Rafiq ODAY.”Ağrıyır”

Dərd əkib, qəm biçməkdən,
Qol yerindən ağrıyır.
Yoxsul yoxdan, harınsa
Bol yerindən ağrıyır.

Gözlərim oyum-oyum,
Nə baxdım ki, nə doyum?!
Canımı hara qoyum? –
Sol yerindən ağrıyır.

İçimə damcılayır
Çölümün qançırları.
Kürəyim qamçıların
Zol yerindən ağrıyır.

Yerə girən boy sızlar,
Kök inləyər, soy sızlar.
Bədəsillər, soysuzlar
Döl yerindən ağrıyır.

Dünya məhbəs, qəfəs dar,
Ya al, ya ver – nəfəs dar.
Cəmi yaranmış ki var –
“Ol” yerindən ağrıyır.

Güldərən VƏLİYEVA.Bayatılar

Bayatılar

Əziziyəm, ha sarı,
Aşmaq olmur hasarı.
Yaramı yar qanadıb,
Ha düyünlə, ha sarı…
***
Əzizim, bilməyənin,
Öyrənib bilməyənin.
Dərdini mənə verin,
Dərd çəkə bilməyənin.
***
Əziziyəm, bilməzdim,
Ağlayardım, gülməzdim.
Səndə də vəfa yoxmuş,
Mən ki, belə bilməzdim.
***
Əziziyəm, gül balam,
Çiçək balam, gül balam.
Gecə-gündüz iylərəm,
Mənim qızılgül balam.
***
Əziziyəm, o damda,
Kimlər yaşar o damda?
Mənə atəş nə lazım?
Atəşəm də, odam da!
***
Əziziyəm, o damda,
Gözüm qaldı odamda.
Yarım elə yandırıb,
Çınqıyam da, odam da!

Şəfa VƏLİYEVA.”Və anam…”

“Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, AYB və AJB üzvü,
Prezident təqaüdçüsü, Gənclər müfakatçısı

(“525-ci qəzet”də çap olunan yazım….
Gül Dərənin Güldərəni…

Anadan olduğum kənd Göyçə mahalının Dərə kəndidir. Göyçəlilər o kəndə “Səməd ağanın dərəsi” deyir. Şəkilləri var kəndimizin anamın albomlarında…Hər tərəfi gül-çiçək, yaşıllıq, yolları dolay-dolay, bir səmti Göyçə gölü-dalğaları sahilə aşiq… İndi kəndimiz xatirələrdə qalıb; rəngi sarı, olayları qarışıq… Bir də ötən əsrin 70-ci illərinin sonunu, 80-ci illərin əvvəlini xatırlayanda o kəndin ən gözəl qızından danışanlar var həmkəndlilərimizin içində… Çoxlarından eşitmişəm “Gül Dərənin Güldərəni” sözünü… Qürurla başımı dikəldib: “Güldərənin qızıyam!”-demişəm… İnanmayıblar… İnananlar da təəssüflə başlarını bulayıb: “Heç ona oxşamamısan”-deyib…
Bəlkə də… Bəlkə də heç oxşamadığıma əmin olardım ikimiz də misralarla ovunmasaydıq… Hə, o da şairdi. Gördüyünü, bildiyini misra-misra demək istər… O, gözəl hekayələr yazır. “İşıq pulu” adlı hekayəsi ilə nasir kimi özünü təqdim edə bilib. O, dünyanın gözəl olmasını istəyən bir insandı. Və bu gözəllik naminə əlindəki tüm imkanlardan yararlanmağa çalışır…
Mətbəxinin girişindən bir dəmirçi şəkli asıb. Şəkildə dəmirçi baba əlindəki dəmiri döyəcləyir. O, daim bu şəklə baxıb deyər: “Həyat dəmirçi, insan bir dəmir sanki… Həyat insanı kürədə isidər, zindanda çəkiclə döyər və hər dəfə də ayrı bir xarakter bəxş edər…”
Mən bilirəm bütün analar gözəldir. Bütün analar həyatın gül dərənidir; hər bir bala güldür, çiçəkdir yaşam adlı əfsanəvi bağda… Amma, o, mənim anamdır! Ömrünün 60-cı ilinə bircə addım qalır bu payız… Anam qocalır…
Anamın şeirlərindən bir az yazmışam komputerimin yaddaşına. Hərdən açıram, oxuyuram… Mən naməlumluğun zamanında bu dünyaya yol gələndə anam şair ürəyinin nə olduğunu dərk edibmiş… Yazıb ki:
Köklənmiş bir tardı şair ürəyi,
Zili də ağladır, bəmi də onun…
Anam öz həsrətinin dilini bilirmiş, məndən fərqli olaraq. Bu dildə danışırmış… Sözlərini gecələr aya söyləyirmiş ki, bəlkə ay əbədi sevdalısına ötürə bu sözləri… Göylərin sarı qızı da öz zərrin şüalarına toplayıb bu sözləri Xan Arazdan o yana keçirə…

Sərhəd məftilləri göz damarımdır,
Narahat gecəmdə qızarar, sancar.
Araz ürəyimin qızıl qanıdır,
Bir dəli həsrətdir, kükrəyər, coşar.

Vətən məhəbbəti paydı, butadı,
Arazmı o taya böldü bu dadı?
Sərhəd məftilləri elə budadı,
Baxdıqca baxışım çəkinər, qorxar.

Anamın xoşuma gəlməyən bir misrası var… Bir neçə il öncəyədək o misrayla da fəxr edirdim. Hər deyilişində uçurdum göylərə, arzularım pöhrələnirdi; mən dünya şöhrətli yazıçı olurdum, anam kitabımı yastığının yanında qoyub yatırdı o arzularda. Axı, anamın yastığının yanında həmişə Məmməd Arazın “Oxucuya məktub” kitabı olurdu… Söz yox, elə indi də anamın yastığının yanında “Poçtalyona məktub” var, amma, mən dünya şöhrətli yazıçı olammadım. Uşaqkən yazdıqlarımı heç vaxt gizləmirdim. Bu gün gizlədirəm amma… Ədəbiyyatın dünyanı xilas edəcəyinə inanmıram artıq… İçimdəki bu inamı kimin, nəyin, necə oyadacağı haqqında da heç bir fikrim yoxdur. Amma, anam 1988-ci ilin 22 iyulunda yazdığı şeiri ilə inanmışdı mənim gələcəyimin qələmə buta olduğuna. İlk qığıltımı eşidən kimi “Masamın kağızı, qələmi Şəfam!”-deyə yazmışdı…
Bir də “Göyçə dərdim, boyat dərdim”-deyir anam… “Puçurlanan, boy atan” bir dərdin necə boyat olduğunu da anlamamışam hələ… Mən doğulduğum o kəndi, noyabrın 28-də başlayan qaçaqaçı, üç aylıq körpəykən bələkdə donmağımı, möcüzəvari şəkildə donmuş bələkdən sağ çıxmağımı anamın göyüzlü dəftərindən oxumuşam. Qarmaqarışıq xətlə anam qaçqınlıq həyatının bir həftəlik müqəddiməsini yazıb o dəftərə… Amma, Gül Dərəli ümidlərinə həmişə sadiq qalıb… Gümanların, bəlkələrin yaxasından bərk-bərk yapışıb…

Göyçənin dağları cərgə-cərgədir,
Dağları görməyim güman-bəlkədir.
Əlac nəyə qalıb, ümid kimədir?
“Əlvida” demədim, “Hələlik” dedim,
O Ulu Göyçəmə dönərik dedim.

Bir gün anama zəng etmişdim. Qəzet almağı tapşıracaqdım. Telefonda mənə bir bənd şeir dedi:

Saçımda ağ kağızın boz kölgəsi,
Dərdim baxışımın toran döngəsi…
Ömrə eşqim ömürdən də ötəsi,
Dizlərinə çökə bilsən, çök görüm.

Utandım… Mən necə övlad idim ki, anamın saçının ağarmasının fərqinə varmamışdım?! Susmuşdum… O sükutu düz iki il ürəyimin başında göynərti kimi gəzdirmişdim… Və bu il qəfildən sükutum orucunu pozdu… Dilimdən axıb tökülən misralar gözümdəki yaşları qabaqlamışdı… Yazmışdım ki:

Mən elə bilirdim,
qocala bilməz
mən boyda “körpəsi” olan bir qadın…
…”saçımda ağ kağızın boz kölgəsi…”
-demişdin…
o kölgə heç canlanmasın…

Şeirləri çoxdu anamın… Oxumadıqlarım da var, əminəm… Ötən əsrin 80-ci illərində Gəncədə yazıçı Qərib Mehdinin rəhbərliyi ilə fəaliyyət göstərən “İlham” ədəbi birliyinin üzvü olub anam… “Aşıq Pəri” məclisinin Göyçədən olan iki üzvündən biri olub anam… Amma, bütün misralarını dörd balasının telinə hörməyi bacarıb…
İndi hərdən Qərib Mehdi də, “İlham” ədəbi birliyinin üzvü olan şairlər də anamdan şeir umur. “Yaz, hörüklü qız, yaz!”-deyirlər… Bu yaxınlarda anam dedi ki, ondan şeir istəyənlərə bir cavabı var… Həmin cavab mənimçün də min sualın başlanğıcı oldu, əslində… O suallarla baş-başa hərdən bu cavaba nəzər salıram baxışımın ucuyla…

Ay məndən şairlik uman qardaşım,
Yarımçıq misralar könül ovutmaz…
İlhamlı könlümü duyan qardaşım,
“Qəriblik” bəd sözdü, rədif tapılmaz…

Məndən nağıl istə, nənəm danışıb,
Yaddaşımda qalıb Simurq quşları…
Məndən şeir umma…O misraları
Yazır yanağıma gözümün yaşı…

“Ola”-deyib arzulama şairə
“Möhtəşəm” misralar, ağladan bəndlər…
Qorxuram deməyə-mən də şairəm!
Şairi var edir sonsuz kədərlər…

Daha susmuşam bu şeirdən sonra… İçimdəki suallara hansı cavabı nə vaxt tapacağam, bilmirəm… Tək bildiyim, hələlik budur: “Anam məndən gözəl olub mən yaşda!”

Şəfa Vəli (Gəncə-2018)

Şəfa EYVAZ.Yeni şeirlər

Yorulmuşam

Yorulmuşam, həyat,
Yorulmuşam…
İki nəfərlik yükləri
Tək çiyində daşımaq da çətindi
Məni qınama.
Yorulmuşam, həyat,
Bütün qəmli hekayələrə
Xoşbəxt sonluq uydurmaq,
Düşüncəmə hücum çəkib
Yaxşılıqlar qondarmaq da
Çətindi…
Məni sınama!
Yorulmuşam, həyat,
Üzlərdə gizlənən üzlərə
Gülümsəmək, üzülmək,
Ağlamaq, gülmək
Taleyinə səssiz qalıb
Üzdə 5 üz gəzdirmək də çətindi…
Yorulmuşam!
Yorulmuşam,
Bütün olub bitənlərdən,
Qalanlardan, gedənlərdən sonra
Mənə qalan özümə dözmək…
Çətindi, həyat, çətindi
Məni qınama.

12.11.2016

* * *

Üzü gülmür son günlər
Telefon dəftərçəmin,
Gözündən yaş süzülür
Sahibsiz nömrələrin…
Yaşın üstə yaş gələr
Ömürdən il azalar,
Sahibsiz nömrələrin
Bəxti hara yozular?
Əlim gəlmir silməyə,
Sahibsiz nömrələri.
İçimdə bir ümid var..
Nə vaxtsa zəng edərəm
Eşidərəm səsini.
Hər sahibsiz nömrədə,
Sahibindən bir iz var.
Hər qaranlıq gecədə,
Ümid dolu gündüz var.
Silmirəm nömrələri
O sahibsiz nömrələr,
Sahibindən yadigar…
Hərdən uzanır əlim,
Yığıram nömrələri,
İstəyirəm bildirim,
Həsrət qəlbimə yatmır.
Sahibsiz nömrələrə
Cavab verən biri var…
“Bu nömrəyə zəng çatmır”…
19.02.2014

İlahə İMANOVA.Yeni şeirlər (Sonetlər)

Qısqanıram…

Məndən uzaqdasan, yoxsan yanımda,
Qarışıb yenə də fikrim, xəyalım.
Qorxu gözlərimdə, təlaş canımda,
Qəlbim rahat olmur, dərk etmir ağlım.

Qısqanclıq ruhumu bürüyüb bütün,
Əsən küləyə də qısqanıram mən.
Əlinə, üzünə toxunur hər gün,
Mənimsə xəbərim heç yoxdur səndən.

Ay səni seyr edir gecə səmadan,
Günəşsə oyadır səni hər səhər.
Üzünə toxunub yanaqlarından
Süzülən damla da olub bəxtəvər.

Qısqanclıq oduna alışır ürək,
Sevən qısqanc olar, şərhə nə gərək!

Susursan…

Susursan…dinmirsən yenə bu axşam,
Baxışın zillənib eyni nöqtəyə.
Qəmini, sevinci hər vaxt duymuşam,
Bələdəm qəlbindən keçən istəyə.

Suallar verirəm, cavab almıram,
Dilə gətirmirsən heç bir sözünü.
Səni səndən də çox mən anlayıram,
Gəl, yana çevirmə nəmli gözünü.

Onsuz baxışların dinir, danışır,
Qəlbindən keçəni eyləyir izhar.
Xəyalın dənizlər, dağlar dolaşır,
Amma ki, yenə də verməyir qərar.

Elə lal sükutun cavabdır mənə,
Çün ruhum doğmadır, yaxındır sənə.

Şəfaqət CAVANŞİRZADƏ.”Soltanbəy əfsanəsi” (Hekayə)

1977-ci il. Yay fəslinin birinci ayı.

Bəstəboy dədəmin çatmaqaşlarının altından bizə baxan sərt baxışları ilk dəfəydi ki, o gün yumşalmışdı.Əslində, atamın ürəyi yumşaq, mərhəmətli adam idi. Nənəmin, onun bir dediyini iki etmədiyindən bunu bilirdik. Şərq ölkələrində ataların övladları ilə, xüsusən, oğlanlarıyla pərdə saxlaması yazılmamış qanunlardandı. Sovet dövrünün uşaqları olsaq da, biz ata-analarımızı “dədə-nənə” deyə çağırardıq. İndi övladlarım mənə gah “ata” deyirlər, gah da “papa”. Böyük qızımın kefi kök olanda “babacım”, kefinə düşəndə “ dədə” çağırar. Halbuki, dədəm həftəylə evə gəlməyəndə bacılarım dədəmin üzündən öpmək nədir, üz-üzə gəlməyə utanardılar. İndi ata-bala münasibətləri tamam fərqlidir. Nə isə, övladlarımın mənimlə dostluq münasibətləri məni qane edir.

Nənəm əsgər getməyimi istəmirdi. Dədəm məndən böyük əmim oğluyla həyətdə, çəpərin yanında, məni qucaqlayıb ağlayan nənəmin qolları arasından nə vaxt çıxacağımı gözləyirdi. Qadınlarla ayrılığın çətin olduğunu hansısa əsərdə oxumuşdum, xatırlamıram. Mənim ilk dəfə qadınlarla ayrılığım elə həmin vaxt; nənəm, bacılarım və qonşu kənddə ürəyimi aça bilmədiyim İlknurla olmuşdu. Darıxmaqdan başqa əzab çəkməyəcəyimi də yaxşı bilirdim. Dədələrimiz demişkən, “kişilik” məktəbini keçməyə gedirdim.

Nənəmin hönkürməsi axırda dədəmi hövsələdən çıxartdı:
-Bəsdir aaz, elə bil oğlunu ölümə göndərir. İki ildən sonra qayıdıb gələcək. Onda oğlunu məndən çox görəcəksən.

Nənəm yenə üzümü göz yaşıyla islatdı, qara, əliylə ağzını tutdu, asta addımlarla çəpər tərəfə, dədəmgilin yanına getdi. Bacılarım da nənələri kimi qollarını boynuma doladılar, dədəmin xofundan halallaşmaq uzun çəkmədi. Qardaşımla qucaqlaşanda isə mən kövrəldim, o sevindi. Böyük qardaşlar əsgər gedəndə kiçik qardaşlar özlərini əsl kişi kimi hiss edirlər. Həyət-baca, nənə-bacı, elə dədənin də özü onlara əmanət olur, qorumaq istəyirlər.

Həyət qapısından bir az uzaqlaşmışdıq ki, nənəm dədəmin gəlinlik vaxtı başına örtdüyü qara, güllü yaylığının ucuyla islanmış yanağını silib, hamamda çiməndə istifadə etdiyimiz sarı qulplu, iri parçla dolu suyu arxamızca tökdü.
-Sağ get, salamat qayıt, bala.
Qapı ağzına çıxan kim vardısa mənim üçün dua edirdilər. Təzə gəlinlər, ərlik qızlar evlərin pəncərələrindən, aynabəndlərdən baxırdılar. Nənəm ağızdolusu dualardan təzədən həvəsə gəldi.
-Sən allah, əynini isti saxla. Pis şeylərə baş qoşma. Xatadan-baladan uzaq qaç.

Əllərini belinə çarpazlayıb, qapıdan çıxandan bir dəfə də olsun başını yerdən qaldırmayan dədəmin geriyə dönməyi ilə nənəmin susmağı bir oldu. Nənəm həyətə girdi, biz yolumuza davam etdik. Kəndin avtobusuna mindik. Özüm pəncərə tərəfdə oturdum, yanından keçdiyimiz kəndləri, arxada qoyduğumuz dağları yaddaşıma köçürmək istəyirdim.

Qubadlıdan çıxanda yolun sağ tərəfində “asfaltzavod” deyilən bir yer vardı. El arasında ora “qır zavodu” deyirdilər. Bir neçə dəfə bizi məktəbdən buraya pambıq yığmağa gətirmişdilər, amma “qır zavoduna” kimi gəlib çıxmamışdıq. İndi birdən-birə buraya gəlib çatanda ürəyimdə bir nigarançılıq yarandı. Elə bildim ki, doğma el-obadan birdəfəlik çıxıb gedirəm. “Qır zavodu” yolun sağında olduğundan başımı çevirib sola baxdım, istəmədim mənə qaranlıq kimi görünən dəzgahları görəm. Sol tərəfdə ucsuz-bucaqsız günəbaxan, qarğıdalı qarışıq sahələri boy verirdi. Gözoxşayan günəbaxan gülləri Həkəri çayını görünməz etmişdi, ilin bu vaxtı Həkəri çayı çox könüloxşayan görünürdü, elə bil təzə gəlin kimi olurdu.
Bir anlıq ürəyimdən bir istək keçdi, qarşılıqsız olan ilk məhəbbətimlə – İlknurla yan-yana günəbaxanlar arasından özümüzə cığır açaq, çaya qədər gedək. Eşqə düşüb fikir çəkməyim dədəmin də gözündən qaçmamışdı. Elə bilirəm dərdimi dədəmə nənəm özü danışmışdı. Nənəmə demişdi: “Ona denən, kişi olanda, onsuzda kəndin qızlarından kimisə sevəcək”.

Hər dədəyə öz oğlu yaşadığı yerlərin qızları vurulacaq qədər əzizmiş. Boyu boyuma çatanda mən də elə bilirdim oğlumun dərdindən məhlənin qızlarının gecə yuxuları ərşə çəkilib.
Getməmişdən bir həftə əvvəl İlknura öz bacısı vasitəsilə ağ dama-dama dəftərin vərəqinə yazdığım ürək sözlərimi göndərmişdim. Çəpərin o biri tayından ətrafa baxa-baxa ondan cavab gözləyirdim. İlknur fikirləşdiyimdən də hazırcavab çıxdı. Bacısından; “Tülkü, bizdə sənə verməyə toyuğumuz yoxdur” – cavabını qaytarmışdı.

Qollarını bir-birinə dolamış, həyətin ortasında dayanıb özündənrazı halda gülümsəyirdi. Çox güman cavabına qarşılıq verməyimi gözləyirdi. Uzaqdan gözlərinə baxmağa çalışırdım. Ayaqqabımın ucuyla torpağı eşələdim, başımı təzədən qaldırdım, ona baxdım. Onda başa düşdüm ki, sevgi kişi olub-olmamağına baxmır. Sadəcə, qızlardan müsbət cavab almaq üçün mütləq kişi olmalısan. Hərçənd, dədəm kimi üz qırxmağı orta məktəbdən başlamışdım, köynəyimin boğazıma yaxın düyməsini açanda sinəmin tüklərini görmək olurdu. Əsl qara oğlan kimi cəlbediciliyim varıydı, kişi deyildim. İki ildən sonra, “kişilik məktəbindən” qayıdanacan susmağa qərar verdim. Daxilən İlknurla sağollaşdım.

Əmim oğlu qolumu silkələdi, xəyallarımdan ayrılmalı oldum. “Qır zavodu”ndan sonra Zəngilandan gələn yola çıxıb bir xeyli irəliləmişdik, deyəsən yolun solunda qalan Şərfan kəndini keçirdik, bunu dirəyə yapışdırılmış lövhədəki addan oxudum. Kəndin qurtaracağında yol haçalanırdı. Burada avtobus sağa dönüb “Akara” yazılmış istiqamətdə yoluna davam elədi. Bir az getdikdən sonra gəlib “Akara” stansiyasına çatdıq. Dədəmdən öyrənmişdim ki, Akaranın əsl adı Həkəridir. Dəmir yolun çəkilişində və stansiya binasının tikilişində işləyən ruslar “Akara” dediklərindən bura belə adlandırılıb. Amma ahıl çağına çatmış ağsaqqallar, qocalar buraya “Həkəri” deyirdilər.

Biz stansiyaya çatanda orada çoxlu adam toplaşmışdı; kimisi əsgər gedirdi, kimisi yola salırdı, kimisi də maraq üçün vağzala çıxmışdı. Elə bu zaman qarnından “evin eyvanı, kişinin qarnı” məsəlini xatırladan hərbi komissarın nümayəndəsi praporşik Cabbarov səsgücləndirici ilə elan verdi:
-Qubadlıdan adını çəkdiklərim bir-bir yaxınlaşsınlar.
“Mirzəyev Soltanbəy Həsən oğlu” eşidəndə yaxınlaşdım. Praporşik çəpəki məni süzdü.
-Adın nədir sənin? – deyə astadan soruşdu.
-Soltanbəy. – Elə mən də astadan cavab verdim.
-Yeri, yeri dur cərgəyə. Bəyə bir bax! – Rişxəndlə dilləndi.
Siyahıda adlar oxunduqdan sonra bizi cərgəyə yığdılar və bir saatdan çox beləcə saxladılar. Axşamüstü idi artıq, “Qafan – Bakı” qatarı gəldi və bizim üçün ayrılmış sərnişin vaqonuna mindik. Bizi yola salmağa gedənlər isə başqa vaqonlara bilet almışdılar, bilet ala bilməyənlər də vaqon bələdçiləri ilə dil tapıb yerləşəcəkdilər.

Bələdçinin dediyinə görə Bakıya səhər tezdən çatmalıydıq, amma alatoranlıqda bizi yuxudan oyadıb qatardan düşürtdülər. Öyrəndik ki, bu yerin adı Biləcəridir. Mərkəzi Çağırış məntəqəsi vağzala yaxın olduğundan praporşik Cabbarov bizi cərgəyə düzüb piyada yerişlə ora apardı. Digər rayonlardan gələnlər də bizim kimi, Çağırış məntəsinə piyada gedirdilər.
On beş-iyirmi dəqiqədən sonra artıq Çağırış məntəqəsinin həyətində idik. Həyət adamla dolu idi. Praporşik Cabbarov bizi bir küncdə saxlayıb hara isə getdi. “Heç kim yerindən tərpənməsin” qəti tapşırıq verdi. O, bir neçə dəfə gəlib bizə dəysə də dəqiq heç nə demirdi. Hara gedəcəyimiz, nə vaxt gedəcəyimiz bizə gizli olduğu kimi, deyəsən ona da məlum deyildi. Günortaya yaxın əməlli-başlı üzülmüşdük. Bir yandan aclıq, bir yandan da qeyri-müəyyənlik bizi yormuşdu. Hara olur-olsun, təki göndərsinlər, çıxıb gedək.

Bizimlə birgə ayrı-ayrı bölgələrdən gələnlər, elə şəhərin özündən də olan çağrışçılar günortayacan toplantı məntəqəsinə gözləməli oldular.
-Diqqət, diqqət! – Səsgücləndirici ilə səsləndirilən komanda birdən hamımızı xəyaldan ayırdı.
Tribunaya boyu ilə eni bilinməyən, topa bığları ilə diqqət çəkən bir nəfər üzünü bizə tərəf tutub nə isə demək istəyirdi. Çiynindəki ulduzunu görməsək də zabit olduğunu təxmin etmişdik. Qolunda qırmızı qalın lenti də vardı, bu isə onun növbətçi olduğuna işarəydi.
-Məni diqqətlə dinləyin. İndi adını çəkdiyim çağırışçılar gedib yaxınlarıyla görüşsünlər. Sonra meydançanın sağ tərəfində yazılmış “1” rəqəminin yanında üç cərgə olaraq ard-arda düzülsünlər.

Həyəcanlandığımı hiss etdim, daha onun nə dediklərini xatırlamıram. Adımı eşitçək qaçıb dədəmin yanına getmək onunla tələsmədən görüşmək istəyirdim. Yaxınlarımız, yəni bizi yola salmağa gələnlər harda olduğumuzu bildikləri üçün bizdən çox da uzaqda deyildilər. Odur ki, çağırışçı yoldaşlarımı tərk edib dədəmin yanına getdim. Dədəm diqqətlə gözlərimə baxdı. Nazik, qara şalvarından əvvəlcədən bükdüyü pulu çıxardıb geyindiyim trapes şalvarımın cibinə qoydu.
-Çox olar. Mən bu qədər pulu neyləyəcəm?
-Çox olmaz. Üç yüz manatdır. Hara getdiyiniz bilinmir. Bir də gördün on-on beş gün yol gedəsi oldunuz.
Daha heç nə demədim, razılaşdım.

O vaxtlar trapes şalvarlar, damalı köynəklər modda idi. İndiki kimi fərqli geyimlər dəb deyildi. Qızların geyindiyi donlar da bir-birinə bənzəyirdi. Əksəriyyətinin donu gülü-çiçəyi xatırladırdı.
Hiss edirdim, dədəmin dili söz tutmurdu. Nə isə demək istəyirdi, udqunurdu. Əmin oğlu da kövrəlmişdi. Dədəmə tez-tez “Həsən əmi” deməklə elə bil ürək-dirək verirdi. Dədəm iki barmağıyla gözlərini ovuşdurdu, başını aşağı saldı. Mənim də gözlərim dolmuşdu, ilk dəfə dədəmin sərt baxışlarını görmürdüm. Hamı bir yana, dədəmi qoyub getmək istəmirdim. Yayın istisində xoş olmayan hisslər ürəyimdə tufan qoparırdı. Adımı-soyadımı eşidəndə özümü birtəhər ələ aldım:
-Dədə, salamat qalın, getməliyəm. – Güclə bunları deyə bildim, elə bil mən yola salırdım, məni yola salmırdılar.
Dədəmlə bərk qucaqlaşdıq, sonra əmim oğluyla qucaqlaşıb vidalaşanda dədəmin ağlamağının şahidi olduq.
“Kişi ağlayanda ürəyi qadın ürəyinə bənzəyir” həmişə belə deyərdi dədəm. İndi dədəm onun qəhərləndiyinin şahidi olduğumuzu görcək özünü cəmləşdirdi, üzümə iki dəfə yüngül şillə vurdu, cümlələri arasında məsafə qoya-qoya dedi:
-Köpəkoğlu, adam ol. Oralarda başını cəngələ salıb eləmə. Tez-tez məktub yaz. Nənəngili nayran qoyma, ha!…
Dədəm dərindən köks ötürdü, əliylə sinəmdən yüngülcə itələdi:
-Di get! Sənə yaxşı yol

Əmim oğluyla tələsik bir də görüşdüm. Qırmızı ikarusa minmək üçün onlardan uzaqlaşdım. Yenə pəncərə tərəfdə oturdum. İzdihamlar arasından gah görünən, gah da görünməyən dədəmi axtarırdım. Dədəm əlinin dalıyla gözlərinin yaşını silirdi. Məni gördü, gülümsədi. Əlini ürəyinin üstünə qoyub yüngülcə vurdu. Mən başa düşdüm ki, o, nə demək istəyir. “Atalar oğullarına dayaq olmaq üçün arxa cəbhədə dayanan əsgərlərdir”.
Aeroportdan birinci Moskvaya uçduq. Adını birinci dəfə eşitdiyim Vnukovo aeroportunda on beş respublikadan hərbi xidmətə gələnlər vardı, onların arasında ermənilər də az deyildi. Sovetin vaxtında ermənilərlə düşmənçilikdən söhbət gedə bilməzdi. Erməni milliyyətindən olan qızlarla evlənən azərbaycanlılar da az deyildi. Nadir hallarda bizim qızlardan erməni oğlanla ailə quran olardı. Təzə-təzə böyüklərimiz razı olmazdılar. Elə ermənilərin də ağsaqqalları bu izdivacın əleyhinə idilər. Sevgi isə yeganə hissdir ki, nə millətə baxır, nə də inanca.
Adətlərimiz də bir-birinə oxşayırdı. Dədəm də bir dəfə yanımda demişdi: “O, oğulu silərəm ki, gedib ermənilərdən qız ala”. Mən də, qardaşım da həyat yoldaşlarımızı uşaqlıqdan seçdiyimiz üçün, dədəm də bunu bildiyi üçün, biz tərəfdən arxayınçılıq vardı.
Bir həqiqəti danmaq olmaz. Sevgiyə inandıq, inanmadıq, o hiss nədirsə, qalib gələnə qədər razı olmayanlar birinci öyüd-nəsihət verirlər, xeyri olmayanda sözdə sənə düşmən olurlar. Asırlar, kəsirlər, lazım olanda döyürlər, axırda da şirin çaylarını içirlər. Eşitdiyim Azərbaycan – erməni ailələrin hamısı gec-tez bu mərhələlərdən keçmişdilər.

Hərbi xidmətdə olanacan erməni dostum da olmamışdı. Atamla Qafana gedəndə “salam-sağ ol” üçün erməni tanışlar vardı.
Dədəm dediyi kimi oldu, Moskvadan bizi Uzaq Şərqə, Sakit okean ətrafına, Primorskiy kraya, onların dilində Dalnıy Vostok deyilən bir diyara göndərdilər. Düz on üç gün qatarla yol getdik. Nəhayət, dədəmin verdiyi üç yüz manat pul xərclənib qurtaran günü gəlib bir yerə çatdıq. Bizi hərbi hissəyə gətirib kazarmalarda yerləşdirdilər. Başımızı keçəl qırxdırıb çimizdirəndən sonra əynimizə əsgər paltarı geyindirdilər. Əsgər olub cərgəyə düzüldüyümüz gün, həyatımda, bəlkə də ən çox sevindiyim günlərdən biriydi. Həm, necə deyərlər, “kişilik məktəbində” xidmətə başlayırdım, həm də evdən çıxıb üzücü yol yorğunluğundan, narahatçılıqdan sonra sanki, bir rahatçılıq tapmışdım. Lap dünyanın o başında olsaydım da bilirdim ki, burada hərbi xidmət keçəcəyəm.

Andiçmə mərasimindən sonra bizi rotalara böldülər. Mən birinci rotaya düşmüşdüm. Bizi beton zavoduna işləməyə göndərirdilər. Üç ay beton zavodunda işləyəndən sonra altı aylıq Ussuri körfəzinin qarşısında yerləşən Bolşoy kamen (Böyük daş) şəhərinə ezamiyyətə getdik. Bizdə tikinti hissəsi (stroitelnıy çast) idi. Hərbi hissəmizin nömrəsi indiyəcən yadımda qalıb. Voenniy çast (hərbi hissə) – 63306-da xidmət etmişdim. Hərbi hissədə qaralar çoxuydu, amma iki müsəlman vardı; mən və özbəkistandan gələn bir oğlan. Qalanları Ermənistanın müxtəlif bölgələrindən gələn ermənilər idi. Babkenlə tanışlığımız ordan başlamışdı. Babken Akopyan Qafandan idi. Özü də azərbaycanlıları çox sevirdi. Mənimlə digər ermənilər rus dilində danışanda Babken təklikdə azəricə danışardı. Diksiyasından yenə də erməni olduğu hiss olunurdu. Onu da yazım ki, ermənilərin çoxu bizim dili yaxşı bilirdilər.İndi də bilirlər. Məsələn, bakıda yaşayan ermənilərin diksiyasından erməni olduğunu hiss eləmək olmurdu. Digər erməni uşaqları məni ya zarafata, ya da acığa “ara tork” çağıranda, Babken soyadımı qısaldıb “Mirzə” çağırardı. Maşın sürməyi bacardığım üçün sürücü işləyirdim. Bizim vaxtımızda əsgərlərə işlədiyi üçün ayda üç manat maaş verilirdi.

