heç kəs xoşbəxt olmadı bu şəhərdə
hamı bir səadət axtarışında,
saçlarını ağartdı.
və tapmadıqda, küçələri günahlandırdı,
cığırları qınadı.
yolun sonunda tikilən evləri…
insanların gözünə,
qəsəbələr də zinakar sifətində göründü,
insanlar da.
yolun başında itirmişdilər günəşin sualarını.
zülmət şəhəri idi insanların daxili.
pozulmuşdu əxlaqları…
daralmış yollar ölüləri daşıyırdı üstündə
o tərəf bu tərəfə…
eh, qoca şəhər, ölsəydin,
insanlar da xoşbəxt olardılar!
* * *
Gecənin sənsizliyinə bürünüb…
Mahnı bəstələyirəm
Sükutun addım səslərini
Notlara duzub.
Həsrətimə toy tutacam
Bu gecə….
Divar kağızlarından qoparıb
Gül dəstələyirəm.
Xatirəndən qopub düşmüş
ümidlərlə
Qol qaldırıb oynayacam,
Həsrətimə toy tutacam
Bu gecə…
Arsızlığıma salıb
Kədərimi üstələyirəm…
Ətrin qalmış geyimlərini yuyub
suyunu
Yüz yüz vuracam
Həsrətimə toy tutacam bu gecə…
Buz dağı
Tərk etdin
isti bir yay gecəsində,
Qəlbimdə
buz bağladı, don vurdu,
qəfil gedişin.
Səhər açılar, günəş çıxar,
Qəlbimin
buzu əriyər
deyə,
fikirləşdim…
Dan yeri söküldü, günəş çıxdı,
Qızmar günəş daş-kəsəyi əritdi,
Asfalt əridi, torpağı yandırdı,
Amma
Günəş məni isitdikcə,
mən don atdım,
Qəlbim döndü buz dağına,
Qəlbimin buzu
ərimədi ki, ərimədi…
Çünki…
(qoy nöqtələr danışsın.)
Vətən
Həsrətindən yandı bağrım,
çatmır sənə əlim, Vətən.
“Məni bağışla” deməyə,
susub, gəlmir dilim, Vətən.
Hey bölünüb, parçalanıb,
sinəsində od qalanıb;
Həm satılıb, həm talanıb,
hanı bütöv elim, Vətən..?
Gün gələ, keçim qarşına,
çıxım dağların qaşına;
Üzümü sürtüm daşına,
qucağında ölüm, Vətən.
İstəmirəm
Ver qəlbini mənə, gülüm,
başqa fərman istəmirəm.
Ölsəm, qollarında ölüm,
molla, “Quran” istəmirəm.
Həsrətəm xoş sözlərinə,
sevinc gətir gözlərimə…
Qoy, baş qoyum dizlərinə,
başqa məkan istəmirəm.
Sönmüş eşqin tərmi, söylə,
solubsa bitərmi, söylə?
Bu sevgi itərmi, söylə? –
yanlış güman istəmirəm.
…Zədələnib könül simim,
əlacsızam, yox heç kimim.
Gəl, ol ömürlük həkimim,
özgə dərman istəmirəm…
Rahat olasan
Hər zaman Tanrı qapısın
döyəsən rahat olasan.
Tanrının evində boyun
əyəsən rahat olasan.
Tapasan haqqın izini,
tutasan şərin üzünü;
Hər yerdə sözün düzünü
deyəsən, rahat olasan.
Bürüdükcə nahaq tini,
gözlər arayar mərdini;
Özün elə öz dərdini
yeyəsən rahat olasan…
Nə etsəm qəlbim ovunu?..
gözləməm ömrün sonunu…
Kəfən adlı ağ donunu,
geyəsən rahat olasan…
Doğulandan sonra…
…Öncə dörd əllə yapışarsan yerdən,
Sonra yıxıla-dura qalxarsan…
Qalxarsan, gözün yerlə doymaz.
ayaq açarsan yerə,
əl açarsan göylərə…
Ayaqlarınla yerdən, əllərinlə göydən tutmaq istərsən…
İstərsən… Eşqə düşərsən.
Gah yerdəkiləri sevərsən, gah göydəkini…
Sevərsən tapdadığın torpağı…
dünyanın belində fırlanarsan bir oxun ətrafında.
Günəşə çatmaq üçün hərəkətin hız alar,
diləyin qanad açsa,
dəyişər məsafələr,
yorulmazsan…
tərk etmək istərsən dünyanın tərkini,
fırlana-fırlana dövr eyləyərsən…
canlı, cansız – hər nə var, fırlanır, zatən,
düşünüb, təsəlli taparsan, təntiməzsən…
…Nəhayət, gün gələr –
ansızın, biri alar səni dünyanın əlindən…
Diləklər gerçək olar,
o vaxt
sevincdən bölünərsən –
özün yerdə qalarsa, ruhun çıxar göylərə…
yerlər özünün olar, göylər ruhunun…
Nə ola, bu dünya
bir yuxu ola…
Yaman usanmışam, tənbəl olmuşam,
Ta heç kim tanımır bu gənc qoçağı.
Yuxuma bir gözəl girəndən bəri,
Yuxudan qalxıram günorta çağı.
Yuxuda görürəm bizdən danışır,
Daha gizli-gizli Günəş də, Ay da.
Bir dəli adamın “kənd” ürəyində,
Sevgi yaşayırmış bir ölkə boyda…
Yerlər də asıla göyün üzündən,
Göylərin qoynunda yuxusu gələ.
Nə ola bu dünya bir yuxu ola,
Bizim sevgimiz də yuxuda ölə…
Rahat olasan
Durasan ayağa… özün-özünə,
Bir əlac qılasan, rahat olasan.
Yazanın əlindən… qanı qaralmış,
Qələmin alasan, rahat olasan.
Artırıb sevincin, dəmin sayını,
Verəsən kədərin, qəmin payını.
Tapasan dərdlərin şah sarayını,
Taxtından salasan, rahat olasan.
Əzab qan ağlaya, gözlərin sıxa…
Ömürdən getməyə yaman darıxa…
Kədər qız cildində qarşına çıxa,
Saçını yolasan, rahat olasan…
Yerdə gün atılır ömürdən hələ…
Göylərin adama yazığı gələ…
Asa yaxasından… yağmasan belə,
Buludtək dolasan, rahat olasan.
