Sevgilim tut əlimdən,
Gedək üzü küləyə.
Rahatlıq gəzmirəm mən,
Gedək üzü küləyə.
Qoy göynəsin üzümüz,
Qoy yaşarsın gözümüz,
Bükülməsin dizimiz,
Gedək üzü küləyə.
Yollarda daş-kəsək var,
Yollarda gül-çiçək var.
Yollarda qar-külək var,
Gedək üzü küləyə.
Biz axşamla,səhərlə,
Gəl üzləşək hünərlə.
Günlərlə, həftələrlə,
Gedək üzü küləyə.
Duman dağı dolanar,
Qiyamət olar.
Duman yola sallanar,
Müsibət olar.
Müsibət oluruq biz,
Səhv düşəndə yerimiz.
Ümman gəmisi çayda
Oturar, üzməz!
Çay gəmisi, dağ boyda
Dalğaya dözməz!
Dözümsüz oluruq biz,
Səhv düşəndə yerimiz.
Muğan həsrət yağışa,
Buludlar xəsis…
Yağış tökür Talışa,
Hey-hey gərəksiz…
Gərəksiz oluruq biz,
Səhv düşəndə yerimiz.
Küt bıçaq parıldayıb
Xırçıltı salıb.
Qılınc qında pas atıb
Qında korşalıb…
Heyf… korşalırıq biz,
Səhv düşəndə yerimiz.
Ağ biləklər, gül əllər
Tarlada qabar.
Bir qeyrətsiz yekəpər
Qızılgül satar.
Qeyrətsiz oluruq biz,
Səhv düşəndə yerimiz.
Tarın pərdələrini
Düzənə qurban!
Yerdəyiş et birini,
Xaric vurarsan.
Xaric səslənirik biz,
Səhv düşəndə yerimiz.
Çinar
Gecə keçmiş, ulduzlar ağ, göy qara!
Söykənmişəm qocaman bir çinara.
Bir yanımda ömür kimi axır su,
Qaçmış bu gün təbiətin yuxusu.
Budaqlarda sərin yelin xoş səsi.
Yarpaqların həzin-həzin nəğməsi.
Ürəyim bir qanadlanmış quş kimi
Hey çırpınır, təsəllisiz, əsəbi.
Hündür çinar budaq atmış, qol atmış,
Öz ömründə çox əsrlər qocaltmış.
Görkəmində qarlı dağlar vüqarı.
Başı bütün ağaclardan yuxarı.
Tufan qopar, yağış yağar, qar tökər;
od qamçılı ildırımlar göy sökər.
Bəzən çayda daşlar daşı qovalar.
Seldə gedər göy çəmənlər ovalar.
Yarğan yarar sinəsini dağların.
Sular oyar binəsini dağların.
Karvan çəkər göydə qara buludlar.
Çovğun gələr, şaxta kəsər, buz donar.
Xan çinarım əyməz məğrur başını.
Kimsə bilməz xan çinarın yaşını.
Gecə qara, durdum düşündüm bir az,
Dedim nədən ulu çinar yıxılmaz?
Birdən çinar dilə gəldi dedi: – bax!
Bu torpaqda dərindən kök salaraq,
hər tərəfə uzatmışam qolumu,
övladlarım bürüyüb sağ-solumu.
Belə məğrur dayanmağa haqlıyam.
Mən kökümlə bu torpağa bağlıyam.
Yalta, 1935
Bir arzum var, ay adamlar, qoyun deyim,
Sağlığında qiymət verin insanlara,
Yaxşılara sağlığında yaxşı deyin,
Sağlığında yaman deyin yamanlara.
Yalnız, yalnız sağ olanda,
Hər kəs əsil qiymətini bilər onda,
Bu sözlərim düz olmasa töhmət edin.
Sizdən rica eləyirəm milyon kərə,
Şairlərə sağlığında hörmət edin,
Sağlığında heykəl qoyun ölməzlərə…
Gələcəyə çox da ümid bağlamayın,
Sözünüzü sonralara saxlamayın.
Zəhləm gedir sonralardan,
Vaxtsız dinən zurnalardan,
Boşboğazdan, avaradan,
Toydan sonra nağaradan.
Sağlığında sevindirin təmizləri,
Siz həyatda bu amalla addımlayın.
Sağlığında ifşa edin xəbisləri,
Satqınlara sağlığında satqın deyin,
Tülkü deyin tülkülərə, aslan deyin aslanlara.
Sağlığında qiymət verin insanlara…
Hər kəs bilsin öz yerini necə sağdır,
Bu, pislərin həyatını qısaltmaqdır,
Yaxşıların həyatını uzatmaqdır…
Bu nədəndir ölən kimi,
qəlbimizdə Adamlara sevgi, hörmət aşıb-daşır.
Ölən kimi yaxşılar da yaxşılaşır,
Yamanlar da yaxşılaşır…
Çirkinlər də təmiz olur ölən kimi…
Yadlar belə əziz olur ölən kimi…
Xatirələr söyləyirik, nekroloqlar qollayırıq,
Hamısını ucdantutma yaxşı deyib o dünyaya yollayırıq.
Bu gecikmiş xeyir-dua kimə gərək?
Bundan məzar böyüyəcək, ya ölənmi diriləcək?
Xoşum gəlmir bu köhnəlmiş adətlərdən, xoşum gəlmir…
Bu sərdaba sevgilərdən, hörmətlərdən xoşum gəlmir.
İstəmirəm vaxt-vədəsiz şöhrəti mən,
Bir an ömrü milyon qızıl ölüm gələ, dəyişmərəm…
Diri üçün iynə boyda hörməti mən
Ölü üçün min heykələ dəyişmərəm…
Düz deməsəm, onda məni bağışlayın,
Üz tutaram uşaqlara, qocalara, cavanlara,
Sağlığında qiymət verin insanlara,
Yaxşılara sağ olanda yaxşı deyin,
Sağlığında yaman deyin yamanlara…
Sevirsən …
” Həyatım ” deyə sevirsən .
Sevirsən … sevinir gözündə cahan .
– De görüm sən onu niyə sevirsən ?
– Sev onu , o sənin , sən də onunsan !
Sevmirsən ….
Yuxun da çəkilir göyə ,
Xəyala çevrilir o illər , o qız .
– De niyə sevmişdin , o qızı niyə ?
– Yaxşı ki , o qızla siz ayrıldınız !
Yazırsan …
Alnında tər gilə – gilə …
Dost kimi əlindən yapışır ilham !
– Söylə , niyə yazdın , o şeri niyə ?
– Yaxşı ki , o şeri yazdın bu axşam !
Yazmırsan …
Qəlbində qalır sözlərin ,
Arzu dərin olur , misralar dayaz .
– De niyə axşamın boş keçir sənin ?
– Gündə yazmaq olmaz … dincəl də bir az .
İki səs …
Mənalı bir aləm kimi
Keçirsən beləcə dünya üzündən .
Bir səs ittihamçı ,
Bir səs vəkilmi ?
Arada əbədi müqəssir də sən…
Sənə məktub yazmışam,
Dedim xəbərin olsun.
Yol üstəyəm, tez oxu,
Gedim, xəbərin olsun.
Demirəm ki, yaxın gəl,
Olum varın, yoxun, gəl…
Qoy elə uzaqdan əl
Edim, xəbərin olsun.
Göz yaşını sər qurut,
Bəbəyində tər qurut.
Su saxlamır hər qurunt,
Yetim, xəbərin olsun.
Gecəyə ay sərmişdin,
Səhərə gün dərmişdin,
Biraz qəm göndərmişdin,
Yedim, xəbərin olsun.
Tədirginsən, bəlli, sən,
Hər halından bəllisən,
Deyirmişsən dəlisən, –
İdim, xəbərin olsun!
GETSİN
Gəl sənə bir yalan uydurum, könül,
Adına aldanıb yaşa da, getsin.
Ən böyük yalanmış doğru deyilən,
Doğruçu olmağı boşla da getsin.
Dosta yalan danış, yara yalan de,
Dağa dərə söylə, quşa ilan de.
Baxıb olmazlara: budu olan, – de,
Oxunu daşlara tuşla da, getsin.
Təpil yarğanlara, çəkil çallara…
Boylan məzə kimi qeylü-qallara.
Çürük matahını bürü şallara,
Bəh-bəhnən alınsın, xoşa da getsin.
Nə gözəl toxunub fələyin toru? –
Adam özü qaçır ağzına doğru.
İçində quldurdu, çölündə oğru,
İçini-çölünü xışla da getsin.
Ömür deyiləni qılıqla, yanla,
Fanidə oyun qur cisimlə, canla.
Bir zaman qapına gerçək yalanla
Qoşamı gəlmişdi? – Qoşa da getsin!
BİLİRƏM
Olur bil də “olmaz”ı,
Olmaz bil də “olur”u.
N.Fazil Qısakürək
Başıma olmazın oyunlar gəlir,
Daha “olmaz”ları “olar” bilirəm.
Mən nələr çəkirəm bir Allah bilir,
Elə ki, gecənin bağrını yarıb,
Oxuyan quşları “Qu”lar bilirəm.
Dərd bilib özümü atıram oda,
Məni bu alovlar yandırar çətin.
Udduğum havada, içdiyim suda
Düşmən məhəbbəti, dost xəyanəti,
Axır məqsədini bular, bilirəm.
Gördüm bir səhranın yüz çuxurunu,
Görək çuxurunu, söz çuxurunu.
Allaha aşikar, bəndədən gizlin,
Axıb tapmayanda öz çuxurunu,
Harda veyillənir sular, bilirəm.
Adamlar ağzına su alıb susur,
Qaraca daşları dinən görürəm.
Beş dərə bir dağın dibini pusur,
Havalı başımdan çəkilir duman;
Uca zirvələri enən görürəm,
Dibsiz quyuları “dolar” bilirəm.
Təbrizim döyülür, Şuşam talanır,
Sabahım göynəyir güman içində.
Gecələr yuxuma xəncər saplanır,
Səhərlər dururam al-qan içində…
Bal kimi uduram bu təsəllini,
Palıd koğuşunda nolar, bilirəm.
Başıma olmazın oyunlar gəlir,
Daha “olmaz”ları “olar” bilirəm.
ÇOX DA Kİ,DİNMİRƏM
Çox da ki, dinmirəm, Allahın olsun,
Bu yalan-yanlışı sırı az mənə.
Mənim də dünyadan qandıqlarım var;
Sirmi var açmasın qara saz mənə?!
Mənim də dünyadan qandıqlarım var,
Yaxşı bax gözümün içinə, düz bax.
Sənə bu baxışlar heç nə demirmi?
Demirsə, vay mənim halıma – yüz bax.
Sənə bu baxışlar heç nə demirmi,
Demirmi sən necə zalım adamsan?
Tutaq ki, mən fağır üzüyumşağam,
Sən niyə bu qədər qalın adamsan?
Tutaq ki, mən fağır üzüyumşağam,
Bə sənin mürvətin-zadın yoxdumu?
Qohumun, əqrəban, dostun, tanışın,
Düşmənin, yaxının-yadın yoxdumu?
Qohumun, əqrəban, dostun, tanışın,
– Varsa bu xislətə necə dözürlər?
Çərləyibmi sənə salam verənlər,
Ya səni almayıb vecə, dözürlər.
Çərləyibmi sənə salam verənlər,
Varmı salamını alan – deyirəm.
Bezdirib dilimdən tərif qapırsan,
Ayə, Allah haqqı yalan deyirəm
Bezdirib dilimdən tərif qapırsan,
Əcəb bazarın var – bazar olmasın.
Heç bir məmləkətdə, heç bir millətdə,
Yazıqdı, sənintək yazar olmasın.
Çox da ki, dinmirəm, Allahın olsun,
Bu yalan-yanlışı sırı az mənə.
Mənim bu dünyadan qandıqlarım var;
Sirmi var açmasın qara saz mənə?!
TORUNU SUDAN ÇƏK, BALIQÇI BABA
Torunu sudan çək, balıqçı baba
Mənim nə ölümüm torunda sənin?
Məni yem etdiyin harınlar ki, var –
Çıraq tutmayacaq gorunda sənin.
Açıb qucağını bu dünya üzü,
Dağlar da dərəymiş, dərə, bir cürə.
Ümmana bənzəyir bu dünya özü,
Hamı avar çəkir, hərə bir cürə.
Heç nə görməyəndə heçə göz baxır,
Heçliyə varmağın yüz qanunu var.
Bir saman çöpünə neçə göz baxır –
Dəryada davanın öz qanunu var!
Ömrə qayıdırmış ömürdən gedən,
Ölümdən qorxuruq ölənə kimi.
Kimdi Tanrısına bəndəlik edən,
Özüylə üz-üzə gələnə kimi?
Bədən qayığıma əllərim avar,
Qolum qoltaq oldu sənə çatınca.
Mənə bir tədbir tök, balıqçı baba,
Sualtı qayıqlar düşüb dalımca.
O SEVDALI ÇAĞLAR YADINDADIMI?
O sevdalı çağlar yadındadımı? –
Bir mən igidiydim, bir də sən gözəl.
Dünyada mənə tay dəli yoxuydu,
Yoxuydu dünyada sənə tən gözəl.
Bə heç demirsənmi hardadı görən
İpək tellərinə nərgizlər hörən?..
Səniydin onlara yaraşıq verən,
Nə çiçək gözəldi, nə çəmən gözəl.
Sevgi bir yol gələr adama haqdan,-
Sənin divanənəm elə o vaxtdan.
Gözümə ağ gəlib yola baxmaqdan,
Ürəyə xal düşüb, saça dən, gözəl.
Mən ömür sürmədim – vaxtdı, uzatdım,
Sənsizlik adınnan başımı qatdım.
Göynəyə-göynəyə əlliyə çatdım, –
Gülə-gülə ölləm “öl” desən, gözəl.
Gör mən nə saymışam, fələk nə sayıb –
Dönüb sənə baxmaq sayılar ayıb…
Aradan qırx igid ömrü adlayıb, –
Mən həmin dəliyəm, sən həmin gözəl!
SƏNİN HƏSRƏTİNDƏN ÖZGƏ
Bundan gözəl ömür olmaz, –
Sən olan dünyada varam.
Göy məni Yerə qısqanar,
Bilsə necə bəxtiyaram.
Nolsun adın Günəş deyil,
Sənə bənddi axşam-səhər.
Sənə nisbət dövr eləyir
Kainatda səyyarələr.
Bir kirpiyinə minnətdi
Yerin, Göyün yeddi qatı.
Cəhənnəm olsa cənnətdi
Sən olan göylərin altı.
Bir arılar bilər nədi –
Gül dalının gerçəkləri.
Kimin ətridi süsləyən
Çəmənlərdə çiçəkləri.
Bundan gözəl ömür olmaz, –
Sən olan dünyada varam…
Sənin həsrətindən özgə
Nəyim var haramdı, haram!
ADAMI BUNCA SEVMƏZLƏR
Adamı bunca sevməzlər,
Bu qədər sevilməz adam.
Mən də bir nəfsin quluyam,
Övliya deyiləm, qadam.
Hər dinəndə haqq desəm də,
Bir olanda bir də olmur.
Səni necə inandırım?-
Göydə olan, yerdə olmur.
Gah aydan arı oluram,
Gah da zinrik bir gecəyəm.
Bu nə sözdü soruşursan,-
Mən hardan bilim necəyəm?
Qaratikan görübsənmi
Yazağzı çiçək açanda.
Sarı-sarı bənövşələr
Dibində ətir saçanda.
Mən sevə bilirəm ancaq,
Sevilmək… O, mənlik deyil.
Dön mənə yaxşı-yaxşı bax,
Gördünmü? – Görmədin, xeyir!
GƏLİR
Mən gözəl deyiləm…
Sən gözəl olmaya bilməzsən, xanım,
Sözlərindən çəmən, çöl ətri gəlir.
Bircə yol tel vurub səsini duydum,-
Bir ildi ovcumdan gül ətri gəlir.
O mənəm – adına düşkün, havalı,
Qıyğacı baxışın dindirər lalı…
Sənin həsrətinə urcah olalı,
Gözlərimdən Maral-Göl ətri gəlir.
Xəyalımda əsmər bənizin durur,
Unutmam – çalına İsrafil Suru…
Bu qara sevdadan, gözümün nuru,
İbrahim qoxuyan kül ətri gəlir.
CAN
Mənə nə desən de, xanım əfəndim,
Amma mənə bircə “can” demə, nolar!
Mənə “can” deyənə can borcum qalır,
Qıyıb da gəl “qana-qan” demə, nolar.
Mən çoxdan halıyam can əzabından,
Bilirəm can alıb, can vermək nədi.
Təzə yaraları qaysaq tutanda,
Köhnə yaraları qan vermək nədi…
Daha buz dağıdır mənim can payım,
Xəbəri də olmaz – “ət kəs ətindən”.
Virandı can evim, könül sarayım,
Virandı eşq adlı səltənətim də.
Şan-şöhrət deyirsən… Nə bilim, varsa
Şöhrət sənə qurban, şan sənə qurban.
Ömrünə bir anlıq ömür qatarsa,
Apar, sənin olsun, can sənə qurban.
Dilindən çıxınca bir himə bəndəm,-
Mənə alış demə, yan demə, nolar…
Mənə nə desən de, xanım əfəndim,
Amma mənə bir də “can” demə, nolar.
BAŞINI QALDIR GÖYƏ BAX
Halım hal deyil, soruşma
Sən gedəli necə varam.
Əlim ovcundan qopalı
Eləcənə tar-maram.
Qəm qoxuyur üstüm-başım,
Çölə həsrət divanəyəm.
Gölü quruyan balığam,
Bayquş ötən viranəyəm.
Günüm “sən” deyib başlanır,
Axşamım “sən” deyib bitir.
Alışıram dilim-dilim,
Əriyirəm sətir-sətir.
Nur çeşməsi – səsin ki, var
Hər yandan bürüyür məni.
Ürəyimdən bir ah qopur:
“Qız, səni sevirəm, səni!”
Bu qədər zülmün içində
Məni bir ümid yaşadır.
Başını qaldır, göyə bax,
İki ulduz baş-başadır.
Zeyneb Münzeviyə …
Gürcü qadının hazırladığı qəhvədən içə-içə divardakı rəsm əsərlərini müzakirə edirdilər… Onlara elə gəlirdi ki, bu an bütün dünya bir fırça boydadır… Küncdəki stolda oturub şüşə qapıdan küçəyə baxan qoca kişi altdan-altdan onları da süzməyindən qalmırdı. Qəhvənin sonuncu udumuna hələ vardı… Və ikisi də bu sonuncu uduma gec çatmaq istəyirdi… İçəridən çıxan kefcil görünüşlü kişi onlardan fərqli ləhcəylə soruşdu:
-Kimsiniz?
Rəssam qız tutuldu… Özünü şair sayan isə ciddiləşmək istədi, qaçan dodağı onu ələ verirdi… Özünü toparlayıb dedi:
-Bu qız rəssamdı…
O biri qız sanki acığa düşdü:
-Bu da şairdi…
İkisi də gülüşdülər. Kişi də gülürdü… Ləhcə yenə işə düşdü:
-Mən də o divardakı ozum çakdım….
Gülüşləri kəsildi, gözlər bir-birinə irilənib baxdı… Hər iki qız eyni anda dodaqlarını da büzdü… Və qadın heyrətinin bütün cizgilərini kiçicik üzlərində yaşadılar… Bəlkə də, həyatı boyunca gürcü rəssam da ilk dəfəydi ki, qadın heyrətinin belə obrazını görürdü… Lakin, qızlardan yenə söz qopartmaq niyyətinə düşdüyü də bəlliydi:
-Harda işlayir?
Bu dəfə qadın ehtiyatlılığı öz sərhəddini cızdı. Qələminə güvənən dedi:
-İkimiz də kompüterdə işləyirik…
Kişi marağı da yenilmək istəmirdi:
-Mənim tanış internet var. Deyim, işlayin.
Baxışlar yenə bir-birinə zilləndi. Amma, bu dəfə baxışların mənası fərqli idi… Rəssamın baxışları: “Dəlidirmi bu?”-deyirdi… Şairin gözlərinin bəbəklərindən isə: “Bu lap axmaqdır ki…”-oxunurdu… Söz axtarırdılar ki, onu qırmadan “Yox!” deyə bilsinlər. Küncdəki qoca kişi dilləndi:
-Olmaz! Bura Gəncədir! Burda qız nədi, internet-klub nədi? Gündə yüz oğlan girib-çıxacaq, razı olmazlar…
Gürcü rəssam heyrətləndi. Və söhbətin yönünü dəyişmək istədi. Siyirmədən kiçik bir foto çıxardıb qızlara uzatdı:
-Mən çakdım.
İkisi də eyni anda əyildi fotoşəklin üstünə. Məryəm ana və qucağında oturmuş İsa… Möhtəşəm işlənmiş rəsm əsəri olduğu bəlli idi…
-Oooo…
-Aaaaa…
Bu da qadın heyrətinin növbəti ifadəsi idi… Sağollaşıb çıxanda da gözləriylə divardakı şəkilləri süzürdülər…Hər ikisi də beynində özü üçün fərqli rəngdə hisslər yaşayırdı… Və bu dəfə Rus kilsəsinin qarşısında dayandılar… Kimsəyə bir söz deməyib içəri keçdilər. Başlarına nazik örpək örtüb mehraba tərəf addımladılar. İnsanlardan çox divardakı şəkillərə, ikonalara baxır, orda nəyisə kəşf etməyə çalışırdılar sanki… Şəklin birinin qarşısında şair əli ilə rəssama işarə etdi:
-Bu şəklə baxx…. Eşikdə sənə söz deyəcəm-pıçıltısını hamı eşidirdi, hərçənd…
Şəkildə İsa oturmuş, qarşısına da içərisində qırmızı maye olan qızıl cam qoyulmuşdu. Örpəklərini açıb çıxdılar. Kilsənin dəmir çərçivəli həyətindən eşiyə bir addım qoyan kimi ikisi də birdən səsləndi: “Qraal piyaləsi!”
Gülümsünüb susdular. Şair soruşdu:
-Oxumusan o kitabı?
-Məndə var, verərəm oxuyarsan.
-Özüm almışdım. Düz 8 manata… Uzun zamandır kitab alammıram… Elə baha olur ki… Hələ Varisin oxumadığım iki kitabı qalır…
-Kimdəsə varsa, götür oxu, qaytararsan…
-Yox… Mən Varisin kitablarını oxuyandan sonra ilk vərəqlərinə o kitabdan aldığım hissləri yazıram… Özüm alacam, inşallah…
Küçənin başında rəssam çantasından fotoaparatı çıxardı:
-Nəyi çəkim?
Şair susdu… Gözlərini qarşı küçədəki kitab mağazasının qapısının üzərindəki “Açıqdır!”sözü asılmış tabloya zillədi… Rəssam fotoaparatı qaytarıb çantasına qoydu… Yolu keçib sağollaşdılar:
-Nə vaxt görüşəcəyik, söz verməyək…
-Hə… Həmişəki kimi…
Ayrıldılar… Şairin ürəyindən keçən cümlə isə elə ürəyindəcə qaldı:
-Mənə ümidləri çək…
Şəfa Vəli (Gəncə)
Baxışlarım da səssizləşib bu aralar,
dinləyən olsa eşidər səsini
sızıldayan səssizliyin…
Mən bu gün yoxam.
uzun illərin ardından
itirdiyim özümə boylanıram.
kimdi o qız?!
Əlimdə qalan nədi,
nələri itirmişəm…
soyuq qış gecəsiyəm indi mən.
daha umidlərim inciməz,
neçəsini istəyirsiniz
sındırın, “adamlar”, sındırın.
donan hisslər üzündən
ağrını hiss etmirəm.
indi soyuq qış gecəsi,
ruhu itmiş biriyəmsə,
nə anlamı qalır ki,
nələri itirmişəm.
indi bu səssizlikdə
bir qurd ulayır içimdə,
bütün yoxluqları kəndir eləyib
tənha kədərindən asır özünü…
bircə ovuc göz yaşısan…
haramdı gözəlliyin…
Bilirmi məni yaradan,
xoş günümün baş daşısan?
ayparam…
ciyərparam…
addımlarım izlərinin fədaisi…
Uçuq-sökük arzularım
eşqin ən ibtidaisi…
o vaxt bu cür sevərmişlər…
“Yarı zormuş, yarı xoş…”
Ayrılanda ölərmişlər…
İndi ayrılanlar sərxoş…
Çıxıb getmək var bir də
Ətrin hopmuş bu şəhərdən.
Həsrətli baxışları
yığıb küncdən, bucaqdan
kimsəsiz döngələrdən.
Sıxmaq var susqunluğu
Dişlərində qəhərdən.
Çıxıb getmək var bir də
bu şəhərdən,
Gedə bilsən…
Çıxıb getmək var
səndən,
Sənə bağlı xatirələrdən.
Ömür dediyin uzun deyil,
Düşüncənin bir yerində
bütün bağlar qırılır…
Yenidən sevmək üçün
gücü yetmir ürəyin
qopub səndən, özündən
yeni liman axtarsın…
Çıxıb getmək var,
amma
getməyin də növü var.
Unudulmaq itkidir,
Unutmaqsa intihar!
Çıxıb getmək var,
Çıxıb getmək… bacarsan.
İstər kölə ol, istər hürr,
Bu daş atılan daş deyil.
Darıxmaq alında möhür,
Bu daş atılan daş deyil.
Ruhun tir-tir əsirsə də,
Nə müəmma, nə sirsə də,
Araya şeytan girsə də,
Bu daş atılan daş deyil.
Ələ yatmayır tiyəsi,
Yox bu məchulun niyəsi.
Ağ etmə, ağıl yiyəsi, –
Bu daş atılan daş deyil.
“Ya Rəbb” de, göylərə əl aç,
Eşqdir hər dərdə əlac.
Aç, göylərdən dər də əlac,
Bu daş atılan daş deyil.
Ürək kövrək, qəlb incədi,
Nə yazmısan qəlbincədi.
De, kimdən bu qəlb incidi?-
Bu daş atılan daş deyil.
Tərpətmə kül altda qoru,
Ruhunu səbrində qoru.
Rəvandı təbin də, qoru,
Bu daş atılan daş deyil.
Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin
Mətbuat xidmətinin rəhbəri,
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü.
Saranın eşqiylə şeirlər yazıb,
Körpə uşaq kimi ağlayan şair.
Çətinə düşəndə güc, qüvvə tapıb,
Haqqa ümidini bağlayan şair.
Sevib, əzizlədin doğma, yadını
Dünyanın çıxartdın bir vaxt dadını,
Dünyada ən gözəl varlıq-qadını,
Gözünün üstündə saxlayan şair.
Küləyə dönübdü, yelə dönübdü,
Deyirlər, Xan Çoban elə dönübdü,
Göz yaşı yenə də selə dönübdü,
Dəniztək dünyada çağlayan şair.
Bakı şəhəri. 6 iyul 2018-ci il.
Dekabr ayı,
Axşamüstü,
Saat yeddi…
Bölür kecir küçələri
Tənha qadın silueti…
Qızarır işıqfor
Qarışır aləm…
Hürür küçə iti kimi
Yer-yerdən müxtəlif maşın fitləri,
Çilikləyir incə qadın ruhunu
Kobud kişi səsləri:
-Dayan!
-Hara gedirsən?
-Korsan, görmürsən?!
Və bir daha üzülür,
Bir qadının ümidi.
Görmədiyi sığalı,
Duymadığı sözləri
Hiss etmək ümidiylə
Boylanır yola sarı…
Anlayır tənha qadın,
Baş götürüb qaçdığı
Dörd divarın dili var.
Ən azından evində,
Sevdiyi bir tənhalıq,
Bağırmayan ümid var…
QISQANIRAM…
Məndən uzaqdasan, yoxsan yanımda,
Qarışıb yenə də fikrim, xəyalım.
Qorxu gözlərimdə, təlaş canımda
Qəlbim rahat olmur, dərk etmir ağlım.
Qısqanclıq ruhumu bürüyüb bütün,
Əsən küləyə də qısqanıram mən.
Əlinə, üzünə toxunur hər gün,
Mənimsə xəbərim heç yoxdur səndən.
Ay səni seyr edir gecə səmadan,
Günəşsə oyadır səni hər səhər.
Üzünə toxunub yanaqlarından
Süzülən damla da olub bəxtəvər.
Qısqanclıq oduna alışır ürək,
Sevən qısqanc olar, şərhə nə gərək!
Susursan…dinmirsən yenə bu axşam,
Baxışın zillənib eyni nöqtəyə.
Qəmini, sevinci hər vaxt duymuşam,
Bələdəm qəlbindən keçən istəyə.
Suallar verirəm, cavab almıram,
Dilə gətirmirsən heç bir sözünü.
Səni səndən də çox mən anlayıram,
Gəl, yana çevirmə nəmli gözünü.
Onsuz baxışların dinir, danışır,
Qəlbindən keçəni eyləyir izhar.
Xəyalın dənizlər, dağlar dolaşır,
Amma ki yenə də verməyir qərar.
Elə lal sükutun cavabdır mənə,
Çün ruhum doğmadır, yaxındır sənə.
* * *
Təsadüfmü, ya qismət
Bu gün yenə görüşdük.
Yenə gözə -gözə gəldik..
Bir vaxt bizi ayıran
Yollar yenə kəsişdi.
Qayıdıb başlanğıca
Ilk ünvanda görüşdü.
Səsin yenə doğmaydı,
Elə baxışların da…
Həmin sevgi, həmin əks…
Məkan da həmin idi.
Saatda əqrəblər də
Eyni vaxtı deyirdi.
Əsirdi əllərin də
Eyni həyəcan ilə.
Gözlərin yol çəkirdi…
Söyləməyə sözümüz
Tapılmadı nədənsə.
…Dil –dil ötən sən idin,
Yalanları inci tək
Ard –arda hey düzərdin.
Bəs indi niyə susdun?!
Heç mənim də deməyə
Sözüm yox idi daha.
Nə qədər yalanları
Aşkar edib, sonra da
And vermək olar
O bir olan
Görünməz,
Mərhəmətli Allaha.
…“Dəyişmisən!” söylədin…
Dəyişən nə idi bəs?
Mənim qəlbim?
Ya ruhum?
Yox!
Qəlb də həmin idi.
Elə ruh da həmindi.
Əsən, titrəyən qəlbim,
Ayaqlarım, əllərim
Yenə səni sevirdi.
Həsrətini çəkirdi.
Qarşında dayanan qız
Elə həmin qız idi.
Arxaya çevrilmədən
Tərk etdiyin qız idi.
Dəyişən mən deyildim.