Millətlərarası düşmənçiliyin olmadığını bilirdik, lakin aramızda bizə nifrət edən ermənilər az deyildi. Qarik Ağayan adlı əsgər yoldaşımızın ilk gündən mənimlə ulduzu barışmamışdı. Onun mənimlə rəftarının yaxşı olub-olmaması vecimə də deyildi. Davamız da düşməzdi.Babken hər ehtimala qarşı bir-neçə dəfə Qarikə görə xəbərdarlıq etmişdi. Mən isə onun hər dəfəsində Babkenin dediklərini qəribçiliyə salırdım:
-Babken, o, mənə nə edə bilər? Belə də ki, nə etsə, ikiqat da cavabını alacaq.
Hər dəfəsində də başını yüngülcə yelləyər, erməniləri yaxşı tanımadığımı tez-tez deyərdi. Bəzən elə bilirdim Babkenin bizimlə qarışığı var. Əslində, fərqli millətdən olmağımızın ikimiz üçün də heç bir əhəmiyyəti yox idi. Birlikdə çörək kəsmişdik, bir-birimizə qardaş, sirdaş olmuşduq. Arada zarafatıma salırdım; “ Babken, bir gün düşmən olsaq, məni öldürüb eləmərsən ki? ”
– Səyləmə ə, Mirzə – əsəbi cavabımı verərdi. Babken tez özündən çıxan adam olduğu üçün onu cırnatmaq xoşuma gəlirdi. Üzüdönük olmadığını yoxsa mən də bilirdim.
Lakin ermənilərin fürsət düşəndə üzlərinin necə döndüyünü növbəti il aprelin 23-də gördüm. Bizə beton zavodun yaxınlığında köhnə bağçada yer vermişdilər. Kazarma əvəzi istifadə edirdik.

Həmin gün səhər-səhər işə gedirdim. Təxminən 30-40 erməni yoldaşımızın kazarmada qalıb nə isə hazırlıq gördüklərinin şahidi oldum. Kimisi ət doğrayırdı, kimisi samovarda çay dəmləyirdi, kimisi yandırmaq üçün odunları bir kənara yığırdı.
Ayda bir dəfə hər birimizin evindən bizə pay-pürüş, pul göndərilirdi. Həftədə bir dəfə məktub yazıb göndərmək adətimiz olmuşdu. Evdən gələn pullarla ən çox bir-birimizin ad gününə hədiyyə alar, kef məclisi qurardıq. O gün də elə bildim kiminsə ad günüdür. Həmin günəcən elə bilirdim, aramızda millət söhbəti yoxdur. Qarik də kazarmada qalmışdı. Babken hazırlıq görən ermənilərə gözlərini qıyaraq şübhəylə baxması da məni şübhəyə salmamışdı.Babkendən soruşdum:
-Bu gün kimin ad günüdür?
Babken məndən bir az qabağa düşdü.
-Heç kimin!
-Onda niyə toplaşıblar? Nəyə hazırlaşırlar?
Babken sualıma cavab vermədi. Axşam da məndən əvvəl işdən çıxıb kazarmaya gəlmişdi. Qanı qaralmışdı, ara vermədən bir-birinin ardınca siqaret çəkməyindən bilirdim. Bir siqaret də mən yandırdım, səhər verdiyim sualı təkrarladım.
-Nə məsələdir, Babken? Səhər sualıma niyə cavab vermədin?
Babken üzümə də baxmadı.
-Yağış yağacaq, Mirzə.
Mən də pəncərədən çölə baxdım.
-Bilirəm. Aprel ayıdır də, yağmalıdır. Bir də mən gələndə damcılayırdı.
Bu dəfə Babken gözlərimə baxdı, elə bildi ki, mən nə isə bilirəm.
-Sabah Andranikin günüdür.
Hər şey mənə aydın oldu.
-Sizin məşhur Andraniki deyirsən? Hə də, siz axı hər il yeyib-içməklə onun matəmini saxlayırsız.
Babken başını yelləyib pəncərənin yanından uzaqlaşdı, çarpayısında oturdu.
-Sən necə də sadəlövhsən. Hələ də heç nə bilmirsən, tork.
Təəccüblənmişdim, o, ilk dəfəydi ki, mənə “tork” deyə müraciət edirdi.
-Onlar səni öldürmək istəyirlər. Andranikin qulağını bilirsən də kim kəsib?
Babkenin sualına cavab vermirdim. Əsgər yoldaşlarımın məni öldürmək planı qanımı dondurmuşdu. Babken danışmağa davam edirdi:
– Görürsən? Heç nə bilmirsən, Mirzə.Amma biz sizin tarixinizi yeri gələndə sizdən yaxşı bilirik. Andranik erməni, bolqar xalqı üçün qəhrəmandır.
– Azərbaycan, türk xalqı üçün də satqındır. Uşaq, qoca, qadın qatilidir. Erməni general dostu olmasaydı, bolqarlar onu qəhrəman görməzdilər.Narahat olma, biz də sizin tarixi pis bilmirik. Hardadı o əclaf? Görüm hansı köpəkoğlu məni öldürəcək?

İxtiyarsız səsimi yüksəltmişdim, qan başıma vurmuşdu. Qariki yumruqlarımın altında əzişdirmək istəyirdim. Babken qarşımda dayanıb, məni sakitləşdirməyə çalışırdı:
– Mirzə, xahiş edirəm, məni deməyimə peşman eləmə. Onlar çoxdur, sən təksən. Lap mən də sənin yanında olacam. Sonra? Ağılla hərəkət eləmək lazımdır. Bu məsələni sakit həll etməliyik.
Babken haqlı idi. Coşmaqla məsələni həll eləmək olmazdı. Babken guya məni sakitləşdirmək üçün zarafat elədi.
– Sizinkilər sənə qoymağa ad tapmadı, Mirzə?
Özümü birtəhər ələ aldım, yenə də hirsli idim.
– Dədəm elə adımı Soltan bəyin şərəfinə qoyub, Babken. Onların planı nədir?
– Səni birinci yeyib-içməyə çağıracaqlar, sonra da öldürəcəklər.
Hirsimdən güldüm.
-Nə danışırsan? Üstündən gör neçə il keçib,bir-birimizə qız alıb verən millətik, bunların planına bax! Bunu eləməyə dal lazımdı e!… Tutaq ki, məni öldürdülər. Sonra nə cavab verəcəklər?
Babken oturdu,iki barmağı arasında külə dönmüş siqaretini batinkasının altında söndürdü, bu dəfə rus dilində dedi:
– Nə olsun mehriban yaşayırıq.Hər il Andranikin şərəfinə mütləq bir tork öldürülür. Ya toka verərlər, ya zəhərləyərlər, ya da maşın qəzasına salarlar.
Babken ayağa qalxdı, mənə yaxınlaşıb qolumdan tutdu. Səsi titrəyirdi.
-Mirzə, səni çox istəyirəm. Sirdaş, qardaş olmuşuq.Yalvarıram, tərslik eləmə. Qaç çasta, iki-üç günə qayıdarsan.
-Bəs, məni axtarmayacaqlar?
-Nə axtarmaq? Mirzə, başa düşmürsən ki, səni öldürəcəklər? Onlar danışanda eşitmişəm.
-Bəs sən?
Babken bu dəfə bizim dilimizdə danışdı.
-Narahat olma, erməni erməniyə heç nə etməz.

Bizim altı rotamuz vardı. Beşi qalmışdı Novanejin şəhərində. Qarikgilin başı qarışanda Babken qaçmağıma kömək etdi. Sərnişin qatarına minənəcən məni gözlədi, sonra qayıtdı kazarmaya.
İki saatdan sonra, axşam saat səkkizdə qatardan Novanejində düşdüm. Yaxın olduğu üçün çasta piyada gəldim. Ordakı Azərbaycan uşaqları gəlişimə təəccüblənmişdilər. Niyə gəldiyimi soruşanda erməni əsgər yoldaşlarımın planlarından danışdım. Çastda erməni uşaqları da dediklərimi təsdiqlədilər, Andranikin şərəfinə mütləq bir türk qurban seçildiyini, qaçmaqla düz hərəkət etdiyimi dedilər.
Babkenin təhlükəsizliyi üçün haqqında bir kəlmə də olsun danışmadım. Üç gündən sonra öz çastımıza qayıtdım. Qapı ağzında Qariklə bir neçə erməni yoldaşları söhbət edirdilər. Qarik məni görən kimi gülümsədi. Gülümsəyəndə üzündə qəribə mimikalar yaranırdı. Rus dilində dedi:
-Neçə gündür görünmürsən, Soltan bəy.
Xəyalımda əclafa yaxınlaşıb çənəsinin altından bir yumruq vurdum. Yaxınlaşdım, heç nə olmayıbmış kimi Qarik mənə əl uzatdı. Mən də öz növbəmdə əl uzatdım Qarikə də, o biri ermənilərə də. Rus dilində salamlaşdım:
-Yerlilərim gəlmişdi, onlara baş çəkməyə getmişdim.
Qarik qələbə qazanmış adam kimi güldü.
-Sən çoxbilmiş adamsan, Mirzəyev. Burda qalsaydın, səhərəcən yeyib içərdik.
Gülümsədim, onun çiyninə iki dəfə yüngülcə vurdum.
-Elə bil ki, yeyib içmişəm, Ağayan. Sağ olun. – Sakitcə onlardan uzaqlaşmışdım ki, Qarikin axırıncı sözləri ayaqlarımı yerdən kəsdi.
-Babkeni axtarma. Pilləkanlardan yıxılıb, yaxınlıqdakı xəstəxanadadır.
Qarikə yaxınlaşdım, hirsimi cilovlaya bilmədim, yaxasından yapışdım. Yanımdakı ermənilər bizi ayırmaq üçün aramıza girdilər. Qolumdan tutan erməni:
-Mirzəyev, sakitləş. – dedi.

Günorta Babkeni görməyə getdim, eşitdiklərimi ona təkrarlayanda bildim ki, onlar şikayət edib-etməyəcəyimiz barədə narahatdılar. Əclaflar Babkenin bədənində demək olar, barmaq qoymağa ağ yer qoymamışdılar. Axşam məni “yeyib-içməyə” çağıranda tapa bilməyiblər, Babkendən şübhələniblər. Sonra da onu o ki var döyüb, pilləkanlardan itələyiblər. Babken mənimlə danışanda əvvəlcə özünü güclə toplayırdı:
-Mirzə, mən axmaqlıq elədim. Gərək səninlə gedəydim.
Babkenin şikayət etməməsi məni ikiqat əsəbləşdirirdi:
-Babken, niyə şikayət eləmirsən?
Babken gülümsədi:
-Alınmaz, qardaşım. Deyəcəklər, erməni erməniylə yola getmir.
-İncimə, Babken, millətinin murdar nümayəndələri çoxdur.
Babken gülməyə çalışır, nəfəsi daralırdı, ancaq yenə də ermənilərin tərəfini saxlamaqdan qalmırdı.
-Dediyin murdarlardan hər yerdə var.
Yenə də bu hadisəylə Babken kimi barışa bilmirdim. Qariki görməyə gözüm yox idi. Məni görəndə bir-neçə dəfə salam verdi, cavab da vermədim. Ona da, onunla əlbir olan ermənilərə də!…
Babken xəstəxanadan çıxdı. Məsləhətləşdik, məzuniyyətimin bitməyini gözləmədim. Ərizə yazdım, Novanejna şəhərinə – çasta gəldim. Komandirimiz asetin millətindən idi. Məni kərpic zavodda işləməyə göndərdi. Orda yaşca məndən böyük olan Natalya adlı bir qızla tanış oldum. Gözəlliyi bir tərəfə, mülayim xasiyyəti də məni özünə bağlamışdı. Niyə yalan deyim, çox istərdim, ona qarşı olan hisslərim İlknura qarşı olan sevgimi üstələsin, alınmadı. Hərbi xidmətimizi başa vuranacan münasibətimiz davam etdi.
Akarada düşəndə məni Bakıdan yola salan əmim oğluyla qardaşım qarşıladılar. Gözüm isə, dədəmi axtarırdı:
-Dədəm niyə gəlmədi?
Əmim oğlu cavab verdi:
-Evdə səni gözləyir.
Əslində, dədəmlə bağlı xatirələrimi yazmaq mənim üçün çox ağırdır. Həyətə girəndə nənəm, bacılarım məni gözlərinin yaşını tökə-tökə qarşıladılar. Dədəmi yenə görmədim.
-Dədəm hanı?
Qardaşımın gözləri dolmuşdu, nənəm hönkürtü ilə ağladı. Əmim oğlu həqiqəti udquna-udquna deyənəcən artıq hər şeyi başa düşmüşdüm.
-Həyatdı, əmi oğlu.
Dizlərimi nə vaxt yerə qoyduğumu xatırlamıram. Üzümü ovuclarımda gizlətdim, ürəyim yerindən çıxanacan hönkürtüylə ağladım. Dədəm məni yola salanacan keçirdiyim xoşagəlməz hisslərin nə olduğunu o gün dərk elədim. Son bir ildə niyə mənə gec-gec məktub gəldiyini də!…
Dədəmin boynunu qucaqlamaq yox, iyulda rəhmətə getdiyi üçün ilini vermək qismət oldu.
Dədəm bir gecə yatmış, bir səhər isə ayılmamışdı.
Daha bir il keçdi. Bu bir ildə həyatımda çox şeylər dəyişdi. İlknur sevgimə müsbət cavab vermişdi. Xoş anlar yaşatmaqla yaddaşımda qalan Natalya ilə arada məktublaşırdıq.
Bir gün isə sırf təsadüfdən Qafanda Babken ilə qarşılaşdıq. Saakyan küçəsiylə gedəndə bir nəfər arxadan gözlərimi yumdu. Günəşin şüalarını barmaqlarının arasından fərq elədim. Səsindən Babken olduğunu bildim. Görüşdük, qucaqlaşdıq, birlikdə “Zəngəzur” restoranına getdik. Əsgərlik xatirələrindən danışdıqca yüz-yüz vururduq. Babken mənimlə yenə də mənim dilimdə danışırdı.
-Babken, sənin vallah, bizimkilərlə qarışığın var! – deyib rumkamı rumkasına yüngülcə vurdum.
-Yox Mirzə, təmiz erməniyəm. Saf millətsiz deyə, sizləri çox istəyirəm. Gələn ay Rusetə köçürəm. Yerimi rahatlayım, sənə məktub yazacam.
Babken dediyi kimi də elədi. Rusiyaya köçdü, ancaq ondan məktub gəlmədi. Qafanda onu tanıyan erməni tanışım da yox idi ki, haqqında nə isə öyrənə bilim.
Babken bir həqiqəti düz deyirdi. Ermənilər çox fürsətçil millətdir. Sovet höküməti dağılandan sonra onların üzünü Azərbaycan gördü. Bugün onlar Qarabağı işğal ediblər. Əslində, Qarabağın hansı ölkəyə məxsus olduğu dünya ictimaiyyətinə yaxşı məlumdur. Ermənilər məskunlaşdığı üçün onların adı çəkilir.Tərslikdən nağıllarda oxuduğumuz cinin canı şüşədə olan kimi,bizim də uğurumuz-uğursuzluğumuz ermənilərə himayə edən ölkədən asılıdır.

Qızım kimi internetdən nə anlayışım, nə də marağım yoxdur. Arada girib ya saz çalan aşıqları dinləyərəm, ya da gedə bilmədiyim rayonlarımıza baxaram. Qubadlıya aid videolara baxanda dədəmin qəbri yadıma düşür, uşaq kimi ağlayıram. Bircə təsəllim odur ki, erməni Babken bu gün öz millətinə məndən iki dəfə artıq nifrət edir.

Xalq şairi Zəlimxan YAQUB.Seçmə şeirlər

PORTRET

Mən bir dağ çayıyam, dağ bulağıyam,
Mənim çoxalmağım, azalmağım var.
Gəlir bu bağların təbiətindən,
Coşub-daşmağım var, sozalmağım var.

Sözdən öz ömrümə bir heykəl yonub,
Gözəllik önündə heyrətdən donub,
Arıtək çiçəkdən-çiçəyə qonub,
Dədə ocağından köz almağım var.

Suyam – damla-damla daşdan çıxmışam,
Gözəm, göz yaşıyam, yaşdan çıxmışam.
Bir qarlı, boranlı qışdan çıxmışam,
Təzə çiçəklənib yaz olmağım var.

Duyğular bağında güllər bitirib,
Bir ömrün içində min ömür sürüb,
Şairtək əlinə qələm götürüb,
Aşıqtək sinəmə saz almağım var.

Bənzər xəyalımız uçan quşlara,
Tarix qiymət verər uca başlara.
Ulu qayalara, qızıl daşlara,
Qədim əlifbatək yazılmağım var.

HEÇ VAXT MƏNİ TƏRK ELƏMƏ

Sənsiz tüstü-duman olub,
Göyə qalxar ahım mənim.
Heç vaxt məni tərk eləmə,
Eşqim mənim, ruhum mənim.

Dağa çıxsam inadım ol,
Quşa dönsəm qanadım ol.
Sən ünvanım, sən adım ol,
Eşqim mənim, ruhum mənim.

Sular kimi saf ol yaşa,
Hər şeydə sərraf ol yaşa.
Ürəkdə insaf ol, yaşa,
Eşqim mənim, ruhum mənim.

Gözdə işıq, canda heysən,
Sehirli yer, sirli göysən.
Dodaqlarda yanan neysən.
Eşqim mənim, ruhum mənim.

Başım üstə yanan şamsan,
Əlimdə bir dolu camsan.
Füzulimsən, Mövlanamsan,
Eşqim mənim, ruhum mənim.

Gələcəyim, sabahım ol,
Döyüşlərdə silahım ol.
İnamımda Allahım ol,
Eşqim mənim, ruhum mənim.

Fikir vermə ağlı kəmə,
Vaxtsız batma dərdə, qəmə.
Heç vaxt məni tərk eləmə,
Eşqim mənim, ruhum mənim.

İSTİQLAL ŞAİRLƏRİ

Məndən salam olsun gündə yüz dəfə,
Yurdumun dili bal şairlərinə.
Ürəyi dumduru, ruhu tərtəmiz,
Halaldan da halal şairlərinə.

Sözü dünyamızın sirdaşı, yarı,
Fikri ağılların meyvəsi, barı.
Allah özü verib ucalıqları,
Bu ulduz, bu hilal şairlərinə.

Yerlərə yerləşməz, göylərə sığmaz,
Oğulsan ondakı şücaəti yaz.
Min ömür versək də yenə azdır, az,
Vətənin istiqlal şairlərinə.

SEVGİ

Bu millətə neçə-neçə
kitab verdim, dürlü kitab,
O yazılan kitablara
bu millətdən gəldi cavab.
Əlli ildir ürəklərin
şeirindəsən, sözündəsən,
Bulaq kimi göz açmısan,
bulaqların gözündəsən.
Səni sevir ilham ilə
vəsf etdiyin dağ da, daş da,
Bal daşıyan saf arı da,
ağ bulud da, uçan quş da.
Səni sevir zaman, tarix,
dörd fəsil də, il də, ay da,
Əsən yel də, axan su da,
göy bulaq da, dəli çay da.
Səni sevir yaşıl yamac,
qızıl üfüq, göy çəmən də,
Qara şum da, saf toxum da,
nəm torpağa düşən dən də.
Nə eşitməz, nə də görməz
göz bağlısa, qulaq karsa,
sevgi yoxdur, ürək darsa.
Səni sevir təbiətin
yaratdığı hər nə varsa,
Sevir doğma balasıtək
yer də səni, göy də səni.
Səsi bilir, ünü bilir
saz da səni, ney də səni.
Sevir sənin düşüncəni
düşüncəsi, ağlı kimi,
Sevir səni bu məmləkət
qızı kimi, oğlu kimi.
Sevir səni görən gözü,
vuran qəlbi, yazan əli,
Sevir səni insanların
ən təmizi, ən gözəli.
Çox arzular qalır hələ,
açılacaq çiçək-çiçək,
Sevməyənlər qoy sevməsin,
sevilənlər seviləcək.

ŞAİR

Demək halalına haramlıq qatıb,
Tutduğu zirvədən enirsə şair.
Demək ortalıqda şeytan işi var,
Kor qalan ocaqtək sönürsə şair.

Səsi dağdan gəlir, arandan gəlir,
Sədası İrandan, Turandan gəlir.
Mayası Ayədən, Qurandan gəlir,
Yenilməz zamanı yenirsə şair.

Ruhu olmayanın tərpənməz tükü,
Ürəyi olanın sevgidir yükü.
Dərin bir keçmişə bağlıdı kökü,
Ürəkdə heykələ dönürsə şair.

Saflığı dağların dümağ qarıdı,
Yönü düzə sarı, haqqa sarıdı.
Dediyi Allahın kəlamlarıdı,
Peyğəmbər dilində dinirsə şair.

SƏN YORULMADIN

Yollara baxmaqdan gözüm yoruldu,
Səni çağırmaqdan sözüm yoruldu.
İradə yoruldu, dözüm yoruldu,
Ey mənim inadım, sən yorulmadın.

Yerlərə, göylərə saldın səs-səda,
Uca zirvələri gətirdin yada.
Üfüqlər nə qədər geniş olsa da,
Ey qolum, qanadım, sən yorulmadın.

Bütün ömrün boyu yardın, yaratdın,
Arzuya yetişdin, mətləbə çatdın.
Ruhuma uyuşdun, könlümə yatdın,
Zəhmətim, ustadım, sən yorulmadın.

Düşmən bostanıma xeyli daş atdı,
Gah möhkəm tutdurdu, gah yavaş atdı.
Təmizlik, halallıq səni yaşatdı,
Məğrur istedadım, sən yorulmadın.

BU DÜNYANIN HƏR ÜZÜNÜ GÖRMÜŞƏM

Mənim yaşım uşaq yaşı deyil ki,
Hər ağacın meyvəsini dərmişəm.
Allah mənə nə veribsə əzəldən,
Mən də onu bu dünyaya vermişəm.

Baxmamışam şeytanların sözünə,
Düz baxmışam həqiqətin gözünə.
Ömrüm boyu sevənlərin üzünə,
Ürəyimi süfrə kimi sərmişəm.

Bu yollarda kim ayılan, kim yatan,
Arzulara kim çatmayan, kim çatan.
Nə ölənəm, nə itənəm, nə batan,
Qızıl sözdən qızıl divar hörmüşəm.

Çox sonalar uçurmuşam gölümdən,
Alov çıxır içərimdən, çölümdən.
Qorxum yoxdu ayrılıqdan, ölümdən,
Bu dünyanın hər üzünü görmüşəm.

RUH

Yüz il sonra, min il sonra
kimin səsi gələcək,
Kim batacaq gəmi kimi,
kim qalxacaq göylərə.
Kimin səsi yerli-dibli
birdəfəlik batacaq,
Kimin ruhu qarışacaq
kamanlara, neylərə.

Ac da olsa, tox da olsa
hamı duyar həyatı,
Ömürlüdü, ömürsüzdü,
ölüm Allah payıdı.
Ulu ruhlar ucalsa da
mələklərin yanına,
Zaman-zaman öz yurduna,
yuvasına qayıdır.

Qarşısını kəsə bilməz
nə cəhənnəm, nə cənnət,
Bədən hara gedir getsin
bu torpağın malıdır.
Səni bütün bəlalardan
sağ-salamat qurtaran,
İncə könül, incə ürək,
incə ruh olmalıdır.

Göz görməsə qəlbim sevər,
qəlbim duyar həyatı,
Mən ruhumla bu torpağın
ləzzətiyəm, dadıyam.
Haqqın ruhdan yuxarıda
mərtəbəsi yoxdu, yox,
Bədən məndən inciməsin,
mən ruhun övladıyam.

BİRCƏ TƏSƏLLİM VAR

Yüz ildən sonranı düşünürəm mən,
Min ildən sonranı düşünürəm mən,
Bu qoca dünyada nələr olacaq.
Yenə də beləcə axşam düşəcək,
Yenə də beləcə səhər olacaq.
Yenə də arılar bal daşıyacaq,
Yenə də ilanda zəhər olacaq.
Əs limiz, nəslimiz yaşamaq üçün,
Yenə kənd olacaq, şəhər olacaq.
Şəhər var, açılıb gülə dönəcək,
Şəhər var, qovrulub külə dönəcək.
Kənd var, çiçək açıb gözəlləşəcək,
Kənd var, göz yaşları selə dönəcək.
Dünyada heç kəsin boş qalmır yeri,
Gedənlər getsə də, gələnlər gəlir.
Ömrünü torpaqla, atəşlə, suyla,
Yağışla, havayla bölənlər gəlir.
Yenə göy güləcək yağışlarıyla,
Yenə yer güləcək naxışlarıyla.
Bu dünya həmişə gözəl olacaq,
İnsa nın dünyaya baxışlarıyla!

Yüz ildən sonranı düşünürəm mən,
Min ildən sonranı düşünürəm mən,
Bu qoca dünyada nələr olacaq.
Yenə oynadacaq sevinc atını,
Yenə daşürəkli kədər olacaq.
Torpağı su basıb, sel aparanda,
İnsanın zəhməti hədər olacaq.
Bu dağlar yenə də çiçəklənəcək,
İgidlər yenə də igidləşəcək,
Göyçəklər yenə də göyçəklənəcək.
Mən də qarışacam qara torpağa,
Sellər aparacaq, bəlkə, qəbrimi,
Məzarım hardadı, bilinməyəcək.
Bircə təsəllim var, eşqim ürəkdən,
Adım yaddaşlardan silinməyəcək!

AXAR SU

Göy üzündə buludları silkələr,
Dağ döşündən dərələrə axar su.
Şeh içində çimizdirər gülləri,
Zirvələrdən çökəklərə baxar su.

Qış gələndə əl-ayağı dondurar,
Yaz gələndə ümid nuru yandırar.
Qayaların inadını sındırar,
Damla-damla göz yaşını sıxar su.

Ruhu pakdı, təmizlərdən təmizdi,
Adı bizə əzizlərdən əzizdi.
Hara baxsan çaydı, göldü, dənizd i,
Yer altından yer üzünə çıxar su.

Gələn gedir bu dünyada qalan yox,
Sular kimi boşalan yox, dolan yox.
Dağ desə ki, məndən güclü olan yox,
Güc eləsə dağları da yıxar su.

Nəğməsidir hər açılan yarpağın,
Dərmanıdır hər bağçanın, hər bağın.
Ay Zəlimxan, şah damarı torpağın,
Axar südü, axar südü, axar su.

TARİX KİMİ

Yaşın ilə təzə tarix,
təzə dövran başlana,
Eşqin ilə qoca dünya
cavanlana, yaşlana.
Adın ilə yer üzünün
şeytanları daşlana,
Çevriləsən könüllərdə
çiçəyə sən, gülə sən,
Tarix kimi doğulasan,
tarix kimi yaşayasan,
tarix kimi öləsən!

Sevənlərə, duyanlara
göz günəş könül çıraq,
Nurun ilə işıqlana
hər kitabda şah varaq,
Min il sonra söz düşəndə
səndən gələ səs-soraq.
Yaddaşlara, ürəklərə
möcüzətək gələsən,
Tarix kimi doğulasan,
tarix kimi yaşayasan,
tarix kimi öləsən!

İnadınla sərt qayalar
varaqlana, çapıla,
İnamınla cəmiyyətin
itənləri tapıla.
Ziyarətin daşı kimi
yanağından öpülə,
Zaman görə sən böyüksən,
nə qulsan, nə köləsən,
Tarix kimi doğulasan,
tarix kimi yaşayasan,
tarix kimi öləsən!

Ucalardan ucalara
qalxasan fələk kimi,
Buludların qanadında
uçasan mələk kimi.
Nurlandırıb könüllərə
çatasan şimşək kimi,
Cahilliyi, nadanlığı
yer üzündən siləsən,
Tarix kimi doğulasan,
tarix kimi yaşayasan,
tarix kimi öləsən!

Yaşayasan insaf kimi,
iman kimi, din kimi,
Torpaq səni qəbul edə
göydən gələn ün kimi.
Ölümün də tarix ola
doğulduğun gün kimi,
Öz ömrünü zərrə-zərrə
insanlarla böləsən,
Tarix kimi doğulasan,
tarix kimi yaşayasan,
tarix kimi öləsən!

O GÜNÜ GÖZLƏYİRƏM

Şuşada bir doyunca
Könlümdən gəzmək keçir,
o günü gözləyirəm.
Qalxıb Cıdır düzünə
Gülümü dərmək keçir,
o günü gözləyirəm.

Coşa İsa bulağı,
Qəlbə süzülə, axa.
Ovcum nur ilə dola,
Gözüm gözünə baxa,
o günü gözləyirəm.

Məni Şuşada görə,
Düşmən baxa xar ola.
Daşaltının hər daşı
Düşmənə məzar ola,
o günü gözləyirəm.

Öz gülüm, öz çiçəyim
Öz əlimlə dərilə.
Görə bu xoş günləri,
Şəhidlərim dirilə,
o günü gözləyirəm.

Qarabağ deyiləndə
Torpaq qalxa ayağa.
Ehtiyacı olmaya
Bir səddə, bir dayağa,
o günü gözləyirəm.

Şuşasız varlığımda
Nə ürək var, nə də can.
Ağ atın üstə gələ
Ulu dədəm Pənah xan,
o günü gözləyirəm.

Hanı Şuşa torpağı,
Gülü kəfənim olsun.
Mənimdir, mənimkidir,
Həmişə mənim olsun.
o günü gözləyirəm.

Mənim ağ paltarımda,
Hələ qara yamaq var.
Şuşasız yaşamaq yox,
Şuşalı yaşamaq var,
o günü gözləyirəm.

Tarixi düz yazıla,
Şuşa Şuşamız ola.
Bu dünyaya sığmayan
Bir tamaşamız ola,
o günü gözləyirəm.

SƏFƏR

Sökülür dan yeri, doğur Günəşi,
Səhərin ən gözəl səhərdi, Tanrım.
Ağ günün dalınca bir ağ gün gəlir,
Xəbərin nə gözəl xəbərdi, Tanrım.

Yaratdıqca ürək, yaratdıqca əl,
Daşında gül açır, torpağında ləl.
Sənin yaratdığın hər şeydən gözəl,
Əsərin nə gözəl əsərdi, Tanrım.

Yerin də, göyün də nurlu həyatdı,
Nurdan yarananlar şöhrətə çatdı.
Gör neçə mərtəbə, gör neçə qatdı,
Şəhərin nə gözəl şəhərdi, Tanrım.

Donunu yaşıldan biçir yolların,
Könüldən-könülə köçür yolların,
İnsan ürəyini seçir yolların,
Səfərin nə gözəl səfərdi, Tanrım.

GƏLMƏDİ

“Anam Qarabağ” deməkdən
dilim oldu dilim-dilim,
Mərd oğullar şəhid oldu,
sağ gedənlər sağ gəlmədi.

Gecə-gündüz qan ağladı,
qəlbim, ruhum, duyğularım,
Necə oldu, ağlamaqdan
gözlərimə ağ gəlmədi.

Yaylaq yetim, oylaq qəmgin,
bulaq küskün, ocaq ölgün,
Qurudu kök, öldü budaq,
bostanıma tağ gəlmədi.

Aylar keçdi, illər ötdü,
saç ağardı, mən qocaldım,
Saraldı gözümün kökü,
mən gözləyən çağ gəlmədi.