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin və “Gənc Ədiblər Məktəbi”nin üzvü,
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Təqaüd Fondunun təqaüdçüsü
Başımın üstündə ağlayan
payız
Başımın üstündə ağlayan payız,
yolların vəfası yoxdu,
saxlamaz göz yaşını.
Gedənimin arxasınca
elə töküb qarğışını,
geri gəlmir.
Gözlərimdə su qalmadı,
başımdakı daşı atdım,
daşım da diri gəlmir…
Başımın üstündə ağlayan payız,
Ağaclar da ağlayır,
yarpaq-yarpaq,
sarı-sarı…
Mən bu qarı yolların
inadın qıra bilmədim,
Yoruldum, yora bilmədim…
Ürəyimi atanın
arxasınca ürək atdım.
Gözlərim qara buluddu,
heç kim bilmir…
Heç kim bilmir…
payızı mən yaratdım.
Gözlərim təzə yol çəkir
Həsrətin ağacdı sənin,
Yanağımda bar veribdi.
Tanrı mənim əllərimi
Göz yaşıma gor veribdi…
Ürəyimi bədənimə
Bağlayan ruh bağı yoxdu.
Canımdan çıxıb qaçardı,
Yaxşı ki, ayağı yoxdu…
…Ağaclar da üstümüzə
Saçlarını yolub tökür.
Qayıt, sənin dönüşünə
Gözlərim təzə yol çəkir
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Gənclər Fondunun maliyyələşdirdiyi “Ədəbiyyat, Musiqi, Təsviri sənət və Gənclik”adlı layihə çərçivəsində 2015-ci ildə Bakı şəhərində “Elm və təhsil” nəşriyyatı tərəfindən 232 səhifə həcmində, 1600 tirajla işıq üzü görən “Səs… Söz… Rəng” kitabında
Yeni nəsil Azərbaycan gəncliyinin istedadlı nümayəndəsi, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatının elektron orqanları Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Baş redaktor müavini, Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi ilə Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin birgə layihəsi olan “Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin və Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyinin üzvü, şairə-jurnalist-publisist, gənc xanım yazar Şəfa Vəliyevanın “Mənim sənə yazdıqlarım”, “Hər səs gələn tərəfin”, “Ayrılığı tanımırdın” şeirləri dərc olunub.
Qeyd edək ki, bundan öncə “Qafqaz Media” İctimai Birliyi tərəfindən “Cəsarətli qələm” və “Peşəkar jurnalist” media mükafatlarına layiq görülən gənc nəslin istedadlı nümayəndəsi Şəfa Vəliyevanın şeirləri Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Gənclər Fondu tərəfindən maliyyələşdirilən və Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyi tərəfindən həyata keçirilən “Bölgələrdən Paytaxta… Paytaxtdan Bölgələrə” adlı layihə çərçivəsində işıq üzü görən “Bölgələrdən səslər” kitabının ikinci hissəsi dərc olunaraq, ictimaiyyət nümayəndələrinin nəzərinə çatdırılmışdı.
Gülnarə ŞÖHRƏDDİNQIZI,
“Möhtəşəm Azərbaycan”
BÖYÜDÜM
Qaldım yollar ayrıcında,
Yolumu seçib böyüdüm.
İçimə dolan ağrının
İçindən keçib böyüdüm.
Düşdüm bir qərib həvəsə,
Üz tutdum işığa, səsə,
Çəkdim başa birnəfəsə
Bu eşqi içib böyüdüm.
Girdim həsrətin qoluna,
Daldım ömrün sağ-soluna.
Dərdi geninə-boluna
Boyuma biçib böyüdüm.
Ruhum yüz kərə talandı,
Misralarda daldalandım.
Köksümdə tonqal qalandı,
Yanmadım, bişib böyüdüm.
Rotterdamlı Marion üçün
Buğda sarısı saçları
isladır İzmir yağışı.
Təzə şeir şəkli çəkir
uzaqlardakı baxışı.
Arzuların rənginə bax
mavi gözlərin içində.
Sevgilər yolunu azıb
bu qızın fikir köçündə.
Gizlənib təbəssümündə
yenə də köhnə yorğun qəm.
Özündə dustaq kimidi,
ruhuna dar gəlir aləm.
Köksündə Holland ürəyi,
dilində Türk şeirləri.
İçində cahana sevgi,
duyanı – tək şeirləri.
İzləyir yağış ömrünü,
taleyinə yağış yağmır.
…Rotterdamlı qızın rəsmi
şeirə, tabloya sığmır.
SƏN MƏNƏ OXŞAMA, BALA
İstəkli qardaşım qızı Fidana
Oxşadırlar səni mənə,
Sən mənə oxşama, bala.
Bax başımda duman-çənə,
Sən mənə oxşama, bala.
Gecə-gündüz dərd yeyirəm,
Qəm soyunub dərd geyirəm.
Nə qədər tezdi, deyirəm:
– Sən mənə oxşama, bala.
İçində dözümü gizlət,
Sirrini, sözünü gizlət,
Kədərdən izini gizlət,
Sən mənə oxşama, bala.
Nə sürünən kölgəyə bax,
Nə yıxılıb ayağa qalx.
Alov olub zülməti yax,
Sən mənə oxşama, bala.
Cin-şeytandı sağım, solum,
Qoymurlar ki, özüm olum.
Özünü tap, qurban olum,
Sən mənə oxşama, bala.
Knyaz Aslan – 55
Knyaz Aslanın imzasını hələ 90-cı illərin qaynar ədəbi mühitindən, günbəgün sayı artan qəzetlərin səhifələrindən tanıyırdım. Yaxşı şeirlər, publisistik yazılar müəllifi kimi ədəbi gəncliyin xüsusi rəğbətini qazanmışdı. Sonralar Knyaz Aslanın təkcə sanballı qələm sahibi kimi deyil, həm də bir insan kimi sonsuz səmimiyyəti, öhdəsinə düşən hərhansı bir işi yüksək məsuliyyət və canıyananlıqla yerinə yetirməsi, mərdliyi, sözübütövlüyü, milli-mənəvi dəyərlərə sədaqəti və daha neçə-neçə ali insani keyfiyyətləri ilə ədəbi, elmi ectimaiyyətdə böyük nüfuz sahibi olduğunu gördüm. Əmin oldum ki, ziyalılığın çoxsaylı şərtlərindən biri də məhz belə bütöv, bitkin xarakterə malik olmaqdır.
