir,

Gündüzlər günəş ol, gecə ay bacım!

********

Çoxlu yaşamaqla, öyünmək olmaz!

Hər yetən insana güvənmək olmaz!

Ömür yollarında keçən günləri,

Şərəfli günlərdən say gözəl bacım!

********

Uca dağlar başı olur duman-çən,

Vətənin yolunda şəhid vermisən!

Ziyadxan şerini qəbul eylə sən,

Yazan vermiş sənə bunu pay bacım.

Sənə

Başında bağlanmış örpək gözəldir.

Göy köynəyin elə bil ki, bəzəkdir,

Yazın gözəlliyi yaraşır sənə.

Ayağında qırmızı başmağında var

Hərdən gözaltı baxmağında var

Bir gülüşlə ömür yıxmağında var

Onunçün ürəyim alışıb yanır…

Ziyadxan qəlbini açacaq sənə.

Əbədi qalmış

Sən mənə əzizsən dünyalar qədər

Canımı verərərəm yolunda sənin,

Alışıb yansam da odlar içində

Yenə məhəbbətin yaşadar məni.

********

Səni görməyəndə alışır qəlbim

Soyuyur bədənim, keyləşir qəlbim

Şadam ki, ölsəm əgər mən

Gələr ziyarətə sevgilim mənim.

********

Kimsə soruşacaq kimdir bu yazıq?

Sevgilim o zaman ağlayacaqdır

Deyəcək məhv etdi məhəbbət onu

Ziyadxan dünyadan doymadı getdi.

********

Yagidar olaraq şeiri qalacaq

Bütün nankorlara sübut olacaq

Sevən aşiqlərdə sədaqət varmış

Odur ki, məhəbbət əbədi qalmış…

Arif insan

Göz qoy ətrafına ey arif insan

Ayıq ol səfərə başlamamışdan,

Çalış qalmayasan axırda naçar

Elə ki, köçməkçün zamanın gələr

Bu mal-mülkün köməyə gəlməz.

Endilər şan-şöhrət zirvələrindən

Dar qəbir içində saldılar məskən

Bir səs eşidilər dəfin zamanı

Bəs sənin şahanə geyimin hanı?

Vaxtıikən çox yeyib-içmişdir onlar

Qurdlara yem oldu indi o canlar

Ziyadxan! yazdığın bir həqiqətdir

Dünyaya gələnlər bir gün köçəcək.

Yetirin dərdimi naşı təbibə,
Deyin ki, dərmanım düz verilmədi.
Sərraflar əlindən düşməyən zərə
Misgər bazarında üz verilmədi.

İstəsən qəlbinə nur ələsin dağ.
Zirvəyə qartalın gözləriylə bax.
Günəşin nurunu sevməz yapalax.
Əzəldən bayquşa göz verilmədi.

Rasim, tək olanda hünər də laldı,
Yalqızın talehi gümana qaldı.
Qarğa qarıldadı, mükafat aldı.
Biçarə bülbülə söz verilmədi

Mənbə: https://manera.az/

Hər incə mətləbi anlamaz naşı,
Tez düşər, tez düşər kaman əlindən.
Könlüm zirvələrlə görüşmək istər,
Yol tapa bilmirəm duman əlindən.

Ziyarət etdirən bağı bar imiş,
Ən uca dağların başı qar imiş.
Nə yaxşı, dünyada yaxşı var imiş,
Yoxsa tərk olardıq yaman əlindən.

Rasim, bu dünyanın nurudur insan,
Kim bilməz qədrini yaratsan, yansan.
Sən elin, Vətənin haqqını dansan,
Yıxılsan tutarmı zaman əlindən?

Mənbə: https://manera.az/

Məftunu olmayıb könlüm heç kəsin,
Ay xumar baxışlım səndən savayı.
Sığındım eşqinə bir pay görmədim,
Dumandan savayı, çəndən savayı.

Qaytar eşq havası çalan günləri,
Ağlımı başımdan alan günləri.
Ömürdən saymıram qalan günləri
Oduna yandığım gündən savayı.

Hanı sədasına uçduğum o səs,
Dərdə düşməyənlər dərdimi bilməz.
Tərk etdin Rasimi, demədinmi bəs
Yoxdur bir kimsəsi məndən savayı.

Mənbə: https://manera.az/

Vətən sənin torpağının
Qüdrətinə qurban olum
Koroğlunun, Babəkinin
Qeyrətinə qurban olum

Nurlu yolu, haqqın yolu,
Bir sahilsiz çayın qolu
Dünya dolu, tarix dolu
Şöhrətinə qurban olum

Dəfinə var dənizində,
Hər dağında, hər düzündə
Nəyin yoxdur yer üzündə
Sərvətinə qurban olum

Aşıb-daşan illərinin,
Nəğmə qoşan dillərinin
Nur çeşməli göllərinin
Hikmətinə qurban olum

Yaz arzulu, yaz diləkli,
Duz-çörəkli, düz çörəkli
Rasim deyər, dağ ürəkli
Millətinə qurban olum

Mənbə: https://manera.az/

Dünya mərdlər dünyasıdır,
Ərənləri min yaşasın.
Sinəsini tufanlara
Gərənləri min yaşasın.