Dəyişən zaman idi.
Arxaya çevrilməyib
Getdiyin məkan idi.
Dəyişən inam idi,
Sarsılmış etibarım,
Güvən, etimad idi.
“Dəyişmisən” söylədin…
Doğru dedin.
Dəyişdim.
Sayəndə oldu hər şey.
Özümdən, Allahımdan
Çox sevdiyim bir bəndə
Dəyişdi məni tamam.
Daha yoxdur qarşında
Incə ruhlu,
Sadəlövh,
Həmin ağılsız adam.
Çox həvəslə bərabər
Qalxdığım sıldırımdan
Yıxılıb ovucları, əlləri
Siyrilməyən,
Amma qəlbi qanayan,
Heyran –heyran
Gözlərinə boylanıb
Mənasız sözünə də
Min məna tapıb verən
O insan yoxdu daha.
Sevgi imtahanından
Kəsilərkən həmin gün
Başqa bir imtahandan-
Həyatın sınağından,
Qiymət aldım sən demə.
“Dəyişmisən” söylədin.
Dəyişən nə idi ki…
Dəyişən bizlər idik:
Qarşında məğrur duran
Dünənin zavallısı –
Mən idim.
Gözlərimə baxmağa
Cəsarəti olmayan
Bir də Səndin,
Sən idin.
Arxana çevrilmədən
Çıxıb getdiyin park da
Dəyişib bu gün tamam.
Daha əvvəlki deyil.
Dəyişən nələr idi?
Məndim…
Səndin…
Bir də ki…
Sevdiyi insan üçün
Ağlayan gözlərdəki
Həmin yaşların yeri.
Bax, bu idi dəyişən…
Nə mən idim, nə də sən…
MÜƏLLİFDƏN
Sovetlər İttifaqı dağılandan sonra arxivimi araşdırdım, gənclik illərindən yazmağa başladığım gündəliklərimi, çap olunmamış şeirlərimi varaqladım, keçdiyim yolları dəftər səhifələrində yenidən keçib həm fərəhləndim, həm də təəssüfləndim. Ona görə fərəhləndim ki, gənclik illərimdə də həqiqəti görmüş, ağı qaradan seçə bilmiş, duyğularımı, fikirlərimi qəlbimdə gizlətməmiş, müəyyən qədər yazıya köçürə bilmişəm. Ona görə təəssüfləndim ki, ömür yollarında büdrəmələrim də olmuş, duyğu və fikirlərimi açıq-aşkar və tam dəqiqliyi ilə yaza bilməmiş, zamanın tufanlarından ehtiyat etdiyim hallar da olmuşdur.
O dəhşətli illərdə çapa verə bilmədiyim, yalnız yazmaqla təsəlli tapdığım bu şeirlər qəlbimin fəryadı – yəni, o zamanın ağrı, acılarıdır. 1950-ci illərdən Sovetlər İttifaqı dağılana qədər yazılmış və arxivimdə gizlədilmiş bu şeirlərin bir qismi ilk dəfə “Nağıl-həyat” (1991), “Ümidə heykəl qoyun” (1993), “Körpü çaydan uzaq düşüb” (1996) kitablarımda, tam halda isə 7 cildlik “Əsərləri”min 6-cı cildində (2003 “Sandıqdan səslər” başlığı altında çap olunmuşdur. Burada verilən şeirlər onların yalnız cüzi bir qismidir.
NAĞIL – HƏYAT
Anam olsan belə, ay anam, xeyli,
Səndən gileyliyəm, səndən gileyli…
Sən duymaq düşünmək öyrətdin mənə,
Duyub-düşünməkdən azad olaydım.
Danışmaq öyrətdin sən öz körpənə
Nola, mən anadan lal doğulaydım.
Dilini bir ilə öyrəndim… nahaq!..
Öz dilim özümə kəsilib yağı.
Bütün ömrüm boyu çalışdım, ancaq
Öyrənə bilmədim danışmamağı…
Başıma bəladır mənim öz dilim,
Dənizəm üzümə durub sahilim.
Yerimək öyrətdin tutub əlimdən,
Dolaşdım aranı, dolaşdım dağı.
Balana yerimək öyrədincə sən,
Gərək öyrədəydin yıxılmamağı…
Fikirlər yığılır beynimdə qat-qat,
Cavablar-qorxulu, suallar-yasaq.
Həyatı qanana ögeydir həyat,
Onu qanmayana doğmadır ancaq.
Məni incidirlər bəzən qəsd ilə,
Ertəsi hər şeyi unuduram mən.
Girəvə düşəndə zalimə belə
Zülm edib, kam almaq gəlmir əlimdən.
Ana, quduzlaşır həyat, ilbəil,
Dalayır puç olan ümidlərimi.
Niyə isti deyil, mehriban deyil
Bu amansız həyat qucağın kimi?..
Hardasan, ay ana, bir gəl, mən yenə
Bəlalı başımı qoyum dizinə.
Mənə nağıl danış, dayansın anlar,
Görüm, nağıldakı o qəhrəmanlar
Cütbaşlı divləri nə təhər yıxır,
Nə təhər gizlənib, tilsimdən çıxır.
Bir danış, hardadır, görüm, səadət?
Bizim yurdumuza o niyə gəlməz?
Danış, danış görüm, Məlik Məhəmməd
Zülmətdən işığa necə çıxdı bəs?
Danışma ay anam, danışma, kiri,
Beynimə batmayır bu əfsanələr.
Divlər görmüşəm ki, nağıl divləri,
Onların yanında toyuğa bənzər.
Nadanlar görmüşəm, öz yolundakı
Dikə eniş deyir, düzə dik deyir.
Tülkülər görmüşəm, öz qolundakı
Dəmir zəncirlərə bilərzik deyir.
Atasmı söyən, yada baş əyən
Rəhbərlər görmüşəm, qəddar, amansız.
Tikana gül deyən, gülə kol deyən
Qarılar görmüşəm dinsiz, imansız.
Quldurlar görmüşəm, özgə yer deyil,
Yurdunu talayıb asudə yatmış.
Tacirlər görmüşəm, simuzər deyil
“Malades” sözünə Vətəni satmış.
Dünyam biləndən, duyandan bəri
Mənim gözlərimdən düşüb həyat da.
Nağılda gördüyüm qorxunc şeyləri,
Həyatda görmüşəm, anam, həyatda.
Yanvar, 1964 – may, 1965
HÖRÜMÇƏK TOR BAĞLADI
Tariximiz danıldı,
Uydurma tarix ilə kimliyimiz anıldı –
Öz kökünü bilməyən gözü küllü bu millət
Zamanın yollannda hər addımda yanıldı.
Uydurma tarix bizi anamızdan ayırıb
Yad anadan alınmış bələkdə qundaqladı,
Təməlimiz laxladı.
Bu xalqın tarixini düz bildirən, düz yazan
Tarix kitablarında hörümçək tor bağladı.
Kimə deyək dərdini bu dövranın, bu günün?
Vəzifəyə sümsünən
Vəzifə kürsüsünün
Birinci pilləsində mərkəzdən noxtalandı.
Kişiliyi vardısa, bu anda axtalandı…
Ürəkdəki cəsarət,
mərdanəlik,
dəyanət
talandı,
tapdalandı.
Məğrur keçmişimizdən üzüldü əllərimiz
Şərəf bildik özgəyə qul olmağı, yoxsa, biz?
Hər cürə zülmü udduq.
Köləliyi qazanıb, ağalığı unutduq.
Vicdan, düzlük, həqiqət sürgün oldu bu yerdən.
Yaltaqlıq və xəyanət silahını yağladı.
Cəsarət qılıncının ağzı düşdü kəsərdən,
Qəbzəsində, qınında hörümçək tor bağladı.
Dilimiz yasaq oldu.
Ruhumuz qəlbimizdə əbədi dustaq oldu.
Ruhsuz yaşadıqca biz
Vicdanımız, eşqimiz
Üzümüzə ağ oldu.
Biz beləcə yaşadıq, yaşamadıq, süründük,
Əməlimizdə deyil, sözümüzdə göründük.
Ruhumuz qan ağladı,
Məscid qapılarında hörümçək tor bağladı.
Həqiqət dilə gəldi.
Dildə ilişdi, qaldı.
Həqiqətin üstünə yalanlar kölgə saldı.
Vuruşmadıq, banşdıq
Biz “azadlıq” adlanan bir uydurma nağılla.
Ölən düşüncələrə qəlbimiz yas saxladı.
Həqiqəti deməkdən elə qorxduq…
Ağılla
Həqiqət arasında hörümçək tor bağladı.
Oktyabr, 1968
QORXU
Mən qorxuram, sən qorxursan,
O da qorxur, bu da qorxur,
Biz qorxuruq.
Təzə fikir beynimizə gələn kimi
tez qorxuruq.
Başqasından qorxduğumuz bəs deyilmiş
Özümüzdən biz qorxuruq!
Qorxu, qorxu!
Bir qurd olub yeyir bizi içimizdən,
Nə gözləyir Vətən bizdən?
İradə yox,
kişilik yox.
Biz qorxuruq,
biz susuruq.
Fikir ölür,
can sustalır,
ürək donub,
ruh boğulur.
Qorxu bizim dilimizdə kilid olur,
Beynimizdə qıfıl olur.
Dərd budur ki, bu dərdi də,
Biz qanırıq, biz bilirik.
Qorxa-qorxa
Özümüz də özümüzçün
Biz qorxuya çevrilirik.
İyul, 1972
BELƏ QALMAZ
Sabir demiş, “Biz ərlərik”,
İş yerinə
“Özgəsinin sözlərini
əzbərlərik”.
Toz-torpağı yel sovurar,
Dənəsi də yelə qalmaz…
Vallah, billah, belə qalmaz,
belə qalmaz!
Bu inamla yaşamışam,
Bizim kimi zəvzəklərin
İgidliyi dözüm olsun,
“Heyvərəlik, boşboğazlıq”
bizim olsun.
Gələcəyin övladları iş görəcək.
Hamı dua əvəzinə “lənət” deyib,
Qəbrimizə tüpürəcək.
Deyəcəklər, ey babalar,
Yaş yetirib kal oldunuz,
Görə-görə kor oldunuz,
Dinə-dinə lal oldunuz.
Səbrinizə heyrətdəyik,
Siz dözümdə fil oldunuz.
Ey nəvələr, nəticələr,
Biz heç nəyik, biz heç nəyik…
Gecə-gündüz babamızm
əməlinə heyrətdəyik.
Heyrət edin sizsə bizim
səbrimizə…
“Lənət” deyib, siz tüpürün qəbrimizə…
Haqqımızı biz qanmadıq.
Biz bu günü yola verib
Gələcəyə inanmadıq!
Keçirdik öz əlimizlə
Boynumuzu biz xaltaya,
Sap olmadıq bir baltaya.
Ac olsaq da, “toxuq” – dedik.
Biz ucadan “bəli” deyə çox bağırdıq,
Qəlbimizdə “yox-yox!” – dedik.
Toz-torpağı yel sovurar,
Dənəsi də yelə qalmaz.
Vallah, billah, belə qalmaz,
Belə qalmaz!
1974
DİZ ÜSTƏ
O, çox əzəmətli, çox qüvvətlidir
Böyükdür,
Nəhəngdir və qüdrətlidir.
Bunu çox eşitdik, çox dedik düzü.
Çox deyib, alçaltdıq öz-özümüzü.
Onun böyüklüyü aydındır bizə.
Bir baxaq,
Bir görək,
bilək, biz nəyik?
O, böyük görünür gözlərimizə
Nədən ki, özümüz diz üstündəyik.
Kiçildik, biz ona böyük dedikcə
Yetər bu səcdələr, bu diz çökmələr.
Biz onun önündə iməklədikcə
Əzdi başımızı nallı çəkmələr.
Duraq ayaq üstə!
Axı, ərik biz.
Qalxsaq, o kiçilər, böyüyərik biz.
Avqust, 1976, Şəki
MÜSAVAT
Zülmətlə savaşlarda zəfər çaldığı gündən,
Qəlblərdə azadlıq odu yandırdı Müsavat.
Ulduz və hilal eylə ki, üç rəngə qovuşdu,
Boz qurdu könüllərdə oyandırdı Müsavat.
Meydan oxudu qan çiləyən dövrana qarşı,
Hər zalimə, hər nadana, hər hədyana qarşı,
Tüğyan elədi eyləki zülm insana qarşı,
Öz həddini zalimlərə qandırdı Müsavat.
İlhamını almış o, Vətən adlı gözəldən,
İman suyunu, çünki, o içmişdi düz əldən.
Xalq naminə haqq adlı vuruşlarda əzəldən
Ön cərgədə hər tilsimi sındırdı Müsavat.
Öndər dedi: – İstiqbal üçün dağ aşalım biz,
İstiqlala, istiqbala daim qoşalım biz,
Bir türk kimi islamlaşa, çağdaşlaşalım biz
Amalına bir xalqı inandırdı Müsavat.
Amalı təmiz, məqsədi aydm, üzü ağdır,
Ən ali məramında qərəzlərdən uzaqdır.
Tarix şüuru – xalqımı millət yapacaqdır
Haqdan dönəni haqqa tapındırdı Müsavat.
Düzlük şuarı daima çarpışdı yalanla,
Torpaqdan alıb qüdrəti, kökləndi zamanla.
Cənnət edəcək amala dönmüş bir imanla
Ünvanı Azərbaycan olan yurdu Müsavat.
Fevral, 1977
SƏBR ELƏDİK
Açan gündən gözümüzü
Ümidlərin laylasında
Xumar gördük özümüzü.
Arzumuzu vermədilər,
Bizə ancaq döz, dedilər.
Elə bildik, düz dedilər.
Hər gecənin gündüzü var,
Gələcək gündüz, dedilər.
Biz gözlədik.
Qəlbimizdə baş qaldıran
ümidləri əzizlədik.
Hey izlədik,
Uca-uca kürsülərdən
Vəz olunan nitqləri.
Həyatda yox,
qəzetlərdə göstərdilər
bizə yalnız xeyri-şəri.
Şirin-şəkər yalanları yeyə-yeyə
Biz inandıq gələcəyə.
O gəlmədi,
Düz əyildi,
Əyriliklər düzəlmədi.
Arzumuzun əvəzinə
Bizə yenə söz verdilər.
Həqiqəti görməməkçün
Dəyişdirib gözümüzü
Bizə başqa göz verdiler.
Baxıb saxta gözümüzlə
Hamar gördük çuxuru biz.
Saray bildik axuru biz.
Görəmmədik qat bağlayan paxırı biz.
Bu paxırı görənləri,
Xalq yolunda candan keçən ərənləri
“Xalq düşməni” damğasıyla
Ləkələyib məhv etdilər.
Haqq adına haqqı yıxıb sürütdülər.
Bozu ağdan seçənləri
zindanlarda çürütdülər.
Susub dözdük, döz, dedilər.
Sözdən boluq
Söz içində üz, dedilər.
Söz içində üzə-üzə
Səbrimizdən bəzək vurduq ömrümüzə.
Hər cəfaya dözə-dözə
Biz alçaldıq addımbaşı.
Qul etdilər vətənində vətəndaşı,
Ayaq altda palaz oldu ləyaqəti.
Biz ucalıq zənn elədik rəzaləti.
Səbr elədik.
Qara günü ağ söz ilə pərdələdik.
Zənn etməyin,
bədbəxtliyi özümüzə dərd elədik.
“Biz xoşbəxtik, bəxtəvərik” – sözlərini
Şüar kimi dilimizdə vird elədik.
Qırıb qalın meşələri
Pambıq əkdik.
Qanımızdan gülab çəkdik.
Yüz hektarın məhsulunu on hektara,
On nəfərin məhsulunu bir nəfərə
yaza-yaza,
Həm insanı, həm torpağı
Necə verdik biz güdaza.
Meydan verdik ağ yalana,
Həqiqət də tapdalana-tapdalana
Çəkildi dağlar dalma,
Bəlkə… orda daldalana.
Səbr elədik,
Özümüzə cəbr elədik.
Orden, medal yarışında
Dumanladıb beyinləri
DDT-ylə zəhərlədik
Yüz-yüzləri, min-minləri.
Bircə çəngə ağ pambığa
Qurban verdik gənc qızlan, gəlinləri.
Bu dünyaya göz açmamış körpələri
Bətndəcə zəhərlədik.
Yaşamadıq, baş girlədik
Yalan-yalan vədləri yeyə-yeyə,
Ümid ilə qarnımızı doyuzdurub,
Biz inamla yenə baxdıq gələcəyə.
Gələcəklər gəlib keçdi,
Ümidimiz doğrulmadı.
Şirin-şəkər yuxular da çin olmadı.
Amma yenə səbr elədik.
Qəlbimizi arzulara qəbr elədik.
Susmağı da qeyrət sandı qeyrətimiz.
Səbrimizin laylasında
xumarlandı qeyrətimiz.
Bu dözümə,
Bu zülümə
Heyrətdədir heyrətimiz!
Sentyabr, 1979
LAL – KAR
Dil açmada lallıq da gedər, karlığımız da.
Çün lallığımız doğmuş idi karlığımızdan.
Şəhriyar
Həm lal olduq, həm də
kar Lallıq karlıqdan doğar.
Niyə lal olduq, görən?
Bunu bilirsənmi sən?
Bunu bilək biz əvvəl,
Ötənlərə baş vuraq
Bunun üçün indi gəl.
Zaman-zaman əzildik
Məhkum olduğumuzu
Nə anladıq, nə bildik.
Bununçün da soydular
Dərimizi qatbaqat.
Haqqımızı kimsədən istəmədik, ey ustad.
Çünki onu qanmadıq.
Bu miskin halımızdan
Qızarıb utanmadıq.
Bütün dünya oyandı,
Biz hələ oyanmadıq.
Susduq, hər şeyə dözdük.
İçimizdən oyulduq.
Karlıqdan lal olmadıq,
Susduq-deyə lal olduq.
Sabirimiz demişkən:
“Bir əcayib şeyik biz”.
Tərs gəlib hər işimiz.
Bizim çaqqalımız da
Gəlir öz dağımızdan.
Bizim karlığımız da,
Bizim lallığımız da
Doğub susmağımızdan.
İyul, 1979, Şəki
BAŞQASININ YASINDA
Dərindir, qorxuludur sakit axan lal sular.
Bir kəlmənin içində bəzən neçə söz yatır.
Adi gözlə görünməz orda yatan duyğular,
Çözələsən, görərsən kül altında köz yatır.
İçimi göstərmədim cahil tutan güzgüyə,
Üzdə gülüb, içimdə müşkülümə ağladım.
Millətimin dərdini ünvanlayıb Özgəyə,
Başqasınm yasmda öz ölümə ağladım.
Dekabr, 1981
Çəkin itir,
ya yavaş-yavaş,
ya da qəfil.
Ölüm budur
ya da qəfil!
Milyon-milyon
zərrələrə parçalanırsan,
səpilirsən,
dağılırsan,
səssiz, səmirsiz,
sənsiz qalırsan.
Özünü tapa bilmirsən,
ölmürsən, dirilmirsən.
Qalırsan çəkisizlikdə
kimsəsizlikdə.
Burda bir iş yoxdu
sizlik, bizlik də…
Zaman, içindən
keçib gedir, bilmirsən.
Ağlamırsan,
gülmürsən.
Qısqanclığın,
aclığın,
toxluğun yoxdu.
Zamanla getmirsən
Varlığın, yoxluğun – yoxdu!
Zaman il idi, ay idi bilmədim
Keçdi an kimi.
Zərrələrim qayıtdı.
Beçə verən bal arısı
şahının üstünə yığılan kimi.
Qayıtdı ağrım, acım,
gözümü açdım,
başımın üstündə xanımım,
övladım, bacım.
Qayıtdı qayğılarım, dərdim, çəkim.
Altımda çarpayı zarıyırdı.
Başımın üstündə
gülümsünürdü həkim.
Həkimə razılığımı bildirdim başla…
Ürəyimdə özümə dedim,
ay yazıq indi gəl
hər şeyi təzədən başla….
06.12.2016-cı il.
Mənbə: http://ayb.az
* * *
Kağızın üstünə düşüb,
İki əlimin kölgəsi.
Yenə də lap zilə qalxıb,
Təkliyin yalquzaq səsi.
Vaxtdan yaxa qurtarmışam,
Bilmirəm saat neçədir…
Ay yarımçıq, ulduzlar yox,
Yaman ölməli gecədir…
Nə varım var, nə barxanam,
Ömür yükü bağlamağa.
Allah, məni yarı öldür,
Yarı saxla ağlamağa.
* * *
Doğuldum 1939-da,
1937-də tutuldum.
48-də nənəm öldü,
ömrümdə ilk dəfə
ölüyə ağladım.
Balıqlar saxladım
akvariumda.
Açıq qaldı pəncərəm
bir qış gecəsi.
Dondu balıqlar…
İndi 1965-in
yanvar gecəsidir.
Deyəsən, yaşamaq istəyirəm.
BİLMƏZ
Sevginin qədrini bu əsrdə hər kəs bilməz,
Doğru aşiq özünə dərdi, qəmi bəs bilməz.
Kim ki, qəlbilə sənə bağlı deyildirsə, könül,
Gecə-gündüz başı üstündə onun əs – bilməz.
Eşqə biganə olan eylə gözəllər var ki,
Sevirəm söylə, bütün aləmə sal səs – bilməz.
Deyirəm, sevgili cananıma canım qurban,
Can fəda eyləməyən eşqi müqəddəs bilməz.
Rüstəmin onda ki, canan görünür gözlərinə,
İmtahançın sən onun barmağını kəs – bilməz.
BƏS NƏ DEYİM?
Sevgilim, mən sənə canan deməyim, bəs nə deyim?
Canıma canına qurban deməyim, bəs nə deyim?
Öz canından, nəfəsindən canıma can verdin,
Gündə min dəfə sənə can deməyim, bəs nə deyim?
Son baxarkən mənə bəzən elə küskün-küskün,
Oldu can mülkü pərişan deməyim, bəs nə deyim?
Dikilib gözlərim həsrətlə vüsalın yoluna,
Gəlməsin könlümə hicran deməyim, bəs nə deyim?
Sən canımsan, ciyərimsən, gül açan baxtımsan,
Olmuşam hüsnünə heyran deməyim, bes nə deyim?
Yanmayan eşq oduna qədrini bilməz eşqin,
Gəl mənim eşq oduma yan, deməyim, bəs nə deyim?
Yox mənim başqa gözəllərdə bilirsən ki, gözüm,
Səni istər bu Süleyman deməyim, bəs nə deyim?
NEYLƏSİN
Olmasın hicrində bu könlüm pərişan, neyləsin?
Etməsin öz canını qurban, neyləsin?
Gəlməsə şən bəstəkar – nazəndə bülbül gülşənə,
Solmasın badi-xəzanla bu gülüstan, neyləsin?
Gəl, gəl, ey canan, bilirsən ki, könül istər səni,
Dərdimin dərmanı sənsən, gəlsə loğman, neyləsin?
“Gəl, gəl, ey yar!” – söyləməkdən mən yoruldum, gəlmədin,
Sən özün oldun səbəb hicrana, hicran neyləsin?
Özgə bir gülüzlüyə versəm könül, ey bivəfa,
Sən özündən küs, günahkarsan, Süleyman neyləsin?!
ÇAĞIR
Sənə üz versə kədər, məclisə cananı çağır,
Ləbləri qönçəni, ol gözləri ceyranı çağır.
Söndürə bilməyəcəksən yenə eşqin odunu,
İstəyirsən köməyə çayları, dəryanı çağır.
Eşqdir, hicrdir, aləmdə vüsaldır məna,
Varsa şübhən buna, isbatına dünyanı çağır.
Sağalar məncə vüsal ilə bu hicran yarası,
Çəkmə zəhmət, nə təbibi, nə də loğmanı çağır.
Səni qəmlər dənizi boğmağa eylərsə hücum,
Özgə bir kimsəni yox, onda Süleymanı çağır!
SƏN OLMASAN
Məncə gülməz gül-çiçək, sən olmasan, mən olmasam,
Ay, Günəş olmaz garək sən olmasan, mən olmasam.
Şübhəsiz, sən, mən – bizik, biz – sən, mənəm.
Yox, qanadlanmaz dilək, sən olmasan, mən olmasam.
El, vətən uğrunda biz yollarda qan-tər tökmüşük,
Eşq ilə vurmaz ürək, sən olmasan, mən olmasam.
Möhtəşəm göylərdəki ulduzların dünyasına
Kim vurar min bir bəzək sən olmasan, mən olmasam?
Biz şəhərlər salmışıq, can vermişik torpaqlara,
Süfrəmiz görməz çörək, son olmasan, mən olmasam!
GEDİRƏM BİR QƏLBİ SEVİNDİRMƏYƏ
Çəməndə çiçəyəm, sünbüldə dənəm,
Sevgidə, sevincdə dağlara tənəm.
Dünyanın ən xoşbəxt adamı mənəm,
Gedirəm bir qəlbi sevindirməyə.
İçimdə işıq var, ulduz var, Ay var,
Ruhumda çağlayan bir dəli çay var.
Könlümdə Allahın verdiyi pay var,
Gedirəm bir qəlbi sevindirməyə.
Nə həsrət, nə də ki qəm aparıram,
Nə də kipriyimdə nəm aparıram.
Quşam, dimdiyimdə yem aparıram,
Gedirəm bir qəlbi sevindirməyə.
Ay sevinc aparan, ayaqyalın qaç,
Ümid gözləyənin qapısını aç.
Dərdə dərman olub, ağrıya əlac,
Gedirəm bir qəlbi sevindirməyə.
Ucaldıb başları, uca gedirəm,
Düşsəm də zəhmətə, borca, gedirəm.
Elə bil Kəbəyə, Haca gedirəm,
Gedirəm bir qəlbi sevindirməyə.
Hər könül bir dünya, bir Kainatdı,
Gedirəm dünyanı sevindirməyə,
Gedirəm həyatı sevindirməyə.
Gedirəm sevgiyə könül bağlayan
Bütün Kainatı sevindirməyə!
ÜRƏYİM KÖKSÜMÜ YARIB ÇIXARDI
Ürəyim köksümü yarıb çıxardı,
Nə zaman gözlərim görsə qızları.
Mənim mahnılarım dayandırardı,
Hər səhər gedəndə dərsə qızları.
Qaynar baxışlardan od yağa-yağa,
Enərdik arana, qalxardıq dağa.
Qoymazdı bizləri yaxınlaşmağa,
Çəkərdi inadı tərsə qızları.
Zəlimxan, xatırla son o dəmləri,
ŞeyxSənanlaraverdiqəmləri
Dinindən döndərdi Xan Koromlori,
Tərsa gözəlləri, tərsa qızları.
SƏN GƏLMƏMİŞDİN
Səsini içinə çəkmişdi bulaq,
Yellər qanadını açmırdı o gün.
Donmuşdu dağ-dərə, donmuşdu torpaq,
Güllərin dodağı qaçmırdı o gün.
Sən gəlməmişdin.
Göydən çəkilmişdi Günəşin zəri,
Yerdə axarını çay saxlamışdı.
Elə bil ən böyük dərdi-kədəri
Təbiət mənimçün pay saxlamışdı.
Sən gəlməmişdin.
Yox idi həyatda işıqdan əsər,
Üstümdə qaralmış bulud var idi.
Gözümdən nur getdi, sözümdən kəsər,
İçimdə lal olmuş sükut var idi.
Sən gəlməmişdin.
Ürəyim xaraba qalmış bir şəhər,
Şam kimi qəlbimin yağı damırdı.
Üzümdən zəhrimar, dilimdən zəhər,
Rəngimdən, ruhumdan ağı damırdı.
Sən gəlməmişdin.
Gəldim yerə-göyə vurulmuş kimi.
Gəlmirsən, yerinə dərd gəlir, gözəl!
Sevənlər evindən uçur quş kimi,
Sevənlər evinə pərt gəlir, gözəl!
Nə zarafat bilir, nə gerçək bilir,
Həsrət gəlişini sərt gəlir, gözəl!
Sən gəlməmişdin.
DÖYMƏK OLMUR PƏNCƏRƏNİ
Ləzzət ilə baxana bax, ocağıma, istimə,
Üstümdəki yorğan deyil, köz örtmüşəm üstümə.
Ah çəkmişəm, el yığılıb dumanıma, tüstümə,
Bu yanğıda keşişlərin yetmiş yeddi fəndi var.
Heç bilmirəm bu dinsizi hansı dinə tapını,
Əlləriylə çəkib üzdü ürəyimin sapını.
Döymək olmur pəncərəni, açmaq olmur qapını,
Qıfılı var, tilsimi var, möhürü var, bəndi var.
Allah kəsib sevənlərin işini, əlacını,
Tuta bilmir tədbirini, ala bilmir bacını.
Acı-acı danışandan almaq olmur acını,
Şirin-şirin dillənənin dil altında qəndi var.
Ağrı başda at oynadıb, alovlara can düşüb,
Can deyənin ömrü boyu ürəyinə qan düşüb.
Məcnun çəkən bəlalara gəlib Zəlimxan düşüb,
Nə qalası şəhəri var, nə köçəsi kəndi var.
BU QIZ GƏLİN OLMAĞA
HAZIRLAŞIR DEYƏSƏN
Elçi şirin çayını vaxtında içib gedib,
Bəy gəlib gözəllərin gözünü seçib gedib.
Fikri özündən qabaq atlanıb, köçüb gedib,
Bu qız gəlin olmağa hazırlaşır deyəsən.
Allahın sağ gözüylə baxdığı bir baxış var,
İlahinin vurduğu min cür ilmə-naxış var,
Evdə toy tədarükü, ehtiyat, yır-yığış var
Bu qız gəlin olmağa hazırlaşır deyəsən.
Yerə-göyə sığışmır arzuların qanadı,
Ömrü əlvan bir xalı, sevgisi bir xanadı.
Hər gözəl bir gəlindi, hər gəlin bir anadı,
Bu qız gəlin olmağa hazırlaşır deyəsən.
Ruhunda bir layla var, dilində bir oxşama,
Oxuyur öz içində hey səhərdən axşama.
Necə yanır, əriyir, bax, səhərdən axşama,
Bu qız gəlin olmağa hazırlaşır deyəsən.
Fikrindən, xəyalından gündə yüz dilək keçir,
Könlünə beşik düşür, meylindən bələk keçir.
Bakirəlik həddini yenə bir mələk keçir,
Bu qız gəlin olmağa hazırlaşır deyəsən.