O, çox zəngin həyat və fəaliyyət yolu keçib. Doğulub boya-başa çatdığı Gürcüstan Respublikası Dmanisi rayonunun Hamamlı kəndində orta məktəbini Qızıl medalla bitirməsi bu tərcümeyi halın başlanğıc uğuru kimi diqqəti çəkirsə, bu uğurun yol açdığı daha böyük zəfərlər isə onun alim-şair taleyinin qızıl naxışları tək maraq doğurur. Minə yaxın elmi, elmi-kütləvi, ədəbi-publisistik məqalə, beş monoqrafiya, otuzadək kitab müəllifi, şeirləri rus, ingilis, alman dillərinə tərcümə olunan şair, A.S.Puşkin, M.Y.Lermontov, S.Yesenin, T.Şevçenko və digər sənətkarların əsərlərini dilimizə tərcümə edən istedadlı bir tərcüməçi, ölkəmizin hüdudlarından kənarda Azərbaycan elmini layiqincə təmsil edən, milli mədəniyyətimizə, elmimizə başucalığı gətirən, məruzə və çıxışları ilə maraq doğuran, çoxsaylı ödül, fəxri fərman, təşəkkürnamələr və digər təltiflərlə taclanan alim, bir çox elmi, publisistik və bədii kitabların, o cümlədən monoqrafiya, dərslik və dərs vəsaitlərinin “ön söz” müəllifi, rəyçisi və redaktoru, tələbələrin sevimlisi olan səriştəli müəllim-pedaqoq kmi Knyaz Aslanın həyat tarixçəsinin uğurları bir-birini əvəz edir.
Milləti üçün gərəkli olmaq, bütün fəaliyyət istiqamətlərində onun işini irəli aparmaq amalına xidmət onun ömür yolunun əsas inkişaf devizi kimi görünür. Knyaz Aslan kimi insanları daim sakitcə gümüldəyən, suyu bitib-tükənməyən dağ bulağına bənzətmək olar. Bu bulağın mənbəyi nə qədər etibarlıdırsa, bütün enerjisini xeyirxah işlərə yönəldən, sağlam əməli fəaliyyətlə məşğul olan belə insanların da ruhi-mənəvi təməli sarsılmazdır, güvənlidir.
O, bütün varlığı ilə Vətəninə, millətinə bağlı bir ziyalıdır. Dəfələrlə Qarabağda döyüş bölgələrində olmuş Knyaz Aslanın Qarabağ müharibəsi iştirakçıları, şəhidləri, qaziləri haqqında çoxsaylı oçerklərində, milli faciələrimizə həsr etdiyi şeirlərində millətin ağrı-acılarına, itkilərinə son dərəcə həssas vətəndaş şair-publisist münasibəti də bundan irəli gəlir.
Abdulla Şaiqin böyük oğlu, ədəbiyyatşünaslıq elmimizin korifeyi akademik Kamal Talıbzadə hər dəfə Knyaz Aslandan söz düşəndə deyirdi: “O, öz işinin knyazıdır.” Sonralar Knyaz Aslanı tanıdıqca, haqqında onu tanıyanların qənaətlərini bir araya gətirdikcə, gördüyü işlərin miqyası, səviyyəsi ilə bağlı konkret fakt və dəlillərə nəzər saldıqca böyük alimimizin həmin fikrinin nə qədər yerində işlədildiyini, bu qənaətin Knyaz Aslanın alim-şair ömrünə yaraşdığını anladım.
Knyaz Aslanın yaradıcılıq fəaliyyəti çoxşaxəlidir. Bəllidir ki, istedadlı şəxslərin uğurlarının mənbəyi elə istedadları olduğu üçün gördükləri bütün işlərdə bu cəhət özünü göstərir. Buna görə də onun bütün sahələrdə xidmətləri layiqli bəhrəsini verib. Bu istiqamətlərin hər biri haqqında ayrıca söz açmaq, bu sahələri tək-tək araşdırma mərkəzinə gətirmək, yaxud ən azı hərəsi barədə bir elmi tədqiqatda və ya publisistik yazıda bəhs etmək olar. Lakin onun şairlik istedadı haqqında söz açmaq istəsəm ilk yadıma düşən Kamal Talıbzadəyə ithaf etdiyi “Bu kişi” şeiri olacaq. Marneuliyə – Sarvan elinə akademik Kamal Talıbzadə ilə birgə səfər etdikləri vaxt yol boyu maşında böyük alimin Səməd Vurğun, Hüseyn Cavid, Mehdi Hüseyn və b. görkəmli söz ustaları haqqında xatirələri, müdrik söhbətləri Knyaz Aslanı necə duyğulandırırsa, həmin şeiri elə maşındaca dizinin üstündə yazıb Kamal müəllimə verir:
Aman Allah, söhbətə bax, sözə bax,
Xatirələr bulağıymış bu kişi.
Səngiməyən atəşə bax, közə bax,
Müqəddəslik ocağıymış bu kişi.
Bir tarixdi hər sözü, hər kəlməsi,
Borçalıdı candan gələn nəğməsi,
Yaddaşında ustadların gur səsi,
Elin qızıl varağıymış bu kişi.
Beş bəndlik şeiri oxuyub heyran qalan Kamal Talıbzadə sonralar tez-tez söz məclislərində bu şeirin yaranma tarixçəsini yada salır, “bu hələ dizüstü yazılan şeiridir” deyə Knyaz Aslanın istedadına inamını, qələminə rəğbətini ifadə edirdi.
İllərlə çalışdığı Xəzər universitetində, Bakı Dövlət Universitetində alim-pedaqoq hörməti isə onun ciddi bir tədqiqatçı və pedaqoq kimi nüfuz qazandığını isbatlayır. Ömrün cəmi əlli beş ilinə bu qədər uğuru sığdırmaq çox az adama nəsib olan xoşbəxtlikdir. Knyaz Aslanın mənalı həyat yolunun zəfər dolu onillikləri isə hələ qarşıdadır. İnanıram ki, bu onilliklər onun milli elmimizə, mədəniyyətimizə, ədəbiyyatımıza, bütövlükdə Azərbaycançılığımıza çox nailiyyətlər qazandıracaq.
şair-tədqiqatçı,
filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent,
president təqaüdçüsü.
(“GÜNƏŞLİ” neft yatağında həlak olan qardaşlarımızın əziz xatirəsinə…)
Başladı yenə də həzin yağışlar…
Üşüyür gözlərim göz yaşlarımda.
Qırx gündür ümidlə dolan baxışlar,
Asılıb qalıbdır neft daşlarında.