Nə gözəldir dağ qüruru,
Bulaq kimi gözlər duru.
İnsanlara həyat nuru
Verənləri min yaşasın.

Öz adı var el yanında,
Yaxşının da, yamanın da.
Hər bir kəsi öz donunda
Görənləri min yaşasın.

El tanınar çörəyiylə,
Torpaq gülü, çiçəyiylə.
Nəbzi xalqın ürəyiylə
Vuranları min yaşasın.

Könül gülər beşiyində,
Öz evində, eşiyində.
Həqiqətin keşiyində
Duranları min yaşasın.

Mənbə: https://manera.az/

Mən bu ağlamalı, mən bu gülməli
Dünyaya ağlayıb-gülməyə gəldim.
Bir dünya tapılmaz bundan ölməli,
Mən də tamahlanıb ölməyə gəldim.

Hələ bu dünyada izim yoxuydu,
Hər şeyi görürdüm, gözüm yoxuydu,
Hələ ruhum vardı, özüm yoxuydum,
Mən bura özümü görməyə gəldim.

Mənə də yer çatar, dünya dar deyil,
Biz balıq deyilik, dünya tor deyil,
“Allah göydən baxır, Allah kor deyil!..” –
Sizə bunu xəbər verməyə gəldim.

Bakı şəhərində doğulmuş, ADNSU-nun məzunu, Qarabağın azad edilməsi uğrunda Vətən müharibəsində qəhrəmanlıqla şəhid olmuş Cavid Mikayıl oğlu Həsənovun ölməz xatirəsinə ithaf edirəm.

Qarabağ savaşında şanlı zəfər çalmışıq,
Göydən düşən pay deyil, yüz yol istə, qələbə.
Müqəddəs torpaqları yağılardan almışıq,
Asan başa gəlməyib düşmən üstə, qələbə.

Şirin canından keçdi, saysız qəhrəman igid,
Vətənə qurban olmaq, bu da bir səadətdi.
Küləklər şəhərində açmışdı gözün Cavid,
Hələ balacalıqdan şirin dil, xoş ülfətdi.

Qarabağ döyüşçüsü Mikayılın oğluydu,
Halal, dürüst ailənin balası, övladıydı.
Doğma elə-obaya, yurda qəlbən bağlıydı,
Adı da ölməzlərin, ucaların adıydı.

Anası Mirvarinin təkcə oğlu deyildi,
Yamanı kim xoşlayar, xeirxahı sevərlər.
Gözlərinin işığı, bəli, hər şeyi idi,
Məktəbə getdi Cavid, gətirdi şad xəbərlər.

“Əla”larla qurtardı təmayüllü məktəbi,
Neftçi-mühəndis olmaq, məqsədi, niyyətiydi.
Fizika, riyaziyyat həm həvəsi, həm təbi.
ADNSU-da təhsil almaq onun qətiyyətiydi.

Şanlı ali məktəbə qəbul oldu, sevindi…
Oxudu, imtahanlar verdi yüksək qiymətlə,
Anasına deyirmiş, “Ora da öz evimdi”,
Vaxt gəldi, bu ünvanla vidalaşdı hörmətlə.

Hərbi xidmətə getdi, afərin, əsgər oldu,
Bakıtək doğmalaşdı ona Gəncə şəhəri.
Əsgər yoldaşlarının dilində əzbər oldu,
Başa vurub xidmətin döndü Bakıya geri.

Qazma mühəndisitək göstərdi fəaliyyət,
Hamı sevirdi onu, halal idi, düz idi.
İşə can yandıranlar qazanır nailiyyət.
Zəkalı, biliklərə sahib mühəndis idi.

Vətən torpaqlarının xilasının məqamı,
Cavid də sevinc ilə ordumuza yazıldı.
Vaxtdır dayanmaq olmaz, alağın intiqamı…
Həmin o payız günü sanki bahar-yaz oldu.

Sevimli anasının üz-gözündən öpərək:
-Məndən nigaran olma, nurlu səhər bizimdir.
Düşməndən Qarabağı azad eyləyək gərək,
Zülmət xain düşmənin, şanlı zəfər bizimdir.

Cavid hərb meydanında qorxu nədi bilmədi,
Vuruşdu qəhrəmantək, düşmənə uddurdu qan.
Gündüz-gecə bilmədi, yuxu nədi bilmədi,
Xocavənd döyüşündə Vətənçin keçdi candan.

Həmişə qəlblərdədir unudulmaz heç zaman,
Müqəddəs ucalıqda canlı, yaşayır Cavid.
Üzündən, çöhrəsindən gülüş yağan qəhrəman,
Bu gündən gələcəyə müjdə daşıyır Cavid.