Sığallı bir sonadı, sonalığı mübarək,
Xınayaxdı gecəsi xınalığı mübarək,
Gəlinliyi mübarək, analığı mübarək,
Bu qız gəlin olmağa hazırlaşır deyəsən.
Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatının Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Rəhbərliyi Sizi,Çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsini, Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvünü, Dünya Azərbaycanlılarının Mədəniyyət Mərkəzinin Mətbuat xidmətinin rəhbərini, “Azad qələm” qəzetinin və “Ali Ziya” jurnalının təsisçisi və baş redaktorunu doğum gününüz münasibətilə səmimi qəlbdən təbrik edir, Sizə uzun ömür, möhkəm cansağlığı, xoşbəxtlik, işlərinizdə, ədəbi-bədii yaradıcılığınızda bol-bol uğurlar diləyir! Dodaqlarınızdan gülüş, yanaqlarınızdan təbəssüm əskik olmasın! Sevib, sevdiyiniz insanların əhatə dairəsində olun!
Mətbuat xidməti
1961-ci il 22 iyulda Tərtər rayonun Sarov kəndində doğulub. 1978- ci ildə həmin kənddə orta məktəbi qurtarıb. 1979-81- ci ildə Bakı Kooperativ texnikumun əmtəəşünaslıq fakültəsini bitirmişdir. Həmin il qiyabi yolla Moskva Kooperativ (indiki Koomersiya universiteti) institutunun iqtisadiyyat fakültəsinə daxil olmuşdur. Ailə qurmasıyla əlaqədar institutun 3-cü kursundan sonra davam etməmişdir. 1998- ci ildə Beynəlxalq Elmi Tətbiqi Kosmonavtika institunun filologiya (dil-ədəbiyyat) fakültəsinə daxil olmuş, oranı əla qiymətlərlə başa vurmuşdur. Əvvəllər əmtəəşünas, iqtisadçı sahələrində çalışsa da, müəllimlik sahəsinə meyl etməmişdir. 1980-ci ildən dövrü mətbuatda şeir və məqalələri dərc olunduğundan, mətbuat aləminə maraq göstərmiş və bir filoloq kimi bu sahədə fəaliyyətə başlamışdır.
Nəcibə İlkin orta məktəbdə oxuduğu illərdən şeir yazır. Şeirləri və publisist məqalələri “Zaman”. “Ümman”, “Kaspi”, “Respublika”, “Demokratiya”, “İcmal”, “Ədalət” qəsetlərində və “Vəfa”, “Sözün işığı” , “Qoşa ulduz”,”Kotoloq” jurnallarında dərc olunmuşdur.
2004-cü ildə “Bir ömür uduzdum”, 2006-cı ildə “Qəlbimdə dil açan dünya “ şeirlər kitabı işıq üzü görmüşdür. 2007- ci ildə “Tərtər inciləri” toplusunda bir neçə şeirləri çap olunmuşdur. Bu kitablar haqqında tanınmış qələm sahibləri rəy yazmış və müsbət mənada öz fikirlərini bildirmişdir.
Şeirlərinə və publisist məqalələrinə görə Az.KİVİHİ-nın “Qızıl Qələm”, “Xalqın nüfuzlu ziyalısı”, “Xan qızı Natəvan” mükafatına, “ İnam” şərəf diplomuna layiq görülmüşdür. Qafqaz Media İctimai birliyi tərəfindən “Vicdanlı qələm” , “Peşəkar jurnalist” diplomları ilə mükafatlandırılmışdır. Bu yaxınlarda təsis etdiyi “Azad Qələm” qəzetinin 3 yaşı tamam olmasına görə, publisist məqalələri və ədəbi yazılarına görə AZKİVİHİ-nın “Qızıl Qələm” mükafatına layiq görülmüşdür. Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin ədəbi orqanları olan “Ulduz” , “Azərbaycan” jurnallarında şeirləri dərc olunub.
Dünya Azərbaycanlıları Mədəniyyət Mərkəzinin idarə heyətinin və Qadınlar Şurasının üzvü və DAMM-ın və katibidir.
AYB-nin və AJB-nin üzvüdür. 2006- cı ildən təsis etdiyi “Azad qələm” ədəbi-bədii, ictimai-publisistik qəzetinin, “Ali Ziya” jurnalının təsisçisi və baş radaktorudur.
Ailəlidir. Iki övladı və bir nəvəsi var.
SƏN GETDİN
Sən getdin göynədi sinəmdə ürək,
Yox olub əridi ömrün illəri.
Soldu qucağımda arzularım tək,
Dərib gətirdiyin sevda gülləri.
Sən getdin… arxanca baxan gözlərim –
Su səpdi yoluna aydınlıq üçün.
Dilimdə ilişib qalan sözlərin,
Bir haray salmadı, bilmədim neyçün?
Sən getdin… eşqinin bahar naxışı,
Min ilmə toxudu payız ömrümə.
Gözümdən süzülən sevda yağışı.
Sanki qılıncını çəkdi könlümə.
Get gülüm, – qınama sənsiz səbrimə,
Küləklər yan alar, sellər yan alar.
Get barı, tez qayıt, mənim xətrimə,
«Sənsizlik» dərd olub məndən can alar.
EŞQİMİN QIŞ HARAYI
Payız elə getdi, qış belə gəldi,
Ayrılıq küləyi əsdi bir ucdan.
Görüşə bilmədik, bu necə dərddi?
Qar da yolumuzu kəsdi bir yandan.
Sanki acıq çıxır təbiət bizdən,
Görüşmək vədəmiz uzanır yaman.
Həsrət də qar kimi gözlərimizdən,
Yağıb sinəmizdə qoparır tufan.
Bölündük sevginin fəsillərinə,
Eşqimiz, baharkən, özümüz qışıq.
Bəlkə ömrümüzün son illərindən,
Bəxtin yollarına atılmış daşıq?!
Eh… yenə səbrimin üstünə əsir,
Sənin göndərdiyin şaxta, qar, boran.
İnan ki, yolumu eşqimiz kəsir,
Yoxsa, bu yollarda kimdi ki, duran?!
Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatının Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Rəhbərliyi və kollektivi “Olaylar” İnformasiya Agentliyi və “Olaylar” qəzetinin rəhbəri, yazıç-pulisist, türkoloq alim, əziz dostumuz Yunus Oğuzu
doğum günü münasibətilə səmimi qəlbdən təbrik edir, Sizə uzun ömür, möhkəm cansağlığı, xoşbəxtlik, işlərinizdə, ədəbi-bədii yaradıcılığınızda bol-bol uğurlar diləyir!
Sevib, sevdiyiniz insanların əhatə dairəsində olun!
Mətbuat xidməti
Yunus Oğuz (azərb. Yunus İsaxan oğlu Əliyev) — 1960-cı il iyunun 22-də Şirvan şəhərində anadan olub. 1977-ci ildə orta məktəbi bitirdikdən sonra bir il Şirvan DRES-də fəhlə işləyib. 1978-1979-cu illərdə Bakı şəhəri 6 nömrəli texniki peşə məktəbində təhsil alib. 1979-1981-ci illərdə sovet ordusunda xidmət edb. Ordudan tərxis olunduqdan sonra 1983-cü ilin avqust ayına qədər Şirvan şəhər pambıq təmizləmə zavodunda mülkü müdafiə qərargahının rəisi vəzifəsində çalışıb.
Həmin müddətdə ictimai əsaslarla zavodun komsomol təşkilat katibi secilib. 1983-cü ildə Rostov Dövlət Universitetinə daxil olub və 1988-ci ildə RDU-nun fəlsəfə fakultəsini bitirərək filosof ixtisasina yiyələnib. Ali təhsilini bitirdikdən sonra təyinatla Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının Fəlsəfə və hüquq institutuna göndərilib və burada kiçik elmi işçi vəzifəsində çalışıb. 1988-ci ildən də Milli Azadlıq hərəkatına aktiv qoşulub. Fəlsəfə və hüquq institutunda kiçik elmi işçi işləməklə yanaşı 1989-cu ildən 1991-ci ilədək Azad söz qəzetinin, həmçinin Xüsusi bulletenlərin qeyri-leqal nəşrinə rəhbərlik edib. 1990-ci ilin yanvarında akademiyanın bir qrup gənc alimi ilə Xalq Azadliq Partiyasının (XAP) yaradıb və onun sədri seçilib.
1991-1992-cı illərdə Ordu qəzetinin baş redaktoru vəzifəsində çalışıb. 1990-cı ildə AXC Ali Məclisinə, sonra AXC idarə heyətinə üzv seçilib. 1992-ci ildə AXC idarə heyəti ləğv olunduqdan sonra AXC sədrinin müavini təyin olub. 1993-cü ildə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin müavini təyin edilib. 1994-cü ildə AXC –ni tərk edərək Azərbaycan Bütövlüyü Uğrunda Cəmiyyəti və eyni adlı partiyanı təsis edib və onun sədri seçilib. Yunus Oğuzun təşəbbüsü ilə 1997-ci ildə ABUP və XAP birləşib və o, Xalq Azadlıq Partiyasınin sədri seçilib.
1998-ci ildə XAP və Vəhdət Partiyası birləşib və bu dəfə partiya sədrinin birinci müavini seçilib. 2000-ci ildən Vəhdət Partiyası adını Milli Vəhdət Partiyası elan edib ve qurultayda Yunus Oğuz Milli Vəhdət Partiyasının sədri seçilib. 1995-ci ildən bu günə qədər “Olaylar” İnformasiya Agentliyinin baş direktoru və eyni adlı qəzetin baş redaktoru vəzifəsində çalışır. Yüzlərlə elmi və publisistik məqalələrin müəllifidir. 15 oktyabr 2003-cü ildə keçirilən prezidenti seçkilərində namizədliyi qeydə alınmışdır.
Kitabları Redaktə
Qarabağ nəzarətsiz zona (1993) (ingiliscə)
Siyasi hakimiyyətin idarəetmə prinsipləri (1994)
Qadın ulduzu (1996)
Qədim Anadolu və Azərbaycan türkləri (2002)
Türkün tarixinə yeni bir baxış (2006)
Atilla pyesi (2007)
Nadir Şah (tarixi roman) (2008)
Təhmasib şah (tarixi roman) (2009)
Türkün gizli tarixi (2010)
Əmir Teymur zirvəyə doğru (2011)
Qədim Türklər və passionarlıq nəzəriyyəsi Qumilyovun tədqiqatlarında (2011)
Əmir Teymur dünyanın hakimi (2012)
“Şah arvadı və Cadugər” tarixi romanı (2013)
Sultan Alp Arslan (tarixi roman) (2015)
Azərbaycanın geosiyasəti (2016)
Atabəy Eldəniz (tarixi roman) (2017)
Ovçu (2018)[1]
Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatının Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Rəhbərliyi Sizi,yeni nəsil Azərbaycan gəncliyinin istedadlı nümayəndəsini, Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Baş məslətəhçisini, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin, “Gənc Ədiblər Məktəbi”nin, Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyinin üzvü, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Təqaüd Fondunun təqaüdçüsünü, Gənclər mükafatçısını doğum gününüz münasibətilə səmimi qəlbdən təbrik edir, Sizə uzun ömür, möhkəm cansağlığı, xoşbəxtlik, işlərinizdə, ədəbi-bədii yaradıcılığınızda bol-bol uğurlar diləyir!
Dodaqlarınızdan gülüş, yanaqlarınızdan təbəssüm əskik olmasın! Sevib, sevdiyiniz insanların əhatə dairəsində olun!
Mətbuat xidməti
Şəfa VƏLİYEVA (Şəfa Elxan qızı Vəliyeva) 1988-ci il iyulun 22-də Göyçə mahalının Dərə kəndində dünyaya göz açıb.2005-2009-cu illərdə Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunun Gəncə filialının “İbtidai təhsilin metodikası və pedaqogikası” fakültəsində bakalavr dərəcəsu üzrə ali təhsil alıb. İlk kitabı kiçik həcmli hekayələrdən ibarət olan “Ümiddən olan qurbanlar” 2010-cu ildə işıq üzü görüb. “BUTA” -2012 Qadın yazarlar seminarının iştirakçısıdır.
2012-ci ildə Azərbaycan Respublikası Gənclər-İdman Nazirliyi tərəfindən maliyyələşdirlilən və Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyi tərəfindən həyata keçirilən ”Bölgə yazarlarına dəstək” layihəsi çərçivəsində “Bölgələrdən səslər” kitabında hekayəsi dərc olunaraq ilk dəfə olaraq Respublika səviyyəsində ictiamiyyətin nəzərinə çatdırıldı.
2014-cü ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Gənclər Fondu tərəfindən maliyyələşdirilən və həyata keçirilən “Vətən sevgisi sərhəddən başlamır, sərhəddə bitmir” layihəsi çərçivəsində işıq üzü görən “Bitməz könlümüzün Vətən sevgisi” antologiyasında şeiri dərc olunaraq ictimaiyyətin nəzərinə çatdırılıb.Həmin layihədə fəal iştirakına görə Sertifikata layiq görülüb.
2015-ci ildə “Zərrələr” layihəsi çərçivəsində işıq üzü görən “Zərrələr” antologiyasında şeirləri dərc olunaraq ictimaiyyətin nəzərinə çatdırılıb.
“Qafqaz Media” İctimai Birliyi tərəfindən “Cəsarətli qələm” və “Peşəkar jurnalist” media mükafatlarına layiq görülüb.
Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatının maliyyə dəstəyi ilə həyata keçirilən “Yeni nəsil Azərbaycan gəncliyinin inkişafına dəstək” layihəsi çərçivəsində “Ən sadə şəkil” hekayəsi Türkiyə türkcəsində Qardaş Türkiyə Cümhuriyyətinin Tokat şəhərində fəaliyyət göstərən TOSAYAD (Tokat Şairler ve Yazarlar Derneği) rüblük orqanı “Kümbet” eğitim, kültür, sanat ve edebiyat dergisinin yeni 40 sayında dərc olunub.
Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatının Gündəlik İnformasiya Agentliyinin və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Baş məsləhətçisi və “Nəsr” bölməsinin redaktorudur.Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin, Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyinin üzvüdür.Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi ilə Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin birgə layihəsi olan 3-cü “Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimidir. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Təqaüd Fondunun təqaüdçüsüdür.Gənclər mükafatçısıdır.
***
Başımdan sevda havası
Duman-duman çəkilir ey…
Kədərlə sevinc davası
Baxış-baxış sökülür ey…
Ey… bəxti olmayan sevdam,
Xoşuna gələn bəddimi?
Ey… yoxluğuyla ovudan
Hisslərimin sərhədini…
Yox-dediyin əbədi Var!
Var-dediyin könlü yıxar.
Adında eşq məbədi var,
Əlim günbəzinə qalxar…
***
Qapı acıq, taybatay,
Getmək ürək istəyir.
Bax bu il… elə bu ay
Ölmək ürək istəyir.
Ölməyə söz vermirəm,
Gedirəm… bax, gedirəm.
Sənə vida etmirəm,
Dərdə qonaq gedirəm.
Gedişlər möhtəşəmdi,
Yola salan sağ olsun.
Dilimdə pörşələndi,
Burax, sözüm dağ olsun.
Könlünə xoş gəlmədim,
Yolum uzağa düşdü.
Mən səni tərk etmədim,
Səndən qabağa düşdüm.
“AĞARMIŞ GÜN”
Səndən ayrılmaq
səninlə yaşamaqdı, əslində,
sonsuz kədərləri.
Səni unutmaq
əbədilik qazandırmaqdı, əslində,
yaddaşımdakı xatirələrə.
Səni sevmək
Dünyadan bac almaqdı, əslində,
acılmayacaq sabahlara.
Sənsiz ölmək
ağarmış günlərə bürünməkdi, əslində,
kəfən əvəzinə.
Bağışla.
Sözündən çıxdım yenə də.
Ağartmadım günlərimi,
İstərsən,
Bağışlama.
Və bir daha heş kimi
Yollarına baxmaqdan qarasını itirən
göz kimi
ağarmış günə yollama.
***
Əntiqə Səməndərə
Dostum, küsə bilərsən,
Yenə ikinci oldun.
Getdi bütün sevgilər,
Mənsə seyrci oldum.
Sənə “bağışla” demək
Günahım sayılacaq.
Dodağım büküləcək,
Gözlərim qıyılacaq.
Bu qız sənə tanışdı,
Darıxar özü üçün.
Gəl, bir şeir danışım,
Elə belə, söz üçün.
Küssək də hər axşamdan,
Bu günlə barışmışıq.
Bir də, soruşmasan da,
“O”nunla ayrılmışıq.
***
Yaxşı ki, soruşmadın
Bu il də əhvalımı.
Gözümdən oğurladın
Köhnə, nimdaş halımı.
Sən soruşmadın deyə
Mən də “sənsiz” olmadım.
“Darıxmaqdan ölməyə”
Bir il cığır salmadım.
Amma… birdən inciyər
O kicik söz: – necəsən?
Gərək elə mən deyəm?!
Özün söylə! Necəsən?
***
Üşüdünmü bu axşam?
Keçdimmi ürəyindən?
Mən elə darıxmışam.
Sən bildinmi, bilmirəm…
Ütüləyib yığdığım
Xatirələri açdım.
Bir vaxtlar utandığım
Şəkillərinə baxdım.
Adın şəkdim… bəzəndi
Dünyam nişanlı qıztək.
Günlər ürək üzəndi,
Gəl, ömrün ipini çək.
Gəl, götür əllərimdən
Əlinin yaddaşını…
Pozmağa da cəhd elə
“Dəli”nin yaddaşını.
Üz bütün ümidləri,
De ki, heş olmamışam.
Yandırdım şəkilləri,
Üşüdünmü bu axşam?
Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatının Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Rəhbərliyi Sizi,yeni nəsil Azərbaycan gəncliyinin istedadlı nümayəndəsini, Gundelik.info və Edebiyyat-az.com saytlarının Məsul katibini
doğum gününüz münasibətilə səmimi qəlbdən təbrik edir, Sizə uzun ömür, möhkəm cansağlığı, xoşbəxtlik, işlərinizdə uğurlar diləyir! Dodaqlarınızdan gülüş, yanaqlarınızdan təbəssüm əskik olmasın!
Sevib, sevdiyiniz insanların əhatə dairəsində olun!İnşAllah!
Mətbuat xidməti
Şəfa EYVAZQIZI (Kazımova Şəfa Eyvaz qızı) 1987-ci il iyulun 21-də Gədəbəy rayonunun Qoşabulaq kəndində dünyaya gəlmişdir. İlk təhsilini doğma kəndində almışdır. 2003-cü ildə Bakı Qızlar Universitetinə daxil olmuş, həmin universiteti fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. 2007-ci ildə Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinə magistraturaya qəbul olmuş və 2009-cu ildə həmin universiteti də fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. 2012-ci ildən Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin dissertantıdır. Təhsil Problemləri İnstitutunun Kurikulum Mərkəzinin böyük elmi işçisidir.Gündəlik İnformasiya Agentliyinin və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Baş redaktor müavinidir.
Bədii yaradıcılığa hələ uşaq yaşlarında başlamış, heca vəznində bir çox şeirlər yazmışdır. Universitetdə təhsil aldığı müddətdə “Humay” poeziya dərnəyinin fəalarından olmuş, bir sıras mətbu orqanlarda şeirləri çap olunmuşdur. 2006-cı ildə “Keçə bilsəm bu sınağı” adlı ilk şeir kitabı çapdan çıxmışdır. Yaradıcılığının ilk illərində heca vəznində şeirlər yazmağa üstünlük versə də, sonralar sərbəst vəzndə daha çox yazıb yaratmışdır.
Körpəm
Oturub önümdə
muncuq gözlərində həyat işığı
Çiçəklərdən daha gözəl bir körpə.
Baxır minbir sualla,
Kədər çökmüş üzümə.
Gizlətməyə çalışsam, alınarmı?!
Bilmirəm…
Baxıb üzündəki məsum suala,
Çalışıram az da olsa gülməyə,
İnanmadın bilirəm,
inanma, körpəm…
Ağrılar asanca yox olub getmir,
Böyüyüncə sən də öyrənəcəksən…
Gizlədə bilmirəm indi gözümü,
Mənim kədərimə şahid olursan…
Dilim susa bilər…
ruhum kirimir.
Tələsmə böyüməyə
Uşaq qal, körpəm,
Böyümək həmişə sevinc gətirmir…
Tanrıdan bir dilək haqqım olsaydı əgər,
Yəqin bu dünyadan qəmi alardım…
Yığıb xoş anları, xoşbəxt günləri,
Körpə əllərinə bağışlayardım…
İndi ağrıları sıxıb dişimə,
Üzünə dodaqla gülümsəyirəm.
Gözlərim gülmədi bunu bilirsən,
Bilirsən və qarşılıq vermirsən körpəm…
Gül körpəm, qəhqəhələrin dünyaya dönsün,
gül ki, gülüşlərin dərman kimidi…
gül ki, mənim yorulmuş ruhum,
bəlkə gözlərinə baxıb kiridi…
11.05.2018
***
Çoxmu maraqlıdır səndən sonra nəyim var?!
Qarışıq yuxularım var,
çılğın səksəkələrim.
Yollarda ilişib qalan yorğun
baxışlarım var,
yerli-yersiz uşaqca ümidlərim.
Çoxmu maraqlıdır səndən sonra necədi həyat?!
Dumanlı səhərlər var, yağışlı günlər
Şəhərin üstünü almış qara buludlar.
Fikirli başlayan mənasız günlər,
Birdə səni xəyal edən üzgün axşamlar.
2015
Çıxıb getmək var… bacarsan
Çıxıb getmək var bir də
Ətrin hopmuş bu şəhərdən.
Həsrətli baxışları
yığıb küncdən, bucaqdan
kimsəsiz döngələrdən.
Sıxmaq var susqunluğu
Dişlərində qəhərdən.
Çıxıb getmək var bir də
bu şəhərdən,
Gedə bilsən…
Çıxıb getmək var
səndən,
Sənə bağlı xatirələrdən.
Ömür dediyin uzun deyil,
Düşüncənin bir yerində
bütün bağlar qırılır…
Yenidən sevmək üçün
gücü yetmir ürəyin
qopub səndən, özündən
yeni liman axtarsın…
Çıxıb getmək var,
amma
getməyin də növü var.
Unudulmaq itkidir,
Unutmaqsa intihar!
Çıxıb getmək var,
Çıxıb getmək… bacarsan.
2015-2018
Tənhalar
Kimsəsiz bir adadır,
Bu dünyada tənhalar.
Sağı-solu sevgidi.
Sevgiyə addım atmaq,
Tənhalığa ölümdü.
Mübarizə istəyir,
Yeni ömrə başlamaq.
Kimsəsiz bir adadır,
Bu dünyada tənhalar.
Sağı-solu sevgidi.
Sevgi bəzən qazancdır,
Sevgi bəzən itkidir…
Bu dünyada sevginin
Çoxluğu da qorxudu.
İnsan bəzən lap elə
Sevgidən də boğulur…
04.05.2018
Sən yağış deyilsən ki?!
Yenə yağış yağır,
Sən düşürsən yadıma.
“Necəsən, əzizim?
Bayırda deyilsən ki?!”
Yenə yağış yağır,
Bürünüb plaşıma,
Səni düşünürəm…
Görəsən, sənə soyuq deyil ki?
Yenə yağış yağır,
Yadıma, yaddaşıma.
Yağışdan qoxun gəlir,
Sən yağış deyilsən ki?!
06.06.2016
Nağıl
Nağıl kimi olacaq hər şey…
bu nağılın sonunda
göydən düşən üç alma
yenə sənin olacaq…
Mənsə namərd ipiylə,
Gözəl qızları əsir saxlayan
Divlərin quyusuna enəcəyəm.
bu müdhiş nağıllarda
bütün gözəl qızları divlər aparır…
Bu nağıl məhəbbətdə
ümidlərin canı şüşədə olur.
Mənə qalan bu nağıldan
saxlamağa çalışdığım bir şüşə ümid,
bir də
kəsilmiş kədərli iplər olacaq.
Yaxşı ki nağıllar insaflı olur,
bütün qaranlıqların sonu səhərdi.
Mən də bu nağılın “qurbanı” kimi,
Bir Simurq quşunu gözləyəcəyəm…
Üzülmə nağıl adamı,
sonu nə olur olsun
bu qorxulu nağılda
üç alma irəlisən…
13.07.2018
Tanrım
Yorğun ürəyimi də götürüb,
hüzuruna gəlmişəm, Tanrım…
o qədər yolu yorğun yoldaşla gəlmək necə çətindir,
bilirsənmi?!
bir kədərdən perikib
ürkmüş arzularımı toplayıb gətirmişəm…
görə bilirsənmi, Tanrım, neçəsini itirmişəm?
ümidlərim qalaqlanıb,
satın alan yoxdu,
əlimdə qalıb, Tanrım,
alırsanmı?
tükəndim, Tanrım,
görmürsənmi?!
tükəndim…
06.07.2018
***
Baxışlarım da səssizləşib bu aralar,
dinləyən olsa eşidər səsini
sızıldayan səssizliyin…
Mən bu gün yoxam.
uzun illərin ardından
itirdiyim özümə boylanıram.
kimdi o qız?!
Əlimdə qalan nədi,
nələri itirmişəm…
soyuq qış gecəsiyəm indi mən.
daha umidlərim inciməz,
neçəsini istəyirsiniz
sındırın, “adamlar”, sındırın.
donan hisslər üzündən
ağrını hiss etmirəm.
indi soyuq qış gecəsi,
ruhu itmiş biriyəmsə,
nə anlamı qalır ki,
nələri itirmişəm.
indi bu səssizlikdə
bir qurd ulayır içimdə,
bütün yoxluqları kəndir eləyib
tənha kədərindən asır özünü…
06.07.2018
Dildə başına tac seçən dostların,
Əməldə “yox”unu anlayammadım.
Yolu ürəyimdən keçən dostların,
Əlində oxunu anlayammadım.
Səhl Sumbatlığı edənlər peşə,
Bəs necə durmadan döyürlər döşə?!
Çaqqalsız olmaz ki, deyirlər meşə, –
Mən axı çoxunu anlayammadım.
***
Bir zamanlar
göyə bülənd olan
qərib körpələrin ahıdı
indi atəş şəklində
qayıdıb özümüzü yandırır, –
Vaxtında:
“Yavrum, sənin dərdin nə?”-
sormamışıq deyə.
Qərib insanlar
qərib yollar kimidi –
Birinin içindən,
Birinin üstündən keçilməz.
Qərib cığırlar
yola qovuşmaz.
Qərib insanlar adama yovuşmaz.
Qərib insanların
qəlbini yosun,
Qərib yolların üstünü ot basar.
“Arxalı köpək qurd basar” –
Biz heç köpək olmadıq ki, yavrum,
arxamız da olsun.
Biz həp adam olduq.
Və illərdi adam olmaqın
altını çəkirik…
Ömrümüzün sonuna qədər də
bu altçəkmələr bitən deyil…
Olsun, yavrum, üzülmə,
Hər səhər qəriblərin
gül üzünə xatir sökülən dana,
doğulan Günəşə salam ver.
Bir də pəncərən önündə çikkildəşən
sərçələrin nəğməsinə
ürəyinin çırpıntısına qulaq asırmış kimi
qulaq as…
Sonra da başını qoy
qərib ruhların köksünə və
ucadan hönkür…
Höhkür ki,
qəlbini sarmış yosunlar
gözlərindən tökülsün…
Yoxsa….
…O qədər laçın oğlanlar
Laçın həsrətilə
qərib ruhlara döndülər ki…
Sənin nə canın-cüssən var, yavrum…
Silkələsən
bir əlçim şeir,
Üç tel bayatı,
bir hönkürtülük ağı
tökülə, ya tökülməyə…
Sən rahat hönkür, yavrum,
Onsuz da səni
eşidən olmayacaq,
Çünki hamının
başı qarışıb gülməyə…
12.07.2018
Dərdə dərmanım, tez yetiş, sənsiz dildə dastanam mən,
Baxma ki, göylə gedirəm, dərdi yerlə yeksanam mən.*
Deyirlər ki, dan sökülür, günəş doğur hər sübh çağı,
Bu bir həqiqətdirsə bəs niyə zülmətnişanam mən?!
Hər kəsə bəllidir mənim siqlətim də, xislətim də,
Mücərrədlə işim olmaz, kim deyir ki, pünhanam mən?!
Məni damla bilən kəsin zövqünə yazıqlar olsun,
Baş vurmağa cəhd eyləsin, görsün necə ümmanam mən.
Nə Kanda gəz, nə Məkanda, nə də laməkan san məni,
Sən adlı dünyam var mənim, Eşq adlı bir məkanam mən.
Xilqət üçün bir yol vardır, Oday, Haqqa tapınmağa, –
Ta Adəmdən üzü bəri varlıq üçün bürhanam mən.
“Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, AYB və AJB üzvü,
Prezident təqaüdçüsü, Gənclər müfakatçısı
Günel Şamilqızıya…
Günün birində oturub dünyanın dərdini çəkmək istəmişdim. Əllərim ayaqlarıma sahib çıxmadığı zamanlardan biriydi. Bu nağılın tam ortasındaydıq ikimiz də; o da, mən də… Ayrı-ayrı qapılar açırdıq nağıllar diyarına. Onun qarşısına qırx incəbelli kəniziylə birgə şah qızı çıxmışdı, məni isə qapının arxasında bir div qarşılamışdı. Şah qızı onun saçlarından tutub qırxıncı qapıdan eşq dünyasına çəkmişdi. Div mənimlə elə birinci otaqdaca yan-yana oturub dərdləşmişdi.
***
Zil qaranlığın ortasında təkcə divardakı mamırlar işıldayırdı. Onun alatoran işığı da divlə mənim üstümə düşürdü. İkimiz də nə yeri, nə göyü görürdük… Eləcə bir-birimizə baxırdıq. Mən ondan soruşurdum:
– Qadan alım, ay div, niyə məni yemirsən?
O da yaşıl başını yelləyə-yelləyə Sezen Aksunun mahnısını oxuyurdu:
– Əskidəndi, çox əskidən…
Ədəbiyyatın haqlarını qorumaqla qəhrəmanlıq etdiyimi düşünürdüm:
– Ay div, başına dönüm, bir bu şeiri yazanın da adını çək, nolur. Bilirsənmi ki, bu şeiri Murathan Munqan yazıb?
Div üzümə elə ifadə ilə baxmışdı, ay Tanrı… Bu ifadəni dilə töksəm, təxminən, bu cümlə alınar:
– Şeirin də başı batsın, şairin də!