“Küləklər şəhəri”, “Odlar ölkəsi”,
Küləyin əsdirdi, odunu çatdı.
Dördü dekabrda-axşamçağında,
“Günəşli” günəşi əbədi batdı…
… Bir ana sahildə nalə qoparır:
“Dəniz, qurban olum, oğlumu qaytar,
Gündə dərd yeməkdən dərd qoxuyuram,
Məni ölməmişkən həsrətdən qurtar…”
13 yanvar 2016
BU SEVGİ 1981
Qəlbimə gəlmişdi gözlənilmədən,
Deyərdim çətinki, sönə bu sevgi.
Dağınıq, pərişan fikirlərimi
Salmışdı bir səmtə,yönə bu sevgi
Gözəllər içindən seçilmiş idi,
Önündə zirvələr kiçilmiş idi,
Ulduzlar əyninə biçilmiş idi,
Taledən töhvəydi mənə bu sevgi.
Qəlbindən gələrdi sorağım hər gün,
Çiçəktək açardı marağım hər gün
Deyərdi-sən çıxma, mən çıxım hər gün
Gah aya, gah da ki günə bu sevgi.
Gecələr saçına çökmüşdü onun,
Günəş öz suyuna çəkmişdi onu,
Ay da işığına bükmüşdü onu,
Qənimdi dumana, çənə bu sevgi.
Gözümdə həsrəti bitəsi imiş,
Könlümü güvətək didəsi imiş.
Qəfil gəldiyitək gedəsi imiş,
Ömrümdən, günümdən demə bu sevgi.
-1972BAHAR ÜNVANLILAR-
Bir xəbər yayıldı, acı bir xəbər-
Çəkildi əsəblər, hislər tarıma.
Yağdı ildırımtək, yağdı güllələr,
Yağdı anaların yuxularına.
Məcnun söyüdlərin doldu gözləri,
Pərişan telini daraqlamadı.
Kölgəsinə gələn sevgililəri
Bir də axtarmadı, soraqlamadı.
Qızların gözündə dondu baharı,
Neçə toy süfrəsi örtülü qaldı.
Neçə sevgilinin nişan paltarı
Zərli sandıqlarda ütülü qaldı.
İgidlər gəlmədi görüşə o gun,
İgidlər getdilər döyüşə o gün.
Yenə Çənlibeldən endi Koroğlu,
Yenə Qıratına mindi Koroğlu.
Qorxunc ildırımtək çaxdı dəlilər,
Ölümün gözünə baxdı dəlilər,
Ölümün özüdə heyrətə gəldi
İgidlik sınandı mərmilər üstə!
Odlu səngərlərdən üçkünc məktublar
Bəzən qanadlandı, bəzən kəsildi.
Qaldı gözəllərin qulağı səsdə,
Məhəbbət sınandı mərmilər üstə.
Ümidlər yollarda çırağa döndü,
Əritdi düşməni qar-qırov kimi.
Dəniz çalxalandı, yer silkələndi,
Gedənlər döyüşdü od-alov kimi.
Düşmənin ayağı dəyməsin deyə
Torpağı bağrına basdı igidlər.
Qərib durnalartək ünvanlarını
O gündən bahara yazdı igidlər.
İllər öncə bir şair tanımışdım; şair kimi istedadlı, insan kimi mehriban, gülərüz. Öncə bir şeiri tanıtmışdı onu mənə. Əlimə düşən şeirlər kitabından birində bir şeir diqqətimi çəkmişdi. Musiqiyə yatımlı, maraqlı bir şeir idi və bu şeiri nəğməyə çevirmək istəyim yarandı:
Bu gözəlin çiçək açan vaxtıdır
Bu dünyaya işıq saçan vaxtıdır
Ilk görüşə oğrun qaçan vaxtıdır
Ulu Tanrım, gözün olsun bu qızda
Nəydi çaxan, de, şimşəkmi, baxışmı?
Nəydi yağan, göz yaşımı, yağışmı?
Deyən, qəlbi sinəsinə sığışmır!
Ulu Tanrım, gözün olsun bu qızda!
Ünvanını hələ həsrət döyməyib,
Ürəyini kədər yükü əyməyib,
Gül üzünə yad nəfəsi dəyməyib,
Ulu Tanrım, gözün olsun bu qızda.
Və bu nəğmə yarandı, ifa etdim, radioda səsləndi. Elə bu nəğmə də Eldar bəylə aramızda bir tanışlıq körpüsünə çevrildi. Çox yaxın, sıx əlaqələrimiz olmasa da, ara-sıra tədbirlərdə görüşəndə, daim onun qaynarlığını, mehribanlığını hiss etdim. Üzündəki təbəssüm də heç zaman solmadı. İllər sonra acı ölüm xəbərini eşidəndə isə çox üzüldüm.
Yaxın günlərdə sosial şəbəkədə Alı adlı bir gəncdən mənə dostluq istəyi gəldi. Eldar Nəsiblinin oğlu olduğunu bildirincə, çox xoşhal oldum. Amma bundan öncə istədim, onunla daha yaxından tanış olaq və atasıyla, onun yaradıcılığıyla bağlı bir az söhbətləşək.
Alı bəy, necəsən?
Allahın köməyilə yaxşı olmağa çalışırıq.
Təhsilin, işin varmı?
Azərbaycan Maliyyə İqtisad Kollecini bitirmişəm. Özəl şirkətlərin birində çalışıram.
Müşahidələrimə əsasən deyim ki, sosial şəbəkədə atanın şeirlərinin təbliğinə, bir şair kimi onun yeni nəsillərə tanıtımına can atırsan.
Təbii, fikrimcə, bu, hər bir övladın mənəvi borcudur.
Eldar Nəsibli Sibirel 1982-ci ildə SSRİ yazıçılar birliyinin üzvü olub. Sovet postməkanı dövründə şerlərinin çapına Respublika və İttifaq mətbuatında geniş yer ayrılıb.
İstetdadlı şairimiz Tahir Talıblı deyir ki, Eldar Nəsibli Sibirel ədəbiyyatda haqqı olan şairdir, həm da haqqına çatmamış şairdir. Fikrimcə, gözəl deyimdir. O zamanlar mətbuatda çap olunmaq, bilidiyimiz kimi çox çətin idi. Demək istədiyim odur ki, E.N.Sibireli yada salası çox ədəbiyyat adamları var. Ancaq təəssüf!