Cıdır düzü cıdırsızdı,
binələrim çadırsızdı,
Necə deyim sinəm üstə
dağ üstündən dağ gəlmədi.

ÖLƏRƏM – ÖLMƏRƏM

Gözəl sözü dilimdən al,
mən ölərəm,
Gözəl sözü əlimdən al,
mən ölərəm.
Gözəl sözü elimdən al,
mən ölərəm,
Söz üstündə yarpaq kimi
əsərəm mən.
Sözə gələn hər bəlanın
qarşısını kəsərəm mən.
Ömrün-günün yollarında,
Söz adlanan zəfər verin
mən ölmərəm.
Günüm doğsun, Ayım yansın
üfüqlərdə,
Sözlərimə nurla dolu
səhər verin.
Arzu verin, ümid verin,
kəsər verin,
Gözəl sözdən, halal sözdən,
doğru sözdən,
Mənə xeyir xəbər verin,
mən ölmərəm,
mən ölmərəm, mən ölmərəm!

MƏZAR

Məzar insanların döş nişanıdır,
Yazılır daşlara ünvanı, adı.
Kim qəbir yerinə evim demədi,
Kim qara torpaqda dəfn olunmadı?

Uçmağa, qucmağa, qucaqlamağa,
Qanad yoxdu daha, qol yoxdu daha.
Məzar insanların son dayaq yeri,
Burdan o tərəfə yol yoxdu daha.

Məzar insanların sükut evidir,
Orda nə qapı var, nə pəncərə var.
Qəbiristan deyilən bir məmləkətdə,
Keçilməz uçrum var, dərin dərə var.

Hamının dərdini çəkən mən oldum,
Hamının ağrısı, azarı məndə.
Başdaşım əyilib köksümə sarı,
Dünyanın ən dərdli məzarı məndə.

İSTƏRƏM

Yolçular yorulmaz, yollar tükənməz,
Mən elə getdikcə getmək istərəm.
Yollar kənarında ağaclar kimi,
Ucalmaq istərəm, bitmək istərəm.

Ay gedə, gün gələ, bir səhər ola,
Üfüq qızıl ola, şəfəq zər ola.
Mənim çox sevdiyim nəğmələr ola,
Elə ömrüm boyu ötmək istərəm.

Nədir tilsim dünya, tapmaca dünya,
Boyu boyumuzdan çox uca dünya.
Nə deyir insana bu qoca dünya,
Sirlərin sonuna yetmək istərəm.

YAŞA

Fəsillərin ruhuna dön,
Yazında, qışında yaşa.
Qədrini bil bu torpağın,
Hər bir qarışında yaşa.
Halallıq var mayasında,
Həm toyunda, həm yasında.
Çiçəyə dön qayasında,
Mamır ol daşında yaşa.

Dağıt başından dumanı,
Dağıt şübhəni, gümanı.
Öt dövranı, keç zamanı,
Dünyanın yaşında yaşa.

QURUMAQ

Niyə quruyursan, a yaşıl ağac,
Səni yaşıl vaxtı solduran nədi.
Budaqlar quruyub çöpə dönmüsən,
Səni diri-diri öldürən nədi.

Dəhnəmi quruyub, sumu kəsilib,
Quşlar qanad çalmır budaqlarında.
Yuvamı dağılıb, bülbülmü köçüb,
Nəğmələr səslənmir dodaqlarında.

Günəşmi tutulub, Aymı gizlənib,
Buludmu bağlayıb göyün üzünü.
Dolu budağına atıb daşları,
Kimlər kor eləyib sənin gözünü.

Qurudun, həyatın qurtardı, getdi,
Bir daha göyərmək çətindən çətin.
Dünəni var idi, sabahı yoxdan,
Kökündən quruyan bir məhəbbətin.

AXŞAMÜSTÜ

Göylərdə kövrələn buludlar deyil,
Beynimin içinə dolan tüstüdü.
Bilirəm qarşıdan qaranlıq gəlir,
Yaman darıxıram, axşamüstüdü.

Qəlbin həm sevinci, həm də yası var,
Hər günün öz hökmü, öz dünyası var.
Ömrün səhəri var, günortası var,
Yaman darıxıram, axşamüstüdü.

Dünyanın üzünə gələndən bəri,
Həmişə sevmişəm nurlu səhəri.
Kimə xeyir verib axşamın şəri,
Yaman darıxıram, axşamüstüdü.

Alınmaz qalanı kim tikib görən,
Nə deyir hördürən, nə deyir hörən.
Geriyə qayıtmır qapıdan girən,
Yaman darıxıram, axşamüstüdü.

Səhər bu dünyanın hər şeyi təzə,
Günorta gözəllik gətirir gözə.
Axşam qaranlığı heç baxmır sözə,
Yaman darıxıram, axşamüstüdü.

ALLAH KİMİ

Bulud kimi qar-yağışla doluyam,
Göylər qədər dərdim-ahım var mənim.
Zaman kimi dərdsiz, qəmsiz, kədərsiz,
Nə axşamım, nə sabahım var mənim.

Ərənlərin badəsini içmişəm,
Haqq yolunda tükü tükdən seçmişəm.
Qıl körpüdən gülə-gülə keçmişəm,
Yoxa çıxıb nə günahım var mənim.

Yamanlara tərs açılan şillədir,
Naqislərin ürəyinə güllədir.
Yaxşılara ucalıqdı, pillədi,
Qələm adlı bir silahım var mənim.

Çəkinmədim nə düşməndən, nə dostdan,
Dərsim aldım Mövlanadan, Yunusdan.
Haqdan gəldi oxuduğum bu dastan,
İlham adlı bir pənahım var mənim.

Ağac dindir, kaman bağla, saz yarat,
Hər pərdədə işvə, qəmzə, naz yarat.
Dedi oğlum, ürəyincə yaz, yarat,
Allah kimi uca şahım var mənim.

ÜMİD

İşıqlı nəğmələr nəğməkarıyam,
Həsrəti dünyadan itirəcəyəm.
Vətən bağçasında, vətən bağında,
Tərtəzə çiçəklər bitirəcəyəm.

Qoymaram səsimi harınlar uda,
Mənim əmrimdədir torpaq da, su da.
Ölüm nəmənədir məni qorxuda,
Onu bu dünyadan itirəcəyəm.

Ümid ürəklərdə silahdır, silah,
Onu insan üçün yaradıb Allah.
Bükməsin boynunu gələcək, sabah,
Mən onun dadına yetirəcəyəm.

YOXDU

Mən sevirəm bu dünyanı,
Ocağım var, külüm yoxdu.
Heç bir kəsdən küsməmişəm,
Küsmək var, küsülüm yoxdu.

Tapdanmış bir dağ olasan,
Pozulmuş bir bağ olasan.
Sevgiyə yamaq olasan,
Bundan artıq zülüm yoxdu.

Büdrəməsin eşqin atı,
Bağrına bas kainatı.
Sev dünyanı, sev həyatı,
Sevənlərə ölüm yoxdu.

YAZ QƏLƏMİM, YAZ

Ömür bir fürsətdi verilib sənə,
Ömürdən, fürsətdən yaz qələmim, yaz.
Yaradan dünyanı cənnət yaradıb,
Sehrli cənnətdən yaz qələmim, yaz.

Çağır ilhamını, çağır təbini,
Həm elmini göstər, həm ədəbini.
Dəryalardan götür mürəkkəbini,
Tükənməz hikmətdən yaz qələmim, yaz.

Heç vaxt yaxşılığı çıxarma yaddan,
Dadlı meyvələrin düşməsin daddan.
Sən ki, çox çıxmısan alovdan, oddan,
Taledən, qismətdən yaz qələmim, yaz.

Odu olmayanın oduna yanma,
Haqqı olanların haqqını danma.
Yaxşılıq etməyi qızırqalanma,
Bu ali qüdrətdən yaz qələmim, yaz.

Dağ qalır, daş qalır, təbiət qalır,
İnsana əbədi məhəbbət qalır.
Çox şey unudulur, həqiqət qalır.
Əsl həqiqətdən yaz qələmim, yaz.

Açılan çiçəkdi, qonan arıdı,
Yönü Aya sarı, günə sarıdı.
Şeir şairlərin könül varıdı,
Bu naz-nemətdən yaz qələmim, yaz.

HƏZRƏT SÜLEYMANIN XALÇASI KİMİ

Xanım qız, xanım qız, toxucum sən ol,
Mənə xalı toxu, əlvan bir xalı.
Gəlindən ismətli, qızdan həyalı,
Ətri, təravəti çiçəkdən olsun.

Bütün keçidləri, döndərmələri,
Bütün ilmələri ürəkdən olsun.
Əlvan bir dünyaya döndər rəngini,
Ərişi, ağacı ipəkdən olsun.

Gözəl qız, gözəl qız, toxucum sən ol,
Deyim, nəyi göstər, deyim, nə göstər.
Sənə desələr ki, gözəllik nədir,
Göygöldən, Kəpəzdən nişanə göstər.
Sənin toxuduğun yaşıl xalıda,
Görünsün torpağın bütün rəngləri.
Nurlu gözümüzə versin işığı,
Çiçək topaları, gül çələngləri.

Xanım qız, xanım qız, toxucum sən ol,
Sənin hər çeşnində, hər çeşidində,
Təbiət görünsün, çəmən görünsün.
Bütün anaların ana torpağı,
Bir də müqəddəsim Vətən görünsün!

Sənin toxuduğun yaşıl xalıda,
Üfüqdən-üfüqə süzmək istərəm.
Həzrət Süleymanın xalçası kimi,
O xalça üstündə gəzmək istərəm.

Nəcibə İLKİN.”Payız gileyi”

Nə yaman tələsdin payız gəlməyə,
Pərişan qəlbimdə xəzandı hələ.
Bəlkə dərdlərini mənlə bölməyə,
Məni qabaqlayıb gəlmisən elə.

Bilirəm sənin də dərdin çox böyük,
Tökülən yarpaqsan, solan çiçəksən.
Onsuz da taleyin hər üzü dönük,
Xəzanlı arzusan, solan diləksən.

Eh…nahaq dayandım sənlə üz-üzə,
Sən ki, gah fikirli, gah düşüncəli.
Qopanda tufanın Allah saxlasın,
Sən də məndən betər olursan dəli…

Əziz MUSA.Yeni şeirlər

Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü,
“İlham çeşməsi” qəzetinin təsisçisi və baş redaktoru,
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Təqaüd Fondunun təqaüdçüsü

TAPŞIR GÖZLƏRİNƏ

Gözlərin gözümə naz ilə baxır,
Qara gözlərimdə şimşəklər çaxır,
Bu oda, alova neyləsin fağır,
Tapşır gözlərinə, belə baxmasın.

Mən dözə bilmirəm atəşə, oda,
Axı mən baxmıram özgəyə, yada,
Bir od parçasısan sən bu dünyada,
Tapşır gözlərinə, belə baxmasın.

Üzmüsən onsuz da ürəyimi sən,
Yox deyə bilmirəm vallah nə desən,
Sən mənim qəlbimin şahzadəsisən,
Tapşır gözlərinə, belə baxmasın.

Süzgün baxışların qorxusu çoxdu,
Qaşların bir kaman kipriyin oxdu,
Vallah sənin kimi can alan yoxdu,
Tapşır gözlərinə, belə baxmasın.

Səni görməyəndə gözlərim dolur,
Sənsiz ömür günm cəhənnəm olur,
Günəş batan zaman arzular solur,
Tapşır gözlərinə, belə baxmasın.

Hər gün od tökürsən odumun üstə,
Dərd gəlir üstümə hey dəstə-dəstə,
Baxışın odludu ay boyu bəstə,
Tapşır gözlərinə, belə baxmasın.

GEDİRƏM

Bu dərd məni çox sevib,
İnanma qaçaq düşə,
Özüm də mat qalmışam,
Nə zamandı bu işə.

Yuxumu yoza bilmir,
Hələ yuxu yozanlar,
Bir-bir çıxır qarşıma,
Alnıma yazılanlar,

Bu yarımçıq sevdalar,
Bir cəhənnəm əzabı,
Xatirələr qəmlidi,
Çəkən yoxdu hesabı.

Ömrümə sahib çıxan,
İndi dərddi, kədərdi,
Ümidlərim gül açmır,
Əziyyətim hədərdi.

Bu qələm, bu vərəqdən.
Həsrət qoxusu gəlir,
Açılan sabahların,
Şirin yuxusu gəlir.

Başının hayındadı,
Öz işindədi hərə,
Üz tutub mən gedirəm,
Çiçəklər açan yerə.

Kənan AYDINOĞLU.”Dayımın adını daşıyırsan sən”

Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin
Mətbuat xidmətinin rəhbəri,
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü.

Dayım Həkim Rəhimov Məzahir Bayram oğlunun yeni dünyaya gəlmiş və adını daşıyan nəvəsinə

Gələli dünyaya ağladın Sən də,
Ağlamaq varlığın əlamətidi.
Gülüşün, bir də ki, nurlu baxışın,
Uca Yaradanın inayətidi.

Nə qədər gözündə sevgi var Sənin,
O qədər dünyada xoşbəxt olassan.
Sevəcək doğmalar, tanışlar Səni,
Sevimli, nur üzlü doğma qalassan.

Bir az böyüyəssən körpələr kimi,
Qədəmin mübarək olacaq Sənin.
Sən də oxşayassan Həkim babana,
Adın da dillərdə qalacaq Sənin.

Layla oxunacaq beşik başında,
Qayğılı dünyada yatmağın üçün.
Gözümün yumanda beşikdə axı,
Dünya bürünəcək qayğıya bütün.

MaşAllah! Doğmasan doğmalarımın,
Sən fərəh yerisən, iman yerisən.
Bilirəm, Qohumun və tanışların,
Gələcək yerisən, güman yerisən.

Qədrini biləssən Sən də bir zaman,
Bu doğma diyarda elin, obanın.
Yenə, səmimiyyət gözlərindədi,
Çəkibsən qanına Həkim babanın.

Mələksən, bu gözəl dünyada Sən də,
Körpəsən, amma Sən nur parçasısan.
Oxşama, nazlama vaxtı gələndə,
Bilirəm, qucağa Sən qaçasısan.

Mələklər “Salamlar!” söyləyir Sənə,
Gör neçə aydır ki, yaşayırsan Sən.
Gəl Sənin öpüm mən yanaqlarından,
Dayımın adını daşıyırsan Sən.

Bakı şəhəri. 24 yanvar 2018-ci il.

Nemət TAHİR.Yeni şeirlər

Cavabsız sevgi

Nazını çəkməyə hazırdım hər an
Çünki mənasızdır əzabsız sevgi
Ancaq ki, insanı bir ağac kimi
İçindən çürüdür cavabsız sevgi

Yanımda olsan da, mənə uzaqsan
Hər yandan üstümə həsrət çilənir
Baxışın bənzəyir ölüm hökmünə
Gözündən üzümə nifrət çilənir

Sanmaki, hər işin doğrudur, düzdür
Ömrünü puç edər əyrilər bir gün
Sevgimə gülərək alçaltma məni
Nifrətin sevgiyə çevrilər bir gün

***

Çəkilməyən,dözülməyən,
Dediyiniz o dərd mənəm.
Qova-qova namərd edib
Söydüyünüz o mərd mənəm.

Özümə də bir az yadam.
Bir az suyam,bir az odam.
Həm küləyəm,həm torpağam.
Bildiyiniz o dörd mənəm.

Dostu azdır,düşməni çox
Qarnı acdır,gözləri tox
Kölgəsinə güvəni yox
Yalquzağam,bozqurd mənəm.

Qan qoxuyur çiçəkləri.
Kəfənsizdir şəhidləri.
Kimsəsiz “ruhlar şəhəri”-
Gördüyünüz o yurd mənəm.

Şairə-publisist Rahilə Dövranın şeiri “Hece Taşları” dərgisində çap olunub

Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatı təşkilatçılığı həyata ilə keçirilən “Çağdaş Azərbaycan poeziyasının inkişafına dəstək” layihəsi çərçivəsində Çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatının Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Naxçıvan Muxtar Respublikasındakı bürosunun rəhbəri, “Qızıl qələm” media mükafatı laureatı, şairə-publisist Rahilə Dövranın “Həyatın vəfası” şeiri Qardaş Türkiyə Cümhuriyyətinin Kahramanmaraş şəhərində fəaliyyət göstərən “Hece Taşları” aylıq şeir dərgisinin 43-cü sayında Azərbaycan türkcəsində sayında dərc olunub.
“Çağdaş Azərbaycan poeziyasının inkişafına dəstək” layihəsinin layihəsinin rəhbəri və müəllifi Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin Sumqayıt şəhər təşkilatının sədri, respublikanın Əməkdar jurnalisti, AJB Sumqayıt şəhər təşkilatının Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının təsisçisi və direktoru, “Kümbet” və “Usare” dərgilərinin Azərbaycan təmsilciliyinin rəhbəri, şair-publsist Rafiq Oday, koordinatoru Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidmətinin rəhbəri və İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin müdiri, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü, “Kümbet” və “Usare” dərgilərinin Azərbaycan təmsilcisi Kamran Murquzov, məsləhəçisi isə Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Baş redaktoru, Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü Kənan Aydınoğludur.
Qeyd edək ki, bundan öncə də şairə-publisist Rahilə Dövranın bədii yaradıcılıq nümunələri, poeziya örnəkləri Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatı təşkilatçılığı həyata ilə keçirilən “Çağdaş Azərbaycan poeziyasının inkişafına dəstək” layihəsi çərçivəsində Qardaş Türkiyə Cümhuriyyətində fəaliyyət göstərən “Kümbet” (Tokat şəhəri), “Kardelen” (Bilcek şəhəri), “Usare” (Kahramanmaraş şəhəri) mədəniyyət və ədəbiyyat dərgilərində dərc olunaraq, ictimaiyyət nümayəndələrinin nəzərinə çatdırılmışdı.

Kamran MURQUZOV,
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının
Mətbuat xidmətinin rəhbəri,
Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü

Gənc xanım yazar Şəfa Vəliyevanın hekayəsi “Azerbaycan Edebiyatı Antolojisi” (Gençler) antologiyasında çap olunub

Yeni nəsil Azərbaycan gəncliyinin istedadlı nümayəndəsi, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatının Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Baş məsləhətçisi, «Gəncəbasar” bölgəsinin rəhbəri, “Nəsr” bölməsinin redaktoru, Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü, Prezident təqaüdçüsü, Gənclər mükafatçısı, gənc xanım yazar Şəfa Vəliyevanın “Labirint yolu” hekayəsi İLESAM tərəfindən işıq üzü görən “Azerbaycan Edebiyatı Antolojisi” (Gençler) antologiyasında çap olunub.
Qeyd edək ki, bundan öncə də şairə-publisist Şəfa Vəliyevanın bədii yaradıcılıq nümunələri, poeziya örnəkləri Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatı təşkilatçılığı həyata ilə keçirilən “Yeni nəsil Azərbaycan gəncliyinin inkişafına dəstək” layihəsi çərçivəsində Qardaş Türkiyə Cümhuriyyətində fəaliyyət göstərən TOŞAYAD (Tokat Şairler ve Yazarlar Derneği) yayın organı “Kümbet” dərgisində (Tokat şəhəri) və “Kardelen” (Bilecik şəhəri) dərgilərində dərc olunaraq, ictimaiyyət nümayəndələrinin nəzərinə çatdırılmışdı.

Kamran MURQUZOV,
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının
Mətbuat xidmətinin rəhbəri,
Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü

Gənc xanım yazar İlahə İmanovanın hekayəsi “Xəzan” dərgisində çap olunub

Yeni nəsil Azərbaycan gəncliyinin istedadlı nümayəndəsi, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatının Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin (gundelik.info) və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının (edebiyyat-az.com) Baş redaktorunun I müavini, gənc xanım yazar İlahə İmanovanın “Tutuquşu” hekayəsi “Xəzan” ədəbi-bədii dərgisinin “Ədəbi Nəşrlər” Seriyasından çap olunub.
Qeyd edək ki, bundan öncə gənc xanım yazar İlahə İmanovanın şeirləri, hekayələri, povestləri “Zərrələr” antologiyasında, “Oxu məni” qəzetində və digər mətbu orqanlarda dəfələrlə nəşr olunub.

Kamran MURQUZOV,
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının
Mətbuat xidmətinin rəhbəri,
Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü

Rafiq ODAY.”Qarabağ yaşayır…”

(oxunması bir az diqqət tələb edir)
Qarabağ yaşayır –
Toylardakı,
yeyib-içmək məclislərindəki
ütülü-sığallı
tostların qəlibində.
Qarabağ yaşayır –
Vətənə sadiqlik andı içən,
Şəhidlik badəsini şərbət kimi
birnəfəsə başına çəkən
kəslərin qəbirində.
Qarabağ yaşayır –
20 ildir
boynubükük halda oturub
amerikalıların,
fransızların,
rusların qəbulunda.
Qarabağ yaşayır –
İntiqam eşqiylə
bu gün də alışıb-yanan
keçmiş döyüşçü
dostların qəlbində.
Qarabağ yaşayır –
Xəritələrin şimalında,
atlasların şərqində,
kartaların cənubunda,
qlobusların qərbində.
Qarabağ yaşayır –
Günahkara:
çəkilən sığalların,
“qorxma”, “vur”ların;
Günahsıza:
silkilən barmaqların,
“dinmə”,
“sus”ların qəribində.
Qarabağ yaşayır –
Ali Baş Komandanın
Nə vaxtca – amma mütləq veriləcək
“Hoydu, dəlilərim, hoydu,
Yeriyin düşmən üstünə” əmrində…
Və bir də
mənfur düşmən,
namərd yağı üzərində
Sənin – Haqq oğlu haqqlarım,
Dürürüst oğlu
dürüstlərim – qələbəndə.

17 avqust 2014-cü il.

Zeynəb DƏRBƏNDLİ.”Ulu Dərbənd”

Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin Sumqayıt şəhər təşkilatının Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyi və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının “Cənubi Qafqaz Xalqları üzrə xüsusi müxbir”i,
İraq Türkmən Yazarlar Birliyinin, Dərbənd Ədəbiyyatçılar Birliyinin, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü

Ulu Dərbənd, yollarına sarınım,
Bayramına, şənliyinə yarınım,
Dağlarının mehi ilə daranım,
Ha boylanım tarixinin izində,
Neçə-neçə əsərim var düzündə.

Ulu Dərbənd, babaların dastanı,
Dillər əzbəridir şöhrəti-şanı,
Qədim soraqlıdır hər adı-sanı,
Hər daşında, keçmişindən min iz var,
Ətəyində mavi gözlü dəniz var.

Ulu Dərbənd, nənələrin nağılı,
Hər əsirdən min iz qoydun yağılı,
Tanrı səndən əsirgəmir sığalı,
Ta qədimdən dastanlarda adın var,
Hər milləti isidəcək odun var.

Ulu Dərbənd, keçmişimdən yadigar,
Bəzəyindir qədim dəmir qapılar,
Səni görən, adına min söz yazar,
Özün elə o boyda yaraşıqsan,
Sən Vətənim Dağıstana işıqsan….

Ulu Dərbənd, şairlərin misalı,
Çoxdur səndə, sevənlərin vüsalı,
Qorumusan qədim, doqquz Mahalı,
Başın üstə Qalan durub ər kimi,
Mən edirəm, təkcə sənə ərkimi.

Ulu Dərbənd, şəhərlərin şahı sən,
Hər yazılan tarixlərin mahı sən,
Millətimin bu günü, sabahı sən,
Şairlərin sözü, söhbəti şəhər,
Bu ellərin adı, qüdrəti şəhər.

Ulu Dərbənd, oxunmamış kitabsan,
Ta qədimdən, min suala cavabsan,
Allahıma sevgi ünlü savabsan,
Yazdıqları Zeynəb üçün həyatdı,
Öz içində, böyük Dərbənd yaratdı.

Rafiq ODAY.”Ağrıyır”

Dərd əkib, qəm biçməkdən,
Qol yerindən ağrıyır.
Yoxsullar ac, harınlar
Bol yerindən ağrıyır.

Gözlərim oyum-oyum,
Nə baxdım ki, nə doyum?!
Canımı hara qoyum? –
Sol yerindən ağrıyır.

İçimə damcılayır
Çölümün qançırları.
Kürəyim qamçıların
Zol yerindən ağrıyır.

Yerə girən boy sızlar,
Kök inləyər, soy sızlar.
Bədəsillər, soysuzlar
Döl yerindən ağrıyır.

Dünya məhbəs, qəfəs dar,
Ya al, ya ver – nəfəs dar.
Cəmi yaranmış ki var –
“Ol” yerindən ağrıyır.

Rafiq ODAY.Yeni şeirlər

***

Asıldım, qaldım qəmdən mən,
Sıxıldım eşqi kəmdən mən.

Düşmədi çoxdan mənə pay,
Çıxıldım yenə cəmdən mən.

Azmıdır qurda, quşa yem?
Oldum həm xırman, həm dən mən.

Gözyaşım axdı qəlbə hey,
Çürüdüm, Allah, nəmdən mən.

Dərd məni dağa çəksə də,
Sandılar çıxdım dəmdən mən.

Ucadan ruha səmər yox,
Oxudum, şair, bəmdən mən.

Odaya ağır dərddi, kim
Qəribsə, ona həmdəm mən.

OLMADI

Arxasınca quru yuyub, yaş sərənləri,
Gördük üzdə ayağına baş sərənləri,
Bir gün sola, bir gün sağa – çaş “ərən”lərin,
Üzlərindən tüpürcəyi kəsir olmadı.

Məzlumlara ağlamaqçün yaş da saxladım,
Zalımları daşlamaqçün daş da saxladım,
Nəyim varsa, yuxarıda – başda saxladım,
Ağlım heç vaxt gödənimə əsir olmadı.

İkimizin atdığı da eyni zərdisə,
Hanı – hərə əkdiyini özü dərdisə?!
Əgər təsir əks təsirə bərabərdisə,
Niyə zülmü edənlərə təsir olmadı?!

Ömür bizi zaman-zaman sınağa çəkdi,
Səbirsizlər bu sınağı qınağa çəkdi,
Həyat qan-qan deyənləri çanağa çəkdi,
Od üstünə su çiləyən, nə sirr? – Olmadı.

Məcnun kimi səhralara düşdüm bu üzdən,
İnnən belə kim qurtarar məni bu düzdən,
Gecə-gündüz söz toxudum, amma bu sözdən
Məmməd oldu, Nəsir oldu, həsir olmadı.

Başımıza ələnənlər yad daşısa da,
Bu ələklər əsrlərin yaddaşısa da,
Düz əlli il kipriyində od daşısa da,
Rafiq Oday odasından qəsr olmadı.

***

Hər anası olmayandan
anasızlığın,
Hər atası olmayandan
atasızlığın
nə demək olduğu
sorulmaz ki, yavrum.
Hələ… Hələ…
Bu qədər qocalar evi,
ayaq izi dəyməyən,
kol-kos basmış,
didərgin ruhlu
məzarlar varkən.
Eh, Koroğlu… Koroğlu…

Şəfa VƏLİYEVA.”Ay sonuncu pəncərədir”

“Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, AYB və AJB üzvü,
Prezident təqaüdçüsü, Gənclər müfakatçısı

Ay sonuncu pəncərədir,
Zülmət əksin olan evdə…
Dan yeri əl eyləməkdir
Vida üçün gəldiyində…

Bu tövr ağlamaq asan,
Umub-küsmək də nisyədi…
Kaş, yolları unudasan,
Hər dönüşün min “niyə”di…

Bu şəhərlə sevişirsəm
Öpmə qəmli nəğmələri…
Utanarsan,durub örtsəm
Həya rəngli pərdələri?

Gəlmisən, yay da ötüşür,
Yarpaqlar da ayaq bağı…
Bax, romantiklər görüşüb:
-Şəfa və Mahrasa bağı…

2017

Şəfa EYVAZ.”Payız eşqi”

* * *

Mən payızam, sevmə məni.
Dumanım var, çiskinim var
üşüyərsən…
Günəşli günlər ardından
Nisgil dolu küsməyim var,
payızam mən…

Mən payızam, məni sevən
Üç-beş sarı yarpaqdı
ölümünə hazır olan…
Sərt bir qışın sonrasında
bahar görmək ümidilə
Boz sərçələr sevər məni…
Payız olmaq
tənha-tənha sevilməkdi…

Mən payızam, küləklərim
Günü-gündən adam kəsir.
Sevmə məni, bu sevginin
sonu birgə üşüməkdi…

Mən payızam, anlamazsan..,
məhəbbətim hissə-hissə
Göy üzündən yerə enər.
Hər yağışın islatdığı
Evsizlərin əliyəm mən,
buz kəsmişəm, sevmə məni…

Sevmə məni, mən payızam
Payız sevmək cəsarətdir.
Sevə bilsən bu payızı,
Qışdan sonra səadətdir.
Sevə bilsən… sevmə məni!

Mən payızam, sevmə məni,
Cəsarətin yoxsa əgər,
Bu payızı sevməyin
Üzü qışa getməyi var.
Göy üzündən al günəşin
birdən-birə itməyi var,
payızam mən…

Mən payızam,
Hər kəs sevə bilməz məni.
Cəsarətin varsa əgər
Sevə bilsən…
Qışdan sonra səadətdir.

31.08.2018

Fidan ABBASOVA.”Səndən sonra yaşamaq belə olmur”

Səndən sonra yaşamaq belə olmur
Yaşayırsan qırıq. uçuq. dağınıq
Səndən sonra gülməkdə gözəl olmur
üz gözümdə tellərimdə dağınıq…

Sənən sonra günəş batır gündüzlər
gecələrdə qısa gəlir nədənsə
sanki min il yaşadığım birində
Üz-gözümdə dəyişibdir səsində….

Səndən sonra unutmuşam səhəri
şehli çəmən ayaq alta səs etmir
unutmuşam qazanmışam kədəri
öz dərdimdə ürəyimə bəs etmir…

Səndən sonra nə vardısa dəyişib,
əlim tutmur, ayaqlarım yerimir
Bilirsəndə gözlərimdə dəyişib
ölən ölür, bilirsəndə dirilmir…

Məndən sonra ? hansı məkan seçmisən
Hansı gündə əhdinə and içmisən
məndən sonra bilirəm ki, getmisən
bu dərdlərim daha sənə səs etmir…

Məndən sonra çox olacaq gələnlər
kimi üzdən bənzəyəcək kimidə
gözlərində min sualla duracaq
donub qalan gözlərinin önündə..

Səndən sonra , Məndən sonra unutma
dəyişəcək zaman yenə vaxt yenə
bizdən sonra bu yollarda olanlar
bir xəyal tək baxmayacaq sözünə…

İlahə İMANOVA.”Tutuquşu” (Hekayə)

Atamın çarpayısının baş ucunda oturub əlini bərk-bərk sıxdığım an mənə elə gəlirdi ki, bir daha heç vaxt onun gözlərinin içinə baxa bilməyəcəm. Gözlərim yaşla dolub boşalırdı. Eyni sualı tez-tez anama və tibb bacılarına təkrar verirdim:
─Atam sağalacaq? Bəs nə vaxt gözlərini açacaq?Bəs niyə ayılmır?
Hər dəfə də eyni cavabı alırdım:
─Darıxma, sağalacaq.
Anam həyəcanlı və narahat gözlərində donub qalmış göz yaşlarını məndən gizlətməyə çalışsa da, bacarmırdı. Axı, mən daha uşaq deyildim. Yeddinci sinif şagirdi idim. Atamın dili ilə desək, daha böyük kişi idim. Odur ki, həkimlərlə pıçıldaşan anamın gərgin üzündən atamın vəziyyətinin nə qədər ciddi olduğunu anlayırdım.
─Bağışla məni! Nolar, ölmə! Mən səni çox istəyirəm…
Həmişəkindən fərqli olaraq, bu dəfə suallarım da, sevgim də cavabsız idi. Kaş ki bircə əlinin hərəkəti ilə, ya da gözünü qırpmaqla cavab verəydi mənə. Allah uşaqların səsini daha tez eşidir, deyir babam. Çarpayının baş ucunda əllərimi göyə açıb dua etdim:
─Allahım, nolar, atam tez sağalsın! Söz verirəm, bir də heç vaxt onun sözündən çıxmayacam!
Həkimlər otağa daxil olduğu an anam əlimdən tutub məni dəhlizə çıxartdı. Pəncərənin qarşısında yaxınlaşdım. Gözlərim qarşıdakı ağacın budağına qonub dimdiyini budağa sürtüb aradabir ətrafa boylanıb civildəşən sərçəyə zillənmişdi. Onun hərəkətlərini izlədikcə daha çox üzülürdüm. Atamın bu vəziyyətdə olmasının günahkarı mən idim. Bunu başa düşdükcə hönkürüb ağlamaq istəyirdim. Əgər mən… Kaş ki onun sözünü dinləsəydim!