Dinməmişdim. Elə xəcalət çəkmişdim ki… Tanrının divi hardan bilsin şeir nədi? Başlamışdım mən də zümzümə eləməyə:
Hanı hamımız dostduq,
Hanı oyunlar tükənməzkən,
Hələ bir kimsə bizə xəyanət etməmişkən,
Biz də kimisə aldatmamışkən,
Əskidəndi, çox əskidən…
Div gülmüşdü. Gülmüşdü nədi, a kişi, div uğunmuşdu. Yaşıl başı bir o yana sallanırdı, bir bu yana yellənirdi. Düşünmüşdüm ki: “Bayaqdan özü oxuyurdu ey, indi mən oxudum buna noldu, görən?” Yavaşca sağ əlimin şəhadət barmağıyla divin sağ böyrünü dümsükləmişdim. Əlim elə bil boşluğa dəymişdi. Div azca dikəlmişdi yerində. Gözlərimi bərəldib soruşmuşdum:
– Qadan alım, ay div, sən mənim ölmüşüm, nəyə uğunmuşdun elə?
Div diqqətlə mənə baxmışdı. Bu dəfə ağlamışdı. Elə bil nənnisinin ipi qırılmış körpəydi, lapdan dəymişdi qaradamın xırlı döşəməsinə. Əlacım kəsilmişdi, üzümü dibi görünməyən qaranlığa–yuxarıya tutmuşdum:
– Ay Tanrı, bu yazığı niyə bu günə qoyubsan?
Div birəlli şappıltıyla başıma qapaz salmışdı. Gözüm qaralmışdı, ağzıüstə yerə dəymişdim. İşə bax, yer də boşluq kimiydi, heç yerim ağrımamışdı. Divin səsi də boşluqdan gəlmişdi:
– Kül o Tanrının başına ki, sənə də bəndəm deyir. Səni yaradanda yəqin, ilham pərisi gəlməyibmiş Tanrının. Bu da mənə şair olub! Oy, canın yansın elə! Dur, dur, dur rədd ol xaraba qalmış yerin üstünə! Bir də buralarda görsəm səni haaa…
Dikəlib yenə yerimdə oturmuşdum. Acığımdan dodaqlarımı dişləmək həddindəydim. Ürəyimdə divə elə acığım tutmuşdu ki: “Bir bunun fasonuna bax, forsuna bax! Utanmır, div olduğu yerdə mən boyda şairi lağa qoyub! Aleyyyy !”
Sözləri ürəyimdə desəm də “Aleyy!”i əlimlə eləmişdim; iki əlimi qoşalaşdırıb div tərəfə bir yelləmişdim ha…
Div də diviymiş, tutmuşdu biləyimdən ki:
– Di bir şeir de, görüm nə yazıbsan axı? Yoxsa bu saat kiçik qardaşımı çağıracağam, ətini şişə çəkəcək!
Qorxudan bütün hikkəm yoxa çıxmışdı. Dilim-dodağım əsə-əsə demişdim:
– Ay div qağa, olar, nənəmə yazdığım şeiri deyim?
Div məni üsulca yerə qoymuşdu, nataraz əliylə pırtlaşıq saçlarımı sığallamışdı:
– Həqiqi? De mən ölüm, nənənə şeir yazıbsan?
– Tanrı haqqı, ay div, qadan alım, elə özcə nənəmə yazmışam ey. Xalxın nənəsiylə nə işim var axı?
Doluxsunmuşdu div, ürəyi yumşalmışdı, deyəsən. Əli ilə mənə qapını göstərmişdi:
– Yeri get o yana! Bir də gəlmə buralara! –deyə-deyə hıçqırmışdı.
Yerimdən tərpənməmişdim. Xətrimə dəymişdi divin şeirimə qulaq asmadan məni yola salmağı. Bu vay-şüvəndə şeir demək həvəsimin ölçüsüz olduğunu divə necə başa salım deyə düşünmüşdüm. Div öz-özünə danışırdı elə bil:
– Nənəm, ay nənəm… Birçəyi ilan qotazlı, yelçəyi çayan bədizli nənəm heyyy…. Oy nənəm, oy… Məni qoyub hara getdin, ay can şüşəsi çatdamış, ay nənəm heyyyy….
Canım yanmışdı divə. Düşünmüşdüm, div olanda nolur ki?! Onunku da candı da. Yerdən çıxmayıb ha, onun da nənəsi-dədəsi olub. Yenə şəhadət barmağımı onun böyrünə toxundurmuşdum. Yenə boşluq kimiydi o yekəlikdə gövdə. Div sakitləşmişdi, zopa-zopa barmaqlarıyla yanağındakı yaşı silməyə çalışmışdı. Mənə elə yazıq-yazıq baxmışdı ki… Ürəklənib demişdim:
– Ruhu şad olsun nənənin, div qağa!
Div də ağlayıb dincəlmişdi. O da ürəklə:
– Ölənlərinə rəhmət, şair! – demişdi.
Elə sevinmişdim ki… Div mənə “şair” demişdi! Puah… Bu, dünyada bir ilk idi! Mərc gələrəm ki, hələ indiyədək heç bir şairə div belə müraciət etməyib. Sevincdən qanad axtarmışdım ki, uçam gələm bu dünyaya, qırxıncı qapının arxasında şah qızıyla eyş-işrətdə olanımı çəkəm çıxardam ordan, deyəm:
– Ayə, sən də məni bəyənmirsən? Div mənə şair dedi, eeyyy!!!
Elə bu həvəslə də divlə sağollaşmadan özümü qapıya çatdırmışdım. Qapıya çataçatda maraq məni öldürmüşdü. Dönüb soruşmuşdum:
– Qadan alım, ay div, de görüm, məni şair olduğuma görə yemədin, eləmi?
Div bir gözü gülə-gülə, bir gözü ağlaya-ağlaya başını bulamışdı:
– Başın haqqı, sən elə bil. Yarım aydı dietdəyəm, di yeri get, diyetimi pozsan, bütün nəslini yeyəcəyəm!
Özümü eşiyə təpmişdim…
***
Şah qızının sarayına gedən yolu isə o gecədən bəri ha axtarıram, tapammıram. Nə də özümə etiraf edəmmirəm ki, o, məni hər həftə bir şah qızına dəyişir… O, daha mənə qayıtmayacaq. Hərdən-hərdən o gecə yuxumdakı yaşıl divi görürəm. Az qalıram Tanrıdan elə onu yanımda istəyəm, başımı sinəsinə söykəyəm, birlikdə ağlayaq. Tanrı haqqı, elə gözəl ağlayır ki, o başıbatmış… Div olanda nolur ki? Mən də Tanrıma sübut eləyəm ki, hamı kimi ağlaya bilirəm… İnanmazmı Tanrı? İnanar, yəqin… Şair olanda nolur ki?
08
NƏĞMƏ
– Tıq- tıq…
– Söylə, kimdir gələn?
– Mənəm, payız kədəriyəm,
Tanışıq, doğmayıq biz ki,?!
– Sənə nə lazımdır axı?
– Ağzınaсan dolu viski.
– Vеrmərəm qətidir sözüm.
– Vеrməzsən alaram özüm.
Tıq- tıq…
– Daha yorulmuşam.
– Aç qapını, mənəm, – qışam.
Tərcümə edəni Rafiq Yusifoglu
ПЕСЕНКА
Тук-тук…
Кто бы мог?
– Я пришла на твой порог,
я осенняя тоска.
– Что ты хочешь?
– Смоль виска.
– Не отдам я, спрячь суму.
– Не отдашь – сама возьму.
Тук-тук.
Та же тьма…
– Это я, твоя зима.
Uşaqlar üçün
YAYLAQDA
İnəklər otlayırdı
Yaylaqda şirin-şirin.
Onlara baxıb dedi
Bizim balaca Şirin:
–Ata, dağların otu
Nə üçün yumşaq olur?
İnək yaşıl ot yeyir,
Südü niyə ağ olur?
1985
BİLİRƏM
Bilirəm,
nə vaxtsa ürəyin
ayrı bir sevdayla
dinəcək…
Mənim məhəbbətim
səninlə hansı bəxtəvərinsə
ayağının altında
sevgi postamentinə dönəcək…
Bilirəm,
nə vaxtsa kobud ayaqlar pozacaq
sənin sevgi gülşəninə düşən
titrək ayaq izlərimi.
Odlu baxışlar unutduracaq
mənim həsrətli baxışlarımı,
utancaq gözlərimi.
Bilirəm,
nə vaxtsa qadir bir ad
ürəyindəki adımın üstündən
qələm çəkəcək.
Sənin intizar baxışların
bəlkə də havadan
nəm çəkəcək…
Söz söz yaddaşını,
gözlər göz yaddaşını,
dodaqlar dodaq yaddaşını
unutduracaq…
Qırğı caynaqlı bir dəliqanlı
kəpənək qanadlı hisslərimizə
qan udduracaq…
Bilirəm,
nə vaxtsa
inci-inci düzdüyüm sözlərin
pozulacaq səfi.
Şeirlərim olacaq
rişxənd hədəfi.
Cırıb yelə verəcək onları
sənin həyat yoldaşın.
Səfərə çıxanların
ardınca atılan
suya dönəcək
sənin inci-inci səpilən
göz yaşın…
Bilirəm, nə vaxtsa…
Bilirəm…
Bil…
Rafiq Yusifoglu
45 dəq. ·
BU AY MƏNDƏ ÜRƏK QOYMUR
Hər qonaq mənim başıma
Dolandı pərvanə kimi.
Kövrəldim, sinəmdə ürək
Titrədi bir nanə kimi.
Axşam düşdü, şər qarışdı,
Dostlarım döndülər geri.
Son közləri öləzidi,
Bumbuz oldu ocaq yeri.
Göyə baxdım, qəlbim əsdi,
Bu ay məndə ürək qoymur.
Təkcə o etibarlıdı,
Gecələr məni tək qoymur…
ALAQ OTU
Sənin ürəyində boy atan ağac
Ucalsın, qoy biz də dolaq altına.
Onun zərrə qədər ziyanı yoxdu,
Qəlbimi atmasan ayaq altına.
Qorxutmur könlümü dumanlar, sislər,
Neyləyə biləcək eşqə xəbislər?!
Şair ürəyindən su içən hisslər
Çevrilə bilərmi alaq otuna?!
İsa Həbibbəyli: “Yunus Oğuz Azərbaycan tarixi romanının əsas yaradıcılarından biridir”
İyulun 19-da AMEA-nın Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunda yazıçı-publisist, tarixi romanlar müəllifi Yunus Oğuzun “Ovçu” romanının müzakirəsi keçirilib.
AMEA-nın vitse-prezidenti, Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun direktoru, akademik İsa Həbibbəyli qeyd edib ki, “Ovçu” romanı Azərbaycan gerçəklikləri əsasında yazılıb. Bildirib ki, Yunus Oğuz müstəqillik dövründə Azərbaycanda bədii nəsr sahəsində ardıcıl çalışan, səmərəli fəaliyyət göstərən və tarixi mövzulara dərin maraq göstərməsilə fərqlənən və öndə gedən yazıçılardan biridir. Onun 20-yə qədər nəsr əsəri işıq üzü görüb ki, onların böyük əksəriyyəti Azərbaycan və ümumtürk tarixinin aktual problemlərinə və görkəmli şəxsiyyətlərinə həsr olunub. Belə nəticə çıxarmaq mümkündür ki, Yunus Oğuz müstəqillik dövrü Azərbaycan tarixi romanının əsas yaradıcılarından biridir. Onun yaratdığı Azərbaycan tarixi roman nümunələri böyük oxucu marağına səbəb olub, ictimai rəydə ciddi əks-səda verib. Bunu müxtəlif oxucu auditoriyasındakı rəylərdən aşkar görmək mümkündür. Bu o deməkdir ki, Yunus Oğuzun Azərbaycan tarixi mövzusunda yazdığı əsərləri müasir dövr və müasir oxucu üçün də əhəmiyyətlidir. Bu əsərlər öz tarixi soykökümüzü dərindən dərk etməyə, milli tarixi keçmişimizi daha obyektiv görməyə, tarixi simalarımıza dərindən bələd olmağa və onlara sahib çıxmağa çağıran əsərlər olduğu üçün oxucular onları sanki müasir dövr üçün verilmiş mesaj kimi qəbul edirlər. Bu onun tarixi mövzulara müraciətinin müasirliklə, müstəqillik dövrü ilə, onun idealları ilə üzvi surətdə bağlı olduğunu göstərir. Hansı mövzularda yazmasından asılı olmayaraq, hansı tarixi şəxsiyyətə müraciət etməsinə baxmayaraq, bütün hallarda bu əsərlərin ortasından qırmızı xətlə keçən ideya milli dövlətçilik, müstəqillik və azərbaycançılıqdır. Bu Yunus Oğuz yaradıcılığının aparıcı xəttidir, ana xəttidir.
İ.Həbibbəyli qeyd edib ki, Yunus Oğuzun tarixi mövzularda yazdığı əsərlər Azərbaycan qədər Türk və müsəlman dünyası üçün də əhəmiyyətlidir. Çünki, o əsərlərində tarixin elə dövrlərinə müraciət edir ki, o zamankı tarixi ərazilər bu günkü coğrafiya baxımından bir neçə dövlətin sərhədini və taleyini özündə cəmləşdirir. Ona görə Yunus Oğuzun əsərləri türk dünyasında da böyük maraq doğurur və ayrı-ayrı xalqların dilinə tərcümə olunur. Məsələn, onun Teymurləng haqqında yazdığı iki cildliyi özbək dilində çap olunub. Bu bir tərəfdən Yunus Oğuzun nailiyyəti, digər tərəfdən isə müstəqillik dövründə Azərbaycan ədəbiyyatının açdığı böyük imkanlardır. Daha dəqiq, Azərbaycan ədəbiyyatının nüfuzunun geniş dairədə qəbul olunduğunu təsdiq edən əhəmiyyətli faktdır. Bu gün müzakirəsini apardığımız “Ovçu” romanı da Yunus Oğuzun yaradıcılığında indiyə qədər epizodik şəkildə qoyulan, başqa planda qaldırılan məsələləri müasirlik işığında bir araya gətirməsi və onun ən müasir dövrün hadisələri ilə əlaqələndirməyi bacarmasının nəticəsidir. Bu əsərdə tarixin müxtəlif dövrlərinə işıq salınmaqla yanaşı, bizim hərb, müstəqillik tariximizin şərəfli hadisəsi olan Aprel döyüşlərindən geniş bəhs olunur. Aprel döyüşlərindən bəhs olunan məqamlarda biz o tarixin dərinliklərindən süzülüb gələn milli qürur hissini, torpaq, Vətən, dövlət sevgisinin bədii cəhətdən mükəmməl işləndiyinin və oxucuya çatdırılmasının şahidi oluruq. Hesab edirəm ki, bu əsər onun bir növ indiyə qədərki yaradıcılığının bir çox xətlərinə yekun vurur, Azərbaycan gerçəkliyinə qayıtmaq baxımından bir az fərqli əsər kimi görsənir. Əgər indiyə qədərki əsərlərdə tarixi mövzuların nəticəsindən azərbaycançılıq, müasirlik ideyaları çıxarılırdısa, bu əsərdə konkret olaraq müasir dövrün, yaşadığımız tarixi günlərin hadisələri öz əksini tapıb ki, bu da Yunus Oğuzun yaradıcılığında yeni hadisədir. Yaxşı cəhətdir ki, o, öz tarixindən ayrılmadan tarixə yenidən qayıdıb. Bu əsər Y. Oğuzun tarixi mövzularla müasir mövzuları bir ideya ətrafında birləşdirmək bacarığının real nümunəsidir. Bu isə onun yaradıcılığının yeni keyfiyyətidir. Düşünürəm ki, bunu başlayan müəllif müasir dövr haqqında yazacağı yeni əsərlərdə bu xətti daha da dərinləşdirəcək. Bu orjinal janrı yeni-yeni əsərlərdə ortaya qoya biləcək”.
Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun Ədəbi cərəyanlar sektorunun böyük elmi işçisi, filalogiya üzrə fəlsəfə doktoru Elnarə Qaragözova “”Ovçu” romanında tarixiliklə müasirliyin bədii vəhdəti” mözusunda məruzə ilə çıxış edib. Qeyd edib ki, “Ovçu” romanı cəmiyyətdə maraqla qarşılanıb və müxtəlif elmi fikirlər yaranıb: “Roman Aprel döyüşlərinə həsr edilən ilk əsərdir. Tarixi romanlar müəllifi kimi tanınan Yunus Oğuzun bu əsəri tamamilə yeni bir səpgidə yaranıb. Müəllif əvvəlki romanlarında bizim keçmiş tariximizə nəzər salırdısa, bu əsərində müasir tariximizin işığında keçmişi araşdırıb və bu günümüzlə keçmişimiz arasında körpü yaradıb. Bu roman əslində bizim çağdaş mübarizəmiz haqqında böyük dastandır. Çünki, Aprel döyüşləri bizim üçün bir oyanış məqamıdır. Dövlətimizin, xalqımızın, Ali Baş Komandamızın öz torpaqlarımızı azad etmək əzmini parlaq şəkildə əks etdirib”. E.Qaragözova vurğulayıb ki, “Ovçu” romanı həm də böyük ideoloji mənaya və önəmə malikdir. Artıq bu roman əsasında bir çox tədqiqatlar aparılıb və elmi məqalələr yazılıb: “Bildiyimiz kimi əsərdə üç zaman axını əksini tapıb. Alparslan, Nadir Şah və müasir dövrümüz. Bu dövrlər əsərdə elə yanaşı verilir ki, hər üç dövrdə xalqın qələbəsi təmin edilir. Mən isə deyərdim ki, əsərdə dörd zaman və dörd Murad obrazı var. Muradın öz babası, usta Murad, xan Murad və Muradın özü. Muradın üzərində qurulan əsərə nəzər saldıqda müşahidə olunan ilk məqam reintarnasiya məsələsidir. Beləliklə, Yunus Oğuz öz əsərində Azərbaycan ədəbiyyatında çox az işlənən bir metodoloji vasitəyə reintarnasiyaya (ruhun yenidən doğulması) müraciət edib. Əsərə nəzər saldıqda aydın olur ki, əslində Muradın qəhrəmanlığı birdən-birə yaranmayıb, əsrlərdən gələn bir ruh idi. Bu ruhun yenidən doğulmasıdır. Reinternasiya zamanı qəhrəmanın ruhu zaman keçdikcə müəyyən tarixi məqamlarda meydana çıxaraq öz missiyasını yerinə yetirir. Bu əsərdə zaman dəyişsə də məkan dəyişmir. Yunus Oğuz qəhrəmanının reintarnasiyasını Azərbaycanda gerçəkləşdirib. Çünki bu torpaqda həmin missiya başa çatmamışdı. O missiyanı yerinə yetrimək üçün həmin ruh məhz bu torpaqda yenidən doğulmalı idi”. Onun sözlərinə görə, əsərdəki Murad digər muradların sanki bir toplusudur. Lakin əvvəlkilərdən daha mükəmməldir.
AMEA-nın müxbir üzvü Tehran Əlişanoğlu qeyd edib ki, tarixi romanlar müəllifi Yunus Oğuz əsərlərində ən aktual mövzuları axtarıb tapmağı bacarıb. Onun əsərlərində bu məqam yeni keyfiyyətdir. Elə bu səbəbdən də müstəqillik dövründə bir sıra tarixi romanlar ərsəyə gətirə bilib. Demək olar ki, bütün əsərlərində Azərbaycan Tarixinin müxtəlif məqamlarındakı boşluqları taparaq inkişaf etdirib. Bu əsərdə də tarixi məqamlara müasir baxışdan yanaşılır: “Ovçu” romanı dövlətçilik, azərbaycançılıq məqamlarına toxunduğu üçün müzakirəsi vacibdir. Bu əsəri Yunus Oğuzun uğuru kimi qəbul etmək lazımdır. O, bir yazıçı kimi daim aktual mövzuları qələmə alıb. Onun yaradıcılığındakı tarixi romançılıq və əsərlərinin ərsəyə gəlməsində yeniliklər diqqəti cəlb etməyə bilməz. O, bu əsərində də Azərbaycan, eləcə də Türk tarixinin müxtəlif məqamlarına toxunub və həmin məqamlara müasir baxışdan yanaşıb. Əslində “Ovçu” romanında Aprel döyüşlərinin tarixi mahiyyəti təqdim olunub. Əsərdə yaradılan Murad obrazı bir koddur. Tariximizdə Murad obrazları olsa da hələ ki, bu missiya başa çatmayıb”. Onun sözlərinə görə, əsər gənclərin vətənpərvərlik hissinin yüksəldilməsi baxımından da əhəmiyyətlidir: “Hesab edirəm ki, bu missiya davam etdirilməli, yeni-yeni tarixi əsərlər yaranmalı və muradlar gənclərimizə təbliğ edilməlidir. Nəzərə almaq lazımdır ki, belə əsərlər ümumilikdə kütləvi auditoriya üçün xüsusi əhəmiyyət kəsb edir”. Tehran Əlişanoğlu qeyd edib ki, romanda Ali Baş Komandan, prezident İlham Əliyevin obrazı var: “Bu, romançılıq tarixində nadir hadisədir. Yunus Oğuz cəsarət edib ki, Ali Baş Komandanın obrazını yaradıb. Asan məsələ deyil ki, Ali Baş Komandanın obyektiv bədii obrazını yaradasan. Ədəbi yaradıcılıqda bu obrazın yaradılması çox vacibdir. Bəzən ədəbiyyatımızda sıradan olan mövzuların ardınca gedilərək Azərbaycan vətəndaşına lazımi mesajlar ötürülə bilməyib. Dövlətçilik məqamına, cəmiyyət həyatının həlledici məsələlərinə toxunmaq baxımından belə əsərlərin yaranması vacibdir”.
Filologiya üzrə elmlər doktoru Əlizadə Əsgərli qeyd edib ki, Yunus Oğuz müasir Azərbaycan ədəbiyyatının tanınmış nümayəndələrindən hesab olunur. O, hazırda müasir nəsrin gündəmində olan tanınmış yazıçılardan biridir. Əsərin forma və strukturuna toxunan alim bildirib ki, “Ovçu” romanı retrospektiv əsərlər sırasındadır. Onun tarixi romanları bədii formaya tarixin gəlişməsindən diqqət yönəltmək və müasirliyi ehtiva etmək baxımından diqqətimizi cəlb etməkdədir. Bu əsərdə də Azərbaycanın dövlətçilik, mədəniyyət, ictimai, sosial və bədii tarixinin gəlişməsi əksini tapıb. Mahiyyət isə dövlətçilik, tarixi yaddaş anlayışının çağdaş oxucuya çatdırılmasıdır. Amma dövlətçilik və tarixi yaddaş anlamında torpaq məfhumu xüsusi önəm kəsb edir. Yunus Oğuz çalışıb ki, bədii olaraq bu anlamı ifadə etdirsin. O, sanki bizim bədii yaddaşın bədii ifadə formasının tarixi ilə əlaqəsini taparaq şalışıb ki, tarixin yaddaşından gələn mənəvi əxlaqi dəyərləri müasir oxucuya çatdıra bilsin: “İstərdim ki, əsərlərdə muradların sayı artırılsın. Məsələn, Azərbaycan dövlətçilik tarixində 15-ci əsrdə Murad bəy adlı bir siyasi xadim olub. Əgər bu məsələləri gələcək üçün bir az dərinliyi ilə yaddaşımıza köçürmüş olsaq türkçülük və turançılıq anlamı baxımından bir bədii əsərin yaranmasına ehtiyac var ki, orada məhz 4-5 Murad obrazı yaratmaq olar. Yaxşı olar ki, burada Osmanlı türk tarixi və Azərbaycan dövlətçilik tarixi ehtiva olunsun. Buna baxmayaraq, “Ovçu” əsərində muradların obrazı tarixi faktlar baxımından yüksək səviyyədə verilib. Murad Mirzəyev zamanımızın Milli Qəhrəmanıdır. O, Aprel döyüşlərində kifayət qədər qəhrəmanlıq nümunəsi göstərərək torpaqlarımızın geri qaytarılmasında yaxından iştirak edib. Onun tarixi obrazının yaradılması Yunus Oğuzun böyük uğurlarından biridir. Belə qəhrəmanlar tariximizin yaddaş qatlarıdır, onlara zaman-zaman xitab etmək aktual görünür. Əsərdə Azərbaycan prezidentinin obrazının yaradılması da yerindədir. Elə bilirəm ki, tarixi şəxsiyyətlərin daha əhatəli və obrazlı şəkildə gələcək bədii əsərlərdə özünə yer almasına ehtiyac var”.
Millət vəkili Aqil Abbas qeyd edib ki, Yunus Oğuz türk tarixini dərindən öyrənərək əsərə çevirib. O, tarixi şəxsiyyətlərin obrazını yaradanda otaqda oturub yazıçı təxəyyülünü ortaya qoymur, qəhrəmanların yaşadıqları ərazilərə gedərək bütün məqamları diqqətlə öyrənir. Ona görə də yaratdığı əsərlər maraqla qarşılanır: “Məlumdur ki, tarixi romanlar üçün şəxsiyyətlər olmalıdır. Tariximizdə belə şəxsiyyətlər kifayət qədərdir və Yunus Oğuz da onları öyrənərək obraza çevirir. Müəllif bu əsərdə yalnız Murad obrazını yaratmayıb, tariximizdəki üç Murada müasir baxımdan yanaşıb. Onların Azərbaycan dövlətçiliyindəki rolunu ümumiləşdirərək oxucuya təqdim edib”. Millət vəkili qeyd edib ki, belə əsərlərin gənclər arasında təbliğinə ehtiyac var: “Hesab edirəm ki, bu əsərin orta məktəblərdə yayılmasına ehtiyac duyulur. Əminəm ki, əsər gənclər arasında vətənpərvərlik ruhunun tərbiyəsində mühüm rol oynaya bilər. Eyni zamanda, gənclərə tariximizi öyrədəcək”.
Tərcüməçi, publisist, ədəbiyyatşünas, filologiya elmləri doktoru Ramiz Əsgər bildirib ki, Yunus Oğuzun tarixi romanları təkcə Azərbaycanda deyil, eləcə də bütün türk dünyasında rəğbətlə qarşılanır. Xüsusən, Özbəkistanda onu yaxşı tanıyırlar. Onun bir sıra əsərləri özbək dilinə tərcümə edilərək geniş ictimaiyyət kütləsinə çatdırılıb: “Yunus Oğuz istedadlı, yaradıcı şəxsiyyətdir. Yaratdığı əsərlərlə qeyri-adi müəllif kimi tanınıb. Onun ərsəyə gətirdiyi tarixi romanlarda tariximizlə yanaşı, tarixi şəxsiyyətlərinmiz də yüksək səviyyədə təbliğ olunur”.
“Xalq qəzeti”nin baş redaktor müavini Tahir Aydınoğlu bildirib ki, tarixi əsərlər yazmaq üçün alimlik tələb olunur. Yunus Oğuz da belə alimlik qabiliyyətinə malikdir, o, elm adamıdır, elmi biliklərindən yaradıcılığında da istifadə edir: “Aprel döyüşləri torpaqlarımızın geri qaytarılmasında açar rolunu oynadı. Bu döyüşdən sonra əsərlər yaradıldı, Naxçıvanda 11 min hektar ərazi erməni işğalından asad edildi. İnanıram ki, bu proses davamlı olacaq, Ali Baş Komandanımızın rəhbərliyi altında işğal altında olan torpaqlarımız geri qaytarılacaq”. Onun sözlərinə görə, “Ovcu” əsərinin dili olduqca rahat və oxunaqlıdır. Yunus Oğuz qəhrəmanımızı geniş ictimaiyyət kütləsinə tanıtmaq baxımından üzərinə düşən missiyanı yüksək səviyyədə yerinə yetirib.
Birinci Qarabağ müharibəsinin iştirakçısı Rey Kərimoğlu qeyd edib ki, əsərdəki faktlar təsadüfi deyil, reallıqları əks etdirir. Əsərdə yazıçı təxəyyülü özünə yer alsa da tarixi həqiqətlərə geniş yer verilib: “Ovçu” əsəri müasir dövrümüz üçün olduqca əhəmiyyətlidir. Romandakı Ovçu kod adı olsa da bu döyüşlərdə iştirak edənlər üçün ümumi qəbul edilmiş obrazdır. Bu isə ona dəlalət edir ki, müəllif Aprel döyüşlərindəki obrazları ümumiləşdirib. Nəzərə almaq lazımdır ki, Aprel döyüşlərində qəhrəmanlıq göstərən əsgər və zabitlərimizin hər biri böyük bir əsərin obrazlarıdır. Belə əsərlərin ərsəyə gətirilməsi və ssenariləşdirilməsinə böyük ehtiyac var”.
Əsərdə obrazı yaradılmış Murad Mirzəyevin atası Telman Mirzəyev bildirib ki, roman yaxın tariximizi əhatə edir: “Aprel döyüşləri bir daha göstərdi ki, güclü ordumuz var, Azərbaycan ordusu torpaqlarını geri qaytarmaq iqtidarındadır. Düzdür, Murad öz muradına çatdı, ancaq biz Azərbaycan xalqı olaraq hələ ki, öz muradımıza çatmamışıq. Ümid edirəm ki, Ali Baş Komandanımızın rəhbərliyi altında işğal altında olan torpaqlarımızın geri qaytarılmasına nail ola biləcəyik”.
Sonda “Ovçu” romanının müəllifi Yunus Oğuz tədbir iştirakçılarına təşəkkür edib: “Hesab edirəm ki, belə əsərlər bizə gərəkdir. “Ovçu” əsərindən sonra Naxçıvanda 11 min hektar ərazimiz işğaldan azad edildi. Deməli, bu kimi əsərlər ordumuzun ruh yüksəkliyini artırır, gənclər arasında vətənpərvərlik hissini yüksəldir. Odur ki, bu mövzu gündəmdə saxlanmalı, yeni-yeni əsərlər ərsəyə gətirilməlidir”.
Mənbə: http://www.olaylar.az
2018-ci il iyulun 10-da Gəncə şəhərində baş vermiş iğtişaş və öz vəzifə borclarını yerinə yetirən polis zabitlərimizin qətlə yetirilməsi Azərbaycan dövlətçiliyinə zərbə vurmağa, ölkəmizdəki əmin-amanlığı pozmağa cəhd edən bədxah və cinayətkar qüvvələrin çirkin niyyətlərinin nəticəsidir.
Bu yolverilməz cəhdlər, cinayətkar əməllər bütün ölkə ictimaiyyətində olduğu kimi Azərbaycan yazıçı və şairlərində də kəskin hiddət doğurmuşdur. Ölkə ədiblərinin qəti mövqeyi belədir ki, bütün bunlar Azərbaycan dövlətinə, xalqımıza qarşı törədilmiş ağır cinayətlərdir və qanunun tam qüvvəsilə cəzasını almalıdır.