Atasızlığı daha çox hansı anında hiss edirsən?
Demək olar ki, hər anımda hiss olunur, atasızlıq. Onu da vurğulayım ki, mən təkcə bir ata yox, həm də hər zaman haqqı deyən bir söz ustadı itirmişəm.
Eldar Nəsibli bir ata kimi necə ata idi?
Ata kimi mükəmməl biri. Şair kimi isə E.N.Sibirel haqqında Osman Sarıvəlli, Bəxtiyar Vahabzadə, Nəbi Xəzri və s. şairlərimiz zamanında öz yüksək fikirlərini söyləyiblər. Mənim deməyimə ehtiyac yoxdur düşündüyüm qədərilə.
Atanla bağlı hansı xatirələrin var?
Xatirələr həddindən artıq çoxdur, deyərdim. Xüsusi ilə də uşaqlıq dövründə xoş rəftarı və səmimiyyəti mənimçün bir xatirə olaraq yaşayır.
Eldar bəyin Sibirel təxəllüsü hardan gəlir, nə ilə bağlıdır? Qazax, Bakı hara, Sibir hara?
1948-ci ildə şairin valideynlərini imperiya şəri haqlayır. Onlar Sibirə sürgün edilirlər. Atam 1952-ci ildə Sibirdə Dünyaya göz açır. Bəli, elə təxəllüsünü də ordan götürüb. Uşaqlığının bir hissəsini uzaq qarlı Sibirdə keçirib.
Babangil hansı səbəbdən sürgün olunublar?
Babalarımız, 1918-ci ildə Nuru paşa Azərbaycana gələndə, türklərlə birlikdə Bakının və Qarabağın azad olunmasında iştirak ediblər. Sonra onları xalq düşməni kimi güllələyiblər. Şərif Şikəstə adlı babamızı isə Sibirə sürgün edib, sonra 1937-ci ildə güllələyiblər. Onu da qeyd edim ki, Şərif Şikəstə Səməd Vurğunun ustadı olub. Onun oğlu Cavad, Azərbaycanın böyük şairi Hüseyn Cavidlə sürgündə bir yerdə olub. Atamın valideynlərini isə 1948-ci ildə Sibirin Tomsk vilayətinin Baxçar rayonuna sürgün ediblər. Elə atam da 1952 – ci ildə orda anadan olub. Atamın babaları Sədi və Əmiraslan bəy uzun müddət rus imperiyasına qarşı döyüşüblər.
Bir hadisəni heç unutmaq mümkün deyil; Sibirdə İvolgin adlı bir kolkoz sədri var imiş. Onu da Sibirə sürgün ediblərmiş. Həmin adam orada bir neçə il yaşayır, Sibirdə öz həyatını qurur və sərvət sahibi olur. Bir müddətdən sona İvolginə vətən dönmək izni verilsə də o, geri dönmür. Beləcə Sibirə sürgün edilənlərə yardım edir. Elə atamgilin ailəsinə də. Bir neçə ildən sonra atamgilə vətənə dönməyə izn verilir və onlar doğma vətənə Qazax rayonunun II Şıxlı kəndinə geri dönürlər. Hətta İvolgin babam Alının öz alın təriylə qazandığı məvacibi sonradan ailəyə göndərir. Bir sözlə haqlarını yemir. Həmin məvaciblə də babam ev tikir, mal-qara alır və ailəsini başına yığır.
Atan, səhv etmirəmsə ölümündən bir neçə gün əvvəl hansı övladınınsa xeyir işini etməli idi. Hətta bununla bağlı mənimlə görüşmüş, övladının toyunda bir müğənni kimi iştirakımı istədiyini bildirmişdi. Təəssüf ki, bəzi səbəblərdən bu, baş tutmadı. Sonradan onun faciəli ölüm xəbərini eşidəndə çox üzüldüm.
Bəli, həmin övladı mənəm. Mənim toyumdan 9 gün sonra, 11 oktyabr 2010-cu ildə Qazaxda baş verən avtomobil qəzasında dünyasını dəyişdi. Tanrıya çox şükür, təsəllimiz odur ki, heç olmasa öz istəyinə çatdı, son övladının da xoş gününü gördü.
Bildiyimə görə, tanınmış, istedadlı şairimiz Vəli Xramçaylı Eldar bəyin qardaşıdır. Vəli bəy bir əmi kimi sizi yada salır, sizinlə maraqlanırmı?
Vəli müəllimlə münasibətimiz dost münasibətidir, əmidən çox. Hər zaman dərdləşib qayğılarımızı bölüşürük.
Eldar bəyin yazıçı və şairlərdən ən yaxın dostu kim idi və bu gün onu xatırlayan, yada salan varmı?
Ədəbiyyat aləmində dostları yeterincə çox olub. Ancaq yada salan az saydadır. Tahir Talıblı, Rəşad Məcid, Xaliq Rəhimli, Barat Vüsalın adlarını qeyd edərdim ki, öz müsahibələrində tez – tez Eldar Siberli xatırlayırlar.
Atanın ən çox bəyəndiyin, sevdiyin bir şeiri hansıdır?
Bəyəndiyim şerlər, təbii ki, çoxdur. Ən çox sevdiyim isə “Əyilməz başını uca tut, Vətən” seridir. Bir çox ədəbiyyat adamlarıyla Eldar Siberilin Poeziyası haqqında danışdıqda onun güclü sevgi serlərinin olduğunu bildirirlər. Mənim isə atamın yaradıcılığında sevdiyim tərz onun satirik serləridir. Məs: “ Şair haq yolunda “ şerindən bir bəndi qeyd edə bilərəm.
Ey medal ölüsü, təltif ölüsü,
Ey şöhrət ölüsü, tərif ölüsü,
Misranı beynimə mismarlama gəl.
Bu gün dilin üstə can verən sözü
Əl altdan sabaha ismarlama, gəl.
Bu bənddə Eldar Sibirelin hər zaman ad – san peşində olmaması oxucuya aydın şəkildə izah olunub.
Sən də yazırsanmı?
Şairlik Allahın bir lütfüdür. İstedadın olmasa ha yaz, poz. Düşünürəm ki, hər kəs öz sahəsində olsa daha yaxşı olar.
Dəyərli oxucularımız, düşünürəm ki, bir nakam şairi, gözəl bir insanı xatırlamaqla, onun ruhunu, sevənlərininsə könlünü şad etmiş olduq.