*******
─İlqar, oğlum, burda niyə oturmusan? Niyə evə getmirsən?
Qonşumuz Sevil xalanı qarşımda görüncə tez ayağa qalxdım. Qeyri-ixtiyari çiyinlərimi çəkdim. Sualına cavab vermək istəməsəm də, sualını təkrar edincə sakitcə:
─Anam evdə yoxdur. Səhər dərsə gedəndə açarı götürməyi unutmuşam, -dedim.
Əlindəki paketləri oturduğum səkinin üstünə qoyub bir anlıq nəfəsini dərdi. Təbəssüm və qayğı dolu baxışlarını üzərimdə hiss edincə sıxıldım. Nədən sıxıldığımı bilmirəm, gözlərimi ayaqqabılarımın ucuna dikdim.
─Qalx gedək bizə! Anan gələr,gedərsən evə, -dedi.
─Yox, harada olsa indi gələr. Çox sağ olun, -deyərək başımı bulayıb etiraz etdim.
İçi meyvə-tərəvəzlə dolu olan salafan paketləri əlinə alıb getmək istərkən qəfil yuxudan oyanmış kimi tez əlindən aldım. Köməyimə nəinki etiraz etmədi, deyərdim ki,hətta razı qaldı.
Qapı ağzında paketləri yerə qoyub tələsik pilləkənləri endiyim an Sevil xalanın arxadan səsini eşitdim.
─Dərsdən gəlmisən, heç olmasa bir stəkan çay içərdin! Yeməyim də istidir. Altını söndürüb çıxmışdım elə. Cavid də indilərdə gələcək, bir yerdə nahar edərsiz.
Hər kəsin çox mehriban, xoş xasiyyətli, gülərüz qadın kimi tanıdığı Sevil xala anamın ünsiyyət saxladığı çox az qonşulardan biri idi. Qonşularla münasibətinə pis baxan və az qala anamı hər kəslə ünsiyyətdən çəkindirən atam belə, onun adını evdə hörmətlə çəkirdi. Oğlu Cavidlə də eyni məktəbdə oxuyurduq. O məndən iki sinif yuxarı oxuyurdu. Bundan əlavə bir məhəllənin uşaqları olduğumuz üçün aramızda salam-sağol var idi. Bir yerdə o qədər futbol oynayıb, rəqib qapısına o qədər top vurmuşduq ki!
Sevil xalanın gözünə görünməmək üçün daha səkidə oturmadım. Ağacların altındakı skamyaya yaxınlaşdım. Çantamı da yanıma qoyub oturdum. Öz-özümə anamın hara gedə biləcəyini düşündüm. Axı, həmişə bu saatlarda anam evdə olardı.
Əsən soyuq meh tədricən canıma işləməyə başlayırdı. Üşüdüyümü hiss edib gödəkçəmin düymələrini bağlayıb papağını qaldırdım. İsti çay indi lap yerinə düşərdi. Üstəlik də ac idim. Hər dəfə boş mədəmin səsini duyduqca Sevil xalanın təklifindən boyun qaçırtdığıma, deyəsən, peşman olurdum. Səhər yatıb qaldığımdan yemək yemədən evdən çıxmışdım. Məktəbin bufetindən də heç vaxt heç nə alıb yeməzdim.
Bir anlıq nəzərlərim Cavidgilin pəncərəsinə yönəldi. O, tez-tez ətrafa boylanır, sanki baxışları kimisə axtarırdı. Çox güman ki, indilərdə dərsdən qayıtmalı olan oğlunun yolunu gözləyirdi. “Bəlkə məni axtarır, yaxud da anamın qayıdıb qayıtmadığı ilə maraqlanır” fikri beynimdən keçdi. Məni görə bilməyəcəyinə əmin olsam da, yenə də küknar ağaclarının altında büzüşüb oturdum. Nə qədər beləcə oturduğumun fərqində deyiləm. Kaş ki atam mənə əl telefonu işlətməyə icazə verəydi! Bax, indi anama zəng edər, harada olduğunu, nə vaxt qayıdacağını soruşardım heç olmasa. Beynimdən min fikir keçdiyi vaxt kiminsə əlini sağ çiynimdə hiss edib diksindim.
─Dur! Dur gedək bizə!
Ayağa qalxıb çantamı çiynimə saldım. Yalandan:
─Nənəmgilə gedirəm, –dedim.
Cavid qolumdan yapışıb buraxmadı.
─Anam məni sənin arxanca göndərib. Özümə də bərk-bərk tapşırıb ki, səni evə gətirim. Yoxsa məni qapıdan içəri qoymayacaq, –deyib güldü. –Gedək, bir az yemək yeyək, sonra mən hazırlığa gedəcəm, sən də hara istəsən gedərsən.
Özlüyümdə anama “Heç vaxt uşağı qapılara göndərmə, başqasının yanında qoyma!” deyə tapşıran atamı düşündüm. Bilsə, çox güman ki, anama da, mənə də acığı tutacaqdı. Hər zaman qürurlu olmağı, bir də heç kəslə öz hisslərimi bölüşməməyi tapşırardı.
Cavidin tələbkar səsi və israrı qarşısında heç nə deyə bilmədim. Pəncərədən bizi səsləyən anasını da görüncə əlacsız qalıb arxasıyca getdim.
Qapı ağzında Sevil xalanın gülərüz siması ilə qarşılaşdım yenə.
─Keç, oğlum, keç içəri. Xoş gəlmisən! Cavid, əl-üzünüzü yuyun, keçin qonaq otağına.
Məhəllə qonşusu və dost olmağımıza baxmayaraq, heç vaxt Cavidgildə olmamışdım. Divarlardan asılan rəsmlər və gipsdən hazırlanmış müxtəlif fiqurlar dərhal diqqətimi çəkdi. Atasının rəssam və heykəltaraş olduğunu bilsəm də, heç vaxt əl işlərini görməmişdim. Gözəl rəsm çəkmək bacarığı atasından Cavidə də keçmişdi. Bayram və tədbirlərdə məktəbin stendlərini Cavidə hazırlatdırardılar.
─Utanıb sıxılma, oğlum. Bax elə bil öz evindir. Özünü rahat hiss et.
Biz içəri girəndə süfrə hazır idi. Sevil xala ən əziz qonağı üçün süfrə açmışdı elə bil. İsti çaydan, şirniyyatdan tutmuş, yeməyə, hətta meyvəyə qədər doğrayıb düzmüşdü masanın üzərinə. Yarpaq dolmasının ətrini hələ bayaq qapı ağzında hiss etmişdim. Ən sevdiyim yemək idi.
Cavid fincandakı isti çayı qarşıma çəkib:
─Soyutma! Bayırdan gəlmisən, isti-isti iç,–dedi.
Dərsdən gələn və hazırlığa gedəcək oğlundan daha çox mənim qayğıma qalan Sevil xalanın qonaqpərvərliyi qarşısında utanıb sıxılırdım. Bu yaşa kimi hətta qohumlarımın evində də özümə qarşı bu qədər hörmət görməmişdim. Meyvəyə qədər dilimləyib qarşıma qoymuşdu. İsrarla boşqabımdakıların hamısını da yeməyi məndən tələb edirdi. Sıxılmayım deyə mətbəxdə işləri olduğunu bəhanə gətirib bizi tək buraxırdı.
Cavid məktəblərarası futbol turnirində birinci yer tutduqlarından həvəslə danışdıqları vaxt qəfil qulağıma civilti səsləri gəldi. Qeyri-ixtiyari diqqətim yayındı. Səsin haradan gəldiyini müəyyən etmək üçün diqqət kəsildim. Fikrimin yayındığını görüb gülümsədi:
─Balacalardı. Bayaqdan sakit idilər. Yenə səs-səsə verəcəklər indi. –Heç nə anlamadığımı, təəccüblə üzünə baxdığımı görüb ayağa qalxdı. –Gəl, göstərim.
Gül-çiçəklərlə dolu olan aynabənddə iri qəfəsin içərisində quşları görüncə təəccübümü gizlədə bilmədim:
─Nə qədərdilər! Necə də gözəldilər! Bu bülbüllər hamısı sənindir?
Cavid barmağını qəfəsin dəmirlərinə toxunduraraq:
─Hə,mənimdir, –dedi,–Bülbül deyil, tutuquşudurlar. Hələ bax, gör indi neynəyəcəklər.
Maraqla Cavidin hərəkətlərini izləyirdim. Qablarına bir az dən və su tökdükdən sonra əlini qəfəsin içərisinə salıb yaşıl rəngli dalğalı tutuquşunu əlinə alıb ovcunda saxladı. Yumşaq tüklərini sığallamağa başladı.
─Salam Keşa!
─Salam Keşa! Salam. Salam. Salam Cavid. Cavid…
Danışan tutuquşular haqqında eşitmişdim. Kitablarda oxuyub, televizorda da görmüşdüm. Amma heç vaxt bu qədər yaxından, canlı görməmişdim.
─Danışa da bilir? –təəccüblə verdiyim sual özümə də yersiz göründü.
─Hə, o birilər danışmır. Təkcə bu danışır, –deyərək Cavid tutuquşunu ehtiyatla ovcuma qoydu.
─Amma bunlar balacadı. Böyük tutuquşular danışa bilir düşünürdüm.
─Yox, öyrətməyə səbrin, həvəsin çatsa, bunlar da danışa bilir. Hər dəfə eyvana çıxanda bizi salamlayır.
Böyük maraqla ovcumdakı tutuquşunu oynadır, barmağımın ucu ilə tüklərinə toxunurdum. Barmağımı dişləmək istədiyi zaman Cavid tez quşu əlimdən alıb qəfəsə buraxdı. Əlini göstərərək:
─Ehtiyatlı ol! Yaman bərk dişləyirlər, –dedi.
Onlarla tutuquşunun içərisində bütün diqqətim həmin tutuquşuda qalmışdı. Fikrimdən “kaş mənim də tutuquşum olardı” keçdi. Ürəyimdə Caviddən istəmək keçsə də, fikrimdən daşındım. Özümə sığışdırmadım. Amma deyəsən Cavid həmin an fikirlərimi oxudu.
─İstəyirsən sənə bir cüt hədiyyə edim?
Bu təklifin ürəyimcə olmasına və nə qədər sevindiyimə baxmayaraq başımı buladım.
─Yox…
Gözlərimdəki sevinc parıltısı dilimdəki “yox” kəlməsi ilə uyğun gəlmirdi heç. Cavid əlini çiynimə qoyub gülümsədi:
─Məndə çoxdur. Gör nə qədərdilər. Hər dəfə sayı artdıqca daha böyük qəfəs almalı oluram, ya da kiməsə pay verirəm. İstəsən sənə də verərəm. Qəfəsim də var. Hələ bir neçə günlük dən də verərəm. Sonra özün alarsan.
Çiyinlərimi çəkib:
─Bilmirəm, -dedim.
Divar şkafından çıxartdığı boş qəfəsi qarşıma qoyub:
─Ürəyin hansını istəyir bir cüt seç götür, –dedi.
Mavi rəngli tutuquşu ilk dəqiqədən nəzərimi çəkmişdi. Əlimi ona uzatdım. Cavid heç bir söz demədən quşu qəfəsə qoydu. O:
─İndi gəl birini də seçək ki, tək qalmasın, cüt olsunlar, -deyərək ağ və mavi zolaqları olan gözəl bir quşu da ayırdı. –Bax, belə! İndi cüt oldular. Bunların yaşı azdır. Dörd-beş aylıq olarlar. Bala tutuquşulara dil öyrətmək daha asan olur. Unutma, hər gün suyunu dəyişməlisən.
Maraqla Cavidi dinləyirdim. Dərs əlaçısı, olimpiada və intellektual yarışmaların qalibi olan, daha çox dəqiq elmlərə marağı olan birinin canlılar haqqında bu qədər məlumatlı olması məni təəccübləndirirdi.
Sevil xalanın pəncərədən kiminləsə danışmasını eşidib aynabənddən aşağı boylandım. Anam idi. Qonaqpərvərliyinə görə bir daha Cavidin anasına təşəkkür edib tələsik gödəkçəmi geyinib, çantamı çiynimə salıb qapıdan çıxdım.
Anamla bir az aralanmışdıq ki, Cavid pəncərədən məni səslədi:
─İlqar, quşlar yadından çıxdı.
─Gəlib götürərəm, –deyib əl etdim.

Nənəmin qəfil təzyiqi qalxdığı üçün tələsik qapıdan çıxan anamın nahar hazırlayıb qoymağa vaxtı olmamışdı. Bir azdan atam da işdən gələcəkdi.
Mətbəxə keçdim. Cavidin quşlarından, onu salamlamasından və nəhayət mənə də bir cüt hədiyyə etməsindən danışdım. Sevincimi onunla bölüşmək istəyirdim. Amma anamın münasibəti kəskin oldu:
─Başın xarab olub sənin? Quş nədi?Bir quşumuz əskik idi elə! Quş saxlamağın düşər-düşməzi olur. Balıqdı, quşdu, belə şeylər evə bədbəxtlik gətirir.
─Ana, elə gözəldirlər ki! Cavidin quşu danışa da bilir e! Deyir öyrətsən səninkilər də danışacaq.
─Dedim, yox! Bir kəlmə! –Anam əsəbi halda üstümə qışqırdı.
Nəyin bahasına olur-olsun anamı razı salmaq istəyirdim:
─Görsən xoşuna gələcəklər vallah. Cavid mənə qəfəs də hədiyyə edib e!
─İlqar! Sən məni eşitmirsən? Öz-özümə danışıram mən? Dedim ki, olmaz! Mən icazə vermirəm!
─Ana, axı…
─Cavidin anası ilə özüm danışaram. Deyərəm ki, bizə quş saxlamaq düşmür.
─Ana, nolar…
Şkafdan duz qabını götürəndə əlindən yerə salan anam daha da əsəbləşdi.
─Canun yanmasın! Duz da töküldü yerə! Bax, sənə görə oldu. Duz dağılmağı heç yaxşı əlamət deyil, evdə dava düşür… –deyərək tez əlini qəndqabıdakı qəndə atdı. Bir neçəsini götürüb duzun üstünə qoydu. Sonra deyinə-deyinə yerə dağılmış duzu yığıb təmizlədi.
─Ana, …
─Get otağına dərslərini oxu! Tutuquşu həvəsinə düşüb mənimçün! Bir quşum əskik idi evdə! Belə ağ gündəyik e, bir də quşu gətirib bədbəxtliyi üstümüzə çəkək. Ay Allah, bircə dava düşməsin. Xəta-bəla uzaq olsun evimizdən…
Daha heç nə deməyib mətbəxdən çıxdım. Anladım ki, anamla danışmaq, onu razı salmaq mümkün deyil. Ümüdim təkcə atama idi. Bəlkə atam anamı razı salar, düşündüm özlüyümdə. Amma hər şey əksinə oldu. Axşam evə gələn atam da anamın tərəfini tutdu, onun sözlərini təsdiqlədi.
─Yox, oğlum, olmaz. Bizə heyvan saxlamaq düşmür. Uşaq vaxtı balıq alıb gətirdim, qardaşım ayağını sındırdı həmin axşam. Bir dəfə də bülbül aldım. İki gün sonra atam dünyasını dəyişdi.
─Amma bu tutuquşudur! –etiraz etdim.
─Fərqi nədi! Axır düşmür də bizə! –Atam anam qədər sərt olmasa da, etirazını bildirdi.
─Ata, nolar…
─Yox, oğlum, yox! Olmaz!
─Əmigil evdə pişik də saxlayır, it də.
─Onlar həyət evində qalır.
Valideynlərimin bu cür kəskin münasibətini anlaya bilmirdim. Gözlərim dolsa da, ağlamamağa çalışırdım. Onlara təsir etmək, yola gətirmək üçün uşaq məntiqimi işə saldım:
─Həyət evində qalanda nolur ki? Balıq olmasaydı əmi ayağını sındırmayacaqdı? Babanı bülbül öldürdü ki? Bəs deyirdin, Allahın yazdığı alın yazısı var. Əgər alın yazısı varsa, demək ki, bülbül evə gəlsəydi də, gəlməsəydi də, baba öləcəkdi də!
Atam bir anlıq fikrə getsə də, yenə də razılaşmadı.
─Gözümün ağı-qarası bir oğlum var. Allah eləməmiş, sənə nəsə olar…
İnadımdan əl çəkmək istəmirdim:
─Mənə nəsə olacaqsa, olacaq da. Quşun nə günahı var ki!
Atam da məndən geri qalmırdı:
─Bəs sən heç düşünmədin ki, birdən anana, ya atana nəsə olar? Sən istərsən ki, bizə nəsə olsun?
Atamın sözləri gözlənilmədən endirilən qəfil zərbə kimi idi. Mənim cavabım müzakirənin sonu olacaqdı. Bunu başa düşərək başımı bulayıb:
─Yox! İstəmirəm! Mən sizi çox istəyirəm…–dedim.
Atam saçlarımı sığallayıb alnımdan öpdü:
─Mənim ağıllı balam!
Cavidə nə deyəcəyimi düşünürdüm artıq. Məni dostumun qarşısında pərt vəziyyətdə qoyduğunu heç birinə izah edə bilməyəcəkdim onsuzda.
Səhəri gün Cavidlə üzləşməmək üçün məktəbin qarşısında, dəhlizində, hətta məhəlləmizdə belə onu uzaqdan görüb yolumu dəyişirdim. Qarşılaşdıqda isə, o, heç nə olmamış kimi hal-əhval tutub tutuquşulardan kəlmə belə demədi.
Hava qaralmasına baxmayaraq, atam gəlib çıxmamışdı. Anam narahat qaldığından təkrar-təkrar atamın əl telefonuna zəng edirdi. Zəng çatsa da, cavab verən yox idi. Anam həyəcanlı halda otağın ortasında var-gəl etdikcə mənim də fikrim yayınırdı. Ev tapşırıqlarıma diqqətimi cəmləyə bilmirdim.
Anamın səsindən diksindim. Dərslərimi yarımçıq buraxıb ayağa qalxdım. Anam göz yaşlarında boğularaq atamın avtomobil qəzasına düşdüyünü, xəstəxanada olduğunu söylədi və əlavə etdi:
─Bax, gördün neynədin?! Sənə demişdim ki bizə düşmür. Hamısı sənin quş saxlamaq həvəsinə görə oldu!
Fikrimdən:
─Axı, mən quşları heç evə gətirmədim. Yazıqların nə günahı, -sözləri keçsə də, dilimə gətirmədim. Susdum. Anladım ki, indi bu sözlərin yeri yoxdur. Qəlbimin dərinliklərində isə, bəlkə də anamın haqlı olduğunu düşünüb özümü günahkar hiss etməyə başladım.
Biz xəstəxanaya gələndə həkimlər atamın vəziyyətinin ağır olduğunu, çoxlu qan itirdiyini söylədilər. Əməliyyatdan neçə saat keçməsinə baxmayaraq, hələ də özünə gəlməmişdi.

Pəncərə qarşısında dayanıb gözlərimi budaqdakı sərçəyə zillədikcə valideynlərimin dediklərini xatırlayırdım. Atamın sözlərini yada saldıqca qəhər boğazımda düyünlənirdi. Düşünürdüm:
─Əgər mən tutuquşuları evə gətirmək həvəsinə düşməsəydim, bütün bunlar olmayacaqdı, atam da qəzaya düşməyəcəkdi… Tək günahkar mən idim…
Həmin gün bütün gecəni xəstəxanada keçirtdik. Səhəri gülümsəyərək reanimasiya otağından çıxan həkim xəstənin vəziyyətinin artıq stabil olduğunu və yaxın saatlarda özünə gələcəyini söyləyəndə sevincimin həddi-hüdudu yox idi. Bir neçə gün sonra atamı xəstəxanadan evə yazdılar. Hər iki valideynimin sağ-salamat, yanımda olmasına görə Allaha şükr edirdim.

*******
Futbol məşqindən evə qayıdanda evdə qonağımız vardı. Əmim bizdə idi. Atama dəyməyə gəlmişdi. Salamlaşıb əl-üzümü yumağa keçdim. Məni həmin gün necə bir sürpriz gözlədiyindən xəbərsiz idim. Atamla əmimin baxışması, məni yanına çağırıb ona göz vurması mənə qəribə gəlsə də, yorğun olduğum üçün onların hərəkətlərinə diqqət etmirdim. Tək istəyim yemək yemək və uzanıb dincəlmək idi indi.
─Oğlum… Düşündüm ki, sən haqlısan. Allah nə yazıbsa, o da olacaq. Heç bir canlı bizim alın yazımızı, qismətimizi dəyişdirməz.
Əmim üstündən örtüyü götürdüyü qəfəsi qarşıma qoyanda təəccüblə atamın üzünə baxdım. Qəfəsin içərisində iri ağ tutuquşu gah mənə, gah evdəkilərə baxır, qanadlarını qəfəsin dəmirlərinə çırpır, dimdiyini yerə sürtürdü. Nə deyəcəyimi, nə hiss etdiyimi bilmirdim o an. Çaşqınlıq içərisində idim. Donmuşdum. Fikirlərimin, məntiqimin qarışdığını, dağıldığını hiss edirdim.
Atam dilləndi:
─Əmindən xahiş etdim ki, sənə danışa bilən quş alsın. Mağazada bunu məsləhət biliblər. Hə, bir də sənin otağına akvarium da quraşdırıb əmin. Dostun sənə hədiyyə edən quşları da evə gətirmək istəsən götürəndə ondan qızıl balıqlara qulluq etməyin qaydasını da soruşub öyrənərsən. Savadlı uşaqdır. Hər halda, bilməmiş olmaz.
Atamdan eşitdiyim sözlərin doğruluğuna inana bilmirdim. Qeyri-ixtiyari anamın üzünə baxdım. Qəribədir. O da gülümsəyirdi. Deyəsən, axı, atam onu razı sala, hətta inandıra da bilmişdi. Daha əvvəlki tək uğursuzluqdan, düşər-düşməzlərdən söz salmırdı. “Daha heç bir tutuquşu, heç bir canlı istəmirəm!” demək istəsəm də, susdum. Mənim üçün ən dəyərli canlı valideynlərim idi. Heç bir söz demədən, yataqdan yeni qalxan atamı qucaqladım. Alnımdan öpüb saçlarımı qarışdırdı:
─Gəlsənə, tutuquşuna “Keşa” adı qoyaq.
Başımı bulayıb gülümsədim:
─Bəlkə elə Koko deyək. Ya da Kiki. Axı, bunlar Kakadu növündəndir.

01.09.2018. BAKI

Kənan AYDINOĞLU.Yeni şeirlər

Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin
Mətbuat xidmətinin rəhbəri,
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü.

Bəlkə də, görüşdük Səninlə bir vaxt

Səmimi gülüşün gözüm önündə,
Kim deyir nazını çəkə bilmirdim?!
Gənc ikən hüsnünə aşiq olmuşdum,
Gözümü gözündən çəkə bilmirdim.

Şerimi oxuyub xoş söz deyəndə,-
Sığmırdım dünyada göyə və yerə.
“Sevgi Sarayımın Sultanı”-deyib,-
Adını gətirdim bir zaman şerə.

Şeir var oxuya bilmədim bu gün,
Bu gözəl dünyada özünə Sənin.
Səninlə olanda aşiq olmuşdum,
Sehrinə düşdüyüm gözünə Sənin.

Gözündən oxuya bilmişdim, şükür,
Bilirəm, bir zaman sevmişdin məni.
O qədər doğmaydın Sən mənim üçün,
Yenə yuxularda görürdüm Səni.

Sevgi sarısından, birgə olmamaq,-
Sən demə, ömrümə yazılıbmış baxt.
Doğma Sumqayıtda, doğma diyarda,-
Bəlkə də, görüşdük Səninlə bir vaxt.

Sumqayıt şəhəri. 9 may 2018-ci il.

Bəlkə də, Səninlə üz-üzə gəldik

Sənin həsrətini çəkdiyim günlər,
Gözlərim önündə, unudulmayıb.
Ömür varaqlanır bir kitab kimi,
Gözümün yaşı da qurudulmayıb.

Aylı bir gecədə Səninçün yeni,
Gərək bu dünyada corab toxuyam.
Qəzetdə bir-iki yazım çıxanda,
Elə istəyirdim Sənə oxuyam.

Səninlə hər anım tarixə döndü,
Çox şeyi öyrətdin həyatda mənə.
Ömür-gün yoldaşım olmasan belə,
Yenə minnətdaram, Səbinə, Sənə.

Gözündə kədər də, sevinc də gördüm,
Bir azca kədərli, bir az şən oldun.
Xoş anlar yaşadım Səninlə bir vaxt,
Şəhərdə ən gözəl qadın Sən oldun.

Zarafat gəlməsin, gözəl dünyada,
Nə qədər çətinə Biz sinə gərdik.
Doğma Sumqayıtda, doğma məkanda,-
Bəlkə də, Səninlə üz-üzə gəldik.

Sumqayıt şəhəri. 9 may 2018-ci il.

Kamran MURQUZOV.”Hakdan gelen haber imiş”

Kamran MURQUZOV,
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının
Mətbuat xidmətinin rəhbəri,
Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü.

Yunus gibi odun yarmak,
Hakdan gelen haber imiş.
Hakkın dergahına varmak,
Hakdan gelen haber imiş.

Aşiklere aşik olmak,
Hasret çekip gül tek solmak,
Bulut gibi bazen dolmak,
Hakden gelen haber imiş.

İlham Mikayılı doğum günü münasibətilə təbrik edirik! (5 sentyabr 1989-cu il)

Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatının Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Rəhbərliyi Sizi, yeni nəsil Azərbaycan gəncliyinin istedadlı nümayəndəsini, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatının Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Aran bürosunun rəhbərini doğum gününüz münasibətilə səmimi qəlbdən təbrik edir, Sizə uzun ömür, möhkəm cansağlığı, xoşbəxtlik, işlərinizdə, ədəbi-bədii yaradıcılığınızda bol-bol uğurlar diləyir! Sevib, sevdiyiniz insanların əhatə dairəsində olun!

Mətbuat xidməti

İlham Mikayıl (Mikayılov İlham Hamlet oğlu) 1989-cu il sentyabr ayının 5-də Kəlbəcər rayonunu Böyük İstisu qəsəbəsində anadan olub.1996-cu ildə Yevlax şəhər 9 saylı orta məktəbin birinci sinfinə daxil olub.2007-ci ildə həmin məktəbi bitirib.2007-2011-ci illərdə Sumqayıt Dövlət Universitetinin Filologiya fakültəsində bakalavr dərəcəsi üzrə ali təhsil alıb.
Ədəbiyyata, poeziyaya dərindən maraq göstərir.İlk poeziya örnəklərini tələbəlik illərində qələmə alıb.Azərbaycanın adət-ənənələrini dərindən bildiyi üçün daha çox xalq şeiri üslubunda ədəbi-bədii nümunələr ərsəyə gətirir.Şeirləri Şaman”, “Möhtəşəm Azərbaycan”, “Sumqayıt Universiteti”, “Yeganə yol”,“Sancaq”, “Sözün sehri”, “Elimiz, günümüz”, müxtəlif ədəbiyyat, o cümlədən mədəniyyət və mdəbiyat Portallarında dərc olunub.Haqqında yazılan səmimi duyğular və düşüncələr Mədəniyyət və Ədəbiyyat portalında yerləşdirilib.”Gənc Ədiblər Məktəbi”nin üzvüdür.
Gənc ədib İlham Mikayıl haqqında qələm dostu Kənan Aydınoğlu “Kim sənə dedi ki?!”, “Kəlbəcər həsrətli şairim mənim” şeirlərini yazmış, müəllif haqqında ürək dolusu danışmışdır.
2012-ci ildən Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Fəxri üzvüdür.
2012-ci ildə Azərbaycan Respublikası Gənclər-İdman Nazirliyi tərəfindən maliyyələşdirlilən və Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyi tərəfindən həyata keçirilən ”Bölgələrdə yaşayan yaradıcı gənclərlə görüşlər” layihəsi çərçivəsində “Bölgələrdən səslər” kitabında şeirləri dərc olunaraq ilk dəfə olaraq Respublika səviyyəsində ictiamiyyətin nəzərinə çatdırıldı.

ALA YURDUMU

Gülü dərilməyib təzə tər qalıb,
Ürəkdə nisgil var dərdi sər qalıb.
Düşmən tapdağında Kəlbəcər qalıb,
Bir oğul gəzirəm ala yurdumu,
Səliqə səhmana sala yurdumu .

Lənət o anlara, lənət günlərə,
Dilə gəldi o gün o dağ, o dərə .
Əldən getdi Ağdam, Laçın, Ağdərə,
Bir oğul gəzirəm ala yurdumu,
Səliqə səhmana sala yurdumu.

Dərbənd rus əlində, Şuşa dığada,
Füzuli, Cəbrayıl qalıb yağıda.
Gör kimlər oynadır at Qubadlıda?!
Bir oğul gəzirəm ala yurdumu,
Səliqə səhmana sala yurdumu.

Ruhumu incidir Qazan Bayandur,
Deyir oğuz oğlu qalx ayağa dur.
Çağırır Xocalı, Göyçə, Zəngəzur.
Bir oğul gəzirəm ala yurdumu.
Səliqə səhmana sala yurdumu.

Hər şeyin öz adı var öz adında.
Xocavənd, Xankəndi qalsın yadında.
Silinməz iz qoysun qoy yaddaşında.
Bir oğul gəzirəm ala yurdumu,
Səliqə səhmana sala yurdumu.

QOCALIR

Zaman tələsdirir qovur insanı,
Baxıb bu həyata dövran qocalır.
Duyub düşündükcə ömrün sonunu,
Saçları ağarır, insan qocalır.

Həyat insanların üstünə cumur,
Əl əli yuyanda əlüzü yumur.
Görən bu həyatda insan nə umur,
Baxıb min arzuya güman qocalır?!

Əyrini düz sayır, düzü də əyri,
Allah cüt yaradıb”Şəri və xeyri”.
Bircə bu dünyada yalandan qeyri,
İnsana baş əyən zaman qocalır.

Bəşər yox olubdu qandal qolunda,
İblislər əyləşib sağı-solunda,
Həyatın çıxılmaz çətin yolunda,
İnsanı dərk edib qanan qocalır.

Zeynəb DƏRBƏNDLİ.”Varam mən”

Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin Sumqayıt şəhər təşkilatının Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyi və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının “Cənubi Qafqaz Xalqları üzrə xüsusi müxbir”i,
İraq Türkmən Yazarlar Birliyinin, Dərbənd Ədəbiyyatçılar Birliyinin, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü

Ulu Dədəm Qorqudun qopuzuyam, diliyəm,
Əyilməz Qazan xanın, qılınc tutan əliyəm,
O qanlı keçmişimin soyumamış külüyəm,
Dəmirqapı Dərbənddə, bir canlı əsərəm mən,
Bu dünyada varam mən.

Beyrəyin sərt baxışı, mənim gözlərimdədir,
Neçə min illiklərin, sözü sözlərimdədir,
Qırğının, qovhaqovun yükü dizlərimdədir,
O nanəcib düşmənin, yolunu kəsərəm mən,
Bu dünyada varam mən.

Güllədən dəlik-dəlik Qalamın divarları,
Qıfılı itkin düşmüş, dərbədər qapıları,
Hələ çox sayacağıq, gəlib gedən Xanları,
Demərəm ki ocağam, ya da ulu pirəm mən,
Bu dünyada varam mən.

Zeynəbəm, söz əhliyəm sözə bağlı insanam,
Əyridə çox uzağam, düzə bağlı insanam,
Sanmayın ki acizəm , gözü bağlı insanam,
Əksinə, deyirəm ki, qız cildində şirəm mən,
Bu dünyada varam mən.