Baş verən təxribatları pisləyir, təxribatçıları lənətləyir, xidmət zamanı həlak olan polislərimizə Allahdan rəhmət diləyir, xalqımıza başsağlığa verir, vətəndaşlarımızı səbr və təmkin nümayiş etdirməyə, dövlətçiliyimizi daha fəal dəstəkləməyə çağırırıq. Eyni zamanda, Azərbaycan Yazıçılar Birliyi olaraq, hər cür daxili və xarici təhlükələrə qarşı dövlətimizin yanında olduğumuzu, ölkə rəhbərliyinin məqsədyönlü siyasətini qətiyyətlə dəstəklədiyimizi bəyan edirik.
Azərbaycan Yazıçılar Birliyi
Mənbə: https://ayb.az
Dərdə dərmanım, tez yetiş, sənsiz dildə dastanam mən,
Baxma ki, göylə gedirəm, dərdi yerlə yeksanam mən.*
Deyirlər ki, dan sökülür, günəş doğur hər sübh çağı,
Bu bir həqiqətdirsə bəs niyə zülmətnişanam mən?!
Hər kəsə bəllidir mənim siqlətim də, xislətim də,
Mücərrədlə işim olmaz, kim deyir ki, pünhanam mən?!
Məni damla bilən kəsin zövqünə yazıqlar olsun,
Baş vurmağa cəhd eyləsin, görsün necə ünmanam mən.
Nə Kanda gəz, nə Məkanda, nə də laməkan san məni,
Sən adlı dünyam var mənim, Eşq adlı bir məkanam mən.
Xilqət üçün bir yol vardır, Oday, Haqqa tapınmağa, –
Ta Adəmdən üzü bəri varlıq üçün bürhanam mən.
Baxışlarım da səssizləşib bu aralar,
dinləyən olsa eşidər səsini
sızıldayan səssizliyin…
Mən bu gün yoxam.
uzun illərin ardından
itirdiyim özümə boylanıram.
kimdi o qız?!
Əlimdə qalan nədi,
nələri itirmişəm…
soyuq qış gecəsiyəm indi mən.
daha umidlərim inciməz,
neçəsini istəyirsiniz
sındırın, “adamlar”, sındırın.
donan hisslər üzündən
ağrını hiss etmirəm.
indi soyuq qış gecəsi,
ruhu itmiş biriyəmsə,
nə anlamı qalır ki,
nələri itirmişəm.
indi bu səssizlikdə
bir qurd ulayır içimdə,
bütün yoxluqları kəndir eləyib
tənha kədərindən asır özünü…
06.07.2018
Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin
Mətbuat xidmətinin rəhbəri,
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü.
Sinəmizdə əbədi qövr edən eşqin közüdür,
Adəmdən Xatəmədək vəhy olan eşqin sözüdür.
Bizə can bəxş eləyən eşqə mücərrəd nə demək?!
Bizi ali məqama çatdıran eşqin özüdür.
Əsil insan odu ki, bircə üzə qail ola,
O da nurdan yaranan saf və pak eşqin üzüdür.
Hər şeyə dörd göz ilə baxmağa görməkmi denir?! –
Yeddi qatdan o yanı göstərən eşqin gözüdür.
Məcnunun məskəninə çöllü-biyaban deməyin,
O adi səhra deyil, İlahi eşqin düzüdür.
Qorxusu olmaz, Oday, zülmətin eşq əhli üçün,
Aşiqin – nur çiləyən sevgili eş – gündüzüdür.
Bir az ağır olun, nolar,
Batman gəlməyin vaxtıdı.
Savalandan yola çıxıb,
Atnan gəlməyin vaxtıdı.
Görüb oxu – kürəkdəki,
Kimdi əsən külək təki?!
Yaşanarmı ürəkdəki
Çatnan, gəlməyin vaxtıdı.
Dərd sinədə sırıq-sırıq,
Sirr verdiyin ağzıcırıq,
Düşmən neylər ki, bu qırıq
Zatnan, gəlməyin vaxtıdı.
Dözməklə kar aşandımı?
Ruhsuz bir gün yaşandımı?!
Barışmaq yaraşandımı
Matnan?- Gəlməyin vaxtıdı!
“Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, AYB və AJB üzvü,
Prezident təqaüdçüsü, Gənclər müfakatçısı
burax, əllərində ölsün qırışlar,
çərçivə olmasın baxışlarına…
mənə çoxdan “xala” deyir uşaqlar,
nə tez “nənə” oldun, ay naxış anam?!
Mən elə bilirdim,
qocala bilməz
mən boyda “körpəsi” olan bir qadın…
Daha günlərimdən borc ala bilməz,
“olmazlar”…
Dilimdə təkbirdi adın…
burax, qoy qocalsın “Sabir küçəsi”…
heç kimin ilk sevda qəsri olmasın…
“saçımda ağ kağızın boz kölgəsi…”
-demişdin…
o kölgə heç canlanmasın…
burax, dizlərində kükrəsin zaman…
burax, at oynatsın sevinc üzündə…
mən sənin dizinə qısılıb yatan
“körpənəm”…
qalmışam şeir düzündə…
əllərim açılır dörd bir tərəfə-
mən bütün dinlərin bidətçisiyəm…
duam himn kimi…
“Laylay, bənövşəm…”
Lilitin sonuncu lənətçisiyəm…
sən nə tez yenildin ağrılarına?
nə tez zəfər himni çaldı “can hayı”?
sən nə tez qocaldın, ay naxış anam?
hələ cücərməyib candan can payım…
Yorğun ürəyimi də götürüb,
hüzuruna gəlmişəm, Tanrım…
o qədər yolu yorğun yoldaşla gəlmək necə çətindir,
bilirsənmi?!
bir kədərdən perikib
ürkmüş arzularımı toplayıb gətirmişəm…
görə bilirsənmi, Tanrım, neçəsini itirmişəm?
ümidlərim qalaqlanıb,
satın alan yoxdu,
əlimdə qalıb, Tanrım,
alırsanmı?
tükəndim, Tanrım,
görmürsənmi?!
tükəndim…
06.07.2018
Qərar vermə hələ tezdi
nə təz qəlbin məndən bezdi?
məni onsuz həyat əzdi
səndə əzmə dözmür ürək
dur ayağa çıxaq gedək həyatından….
Belə güman etməzdim heç
günahım olsada vaz keç
ya pis görün yada ki seç
səndə getdin dözmür ürək
dur ayağa çıxaq gedək ürəyindən…
Bilirsənki haqqlıyam mən
nə edimki sən deyiləm
lap səninçün mən hər nəyəm
ocür davaran dözmür ürək
ver əlini çıxaq gedək buralardan…
“Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, AYB və AJB üzvü,
Prezident təqaüdçüsü, Gənclər müfakatçısı
* * *
məğrur sevdaların rəngləri soyuq,
içində min pay var qürur dadında…
sənsiz hər keçən gün bir qara oyuq
ömür ağacımın budaqlarında…
Mənsiz nə xoş günlər qalıb yadında,
ay mənim xoş günüm…
isti xatirəm…
ən soyuq zəfərim addımlarımda
qorxuram, yollarda salıb itirəm…
necəydi o?!
“Yalan olur nəğmələr
bir axşam oxusa üç qaratoyuq?!
yalandı sevəndə düşür istilər;
-məğrur sevdaların rəngləri soyuq…
Səni sevirəm, tanqo…
Gəncənin hər küçəsi
Xatirənlə rəqs edir…
Tarix: bizdən ötəsi…
Ünvan: hələ yol gedir…
Ah…
Gəncə küçələri…
İşıqlar sarı atlas…
Dölmələr əl jestləri,
Tozanağı ehtiras…
Xatirənin ardınca
Düşmüşəm məhlə-məhlə…
Hisslərim dam boyunca,
Ağlayıram ürəklə…
Axır damarlarımda
Çılğın sevda oyunu…
Xatirəm qollarında,
Səni sevirəm, tanqo…
(2016)
***
Səndən sonra
tutunduğum sevgilər
çürük ağac budağı çıxdılar,
əl dəyməmiş
sındılar, töküldülər…
Səndən sonra
yan aldığım limanlar
bütün gəmilərə bağlı çıxdılar.
Səndən sonra
bir də üzü gülmədi
qürub vaxtı günəşin.
Səndən sonra
daha əvvəlki olmadı
yazdığım şeirlərim…
Səndən sonra…
Səndən əvvəl
nə vardı ki?!
nə olaydı səndən sonra???
***
Səssiz bir sükutla bağırır gecə,
Saat əqrəbləri çalır ömrümü.
Çiy palçıq zənn edir məni bu dünya,
Gündə bir qəlibə salır ömrümü.
Alır verdiyini gözüm doymamış,
Bükür göy əskiyə bəyaz günümü.
Bəzən də aldadır saf uşaq kimi,
Ovcunun içinə alır ömrümü.
Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin
Mətbuat xidmətinin rəhbəri,
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü.
Bacım Amalya xanım Kərimovanın doğum günü münasibətilə
Bizdə Ana yurdda bənzətmə kimi,
Deyirlər, bəzən də şirin bal olur.
Zarafat gəlməsin, gözəl dünyada,
Qadın gülüşüylə hər kəs lal olur.
Deyirlər, sevdiyin şəxsi dünyada,
Əməllə və sözlə yoxlamaq gərək.
Qadını-ən ali varlığı hər an,
Sevib, gözü üstə saxlamaq gərək.
Qadının gülüşü, sözləri belə,
Bu gözəl dünyanı bəzəyir axı.
Yanaqdan süzülən göz yaşı, düzü,
Bir şeh damlasına bənzəyir axı.
Körpəni dünyaya gətirəndə də,
Süzülür yanaqdan gözünün yaşı.
Fəryad qopardanda gözəl diyarda,
Titrəyən görərsən dağı və daşı.
Qadın dodağına gülüş qonanda,
Bu dünya sehirli görünür dedim.
Beşikdə körpələr bələnən zaman,
Bu dünya qayğıya bürünür dedim.
Bilirəm, ömrünüz keçir birlikdə,
Bu gözəl dünyada qəmli də, şən də.
Vaqif qardaşıma Ata olmağı,
Arzu eyləyirəm bu axşam mən də.
Analıq hissini yaşamaq isə,
Yaradan Allahdan hədiyyə olsun.
Amalya, yenə də bir vaxt sevincdən,
Sənin də o nurlu gözlərin dolsun.
Bakı şəhəri. 2 iyul 2018-ci il.
***
Nə ola bir çoxunun ruhunu ibrət bürüyə,
Dola vicdan yükünə, aləmi heyrət bürüyə.
Yaraşarmı kişiyə üzdə girə min qılığa,
Arxada arvad ola, ləfzini qeybət bürüyə.
Rəvamı insan olan dərd ola insanlıq üçün,
Söyələr cəmdəyinə, hər kəsi nifrət bürüyə.
Kişi ağır oturub, batmana tən gəlməlidi
Ki, onun dövrəsini vəzn ilə siqlət bürüyə.
Haqqa baqi olanın istəyi, əlbəttə, budur:
Kürreyi-ərzi müdam xəlq ilə xilqət bürüyə.
O ürək bilməz isə mərhəmətin ləzzətini,
Dəxi olmaz səməri dörd yanı sərvət bürüyə.
Oday, vaxtında dəyər ver zamanın gərdişinə,
Qoyma hər “kaş ki…” üçün qəlbini xiffət bürüyə.
Dedin, adın kimi ağayanasan,
Çağırdın, ay ağa, ay ağa qurban.
Mən də başım üstə qurdum taxtını,
Düşmə gəl ayağa, ay ağa qurban.
Düşsən, yem olarsan qurda-quşa sən,
Saçımdan bir yuva qur da quşa sən.
Sığınma yalavac qurd ağuşa sən,
Tez bükər ay ağa, ay ağa qurban.
Əllərin yalmana sinə sinəmdə,
Nə olar uyusaq sinə sinəmdə,
Hicrindən aşiqin sinəsi nəmdə,
Buludtək ay yağa, ay ağa qurban.
Sənin şikarınam, ovunam, gözəl,
Umac istəyirdin, ov, unam, gözəl,
Çıxmasam, çətin ki, ovunam gözəl,
Qaradan ay ağa, ay ağa qurban.
Səninlə bu eşqi illər boyatmaz,
Sənsiz qısır qalar sevgim, boy atmaz,
Bu zülmət könlümü nura boyatmaz,
Göydən lap Ay yağa, ay ağa qurban.
Sənin aşiqindi o da, sına bax,
Qoyma ki, sevgidən o da sına, bax…
Od düşüb Odayın odasına, bax
Əriyən a yağa, ay ağa qurban.
***
Yenə zalim dostlar məni,
Ağ yuyub, qara sərdilər.
Cismimi qançır etdilrər,
Ruhumu nara sərdilər.
Yandım beləcə od içrə,
Dost da dosta od içirər?!
Adımı silib ad içrə,
Gətirib zara, sərdilər.
Zil öndə – bu, hələ pəsmiş,
Yalıncıqlar yolu kəsmiş,
Düşmən gülləsindən pismiş,
Dost vuran yara, sərdilər.
Ürək çırpınır hövr ilə,
Yaşa görüm bu tövr ilə,
Qoymadılar bütöv öləm,
Etdilər para, sərdilər.
Bir zərəri bir nəf silər,
Çəkmə sınağa nəfs ilə,
Tanrım, dostları hifz elə, –
Onlar “nadir əsər”dilər.
Qeyd: Əsl dostlara can qurban!
GÖYGÖL
Əhməd Cavada
Qucağında bir vaxt bəslədi sizi,
Görmədi sizləri vəfalı Göygöl.
Nişan vermə ona ayı, ulduzu,
Artıq unutmuş o xəyalı Göygöl.
* * *
Əsrlərdən bəri ömrü xar idi.
Zülm əlindən həyatdan bizar idi.
Özü bir yoxluqkən, adı var idi,
Görməmiş ömründə bu halı Göygöl.
* * *
Bu tutduğu işdən olmaz peşiman,
Sən də əbəs yerə olma pərişan,
Müftəxorlar artıq bulamaz imkan,
Yaratdı zəhmətkeş əhali Göygöl.
* * *
Neçə illər bundan qabaqkı çağı,
O solğun bağçam, o viran bağı,
Xatırlamazmısan, ey “böyük dahi”?
Yaşarmı sizinlə səfalı Göygöl.
* * *
Milli təəssübü atıb araya,
Qanlı Göygöl yaratdın füqəraya,
Çürümüş bir qatıq bir daha maya
Dutamaz qılıyor izlıar Göygöl.
* * *
Onun ehtiyacı yox həsbi-hala,
Nifrəti var əski ulduz, hilala.
Sənin kimi bir əfsanə xəyala,
Uyğunlaşsa, yaşar cəfalı Göygöl.
* * *
Cözəlliyi bəlli, məşhuri-cahan,
Qismət olmaz bir də sizlərə inan.
Sizlərə çəkilən o dağa dərman,
Verməyəcək, gəzsən mahalı Göygöl.
1926, yanvar
ŞİKƏSTƏYƏ MƏKTUB
Başına döndüyüm, əziz Şikəstə,
Dinlə məni, halı yaman olmuşam.
Qəlbdən yaralı, könüldən xəstə,
Nanı* zəhər, ruzu† fəğan olmuşam.
Çatandan bəridir on beş yaşıma
Çox bəlalar gəlib qanlı başıma,
Baltalar vurulub ömür daşıma,
Bu eşqin yolunda yaman olmuşam.
Kəsilib qanadım, uça bilmirəm,
Eşq məhbusuyam qaça bilmirəm.
Heç kəsə dərdimi aça bilmirəm,
Böylə halı çox pərişan olmuşam.
Gərçi istər çəkim cövrü cəfa yar,
Mən dilərəm sürsün çoxlu səfa yar,
Qəsd eyləyir mənə o bivəfa yar,
Qəsdinin altında talan olmuşam.
O mələk simalım, şahbaz baxışlım,
O dodağı ballım, ceyran yerişlim,
Həm o siyah‡ tellim, turac gülüşlüm
Yandırıbdır məni, yanan olmuşam.
[1926]
SIZILTILARIM
Möhtərəm və əziz Hüseyn Cavidə
Xastayım, yalnızım ürəyimdə qəm,
Nəyə dəyər həyat, olmasa həmdəm?
Sevgisiz, sevdasız həyatı sevməm,
Gəl çıxalım seyrə, günlər ötüşsün!
Sürmədim bir həyat canlı dünyada,
Şövkətli dünyada,qanlı dünyada,
Şu* xəstə konlümdən qopan fəryada
Bülbüllər dillənsin, güllər ötüşsün!
Həsrətlər yorğunu, şikəstə könlüm,
Ah, şu dərdli könlüm, şu xəstə könlüm,
Görmədi mürüvvət bir kəsdə könlüm,
Mən gülmərəm aylar-illər ötüşsün!
Yer üzü fanidir, uzaq gəzəlim,
Vicdan sədasını əldə edəlim,
Bir qaranlıq küncə həp†çəkiləlim,
İllərcə paslanan dillər ötüşsün!
Əskimişdir‡yaram, artiq sağalmaz,
Sevdayi-naləmi bir könül almaz.
Bu xəstə Vurğunun dərdi azalmaz
Qoy sınıq könlümdə tellər ötüşsün!
1926, 11 iyul
TƏRLANIM
Tərlanım, tərlanım, gözəl tərlanım!
Sənə qurban olsun bu Düşgün canım.
Görünsə gözünə bivəfa xanım,
De ki, Vurğun gədalara dönübdür,
Tərlanım, tərlanım, bir qalx havaya,
Bir yazığın gəlsin mən binəvaya,
Məni əğyara satan o bivəfaya
De ki, Vurğun gədalara dönübdür.
Tərlanım, tərlanım, artıbdı qəmim,
Dəryayi-eşqində qərq oldu gəmim.
Görünsə gözünə xəyal həmdəmim.
De ki, Vurğun gədalara dönübdür.
[1926]
* * *
Bir gün məni lap boğurdu hicran,
Hicran deyə bir səyahət etdim…
Yarəb!.. Nə yazıq olarmış insan,
Boynum bükük ol məkanə getdim;
Baxdım, onu görmədim o yerdə,
Sordum deyən olmadı ki, nerdə?…
Ey vah, o xəyal pərisi nolmuş?
Ömrüm qəmü-həsrət ilə dolmuş…
Röyamı, nədir bu gördüyüm, ah?!
Xülyamı, nədir bu aləm, ey vah!?
Artıq günəşin ziyası sönsün,
Artıq bu diyar məzara dönsün!
Əflakı† ahım dumanı sarsın,
Varlıq sürüşüb zavala varsın!
[1926]
* * *
Şeir yazmaq tutub məni.
Ağlımı itirmişəm
şeir yazmaq arzusundan.
Dilimə gələn sözlərin quluyam,
ürəyimdə qalanların dəlisi.
Şeirə söykənib
baxmaq istəyirəm
dünya dediyimiz şeyə,
dünyadan
şeir arxasında gizləndiyim kimi…
Hər itkim bir şeirə dönüb,
hər sözümlə
ömrümdə nəsə sönüb.
Nə irəli getmək istəyirəm, nə geri.
Nə sola, nə sağa.
Dünya bəhanəymiş şeir yazmağa.
* * *
Mən ölən gün
bir külək əsəcək küçələrdə.
Və yellədəcək
ipdən asılı, quruyan
sarı çiçəkli bir uşaq paltarını.
Matəm bayrağıtək dalğalanacaq
uşaq paltarı
mən ölən gün…
* * *
Bacarsaydım qurudardım,
Dünyanın dənizlərini,
Xəzər yudu bu gün, gülüm,
Sahildəki izlərini.
O balaca ləpirləri
Çoxmu gördü dünya mənə,
Gözmü dəydi izlərinə?
Yerə vurdun sözlərimi,
Dindi yerim sarı simi…
Eşitmişəm yol üstəsən,
Yaz, göndərim gözlərimi,
Harda ağlamaq istəsən…
* * *
İndi gileydən-güzardan,
Baş alıb qaçmaq vaxtıdır.
Qapıları döyülməmiş,
Taybatay açmaq vaxtıdır.
İndi hər səsdən, hər küydən
Sükuta dönmək vaxtıdır.
Millət, dövlət zirvəsindən
İnsana enmək vaxtıdır.
İndi nə dua, nə qarğış,
Nə nəzir demək vaxtıdır.
Dünya susmalıdır artıq,
Allaha kömək vaxtıdır.
Saat neçədir, qumru…
Saat neçədir, qumru,
Sən qonduğun budaqda?
Vaxt iz qoya bilməyir
Bu bağda, bu otaqda…
Yorğunluq tezmi çıxır,
Qumru, candan budaqda?
Bir qulaq as, tar çalır
Yenə kimsə uzaqda…
Eşitdinmi, gördünmü,
Kəsilməyib tar səsi,
Quşların uçan yerdə
Kəsilirmi nəfəsi?
Qumru, bu gün başımdan
Kimsə ağlımı alıb,
Sən qonduğun budaqda
Bayaqdan gözüm qalıb…
1985
CENEVRƏ DÜŞÜNCƏLƏRİ
Təbiət ruhumda ilahi bir sirr,
Sayrışır gözümdə al, yaşıl, sarı.
İnsanı heç zaman doydura bilmir,
Tanrının ilhamla yaratdıqları.
Nə fırca isidir, nə dəftər, qələm,
Ovsuna düşmüşəm, sehrlənmişəm.
İkinci addımı ata bilmirəm,
Elə bil yerimdə möhürlənmişəm
Nə varsa hər şeyi yaradıb Allah,
Şair nə yaratsın, rəssam nə çəksin?
Rəssamın gücü var, gözünə yığsın,
Şairin gücü var, qəlbinə çəksin.
Bu geniş dünyada gözəl yer nə çox,
Hər şeyi yoğurub, yapıb Yaradan.
Özünü dünyanın heç yerində yox,
Sanki bu torpaqda tapıb Yaradan.
Tanrının nə yaxşı vaxtına düşüb,
Nə gözəl yaradıb bu şah əsəri.
Gəlib, bu yerlərin baxtına düşüb,
Allahlıq eləyən Allah əsəri.
Hər bir zərrəsinə zərrəbinlə bax,
Hüsnündə zərrəcə tapılmaz ləkə.
Yerlər gül dənizi, göylər çılçıraq,
Heyrət, ey gözəllik, ey qədim ölkə!
İlhamdı, havadı, nəğmədi, səsdi,
Şeirdi mənim də sərvətim, varım.
Bir şair ömrünə ölüncə bəsdi,
Qəlbimdə Bakıya apardıqlarım.
Cenevrə, 30 sentyabr 2004
GÖZƏLLİK DUYULAN YERDƏ
Çirkin dönüb göyçək olar,
Qanqal dönüb çiçək olar,
İnsan dönüb mələk olar,
Gözəllik duyulan yerdə.
Qış gəlib yaza çevrilər,
Kötüklər saza çevrilər,
Qanlar qıza çevrilər,
Gözəllik duyulan yerdə.
Ümid coşar, həsrət ölər,
Yamanlığa dəvət ölər,
Kin susar, ədavət ölər,
Gözəllik duyulan yerdə.
Könül sevər, göz vurular,
Bulanıq sular durular,
Dünya saflıqdan qurular,
Gözəllik duyulan yerdə.
Əridərik qəzəbləri,
Unudarıq əzabları,
Qazanarıq savablan,
Gözəllik duyulan yerdə.
Nə suç, nə də tamalı olar,
Nə zor, nə də silah olar.
Şair dönüb Allah olar,
Gözəllik duyulan yerdə.
Cenevrə, 1 oktyabr 2004
ÇİÇƏKLİ YER
Hayana boylanıb, hayana baxsan,
Yer çiçək, göy çiçək, təbiət çiçək.
Çiçəkdən doğulur sevən-sevilən,
Qız-oğlan çiçəkdi, məhəbbət – çiçək.
İstisi, işığı, odu çiçəkdi,
Tamı, şirinliyi, dadı çiçəkdi,
Burda həqiqətin adı çiçəkdi,
Çiçək həqiqətdi, həqiqət – çiçək.
Havası çiçəkdi, suyu çiçəkdi,
Bayramı çiçəkdi, toyu çiçəkdi.
Məst ol, qucağında uyu, çiçəkdi,
Təmizlik çiçəkdi, təravət – çiçək.
Yatıram, yuxumda çiçək görürəm,
Qalxıram, duyğumda çiçək görürəm.
Hər tumda, toxumda çiçək görürəm,
Nəzakət çiçəkdi, ləyaqət – çiçək.
İlahi seygi var torpağa, yurda,
Çöllər cilvələnir işıqda, nurda.
Allahın özü də şairdi burda,
Söz bir gülüstandı, şeriyyət – çiçək.
Cenevrə, 1 oktyabr 2004
GÖYLƏRƏ ÇAĞIRIŞ VAR
Yaşıl bir diyardayam,
Qəlbimə qüvvət gəlib.
Çiçəklərdən ruhuma
Axıb, təravət gəlib.
İşıq mənəm, nur mənəm,
Eşqi çaydan gur mənəm.
Dağ kimi məğrur mənəm,
Dizimə taqət gəlib.
Nə yol kəsən yağış var,
Nə qar – boranlı qış var.
Göylərə çağırış var,
Tanrıdan dəvət gəlib.
Cenevrə, 3 oktyabr 2004
XƏBƏRİM YOX ÖZÜMDƏN
Bu rəssam təbiətin rənglər dünyasındayam,
Vurulmuşam torpağın yaşılına, alına.
Öpüş alıb güllərin şeh çilənmiş üzündən,
Dönmüşəm pətəyinə, cevrilmişəm balına.
Düşünən yaradası, yoğuran yapasıdı,
Burda vaxt itirən kəs gözəllik tapasıdı.
Oğlanlar dəstə-dəstə, qızlar gül topasıdı,
Hər çiçəkdən zər qonub yanaqların xalına.
Xəbərim yox özümdən, ruhumdan, yaddaşımdan,
Nə canımdan xəbər var, nə çatılan qaşımdan.
Ağıllılar gülməsin, ağlım çıxıb başımdan,
Gəlin, indi siz baxın Zəlimxanın halına!
Cenevrə, 4 oktyabr
KÖRPÜ ÇAYDAN UZAQ DÜŞÜB
Dostum H.Şirməmmədə
Hələ toxum cücərməmiş,
Tarlamıza alaq düşüb.
Başımız da daz olalı,
Əlimizə daraq düşüb.
Xəyallarım – qanad-qanad,
Ətəyimdən dartdı həyat.
Dünənimə Dürat, Qırat,
Bu günümə ulaq düşüb.
Əlim üzüldü diləkdən,
Dilim yandı “gəl” deməkdən.
Öz haqqını gözləməkdən
Haqqın gözünə ağ düşüb.
Bu tayda sən, o tayda mən,
Üzəmmədim bu çayda mən.
Ömr əritdim harayda mən,
Körpü çaydan uzaq düşüb.
Dekabr, 1992
İNSAN KİMİ SAXLA MƏNİ
Ulu tanrı, köməyim ol,
Arzuma adaxla məni.
Məni insan yaratmısan,
İnsan kimi saxla məni.
Göl olmuşam dama-dama,
Məlhəm qoyma sən yarama.
Bu sevdaya bu mərama
Daha betər bağla məni.
Fikirlərim qatar-qatar,
Biri atar, biri tutar.
Yaxınlara əlim çatar,
Qovuşdur uzaqla məni.
Dünənimi dana-dana
Göz dikirəm gündoğana.
Əgər gündə bir zindana
Çəkic vursam, ağla məni.
Ey ümidim, ey gümanım,
Sözüm haqsa, necə danım?
Qurban olsun haqqa canım,
Nahaq işdən saxla məni.
Soruşdular: Kimdir mənim
Yaxşıma da pis deyənim?
Həm dostum, həm də düşmənim
Göstərdi barmaqla məni.
İyul, 1991, Şəki
BİLƏ BİLDİYİN QƏDƏR
Əzizim Nurəddin üçün
Çal dünyadan xoş günü
Çala bildiyin qədər.
Verəcəksən, unutma
Ala bildiyin qədər.
Quzu kimi mələrsən,
Min-min arzu dilərsən.
Sən boşala bilərsən
Dola bildiyin qədər.
İdrak yolu qorxulu
Gülündən çoxdur kolu.
Gedəcəksən bu yolu
Gələ bildiyin qədər.
Nəyə gərək gileylər
Bu çabalar, bu səylər
Bildiklərin bəs eylər
Elə bildiyin qədər.
Bu dünyanın min donu
Min rəngi, min oyunu.
Dərk edərsən sən onu
Bilə bildiyin qədər.
Sevinc dağına çıxsan
Sanma dərddən uzaqsan.
Bir gün ağlayacaqsan
Gülə bildiyin qədər.
İyul, 1992.
AĞILA SƏRHƏD
Ağıl həddindən artıq inkişaf
edərsə, xarakteri pozar
Ribot
Dəyişmirsən fikrini
Lap bu dünya dağıla.
Öz hikkəndə qalmısan
Sən boğula-boğula.
Tərgit bu fironluğu,
Minlik bilmə onluğu.
Aldanmısan sonluğu
Toyla bitən nağıla.
Əhsən dedim, min əhsən
Ayrılmayıb kökündən,
Gələcəyi bu gündən
Görə bilən oğula.
Ömür hədər, gün hədər,
Kim özünə qəsd edər?
Əsl ağıl bir qədər
Sərhəd qoyar ağıla.
Noyabr, 1998
AĞIL BAŞQA, ÜRƏK BAŞQA
Bir-birinə bənzəsə də,
Yel başqadır, külək başqa.
Ətri də xoş, rəngi də xoş
Gül başqadır, çiçək başqa.
Hər diki yoxuş bilmə, gəl,
Hər meyi meyxoş bilmə, gəl.
Hər uçanı quş bilmə, gəl
Quş başqadır, böcək başqa.
Hər dərdinə ortaq mənəm,
Hər ağnnı tən bölənəm,
Sən çəkənsən, mən gələnəm
Gəmi başqa, yedək başqa.
Haqqın yolu-öz yolumdur,
Əyilməyən düz yolumdur,
Xeyirlə şər sağ – solumdur
Şeytan başqa, mələk başqa.
Bir diləyə mən calandım,
Gah qazandım, gah talandım.
Ömrüm boyu haçalandım
Ağıl başqa, ürək başqa.
Dilək oldu mənim adım,
Pərvazlandı qol-qanadım.