Eldar Nəsibli Sibirelə Tanrıdan rəhmət diləyirik!
Zəka Vilayətoğlu
AYB, DGTYB və “Gənc Ədiblər Məktəbi”nin üzvü,
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Təqaüd Fondunun təqaüdçüsü
***
Hər səs gələn tərəfin
yolçusu sevilməz ki…
Payız boyda qəhərin
sarısı silinməz ki…
Saçlarını yolmağa
Başlayıbdı ağaclar…
Bu mövsüm Xan bağında
Oturmağa ürək var?..
Yaxşı ki, yolun düşmür
Bu aralar Gəncəyə…
Baxışımdan üşüyüb
Küsərsən gəlməyinə…
Gərək mən də tez qaçım…
Bakı? Qazax?.. – ya səbr!
Durum qapını açım:
– Bu sənsən, oktyabr?..
***
Ayrılığı tanımırdın,
Ayrıldıq… Xoşun gəldimi?
Bədbəxtliyin məni saydın,
Xoşbəxtlik naxışın gəldimi?
Öz təkliyinin filmində,
Baş rolda məni çəkəsən…
Hönkürəsən dəlilərtək,
Bir azca mənə çəkəsən…
Ürəyin dərddən hayqıra,
Məni günahkar sayasan…
Öləm gedəm, ayrılıqdan
Bir şeir də sən yazasan…
Həyatdır…
Yaşayırıq…
Yalançı dünyanın doğru zamanında.
…Tanrıdan aldığımız bir ovuc ömürün
oğru zamanında.
Hərdən yolda qalır gözümüz…
Özümüzü tapana qədər.
Uşaq vaxtı o qədər yalanlara inanmışıq-
Səhərdən axşama…
Axşamdan yatana qədər…
İndi daha doğru olan zamana da inanmaq istəmirik…
Gözümüzün içinə qədər yalanı gətirib
günahı zamanın çiyinlərində
gömək istiyirik…
…və bəzən də bacarırq da.
Daha bilmirik ki..
Həyatdır …
Yaşayırıq…
Yalançı dünyanın doğru zamanında.
* * *
… Hərdən yolda qalır gözümüz…
Özümüzü tapana qədər.
Uşaq vaxtı o qədər yalanlara inanmışıq-
Səhərdən axşama…
Axşamdan yatana qədər…
İndi daha doğru olan zamana da inanmaq istəmirik…
Gözlərindən həsrət yağır
Gözlərindən həsrət yağır,
Ay yağışa düşən bəndə.
Vaxtsız gəlib yer üzünə,
Təktənha yetişən bəndə.
Götür ürkək baxışları,
Söykə dünyanın dizinə.
Saxla düşən ulduzları,
Yapışdır göyün üzünə
Bir gün için çıxıb çölə,
Çatacaq göyün üzünə.
Aldadıb ömür də səni,
Atacaq göyün üzünə.
Gecə
Gəl bağrıma daş tək basıl,
Uyu qoynumda gecə…
Uşaq nağıllardan bezib,
Böyüklər ağılardan.
Dərdlərim salxım kimi,
Asılıbdır tənəkdən,
Min bir dərdi ələrəm
Biri keçməz ələkdən.
Dünya da bir ələkdir..
Keçən heç vaxt
Diri keçməz ələkdən..
Dünyanın işinə matam doğrusu,
Canavar gözünü çıraq eləyir.
Qanun keşiyində milyon oğrusu,
Qəpik oğrusunu dustaq eləyir..
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü,
Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin Sumqayıt şəhər təşkilatının sədri,
”Möhtəşəm Azərbaycan” müstəqil ictimai-siyasi, ədəbi-bədii qəzetinin təsisçisi və baş redaktoru,
”Qızıl qələm”, “Həsən bəy Zərdabi”, “Qafqaz-Media” mükafatları laureatı,
Əməkdar jurnalist
Sinəmi bir atəş yandırıb yaxır,
Haçandı bir nazlı gözəldən düşüb.
O gündən günlərim saçım rəngində,
O gündən saçıma gözəl dən düşüb.
Vəsf etdim hüsnünü gəlincə, gülüm,
Gəz sinəm üstündə gəl, incə, gülüm.
Dönüb bu yerlərə gəlincə, gülüm,
Baxıb görərəm ki, göz əldən düşüb.
Vurula bildinsə dərdindən belə,
Xoş olar soysalar dərimdən belə.
Oday, bar-bəhrini dər indən belə,
Sevgi bağçasına gözəl dən düşüb.
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü,
Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin Sumqayıt şəhər təşkilatının sədri,
”Möhtəşəm Azərbaycan” müstəqil ictimai-siyasi, ədəbi-bədii qəzetinin təsisçisi və baş redaktoru,
”Qızıl qələm”, “Həsən bəy Zərdabi”, “Qafqaz-Media” mükafatları laureatı,
Əməkdar jurnalist
Çiynini fil yükü altına vermə,
Qarışqa, özünə yazığın gəlsin.
Misqalla ölçülən öz yükün ilə,
Barış qal, özünə yazığın gəlsin.
Çox da ömrü boyu əkin əkməyən,
Həmişə sahibdi dolu təknəyə.
Olarsan özgənin yükün çəkməyə
Alışqan, özünə yazığın gəlsin.
Dönməmiş uğruna it ulyanlara,
Dinməzcə qoşul yat uyuyanlara.
Mənəmlik havasın at – milyonlara
Qarış qal, özünə yazığın gəlsin.
Özü bir oyundu, düzü, dünyanın,
Seyrəlir birbəbir düzü dünyanın.
Edərlər başına düzü-dünyanı,
Darısqal, özünə yazığın gəlsin.
GÖRƏN NECƏDİ
Qurban deyim, sənin gələn yoluna,
Üşaq kimi, gəl qısılım qoynuna.
Ömür boyu qonaq olum yanına,
Sən olmasan dünya hər an gecədi!
Darıxıram, görən yarım necədi?
Qoşa gedək, addımlayaq biz yenə,
Gir qoluma, sevgini göstər mənə.
Şahid olsun ulduzlar hər gecənə,
Sənsiz gülüm, gündüzlərdə gecədi!
Darıxıram, görən yarım necədi?
Yanımda ol, onda oluram rahat,
Yollarına göz dikirəm hər saat.
Gözümdən kənarda, qallam narahat,
Yuxuma gəl axşam düşür, gecədi!
Darıxıram, görən yarım necədi?