Görkəmli Azərbaycan şairi Əliağa KÜRÇAYLI.”Dəniz sakit olanda”

Dəniz sakit olanda
Sahilə gəldi uşaq.
O baş vurdu sulara
Əl-qolunu ataraq.

O bilmirdi dənizdə
Fırtına var, dalğa var,
Suların həmləsindən
Parçalanır qayalar.

O nə görüb nə bilsin –
Ona dərə də düzdür.
Ancaq mənim gözümdə
Dəniz elə dənizdir.

1960

Görkəmli Azərbaycan şairi Əliağa KÜRÇAYLI.”Dənizdə nəğmə”

Üfüqlər arxasında
Gün batır, axşam düşür.
Dənizin aynasında
Ay ulduzla görüşür.
Yatır ləpələr çin-çin,
Qağayılar dincəlir.
Dənizdən bir nəğmənin
Əks-sədası gəlir.

Buludlar karvan-karvan,
Ala-tala buludlar.
Sonsuz səma tağından
Düşür yola buludlar.
İndi gözlərin sənin
Ulduztək bulud dəlir, –
Dənizdən bir nəğmənin
Əks-sədası gəlir.

Tək buruğun ziyası
Uzaqda yanır-sönür.
Sınır suyun aynası,
Gəmi sahilə dönür.
Yolu dolur nur ilə,
Gecə keçir, dan gülür.
O gəmiylə sahilə
Oyaq bir nəğmə gəlir.

Sənsən sahilə dönən…
Ağardıqca qızıl dan,
Sənsən ulduztək sönən,
Günəş kimi parlayan.
Yatdı dəniz, qağayı,
Yatdı ləpə, ağ bulud,
Göydə yatırtdın ayı,
Hər yanı tutdu sükut.

Yatmadın bircə özün,
Yatmadı bircə nəğmən.
Gecə bəyaz gündüzün
Nəğməsini dedin sən.
O, “dur – dedi mənə də, –
Günəş ziyası gəlir!”
Qulağıma yenə də
Onun sədası gəlir.

Görkəmli Azərbaycan şairi Əliağa KÜRÇAYLI.”Sənətin qüdrəti”

Məşhur rus rəssamı
K.P.Brüllovun “Türk qızı”
şəklinə baxarkən

O türk qızı başım üstə
Dirsəklənib yatağına,
Qara saçı halə kimi
Dövrə vurub qulağına.

Zər bavtalı qara donu,
Allah, necə tutur onu!
Əyilibdir yana boynu,
Kğlgə düşüb buxağına.

Qaşlar – qara, göz – badamı,
Dəli elər hər adamı.
Bürünübdür gül əndamı
Tirmə şalın saçağına.

Çırtma vursan – yanağından
Axacaqdır sanki qan.
Təbəssümdür, ya həyəcan
Qonub onun dodağına?

Seyr edirəm bu şəkli mən,
Danışacaq sanki birdən.
Türk gəzəli, xoş gəlmisən
Kürçaylının otağına.

Moskva 1950

Görkəmli Azərbaycan şairi Əliağa KÜRÇAYLI.”Böyük Vaqifə”

Böyük Vaqif, keçdi illər,
İl bir yerdə qala bilməz.
Əsrlərdə hanı hünər? –
Səni məndən ala bilməz!

Eşq şairi! Bu eşqə bax!
Şirvan, Muğan, Mil, Qarabağ
Gəzir el-el, oymaq-oymaq
Sərhəd bilməz, qala bilməz.

Sənin eşqin, sənin dühan,
Şahları da qoydu heyran.
Yaxşı sözdür: “Hər oxuyan
Molla Pənah ola bilməz!”

Qoşmaların, qəzəllərin
Əzbəridir gözəllərin.
Söz ilhamsız olsa yəqin
Ürəkləri çala bilməz.

Gəz indi Kür qırağında
Gəncə, Bakı torpağında
Heykəlinin ayağında
Tər çiçəklər sola bilməz.

Şairlər var dəstə-dəstə
Hər birisi bir həvəsdə.
Fəqət sənin adın üstə
Kimsə kölgə sala bilməz.

Kürçaylı da körpə quşdur,
Budağında oturmuşdur.
Hara getdi, hara uçdu –
Dönər, sənsiz qala bilməz!

1968

Görkəmli Azərbaycan şairi Əliağa KÜRÇAYLI.”Səmadan ağır-ağır”

Səmadan ağır-ağır
Dənizə yağış yağır.
Damcılar iri, şəffaf,
Büllur kimi təmiz, saf.
Sanırsan yağış deyil,
Göydən ulduz tökülür.
Karvanqıran elə bil
Kəhkəşanda sökülür,
Göydən ulduz tökülür.

Səmadan ağır-ağır
Dənizə yağış yağır.
Dəniz böyük, hüdudsuz,
Tökülən yağış – ulduz
Dənizin qucağında
Qərq olaraq bir anda
Çatır əbədiyyətə,
Qovuşur məhəbbətə
Dənizin qucağında.

Yağışlar şəffaf, iri…
Bir insandır hər biri.
Eynşteyn, Pyer Küri,
Azadlığın Sabiri,
Puşkin, Vurğun, Qaliley,
Füzuli, Heminquey –
Bəşər kəhkəşanından
Yağan ulduz – yağıştək
Bircə-bircə düşərək,
Məhəbbət dənizində
Qərq olur zaman-zaman.

Səmadan ağır-ağır
Dənizə yağış yağır.
Damcılar iri, şəffaf
Büllur kimi təmiz, saf…

1968

Əziz MUSA.Yeni şeirlər

Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü,
“İlham çeşməsi” qəzetinin təsisçisi və baş redaktoru,
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Təqaüd Fondunun təqaüdçüsü

NƏ GÖZƏLSƏN

Lalə tək gözəlsən güllər içində,
Meh əsir yellədir al köynəyini,
Bəlkə də sevgilim sənsən artıran,
Bu bağın-bağçanın gözəlliyini.

Baxdıqca hüsnünə könlüm açılır,
Gül gülü çağırır, bülbl bülbülü,
Hər yarpaq təptəzə bir hava çalır.,
Necə sevməyəsən sənin tək gülü.

Günəş camalını görüb sevinir,
Şəfəqlər içində necə qəşəngsən,
Eşq ilə dil açıb bülbüllər dinir,
Güllərin içində nazlı mələksən.

Məftun eyləmisən sən məni gülüm,
Sən mənim eşqimin qızıl tacısan.
Hurisən, mələksən saçı sünbülüm,
Sən könül bağımın gül ağacısan.

İnan ki mən sənə heyran olmuşam,
Sən varsan sevirəm gülü, çiçəyi.
Çıxırsan çəmənə hər səhər, axşam,
Vallah artırırsan sən gözəlliyi.

SÖZÜN DÜZÜ

Səhrada iz tez itir,
Sözü çəkmə səhraya,
Elə danış, elə din,
Gəlim çatım haraya.

Sözün işığına çıx,
Azı çoxdan abırlı,
Söz var saçı ağarıb,
Söz barlı-baharlı.

Söz var qaraqabaqdı,
Söz var göylərdə süzür,
Təbəssüm yaxşı şeydi,
Naz var ki, ürək üzür.

Söz var dili dondurur,
Söz var alovdu, oddu,
Söz var ipəkdən incə,
Söz də var üzü coddu,

Yovşan ətri gələn söz,
Oda, ocağa çəkir,
Söz də var kəklik kimi,
Çəməndə, düzdə səkir.

Mən deyim, siz eşidin,
Hər sözüm ürək sözü,
Bircə onu bilirəm,
Gözəldi sözün düzü.

BU NAZ

O sevdiyim nazlı dilbər,
Sürmə çəkər göz, qaşına,
Bircə kəlmə söz dedinmi,
Gedib deyər qardaşına.

Dodaqları gül ləçəyi,
Bağça, bağın tər çiçəyi,
O bəyənməz hər çiçəyi,
Sirrin açmaz sirdaşına,

Əziz Musa yanma hədər,
Naz olarmı bəs bu qədər,
Bu hicran məni öldürər,
Qıymaz barı göz yaşına.

Kənan AYDINOĞLU.Yeni şeirlər

Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin
Mətbuat xidmətinin rəhbəri,
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü.

* * *

Natəvan tək göz yaş tökən qəzəllərdən danışginən,
Vaqifimin gözəlləri, öz yarınla barışginən.

Sürmə çəkib gözlərinə siyah telli gözəllərim,
Öz hüsnünlə gül-çiçəyə sən də bu gün qarışginən.

Vüsal çağı yetişibdi, ayrılıqdan əlamət yox,
Bu gün, sabah qurulacaq büsata da alışginən.

Xoşbəxtliyin açarı də özündədir, gülüm, inan,
Sən də bu qərib dünyada bu inamla çalışginən.

Süleymandan qalan dünya bir kimsəyə qalmadı heç,
Bu həyatda inam tapıb, öz qorxunla yarışginən.

17 oktyabr 2016-cı il. Bakı şəhəri

* * *

Ömrü boyu hisslərimin hakimi olmaq istədim,
Dərdi-səri unutmadım, bulud tək dolmaq istədim.

Yar yolunu gözlədikcə günüm, ayım ilə döndü.
Nərgiz kimi, lalə kimi həsrətdən solmaq istədim.

Sevgi sarayı da qurdum, amma nə fayda gəlmədi,
Bu qərib dünyada hər gün saçımı yolmaq istədim.

Mövlanamın aşiqiyəm, Böyük Türkün övladıyam,
Ustadım YUNUS ƏMRƏni arayıb, bulmaq istədim.

Nə aldadım, bəndəliyim yenə də ALLAHA quldu,
Bu dünyada dostlarımın könlünü almaq istədim.

17 oktyabr 2016-cı il. Bakı şəhəri

Qafqaz ƏVƏZOĞLU.Yurd həsrətli şeirlər

Süleyman Rəhimov adına Qubadlı rayon ədəbi ictimai birliyinin sədri,
”Sözün Sehri” qəzetinin təsisçisi,
”Qızıl qələm” və “Qızıl kitab” mükafatları laureatı

YADIMA DÜŞÜBDÜ

Yurd-yuvamda keçirtdiyim hər günüm,
Ötüşən il, ay yadıma düşübdü!
Bir səs olcaq ayağından başacan,
Kəndə düşən hay yadıma düşübdü!

İşdən-gücdən yorğun-arğın qayıdıb,
Dincələrdik körpələri oynadıb.
Qapımızda samavarı qaynadıb,
Dəmlədiyim çay yadıma düşübdü!

Neçə vaxtdı bir dərd əyib qəddimi,
Bölə bilmir köhnə qonşum dərdimi.
Düşünürəm viran qalan kəndimi,
Başdan-başa tey yadıma düşübdü!

Demə orda yaşamışıq bəy kimi,
İndi burda dolaşırıq səy kimi…
El yığışıb götürdüyü toy kimi,
Qapımdakı vay yadıma düşübdü!

Ütdü bizi bu şoranlıq, bu aran,
Ölsün bizi o dağlardan qoparan!..
Zirvələrdən şığayıban qıy vuran,
Şahin, şonqar, ley yadıma düşübdü!

Ov etdiyim dərələrdə hənirti,
Kol dibindən qopartdığım göyərti,
Hərlədiyim yeddi nömür kərənti,
Qatladığım lay yadıma düşübdü!

Kəndimizdə “toybaşı”ydı üç nəfər,
Həsənalı, Həsənqara, Qəzənfər…
Qara zurna nazlanardı bəxtəvər,
O “Yallı”lı toy yadıma düşübdü!

Yad dolanır ta “Hərtiz”i, “Səngər”i,
Hardan alım Qoç Nəbini, Həcəri?!
Göz yaşımdı Bərgüşadla Həkəri,
Baş vurduğum çay yadıma düşübdü!

Gül açmadı ta Qafqazın dediyi,
Zəhər oldu neçə vaxtdı yediyi…
Qonşuların qonşulara verdiyi,
Göndərdiyi pay yadıma düşübdü!!

ŞUŞAM

Nadan gözlərində qiymətsiz oldun,
Dönüb oyuncağa satılan Şuşam!
Alışdın bir anda, yandın bir anda,
Ocaqtək qalanıb çatılan Şuşam,
Dönüb oyuncağa satılan Şuşam!

Şuşa alınarsa bir paslı güllə,
Vurmayıb başına söz verən hələ…
Dönüb ümidlərim tamam müşkülə,
Düşən yuvasından pərən bir quşam,
Dönüb oyuncağa satılan Şuşam!

O güllü qucağın, çiçəkli çölün,
Qanına bələndi neçə oğulun.
Didəmdə yurd salıb sovrulan külün,
Qəlbindən gözünə süzülən yaşam,
Dönüb oyuncağa satılan Şuşam!

Hələ bir kimsəyə çatmayır ünün,
Hələ bir zülmətdi hər gələn günün.
Sinəsi gülləli neçə büstünün,
Ümid qığılcımı sönür hər axşam,
Dönüb oyuncağa satılan Şuşam!

Olmasa bu qədər qeyrət çəkənin,
Qoynuna qayıtmaq gümandı sənin!
İnanıb vədinə yadın, özgənin,
Hələ xəyallarla qucaqlaşmışam,
Dönüb oyuncağa satılan Şuşam!

1994.

Görkəmli Azərbaycan şairi Əliağa KÜRÇAYLI.Seçmə şeirlər

Təzələndi

Gəldim Kür sahilinə,
Sahillər təzələndi,
Söyüdlər saç dağıtdı,
Xəzəllər təzələndi.

İllər gerimi döndü?
Üzü bərimi döndü?
Gəncliyimi gətirdi,
O illər təzələndi.

Mənim Arazlı Kürüm,
Sizi müdam cüt görüm!
Sularınız qovuşdu,
Gur sellər təzələndi.

Yarpağı dinar-dinar
Ağcaqovaq, göy çinar
Əl çaldı küləklərə,
Könüllər təzələndi.

Sahil boyu Muğan, Mil
Yandırdı neçə qəndil.
Gecələr ulduz olub,
Qəndillər təzələndi.

Duyğular yurdu sinə,
İlhama gəldi yenə.
Təzələndi arzular,
Əməllər təzələndi.

1978

İlk baharda

Novruzgülü gözlərini
Körpə kimi açdı yenə.
Güneylərə, quzeylərə
Öz ətrini saçdı yenə.

Keçdi bulud qalaqları,
Güldü Vətən torpaqları,
İlk baharın dodaqları
Təbəssümlə qaçdı yenə.

Bulaqların dindi sazı,
Salamladı gələn yazı.
Kür üstünün gözəl qızı
Söyüd yaşılsaçdı yenə.

Yurdu el-el gəzirəm mən
Bahar bu il gəlib erkən,
Qızıl lalə, yaşıl çəmən
Çöllərimə tacdı yenə.

Al geyinir, el baharda,
Şirvan, Muğan, Mil baharda,
Gözəl olur il baharda,
Nəğmələrim coşdu yenə.

1971

Buludlar

Nə sərhəd bilirsiniz,
Nə qış, nə yay, buludlar!
Uçursunuz hər yerə,
Uzaq kəndə, şəhərə
Halay-halay, buludlar!

Fəqət qalmayırsınız
Bir görkəmdə, bir üzdə.
Səfləriniz pozulur,
Dönüb tanınmaz olur
Dağda, dərədə, düzdə.

Neçə şəklə düşdünüz
Yetincə bir mənzilə.
Ey buludlar, çünki siz
Məqsədimdə, sözümdə
Daim belədən-belə.

Mən sizintək qanadlı,
Səyyar olmaq istərəm.
Lakin hər vaxt özüm də
Məqsədimə, sözümdə
Sabit qalmaq istərəm!

1958

Dəniz

Sən o qədər genişsən ki,
Yerləşər bir cahan sənə.
Bu ulduzlu kainat da
İnan, sığır gen sinənə.

Sən o qədər dərinsən ki,
Bu dərinlik içində sən
Göz görməyən, əl çatmayan
Min xəzinə gizləyirsən.

Sən o qədər təmizsən ki,
Sularına baş vuranda
Elə bil ki, uçuram mən
Bir buludsuz asimanda.

Gah durğunsan ayna kimi,
Gah coşğunsan, narahatsan.
Çırpınanda şir kimisən,
Bir quzusan susub yatsan.

Mənim ola dərinliyin,
Genişliyin, qüdsiyyətin.
Gah çalxanan, gah durulan
Bu dəlisov təbiətin.

1958

Şəfa VƏLİYEVA.”Ayaqlarım qatran olar”

“Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, AYB və AJB üzvü,
Prezident təqaüdçüsü, Gənclər müfakatçısı

Ayaqlarım qatran olar
Izlərinə yapışar…
Vəhşiləşər cığırlar;
Gedişinçün qapışar.

Keçib getdiyin vədə
Heykəlləyər zamanı…
Təsəllidi şəklin də.
“Saxlayıram samanı”…

Qulağım səsə düşər
Böcəklər ötüşəndə…
Barmaqlarım öpüşər
Kirpiklər sevişəndə…

Ah…
Nə xoş mənzərədi
Yenə yuxu görürəm…
Adın əzbərimdədi
Adından ev hörürəm..

Hərf-hərf ucalan
Bəxtin qızıl sarayı.
Sənsiz kimdi qocalan
Axı məndən savayı?!

Yaxşı ki, gedişlərin
Dadı-duzu kəm olur..
Fələyin əl işləri
Əzəlindən nəm olur…

Yoxsa bağrım çatlardı
Bu səhra yoxluğunda…
Başınımı ağrıtdım?
Əfv et…
Sənsiz qorxuram.

Şəfaqət CAVANŞİRZADƏ.”Hakim əmi, azadlıq” (Hekayə)

Gah birinci mərtəbədə yaşayan qonşusu – təxminən yaşı qırxı keçmiş qarınlı, üzü azca tüklü, qalın dodaqlı, burnu incə, uzunboylu yekəpər kişiyə, gah blokun çıxacağına, gah da bir az cəsarətini toplasa evinə; üçüncü mərtəbəyə aparacaq pilləkənlərə baxırdı. Anası onu çörək almağa göndərmişdi. Daha doğrusu, atası işə gecikdiyi günlər on yaşlı Nilufər onun əvəzinə yaşadığı beşmərtəbəli binanın altındakı marketdən çörək, artıq qalan pulla özünə şokolad, ya da saqqız alardı. Bir həftədən çoxdu çörək almağa könülsüz gedirdi. Hər səhər qorxduğu yekəpər qonşusu onu blokun ağzında qarşılayırdı. “Dayı” dediyi yekəpər o biri qonşular kimi baxmırdı ona…
Qonşu binada cavan gəlin var, qaranlıq düşənəcən tək yaşayır. Gecənin bir vaxtından sonra yenidən tənha qalırdı. Hər gün otağının pəncərəsindən və ya həyətdə rəfiqələriylə oynayanda, o cavan gəlini kimsə bahalı maşınla evinə gətirəndə görürdü Nilufər. Həyətdəki kişilər bu yekəpər kişi kimi baxırdı o gəlinə. Bu baxışlar o baxışlara çox bənzəyirdi. Yaşıdlarından bir az hündür olan Nilufər günlərcə onu gözləyən yekəpərin yanından keçəndə, kobud əliylə onun hələ yetişməmiş sinəsini koftasının üstündən əlləməyə çalışması qızı iyrəndirmişdi. Yekəpərin bir əli şalvarının cibində, bir əli qız uşağının sinəsində, qarnında gəzirdi. Qolsuz köynəyinin yaxasının üç düyməsini əvvəlcədən açıb tüklü sinəsini qıza göstərir, təzə düzəltdirdiyi dişlərini ağardırdı.
-Günorta gəl bizə, dayı sənə qonaqlıq versin. Xalidə xalan da evdə olacaq, qorxma…
Yazıq qız özünü yekəpərin əlindən bacardığı qədər tez xilas edər, çörəyi alandan sonra küçədən kiminsə binaya girməsini gözləyərdi ki, o adamla daxil olub, tez evlərinə qaça bilsin.
Nilufər iki daşın arasında qalmışdı. Anasına “Çörək almaq istəmirəm” desəydi, çox sual verəcəkdi. Atası neçə dəfə deyəndə eşitmişdi “Anası tərsdi”…
Bu gün yenə atası işə gecikmiş, yenə çörəyi Nilufər almalıydı. Anasından pulu aldıqdan sonra evdən çıxdı, qapını astaca örtməyə çalışdı, alınmadı. Unutmuşdu, seyf qapıydı, avtomatik özü bağlanır, açarın yoxdursa, kimsə içəridən açmalıdır.
Aşağı mərtəbədən qapının açılıb-örtüldüyünü eşidən qızcığaz qorxdu, pulu şalvarının cibinə qoyub qapını döydü. Elə bildi, yekəpər kişi gəlib qolundan dartacaq, evinəcən sürüyəcək. Uşaq yaddaşı güclü olur. Yekəpərin indiyəcən etdiklərini gözünün qabağına gətirəndə, qorxu vücudunu titrədirdi. Yasəmən qapını açdı, qızını əliboş gördü.
-Hələ çörək almamısan?
-Yadımdan çıxıb, pul içəridə qalıb.
-Göyərti də alarsan. – anası mətbəxə keçdi.
Hamamla mətbəx yanbayan olduğundan Nilufər üçün hamamda anasını gizlicə güdmək asanıydı. Anası eyvana paltarları sərməyə çıxan zaman mətbəx qapısını astaca örtdü, dovşan bəzəyi vurulmuş evdə geyindiyi şəpşəpinin birini götürüb evin qapısını açdı. Şəpşəpini qapıyla bağlanan yerin arasına qoydu. Asta addımlarla ikinci mərtəbəyəcən düşməyə çalışırdı. Birinci mərtəbədən yenə açılıb-bağlanan qapı səsini eşitdi. Deyəsən, yekəpər onun aşağı düşməsindən əlini üzmüşdü. Nilufər yekəpəri yaşadıqları binaya yaraşdırmırdı. Bir gün qəfildən yekəpərin yoxa çıxması ən böyük diləyidir. Qızcığaz üç pilləkən də aşağı düşdü. Dili ağzında titrəyə-titrəyə ürəyində Allaha yalvarırdı. Əllərini iki döşünün arasında yumruq formasında birləşdirmişdi. Yekəpərin qapısı qonşu qapısıyla üz-üzəydi. Qapının yanına çatdı, nəfəs almağı saxladı. Dabanını qaldırıb pəncəsinin üstündə qapının yanından keçməyə çalışdı. Neçə il həbsdə yatmış, azadlığı həsrətlə gözləyən məhbus kimi hiss elədi özünü. Niyyəti baxışları qədər qorxulu olan yekəpərin ucbatından uşaq düşüncəsini də itirmişdi. Yaşıdlarıyla oynamaq da istəmirdi.
Qapı açıldı, yekəpər qonşu qapı ağzında göründü.
-Sabahın xeyir, gözəlim. – Kobud səsiylə getmək istəyən uşağın ayaqlarını saxlamağa məcbur elədi.
Qorxu elə hissdir ki, ya getmək istəyərsən, gedə bilmərsən, ya elə bilərsən ayaqların yerli-dibli yoxdur, ya da ürəyinin dayanmasını arzulayarsan.
Nilufər yekəpərə baxdı. Qız onun gözlərində niyyətini, o isə qızın gözlərində qorxunu oxudu.
Nilufər ayaqlarını tərpədə bilmirdi. Göz bəbəkləri böyümüşdü. Yekəpər yenə dişlərini ağartmış, yenə ağzında dili göbəyiylə birlikdə səssiz hərəkət edirdi. Bu dəfə yekəpər istəyini bir az da qabartdı. Astaca qıza yaxınlaşdı, kobud əlləriylə uşağın çanağını sığalladı.
-Pambıqdır. Bu dəfə səni buraxmaram. – deyib qəfildən qızın belini qucaqladı, hərəkətsiz ayaqlarını yerdən göyə qaldırdı.
Qorxusu Nilufəri qışqırmağa sövq etdi. Necə qışqırdı, qızcığaz özü də anlamadı, yekəpər də… Hər dəfə qıza toxunanda hədələmək susması üçün birinci silahıydı. Bunu gözləmirdi, cəld qızı yerə atdı, evinə girib qapısını bağladı. Qızın iki qıçının arasından boz şalvarının islandığı açıqca bilinirdi. Hər səhər Nilufər anasının tapşırığıyla iki stəkan su içirdi. Rahatladıqca qız döşəməyə baxır, sidiyi beton pilləkəndən pilləkənə süzülürdü. Ayağa çətinliklə qalxdı, axsayırdı. Axsaya-axsaya pilləkənləri bir-bir yuxarı çıxdı. Evin qapısı bağlanmamışdı. Qapının ağzına gələndə dizləri büküldü, taqəti qalmamışdı, səsli ağladı. Yasəmən qızının səsinə mətbəxdən çıxdı. Şəpşəpini ayağıyla kənara çəkib qapını tam açdı. Qızını yerdə görəndə həyəcandan dili-dodağı əsdi.