Çatmadı səbrim, inadım
Əməl başqa, dilək başqa.
Noyabr, 1998
Vur
Elə mən özüm də bu gün yırtıcı…
Yırtıcı nifrətim düşməni qovur.
Ayıq kirpiklərim qisas qılıncı…
Vur, ölən daşnakdır, adam deyil, vur !
Yırtıcı düşmənim düşməni qovur.
Adam bənzəyir yalnız zahiri,
Kirli caynaqları neştərdən iti.
Dişinin dibində ölüm zəhəri,
Gəlir Yer üzünün ən murdar iti.
Kirli caynaqları neştərdən iti.
Bu gün Azərbaycan boylu gəlindir,
Yurdum özü boyda intiqam doğur.
Polad yumruğunu gürz kimi endir,
Gəbərən daşnakdır, adam deyil, vur !
Yurdum özü boyda intiqam doğur.
Nə ilan, nə əqrəb təhlükəlidir,
Qəsbkar əqrəbdən qat – qat şərəfsiz.
Maskalı surəti ərzə bəllidir.
Paklar məbədinə girir natəmiz.
Qəsbkar əqrəbdən qat – qat şərəfsiz.
Girir qılığına Nazarbayevin,
Girir arxasına Rafaellinin.
Min – min sifəti var təpəgöz divin,
Haça ürəklinin, haça dillinin.
Girir arxasına Rafaellinin.
İnanma millətbaz dələduzlara,
Rütbədən rütbəyə sürünənlərə.
Çoxu qulbeçədir tox donuzlara.
Rütbədən rütbəyə sürünənlərə.
Yalnız Ulu Türkə, Xəlil Rzaya,
Yalnız öz ruhuna inamın olsun.
Ey arslan ürəklim, dönmə quzuya,
Qələbə ən böyük məramın olsun
Yalnız öz ruhuna inamın olsun !
Güllə tükənərsə avtomatında,
Baxışın güllədir, əsirgəmə,vur.
Tankın büdrəyirsə əlin altında,
Tankdan, raketdən də güclü qardaşım,
Vur, fateh külünü göylərə sovur.
Baxışın güllədir, əsirgəmə,vur !
Südəmər balamın ağ boğazında
Göy ləkələr qoyub o beyni çopur.
Dön qaynar polada ilan ağzında,
Vur,ölən daşnakdır, adam deyil,vur !
Daşnak – planetə ən böyük yağı
Ayağı altında vulkan olmalı !
“Dənizdən dənizə…” deyən alçağı
Boğmağa ildırım, ümman olmalı.
Ayağı altında vulkan olmalı !
Çağırır Zəngəzur: – Zərbəni bərk vur !
Səngərdə möhkəm dur !.. Çağırır Göyçə.
Laçınım, Şuşa adlı sonsuz cahanım –
Natəmiz əllərdə qalan gülqönçə…
Çağırır ox kimi minarələri,
Müqəddəs heykəli devrilənlərim.
Yıxılan baş daşı, məzarı, qəbri
Nəbatat bağına çevrilənlərim,
Müqəddəs heykəli devrilənlərim.
“İntiqam” Qışqırır yaralı dağlar,
Qanları çaylara qarışanlarım.
Dağılan tifaqlar, sönmüş ocaqlar,
Şikəst taleyilə barışanlarım,
Qanları çaylara qarışanlarım.
“İntiqam” qışqırır yaralı çaylar –
Zarıslı, Xəlfəli, Xaçınçay, Tərtər.
Çaylara nə söylər ulduzlar, aylar:
Qul kimi sürünmək ölümdən betər !
Qalıbsa canında bircə damla qan,
İnanma saxtakar sülhbazlara sən.
Şuşadan, Laçından əl çəkən, inan,
Kor olur, əl çəkir iki gözündən
İnanma, saxtakar sülhbazlara sən.
Əgər ölməyibsə eşqin,qeyrətin,
Vur,ölən daşnakdır, zərbəni bərk vur !
Odur ilk düşməni bəşəriyyətin.
Yırtıcı nifrətim düşməni qovur,
Gəbərən daşnakdır, adam deyil,vur !
Bakı, 3 sentyabr
Azərbaycan
Gəzdim sənin çöllərini
Oba- oba, oymaq-oymaq.
Nə gözəlmiş qoynun sənin,
Ana torpaq, ana torpaq!
Astarada, Lənkəranda
Limonların rəngi sarı,
Süfrələrin bəzəyidir
Kürdəmirin qızıl narı.
Kür üstündə, göy Xəzərdə
Vətəgələr nə gözəldir!
Tora düşən balıqların
Ağ pulları sanki zərdir.
Seyr edirəm Abşeronun
Səhərini, axşamını.
Çox sevirəm burda bitən
Bal ənciri, ağ şanını.
Qızıl Quba, qızıl Qusar
Xatırladır ilk baharı.
Bağlarının şöhrətidir
Gül yanaqlı almaları.
Zaqatala qoruğunda
Cüyür-ceyran sürü-sürü.
Baxdıqca bu gözəlliyə
Uzanmazmı insan ömrü?
Mingəçevir dənizindən
Neçə- neçə kanal gəlir.
Bağ- bağatlı Şirvanla bir
Ağ pambıqlı Muğan gülür.
Gör nə qədər filiz yatır
Daşkəsənin dağlarında.
Xan çinarlar göyə qalxır
Qədim Gəncə bağlarında.
Çıxdım Şuşa yaylağına,
Çeşmələrdə gözüm qaldı.
Endim İsa bulağına,
Cığırlarda izim qaldı.
Kəlbəcərin dağlarında
Durub baxdım al səhərə,
Yerdə əlvan çiçəklərə,
Göydə qızıl şəfəqlərə.
Dərələrin gül beşiyi
Təpələrin gül dağıdır.
Səni belə gözəl edən
Azərbaycan bayrağıdır!
* * *
Başım üstə yelləndikcə göy, qırmızı, mavi bayraq,
Göy gül açır, yer göyərir budaq-budaq, yarpaq-yarpqaq.
Sağ-solumda yeriyənlər nəhrə dönür, axınlaşır,
Yaxınlaşır səadətim, ilk baharım yaxınlaşır.
…Haray ellər, dağ seliyəm, şəlalələr qanımdadır,
Sən baharı çöldə gəzmə, o cismimdə, canımdadır.
Mən adicə vətən oğlu, nə bəbirəm, nə də şirəm,
Ağaran saç ağ gül açır, döyüşlərdə gəncləşirəm.
* * *
TÜRK sözündən qorxan gəda
Qəribədir şakərin:
TÜRK sözünü eşitcək, dərhal omba durursan,
Bacarsan həmin sözün düz gözündən vurursan.
Qardaşım oğlu—Türkel,
Doğma kəndim də—Türkan.
Şeirimdə görsən, dərhal pozub qaralayırsan.
Ya Mərdəkan yazırsan,
Ya Şüvəlan yazırsan,
Təki Türkan olmasın.
Dodaqaltı mırtdanıb, söylənib xısın-xısın
Bəzən aşkar deyirsən:
—Qardaş, “Türkan” olmasın.
Yox, “qardaş” sözünü sən götür geri, ey gəda!
Sözdən qorxan hərifdən qardaş olmaz dünyada
nə yaxına, nə yada.
Bu dünyada növbənöv qorxaqlar görmüşəm mən:
Oddan, sudan, dənizdən, ilandan qorxan da var.
Həyulədən, teyfdən, xortdandan qorxan da var.
Ancaq sözdən qorxanı dünyada görən hanı?
— Yox, bu adi söz deyil,TÜRK sözüdür, ay canım!
Sus, tanıdım mən səni, vicdanı çoxdan susan!
Otuz yeddinci ilin lap dibinin xıltısan.
Sən neçənci ildənsən?
Qırxıncıdan?
nə fərqi?
Hələ heç doğulmamış qorxuludur qorxaqlar,
Bütün cinayətlərdə qorxağın barmağı var.
Sənin kimilərini süpürməsək cahandan,
Inan, bir də qayıdar bəlkə o qırğın, o qan.
Sənə xitab etməyi ar bilsəm də özümə,
Gərək davam eləyim başladığım sözümə.
Dinlə: hər halda səndən beş-altı yaş böyüyəm,
Ərzin ən böyük çayı Nilə bənzəyən TÜRKƏM!
AZƏRBAYCAN TÜRKÜYƏM, bu soyun şah budağı,
Neçə-neçə eranın köksümdədir qaynağı.
Ərzin buz laylarını əridən qüdrət mənəm,
Daş dövrünü yaşayan tunc,
Dəmir dövründə polad əridən qüdrət mənəm.
Avropanı oyatdı Atillanın qılıncı,
O qılıncı Füzuli qələminə çevirən
Cürət, ləyaqət mənəm.
Raketlərin anası arabanı kəşf edən,
Nə qədər uluslara: yunanlara, ruslara,
Tunquslara, lehlərə, almanlara, çexlərə
Min-min sözü bəxş edən bəşər atası TÜRKƏM!
Qulaq as, ey əqli kəm:
Məndən başlanır tarix,
Tarix qədər qocaman, tarix qədər müdrikəm.
TÜRKƏM, neçə millətə öz qanımı vermişəm,
Dənizlər bətnimdədir, ümmanımı vermişəm.
Get dolan Kamçatkanı, Alyaskaya gedib çat,
Amerikaya kəmənd at, orda rişəm var mənim.
Dillərini araşdır,
Öz doğmaca balamdır qədim hindular mənim.
Mən cığır yox, tarixin kəhkəşantək yoluyam,
Dədə Qorqud, Alpamış, Manasam, Koroğluyam.
Şeirin, elmin, rübabın ilk bahar nəsimiyəm,
Türküstanda Farabi, İraqda Nəsimiyəm.
Bir qanadım Nəvai, o biri Yunis Əmrə,
Öyrən, hansı məqamda endim səmadan yerə.
Neçə millətin saçı əllərimlə darandı,
Iohan, İvan sözləri
Bizim “Xan”dan yarandı.
Uluq—Oleq qardaşdır, bəs Uğur—İqor necə?
Bunlar nə tapmacadır, nə ovsun, nə bilməcə.
Volqa—İrtış, Yenisey, Qızılirmaq – qollarım,
Ərzin şah damarıdır mənim döyüş yollarım.
Yox, biganə qalmadım nə xeyirə, nə şərə,
Mən “çelovek” sözünü bəxş eylədim bəşərə.
Sınırlanma boş yerə,
TÜRKƏ qarşı tuşlanmış cəsuslar görmüşəm mən,
Bulanlıqkən durulmuş,
Öyrənərkən ayrılıb özü TÜRKƏ vurulmuş.
TÜRKƏM!
Bircə həyatım yetmiş dəniz yelkəni,
Sən get anandan öyrən kimdən qazanmış səni?!
Azadlıq həsrəti
Sən demə azadlıq aymış günəşmiş,
O aya o günə həsrət qalmışam.
Həyat səsli küylü bir keşməkeşmiş,
Doğma səsə ünə həsrət qalmışam.
Mənim o yerlərdə ayaq izim var,
Səadət aynası beş dənizim var.
Vəfa xəzinəsi firəngizim var,
Onun ağ üzünə həsrət qalmışam.
Ruhum meydanlara sığmayan alay,
Üç rəngli bayrağım qalx ucal haray.
Öpsün tellərini Xəlil, günəş, ay,
Mən sənin üzünə həsrət qalmışam.
Uzaq diyardayam daş qəfəsdəyəm,
Bir vətən ləhinə teşnə həstəyəm,
Mənə görüş verin səfər üstəyəm,
Balamın gözünə həsrət qalmışam.
Çattırın o gülə gülzara məni,
İtirsən o yerde gəz ara məni,
Qürbəttə qoymayın məzara məni,
Vətən gündüzünə həsrət qalmışam.
Xəlil sən qayasan dərdə dözərsən,
Sən kürsən, xan araz, göygöl xəzərsən,
Yenə o yerləri bir gün gəzərsən,
Demə sən bu günə həsrət qalmışam
Şairə-jurnalist-publisist
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü,
“Qızıl qələm” media mükafatı laureatı,
SEVGİSİZ EY DÜNYA VARMI DƏYƏRİN?!
Bir ürək yanmasa alovlanmasa,
Sevgisiz ey dünya nədir dəyərin?!
Bülbül nalə çəkib yar aramırsa.
Qədrini kim bilər, qönçə güllərin.
Sevgisiz ey dünya nədir dəyərin?!
Sevirəm kəlməsin bir dil demirsə?
Gözlər yar axtarıb ,yarı gəzmirsə?
Ürək bu sevgiylə pöhrələnmirsə?
Həsrətin çəkməsən ötən illərin.
Sevgisiz ey dünya nədir dəyərin?!
Dənizin qoynunda dalğa olmasan,
Goşub qayalara heç çırpılmasan.
Pərvanə tək şam başında yanmasan.
Oyanmaz qəılbində sənin hislərin,
Sevgisiz ey dünya nədir dəyərin?!
Bülbül olub gülüstana girməsən.
Boynu bükük bənövşəni üzməsən.
Sevən gözdə öz əksini görməsən.
Qəlbinə çatarmı sənin istəyin?
Sevgisiz ey dünya nədir dəyərin?!
Bir qulaq as, ay sevgilim sözümə.
Həkk olmüsan varlığınla qəlbimə.
Bu varlığı bu qəlbimdə itirmə.
Üzülməsin əllərimdən əllərin.
Sevgisiz ey dünya nədir dəyərin?
DEYİLMİ?
Ömür başdan-başa beşikdən-qəbrə həyatın sevinci, qəmi deyilmi?
B.Vahabzadə
Ömür həyat adlı-sonsuz ümmanda,
Sükanı olmayan gəmi deyilmi?
Təlatüm, fırtına gəldiyi anda,
Dəryalar fələyin camı deyilmi?
Zamandır insanı ələyən ələk,
Fəhm edək hikmətin, dərk edək gərək.
Ümidlər, istəklər, azrzular, dilək,
Həyatın ləzzəti, tamı deyilmi?
İnsanın həm gülər, həm ağlar bəxti,
Sevgidir, ülfətdir könlünün taxtı.
İstəklə murada yetdiyi vaxtı,
Həyatdan aldığı kamı deyilmi?
Coşuruq, daşırıq bəzən heç nədən,
Az qalır qəlbimiz çıxsın sinədən.
Dünyanı özünə zindan, dar edən,
Zamanın naşısı, xamı deyilmi?
Gənclikdir ömürün baharı, yazı,
Dünyaya ün salar sözü, avazı.
Yaşamın hər fəsli alında yazı,
Payızı kövrəklik dəmi deyilmi?
Heç yatmaz qəlblərin havarı, hayı,
Tükənməz diləyin, istəyin sayı.
Dövranın qismətdən verilən payı,
Ömrünün, günün şamı deyilmi?
Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin
Mətbuat xidmətinin rəhbəri,
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü.
Qocaman gözəl dünyanın,
Nə gözü, nə də qaşıyam.
Bu qərib, fani dünyaya,
Gəldim qəm yükün daşıyam.
Zərrəyəm, yaşadıqca mən,
Ömrü boyu göz yaşıyam,
Unutmuram, çox ağladım,
Süzülmüşəm, yanaqdayam.
Bu dünyada bir zaman bax,
Günəşdim, ulduzdum, aydım.
Şerimi illər öncə mən,
Bu yurdda, obada yaydım.
Dünən, bu gün, bir də sabah,
Yaşanan anımı saydım.
Kədər kimi ürəklərdə,
Nəğmə kimi dodaqdayam.
Pəncərədən baxa-baxa,
Pərdəyə, tülə dönmüşəm.
Çiçəyəm, yaz fəslində də,
Çəməndə gülə dönmüşəm.
Füzulinin həsrətinə,
Yanmışam, külə dönmüşəm.
Atəş yandırmasın məni,
Məşəldəyəm, ocaqdayam.
Şeir mülkü səltənətim,
Dövlətdəyəm, vardayam mən.
Tanrı sınağa çəkibdi,
Dostlar bu gün dardayam mən.
Qış fəslində sazaq olar,
Şaxtadayam, qardayam mən.
Ruham, canam zərrə kimi,
Yaxındayam, uzaqdayam.
Xoşbəxtlərin xoşbəxtiyəm,
Bu torpaqda doğulmuşam.
Təndirdə çörəyə dönüb,
Kündə kimi yoğrulmuşam.
Bir zaman olmamışdım mən,
Dünən və bu gün olmuşam.
Azərbaycan adlanan bil,
Ən müqəddəs torpaqdayam.
Bakı şəhəri. 27 mart 2018-ci il.
“Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, AYB və AJB üzvü,
Prezident təqaüdçüsü, Gənclər müfakatçısı
Sarı eşqə Tanrı ağlar,
Bəndə ağlamaz…
Ağlamaz…
Qoca palıd çal başına
Sarı bağlar…
Qara bağlamaz…
Bağlamaz…
Əyilib səcdə edərəm
Getdiyin hər dan üzünə…
Məcnuna qibtə edərəm,
Leylinin həya rübəndi
Yaraşmaz nakam üzümə…
Yandım…
Aman, sarı palıd…
Qoynunda koğuşun varmı?
Bu eşq səmalarla yaşıd…
Eşqdən ölsəm,
Ah, Tanrım, ah,
Bir də doğuluşum varmı?
Cavidanə təbəssüm – Şəfa Vəli
Çəkinmə, gül! O lətif, incə,
nazlı qəhqəhələr
Simaxi-ruhumu öpdükcə
məsti-zevq olurum.
Hüseyn Cavid
1. Ölümlə sevişmək arzusu
İndi özümə yaddır
Dəli hönkürtülərim…
Güzgüdəki qadını
Ölümə sürüklədim…
Dünyada ən dəhşətli,
O çılğın ehtirasın
Yapışmışam əlindən…
Gülürəm…
Xısın-xısın…
Bilirəm
Uçurumun
Ruhuma aclığını…
Şahzadəsi deyiləm
Şirin, məsum nağılın…
Bu gecə sevişməyi
Dadmaq arzusundayam…
Ölümlə sevişməyin
Bircə addımındayam…
Əlim üzülüb tamam
Həyat adlı zalımdan…
Nə yarım, nə də anam
Hali deyil halımdan…
Edam olunur günəş
Ayın xəyanətində…
Ümidlərim can verir
Ölümü öpməyimlə…
Öpülmək istəyirəm
Gecəni səhərəcən…
Sevişmək istəyirəm
Ölümlə…
Ölənəcən…
Bu sonuncu arzunun
Qarşısında dik durdum…
Həzz alan qürurumun
Qucağında uyudum…
2. Mən göy üzü deyiləm…
İçim günahla dolu…
Çölüm günahla dolu…
Qətl edilmiş arzular
Çiynimdə ömür boyu…
Qarışıb hisslərimə
Əbədi yuxu eşqi…
Günah yağır gecəmə…
Günahım yuyur eşqi…
Gözlərim qan çanağı…
Saat gecənin beşi…
Yenə zülmət bağırır…
Ürəyimlə sevişir…
Hardadı bu ayrılıq?
Gəlib döysün sinəmi!
Eşitmirmi, ağlayır
Zorlanan eşq mələyi!
Ah…
Yenə də özüməm
Həm qatil, həm günahkar…
Mən göy üzü deyiləm,
Sevə məni ulduzlar…
Axır dodaqlarımdan
Damcı-damcı kəlmələr:
-Tanrı, keç günahımdan!
Tanrı, qoyma ölməyə!
3. İblis üçün epitafiya
Çiliklənən güzgümü
Gözümə sığdırıram…
Qucaqlayıb özümü
Səhərə aparıram…
Tanrı bağışlayandı…
Bağışladımı məni?
Şeytanı daşlayanda
Alqışladımı məni?
Yoxsa…
Yaranışımdan
Şeytan özüm olmuşam?
Ölümlə yarışanda
Finişə tez çatmışam?
Ağarır damcı-damcı
Üfüqdəki dan yeri…
Doğuşdan betər sancı
Axtarır ölüm yeri…
Can verir ehtirasım
Üzü səhərə doğru …
Ölümlü arzularım
Tək bircə ümid doğur…
Ümidə baş əyirəm…
Dərdə qəbir qazıram…
Qatil ehtirasımı
Ruhumda basdırıram…
Yazıram başdaşına
Ürəyimin qanıyla:
“Ömrümün yaddaşında
Ölüm də eşq sayılar…”
Həya baxışlarımda
Açıram bu səhəri…
Ah…
Narıncı dumanda
Cilvələnir şəhərim…
İblis də mən, mələk də…
İnsanam, insan özüm!
Yaraşır hisslərimə
Cavidanə təbəssüm…
Gəncə
Gülümsə
İçində tufan qopur, üzün hələ gülürsə,
Yaşayırsan deməkdir, yaşayırsan, gülümsə!
Qəlbin alov tutanda, gözündən yaş gəlirsə,
Yaşayırsan deməkdir, yaşayırsan, gülümsə!
Hələ salam verirsə, yanından ötən biri,
Günahsız bir körpənin dodaqları gülürsə,
Bir əlin o birinə daha isti gəlirsə.
Yaşayırsan deməkdir, yaşayırsan, gülümsə!
Ruhun sızıldayırsa yaralı quş görəndə,
İçində bir duanın səsi haray salırsa,
Dilin hələ dönürsə, “Allah, Allah” deməyə,
Yaşayırsan deməkdir, yaşayırsan, gülümsə!
Kim bilir
Alnıma yazılan yazıya bir bax,
Kim bilir daha nə görəcək gözüm?!
Vaxtsız sönən məhəbbətin yasına,
Görəsən çoxmu yaş tökəcək gözüm?!
Üzümdə izini buraxır illər,
Saralır içimdə açılan güllər.
Gün-gündən rəngini itirir tellər,
Deyəsən çuxura düşəcək gözüm!
Düz yollarım döndü oldu çəpəki,
Dağ-dərə önümü kəsib hələ ki.
Çox yüyürdüm çatammadım sənə ki
Elə baxa-baxa öləcək gözüm.
Bir şəklin qalaydı
O ötən günlərdən xatirə kimi,
Nə ola bir şəklin qalaydı məndə.
Qırıq ürəyimə kömək, təsəlli,
Nə ola bir şəklin qalaydı məndə.
Gecdi göz yaşımı töküm o günə,
Günlər yas saxlamır itkin ömrünə.
Mən kölgə oluram yollara yenə,
Nə ola bir şəklin qalaydı məndə.
Bilirəm rəsmin də qəm gətirəcək,
Zilimi udacaq, bəm gətirəcək,
Quruyan gözümə nəm gətirəcək,
Nə ola bir şəklin qalaydı məndə.
Nə ola bir şəklin qalaydı məndə.
İmtahan
Uşaqkən bilməzdim imtahan nədi…
Sadəcə bilirdim qorxurlar ondan.
Məni titrətməzdi sorğu-suallar,
Keçməsəm həyatın sərt sınağından.
Böyüdüm biliyim, təhsilim artdı,
Hətta imtahan da etdilər məni.
Mənə suallar da şirin gəlirdi,
O zaman bilmirdim məhəbbət nədi.
Məhəbbət deyilən nə ağır sınaq,
Cavabsız suallar yaman çətindi.
Keçəmməsəm ümidlərim sınacaq,
Sınan qəlbin ağrısına döz indi.
Bir qız və ya qadın üçün rəqibinin qarşısına çıxmaq qürur və mənliyini, ləyaqətini alçaltmaqdan əlavə, həm də qarşısındakının ondan daha yaxşı olduğunu etiraf etmək demək idi. Qarşımda dayanmış gözəl qıza bu cəhəti yaraşdıra bilmədiyimdən halına acıyırdım. Yəqin ki, onun yerinə olsam, mən heç vaxt bunu etməzdim.
─Deyəcəyiniz sözləri təxmin etdiyim üçün, sizə yalnız bunları deyə biləcəm. Qayınananızla görüşdüyüm günə qədər barənizdə heç nə bilmirdim. Bilsəm, heç vaxt bu münasibətlərə yol verməzdim. Bir qızın xoşbəxtliyini, səadətini əlindən alacaq qədər vicdansız deyiləm. Başqasının bədbəxtliyi, göz yaşları üzərində xoşbəxtliyimi qurmaram heç vaxt. Narahat olmayın, Raufla münasibətlərimizə birdəfəlik son qoyulub.
Qızın həyəcanla dediyi:
─Əslində elə mən də bu barədə danışmaq istəyirdim, –sözlərinə,
─Raufun həyatından bir dəfəlik çıxıb gedirəm. Sizin xoşbəxtliyinizə mane olmayacam, –deyə cavab verdim.
─Siz məni səhv anladınız. Mən…
─Bizim münasibətlərimiz özü bir səhv idi. Mən bu səhvi düzəltdim.
─Rauf sizi həddindən çox sevir. Sizin də onu sevdiyinizə şübhəm yoxdur.
─Raufla aranıza girdiyim üçün, bilməyərəkdən sizdən onun sevgisini oğurladığım üçün son dərəcə üzgünəm. Səmimiliyimə inanın, belə olmasını istəməzdim.
─Rauf…
─Həyatından çıxdığım kimi, sabah axşam şəhəri də tərk edəcəm. Ondan sonra xoşbəxtliyinizə heç nə mane olmayacaq. Bacarırsınızsa, məni bağışlayın.
─Siz mənə danışmağa imkan vermirsiz!
─Buna ehtiyac da yoxdur. Hisslərinizi anlayıram.
─Amma siz bilməlisiniz ki, …
─Rauf sənə əmanət. Onu xoşbəxt et! Xoşbəxt olun! –deyib masadan qalxdım.
Bu sözləri dediyim ana qədər hələ də qəlbimin dərinliklərində Raufla münasibətlərimizin mümkünlüyünə inanırdım. Dilimdən qopan kəlmələri –dediyim son sözlərimi qulaqlarımın eşitdiyi an, artıq münasibətlərimizin qeyri-mümkün olduğunu anladım. Sevdiyim insana xoşbəxtlik arzu edib onu başqasına əmanət etməklə hər şeyə son qoymuşdum.
********
Fərq etməz nə qədər müddətə, vidalaşmaq son dərəcə ağır duyğudur. Ən əvvəl, evinin daş-divarına nəzər salarsan: bu günə qədər bəlkə heç diqqətini çəkməyən əşyalar belə, sənə o qədər doğma və dəyərli görünər ki bir anda. Nə vaxtsa kənara atıb unutduğun, üstünü toz basmış oyuncağın, ad günlərinə hədiyyə edilmiş kiçik suvenirlər, rəflərdəki kitabların, masanın üstündəki yazıb qaraladığın köhnə dəftərin belə sanki dil açıb sənə nələrsə demək istəyirmiş kimi diqqət kəsilərsən. Sevimli ayını belə bağrına basıb “Darıxma mənsiz. Sənin üçün çox darıxacam” deyərsən pıçıltı ilə. Hər kəsə təsəlli verib, hər şeyin yaxşı olacağına özün qarışıq hamını inandırmağa çalışsan da, ilk özün kövrələr, gizlincə göz yaşlarını silərsən ki, arxanca gözləri qalmasın, səndən narahat olmasınlar. Üzündəki təbəssüm həm dodaqlarına, həm də qəlbinə yük olar.
Mənim üçün darıxmamaları üçün bütün günü deyib-gülməyə çalışır, gələcəklə bağlı elə gözəl xəyallar qururdum ki. Anama zarafatla bundan sonra qohum və qonşuların yanında daha çox hörmətli olacağını deyib, kasıb bir ailənin qızının Almaniyada təhsil almasının necə böyük fəxr olduğunu və qürur hissi bəxş etdiyini bilərəkdən vurğulayırdım.
─Həmişəlik getmirəm ki! Gələcəm də.
─Yad ölkədə təkbaşına necə olacaqsan… Dünyanın o başıdır! Yaxın da deyil ki, biş-düş edib tez-tez yanına gələm…
Güldüm:
─Yaxşı ki də yaxın deyil! Yoxsa bir gündən bir babadan qalma həsir zənbili, səbəti doldurub durub gələrdin. Narahat olma, dövlət bizim təhsilimiz üçün bütün vəsaitləri ayırıb. Heç nəyə ehtiyacımız olmayacaq. Yalnız sizin dualarınıza ehtiyacım olacaq.
Anam və nənəm sözlərimdən kövrəldi. Elə mən özüm də kövrəlmişdim. Onların üzündəki kədərli ifadəni gördükcə, hətta fikrimdən vaz keçmək, bu səfərdən imtina etmək istəyirdim.
Qürbət ölkədə bəlkə də ən çox nənəm üçün darıxacaqdım. Nənəmin boynuna sarılıb əllərindən, üzündən öpməkdən doymurdum. Qoxusunu içimə çəkib özümlə aparmaq istəyirdim. Yad yerdə nənəm qədər kim çəkəcəkdi nazımı mənim… Kim səhvlərimi ört-basdır edib, himayə edəcəkdi məni…
Anam məni bağrına basarkən içimdə qəribə bur duyğu yarandı. Sanki ilk dəfə idi içindəki bütün sevgisini hiss etdirirdi. Qolları arasında sıxıb bağrına basır, arada da “Özündən muğayat ol. Bayıra çıxanda əynini qalın gey. Hava qaralanda küçələrdə tək gəzib dolaşma, qürbət diyardır. Fikrin bizim şəhərə getməsin, oraların adamları bir başqa cürdür, bizimkilərə bənzəməzlər” –deyə öyüd və nəsihətlərindən son anda da əl çəkməzdi. Gülümsədim. Anlayanda ki, anamın danlaqlarını, hər səhər deyintisini eşitməyəcəm, indidən qəribsədim.
Təkidlərinə baxmayaraq, anamın və nənəmin hava limanına qədər məni ötürmək istəyinə etiraz etdim. Hava limanları, vağzal məndə hər zaman kövrək hisslər oyadır. Bu məkanların özündə cəmlədiyi ayrılıq, həsrət qoxan duyğusunu bir də əzizlərimin vidası ilə ağırlaşdırmaq istəmirdim. Buna tab gətirməzdim.
Bacım və yoldaşı ilə görüşüb, anamı, nənəmi onlara əmanət etdim. Söz verdilər ki, onları darıxmağa qoymayacaqlar. Heç kəs baş bəlasını əvəz edə bilməsə də, amma bacımın uşaqlarının nənələrinin başını qatacağına əmin idim. Nəvə şirin şeydir, yorulub əldən düşən iki nənənin bəlkə heç məni xatırlamağa belə vaxtları qalmayacaqdı.