09.11.2023.

Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Qaradağ Bürosunun Rəhbəri

Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü, Azərbaycan Respublikası Prezidenti Təqaüd Fondunun təqaüdçüsü, “Azad qələm” ədəbi-bədii, ictimai-publisistik qəzetinin və “Ali Ziya” ədəbi-bədii, elmi-publisistik jurnalının təsisçisi və baş redaktoru

Canımda qalmayıb dözüm,
Dodağımda donub sözüm,
Yollarına baxan gözüm,
Tutulaydı görməyəydi.

Qəm şələsi çəkdi ilim,
Daha dinmir şirin dilim,
Qırılaydı iki əlim,
Sevda gülün dərməyəydi.

Yoxmu sonu bu həsrətin,
Vüsal dada yetə, çətin,
Ürəyim bu məhəbbəti,
Açıb düzə sərməyəydi.

Taleyimiz nə qəribə,
Salıbdı bizi qəlibə,
Yox olaydı kaş Nəcibə,
Sənə könül verməyəydi.

1998….

Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Baş redaktor müavini

Sən gedəndən pəncərəm
işıq üzü görməyib.
Bayırda nə baş verir
Yadıma da düşməyib.

Günəşi gözüm görmür,
Kədər ovcuma dolur.
Mənim sənli gicgahım
Xatirələr yoğurur.

Niyə getdin, bilmədim,
Mən ki kiçik deyildim.
Səndən böyük sevgimlə
Mən nəyinə yetmədim?!

Məni atmağa nə var?
İki cümlə tabında.
Səndən böyük qürur var
Gördüyün bu qadında.

İşdi, birdən qayıtsan
O biz gedən yollara,
Bir qucaq peşmanlıqla
Dön, qaçdığın qollara.
Saxla suallarını,
Boğ bağrının başında,
Bəsdir daha, əskilmə,
Yerin sevgi dışında.

“Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin (AYB) üzvü, Azərbaycan Respublikası Prezidenti təqaüd fondunun təqaüdçüsü, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının GƏNCƏ Bürosunun Rəhbəri

Gözümdən itən kimi
Xəyalın canlandısa,
Yarım qalan hər şeyim
Tək səninlə tamdısa.

Gülü solan güldanın
Təkliyidi mənimki.
Dərd yığılıb üst-üstə,
Bu nə birdi, nə iki.

Bu payız bir başqadı,
Bu yağış kəsən deyil…
Məni ki sevənlərin
Hamısı bir sən deyil.

O əvvəlki, o məsum
Yaşımdan ayrılmadım.
Məni nəylə qınadın?
Xoşumdan ayrılmadım.

Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Prezident mükafatçısı, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının BAKI Bürosunun Rəhbəri

* * *

Bu şəhərdə payız tənbəl, sarışın,
Bu şəhərin küçələri yuxulu.
Səsin gəlmir, başın kimə qarışıb?
Gülüşlərim sevinclərim yox olub.

Qulağını şəkləyibdir qorxular,
Yuxularım tədirgindi, qırıqdı.
Otağımın hər küncündə qoxun var,
Ciyərimə çəkə-çəkə darıxdım.

Darıxdıqca dalğalandım, kükrədim,
Darıxdıqca leysan oldum, yel oldum.
Yenə səni ürəyimdən sökmədim,
Yenə səni sevə-sevə duruldum.

Bu şəhərdə payız tənbəl, sarışın,
Bu şəhərin gözlərində qəhər var.
Unutma ki, mən cəhənnəm bu qışı,
Sənsiz ev ev üşüyəcək şəhər var.

Pəncərədən boylanıram hər səsə,
Addımınla qulağımda gülsənə.
Eybi yoxdur bu bayram da gəlməsən,
Bahar çağı durnalarla gəlsənə.

Qulağını şəkləyibdir qorxular,
Yuxularım tədirgindi, qırıqdı.
Otağımın hər küncündə qoxun var,
Ciyərimə çəkə-çəkə darıxdım.

Sənsiz yaman darıxdım…

* * *

Yoxluğun qəramət yuxudur Gülüm,
Eləcə uzanır sabaha qədər.
Gəl sənin bir ömür başına dönüm,
Sən mənə bir kiçik ümüd ol yetər.

Demirəm bu sevda daşı əridər,
Bəlkə də bir kibrit ömrüdür odu.
Yenə də ruhumu çətin kiridə,
Öpüşü, sığalı, qucağı yadın.

Çox böyük deyildir gözləntilərim,
Çətin varlığından təmənna güdəm.
Bircə əllərimi bərk tutsun əlin,
Zaman acımasız qatardı gedən.

Bircə oyananda yanımda görüm,
Sabahım gül açsın, şehli, təzə-tər.
Mən sənin bir ömür başına dönüm,
Sən mənə azacıq gülümsə yetər.