-Nili, sən niyə yerdəsən? Nə olub?
Nilufər anasına cavab verəcək halda deyildi. Anası onu ayağa qaldırmaq üçün qolundan tutdu.
-Hamama keç. Sakitləş, ağlama.
Nilufər anasıyla hamama keçdi, qızının axsadığını görən ananın ağlına pis heç nə gəlmədi.
-Harda yıxılmısan?
Nilufər yenə cavab vermirdi. İslatdığı şalvarına baxırdı. Yasəmən hamamdan çıxdı, bir qədər keçdikdən sonra əlində iki dərman, bir stəkan suyla qayıtdı.
-Bunu iç, özünə gəl. Rəngin-urfun da qaçıb.
Nilufər anasının dediklərini edirdi. Onun istəyiylə şalvarını, güllü tumanını çıxartdı. Ana suyla qızını beldən aşağı yuduqdan sonra məhrəbanı belinə doladı. Mətbəxə keçdilər. Qız stulda oturana qədər ağlayırdı, danışa bilmirdi. Yasəmənin narahatçılığı artırdı. Qızı yıxıldığına görə ağlayana oxşamırdı.
-Qızım, nə oldu axı? De görüm kim qorxudub səni?
Qız susduqca ana təmkinini pozmamağa çalışırdı, suallarını təkrarladı.
-Nili, mənə bax. Bax mənə… Nə olub? Kimdən qaçmısan?
Qız anasının gözlərinə, sonra sağa əyilib evin qapısına baxdı. Bağlı olub-olmadığını dəqiqləşdirmək istəyirdi.
-A-na…
-Haycan
Nilufər anasını qucaqlayıb başını qarnının üstünə qoydu, yenidən ağladı. Yasəmənin hövsələsi daralırdı.
-Qızım, nə olub? Qorxma, danış. Atanı çağıracam, qorxma.
Yasəmən qızının gözlərinə baxdı.
-Anan qurban, de görüm nə olub?
Nilufər içini çəkə-çəkə dedi:
-Ana, aşağıdakı dayı məni …
Anası gözlərini bərəltdi:
-Hansı dayı? – Qızının cümləsini bitirməyinə hövsələsi çatmadı…
Yasəmən ərinin axşam gəlməsini gözləyə bilmədi. Aşağı düşüb “Şərəfsiz” dediyi qonşusunun da payını verə bilməzdi. Qızının adına söz gələ bilərdi. Şəhərdə insanlar arasında baş verənlər tez unudulur, bilirdi. Yenə də olmaz. Heç kim qızının başına gələnlərdən xəbər tutmamalıdır. Adamı ikisi istəyəndə, üçü istəmir. Bax, o üçü heç vaxt heç nəyi unutmayacaq. Lap istəməyən üç adam da hər şeyi başa düşdü. Yasəmən qadınıydı, yekəpərə güc gələ bilməzdi.
Ev telefonuyla ərini yığdı. Əvvəlcə sakit, sonra ağlayaraq danışır, üstəlik, yumruğuyla sağ budunu yüngülcə döyəcləyirdi.
Nilufər başqa şalvarı əynində, yatağında əyləşmiş düşünürdü. Daha ağlamırdı. Atasının onu danlayıb-danlamayacağını fikirləşirdi. Anasına deməkdə düz hərəkətmi elədi? Bəs deməsəydi? Qonşudakı gəlini gözünün qabağına gətirdi… Xəyalında ancaq o canlanırdı.
Bir saat keçməmişdi, Nilufərin atası binaya daxil oldu. Birinci mərtəbədə ayağını saxladı. Yekəpərin qapısının ağzındakı döşəməyə baxdı. Döşəmədən qızının sidiyi hələ də qurumamışdı Qan atanın başına vurdu. Pilləkənləri bir-bir qalxdı, evinin qapısını ara vermədən döyürdü. Yasəmən qapını açan kimi yalvarmağa başladı. .
-Qurban olum, Turan…
Turan qoluyla arvadını itələdi.
-Çəkil.
Mətbəxə keçib stolun üstündən bıçağı götürdü. Qapının ağzında Yasəmən qabağını kəsdi.
-Qurban olum, Turan, qoy o bıçağı yerə. Sonra hamı biləcək, qızımızın adına söz gələcək.
-Düzünü de, qıza toxunub eləməyib? Bax ha, Yasəmən, mənə yalan danışma. Düzünü de.
Turan suallarına ürəyinəyatan cavab eşitmək istəyirdi. Qızı otağında ona baxırdı. Turanın gözü qızına sataşdı, susdu. Nilufər ağlayırdı. Atasından utanırdı, yenə də gözlərinə dik baxmaya bilmirdi. Yasəmən ərini sakitləşdirmək, bıçağı əlindən almaq üçün danışırdı.
-Qurban olum, tutaq ki, onu öldürdün. Hə, nə olacaq? Sən türməyə düşəcəksən, hamı biləcək. Sonra bizi barmaqla göstərəcəklər. Mən sabah o vırılmışın arvadıyla danışaram. Ya onlar köçər, ya da biz. Qonşu binada yaşayan gəlini də deyirlər pis yola çəkiblər. Hamımız ona ağzımıza gələni demirikmi? İstəyirsən qızımız da onun kimi olsun?
Turan qızına baxıb susurdu, gələcəkdə onu hansı fəlakətlərin gözləyəcəyini gözünün qabağına gətirdi. Qızını qonşuluqdakı gəzəyən gəlinin yerinə qoydu. Yekəpərin onun qolundan tutub evinə apardığını, qızının gülüşlərini təsəvvür elədi. Təsəvvür elədi və iyrəndi.
-Nə danışırsan, az sən? Çəkil qabağımdan.
-Yalvarıram əlini mundarın qanına bulama.
-Öldürməyəcəm, başa salacam. Ya o, ya biz.
-Onu başa salmaq olar? Ayı boydadır.
Nilufər xəyalında yekəpərlə atasını müqayisə elədi. Atası ortaboy, qoldan elə də güclü kişi deyildi. Yekəpərin dərsini necə verəcəkdi? Atası anasının yalvarışlarına məhəl qoymadı, əlində bıçaq evdən çıxdı. Anası onun arxasınca qaçdı. Seyf qapının örtülməsiylə qızcığazın çömbəlib dizinin üstündə oturması bir oldu. Baş barmağının dırnağını yeyərək qapının o tərəfində baş verənlərin nəticəsini gözləməyə başladı.
Turan qonşusunun qapısını yumruqlayırdı.
-Aç qapını, ay oğraş. Aç… Şərəfsiz…
Yasəmən onu sakitləşdirmək üçün əliylə ağzını yumurdu.
-Ay Turannn…. Sus, camaatdan ayıbdı.
Turan arvadının əlini itələdi
-Səndə çəkil o tərəfə.
Qapı açıldı, yekəpər qonşu evdən çıxdı. Arvadı da qapı ağzında dayandı.
-Nə olub ə? Meşədəsən?
Turan bıçağı yekəpərin qaraciyərinə vurdu. Bir zərbədən nəfəs almağı çətinləşdi. Turan üç-dörd iri addım geri, blokun qapısınacan getdi.
-Nə iş gördün, Turan? – Yasəmən əlləri havada yekəpərə baxırdı, Yekəpərdən əvvəl onun siması meyid rəngi almışdı.
Yekəpər bıçağın sapından yapışdı. Bıçağı çıxarmağa çalışırdı, bacarmadı, sağ böyrü üstə bağıraraq yerə sərildi. Ağzından axan qan qurumamış sidiyin üstünə axdı. Gözləri sidik izinə, axan qanına baxa-baxa qaldı, əbədi bir nöqtəyə zilləndi.
Yekəpərin arvadı barmaqlarıyla çənəsini sıxıb qışqırmağa başladı. Gözlərini Turana zilləyib:
-Qatil… Qatiiil… – qışqırırdı.
İndiyəcən ona xoş gün göstərmədiyi ərinin yoxluğuna görə fəryadı onu eşidənləri yavaş-yavaş meyidin ətrafına yığdı. Turan qaçmamışdı. Hamı kimi polisin gəlməyini gözləyirdi…
Nilufər otağında ədyalını başına çəkib üzünü gizlətməyi özünə çıxış yolu bilirdi. Yorulmuşdu, evlərinə gələn qonşular onu soruşur, qohum-əqrabalar üzünə yazıq-yazıq baxırdılar. Təsəlli etmək üçün deyilən xoş sözlərin, yekəpərin arxasınca oxunan lənətlərin heç birini səmimi qəbul eləmirdi. Axı birinci mərtəbədən onun qapısı ağzından keçən yeganə uşaq o olmamışdı. Bəlkə onların da qızları əlləşdirilib, oğlanlarına toxunulub?
Kişilərin atasını “namus qəhrəmanı” adlandırması Nilufəri iyrəndirmişdi. Xəbərlərə baxa bilmirdi, kanallardakı aparıcılar atasından danışırdılar. Sosial şəbəkədə atasının şəkilləri paylaşılırdı. Qadınlar anasına atasının şəkillərini göstərirdi, elə bil hamısı anasının qatil əriylə fəxr etməsini bərk-bərk tapşırırdı. Ana-bala yaxşı bilirdi, söhbətlər hakimin atasına verdiyi cəzaya qədər davam edəcək, sonra başqa yerlərdə başqa hadisələr olacaq, atası o hadisələrin içində unudulacaqdı…
Məhkəməyəcən Nilufər uşaq ola bilmədi, çünki uşaq kimi düşünə bilmirdi. Niyyəti həyata keçmişdi, yekəpər dünən torpağa tapşırılmış, qorxusu da qalmamışdı. Saçları dümağ olmuş yaşlı hakim onu səslədikdən sonra üzünə baxa bilmişdi. Hakim üzünə gülümsəyirdi.
-Qızım, baş vermiş hadisəni bizə danışa bilərsən?
Hakim qarşısındakı qızcığaza qarşı həssasıydı. Qızın gələcəyi üçün jurnalistlərin məhkəmədə iştirak etməyinə qadağa qoymuşdu. Jurnalistlər yenə də məhkəmə binasının qarşısında gözləyirdi.
Nilufər susurdu. Hakim sualını təkrarladı.
-Qızım, özünü yaxşı hiss edirsən?
Nilufər kövrəldi.
-Yaxşıyam, hakim əmi.
“Hakim əmi” deməyi hakimin də xoşuna gəldi.
Nilufər sağ tərəfdə əli qandallanmış atasına, sonra anasına baxdı. İkisinin də gözləri ağlamaqdan qızarmışdı. Neçə gündür anası yemək yeməyi yadından çıxartmışdı. Onsuz da incə xanımıydı, beli ərə getməyən qızın belindən seçilmirdi. İndi bir dəri, bir sümük qalmışdı.
Nilufər hakimə baxdı.
-Sizdən bir xahişim olacaq, hakim əmi.
-Buyur, qızım.
-Hakim əmi, icazə verin, jurnalistlər də burda olsunlar.
Hər kəs təəccübləndi.
-Mən jurnalistlərə sənə görə icazə vermədim.
-Xahiş edirəm, hakim əmi.
Hakim yanındakı köməkçilərə baxdı, sonra qapının ağzında dayanan nəzarətçiyə göstəriş verdi
-Juranlistləri çağırın.
-Çox sağ olun. – Nilufər neçə gündür az sonra danışacaqlarını əzbərləmişdi
Jurnalistlər gəldi, televiziyadan gəlmiş iki operator kameranı qoşdu. Hər kəs balaca qızın nə danışacağını səbirsizliklə gözləyirdi. Nilufər hakimə baxdı.
-Peşmanam, hakim əmi.
Hakim maraqla qıza baxdı. Nilufər davam elədi.
-Anama o adamın elədiklərini deməyimə peşmanam. Hakim əmi, siz mənim atamı türməyə salsaz, anamla tək qalacam. Heç kim bizi axtarmayacaq, maraqlanmayacaq. Kaş, anama heç nə deməyəydim.
-Sonra necə oldu dedin?
-O adam hər gün qabağımı kəsirdi. O adamın baxışlarından qorxurdum. Məni hədələyirdi. O gün məni məcbur evinə aparmaq istəyirdi. Qışqırdım, Hakim əmi. Qorxdu, evinə girdi. Yenə də anama danışmaq istəmirdim. Qorxumdan danışdım. Bilirsizmi, anama danışmasaydım, nə olardı?
-Nə olardı? – hakim soruşdu.
-Neçə gündür bizə gələnlərin hamısı atamı tərifləyir. Atam təriflənirsə, deməli, yaxşı adamdır, hə hakim əmi?
-Atan səni çox istəyir, qızım.
Nilufər sualını təkrarladı.
-Atam yaxşı insandı, hakim əmi?
-Atan səni çox istəyirsə, deməli, yaxşı insandı.
Nilufər hakimin cavabını təsdiqlədi.
-Mənim atam doğrudan yaxşı insandır, hakim əmi. Sinif yoldaşımın atası kimi oğlu olmadığına görə anamla dalaşmır.
Nilufər bir qədər susduqdan sonra davam elədi.
-Hakim əmi, bizim həyətdə bir qadın yaşayır. Anam deyir, o qadın uşaq olanda yoldan çıxardıblar. Qonşuların hamısı ona pozğun deyir.
Zalda adamlar arasında pıçhapıç başladı. Hakim zaldakılara səsləndi.
-Sakit… Davam elə, qızım.
-Hakim əmi, anama deməsəydim, böyüyəndə mənə də pozğun deyəcəkdilər. Qonşular, bu gün atama qəhrəman deyənlər, sussaydım, gələcəkdə ona pozğunun atası deyəcəkdilər. Mən indi uşağam. Anam işləmir. Bizim evdə təkcə atam işləyirdi. Siz atamı türməyə salsaz, anamla mənim halım necə olacaq, hakim əmi?
Hakim də kövrəlmişdi.
-Belə danışmağı sənə kim öyrədib, qızım?
-Bizə gələnlər pozğun qonşudan danışırlar, hakim əmi. Yalvarıram, hakim əmi, atamı azad eləyin.
Nilufərin ayaqları əsirdi. Hiss edirdi danışa bilməyəcək. Onun titrəməsi hakimin nəzərindən qaçmadı.
-Əyləşə bilərsən, qızım.
-Mənə söz verin, hakim əmi, atamı tutmayacaqsız. Atam yaxşı insandır. Hamı atama “yaxşı insan” deyir.
Zalda əyləşmiş mərhum yekəpərin arvadı da ağlayırdı. Uşağın dedikləri qəlbinə toxunmuşdu. Birdən kimisi təlaşla ayağa qalxdı, kimisi oturduğu yerdə boğazını uzadaraq “baaa” … “boooy” … “ədə qoymayın” … səs-səsə verdilər.
Turanla arvadı “qızım” qışqırdılar. Yasəmən qızının yanına qaçdı. Hakimlə köməkçiləri də ürəyi getmiş Nilufərin yanına gəlmək üçün ayağa qalxdılar.
Nilufər gözlərini açanda artıq məhkəmə zalında deyildi. Hakimin otağındaydı, yanında ata-anası…
Atasına sarılmaq üçün qollarını ona tərəf uzatdı. Turan qızını bağrına basdı, qızı boynuna qollarını sarıdı…
İlk dəfə bu ölkədə möcüzə baş vermişdi… Rüşvətdən işıq surətiylə uzaq, ölünün günahkar, öldürənin günahsız olduğu sübut olunmuşdu.
Nilufərlə yaşıd bir-neçə qonşu qızları da Yekəpərin baxışlarından valideyinlərinə, valideyinləri də növbəti məhkəmədə hakimə söyləmişdilər.
Hakim əmi Turanın azadlığa çıxmasına qərar vermişdi. Mərhumun arvadı şikayətini geri götürmüş, əksinə, o kişidən yaxşı gün görmədiyini, əlinə çox pul keçəndə gecə evə özündən çox kiçik fahişələri gətirdiyini etiraf eləmişdi.
Gələn qadınların arasında xatırladığı təkcə on dörd yaşında qadın həyatı yaşamağa məhkum edilmiş uşağıydı.

Xalq şairi Nəriman HƏSƏNZADƏ.Seçmə şeirlər

GÜNDÜZLƏR OLSAM DA HARDA,
HARDA MƏN

Gündüzlər olsam da harda, harda mən,
Poyluya dönürəm yuxularda mən,
Təzədən analı uşaq oluram,
fikirdən, qayğıdan uzaq oluram.
Qaçıram,
arvadlar baxıb gülüşür,
kəmərim belimdən açılıb düşür.
Təzədən başlanır dirədöymələr,
aşıq, çilikağac… nələr, ay nələr.
Bir qoca bar idi, o, cəvənlaşır,
Ağstafa çayı təzədən daşır.
Kür axır, məcrası dolmur ki, dolmur.
Yuxuda gün çıxır heç axşam olmur.
Hamıyla əl tutub görüşürəm mən,
babamla, nənəmlə öpüşürəm mən.
Anamı tapmıram, ay haray… anam!
Axtara-axtara mən ayılıram.

ATALAR

Sənin pasportunda mənim adım var,
doğulduğum ay var, il var, ay ata.
Mənim də maraqlı bir həyatım var,
heç kəs məndən savay bilmir, ay ata.
Sənin pasportunda mənim adım var,
bizi görüşdürdü tale dünyada.
Ancaq ürəyimdə bir nisgil yaşar:
mən ata görmədim,
sən oğul, ata.
Adım yazılacaq mənim də bir vaxt,
oğlumun,
qızımın sənədlərində.
Təzədən dünyada xoşdur yaşamaq,
bizim övladların sinələrində.
Var ol ki, dünyada sən sə, ey ürək,
Həyatı təzədən başlaya bildik.
Bir ömrü
beləcə həsr edə bilsək,
gör, necə ömürdə yaşaya billik

ŞER DEMƏK İSTƏYİRƏM…

O dərədən bir çay axır,
Oğlan qıza dönüb baxır,
Ayaqyalın keçir sudan,
Qız dinməyib susur bir dəm.
Bir eşq ilə elə bu an
Şeir demək istəyirəm…

Bir tərlanın uçuşunu,
Ya ceyarnın qaçışını
Öz gözümlə görəndə mən:
Enə sözlə dolur sinəm.
Qüvvət alıb təbiətdən,
Şeir demək istəyirəm…

Qoca ovçu, çıxır ova,
Bir maralı qova-qova
Meşəlikdə itir gözdən…
Ürəyimi sıxır bu qəm.
O maralın haqqında mən
Şeir demək istəyirəm…

Uçuq-sökük qəbristanlıq…
Tutuluram mən bir anlıq:
Bu torpaqda yatır anam,
Baş daşına baş əyirəm…
Gəlib tapır məni ilham
Şeir demək istəyirəm…

Çöllər geniş, kəndlər yaxın.
Öz oğluyam bu torpağın.
Mən keçdikcə bu erlərdən,
Qulaq as gör nə deyirəm:
Könül sevən hər şeyə mən
Şeir demək istəyirəm…

1956

SAHİLDƏ

Gəzirəm yanaşı sevgilimlə mən,
Gömgöy sahilində Gəncə çayının.
Bir əl gəzdirərək saçımda hərdən,
Əsir sabah yeli avqust ayının.

Görürəm şamlıqdan xeyli aşağı,
Bir söyüd ağacı başını əyir.
Sanki qurumuşdur dili-dodağı,
Sulardan doyunca içmək istəyir.

Bir sual dolanır başında bütün,
Sakit gəzinməyə məni qoymayır.
Çayın içindədir kökü söyüdün,
Bəs niyə sulardan gözü doymayır?

Əlimlə sahili nişan verərək,
Deyirəm, sevgilim, nəzər sal bir an.
Elə bil, mən səndən doymadığım tək,
O salxım söyüd də doymur sulardan.

1953

Rafiq ODAY.Yeni şeirlər

YAZIĞIN GƏLSIN

Çiynini fil yükü altına vermə,
Qarışqa, özünə yazığın gəlsin.
Misqalla ölçülən öz yükün ilə,
Barış qal, özünə yazığın gəlsin.

Çox da ömrü boyu əkin əkməyən,
Həmişə sahibdi dolu təknəyə.
Olarsan özgənin yükün çəkməyə
Alışqan, özünə yazığın gəlsin.

Dönməmiş uğruna it ulyanlara,
Dinməzcə qoşul yat uyuyanlara.
Mənəmlik havasın at – milyonlara
Qarış qal, özünə yazığın gəlsin.

Özü bir oyundu, düzü, dünyanın,
Seyrəlir birbəbir düzü dünyanın.
Edərlər başına düzü-dünyanı,
Darısqal, özünə yazığın gəlsin.

TƏCNIS

Sinəmi bir atəş yandırıb yaxır,
Haçandı bir nazlı gözəldən düşüb.
O gündən günlərim saçım rəngində,
O gündən saçıma gözəl dən düşüb.

Vəsf etdim hüsnünü gəlincə, gülüm,
Gəz sinəm üstündə gəl, incə, gülüm.
Dönüb bu yerlərə gəlincə, gülüm,
Baxıb görərəm ki, göz əldən düşüb.

Vurula bildinsə dərdindən belə,
Xoş olar soysalar dərimdən belə.
Oday, bar-bəhrini dər indən belə,
Sevgi bağçasına gözəl dən düşüb.

Görkəmli Azərbaycan şairi Əliağa KÜRÇAYLI.Seçmə şeirlər

Söhrab Tahirə

II

Uca dağlar, yol verin
Uzaqdan ana gəlir.
Ovxarlı xəncərini
Çəkib hicrana, gəlir.

Daşa dönmüş ümidlər,
Duyğular cana gəlir.
Yola çıxın, igidlər,
Uzaqdan ana gəlir.

Bir nəfərin anası,
Milyonların istəyi.
Bir oğul təmənnası,
Bir torpağın diləyi.

Uzaq düşmüş yaxından
Çıxıb bu yana gəlir.
Ay Bakı, ay Naxçıvan,
Yola çıx, ana gəlir.

Ay Qarabağ, Muğan, Mil
Yola, izə çiçək sər,
Vüqarlı Qoşqar, əyil,
Ana gəlir, ay ellər!

Şair oğlu demişkən
Gözündə qətrə gəlir.
Saçındakı gümüşdən
O yerin ətri gəlir.

Sözündə, ləhcəsində
O yeri duzu gəlir.
Ananın nəfəsində
O yerin özü gəlir.

Daşa dönmüş ümidlər,
Arzular cana gəlir.
Yola çıxın, igidlər,
Uzaqdan ana gəlir!

1971

Dağlarda

Mirzə İbrahimova

Haçalandı dağ yolları
Biri sağa, biri sola.
Qalxdım yaşıl zirvələrə
Nəfəsimi ala-ala.

Yüz illikdir, palıda bax,
Uca başı göyə dayaq.
Min qol atıb, min bir budaq
Kölgəsini sala-sala.

Duman çöküb qaşdan-qaşa,
Örtüb dağı başdan-başa.
Kəklik uçur daşdan-daşa
Qanadını çala-çala.

O qartaldır zirvələrdə,
O cüyürdür qaçır yerdə.
Valeh oldum bir də, bir də
Bunlar mənim ola-ola.

Fəqət birdən ürək yandı,
Şölə çəkdi alovlandı –
O görünən Savalandı,
Baxdım, gözüm dola-dola.

Bir ürəkdir o yan, bu yan,
Aralığı kəsdi hicran.
Dillən könül, nə baxırsan
Xəyallara dala-dala?’

1958

Turac

Çıxdı Kürün qırağında
Qarşıma bir bala turac.
Yada düşdü keçən günlər,
Kaş o dəmlər ola, turac!

Ürkək gözəl təkdi, keçdi,
Kolluqlarda səkdi keçdi.
Sinəmə dağ çəkdi keçdi,
Getmə bir an, qal, a turac!

A Muğanın gözəl qızı,
Unutdunmu andımızı?
At işvəni, burax nazı,
Qon yamaca, yala, turac!

Gəl səninlə səhər-səhər
Seyrə çıxaq biz bir qədər.
Ömrümüzdən keçən günlər
Bir də dönmür dala, turac.

Çöllər yanar Kür olmasa,
Qəlb boş qalar sirr olmasa,
İki ürək bir olmasa
Dostlar getməz yola, turac.

Kürçaylı adlanan kəsin
Dərmanıdır sənin səsin.
Sən oxu, o şeir desin,
Qıyma əhli-hala, turac!

1956

Bülbüllər

Oxuyurlar,
Nəğmələri
Nəşə verir insanlara.
Qışda belə oxusalar
Xəyal gedir ilk bahara.
Hər zəngulə
Gilə-gilə
Hopur qalır ürəklərdə.
Hər bir cəh-cəh
Deyir: bəh-bəh!
Ucaldıqca pərdə-pərdə.
Qovuşuruq ilk bahara.
Bahar görür gözlərimiz.
Əbədilik saxlamaqçün
Əlimizdə baharı biz,
Əbədilik yaz ətriylə
Dolsun deyə otağımız,
Lalə-nərgiz əbədilik
Olsun deyə qonağımız –
Bülbülləri budaqlardan
Otaqlara keçiririk.
Azadlıqçün doğulanı
Qəfəslərə köçürürük.

1970

Şair-publisist Əkbər QOŞALI.Seçmə şeirlər

GÖZÜNÜN İÇİNDƏ XAL BİTƏN GÖZƏL

…kirpiyin qoruyur gözün sulayır,
nə yaxşı, boy atmır daha bu xalın!?.
xalın gözlərinin çətin sualı,
gözünün içində xal bitən gözəl.

bəlkə gözlərində qurumuş yaşdı,
yoxsa ürəyindən gözünə qaçdı?
demə harda olsa xal elə xaldı,
gözünün içində xal bitən gözəl.

hər səhər bu xala açılır gözün,
durub gördüyünə mat qalır gözün,
qoyma, xalın ilə dalaşır gözün,
gözünün içində xal bitən gözəl

* * *

Ağ əllərin öpüşə,
telin sığala yatmaz.
Ayağına su atsam,
köksündən
arzu qalxmaz.

Ürəyin çatan dərdə,
boyun çatmır neyniyək!?
Baxdım göz yaşın çatır,
yaşın çatmır sevgiyə…

Sən sevgi çəməninə
can atan bir kəpənək,
Tez döndün xatirəyə,
bitməyən bir həsrətə…

YENƏ ÇAXDI ŞİMŞƏKLƏR

Yenə çaxdı şimşəklər –
şimşək göyün ağrısı.
Buludlar ağlayan göz,
yağışlar da göz yaşı.

Yenə çaxdı şimşəklər,
dünya balacalandı.
Göydə oynar mələklər,
gözüm alacalandı.

Yenə çaxdı şimşəklər,
yenə qalmaqal gördüm.
İndi sən bu məkanda,
qalma görüm, qal görüm.

Yenə çaxdı şimşəklər,
kimin ömrü oxundu?
Bəlalar göydən gələr,
göydən gələn bəlalar,
yerdəkinə toxundu…

* * *

Yaxın yola varammadım,
uzağın da vaxtı deyil.
Mən xoşbəxtlik qazanmadım,
gün də görmək baxtım deyil.

Ayağım yerə yetəndən,
yer yetmədi ayağıma.
Yollar mənə düşmədi heç,
düşdüm yolların ağına.

* * *

gözlərim vaxtsız oyandı,
nə axşamdı, nə də səhər.
ürəyim nəynən oynasın?
nə sevinc var, nə də kədər.

gözlərimiz baxıb görməz,
əllərimiz çatıb dəyməz…
nə «gəl» demə,
nə «get» demə,
nə şəkər ver,
nə də zəhər.

İbrahim İLYASLI.Yeni şeirlər

O SEVDALI ÇAĞLAR YADINDADIRMI?

O sevdalı çağlar yadındadırmı?-
Bir mən igidiydim, bir də sən gözəl.
Dünyada mənə tay dəli yoxuydu,
Yoxuydu dünyada sənə tən gözəl.

Bə heç demirsənmi hardadı görən
İpək tellərinə nərgizlər hörən?
Səniydin onlara yaraşıq verən,
Nə çiçək gözəldi, nə çəmən gözəl.

Sevgi bir yol gələr adama haqdan,-
Sənin divanənəm elə o vaxtdan.
Gözümə ağ gəlib yola baxmaqdan,
Ürəyə xal düşüb, saça dən, gözəl.

Mən ömür sürmədim – vaxtı uzatdım,
Qırx il sənsizliklə başımı qatdım.
Göynəyə-göynəyə əlliyə çatdım,-
Gülə-gülə ölləm “öl” desən, gözəl.

YUSIF SƏMƏDOĞLUYA

Dadıb ləzzətini isti al qanın,
Qarğalar da leşə yığışmaz daha.
Bürkülü günləri gəlib dünyanın,
Bir baş bir dərəyə sığışmaz daha.

Həyat bir qarışıq yuxudur, yuxu
Dünyadan dünyaya irişənlərə.
İndi adamların yarıdan çoxu
Boğaz ortağıdı goreşənlərə.

Gərək orlmayan da, gərək olan da
Dünyadan zəli tək yapışır elə.
İrəli gedən də, geri qalan da
Hərə öz ağlıyla çarpışır hələ.

Ruzusu torpaqda, əli göydədi,
Yurda yarayırmı yurdda qalanlar?
Torpağı titrədir, ərzi göynədir
Gorunda dəm tutub zurna çalanlar.

Kimi «yarımallah», kimi asidi,
Dərddi dərdlilərin dərk etdiyi də.
Daha bundan artıq nə olasıdı
Tanrının bəndəyə görk etdiyi də?!

Yomrulub yolları lütün, üryanın –
Nallı ayaqların mıxı tökülür.
Mürgülü günləri gəlib dünyanın,-
Hamının gözündən yuxu tökülür.

Gör mən nə saymışam fələk nə sayıb
Dönüb sənə baxmaq sayılar ayıb…
Aradan qırx igid ömrü addayıb,-
Mən həmən dəliyəm, sən həmən gözəl.

Rahilə DÖVRAN.Yeni şeirlər

Şairə-jurnalist-publisist
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü,
“Qızıl qələm” media mükafatı laureatı,

HARDAN ALMISAN

“Könül dəftərim” silsiləsindən

Albomumdakı bir şəkillə üz- üzə
Aləm sevir səni, bəyənir səni,
Yuxa könülləri oda salmısan.
Ay zalım özümdən etmisən məni,
De, bu gözəlliyi, hardan almısan?

Hüsnünü hər görən, mələkdir sanar,
Qəlbinə od düşər, alışar, yanar.
Səninçün tərsalar, öz dinin danar,
De, bu gözəlliyi, hardan almısan?

Kipriyin, qaş- gözün incədən- incə,
Insan valeh olur üzün görüncə.
Sən bəşər deyilsən, hurusən məncə,
De, bu gözəlliyi, hardan almısan?

Al yanaq, tər əndam, sərvi boy- buxun,
Gördüyüm ilk andan qeyb olub yuxum.
Sənin “yox” kəlməndir, yeganə qorxum,
De, bu gözəlliyi, hardan almısan?

Dövran səni seçib, sən də Dövranı,
Gül çöhrə, gül üzə qaynayır qanı.
Tapılmaz bənzərin, gəzsə dünyanı,
De, bu gözəlliyi, hardan almısan?

AY İŞIĞINDA
/”Sonetlərim” – silsiləsindən/

Sənin o növraqlı yolların üstə,
Çiçəkli baharam,qönçə güləm mən.
Bir ömür istərəm ,qolların üstə,
Sevgimi,eşqimi sənlə böləm mən.

Könül can atanda ilk görüşünə,
O axşam hədiyyən vüsalın oldu.
Ayın nuru qondu xoş gülüşünə,
Söyüdlər həsrətlə saçların yoldu.

Olub eşq dalğıcı tapdım dürr,inci,
Qəlbimə sığmırdı sevda sevinci.
Ulduzlar süzürdü bizi o anda.

Xoş bahar gecəsi artıq yarıydi,
Şahid göy üzünün ulduzlarıydı,
Qoşa addımladıq,ay işığında.

Şəfa VƏLİYEVA.Yeni şeirlər

“Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, AYB və AJB üzvü,
Prezident təqaüdçüsü, Gənclər müfakatçısı

* * *

keçən günün son kadrıdı
islanmış balıncım…
ovcumdakı göz yaşının
rəngi bir az narıncı…
igid adsız olmazdı…
duyğularım qorxan oldu…
eşq canımdan can almazdı…
aldı..
adı canan oldu…
gün üzündə ay haləsi
eşqdi, sevdam…
burax,
qoy ruhumdan
bir mələk öpsün…
bəlkə darıxmaq keçdi…
keçdi…
sevdam…

***

Əntiqə Səməndərə…

dost, sənin pəncərənə
günəş rəsm çəkmədi?
bu yaz da baxışların
eşq adl gül əkmədi?
dost, biz də itirmişik
bizi itirənləri…
ölümünə sevmişik
eşqi bitirənləri…
mənəm də…
bildiyin kimi…
ara-sıra yazıram…
qoyub getdiyin kimi;
sevdalarda azıram…
gəlmək keçsə könlündən
yandır xatirələri…
unutma ki, Gəncədə
bir qız sevir külləri..

***

mən bütün fəsilləri
eşq kimi yaşayıram…
Tanrı sevmir küsənləri
eşqə xatir barışıram…
yuxumdakı məzar daşı
deyir :”Ömrün uzun olsun!”
bu da nənəmin alqışı:
“özün kimi qızın olsun!”
ürək istər söyləməyə
-özüm də özümə yadam…
mən bu apreldə ölməyə
könül verməyən qadınam…
hər mövsüm ayrılığın
bəzəndiyi yeni dəbdi…
öz dərdimə oxşamağım
Tanrı üçün ibadətdi…

Hər Mövsüm Eşq

mən bütün fəsilləri
eşq kimi yaşayıram…
Tanrı sevmir küsənləri
eşqə xatir barışıram…

yuxumdakı məzar daşı
deyir :”Ömrün uzun olsun!”
bu da nənəmin alqışı:
“özün kimi qızın olsun!”

ürək istər söyləməyə
-özüm də özümə yadam…
mən bu apreldə ölməyə
könül verməyən qadınam…

hər mövsüm ayrılığın
bəzəndiyi yeni dəbdi…
öz dərdimə oxşamağım
Tanrı üçün ibadətdi…

***

Beter Dünya

dadı-duzu qalmadı
boyatladı ayrılıq..
mart çıxmağa qoymadı
“oynaqladı” ayrılıq…

gülüşümə ağladı,
göz yaşımda cücərdi…
gülü qışa saxladı
saxsı qabda becərdi…

ah dünya…
betər dünya…
bir yaz nədi bu ömrə?
çəpik çalıram oyna…
mənim dərdimdən ölmə…

***

Ayrılıq Musiqisi

İkilikdə sevinməyin
Təklikdə ağlamağı var…
Adın yazılmış dünənin
Axşam xatirə vaxtı var…

Damcı-damcı unudulur
Leysan misalı sevdalar…
Hər axşam yasa tutulur
Hər səhər günəş olanlar…

Ayrılıq da musiqidir…
Çalınır rekviem kimi..
Gedişlər…
Bu rekviemin
Sonuncu akkordu kimi…

Şəfa EYVAZ.Yeni şeirlər

* * *

En dəniz sahilinə
Qum dənələrini say…
İzlə dənizi,
mənim gözlərimin mavisi qədər
dərindi dəniz.
batarsan,
ehtiyatlı ol…
bir şeir yaz,
yaza bilməsəndə nə fərqi var
elə özü boyda şeirdi dəniz.
En dəniz sahilinə
qum dənələrini say…
saya bildinmi?!
darıxıram sənin üçün

* * *

Payızdı içimdə bu gün
hər kəs çəkdi getdi,
hər kəs…
daha isti ürəklərə.
bir sən qaldın
ürəyimdə…
saralmış son yarpağım.
ya sən mənə tutundun
axırıncı pənahındım…
ya mən səni buraxmırdım
səninlə daha cox
oxşayırdım ağaca.
bilmirəm…
bildiyim nə var ki?!
anlamadım payızını bu ömrün
məndən köçən dostlarımın
isti fəsil axtarışını anlamadım…
bir sən qaldın
ürəyimdə…
yalan-yanlış naxışlarda,
küskün, nəmli baxışlarda
nə mən səndən ayrılıram,
nə sən getmək istəyirsən…
payızdı içimdə bu gün
hələ sənə gümanlıyam,
çıxıb getmə son yarpağım
keçirək bu qışı…
çünki mən
səninlə daha çox oxşayıram ağaca…

İlahə İMANOVA.Yeni şeirlər

Şəfaqət CAVANŞİRZADƏ.”Kənddəki evimizin uğursuzluğu” (Povest)