Təyyarəyə minik başladı. Trapın pillələri ilə yuxarı qalxdıqca son dəfə imiş kimi ətrafa boylanıb səmaya, geniş aerodroma nəzər saldım. Ayaqlarımın həqiqətən vətən torpağından üzüldüyünü hiss edincə kövrəldim, kirpiklərimdə donub qalmış yaş az keçmədən yanaqlarıma süzüldü. Vətənimin havasını ciyərlərimə çəkdim. Bacardığım qədər daha çox bu havanı içimə çəkmək, ehtiyac duyacağım günlərə ehtiyat saxlamaq istəyirdim. Hər gün onlarla insanın yanından ötüb keçərkən nə danışdıqlarına, səslərinə diqqət etməzdim. İndi isə tanımadığım, lakin mənə yad olmayan bu insanları daha çox eşitmək istəyirdim. Həmyerlilərimin söhbətləri üçün, öz dilimiz üçün nə qədər darıxacağımı bilirdim. Öz vətənindən üz döndərən, qürbət ellərdə öz xoşbəxtliyini tapmağa çalışan insanları heç vaxt anlaya bilməsəm də, tək olmadığımı, mənim kimi öz millətini, dövlətini, dilini sevən yüzlərlə, minlərlə vətənpərvərlərimizin olduğuna əmin idim. Yaşadığımız müvəqqəti ayrılığın əslində dövlətimizə, insanlarımıza faydalı olacağını anlayan kəslərdən biri kimi mən də özümə bununla təskinlik verirdim.
Təyyarənin pəncərəsindən baxıb harada olduğumuzu müəyyən etməyə çalışırdım. Üstündən uçduğumuz tarlalar, çay və dənizlər xəritədə olduğu kimi görünürdü. Bu qədər yüksəklikdə kiçik nöqtəyə bənzəyən tikililəri gördükcə böyük bir qalaktikanın nə qədər kiçik bir zərrəsi olduğumu anlayır, həmçinin özümü Allaha həmişə olduğundan daha yaxın hiss edirdim.
Stüardessa gülümsəyərək:
─Azərbaycan sərhəddini keçdik, –dediyi zaman kövrəldim, sanki canımdan can ayrılırdı. Geridə qoyduğumuz hər mil məni doğma Bakımdan, vətənimdən uzaqlaşdırırdı. Azərbaycan hava yollarına məxsus təyyarədə olduğumu xatırladıqda isə, bu həsrət azalır, hələ də özümü vətəndə hiss edirdim.
Başımı oturacağa söykəyib düşüncələrə dalmışdım. Üzümə tökülən saçlarımı arxaya verdim. Əlim qeyri-ixtiyari qulağıma toxunduğu zaman sırğamın bir tayını itirdiyimin fərqinə vardım. Üzüldüm. Görünür, həyatda nəyisə qazanmaq üçün yola çıxarkən, sənin üçün dəyərli olanları itirmək şərtdir. Mənim üçün son dərəcə dəyərli olan bu qızıl sırğa nənəmin yadigarı idi, on səkkiz yaşım tamam olarkən mənə bağışlamışdı.
Sırğanın tək tayını bir müddət ovcumda tutduqdan sonra onu da itirməmək üçün çantama qoydum. Üzünə baxmaq belə istəmədiyim telefonu çıxardım. Adət etdiyimdəndir bəlkə, mesaj bölməsinə daxil oldum. Yazdığı mesajların heç birini silməmişdim. Təkrar-təkrar oxuduqca daha da kövrəlirdim. Öz-özümə:
─Hisslərin ən güclüsü ayrılıq imiş! Bildim. Təkcə ailəmi, yaxınlarımı deyil, sevdiyim insanı da sənə əmanət edib gedirəm, Vətən! –pıçıldadım…”
Raufun səsini eşidib fikirdən ayıldım. Bir anlıq hisslərə necə qapılmışdımsa, kafedə olduğumu, onunla üzbəüz oturduğumu belə unutmuşdum.
─Afət! Dinləyirsən məni?
Bir zamanlar sevgisinə alışıb həsrətiylə gecələri sabah etdiyim insana laqeydliklə astadan:
─Mümkünsə, birbaşa mətləbə keç, –dedim.
Rauf nəzərlərini üzümdən çəkmədən əlimi tutdu:
─Sənə deyiləsi o qədər sözüm var ki! Yeddi ildə ürəyimdə yığılıb qalmış sözləri bir neçə kəlmə ilə ifadə edə bilməyəcəm…
─O zaman demək istədiklərini qısa və aydın ifadə et. Vaxtımı alma!
─Bu yeddi il ərzində səni xatırlamadığım, səni düşünmədiyim gün olmadı. Sənsiz yaşanan bu illər ərzində anladım ki, mənim xoşbəxtliyim sənin yanındadır. Səni bir daha itirə bilmərəm, Afət! Gəl, unudaq hər şeyi, sanki arada bu yeddi il olmamış kimi münasibətlərimizi yenidən, qaldığı yerdən davam etdirək.
İllər sonra sevdiyim insanın gözlərinə baxdım. Sevgi ilə dolu gözlərinin səmimiliyinə inanmaq istəsəm də, yaşadıqlarım mənə dərs olmuşdu. Bir daha peşmançılıq hissi keçirməmək üçün bir daha insanların səmimiyyətinə inanmayacağıma and içmişdim.
İstehza ilə güldüm:
─Qaldığı yerdən? Mənə boş ümidlər verib xoşbəxt gələcəyi vəd etdiyin, yoxsa sonuncu görüşdə bütün həqiqətləri etiraf etdiyin yerdən?
─Bir-birimizin əlini buraxmayacağımız, ömrümüzün sonuna qədər bərabər olmağa and içdiyimiz yerdən. Mən sənə verdiyim vədi unutmadım. Səni hələ də sevirəm. Bilirəm ki, sən də məni sevirsən. Bir-birimizi incitməyin mənası yoxdur.
─Bu mümkün deyil!
Əlimdən tutdu, ovcunda sıxdı:
─Niyə, axı, başımın bəlası? Öz əlimizdə deyilmi? Xoşbəxt olmağa gecikmişik, illərin ayrılığından sonra yenidən səadətimizə qovuşmaq haqqımızdır.
Raufun səsindəki səmimiyyətə illər əvvəl olduğu kimi inanmaq istədim yenidən. İllərlə eşitmək istədiyim sözləri həsrətinə dözə bilmədiyim insanın dilindən eşidirdim. Ayağa qalxmaq, boynuna sarılmaq, səsim yetəcək qədər hündürdən onu sevdiyimi söyləmək istəyirdim. Bir anlıq xəyal belə qurmuşdum ki…
Telefon zəngi. Raufa zəng gəlirdi. Masanın üstündəki telefonun ekranına görüşdüyüm həmin qızla boynunu qucaqlayan özü kimi gözəl balaca bir qız uşağının rəsmi və “Günəşim” adı çıxdı. Diqqətlə üzünə baxır, zəngə cavab verib-verməyəcəyini bilmək istəyirdim.
Rauf üzr istəyib masadan qalxmadan, nəzərlərini üzümdən ayırmadan, gözlərimin içinə baxıb gülümsəyərək zəngə cavab verdi:
─Ay caan!… Bir az işlərim var, yubanacam, məni gözləməyin… İşlərimi yoluna qoyub gələcəm… Yox, canım, narahat olma, hər şey yaxşıdır… Nə? Nə deyir? Dəstəyi ver ona görüm… Mələyim mənim! Caaaan! Dilinə qurban!.. Nə alım? Yaxşı, gözəl qızım, gələndə alacam.
Heç vaxt onu belə xoşbəxt görməmişdim. Qızcığazın ətrafa yayılan səsi üzündəki bütün ciddiliyi, gərginliyi aradan qaldırdı, parlayan gözlərində sevinc əks olundu. Hətta səsi belə dəyişdi.
Bir daha özümü alçalmış, təhqir olunmuş hiss edirdim. Bir az əvvəl mənə sevgisini etiraf edən insan mənimlə üzbəüz oturub qarşı tərəflə necə bu qədər sərbəst və rahat danışa, xoşluq edə bilirdi?! Həyasızlığın son həddi idi! Raufun gözlərimin içinə baxaraq utanmadan, çəkinmədən söylədiyi yalanları daha artıq dinləmək istəməyib ayağa qalxdım. Bura gəlib oturduğuma, onu dinlədiyimə, az qala səmimiyyətinə inanıb həyata yenidən başlamaq üçün hər ikimizə şans vermək istəyimə peşman oldum yenidən. Nə yaxşı ki bu zəng vaxtında gəldi! Gözlərim açıldı. Allahıma qurban olum, həmişə zamanında məni agah edir.
Təhqir olunmuş hisslərim yenidən tüğyan etdi. “Başımın bəlası” adlandırdığı qızın xoşbəxt olmağa haqqı yox idi. Bu haqq “Günəşim”kimi adını qeyd etdiyi həmin qadının, xoşbəxt həyat yoldaşı və xoşbəxt ananın haqqı idi, mənim yox! Bir qadının səadətini, bir mələküzlü körpənin ata sevgisini oğurlaya bilməzdim!
Hisslərimə, göz yaşlarıma hakim olmalı idim. Çantamı əlimə alıb bir neçə addım atmışdım ki, qarşıma keçdi. Çantamı əlimdən alıb oturacağın üstünə atdı. Qolumdan yapışıb geri çəkdi məni. Başını tərpətməklə narazı olduğunu və mənə keçib oturmağı işarə etdi. Qolumu buraxmadan tələsik söhbəti bitirməyə çalışdı:
─Yaxşı, canım, dovşan da alacam, barni də… Ananı incitmə, sözünə qulaq as! Get yat! Yat ki tez böyüyəsən… Mən də öpdüm, mələyim.
Çiyinlərimdən tutub:
─Hara gedirsən?
Var gücümlə əlini itələyib:
─Getməli olduğum yerə,–deyə cavab verdim.
Rauf gözlərimin içinə baxaraq səsini yüksəltdi:
─Heç yerə getmirsən! Keç, otur! Söhbətimiz bitməyib hələ!
Mənə təzyiq göstərən, masaya oturtmağa məcbur edən insana nifrət edirdim artıq. Təəssüf hissi ilə başımı buladım:
─Görürəm, heç dəyişilməmisən! Elə həmin Raufsan! Əksinə, daha üzlü, daha həyasız olmusan! Sən necə insansan?!
Əsəbi halda bir qədər də səsini yüksəltdi:
─Afət! Bəlkə susub mənə də danışmağa imkan verəsən!
Hər kəsi unudub qeyri-ixtiyari mən də səsimi yüksəltdim:
─Nə deyəcəksən? Deyiləcək söz qaldı ki?!
Biləyimdən tutub məni saxlamağa çalışırdı:
─Bəlkə sənin mənə deyəcək heç bir sözün yoxdur, amma mənim sənə deyiləcək çox sözüm var…
─Yox! Sənin söz deməyə belə haqqın yoxdur! Narahat olma, mən hər şeyi çox gözəl anladım. Axşam-axşam bu sevgi etirafları ilə nə əldə etməyi düşünürdün? Məni nə hesab edirsən?! Yanlış tanımısan məni! Sənin düşündüyün biri deyiləm! Ayıb olsun sənə!
Əsəbi halda əlinin içini alnına vurdu:
─İlahi! Bir anın içində sən nələr-nələr düşündün! Səncə, mən sənin barəndə elə düşünə bilərəm? Söhbət mənim sevdiyim qızdan gedir e. Görürəm, sən də məni yanlış tanımısan!
─Nə qədər utanmaz, şərəfsiz birisən sən! Heyf, çox heyf! Necə vardın, elə də qalmısan! İnsanlara, qadınlara dəyər verməyi heç vaxt öyrənmədin!
Rauf bir az da əsəbləşdi:
─Cəfəngiyyat danışma! Sözlərinə, ifadələrinə diqqət et! Təhqirlərini xanımlığına və sənə olan sevgimə keçirəm bu dəfə. Amma… unutma, səbrimin də bir həddi var!
─Sən daha betərlərinə layiqsən!
Daha da hiddətləndi:
─Afət!!!
─Nə yaxşı ki bu zəng gəldi! Öz gözlərimlə görüb, öz qulaqlarımla eşitdim hər şeyi! Mən bir yana, səni sevən, inanan qadına hörmət etmirsən, heç olmasa, o gülüzlü körpəndən utan!
Çöhrəsindəki gərgin ifadə birdən yox oldu. Həmişə olduğu kimi sevgi dolu baxışları ilə gözlərimin içinə baxaraq gülümsədi. Gözlədiyimin əksinə olaraq, sözlərim onda tamamilə fərqli duyğular oyatmışdı. Son kəlmələrimlə ona təsir edəcəyimi, bəlkə içindəki vicdan hissini oyadacağımı düşünsəm də, sözlərim təsirsiz qalmışdı. Gülə -gülə soruşdu:
─Öz gözlərinlə, öz qulaqlarınla nəyi görüb, nəyi eşitdin, maraqlıdır…
Üzündəki təbəssümü daha da məni qıcıqlandırır, hövsələdən çıxarırdı. Əsəblərimə hakim deyildim:
─Öz əməllərindən xəcalət çəkmək əvəzinə, hələ bir gülürsən də?!
Çiyinlərimi qucaqlayıb saçlarıma toxundu. Səsində yumşaqlıq hiss olundu:
─Həmişəki kimi yanlış düşüncələr, yanlış qərarlar! Yanlış nəticələr çıxarmağa tələsirsən ömür boyu. –Səsini bir qədər yüksəltsə də, indi bu səsdə mülayimlik, nəvaziş, bir az da məzəmmət duyulurdu, –Sən nə vaxt səbrli olmağı, qarşı tərəfi dinləməyi öyrənəcəksən?!
Əsəbimdən, həyəcandan bütün bədənim əsirdi:
─Toxunma mənə , əclaf!
Əlim havada qaldı. Rauf biləyimdən sıxıb başını yellədi:
─Bir daha buna cəsarət etmə! Xanımlığına hörmət edib keçirəm.
─Yoxsa, nə?
─Heç vaxt heç bir qadına əl qaldırmamışam, sevdiyim insana qarşı heç etmərəm! Amma… heç kəs məni kobud olmağa da vadar etməsin.
Qarşımdakı zabitin əsəbləşib hövsələdən çıxdığını gördükcə, bilərəkdən-bilməyərəkdən onu daha da qıcıqlandırdım öz sözlərimlə:
─Səndən hər şey gözləmək olar!
─Dogru dedin!–deyib qəfil belimi qucaqlayıb məni özünə sıxdı, gözləmədiyim halda dodaqlarımdan öpdü.
Nə qədər dartınsam da, xeyri yox idi. Güclü qollarından xilas ola bilmirdim. Qəzəbli pələng kimi onu parçalamağa hazır idim:
─Sənə nifrət edirəm!
Kefini pozmadan:
─Dəli kimi sevirsən! –deyib gülümsədi. –Dəyişməmisən! Həmin Afətsən! Dilin zəhər kimi acı olmasa sən əqrəb olmazsan ki! Başımın bəlası, etiraf et ki, hələ də məni sevirsən!
Gəldiyimə peşman etmişdi məni. Əlindən xilas ola bilməyəcəyimi anlayırdım:
─Dəlisən sən!
─Aha, dərdindən dəliyəm. Əminəm ki, bu öpüşdən sonra daha heç vaxt məni unuda bilməyəcəksən!
Nə vaxtsa ona vurduğum, yoxsa bu gün vurmaq istədiyim şillənin əvəzini belə çıxmaq istəmişdi, görünür. Əsəb və qəhər məni boğurdu:
─Allah bəlanı versin!
Gülə -gülə:
─Allah bəlamı verib…Qarşıma səni çıxarıb,–dedi, –Günahlarımın cəzasısan! Həm bu dünyada, həm o biri dünyada səninlə bərabər əməllərimin cəzasını çəkməyə hazıram.
Təslim olmaq istəməyən pələng kimi ona müqavimət göstərir, açıq-aşkar çıxıb getmək istədiyimi nümayiş etdirirdim. Yenidən üzünün ifadəsi sərtləşdi. Qolumdan tutub məni masa arxasına oturmağa məcbur etdi:
─Otur!
Etiraf edim ki, üzündən oxunan ciddi və sərt ifadəni gördükcə qəlbimin dərinliklərində ondan artıq çəkinməyə başlayırdım. Daha heç nə deyə bilmədim. Qarşısında xanım olduğunu unutmuşdu, deyəsən. Sanki öz əsgəri ilə rəftar edirdi. Zabitlərin hamısı kobud olurmuş, doğru deyirlər.
Masa arxasına keçib mənimlə üzbəüz oturdu. Şəhadət barmağını qaldırdı:
─Cəmi bircə dəqiqə!Bircə dəqiqə səbrli ol və dinlə! Sonra istəsən gedərsən, səni saxlamayacam.
İradəsinə təslim oldum. Üzümdən nəzərlərini çəkmədən barmağını masanın üstündəki telefonun ekranına toxundurdu. Ekranda yenə həmin şəkil və ad göründü. Telefonun səsini açdı.
İncə bir qadın səsi eşidildi:
─Alo…
─Bayaq əlim toxundu, istəmədən çıxış verdi. Səninlə də sağollaşa bilmədim.
─Eybi yox, canım. Narahat olma.
─Leyla yatdı?
─Rauf dayım mənə dovşan alacaq deyə-deyə qucağımda mürgülədi. Elə indi çarpayısına qoydum. Danışmaq istəyirsən?
─Yox, canım, oyatma, qoy yatsın… Mən əvəzdən mələyimi öp.
─Baş üstə.
─Şəms, yoldaşın yaxındadırsa, zəhmət olmasa, telefonu ona ver…
─Gözlə… Canım, Raufdur, sənə sözü var, gör nə deyir.
Telefondan kişi səsi eşidildi.
─Alo.
─Axşamın xeyir, Ziya… Necəsən, qardaş?
─Şükür. Bir az var işdən gəlmişəm.
─Tapşırdığını almışam, maşındadır.
─Çox sağ ol, Rauf! Neynirsən? Haradasan indi? Dur, gəl bizə. Şəms də, Leyla da bütün günü yolunu gözləyib.
─Yox, qardaş, indi gələ bilmərəm. Bir az işlərim var, yubanacam. Evə gedəndə yolüstü sizə dəyib verərəm.
─Şəmsə gələcəcəyini demisən, o da sənin üçün aşa, şirniyyata qədər hazırlayıb. Gəlməsən, bax, inciyəcək.
─Şəmsin hazırladığı plovdan, şirniyyatdan imtina etməzdim, amma tək deyiləm… Üzrlü bilsin.
─Hm… Şəms deyir tanışını da götürüb gəlsin.
─İnşallah, gələn dəfə.
─Yaxşı, qardaş. Allah işlərini avand etsin. Nə? Nə vəziyyət? Şəms soruşur ki, vəziyyət necədir?
Rauf üzümə baxıb gülümsədi:
─Gələrəm, söhbət edərik.
─Yaxşı.
─Oldu, qardaş. Sağol.
Araya sükut çökdü. Susurdum. Nə deyəcəyimi bilmirdim. Nə qədər çox düşünürdümsə, bir o qədər fikirlərim qarışırdı. Heç bir söz demədən gözlərimin içinə baxaraq soyumuş qəhvədən bir neçə qurtum içdi.
─Niyə susdun? Tələsik nəticələr çıxarmağına səbəb öz gözlərinlə görüb, qulaqlarınla eşitməyin deyildimi? Bəs indi, gözlərin, qulaqların çıxardığın yanlış nəticələri necə təkzib edəcək?
─…
Araya çökmüş sükutu yenə də özü pozdu:
─Mən evli deyiləm. Heç vaxt da evli olmadım. Yeddi ildir ki, subay zabit həyatı yaşamağa davam edirəm.
Nəzərlərim masanın üstündəki telefonun ekranında ilişib qalmışdı. Öz-özümə:
─“Bəlkə yanılıram, bəlkə bu başqa qızdır, o deyil,”–düşünürdüm. Gözəlliyinə həsəd duyduğum, Raufa qısqandığım qızın üzünü hələ də xatırlayırdım. O idi, özü idi. Telefonun ekranında da, anasının mənə göstərdiyi şəkildə də eyni qız idi –universitetin bufetində mənimlə üzbəüz oturub söhbət edən həmin qız…
Rauf sanki fikirlərimi oxuyurdu:
─Bilirəm nə düşünürsən, –deyib telefonu əlinə aldı. Günəş adlandırdığı həmin qızın yoldaşı və qızı ilə olan başqa bir şəklini ekran boyu böyüdüb mənə uzatdı, –Özüdür. Şəmsdir. Mənim uğruna canımı belə verməyə hazır olduğum həmin qızdır. Uşaqlıqdan hamı onu əzizləyib “Günəş” çağırır. Bu isə onun həyat yoldaşı Ziyadır. Bu da onların qızı –mənim beş yaşlı mələyim Leyla…
Raufun səmimiliyin qarşısında deməyə söz tapmırdım.
─Bu illər ərzində düşünməyə, baş verənləri dəfələrlə təhlil etməyə o qədər zamanım olub ki… Əslində sənin hisslərini də gözəl anlayıram. Sən doğru hesab etdiyini etdin. Özünə hörmət edən hər bir vicdanlı qız məhz sənin kimi hərəkət edərdi… Amma… Sən, axı, məni az-çox tanıyırdın! Qəlbin səni sevdiyimi, sənə yalan demədiyimi hiss etməli idi! Səmimiyyətimə inanmalı idin. Məni dinləyə bilərdin! Dinləmək istəmədin…
─Bir insanı tanımaq üçün bəzən bir ömür belə yetməz!
Rauf sözlərimlə razılaşmadı:
─Doğru deyil! İnsanları tanımağı bacarmayanların uydurmasıdır! Mən sənə inandığım qədər, mənə inana, güvənə bilərdin. Ayrılmağımızın səbəbkarı sən oldun! Tərsliyin, inadkarlığın oldu. Mənə güvənməməyin oldu.
─Mən biləndə ki…
─Hər şeydən xəbərim var. Anamla görüşdüyünüzdən, aranızdakı söhbətdən xəbərim olmamışdı. Mənə hər şeyi Şəms danışdı. Sonra da anam etiraf etdi.
Yenidən araya sükut çökdü.
Dalğın görünürdü. Arabir üzümə gülümsəyir, sonra yenə fikrə gedirdi. Raufun diqqəti məndə, mənim isə diqqətim pəncərədən üzüaşağı süzülən yağış damcılarında idi.
─Sən çıxıb getdikdən sonra səni unutmağa çalışdım. Qarşıma çıxan hər kəsdə səni görürdüm. Anladım ki, səndən başqa heç kəsdə öz xoşbəxtliyimi tapa bilməyəcəm. Bəlkə bir gün qarşıma yenidən çıxarsan deyə, dəfələrlə dəniz kənarına endim. Səni görmək ümidi ilə səhər-axşam İçəri şəhərdə tək-tənha nə qədər gəzib dolandım. Öz istəyimlə təyinatımı alıb Bakıdan getdim. Geri qayıtdığım gün yenə də ayaqlarım məni çəkib dəniz kənarına gətirdi. Səni görmək ümidi ilə gəzib dolaşırdım. İçimdə bir səs səni görəcəyimi söyləyirdi mənə. Hissiyyatım məni yanıltmadı. Qarşıma çıxdın o gün. Yenicə ayaq açan körpənin əlindən tutub gəzdirirdin. Aralıdan xeyli sizi izlədim. Ailə qurduğunu, xoşbəxt bir ana olduğunu düşünüb, daha həyatında mənə yer olmadığını anlayınca üzgün halda oradan uzaqlaşdım.
─Bacımın oğludur, –sakitcə bildirdim.
Gülümsədi:
─Mən də sənin kimi yanlış nəticə çıxarmağa tələsdim.
Özlüyümdə:
─Bəs necə oldu ki, evli olmadığımı öyrəndin?–düşünüb ona sual vermək istəyirdim ki, məni qabaqladı:
─Başqa bir yerə təyinat almaq fikrində idim. Hətta ərizəmi belə yazmışdım, təkcə nazirliyə aparmaq qalırdı. Şəms zəng edib həyacanla təcili görüşmək istədiyini bildirəndə ağlımdan min fikir keçdi, Leylaya nəsə olduğunu düşündüm, tələsik özümü onlara necə çatdırdığımı belə xatırlamıram. Qapıdan içəri girən kimi Şəms elə Ziyanın yanında boynuma sarılıb, üzümdən öpdü. Sevincək “Afət ailəli deyil. Həyatında heç kəs yoxdur. Tanış birindən barəsində hər şeyi dəqiq öyrənmişəm. Bu dəfə də şansını əlindən qaçırsan, daha bəxtinə küs!” dedi. –Güldü. –Şəms mənim mələyimdir! Günəşimdir! Onun qədər məni anlayan, mənə dəstək olan ikinci bir insan yoxdur! O qızın etdiyini bəlkə heç kəs etməzdi ki, o, etdi. O, olmasaydı, bu gün səninlə belə üzbəüz otura bilməyəcəkdik. Başqa biri olsa, qəlbində mənə qarşı kin saxlardı.
─…
Qısa bir zaman ərzində Rauf fikrindən, ürəyindən keçənlərin hamısını bölüşmək istəyirdi sanki:
─Şəhərdə olmadığım həmin ərəfədə anamgilin onlara elçi getdiyinə, razılığım olmadan barmağına üzük taxdıqlarına görə qızın qarşısında özümü günahkar bilirdim. Vicdan əzabı çəkirdim. Bir qız üçün nişanın pozulmasının nə qədər ağır olduğunu, nə kimi söz-söhbətlərə səbəb ola biləcəyini bildiyim üçün, canımdan çox sevdiyim insanı üzmək istəmirdim. Elin qınağından çəkindiyim üçün, ailələrimizin yaxın olduğu üçün deyil, onun dillərə düşməsini istəmədiyim üçün heç cür söz aça, sənə olan hisslərimi etiraf edə bilmirdim. Bir də nəzərə al ki, onun atası nəinki atamın ən yaxın dostudur, həm də mənim üçün ata əvəzidir. Mənim hətta deməyə belə cəsarət etmədiyimi, Şəms etdi. Bu söhbətin nə qədər çətin və ağır olduğunu təsəvvür et. Bilirsən, o nə etdi? Öz hisslərimi, başqa birisini sevdiyimi etiraf edəndə, məni çox sakit və anlayışla qarşıladı. “Heç bir qız səni mənim əlimdən ala, məni sənin ürəyindən çıxara bilməz onsuzda!”, –deyib boynuma sarıldı. Gözləri dolmuşdu. Heç vaxt ürəyini sındırmaq istəmədiyim qızın gözündəki yaşı görüncə özüm də kövrəlmişdim. “Sən sevginə sahib çıx! Narahat olma, mən atamla danışıb hər şeyi yoluna qoyaram. Heç kəs də bu nişanın sən tərəfdən pozulduğunu bilməz. Qoy bu bizim sirrimiz olsun” –deyib məndən söz aldı ki, sevdiyim qızı yarıyolda buraxmayacam, xoşbəxt edəcəm.
Nə gizlədim, Raufu dinlədikcə, Şəms barəsində necə gözəl sözlər dediyini eşitdikcə, ona nə qədər dəyər verdiyini gördükcə, ona acığım tuturdu. Qısqanırdım… Qız öz sözlərində haqlı idi. Hətta mənə olan sevgisi belə onu Raufun qəlbindən çıxara bilməmişdi. Düşündükcə anlayırdım və özümə etiraf edirdim ki, mən heç vaxt Şəmsin fədakarlığını edə bilməzdim. Onun kimi olmağı bacarmazdım. Yəqin elə bu fərqimizə görə də, Rauf onu həmişə özünə ən yaxın biləcəkdi. Heç bir kəs, hətta mən belə Şəmsin yerini tuta bilməzdim Raufun qəlbində.
Rauf gözlərini məndən çəkmirdi. Əlimi ovcunda sıxıb dodaqlarına yaxınlaşdırdı:
─Demişdim axı, bütün yollar Romaya apardığı kimi, hara getsən, əlimdən hara qaçsan da, onsuz da gec, ya tez bir gün səni mütləq nikah masasına oturdacam. –İllər əvvəl cibində gizlətdiyi həmin üzük qabını açıb masanın üstünə qoydu, –Təklifim hələ də qüvvədədir. Qarşında oturmuş bu zabitlə bütün həyatını hərbi nizamnaməyə uyğun yaşamağa razısan? Düşünmək, fikrindən vaz keçmək üçün xeyli vaxtın olub. Nə deyirsən?
Hava sakitləşmişdi. Bayaqkı havaya bənzəmirdi heç. Narın yağan yağış da sanki bu axşam başqa idi. Dənizdən əsən xəfif yel də təlatümlər qopartmaq fikrində deyildi. Lakin noyabr soyuğu hələ də canımı üşüdürdü. Bu sakit və soyuq payız axşamının sonuncu olmayacağına, qarşıda neçə belə payız aylarını yola salıb, neçə yazı, baharı qarşılayacağımıza isə əmin idim.
EPİLOQ
Dəniz… Təlatümlü, hərdən də çox sakit, mehriban dəniz… Gözəlliyindən zövq almaq, qoxusunu içinə çəkmək, bəzən də mənim kimi birilərinin öz qəlbindəkiləri bölüşmək üçün getdiyi tək ünvan… Özündə nə əmanətlər, nə sirlər saxladı bu günə qədər. Müdrik bir qocaya bənzədirəm onu. Hər kəsi dinlər, heç kəsə sirrini verməz. Pıçıldayan ləpələri, şahə qalxan dalğaları ilə bəzən səninlə söhbət etmək istər. Onun biz insanlara deyiləcək o qədər sözləri var ki! Sadəcə onu dinləməyi bacarmaq lazımdır. Diqqətli olsan, nə demək istədiyini, şübhəsiz ki, anlaya bilərsən. Nələr görmədi, nələrə şahid olmadı o. Dünyanın, zamanın gərdişləri gözü qabağında olub keçdi.
Dəniz… Sevgisinə qovuşa bilməyən aşiqə də bənzədirəm onu. Üfiq xəttində sanki qovuşduqlarını zənn etsən də, heç vaxt qovuşmazlar. Bəlkə də, elə buna görə bütün aşiqlər ona pənah aparır. Axı, o da tənhadır. Gündüzlər necə olsa, vaxtı keçir. Bəzən birilərini müşahidə edir, birilərini dinləyir, başqa birisinə pıçıldayaraq nəsə demək istəyir, arada da yaşlı insanlar kimi bir neçə saniyəliyə mürgü də vura bilir. Gecələr isə, insanların əl-ayağı dənizkənarından yığışdıqdan sonra heç vaxt qovuşa bilməyəcəyi Səmanı səslər, gah öz sevgisindən söz salar, gah da yorğun –yorğun şikayətlənər.