XƏYALIN
Xəyalımın zirvəsində,
Xəyalını daşıyıram.
Gecə-gündüz xəyalımda,
Xəyalınla yaşıyıram.
Bütün günü düşüncələr,
Səni arar, səni gəzər.
Ətir qoxan paltarımda,
Xəyalınla yaşıyıram.
Misraları sıraladım,
Xəyal gəlir sözdən öncə.
Biz tələsdik görüşməyə,
Xəyal getdi bizdən öncə.
Xəyalını qarışdırma,
Ocaq sönər közdən öncə.
Düşünmə ki, mən yanmıram,
Ürək ağlar gözdən öncə.
12.01.2016
VAR
Arın günahlardan, qalx ərkanına,
Ruhunu təmizlə, sinsin canına,
Qazan cənnətini, dön məkanına,
Nə olsun dünyanın min bir şəhdi var.
İnsan bu dünyada əbədi qalmaz,
Gəldiyi aləmə dönməsə olmaz.
Allahın insanla bitməz, pozulmaz,
Kitablar dolusu andı, əhdi var.
Bir gün qurulacaq mizan-tərəzi,
Məhşərə çəkəcək tanrımız bizi,
Sanma bu mətləbi dinin qərəzi,
Zühuru gözlənən İsa, Mehdi var.
Əgər birləşərsə kamalla iman,
Bəxş olar cahana mükəmməl ürfan.
Mələk zirvəsinə yüksələr insan,
Çatar məqsədinə kimin cəhdi var.
KİMİYƏM
Sənin eşqinlə, gülüm, ruha gələn can kimiyəm.
Sən küləksən, mən isə kükrəmiş ümman kimiyəm.
Sevgimiz nur selidir, qərq eləyib ömrümüzü,
Sən günəş, mən işığından ağaran dan kimiyəm.
Ömrümüz güllü-gülüstandı bütün, sayəndə,
Sevgimiz bal, sən arı, mən dolu bir şan kimiyəm.
Sən mənim eşqimə təşnə çiçəyimsən, mən isə,
Bir məhəbbət buludu, eşq dolu leysan kimiyəm.
Tapdı xoşbəxtliyini səndə Müzəffər əbədi,
O zamandan elə öz ömrümə mehman kimiyəm.
DƏRD GÖYƏRİR ASILDIĞIM SÖZÜMDƏN
Niyə məni tək yaratdın,Allahım,
Necə dözüm bu ağrıya,acıya?
Görən nədir bu dünyada,günahım?
Anam da yox bu halıma acıya.
Nə bacım var,nə qızım var dünyada,
Varaq üstə hönkürürəm sözbəsöz.
Gözdən düşən,dərdimə yar dünyada
Söz atanın neştərinə dözhadöz.
Çiçəklənən sevdamı yel vurandan,
Çiçək-çiçək çiçəklənən kədərəm.
Qədərimlə misra-misra dərd udan,
Bu dünyanın boğazında qəhərəm.
İndən belə çiçəkləməz gözümdə,
Kipriyimdə muncuqlanan gümanım.
Göz dağıymış yerə düşən sözüm də,
Qəlb dağlayır məni məndən umanım.
Hara getsəm üz döndərib özümdən,
Qəlbə dinclik verən deyil yaddaşım.
Gün görmədim bu dünyanın üzündən,
Bəlkə sənlə sənsizliyə yadlaşım?!
Sözüm yerə düşənəcən sən demə
Kaş düşəydi inamsızlıq gözündən.
Yazılana döz ürəyim,qəm yemə,
Dərd göyərir asıldığım sözümdən!
Azərbaycan.Quba.
11.01.2016.
AY MƏNİM TƏLƏSƏN İLK MƏHƏBBƏTİM
Bir həsrət simisən ürəyimdə sən,
Tale tilsimisən ürəyimdə sən.
Niyə xatirə tək ürəyimdəsən
Ay mənim tələsən ilk məhəbbətim?!
Sən ötən günlərin sevgi nağılı,
Yarı həqiqətsən,yarı yuxulu…
Bənövşə ətirli,nərgiz qoxulu,
Ay mənim tələsən ilk məhəbbətim.
O köçdən yadigar durna telim-sən,
Vədəsiz ağaran bəyaz telim-sən…
Qanadı qırılan arzu telimsən,
Ay mənim tələsən ilk məhəbbətim.
“Vağzalı” üstündə çalınan qədər,
Bağrımın başında qalanan kədər,
İnsafın olaydı,barı bir qədər
Ay mənim tələsən ilk məhəbbətim!
Taleyin intizar dərsimi sənsən?
Sevda yuxusunun tərsimi sənsən?..
Yesir sevincimin dərd simi sənsən,
Ay mənim tələsən ilk məhəbbətim.
Bəyaz günlərimin qara çaları,
Yaddaşa həkk olan eşqin baharı,
Daha çiçəkləməz gözümün varı
Ay mənim tələsən ilk məhəbbətim.
Tənha bir qüssənin qucağı da sən,
Ani bir sevincin ocağı da sən,
Bu könül dünyamın qonağı da sən,
Ay mənim tələsən ilk məhəbbətim.
Qapayıb gözünü yatan sevdasan,
Gənclik qürubunda batan sevdasan.
Qəlbimi alova atan sevdasan,
Ay mənim tələsən ilk məhəbbətim.
Azərbaycan.Bakı.
Edəcək cümlə cəhan lağ Qarabağ getsə əgər ,
Bu xalqa haramdır papaq Qarabağ getsə əgər ,
Sağalarmı bu acı dağ Qarabağ getsə əgər ,
« Məni udsun qara torpaq Qarabağ getsə əgər ,
Yoxdur haqqım mən olum sağ Qarabağ getsə əgər »
Bağlanıb xeyir yolları , açıqdı şər bərəsi
Mərdləri müxənnət əlbir olub eldən sürəsi ,
Yağıdır indi sərasər vətənin yan-yörəsi ,
« Nə qədər qız , gəlinim düşdü əsir göz görəsi ,
Yaz mənim qəbrimə « alçaq » Qarabağ getsə əgər »
Vaqifin ruhu bizim halimizə mat qalacaq ,
Nəvvabın qəbri üstə güllər açmamış solacaq ,
Zülfünü indi məzarda Natəvanım yolacaq ,
« Dərd vətən dərdidi , bağ dərdi çəkənlər alacaq ,
Özgə bir yerdə gözəl bağ Qarabağ getsə əgər »
Gərilib gör ki , nə vaxtdı əhli dərdin əsəbi ,
Bir gün haqqın arayıb , eyləyəcəkdir tələbi ,
O zaman olmayacaq gördüyünüz bu ədəbi ,
« Qorxudar bir gecə , vallah , səni xalqın qəzəbi ,
Yetməz imdadına çildağ Qarabağ getsə əgər »
Nə qədər kim , nəyimiz var isə yadlar yeyəcək
Hər görən haqqına , vallah , bizi hər dəm söyəcək .