Güc-bəlayla, boğazımızdan kəsə-kəsə, hər fəslə bir paltar ala-ala özümüzə rayonların birində ev aldıq ki, yaydan-yaya gedib istirahət edək, on iki ayın heç olmasa bir ayında təmiz hava udaq, gözümüz canlı-canlı meşə görsün, dağ görsün, yağış yağanda torpaq qoxusu burnumuzdan beynimizə tüğyan eləsin, alınmadı. İlk gündən burnumuzdan gəldi. Dədəm evi ucuz alanda gərək şübhələnərdik. Ondan əvvəl gərək ev haqqında məlumat toplayardıq. Əslində, təbiətcə şübhəli xarakterə malik olduğuma yaxşı bələd olduğumdan şübhəli-şübhəli soruşmuşdum dədəmdən.
– Ay başına dönüm, dədə, dörd sot torpağın içində üç otaqlı ev niyə ucuz satılır, maraqlanmısan? O boyda rayonda nə əcəb bir nəfər qabağa düşüb almayıb? Evin köhnə sahibləri keçən il alıbsa, bu il niyə satışa çıxardılar? Nəysə gözüm su içmədi e, bu evdən.
Allah var göydə, anam da mən deyəni dedi. Məlum məsələdir, bizdə kişilər nə qədər arvadı eşitsələr də, dediklərindən dönmürlər ki, dönmürlər. Hər şey bir yana, ilk gündən bizə yaxın qonşularımızın olmadığı diqqətimdən yayınmamışdı. Meşə bizə yaxın, o biri evlər bizdən xeyli uzaq, bir-birilərinə bir o qədər yaxınıydı. Vallah, gecəylə gəlib bizi öldürsə, yaşı yetmişi haqlamış nənəm demişkən, bir köpəkoğlunun xəbəri olmayacaq.
Hər axşam qatıq içməmiş yata bilmirəm. Mədəm vərdiş eləyib, gündüzlər sodalı su içməli, axşamlar sarımsaqlı qatıq yeməliyəm. İkisinin hesabına arıqlamaqla bağlı problemim olmur. Bir saat olardı kənddəki təzə evimizə çatmışdıq. Nənəmin qoluna girib evimizdən xeyli uzaqlaşdıq. Nənəm köhnə arvadlardandır, mən bir saat piyada gəzib yoruluram, nənəm kinayəylə mənə gülür.
-Bizim yerimizdə olsaydız, neyliyərdiz?
– Allah gördü ki, bizdə sizdəki dözüm yoxdu, nə ğayrsın, texnikanı yaratdırdı. Bekarçılıqdan tez yorulanlardanıq.
– Bu evdən xoşum gəlmədi – nənəm deyəndə elə sevindim, burda yaza bilməyəcəm.
– Allah sənə şükür, evdə mən ağılda adam çıxdı.
– Səyləmə az, kopaq qızı.
Nənəm əsəbləşəndə söyüşün biri bir qəpik olur. Qınamayın, babam öləndə nənəm dulluğunun heç qırx yaşı yoxuydu.Yarım saat da getdikdən sonra uzaq qonşunun evinin qapısı ağzına gələ bilmişdik. Nənəm əllərini belində çarpazlayıb, qapını döyməyimi əmr elədi. Baxıram arvada, qınamıram e, kişisiz cavan gəlinlər, namuslarını ikinci kişi nəfəsindən uzaq tutmaq üçün, təmiz adlarını qorumaq üçün özləri də bilmədən kişiləşirlər. Nənəmi çoxdandır müşahidə edirəm, davranışları kişi davranışıdır. Baxmayaraq ki, yazıq arvad neçə dəfə kişisi üçün ağlayanda görmüşdüm.
Uzaq qonşu qapını açdı, mənə, nənəmə maraqla baxdı. Daha doğrusu, rəhmətliyin nəvəsi elə baxdı, elə bil illərdən sonra qapılarını ilk dəfə döyən biz olmuşuq. Yaşı otuz beşi keçməyən orta boy, uzun saçlarıyla diqqətimi çəkən gözəl gəliniydi.
Mən salam verdim, salamımı aldı. Nənəm – Qızım, biz o evə təzə köçmüşük – əliylə evimizin səmtini göstərdi – burda qatığı hardan ala bilərik?
Gəlin evimizə tərəfə baxdı, nənəmin sualına cavab verməmiş öz sualını verdi : – Meşəyə yaxın olan tək evə köçmüsüz?
Hərçənd əcaib sualı məni təəccübləndirmişdi.
Nənəm cavab verdi. Deyəsən, sual ona da qəribə gəlmişdi. Baxmayaraq ki, verilən sualda qeyri-adi heç nə yoxuydu. Necə izah edim, cavan gəlin sualı verəndə üz ifadəsi qəribəydi, o evdə heç kim yaşaya bilməzfason…
– Hə qızım, o evi almışıq. Bir-iki aylıq köçmüşük.
Nənəmdən olsa, ömrünü bu kənddə başa vurar. Mən yaşaya bilməzdim. Kökü kəndə bağlı şəhərli qızam, şəhər mühitinə öyrəşmişəm. Hələ sizə bir həftədən sonra alacağımız iki keçidən yazmıram. Dədəmin şəhər mühitindən iyrəndiyini bilirdim, əməlli-başlı plan cızmağından bixəbəriydim. Eybi yox, onsuzda ailəlikcə bizə plan qurmaq düşmür. Həyatımızda hər şey qəflətən olur. Adətən uğurlu olur.
– Hmm, xeyirli olsun. – ürəksiz dediyi hiss olundu. Nənəm köhnə arvadlardandır e, anam həmişə ona qırmızısifət deyir. Arvadın üzünə deməsə də.
– Nəysə ürəksiz dedin e, qızım.
– Yox xala, o evdə nə varsa, kim köçürsə, çox yaşaya bilmir.
Baxdığım qorxu filmlər yadıma düşdü, istər-istəməz ətim ürpəşdi.
– Niyə ki? – sualı özüm verdim, çiyinlərini atdı.
– Nə bilim.
– Əşşi, boş şeylərdi. Sən de görüm qatığı hardan ala bilərik?
– Qatığı biz də satırıq. Üç kiloluq qatığı yeddi manata veririk.
– Day sizin şəhərdən nə fərqiniz oldu? Şəhərə kənddən gətirib sizdən ucuz verirlər.
Nənəmim hirsinə rəğmən gəlin gülümsədi.
– Nə deyim xala, qaynanamın qoyduğu qiymətdi.
– Qaynanan evdədi?
– Rayona gedib, axşama qayıdar.
– Day əlacımız nədi? Ordan ver üç kiloluq. Axşamlar içməyəndə pis oluram.
Eh, kimin nənəsidir? Nənəm əlini atdı ipək donunun altından geyindiyi güllü alt köynəyinə, sancaqlamış bükülü dəsmalını çıxartdı. Yeri gəlmişkən, mən nənəsinin təqaüdüylə kef edən nəvələrdən deyiləm. Biz tərəfdə oğlan nəvələrinin bu barədə bəxti gətirir. Mənim nənəmin də qardaşıma pul barədə əli açıqdı. Növbə mənə çatanda, özünü kəfən pulunu oğurlatmış nənə kimi hiss edir.
Nənəm təkcə qatıq almadı, deyinə-deyinə kənd toyuğu da aldı, mənə daşıtdırdı.
Deyirəm, Nənə, zəhmət haqqı on manatdır.
– Yox bir…Səni mən saxlamışam, pul istəyirsən?
– Axı nənə, rəhmətlik qudan saxlayıb. Sən hazıra nazir olmusan axı.
Nənəm bilir ki, sözün düzünü dediyim üçün həyatımın uğursuz günlərini az yaşamamışam, yenə də alışa bilmirdi xasiyyətimə. Çox qəribədir, həyatımda etdiyim risklərdən sonra valideyinlərim, nənəm qarışıq digər qohumlar məni ciddi adam kimi qəbul eləməyə məcbur qalmışdılar. Əvvəllər arzularımı, istəklərimi dilə gətirirdim, elə də fikir verən yoxuydu. Məntiqlə idarə edə bilmədiyim hisslərimin zərbələrindən sonra ağzımı açmamış fikrimi soruşmağa başladılar. Qan qohumlarım tərəfindən kənardan bu vəziyyət necə görünürdü, bilmirəm. Mən tərəfindən adiləşmişdi. Hiss edirdim, qorxurdular. Yenidən ağılsızlıq edərəm, yenidən pərişan edərəm deyə. Ölkəmin yazılmayan qanunların gücü altında əzilən bir çox gənc kimi əlbəttə, bu dəfə sevgi xətrinə yox, gələcəyim naminə bir çox addımlar atardım. Bu dəfə könüllü razılıq və xeyir-duayla. Bu gələcəyin işidir. Bir gün yaxınlarım haqqımda oxuyacaq, bir səhvi ikinci dəfə təkrarlamayacaq qədər ağıllı olduğumu onsuzda dərk edəcəklər. Onlara, lap elə olsun nənəm, özümü sübut eləməyə nə həvəsim var, nə də vaxtım. Bəyaqdan on manat qoparda bilmədiyim nənəmin nəyinə sübut edib özümü? Arvadın fikri-zikri məndən nəticə görməkdir. Tez-tez nəticələrinin atasını söyür ki, çərxi-fələyin işini bilmək olmaz, söyürəm ki, köpəkoğlu tez gəlsin.
Gecəyə iki saat qalmış mənə diş sarımsağı xırda-xırda doğratdırdı, yarım saat kənarda saxlatdırdı ki, qatığa qatıb yeyəndə ağzından sarımsağın iyi gəlməsin. Zəhləm sarımsaq iyindən gedirdi elə. Həm də dişlərinin arasında qalmasın.
– Ay nənə, dişin protezdi, maşallah, muncuq kimi düzülüb, sarımsaq harasında qalacaq, e. İstirahətə gəlmişəm guya, sarlmsaq iyindən yediklərimi qaytaracam e, indi.
– Heş nə olmaz. Limonlu suyla yuyarsan keçər.
Çox kitab oxuyuram, di gəl, arvada söz çatdıra bilmirəm. Tərs kimi burda da bir otaqda yatdıq.
İnsafən, nənəm təkcə yatanda otaqda olmadığını hiss edərdim. Yatanacan ürəyindəki sözləri mənə deyərdi.
İki tualetimiz vardı. Biri evin içindəydi, bizdən əvvəl evi alan ailə evə əməllicə əl gəzdirmişdi. Hamam-tualet də tikmişdi. Həyətdəki tualetdə tualetlik qalmamışdı, daha çox xarabaya bənzəyirdi. Nənəmlə mən yatdığım otaqla üzbəüzüydü. Pəncərədən baxanda rahat görmək olurdu.
İsmayıl Şıxlının ” Ölülərinizi qəbirstanlıqda basdırın ” əsərini bitirdikdən sonra otağın işığını söndürdüm. Bəzi işlərdə solaxay olduğumdan yatanda da sol tərəfə yatıram. Kürəyimi nənəm tərəfə çevirdim. Təzəcə yuxuya getmişdim, nənəmən indiyəcən eşitmədiyim səsi eşitdim. Arvad elə bil boğulurdu. Pişik cəldliyiylə üzümü nənəmə tərəf çevirdim. Nənəmin gözləri bərələ qalmışdı, nəfəs ala bilmirdi.
Özümü itirsəydim, qışqırmasaydım, qaranlıq otaqda nənəmin bərələn gözləri birdəfəlik ölmüş adamın gözü kimi açıq qalacaqdı. Həyətin işığı yaxşı ki yanılı qalmışdı. Dədəmlə anam otağa necə girdilər özləri də bilmədi. Otağın işığını atam yandıranda nənəm ” Bismillah ” qışqırıb başını yastıqdan qaldırdı. Belə başa düşdüm ki, yazıq nənəm qaranlıqdan xoflanıb. Nənəm bir-neçə dəfə dərindən nəfəs almağa çalışırdı. Anam otaqdan çıxdı, çox keçməmiş bir stəkan suyla qayıtdı. Dədəm anasının qarşısında dizlərini yerə qoymuşdu, az qala uşaq kimi ağlayacaqdı. Zarafat deyil, qohumlarımızda nənəmin taylarından üç-dörd nənə ya vardı, ya yoxdu.
Dədəm suyu nənəmə öz əliylə qurtum-qurtum içirdirdi.Mən olsaydım, belə vəziyyətdə anamla mən olsaydıq, qorxumdan suyla anamı boğardım. Atamdakı təmkinlilik məndə yoxdu.
– Mama, niyə boğulurdun? Nə oldu birdən-birə?
Nənəm əlini mənə uzatdı.
– Məni niyə boğurdun?
Nitqim qurudu. Nə vaxtsa uşaqlara və qadınlara təcavüz edən nanəciblərin qatili olmaq ürəyimdən dəfələrlə keçib. Danmıram, nənəsiylə yola gedən nəvələrin sırasına məni çətin qoymaq olardı. Yenə də bu, nənəmi öldürməyi düşünməyim, ya da öldürəcəyim mənasına gəlmirdi. Atam yazıq-yazıq mənə baxırdı. Mən bilmirdim ağlayım, bilmirdim gülüm.
– Nənə, səni niyə boğum ki? – deyə bildim.
Anam qarışdı söhbətə : – Kənd yeridir, bəlkə toxunublar sənə? Qız səni niyə boğsun?
– Ay töbə, məni boğurdu.
Atam təbii nənəmə inanmadı.
– Mama, sənə toxunublar. Şəfi səni niyə boğsun?
Adım Şəfadır, bilmirəm niyə, evdəkilər də, yaxın rəfiqələr də mənə Şəfi deyirdi.
Atam deyəndən sonra nənım dərk elımişdi ki, onu boğmağım üçün ortada səbəb yoxdur. Heç olmasın da….Ağlabatan variant odur ki, hirsli başla kimsə damarını basa, təmkinli və səbrli deyilsənsə, qatil olmağın qaçılmazdır.
Valideyinlərim nənəmi sakitləşdirəndən sonra təzədən otaqdan çıxdılar, nənə-nəvə yerimizə girdik. Bizim yerimizi anam yerdə salmışdı. İşığın yanılı qalması ikimizin də istəyiydi.
Ulduzlu gecənin işıqlı otağında nə vaxt şirin yatdığımızı ikimiz də bilməmişik.
Bu dəfə boğulduğumu mən hiss elədim. İki əl boğazımdan yapışmışdı.
Gözümü açdım. Otaq zil qaranlıq, pəncərəsi açıq, məni həqiqətən kimsə boğurdu. Əllərim məni boğan əllərdən yapışmışdı, özümü ölümün bir addımlığında ölümdən xilas eləmək istəyirdim. Boğmağı bir dərd, qarnımda oturub ağırlığıyla məni gücdən salmağı bir dərdiydi. Nənəmin məni öldürəcək dərəcədə nifrət eləməyi ağlıma gəlməzdi. Çünki on səkkiz nəvənin arasında yeganə nəvəydim, onunla yola getmirdim. Digərləri necə deyərlər, nənəlik xətrinə, ya da çox istədiyindən yola verirdilər.
– Sən adımızı batırmısan. Sən adımızı batırmısan. Ölməlisən!…
Nəfəs almağım üçün əllərini boğazımda boşaltdı, mənə ” Pəncərəyə bax ” dedi. Səs özgəsinin, xırıltılı səsiydi. Artıq dəqiq bilirdim, mən nənəmin yanında öləcəm, xəbəri olmayacaq. Axı nənəm sovet arvadıdır, gərək yuxusu yüyrək ola.
Pəncərəyə baxıram, heç kim yoxdu.
Kimdi bilmirəm, üstümdən düşdü, məni boğazımı buraxmadan ayağa qaldırdı, pəncərəyəcən apardı. Çox su içdiyimdən altımı islatmamağıma özüm də təəccüblənmişdim. Naməlumun yanında çoxdan biabır olmalıydım. İstər-istəməz bağın içindəki tualetə baxmalı oldum. Normalda həyətə baxmalıydım. Tualetdə xarabalıqdan əsər-əlamət qalmamışdı. İlahi, bu nədir? Tualetin bəzəkli qapısı açıq, işıqlı, içində körpə uşaq, mənə gülümsəyir. Deyəsən, ölməmişdən əvvəl, adama havalanmaq gəlir.
– Əxlaqsız, öldürəcəm səni. – əcaib, xırıltılı səsi yenə eşitdim.
– O uşaq….O uşaq….- cümləmi heç cür tamamlaya bilmirdim.
Məni boğan kimiydisə, çox arifiydi.
– Bicindir.
Xatırladım, ailəli olanda bir dəfə hamilə qalmışdım. İki həftəlikiydi. Boşanmağa qərar verdiyim gün ürəyimin dərinliyində ana olmaq istəmirdim. Ehtiyyatsızlıqdan bətnimdəki körpəmi itirdikdən sonra anlamışdım, körpəm bətnimdə olan gündən artıq mən anaydım. Uzun müddət özümə gələ bilməmişdim. Televizorda körpələrlə bağlı reklamları gördükcə ixtiyarsız ağlayırdım. Lakin mənim uşağımın atası məlumuydu.
Həqiqətdə həyətdən pəncərəyə düşən işıqdan məni öldürmək istəyən naməlumu görməliydim, mümkün olmadı. Üzü qapqaraydı, kişi xəylağı olmağı mümkün deyildi.
Fiquruasından nağıllardakı ifritəyə bənzər varlığın mənimlə zarafat etdiyini istəmək indiyəcən arzularımın ən birincisi olmuşdu. Yaşamağın dəyərli olduğunu da o an hiss eləmişdim. Təpiklə iki qıçının arasından vurmağa çalışdım. Necə ki baxdığımız kinolarda qadın ona təcavüz edən kişini eləcə vurub belini bükdürürdü ha, bax, mən də çalışdım, alınmadı ki, alınmadı. Əvəzində iki ayağım yerdən əlini üzdü, havadan asılı qaldı. Gücüm əllərimlə əllərini boğazımdan ayırmağa çatırdı. Güclə son nəfəsimi aldığımı hiss edirdim. Son dəfə tualet tərəfə baxdım, mənə baxan körpə ağlamağa başladı. Mənim də gözümdən yaş gəlirdi. Ölməyimə ağlayırdım. İfritə boğazımdan əllərini çəkdi, yerə dəyərək sərildim. Otağın işığı yananda gözlərim yumulmuşdu.
Gözlərimi açanda evdəkilər başımın üstündəydi. Hardansa tapdıqları molla qardaş onlardan daha yaxın stulda oturub mənim üçün dua oxuyurdu. Özümü xortdayıb ölümdən qayıdanlar kimi hiss elədim. Gərək hamı şoka düşəydi, anamın ürəyi gedəydi. Yox, mənimki ölüb-dirilmək məsələsi deyildi.
-Qıza pis toxunublar – ilk eşitdiyim səs molla qardaşın səsi oldu. Molla qardaş cavanıydı, deyədim üzdən uşağa oxşayır.Rəfiqəm adama toxunan varlıqlar haqqında danışanda gülürdüm, gecə başıma gələnlərdən sonra daha hər şeyə inanmağa hazırıydım.
Yenə də danışa bilmirdim, su istəyirdim, dilim-dodağım qurumuşdu. Molla qardaş əlində ” Qurani-Kərim “, hansı surədəniydi bilmədim, dua oxumağa davam elədi.
Anama baxdım, dilimlə dodağımı islatdım. Deyirlər ha, balanı anadan yaxşı heç kim duya bilməz, vallah, düz söhbətdi. İslanmış dodağımdan anam ciyərimin yandığını başa düşdü, suyu beş saniyədə gətirdi, bir əlini kürəyimin altına saldı, bir az qaldırıb suyumu içizdirdi. Suyu içəndən sonra danışa biləcəyimi hiss elədim. Molla qardaşın dualarını bitirməyə hövsələm çatmadı
Birbaşa anamdan soruşdu.
– Məni boğan kimiydi?
Nənəm – Sənə toxunublar, bala. İşığı yandıranda yerdəydin.
– Məni qadın boğurdu. Tualetdə uşaq vardı.
Molla qardaş astaca ” Bismillahir rəhmanir rəhim ” dedi, sonra davam elədi.
-Bacı, gözünə cin-şeytan görünüb.
– Mənə adımızı batırmısan deyirdi. Bağdakı tualetdə uşaq vardı. Gözümlə gördüm.
Dədəm – Şəfi, tualetdə uşaq nə gəzir? Gözünə görünüb.
Nənəmin yadına nə düşdüsə, molla qardaşdan soruşdu.
– Söz soruşuram e, bizim evlə bağlı nəysə bilirsən?
Molla qardaş nənəmə cavab verməyə tərəddüd edirdi.
– Vallah, evlə bağlı rəvayətlər eşitmişik. Onda mən heç yoxuydum. Qoca nənəm var, ondan eşitmişəm.
Atam – Nə eşitmisən?
– Guya evin otaqlarlndan biri tamam yanıb.
– Hansı otaq? – həyəcanla soruşdum.
– Onu bilmirəm.
Molla qardaş bir az da dua oxuyandan sonra məni sabah dədəmlə öz evində gözləyəcəyini dedi. Qorxuluğumu canımdan çıxarmalıydı.
Günortadan sonra nənəmlə dünən qatıq aldığımız evə getdik. Nənəm cin-min söhbətlərinə qız vaxtından inandığı üçün bu işin axırına çıxmaq istəyirdi.
Qapını döydüm, yenə dünənki gəlin açdı. Salamlaşdıq, nənəm qaynanasını görmək istədiyini dedi. Bizi evə dəvət elədi.
Qaynanası Cəvahir nənə ( Ümumiyyətlə, nənəm yaşında, babam yaşında olanlara nənə-baba deyirəm) bizə xoşgəldim elədi, gəlini çay süfrəsi açdı, bişirdiyi gilas mürəbbəsindən də qoydu süfrəyə.
Yarım saatdır,nənəm gəlməyinin səbəbindən söhbət açmır, hövsələm daralır, arvadla gəldiyim üçün peşman oluram.
Sonunda nənəm əsl səbəbə gəldi.
– Cəvahir bacı, dünən başımıza maraqlı iş gəlib. Gecə uşağa da, mənə də toxunublar.
İlahi, otuz yaşımı tamam eləmişəm, arvad hələ də mənə uşaq deyir. Elə mənə uşaq dedikləri üçün özümü qadın kimi hiss edə bilmirəm. Və bu minvalla belə qərara gəlirəm ki, müsəlman ölkələrində valideyinlər övladlarına sərbəst qərar vermələrinə geniş imkan yaratmadığından hər birimizin görünüşü böyüyür, ruhumuz uşaq olaraq qalır. Valideyinlərimiz köçdükdən sonra ağsaqqal, ağbirçək statusunuz 100% qazanırıq. Nənəm bir gecədə başımıza gələn hadisəni bir kitablıq əsər formasında danışdı, ürəyim üzüldü. Ürəyin üzülsün, nənə. Qısa kəssənə….
Hiss elədim, gəlinin dı ürəyi sıxıldı. Ağıllı gəlindir, məni yataq otağına dəvət elədi, mən öz taleyimdən, o, öz həyatından danışdı. Sənubərin məndən on yaş kiçik olduğunu biləndə inanmamışdım. Görünüşü yaşından on dəfə çox görünürdü. Necə deyərlər, sümüyü iri qızlardandır. Yoldaşı rayonda Coğrafiyadan dərs deyir, açılan kurslarln birində də uşaq hazırlaşdırırdı. Sənubərin çoxlu kitablarl vardı. İstər Dünya Ədəbiyyatından olsun, istər yerli Ədəbiyyatdan. Sağollaşanda bir-iki kitab da verdi ki, oxuyub qaytarım.
– Arvad nə dedi sənə?
Nənəm dizinə vurub, başını yellədi.
– Zibilə düşmüşük, ay toba. Atana dedim də, dedim, evi almamış soraqlamaq lazımdır. On beş minə üç otaqlı, geniş bağı olan ev satarlar? Əməllicə poxa düşmüşük.
– Ay nənə, hövsələmi niyə daraldırsan? Düzəmməli de görüm nə dedi də…
– Evdə ruh var.
Ayaqlarım tərpənmədi. Nənəm bir az qabağa gedəndən sonra gəlmədiyimi bildi, geri boylandı.
– Az, sən niyə dayandın? Gəlsənə.
– Nənə, dəqiq evdə ruh var? Arvad dəqiq elə dedi?
– Az, səyləmə, düş qabağa.
Nənəm yanımacan gəldi, qokumdan tutub özümdən qabağa itələdi.
– Mən bilirəm neyləmək lazımdır. O mollanı çağırarıq, Quran oxuyar, keçib gedər.
– Hə də, bizdən əvvəl alan ev sahibinin ağlına gəlməyib axı. – nənəm kinayəylə dediyimi bildi.
– Nə varsa bizim yatdığımız otaqda var. Axşam qonaq otağında yatarıq.
– Mən dədəmgillə yatacam.
– Sənin başın üçün elə. Tək qoyacaqsan az, məni?
Hərdən mənə elə gəlir ki, nənəmdən olsa, əzrayılın yanına da cüt gedərik. Hara getsə əri kimi məni qoşur yanına. Hara getmək istəsəm, dədəmdən əvvəl soruşar.
– Kimlər görüşürsən? Rəfiqən kimlərdəndir? Haralıdır? – yersiz suallarından bezib o qədər yalan danışmıçam ki!…Eh nənə….
Axşam şam yeməyindən sonra dədəm balaca araq butulkasını yemək yeyə-yeyə öncə bizim, sonra şəhərdə yaşayan nəvələrinin sağlığına əlli-əlli vurandan sonra kefi kök hamımızdan tez yatmağa getmişdi. Bir az piyaniydi, amma özünü idarə edirdi. Dədəm araqdan sonra çağırı və ya pivəni içəndə özünü idarə edə bilməyən piyan adamlardan olurdu. Yeyib-içəndən sonra əsəbləşdirən olmasa, danışıb-gülürdü. Bu halı bilmirəm niyə, mənim çox xoşuma gəlirdi.
Gecə anamla yerimizi qonaq otağında saldıq. Bu otağın da işığını yanılı qoydum. Saat altıdan sonra hər ehtimala qarşı su içmədim. Tərslikdən yuxum da gəlmir, ağılsızlıqdan Sənybərdən götürdüyüm kitabı dünənki otaqda qoymuşam. Kitab oxumamış yata bilməyəcəkdim. Nənəm çoxdan yatmışdı. Doqquzuncu sinifdə oxuyanda yuxuda əzbərlədiyim ayətül-kürsünü oxuya-oxuya nənəmlə vahiməmizə səbəb olan otağın qapısına yaxınlaşdım. Otaq anamgilin yatdığı otaqla üzbəüz olduğu üçün bir az ürəkliydim. Əlimi qapının cəftəsinə yaxınlaşdırıram, cəftəyə toxunmamış əlimi çəkirəm. Qapı cırıltısının səsini eşitdim, qanım bədənimdə dondu, qorxudan üşüdüm.
Hiss edirdim kimsə arxadan mənə yaxınlaşır. O an mənim yerimdə olsaydınız, şahidi olacaqdınız, adamın ürəyinin dayanmağı nədi, az qala bədənindən çıxa. Qorxudan duamı səsli oxuya bilmədim. Mümkün deyildi, dua yadımdan çıxmışdı. ” Allah ” deyirdim, ardını gətirə bilmirdim. Beynimin düşünmək funksiyası fəaliyyətini dayandırmışdı. Dədəmin bir sözü var. Ölmək ölməkdir, canı çıxmaq nədir? Cəld geri dönüb, dünən yatdığım qapıya kürəyimi çırpdım. Qapını astaca açan dədəmdi. Mən dədəmdən, dədəm məndən qorxmuşdu. Çırpıldığım qapı açılanda ombalarım yerə dəydi və çox incitdi. Ağrımın hayından olduğum vahiməli otağın fərqində deyildim. Deməli, ağrı-acı qorxu hissini adama unutdurur. Bu vəziyyətdə gərək atam əlimdən tutub ayağa qaldırmalıydı, canıyananlıq eləməliydi, eləmədi. Ayağa qalxıb utanmadan əllərimlə ombalarımı sığallaya-sığallaya guya ağrımı yüngülləşdirmək istəyirdim. Atama baxdım, mənə yox, pəncərə tərəfə baxırdı. Bu dəfə geri dönüb atam baxan tərəfə, pəncərəyə baxdım. Baxa-baxa asta addımlarla atama tərəf getdim. Pəncərədən tualetə tərəf baxaraq ağlayan qız vardı. Əynində uzun, boz rəngdə parça, qurşağından aşağı qırmızı ləkələri vardı. Ləkələrin qan olduğu mənim ağlıma gəlmişdisə, atamın da ağlına gələrdi. Atam mən gördüklərimi görməsəydi, başımın pozulduğunu fikirləşərdim. Otaqdan çıxdım, atam qolumdan tutdu, məni özünə tərəf yaxın çəkdi. Qız ağlayırdı, bizə tərəf baxdı. İlahi, o qızın gözlərini, simasının rəngini yaza bilmirəm. Təsəvvür edin, iki gün basdırılmayan meyidin rəngi necə olar?!…
Atam bir dəfə yüngül infarkt keçirmişdi, ikinci dəfə lap güclüsünü keçirəcəyi də ağlımdan keçdi.Qızın gözlərinə fikir verdim, qapının arxasına baxdı, o da elə bil qorxurdu. Bizim gördüyümüz ruhdursa, vallah, ruhların qorxduğunu yox, qorxutduqlarını eşitmişəm. Qapının arxasındakının nə olduğu mənə maraqlıydı, di gəl, ürəkli oğul istəyirəm ( burda dədəmi nəzərdə tuturam), ürəkli qız axtarıram ( artıq özümü nəzərdə tuturam) iki addım qabağa getsin. Qız qəfildən qışqırdı, dədəmlə mən də ona qoşulub qışqırdıq. Bu zaman qapı üzümüzə çırpıldı. Dədəmlə qışqıra-qışqıra anam yatan otağa qaçdıq. Qapı açıq qaldı, biz özümüzü anamın üstündəki ədyalı çəkib, yataqda bir-birimizə sığınıb, ədyalı başımıza çəkdik ki, heç nə görməyək. Yazıq anamın qışqırmağına da fikir vermədik. Dədəmi bilmirəm, səmimi olacam, mən öz hayımdaydım. Anan ikimizin də üstünə qışqırdı.
– Nə olub sizə? Niyə qışqırırsız?
– Getmə…Bura gəl, getmə. – Dədəm kəkələyirdi.
– Hara getməyim? Dayan, su gətirim. Sənə dedim də içmə. – anam otaqdan çıxanda atam yanımdan qalxdı, anamın qolundan tutub otağa tərəf çəkib qapını örtdü.
– Ruh var. Dədəmin goruba and olsun, ruhu gördük.
Qapı açılanda atam iki saniyəlik qışqırıb susdu. Nənəmiydi, o da bizim səs-küyümüzdən səksənmişdi.
– Ə, niyə səsinizi başınıza atırsız? Ürəyim qırıldı, dedim, görən nə olub?
– Mama, ruh var. O otaqda ruhu gördük. Nənəm qapısı bağlı otağa baxdı, bizim otağın qapısını örtdü. Əliylə işarə elədi ki, səsimizi çıxartmayaq.
Ədyal başıma çəkdim. Uşaq vaxtı qorxanda əlimə ədyaldan, yorğandan nə keçsə, başıma çəkərdim. Guya təhlükədən canımı qurtarıram. Qarşı tərəfin qapısının açıldığını eşitdik. Ədyalı burnumacan çəkdim, qorxaraq qapıya baxırdım. Nənəm qulağını qapıya dirəmişdi, anam dədəmin arxasında gizlənməyə çalışırdı. Addım səslərini eşitdik. Kimsə hikkəylə qonaq otağına tərəf getdi. Qonaq otağında nəyinsə yerə düşüb sındığını eşitdik. İçimi çəkdim, sakitcə ağlamağa başladım. Həyatda iki cür ölümdən qorxmuşam. İndi də qorxuram. Belə əcaib, müəmmalı ölməkdən və …. ya da yazmıram. Hər kəsin olduğu kimi məni də sevməyənlər var. Kim bilir, bəlkə aralarında biri qatil ruhunu gəzdirir özüylə? Düşmənimin zəif tərəfimi bilməyini istəmərəm təbii.
Anam yanıma gəldi,başımı sinəsinə sıxdı. Ana qucağında ağlamaq, ürəyini boşaltmaq kimi gözəl bir şey yoxdur dünyada. Bu dünyada ana ürəyi qədər dözümlü ikinci ürək də tanımıram. Ana ürəyi dağ ürəyidir.
Addım səsləri bizim qapımıza yaxınlaşanda dayandı. Nənəm qulaqlarını qapıdan araladı, dədəm anasını qucaqladı. İndi yadıma düşəndə anlayıram ; insan bir sevgidən, bir də qorxudan bir-birinə sığınır. İkisi də mənim üçün möhtəşəmdir. Şəkil çəkənimiz olsaydı, bizim mənzərəmizi çəkərdi.
Qapımız üç dəfə döyüldü, bu dəfə qışqırmadıq. Mən daha da anama qısıldım….
Yenə addım səslərini eşitdik, qarşı tərəfin qapısı açılmağıyla çırpılmağı bir oldu, içimizi çəkdik.
O gecə dördümüz də ikinəfərlik döşəkdə bir-birimizə qısılıb, gözlərimizi qapıya zilləmişdik. Nənəmlə anamın ortasındaydım. Dədəm öz anasının yanındaydı.
– Pəncərədən qaça bilərik. – anam nə təklif etdiyini özü də bilmirdi və hamımız anamı çox yaxşı başa düşürdük.
Anamgilin pəncərəsi həyətin dəmir darvazasıyla üzbəüzüydü.
– Gecə vaxtı hara gedək? Meşə tərəfdə yaşayırıq. – dədəm cavab verdi.
– Ən yaxın qonşumuzla aramızdakı məsafə yarım saatdan çoxdu.- nənəm dilləndi. Mənim danışmağa taqətim qalmamışdı. Həm də nə danışacaqdım, vəziyyətimiz ortadaydı.
Nənəm mənə – Sən uzan yatSu da yoxdu e, uşaq içsin, özünə gəlsin.