Fəsildən asılı olmayaraq, hər gün dəniz kənarında gəzişmək adət halını aldığından yolumu mütləq burdan salardım. Seyrinə dalar, səsini dinlərdim. İçimə çəkdiyim ətri, qoxusu ruhuma təravət, təzəlik bəxş edərdi.
─Dəniz! –deyə həyəcanla çığırdım.
Dəniz kimi mavi gözləri, günəş kimi qızılı saçları olan, hər dəfə əlimdən dartınıb qaçan bu dəcəl və şıltaq qız mənim Dənizimdir. Tanışlığımıza səbəb, sevgimizə şahid olan dənizimizin şərəfinə onu belə adlandırmışıq. Axı, bir ömür sevəcəyim insanla görüşməyimə səbəb o idi. Sevgimizin, yaşadığımız acıların şahidi olduğu kimi, xoş günlərimizin də şahidi edə bilmişdik onu.
Bir zamanlar tənhalığımı bölüşdüyüm, sirlərimə ortaq etdiyim dənizdən öz əmanətlərimi geri almışdım. İllərlə arxasıyca göz yaşı axıtdığım həmin zabit bir daha heç vaxt əlimi buraxmayacağına əmin olduğum həyat yoldaşım idi artıq. Xoşbəxt ailəmiz, dəniz kimi mavi gözlü Dəniz qızımız vardı. Bir neçə aydan sonra doğulacaq körpəmizə də ad seçmişdim. Raufa hələ deməsəm də, doğulacaq qızımın adını xoşbəxtliyimizə səbəbkar olan Günəşimizin şərəfinə Şəms qoymağı düşünürdüm.
Bəli, bəli, bir zamanlar gözəlliyinə həsəd apardığım, Raufa qısqandığım həmin qız, indi mənim –ömründə heç bir rəfiqəsi olmayan Afətin ən yaxın rəfiqəsi idi. Bütün sirlərimi onunla bölüşür, hər işdə onunla məsləhətləşirdim. Raufun məndən daha çox dəyər verib, qəlbində ona xüsusi yer ayırdığını düşünüb, sevgisini məndən oğurlayacağını zənn etdiyim qız, indi qəlbimdə özünə elə yer etmişdi ki, Rauf özü də mehribançılığımızı qısqanmağa başlamışdı.
Rauf haqqında bilmədiyim çox həqiqətləri Şəms mənə danışdı. Anası ilə görüşməyimizi də, ölkəni tərk edəcəyimi də Raufa Şəms xəbər veribmiş. Arxamca aeroporta gəlib məni dayandırmaq, yarı yoldan qaytarmaq üçün hərbi hissəni iznsiz tərk edən zabitin məsuliyyətə cəlb olunmasına onun qədər həyəcan keçirən, üzülən, göz yaşı axıdan ikinci insan olmamışdı bəlkə. Raufu məsuliyyətə cəlb edilməkdən, az qala həbsxanaya düşməkdən xilas edən də elə Şəmsin atası olmuşdu.
Raufla ailəsi arasında uzun illər davam edən gərgin, incik münasibətlərə də son qoya bilmişdim. Atası məni doğma qızı kimi sevir, övladlarından ayırmırdı. Anasına gəldikdə isə, evdə onun qədər qayğıma qalan, nazımı çəkən yox idi. Onun timsalında bir ana qazanmışdım özümə. Valideynlərimin yoxluğunu heç vaxt hiss etdirməzdilər mənə. Rauf işdən gec gələndə, ya da aramızda kiçik söz-söhbət olanda oğlunu tənbeh edər, həmişə də mənim tərəfimi saxlardı. Məni hər zaman himayə edən, qoruyan nənəmi də Dənizimin nənəsində tapa bilmişdim.
Anam demişkən, təyyarədə bir tayını itirdiyimi zənn etdiyim həmin sırğaları anamdan, nənəmdən bir xatirə kimi saxlayıram, qulağımdan çıxarmıram. Sən demə, qapı ağzında vidalaşarkən, sırğa qulağımdan açılıb anamın çiyninə saldığı şalına ilişibmiş. Təhsil aldığım müddət ərzində anam hər dəfə mənim üçün darıxanda onu ovcuna alar, sanki məni əzizləyirmiş kimi əzizlərdi. Mənim üçün son dərəcə dəyərli olan bu sırğaları mən də on səkkiz yaşı tamam olanda qızım Dənizə hədiyyə edəcəm.
─Ana! Bax! –Qızım əlində tutduğu zanbaqla qarşıma qaçdı.–Gör, nə gözəldir!
─Hə, canım, gözəldir. Sənin kimi gözəldir, –deyib qızımın mənə uzatdığı çəhrayı zanbağı əlindən alıb üzündən öpdüm.
─Atamın əlində yenə zanbaq var, –deyə qızım yenidən əlimdən dartınıb bir qədər aralıda dayanmış atasına tərəf qaçdı.
Rauf boynuna sarılan qızımızı qucağına alıb mənə yaxınlaşdı. Əlindəki zanbaq dəstəsini mənə uzadıb çiyinlərimi qucaqladı. Ata-balanın üzümə toxunan isti nəfəsi, əllərinin hərarəti, yanaqlarımdakı öpüşləri bir qadının, bir ananın xoşbəxtliyinin ifadə olunmayacaq sözsüz kəlmələri idi.
Hə, bir də sevgimizin şahidinə, elçisinə çevrilən bu zanbaqlar…
SON
İLAHƏ İMANOVA
BAKI, 30 aprel -27 may, 2017 –ci il
On gündən çox olardı ki, qarşıdakı binanın beşinci mətəbəsində- üzbəüz mənzildə qəribə hadisələr baş verirdi. Hər gün eyni saatda baş verən bu hadisə getdikcə onun marağını daha çox cəlb edirdi. Axşam saat on bir olan kimi pəncərədə bir qadın rəqs etməyə başlayır və bu oyun düz bir saat çəkirdi. Binalar bir- birinə çox yaxın olduğundan bu hadisəni aydınca görmək olurdu. Iki binanın arasından sadəcə bir yol keçirdi. Qaranlıq şəhərin üzərinə çökən kimi, evə tələsirdi. Bu rəqsin nə qədər davam edəcəyini bilmirdi, lakin bu hadisə indi onun həyatının ayrılmaz bir parçasına çevrilmişdi.
Ürək həkimi olan Vidadi otuz beş yaşında , subay bir kişiydi. Demək olar ki, bu günə qədər həyatında heç bir qadın olmamışdı. Daha doğrusu qadınlara ayıracaq zamanı yoxdu. Öncə təhsil, sonra işləmək və başarılı olmaq onu bəzi şeylərdən məhrum etmişdi. Ölkədə kifayət qədər tanınan, qazanan bir həkim olmasına baxmayaraq, son zamanlar içində bir boşluq hiss etmişdi. Elə qarşı binanın pəncərəsindəki qadın da bu zamanlarda rəqs etməyə başlamışdı. Gecə olanda beyninə suallar hücum edir, bu qəribə hadisəni anlmağa çalışrdı. Bu küçəyə bir ay olardı köçəli, ona görə də heç kimi tanımırdı. Ilk iyrimi gündə hər şey qaydasında idi, heç o pəncərəyə fikir də verəməmişdi. Lakin on gün bundan öncə pəncərədə siqaret çəkərkən bir qadının qəribə hərəkətlər elədiyini gördü. Ilk öncə nə baş verdiyini anlamadı, ancaq aradan xeyli vaxt keçəndən sonra qadının rəqs etdiyini anladı. Bu gün düz on gün olurdu. On gündür ki, hər gecə rəqs edən qadın onun ağlını əmməlicə başından almışdı. Pəncərədən göründüyü qədər qadın gəncdi. Onun bədən cizgiləri belə düşünməyə əsas verdirdi.
Bu gün on birinci gündür. Daha səbr edə bilmir. Bir az da gözləsə həqiqətən ağlını itirəcək. Nə olur, qoy olsu- deyə düşünür. Bu gecə saat on birə yaxınlaşanda gedib qadının qapısını döyəcəkdi. Yəqin ki, qadın onu öldürməzdi, bunun üçün. Ancaq bu rəqsin sirrini öyrənməsə öləcəkdi. Vaxt getmirdi, deyəsən, saatın əqrəblərini hansısa sehirli bir qüvvə tutub saxlayır, bu görüşü əngəlləmək istəyirdi. Yox, heç nə ona mane ola bilməyəcəkdi. Bu gecə o qadının sirrini öyrənməliydi. Vaxt gəlib düzələnə qədər düz bir paket siqaret çəkdi. Nəhayət ki, on birə on dəqiqə qalırdı. Pencəyini geyib qapıdan çıxdı. Pilləkənləri düşərkən qılçalarının titrədiyini hiss etsə də, yolundan dönmədi. Hər ehtimala qarşı əmilyyatlarda istifadə etdiyi kəsici alətlərdən birini pencəyinin cibində gizlətmişdi. Qarşıdakı binaya daxil olub, pilləkənləri yuxarı qalxarkən sadəcə ayaqları deyil, bütün bədəni əsirdi. Bu qadın əri vəya sevgilisi ilə yaşasa, onlara nə deyəcəkdi, yox tək yaşasaydı, gecə vaxtı yalnız bir qadının evinə hansı adla gedirdi. Sualları bir təhər beynindən qovub qapıya yaxınlaşdı. Sakitcə qapının zəngini sıxdı. Bir neçə dəqiqə gözləməli oldu. Bu dəqiqələrin necə keçdiyini sözlərlə demək çox çətindi. Ürəyi elə döyünürdü ki, bir an damarlarındakı qadının burnundan, qulaqlarından axacağından qorxdu. Ürək həkimi indi öz ürəyinə nəzarət edə bilmirdi. Və nəhayət ki, ayaq səslərini eşitməyə başladı. Bir neçə saniyə sonra isə qapı açıldı. Qapını açan gənc, gözəl bir qadındı. Əynində qırmızı gecə köynəyi, dodaqlarında qırmızı boya. Bəli, qadın rəqsə hazırlanırdı. Qızın üzündə, bədənində ehtirasın bütün rənglərini görmək olardı. Lakin nə qədər baxsa da, onun gözlərində bir damcı da sevgi görə bilmədi. Qadın qapını açdıqdan sonra heç nə demədən içəri keçdi. Qapı açıq olduğuna görə onu izləməli, o, da qadının ardınca içəri keçməli idi. Bir an tərəddüt etsə də, daha geri dönmək olmazdı. Onun üçün içəri keçdi. Evdə işıqlar söndürülüb, şamlar yandırılmışdı. Yəqin ki, qadın tək yaşayırdı, çünki ətrafda heç kimi görmədi. Saat on bir oldu, bunu saatın zəngi bildirdi. Bu zaman qəribə bir müsiqi səsləndi və qadın içəri otaqdan gəlib, düz onun qarşısında rəqs etməyə başladı. Pəncərənin önündə deyil də, onun qarşısında oynadığına görə, deməli bu rəqs onun üçün, onun diqqətini çəkmək üçündü. Indi ürəyindəki qorxu daha da şiddətlənmişdi. Başına nələrin gələcəyini bilmirdi. Qadın isə öz dünyasında rəqs edir, bu rəqslə onu ehtirasa, atəşə dəvət edirdi. Nədənsə vaxt indi çox sürətlə gedir, onu həyacanlandırırdı. Masanın üzərində qırmızı şərab, bir ədəd də piyalə vardı. Bu şərab kimin üçündü? …. ancaq indi bunu düşünəcək zaman deyildi. Içməsə həyacandan yıxılacaqdı. Heç nə düşünmədən şərabdan süzdü. Qırmızı şərabı dodaqlarına yaxınlaşdırarkən, qarşısında qırmızı gecə paltarında, dodağında qırmızı boya olan qadın rəqs edirdi. Belə bir anda bütün bunlar təsadüf ola bilərdimi, görəsən… ürəyinin döyüntüsü isə dayanmırdı. Saatın əqrəbləri in iki yazılan yerə yaxınlaşmaqdaydı. Bir az sonra rəqs bitəcək və nəyisə baş verəcəkdi. Ancaq nə olacağını bilmirdi. Şərabı nə zaman bitirdiyini bilmədi. Bircə sonuncu dəfə piyalə əlindən yerə düşdü- düz qadının ayaqları altında və çilik- çilik oldu. Şüşə parçaları qadının yalın ayaqlarını yaralasa da, rəqs etməyə davam edirdi. Indi qırmızıların sayı artmışdı, ancaq bu dəfəki, qırmızın adı qandı. Bir ayağa qalxıb buradan qaçmaq istədi, lakin qılçalarında onu apparacaq güc qalmamışdı. Bir az şərabın sərxoşluğu, bir az da qorxu…. məcbur olub bu işin sonunu gözləməliydi. Bir neçə dəqiqə qalırdı vaxtın bitməsinə. Sonlara doğru qadının ehtirası daha da artmışdı. Sanki bu dünyada deyildi, haradasa buludların üzərində uçur, buludlardan adlayıb ulduzlara çatmaq istəyirdi. Nəhayət birdən müsiqi dayandı. Rəqs bitmişdi. Oyun sona çatan kimi qadın yerə yıxıldı. Nə baş verdiyini anlaya bilmirdi, görəsən, bu mənzərə hər gecəmi, baş verirdi. Qadın xalçanın üzərində huşsuz halda dayanmış, ayağından isə qan axırdı. Huşunu itirməsinə bu balaca yara səbəb ola bilməzdi. Həm yara balacaydı, həm də bir neçə dəqiqə olardı, ayağı yaralanmışdı. Birdən ürəyinin döyüntüsü dayandı və o, yerində qalxa bildi. Indi qadına yardım etmək lazımdı. Tez qadını qucağına alıb, divanın üzərinə yatırdı. Yarasını təmizləmək lazmıdır- deyə düşündü. Bu zaman otağa, evə göz gəzdirməli oldu. Ətrafda qəribə heç nə yoxuydu. Ilk öncə lampanı yanırdı. Şam ışığı otaqda qorxulu hava yaradırdı. Lampa yandı, otaq işıqlandı. Indi ürəyi normal döyünürdü. Qadının dodaqlarına, bədəninə baxdı. Qırmızı rəng bir qadın dodaqlarına, bir də qürub vaxtı günəşə bu qədər gözəl yaraşa bilərdi. Indi filosofluq etmək lazım deyildi. Tez qadının ayağında olan yaraları təmizləməyə başladı. Bir yandan yaranı təmizləyir, digər tərəfdən də qızın bədəninə baxırdı. Bu indiyə qədər gördüyü, tanıdığı qadınların ən gözəli idi. Qadının ayaqlarında belə qəribə bir gözəllik vardı. Indi o, yavaş- yavaş gözlərini açmaq istəyirdi, lakin yorğunluq buna imkan vermirdi. Yaranı təmizlədikdən sonra qadını qucağına alıb, otağına apardı və yerinə yatırdı. Bəli, qadın gözəl bir şəkildə yuxuya getmişdi. Bu yuxunu günəş batarkən dağların gözəlliyinə bənzətdi. Bir qədər də onu izlədikdən sonra otaqdan çıxdı. Burada- yad bir qadının evində çox qalmaq olmazdı. Onun üçün də evinə gəldi, yatağına uzandı. Beynindəki suallardan heç birinə cavab tapa bilməmişdi. Ancaq, heç olmasa qadını tanımışdı, onun gözəlliyini gözləri ilə görmüşdü. Bu düşüncələrlə haçan yuxuya getdiyini bilmədi….
Sabah yuxudan ayılıb, işə getdi. Bütün gün eyni hadisələr təkrarlandı- eyni işlər, müxtəlif xəstələr. Ağlı isə evdə- pəncərənin qarşısında qalmışdı. Bir təhər iş gününü başa vurub evə gəldi. Saatın on bir olmasını böyük həyacanla gözləyirdi. Görəsən, yenə qadın pəncərənin qarşısında rəqs edəcəkmi… gözləməkdən dəli olacağından qorxurdu, vaxt isə keçmək bilmirdi. Siqaretin birini söndürüb, digərini yandırırdı. Bir an da yerində dayana bilmirdi. Nə qədər çətin olsa da, saat on bir olmuşdu, nəhayət ki… tez pəncərənin qarşısına keçib gözləməyə başladı. Ancaq nə otaqdan işıq gəlir, nə də qadın rəqs edirdi. Bir saat beləcə keçdi. Ürəyi yenidən dəhşətlə döyünməyə başladı. Tez evdən çıxıb, qaça- qaça qarşıdakı mənzilə gəldi. Qapının zəngini nə qədər sıxsa da, qapı açılmadı. Bu zaman qonşu mənzilin qapısı açıldı. Yaşlı qadının dediyinə görə burada bir ildən çox olardı ki, heç kim yaşamırdı. Onları daha anlmağa çalışmırdı, sakitcə küçəyə çıxdı. Uzun zaman gəzib dolaşdı, bu olanları anlamağa çalışırdı. Dünən gecə nələr baş vermişdi, yoxsa bütün bu olanlar düşüncələrinin ona bir oyunu idimi…
Aradan aylar keçməsinə baxmayaraq olanları unuda bilmirdi. Ancaq bir şeyi dəqiq bilmirdi ki, unutmadığı o gecə olanlar, yoxsa qadının özü idi. Bu zaman qapı döyüldü və praktika üçün gələn bir qrup tələbə otağa daxil oldu. Gələn qızların içində bir nəfər o qadına çox bənzəyirdi. Sadəcə dodaqlarında boya , əynində isə gecəlik yoxdu… özünü ələ alıb, tələbələri mehribanlıqla qarşıladı. Indi keçmişi, yaşadıqlarını xatırlamağın bir mənası yoxdur. – bəzən elə şeylər olur ki, onu ağılla heç vaxt izah etmək olmur- deyə, keçirdi içindən. Gözlərini isə qızdan çəkə bilmirdi..
( Emil Rasimoğlunun doğum günü üçün…)
Dəniz torpağa söykənib,
Sabahlarımız küləyə…
Kül olmağı bacarırsan gözlərində
Çək gözlərini yaxınlardan,
Çətin günlərin adı “dostluq” qalsın.
Sevgisiz…
Qürbət bir gəmidir, yelkənsiz…
Çək gözlərini uzaqlardan,
Barmaqların yazıda dara çəkilsin,
Sevinsin bunlar, sevinsin onlar…
Bir daha süfrəyə yaxınlaş
Böl iki yerə çörəyimizi,
Elə gülüşlərimizi də…
De ki, bəsimdir,
Şeir şəhərində bir yıxıq damım olsa,
Bir udum sözüm olsa…
biz xoşbəxtlər küçəsindəyik,
kölgəmizdən başqa yıxılmır qamətimiz.
Qısalsa da qəddimiz,
yalın ayaq qaçırıq sabahlara…
Ümid Nəccari
*
(Emil Rasimoğlunun doğum gününə…)
Evləri özündən balaca adam,
Ürəyin Tanrının ovcuna sığmaz…
Sən min il, milyon il yol gəlirmişsən,
Düşüncən yer adlı xurcuna sığmaz.
Sözlərin dilində tüstünə düşər,
Ulduzlar içində sürgünə düşər…
Başın buludların üstünə düşər,
Ayağın dünyanın ucuna sığmaz.
Gör nələr söylədin, a bəxt yiyəsi,
Düşdün misra-misra şeirə əsir…
Bəlkə də sözün də qalacaq kəsir,
Bu yolda bir ömür xərcinə sığmaz.
Nurlan Vaqifoğlu
P.S: Vurğulayaq ki, dünən ( 27 iyun ) AYB-nin üzvü, gənc şair Emil Rasimoğlunun doğum günü idi.
YAZMAQ ARZUSU
Eldən soraq gəldi, sevin, ey nəğməm,
Sevincin, şadlığın bir bulaq olsun.
Azadlıq eşqilə gülsün bu aləm,
Arada nə həsrət, nə fəraq olsun.
Gülün, ey yazısız qalan varaqlar!
Bəyaz sinənizdə yollar görünsün.
Sizi nəfəsilə oxşasın bahar,
O ağ qanadınız şeirə bölünsün.
Gül sən də ey qələm, sakit durma heç,
Qəlbimin atəşi axsın qəlbinə.
Sənət yollarından cəsarətlə keç,
Elin sınağından çıxaq biz yenə.
Sevin, sən də sevin, ey yazı masam!
Qoymaram tənhalıq sıxa qəlbini.
Yaxın dostum kimi səni anmasam
Vəfasız tanıyar bu ellər məni.
Çoxdandır başımı qoyub sinənə
Şirin xəyallara dalmamışdım heç.
Arzumu, sözümü bildirib sənə
Səninlə sübhədək qalmamışdım heç.
Gözəldir baş-başa verib axşamı
Ülkər doğanadək nəğmə deməyim.
Alışıb söndükcə göylərin şamı
Bir şeir eşqilə yana ürəyim…
1958
SORUŞ
Mənim kimliyimi, mənim adımı
Vətənimdən soruş, elimdən soruş.
Bu coşğun, bu qaynar ehsasatımı
O dağlardan enən selimdən soruş.
Xəzan da görmüşəm, çiçəkli yaz da,
Nəğmə tək dolandım dildə, ağızda,
Solub getməmişəm qarda, ayazda,
Məni təzə açan gülümdən soruş.
Coşdum dəniz kimi, çağladım su tək,
Könüldə yaşaram bir saf duyğu tək,
Məni, zəfərlərlə ötüb gələcək
Günümdən, ayımdan, ilimdən soruş.
Nə vaxt bizim elə səfər eyləsən,
İnama desələr daha yoxam mən,
Məni bahar kimi təravətli, şən,
Qılınc tək kəsərli dilimdən soruş.
1964
QƏRƏNFİL
Nə tez oyanmısan qış yuxusundan,
Hələ təzə gəlir bahar, qərənfil.
Gözünü gör necə ağardır sənə
Kəpəzin başından o qar, qərənfil.
Nə nərgiz çıxmışdı, nə novruzgülü,
Nə dağlar atmışdı üzündən tülü.
Şaxta yaman vurub meşəni, çölü,
Gözlə yarpaqların donar, qərənfil.
Ayağın altında sərilmiş otlar,
Başına mirvari səpir buludlar.
De, nədən titrəyib əsirsən, nə var,
Bir yerdə tutmursan qərar, qərənfil.
Qoy gəlsin özünə yazığın barı,
Gəl odlu sinəmə, gəl sığın barı.
Qızınsın köksümdə yarpağın barı
Qəlbimdə sönməyən od var, qərənfil.
Axı bu çöllərdə nəyin var, nəyin,
Ruzgarın əlində solar örpəyin,
Kim deyir, yox sənin arxan, köməyin?
Yolunu gözləyir dildar, qərənfil.
NAZNAZ
Baş qoyub torpağın isti köksünə
De kimi anırsan belə, a Naznaz.
Xəfif bir qızartı çöküb üzünə,
Sevginmi düşübdür dilə, a Naznaz?
Soruşdum ürəkdən yanandan səni,
İntizarmı salıb amandan səni.
Bəlkə ayırıblar anandan səni,
Dönüb həsrət yaşın selə, a Naznaz.
İpək ləçəyində günəşdən zərlər
O qıvrım saçını şehlər bəzərlər.
Səni nə qoxlayar, nədə üzərlər,
Deyərlər, körpəsən hələ, a Naznaz
.
Fəqət yaşın çoxdur, boyun balaca,
Darıxdın vüsaldan soraq alınca.
Sənə nəğmə deyib laylay çalınca,
Ucaldı səsim də zilə, a Naznaz.
Sən heyran etsən də çoxunu, gülüm,
Mən duya bilmişəm qoxunu, gülüm.
Küləklər dağıdar yuxunu, gülüm,
Yat, axşam çökübdür çölə, a Naznaz
Uyu, körpə gülüm, dincini al bir,
Səni kəpənəklər çox incidibdir.
Elə ki, gün doğdu oyandı göy, yer,
Təzə nəğməm gələr dilə, a Naznaz.
BEHCƏTABAD XATİRƏSİ
Ulduz sayaraq gözləmişəm hər gecə yarı,
Gec gəlmədədir yar, yenə olmuş gecə yarı.
Gözlər asılı, yox nə qaraltı, nə də bir səs,
Batmış qulağım, gör nə döşürməkdədi darı.
Bir quş: “Ayığam!”- söyləyərək, gahdan
QARANLIQ GECƏLƏR
Aman Allah, yənə şeytan gəlib iman apara,
Qoruyun, qoymuyun imanuzu şeytan apara.
Mənim insanlığımın gör nə hasan yavadır,
Ki günüz quli-biyaban gəlir insan apara.
Çörək almış əlinə, ac necə taqət gətisin?
Elə bil yaz gecəsi qız gəlib oğlan apara.
Qanlı dırnaqlarılan ingilis əl qatdı bizə,
Baxısan ras da Arazdan keçir İran apara.
Qəm aşıb-daşdı daha, xəlqilə şuxluq eləməz,
Sel gərək el dağıda, ev yıxa, eyvan apara.
Xərməni saqqıza verdik, nə yaman çərçidi bu?
Hey gəlir kəndə, bizə dərd verə, dərman apara.
Bu qaranlıq gecələrdə qapımız pis döyülür,
Nə bilim, bəlkə əcəldir, dayanıb can apara.
Anama söyləyin: oğlu yıxılıb səngərdə,
“Tellərin bas yarama, qoyma məni qan apara”.
Aradan bir də bizi bölsələr ərbablarımız,
Qorxuram qoymıyalar Təbrizi Tehran apara.
Qara tufan ki, dəxi xəlqə şuluxluq eləməz,
Sel gərək el dağıda, ev yıxa, eyvan apara.
Səliqəli oğru vilayətdə çoxalmış olsa,
Şəhriyardan da gərək bir dolu divan apara.
BAYATILAR
Xəzan gəldi, gül apardı,
Bir şeyda bülbül apardı,
Yanmışdım mən, kül olmuşdum,
Yel də gəldi kül apardı.
Üzdüm əl bir nazlı yardan,
Gözəl üzlü gülüzardan.
Sevgilimtək bir cəvahir
Bir də doğmaz ruzigardan.
Yar hər yerə mənnən getdi,
Əcəl gəlcək onnan getdi.
Dayan, gəlim yola salım,
Xoş günüm də sənnən getdi.
Elim getdi, ölüm qaldı,
Alovlandım, kulüm qaldı.
Uçurdu bülbülüm bağdan,
Deyəydi bir gülüm qaldı.
Üzüyüm qaşsız qaldı,
Çəmənim quşsuz qaldı,
Ay aman, İqbal getdi,
Təbrizim başsız qaldı.
Yarı kaş görmiyəydim,
Vəsli xoş görmiyəydim,
Öləydim yardan qabaq,
Yerin boş görmiyəydim.
Şah Əlinin al quşuydu,
Hakimlərin tay-tuşuydu,
İncəsənət toy tutanda
Toybəyinin sağduşuydu.
Eylə səs, eylə münacat,
Eylə təsxiri-səmavat,
Eylə tovfiq, eylə dövran,
Bir də heyhat, bir də heyhat…
Ürəyimin həmdəmiydin,
Hər sirrimin məhrəmiydin,
Özün yara almamışkən
Hər yaranın məlhəmiydin.
Navarın kisin tutduq,
İqbalın səsin tutduq,
Navarda toy tutmamış
İqbalın yasın tutduq.
Yükümü çatdım mən də,
Qoy gedim itim mən də,
İqbaltək atam ölüb,
Qalmışam yetim mən də.
Gül budağım dolmıyaydı,
Dolurdu da solmıyaydı,
Ya bən-adəm ölmiyəydi,
Ya təkindən olmıyaydı.
Sənlə getdi xoş həyatım,
Altmış iliik xatiratım.
Sanki ağzımda dad öldü,
Zəhr olub qəndim-nabatım.
Baxdım qələm qaşına,
Yazdım qəbir daşına:
Səndən sonra kül olsun
Bu dünyanın başına.
NECƏ KEÇDİ ÖMRÜN
Bir uşaqlıqda xoş oldum, o da yer-göy qaçaraq,
Quş kimi dağlar uçub, yel kimi bağlar keçdi.
Sonra birdən qatar altında qalıb, üstümdən
Deyə bilməm nə qədər sel kimi dağlar keçdi.
Ürəyimdən xəbər alsan necə keçdi ömrüm,
Göz yaşımla yazacaq: mən günüm ağlar keçdi.
YATA BİLMƏYİRƏM
Bu gecə mən ki, yata bilməyirəm,
Başı başlara qata bilməyirəm.
Yuxusuzluq məni qatlaşdırdı,
Mən bu namərdə bata bilməyirəm.
Oğru qaldırdı qazan-qablamanı,
Kim əl atsın hacata, bilməyirəm.
Oğrunun kim yetişib ombasına
Zıxlaya bir zopa, ta bilməyirəm.
Aylıq aldıq, kim verdik getdi,
Nə yeyək, ey vay, ata, bilməyirəm.
Dədəmiz yox, kimə çəkmək baratı,
Kimi salmaq barata, bilməyirəm.
Cibdə qalmışsa da bir beş manatım,
Nə alım beş manata, bilməyirəm.
Dəli şeytan da deyir yorğanı sat,
Qışdı, yorğandı, sata bilməyirəm.
Qar deyir, gəl, kişisən, pambıq ataq,
Kişi, mən pambıq ata bilməyirəm.
Hey gəlib məndən alırlar şətəli,
Kim salıb mazı mata bilməyirəm.
Zindəganlıq xorata bir şey olub,
Nəyə lazım xorata, bilməyirəm.
Bir sümükdür ki, boğazlarda qalıb
Kim ata, ya kim uta, bilməyirəm.
Qar-yağışda bu nə qondum-köçdüm,
Niyə düşdük bu ota, bilməyirəm.
Bu kitablar azı bir at yüküdür,
Bunu kim çatsın ata, bilməyirəm.
Hey soyuqdan quruyub bəy dururam,
Kimdi yengə-muşata, bilməyirəm.
Əl ki, tutmur yazam, əl tapmaqda
Qələmə, ya davata, bilməyirəm.
Gecəmiz sübh olacaq, ya hələ var,
Baxıram hey saata bilməyirəm.
Quş uçar, amma nə dərman eləmək
Daş dəyən qol-qanata, bilməyirəm.
Ay qadaşlar, mənə bir əl yetirin,
Yüküm ağırdı, çata bilməyirəm.
Təbi-şerim dayanıb soncuq atır,
Mən də ki, soncuq ata bilməyirəm.