Səhər açılana qədər, anam məni oyadana qədər yatmışam. O qorxuyla necə yatmışam, xəbərim olmayıb. Otağın qapısını birinci atam həyəcanla, qorxaraq qəfildən açdı. Heç kim yoxuydu. Qarşımızdakı otağın qapısı bağlıydı. Bir-bir otaqdan çıxdıq, növbəylə hamama keçdik, əl-üzümüzü yuduqdan sonra qonaq otağına gəldik. Gecə sındırılan gülqabıydı, anamın otuz üç illik evliliyi qədər salamat qalmışdı. Ayağımıza qırıntıları batmasın deyə addımlarımızı ehtiyatla atırdıq.
Mən yatanda ev paltarımı dəyişməmişdim, nənəmin donu stulun başındaydı. Anamla atam otaqlarında çoxdan geyinmişdilər paltarlarını. Səhər yeməyini yemək ağlımızdan da keçmirdi. Bir nəfər kimi evdən çıxdıq, atam evin qapısını bağlayırdı, mən gözümü bağdakı tualetdən çəkmirdim. Niyə gözümə körpə uşaq görünürdü? – sualını verirdim özümə?
Nənəm ümidlərini çağıracağımız molla qardaşa bağlamışdı, nədənsə hiss edirəm ki, məsələnin kökü təkcə mollalıq, dualıq deyil.
Dədəm – getdik – deyəndə, üçümüz də qabağına düşdük, dəmir darvazaya yaxınlaşanda dədəmlə birlikdə qapını açdıq. Anamla nənəm maşının arxa oturacağında oturmuşdu. Dədəmin maşını boz rəngdə 1985-ci ilin istehsalı olan Qaz 24- dür. Deyərdim dünyada ən rahat maşındır. Mən dədəmin yanında – qabaqda oturdum. Dədəm maşını qızdırdıqdan sonra sürərək həyətdən çıxartdı.Maşından düşüb darvazanı açarla bağladı.
– Hara gedirik – Anam soruşdu.
– Dünənki mollanın evinə
– Ondan əvvəl nəysə yeyək, rəngimiz-urfumuz yerinə gəlsin – nənəm haqlıydı. Adam toxqarına yaxşı fikirləşir.
– Yolda təndirlə pendir alaram. – dədəmə yemək maraqlı deyildi.
Yolda təndir, pendir, ayran almışdıq. Biz yeyirdik, dədəm yox, maşını molla qardaşın evinə aparan yolla sürürdü…
Molla qardaşn evində özündən və nənəsindən başqa insan yoxuydu, qardaş nənə himayəsində böyüyən gənc olub. Valideyinlərinin başına nə gəldiyini soruşmadığımız üçün məlumatım yoxdur. Bizi tez gözləmirdi, yenə də yaxşı qarşıladı, nənəsi də xoşgəldim elədi. Nənəsinin yüzün ipindən tutmağına heç üç il qalmamışdı. İki il neçə aysa bir əsrin nənəsi titulunu üstündə gəzdirmək ehtimalı yüzdə yüzdür. O da Allah əl gəzdirməsə. Kəndimiz işğal olunmasaydı, ya da satılmasaydı, day orasını geniş yazıb mətləbdən uzaqlaşmaq istəmirəm, nənəm kənddə yaşasaydı, siması indikindən də cavan görünərdi. Nənəmin köhnə şəkillərini anamın albomunda görmüşəm. Həqiqətən çox gözəl olub gəncliyində. Sonradan başa düşmüşdüm, babam niyə nənəmi üç dəfə qaçırdıb. Hə, hə, nənəm çox tərs qız olub. Gözəlliyinə bələd olduğundan nazlanmaq vaxtını digər qızlara nisbətən çox uzadıb. Babamla əmiuşağı olublar. Rəhmətlik kişi neçə dəfə ürəyini açıb, ” yox ” cavabından başqa cavab eşitməyib. Nənəm atasını tez itirmişdi, anasıyla qohumlar arasında tək yaşayırdı. Babam gördü ki, yox e, elçiləri çoxdu, qız əldən çıxacaq, ilk fürsətdə qaçırıb nənəmi. Nənəm də ilk fürsətdə babam onu evdə tək qoyanda ata ocağına qaçıb, iki ayağını bir başmağa dirəyib ki, mən əmioğluna arvad olmaq istəmirəm, qutardı.
Nənəmdə kürd tərsliyi, babam ondan betər tərs kürd. İkinci dəfə qaçırdı, yenə nənəm ata ocağına qaçdı. Yazıq kişi neyləsin, üçüncü dəfə qapını da, pəncərələri də bağlayandan sonra nənəm başındakı yaylığı ingilis bayrağıfason havada yellədi. Kişi qəfildən rəhmətə gedənəcən xoşbəxt yaşadılar. Babam fağır kişi olub, kimi danışdırırsan, sakit, mehriban olubdu, deyirlər. Hərçənd görməmişəm, heç bir nəvəsini görməyib kişi
Ruhu şad olsun, şəkillərdən, qohumların xatirələtindən tanıyıram babamı.
Nənəmlə molla qardaşın nənəsi ( qəribə adı vardı, xatırlaya bilmirəm) bir-biriylə dil tapdı. Ümumiyyətlə, nənəm məndən başqa hamıyla dil tapır. Burdan belə nəticə çıxır ki, problem mənim özümdədir. Bir əsrlik nənə hər şeydən danışır, evimizin sirrindən danışmır. Bircə onu deyəndə ki, ev rəhmətlik bacısının olub, hamımız təəccübləndik. Molla qardaşa baxdım, bizimkilərdən əvvəl sual verdim.
– Dünən niyə demədiz qohumunuzun evidir?
Birinci mızıldandı, nə qədər ağılsız olasan, bu sualı gözləməyəsən.
– Vallah, mən özüm də dəqiq heç nə bilmirəm.
– Kənddə tək molla sizsiz. Bizdən əvvəl evi alanlar da qapınıza gəlib, dua oxumusuz. Nənəniz yəni sizə heç nə deməyib?
Dədəm filmin maraqlı yerində kanalı dəyişdirdiyi kimi, söhbətin də maraqlı yerində araya söz saldı, gözlərini mənə ağartdı. Əlbəttə, molla cavab verməkdən yaxasını qurtardı.
Əsrlik nənə dilləndi.
– Qardaşım başqa rayonda yaşayır. Bacım ölməmişdən üç gün əvvəl evi mənə vermişdi. Mən də pula ehtiyacım vardı, satdım. Düzü, qardaşım evi satmağıma əsəbləşdi.
Nənəm – Bacın xəstəydi? – nənəm sualı ürəyimcə verdi.
– Yox, sap-sağlam arvadıydı. Xəstə niyə olur?
– Onda niyə evi sənə verdi? Bəyaq dedin ki, qızı, nəvəsi varmış. Onlara niyə vermədi, durğduğu yerdə sənə verdi? Öləcəklərini əvvəlcədən bilirdi ki? Nəysə bacı, sən bizə düzünü demirsən. İncimə e, sözümü gizlədib, nala-mıxa vuran adamlardan deyiləm. Deyək ki, mən qocalmışam, gözümə nəysə göründü. Hamımız dəli olmamışıq ha. Hamımızın gözünə göründü də o nədirsə.
Sağ ol, nənə. ” Əhməd haradadır ” filmindəki Zülümov demişkən, deputat kimi danışırsan.
Nənəmim suallarına cavab tapa bilməyən əsrlik arvad dilləndi.
– Vallah, özüm də bilmirəm evi mənə niyə verdi. Nəvəm gələr dostlarıyla dua oxuyarlar keçib gedər. Çayıızı için, soyumasın.
Dədəm çay içə-içə düşünürdü.
Molla qardaş özü kimi iki molla dostuna zəng eləmək üçün otaqdan çıxmaq istəyirdi, verdiyim suala ayağını saxladı.
– Nənə, bacınızın nəvəsi ailəliydi?
Molla qardaş nənəsiylə bir-birinə baxdılar.
– Yox, niyə ki?
– Çünki körpə uşaq da görürdüm.

Kənan AYDINOĞLU.Yeni şeirlər

Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin
Mətbuat xidmətinin rəhbəri,
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü.

Əlli beşin mübarəkdi, ay Ata!

Atam Aydın Murquzovun anadan olmasının 55 illik yubileyi münasibətilə!

Keçmişə qayıdıb, xoş bir niyyətlə,
Sevincli günləri bu gün say, Ata!
Allah tərəfindən ram olunubdu,
Bəndəyə həm günəş, həm də ay, Ata!

Şairi obada torpaq saxlasın,
Qonağı sevənlər qonaq saxlasın.
Bir anlıq dünyada ayaq saxlasın,
Həm çeşmə, həm bulaq, həm də çay, Ata!

Sevinsiz ötməsin zamanın, anın,
Sağ olsun hər zaman dünyada canın.
Doğma Ağstafada qaynayan qanın,
Əməlin olmasın Sənin zay, Ata!

Deyirlər, bu dünya kədər gətirib,
Ruzunu dünyaya səhər gətirib.
Yığışıb bir yana xəbər gətirib,
Payız, qış, nazlı yaz, bir də yay, Ata!

Allahdı sahibi yerin, göyün də,
Sevinib güləsən toyda, düyündə.
Kutsal Ramazanda, gözəl bir gündə,
Əlli beşin mübarəkdi, ay Ata!

Bakı şəhəri. 29 may 2018-ci il.

Əlliyə çatacaq yaşın, ay Ana!

Anam Aida Rəhimivanın anadan olmasının 50 illik yubileyi münasibətilə

Süfrədən dağılmaz ruzusu heç vaxt,
Dadlı bişirdiyin aşın, ay Ana!
Tarixə çevrilib, yaddaşa hopan,
Bilibsən qədrini daşın, ay Ana!

Allaha ibadət Haqqın yoludu,
Möminlər Allahın sadiq quludu,
Sanma ki, bu ömür qəmlə doludu,
Sən ölüm fikrindən daşın, ay Ana!

Aşiqin gözündən daha gözəldi,
Şairin sözündən daha gözəldi,
Cənnətin özündən daha gözəldi,
Yanaqdan süzülən yaşın, ay Ana!

Görmüsən Sən neçə yası və toyu,
Uludu yenə də Türkümün soyu.
Şahidi olubsan həyatın boyu,
Qarlı günlərini qışın, ay Ana!

Çəkibsən nazını doğmanın, yadın,
Yenə şərəflidi dünyada adın,
Sən məni dünyaya gətirən qadın,
Əlliyə çatacaq yaşın, ay Ana!

Bakı şəhəri. 7 yanvar 2018-ci il.

Nemət Tahiri doğum günü münasibətilə təbrik edirik! (27 avqust 1987-ci il)

Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatının Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Rəhbərliyi Sizi, yeni nəsil Azərbaycan gəncliyinin istedadlı nümayəndəsini, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatının Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Qarabağ bürosunun rəhbərini doğum gününüz münasibətilə səmimi qəlbdən təbrik edir, Sizə uzun ömür, möhkəm cansağlığı, xoşbəxtlik, işlərinizdə, ədəbi-bədii yaradıcılığınızda bol-bol uğurlar diləyir! Sevib, sevdiyiniz insanların əhatə dairəsində olun!

Mətbuat xidməti

Həyat yükü

Bir an olsun, ana haqqı,
Onda seçər tükdən-tükü.
Boynumuzda ana haqqı,
Çiynimizdə övlad yükü.

Yer üzünə kədər yağır.
Kəndir nazik, yüküm ağır.
Çiyinlərim oldu yağır.
Nə ağırmış həyat yükü.

Yerə,göyə sığmaz insan,
Nəfsə uyar, doymaz insan,
Son mənzilə gedər insan,
Varı, yoxu bir at yükü.

* * *

Brilyant, cəvahir, qızıl,
Özünü asıb intihar edir.
Sanki dar ağacıdır qadın qulağı.
Uşaqdan böyüyə hər kəsin yeri
Bələkdi, beşikdi, hüzurdu, sevgidi
Sığaldı qadın qucağı
Dünyanı dəyişər hər kəlməsi…
Kişini yaşadar, öldürər…
Hakimdi, cəlladdı, həkimdi, dərmandı
qadın dodağı…
Hara getsə, cənnəti aparar ora
Dinclikdi, ruzidi, bərəkətdi, ocaqdı,
qadın ayağı…
Bəzən günəş doğar üzündə
Bəzən bulud ağlar üzündə
Sevgi, nifrət, ümid, qayğı, məhəbbət…
Nə istəsən, yaparsan, taparsan
gözlərində…
Udur kədəri, qurudar göz yaşını…
Solmadın, solmasın qadın yanağı…

“Uğur Kitab Evi”ndə gənc xanım yazar Şəfa Vəliyevanın “Poçtalyona məktub” adlı yeni şeirlər kitabının təqdimat mərasimi keçiriləcək

6 sentyabr 2018-ci il saat 15:00-da “Uğur Kitab Evi”ndə yeni nəsil Azərbaycan gəncliyinin istedadlı nümayəndəsi, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatının Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Baş məsləhətçisi, «Gəncəbasar” bölgəsinin rəhbəri, “Nəsr” bölməsinin redaktoru, Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü, Prezident təqaüdçüsü, Gənclər mükafatçısı, gənc xanım yazar Şəfa Vəliyevanın “Poçtalyona məktub” adlı yeni şeirlər kitabının təqdimat mərasimi keçiriləcək. Kütləvi informasiya nümayəndələrinin, ictimaiyyət nümayəndələrinin, mədəniyyət, ədəbiyyat, incəsənət xadimlərinin, müəllifin yazar dostlarının da iştirakı gözlənilir.İştirak etmək istəyən hər kəs dəvətlidir.

Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidməti

Görkəmli Azərbaycan şairi Əliağa KÜRÇAYLI.”Yuxuda gördüm ki…”

Yuxuda gördüm ki, sevmirsən məni,
Bütün ümidlərim puçdur, nahaqdır,
Taleyim söyləmir könlüm deyəni,
Əllərin, gözlərin məndən uzaqdır.

Yuxuda gördüm ki, dodaqlarında
Mənim adım deyil…başqa bir ad var.
Ömrümün sevdalı gənc çağlarında
Mənə dönük çıxır vəfa, etibar.

Ayıldım yuxudan, qaraldı gözüm.
Bürüdü qəlbimi təlaşla qorxu.
Düşdü xatırıma sənin bu sözün:
“Əzizim, tərsinə yozulur yuxu

Görkəmli Azərbaycan şairi Əliağa KÜRÇAYLI.”Bilmirəm”

… Həyatdır, gah qalxdın, gah da ki, endin,
Qalxdın – qürrələndin, endin – süründün.
Gah şar, gah dördbucaq kimi göründün,
Hansıdır sifətin hələ bilmirəm.

Özünə ev tikib, evlər yıxmısan,
İnsan bada verib, dövlət yığmısan.
Yüz sudan min dəfə quru çıxmısan,
Mən səndən nə deyim elə? – bilmirəm!

Daha başda durub, öndə getməzsən,
Kökün çürüyübdür, daha bitməzsən.
Bir də fürsət düşsə nələr etməzsən –
Qatıram ayları ilə, bilmirəm!

Görkəmli Azərbaycan şairi Əliağa KÜRÇAYLI.”Ey dost”

… Gör necə də dəyişdin,
Sanki heç o deyilsən.
Sən ikiqat olursan
Bir rütbəli əyilsə.
Gör necə artırmısan
Sifətinin sayını.
Min cilidə girirsən
Almaq üçün payını.
Nə əvvəlki hünərin,
Nə cürətin qalıbdır,
Nə dosta örnək olan
Təbiətin qalıbdır.
Nə eşqin, nə əvvəlki
İstedadın qalıbdır.
Keçmişdən bir familin,
Bir də adın qalıbdır.
Tanımayır görənlər,
Kim deyər ki, beləydin?
Gərək onda öləydin,
Ay dost, gərək öləydin!

Görkəmli Azərbaycan şairi Əliağa KÜRÇAYLI.”Təki sən səslə məni”

Harda olsam gələrəm,
Təki sən səslə məni.
Darda olsam gələrəm,
Təki sən səslə məni.

Yaxın olsun, ya uzaq,
Dərə olsun, ya da dağ.
Məni kim saxlayacaq?
Təki sən səslə məni.

Sənsən eşqim, əməlim,
Gəlsə də bir gün ölüm,
Vermərəm can, a gülüm,
Təki sən səslə məni.

Görkəmli Azərbaycan şairi Əliağa KÜRÇAYLI.”Daşlar” silsiləsindən

Özünü dərk edib duyduğu gündən
İnsan taleyini “daşa bağlayıb”.
Təşnə dodaq üçün axıb dərindən,
Bulağın gözüylə daşlar ağlayıb.

Hələ ömr edəndə mağaralarda
İnsana daş balta silah sayılıb.
Deyirlər, nə qədər eldə, diyarda,
Daşa yaman demək günah sayılıb.

İnsan özü qurub daş zindanları,
İnsan özü yıxıb daş məhbəsləri.
İnsan daş bütləri, hökmranları
Ucaldıb, uçurub illərdən bəri.

Daş var-bu torpaqda sərhəddə dönüb,
Baisi olubdur qəm-kədərin də.
Daşlar Qobustanda şöhrətə dönüb,
Daşlar yetim qalıb Xudafərində.

Daş insan oğlunun evi, otağı,
Öləndə buz rəngli məzarı olub.
Daşlar dəyirmanda elin dayağı,
Heykəldə bir xalqın vüqarı olub.

Daşlar bünövrədə olaydı möhkəm,
Pıtılı, kövrəyi kaş olmayaydı.
İnsan sinəsində ancaq deyirəm:
Ürəyin yerində daş olmayaydı.

Xalq şairi Nəriman HƏSƏNZADƏ.Seçmə şeirlər

* * *

Haqdan qulağıma tanış səs gəlir,
Bir az yorğun gəlir, təngnəfəs gəlir,
Adını çəkirəm, adın nəs gəlir,
Dünya burtəhərdir, Budaq müəllim.

Biz həyat deyirdik, həyat yuxuymuş,
O bu gün varıymış, sabah yoxuymuş,
Şirini nəymiş ki acısı buymuş?
Şərbəti zəhərmiş, Budaq müəllim.

Çağırsam uzaqdı, səsim yetişməz,
Canda can yarası sızlar, bitişməz,
Mənsiz ötüşən iş sənsiz ötüşməz,
Əyən əyilərmiş, Budaq müəllim.

Ruhunmu toxunub bu şerin üstə?
Nə göyün altdayam nə yerin üstə,
Dünən yağış töküb qəbrinin üstə,
Göy otlar göyərmiş, Budaq müəllim.

Sən ki o vətənə qayıdasıydın,
Qaçqının, köçkünün soy atasıydın,
Təzədən böyüyüb boy atasıydın,
Bax, buna dəyərmiş, Budaq müəllim,
Dünya birtəhərmiş, Budaq müəllim!

Qadın

Pəncərəm önündə sular çağlayır,
Xal düşür gecənin aydınlığına.
Qollarım üstündə bir qız ağlayır,
İnana bilməyir qadınlığına.
Başının örpəyi yana sürüşüb,
İçməyib,məst olub………
Səbəbi nəydi?
Yerin çəkisizlik qütbünə düşüb,
Bu qütbü nə vaxtsa o,keçməliydi.

Özü gözlədiyi bir gün gəlibdi,
İndi soruşmayın, heç bilməyir o.
Qadınlıq qızlığa üstün gəlibdi,
Ağlaya-ağlaya gülümsəyir o.
Açıb gözlərini indi qalxacaq,

Tanımır özünü şirin röyada.
Qızlar nə deyəcək ,bilmirəm,ancaq
Mübarək!
Bir qadın artdı dünyada.
Bir kişi qayğısı artdı,
Mübarək!

Bu gecə hər qəlbə nur ələnibdi.
Nəqədər qadın var ,o qədər demək
Dünyaya qayğılar səpələnibdi.
Azalır o bəzən,artır o bəzən
Sınanır varlığı, yoxluğu üçün.
Bəlkə mən, sevirəm dünyanı qəlbən,
Qadın təbiətli olduğu üçün.

Bəzən bir eyhamla, ya baxış ilə
Nə qədər istəsən söz demək olur.
Yalnız bir qadının təbəssümüylə
Yüz ağlayan olsa, kiritmək olur.

Köksündə gizlicə sevən ürəyi
Gözündə həmişə məlum olubdu.
Kişilər önündə cəbrlə deyil,
Qadınlar xahişlə məğlub olubdu.

O ən müqəddəsdi,ən mədənidi,
Bəşər nəslimizə o həyat verir.
Qadının sərvəti- öz bədənidi,
Onu da kişiyə mükafat verir.

Qollarım üstündə bir göz yaşını
Bir qərib gülüşü öpürəm hələ.
Özü qız saçını,qadın saçını
Üzümə dağıdır öz əllərilə.

Mən də yağmalıyam…

Çətindir mənimlə birgə yaşamaq,
Bəzən gözlərimdə dəyişir aləm.
Mənimlə ömür – gün yoldaşı
olmaq
Bir az da çətindir,
Başa düşürəm.

Nə duman çəkilir, başımdan nə
çən,
Tufanlı boranlı dağam mən,
nəyəm?!
Nə bilim,
Dünyada mən öz əlimdən
Bəlkə də birinci şikayətçiyəm.

Məndə bir mən” də var…
Məndən bixəbər,
Nə eşidər məni, nə sayar məni.
Yer var ki o məni hörmətsiz
eylər,
Yer də var şöhrətə çatdırar məni.

Bir qəmi bir ürək gəzdirə bilər,
Yüz ürək qəmi var bu bir
sinəmdə.
Mən yerdən göylərə baxsam da
əgər,
Göy ürəyimdədir…
Yer ürəyimdə.

Bir insan olsaydım nə idi dərdim,
Yaşardım hər fəsil bir paltar
geyib,
Evimdə çay içib,
Çörək də yeyib
Bir insan qəmini çəkə bilərdim.

Sinəmdə xalqların bədbəxt taleyi,
Bəzən bir aldanmış qadın gileyi,
Bəzən bir torpağın batan
çeşməsi,
Bəzən bir üzsüzün üzə düşməsi,
Könlümün yayını çəkib qırırlar,
Səndən diqqətimi yayındırırlar.

Elə ki, tutuldum, gözlə bir qədər,
Bir az qayğıkeş ol sən ana kimi.
Yağış yağan kimi açılır göylər,
Mən də yağmalıyam…
Yağana kimi.

İçimdə

Üzümü xoş görüb, xoşbəxt deyirsən,
Ağrı içimdədi, yara içimdə.
Dərdimi soruşma, a dırdin alım,
Gəl axtar içimdə, ara içimdə.

Qapalı ümmandı elə bil sinə,
Çalxalanır, sığışmır öz hövzəsinə.
Qızıl balıq kimi üzür tərsinə,
Ürəyi salıblar tora, içimdə.

Ürəkdən çəkirəm, ürək acıyam,
Fikir dünyasıyam, söz yamacıyam.
Özüm özüm boyda dar ağacıyam,
Dara çəkilirəm, dara içimdə.

Taleyim xeyrə yox, şərə qol çəkir,
Dərdi ya qız çəkir, ya oğul çəkir.
Nazim fikirlidi, gözü yol çəkir,
Xatirə yanımda, Sara içimdə.

GÖZLƏR

Oğlan çox oynadı öz şadlığından,
Onu alqışladı toy decəsi də.
O gecə qızların bir neçəsi də
Ayırmaq bilmədi gözünü ondan.

Yatdı ürəklərə çirin sözü də,
Hələ zarafatla şərə saldılar.
O gecə gəlin də, bəyin də özü də
O tanış oğlandan razı qaldılar.

Lakin sevdiyin qız bunu görərək,
Çevrilib başqa cür baxdı oğlana.
Köksündən neçə yol çırpındı ürək,
Özgənin evində nə desin ona?!

Gülmədi o, neçə cavan içində,
Gözlər gah oğlana, gah qıza döndü.
Elə tutuldu ki, bir an içində
Bənizi ağappaq kağıza döndü.

Üz-üzə dayandı qız ilə oğlan,
Hiss edən olmadı lakin heç nəyi.
Oğlanın əlindən düşüb bu zaman,
Oldu çilik-çilik dolu qədəhi.

O gənc utanaraq tez əyildi ki,
Sınmış qədəhini qaldırsın bu an.
Ancaq, toy gecəsi elə bildi ki,
Zarafat edirmiş iki mehriban.

Baxışlar toqquşdu burda yenidən.
Kim deyir məclisdə qədəh sınmasın,
Görün nə oxudum o gözlərdə mən:
Təki qədəh sınsın ürək sınmaın.

1956

Xalq şairi Zəlimxan YAQUB.Seçmə şeirlər

ÖMRÜM

Çәkmәlisәn, çәk yükünü dünyanın,
Şair ömrüm, ozan ömrüm, hac ömrüm.
Ömrü boyu qәm sarıdan gözü tox,
Bu dünyanın sevincinә ac ömrüm.

Kimdi qalan bu dünyada әbәdi,
Mәhәbbәtdi insanlığın mәbәdi.
Qәmli könlüm mәndәn ötrü Kәbәdi,
Öz dәrdiylә dәrdlilәrә tac ömrüm.

Vaxtımızı qovur saat, qovur an,
Vaxt özüdü ömrü göyә sovuran.
Öz içimi öz yağımda qovuran,
Kösöv ömrüm, ocaq ömrüm, sac ömrüm.

Dada çatmır Mәkkә, Mәşhәd, Kәrbәla,
Harda olsa mәni tapır hәr bәla.
Mәndәn ötrü göy bәladı, yer bәla,
Heç almadım bu dünyadan bac, ömrüm.

BƏNZƏTMƏ
Şair dostum Musa Yaquba

Qardaşıma bir bәnzәtmә tapmışam,
Musa Yaqub dağ kәlinә bәnzәyir.
Başı zirvә, döşü yamac, özü dağ,
Şeriyyәtin heykәlinә bәnzәyir.

Qızıl qaya, yaşıl çәmәn, göy meşә,
Qayalarda baş-başadır, döş-döşә.
Kövrәlәndә boynu bükük bәnövşә,
Kükrәyәndә dağ selinә bәnzәyir.

İlham ona, o ilhama anadı,
Tәbiәtdi duyğusunun qanadı.
Nәğmәlәri sığallanmış sonadı,
Hәr misrası bir gәlinә bәnzәyir.

Bir çiçәkdi, tәravәtin dilidi,
Halallıqdı, lәyaqәtin dilidi.
Danışdığı tәbiәtin dilidi,
Süleymanın quş dilinә bәnzәyir.

Acı deyil şan-şöhrәtin, ad-sanın,
Dalğasıdı söz adlanan dәryanın.
Bir gözü tox balasıdı Şirvanın,
Öz yurduna, öz elinә bәnzәyir!

TORPAQ

Bax buna deyәrәm torpağa sevgi,
Sevәndә torpağı belә sevәrlәr.
Güvәnib gövdәyә, bağlanıb kökә,
Ağacı, yarpağı belә sevәrlәr.

Burnunda çiçәyi, gülü qorunar,
Altında mәxmәri, tülü qorunar.
Ətәyi yellәnәr, әli qorunar,
Bar verәn budağı belә sevәrlәr.

İpә dә, sapa da, çöpә dә sevgi,
Bu dağ da, bu daş da, tәpә dә sevgi.
Dalğa da, damla da, lәpә dә sevgi,
Çeşmәni, bulağı belә sevәrlәr.

Halal zәhmәtindәn bar dәrә-dәrә,
Xalqın taleyini tutarlar zәrә.
Yurdunda bir cәnnәt yaradıb hәrә,
Hәr küncü-bucağı belә sevәrlәr.

Yaşıl tarlasında alaq görmәdim,
Qara yollarında yalaq görmәdim.
Nә gördüm bütövdü, calaq görmәdim,
Qurulan növrağı belә sevәrlәr.

Çöllәrә baxıblar, çöllәr varlanıb,
İsti baxışlardan gül xumarlanıb.
Əllәr sığal çәkib, daş tumarlanıb,
Yurd adlı çırağı belә sevәrlәr.

Allahı qanundu, tanrısı qayda,
Gözü yox heç kәsin verdiyi payda.
Dövlәtsiz dövlәtdәn kimә nә fayda,
Sәrhәdi, bayrağı belә sevәrlәr!

SİZİ QINAMIRAM

Bu əsəri mənə Xocalı dərdi,
Şuşa əzabı, Laçın ağrıları yazdırıb.

Sizi qınamıram ay Xocalılar,
Sizin başınızda şimşək oynadı.
Sizin başınızda dumanlar oldu,
Millətin dağ boyda fəlakətinə,
Gözünün ucuyla dönüb baxmayan,
Nazlanıb gözünü yumanlar oldu!
Mən qurban görmüşdüm qoçdan, quzudan,
Mən qurban görmüşdüm qoyun qurbanı.
Bir belə milləti, bir belə xalqı,
Gör kimlər elədi oyun qurbanı.
Ay Laçın! Yaralı canına qurban,
Ay Şuşa! Ağlama boyuna qurbanı!
Namussuz olanın nə vecinədir,
Harda namus gedir, harda ar gedir.
Hələ tapammırıq oyunçuları,
Ortada şıdırğı bir qumar gedir.
Laçın qayıtmasa Laçınlığına,
Şuşa qayıtmasa Şuşalığına,
Min dəfə şübhəm var, tərəddüdüm var
Bugünkü bəylərin bəy olmağına!
Bu gün paşaların paşalığına!
Vaxtında yumasaq günahımızı,
Goru çatlayacaq babalarımın,
Sultan bəy Laçından baş qaldıracaq!
Pənah xan Şuşanın qalası boyda,
Bizim başımıza yağdırmaq üçün
Qaya uçuracaq, daş qaldıracaq!
Yerin ağırlığı, göyün ləngəri,
Sıxıb xıncım-xıncım əzəcək bizi.
Çox əllər tutacaq çox yaxalardan,
Ruhlar addım-addım gəzəcək bizi!
Ruhlar deməyəcək günah kimdədi,
Həkimdə, şairdə, ya həkimdədi.
Ruhlar deyəcək ki, düşünəcək ki,
Dünyanın düz vaxtı bu yer üzündə
Xocalı adlanan qırğın olubsa,
Bir nəsli qırıbsa oğul-uşaqlı,
Qıranlar özünə vurğun olubsa,
Cavanlar yollarda pələsəng olub,
Qocalar çöllərdə yorğun olubsa,
Tək bircə nəfərin bu xalq içində,
İsməti, namusu ləkələnibsə,
Bir Vətən övladı, bir Vətən qızı,
Ağrılar əlində yeddi qat olub,
Düşmən sevincindən yekələnibsə,
Məğrur bir dədəni kimsəsiz görüb,
Bir gədə üstünə kəkələnibsə,
Belə bir Vətənin vətəndaşları,
Yersizdi üstündə yaraq gəzdirə!
Artıqdı başında papaq gəzdirə!
Belə bir torpağın adamlarına,
Yüz dəfə, min dəfə haqlıdı düşmən,
İt kimi yal tökə, yalaq gəzdirə!
Allah! Görünməmiş möcüzə göstər,
Qaldır bir anlığa Xanı məzardan.
Diriynən ölünü üz-üzə göstər,
Qurtarsın yatanın canı məzardan.
İxtiyar vaxtında, qoca yaşında,
Qəlyan damağında, papaq başında,
Qoy görsün Şuşası nə günə düşüb!
Ellər tamaşası nə günə düşüb!
“Qırmızı qoftalı, yaşıl tumanlı,
Şuşanın dağları başı dumanlı”,
Bu ulu mahnını mənim Xan babam,
Oxumaq istəsə oxuya bilməz!

Ancaq qan qoxuyar onun nəfəsi,
Yəqin ki, gül-çiçək qoxuya bilməz!
Oxumaz, qavalı daşlara çırpar!
Oxumaz, başını daşlara çırpar!
Səni and verirəm qadir Allaha,
Oxuma, ay Qədir, oxuma daha!
Cabbardan ayıbdı, Xandan ayıbdı,
Natəvan ağlayıb göz yaşı tökür,
Şəhəri dağılıb, ondan ayıbdı!

SƏN NİYƏ QALDIRDIN
YUXUDAN MƏNİ?

Sәn niyә qaldırdın yuxudan mәni,
Rahatca göylәrdә uçub gedirdim.
Qara buludları, ağ ulduzları
Mәrtәbә-mәrtәbә qucub gedirdim.

Ucalıq eşqinin başqa sehri var,
Orda dәrd yox imiş, әlәm yox imiş.
Yuxuda gördüm ki, qәmsiz, qayğısız,
Uçmaqdan müqәddәs alәm yox imiş.

Arzular qanadı, ümidlәr göyü,
Salar bu dünyaya nәzәr, qayıdar.
Merac gecәsi var şair ömrünün,
Dünyanı başabaş gәzәr, qayıdar.

Sәs-sәs, nәfәs-nәfәs ömrü boyunca,
Kövrәk duyğulara hoparmış insan.
Yüzillik hәyatda görmәdiyini
Bir anlıq yuxuda taparmış insan.

2000, 10 aprel