Ümid olsaq yada biz haqq yolunu yad əyəcək ,
« Oxuyub tarixi bir gün nəvələrimiz deyəcək ,
Bizə min tən ilə « qorxaq » Qarabağ getsə əgər »
Yetmiş il əsir qalıb çıxammadıq heç önə biz
Düşmən olduq hələ bir şəriət ilə dinə biz .
Bu binəva ölkənin gər qalmasaq dərdinə biz
« Oynasaq erməninin işvə , nazıynan yenə biz ,
Qoyacaq çox yerə barmaq Qarabağ getsə əgər »
Harda ki , erməni var rus silahın dolduracaq ,
Fars ilə işbirliyiylə yurdumu aldıracaq ,
Qarabağda əbədi bayrağını qaldıracaq ,
« Gedəcək tayqulağın qəbrinə tuş çaldıracaq ,
Deyəcək « bizdədir artsax » Qarabağ getsə əgər »
Bizə daim Rusiya düşmənliyi etmiş peşə ,
İran da hər bir zaman türklükdən düşmüş təşvişə ,
Bu səlib yürüşüdür ki , dönübdür bir vərdişə ,
« Qatılır gahi vəhabiylə xristyan bu işə ,
Atmaq üçün təzə qarmaq Qarabağ getsə əgər »
Çün çəkib zəhmət ol ustad dərdləri etmiş bəyan ,
Şamxaloğlu , daima rəhmət ilə ustadı an ,
Xoş sabahlar dəhrdə olmuş isə yalnız güman ,
« Belə sirrli və müəmmalı gedişlə , Pünhan ,
Ümid Allahadır ancaq Qarabağ getsə əgər »
3 yanvar 2016
BİLMӘDİM SӘN BİLMİSӘN
Mərhum böyük satirikimiz Baba Pünhana 4-cü TӘXMİS
Kefə , əyləncəyə daldım , bilmədim sən bilmisən ,
Qumlu sahildə qaraldım , bilmədim sən bilmisən ,
Mən üzə düşdüm sozaldım , bilmədim sən bilmisən ,
« Mən sənə biganə qaldım bilmədim sən bilmisən ,
Ey əsir qız , toy da çaldım , bilmədim sən bilmisən »
Gör , neçə illərdi ki , vallah həsrətdim Bakuyə ,
Yığıb hər nəyim var isə öylə getdim Bakuyə
Yurdum əldən getsə də nəhayət yetdim Bakuyə ,
« Sən düşən gündən əsir , mən də köç etdim Bakuyə ,
Bağçalı , bağlı ev aldım , bilmədim sən bilmisən »
Çoxlarıyçun mən əyildim hər zaman yaltaq kimi ,
Ol qədr əyri qalıb kim , qədd olub qarmaq kimi .
Haqqı gördükdə əsirdim bir sarı yarpaq kimi
« Mən sənin qarşında alçalsam da bir qorxaq kimi ,
Mənsəb aldıqca « ucaldım » , bilmədim sən bilmisən »
Çoxları dərk edə bilmir fəndim ilə felimi ,
Heç boşa sərf etmədim hətta ötən bircə dəmi ,
Mənəviyyat iflas etdi bəzədim mənzilimi ,
« Sən qızıl qızlıq itirməkdən saraldın gün kimi ,
Mən qızıl yığdım saraldım , bilmədim sən bilmisən »
Dərginən hikmət bağından ustadın bar-bəhərin ,
Şamxaloğlu , yazginan bəlkə qala bir əsərin
Ustada rəhmətlər olsun kim , yazıb böylə dərin ,
« Ta ki , qıldım dərkini , Pünhan , olub keçmişlərin ,
Bir günə yüz il qocaldım , bilmədim sən bilmisən »
4 yanvar 2016
QARABAĞI VERMİŞƏM
“…Qarabağı vermərəm” -deyən T.Bayrama
Gecikmisən Tofiq Bayram,haçandır-
Gör haçandır Qarabağı vermişəm.
Söylədiyin həqiqət yox,gümandır,
Kəlbəcəri,Dəlidağı vermişəm.
Özün getdin,bir başındır,bir əlin,
Bu gərdişin bilməyirdin əvvəlin?
Yad əlində inildəyir qız-gəlin,
Namusunu -ağ duvağı vermişəm.
Vətən deyib çox saçını yolmusan,
Bu şerinlə vətənpərvər olmusan?
Ermənidən bircə qulaq almısan,
Gör neçə yüz türk qulağı vermişəm.
Neçə kənd var nə qaz tapmır,nə odun,
İstisinə kim qızınır bəs odun?
Kilsəsində qaz yandırır o meymun,
Vətən adlı gur ocağı vermişəm.
Türk qızları heç sığmadı canıma,
Nə də yaraşmazdı şöhrət,şanıma…
Hayqanuşu gətirmişəm yanıma,
İsti,qaynar bir qucağı vermişəm…
* * *
Torpağını öpüb qoydum gözlərimin qarasına,
Suyun,havan məlhəm oldu dərdlərimin çarasına.
Doluxsundum boynubükük bənövşəni öpən zaman,
Ətirli el gözəlinin qan sızırdı dodağından.
Qaraxallı lalələrim sitəmimə təkan verdi,
Görüş yeri,yenə o qız…Unutmaqmı belə dərdi?!.
Hanı o qız,əsirmidir,girovmudur yad əllərdə,
Dağlardamı,daşlardamı,əriyibmi ya sellərdə?
Qarabağım,alan zaman qarış-qarış torpağını,
Daşımışam sinəmdəki ağır yükü,qəm dağını.
Bir sonasan Qarabağım,namusuna toxunulmuş,
Yüz qəzəl var,şikəstə var hüsnü-sənə oxunulmuş.
Ölüm aman versin bir an,bu torpağı azad görüm,
Gözəllərin saçlarına öz əlimlə çələng hörüm.
O nazənin lalələri meh əsdirsin əsim-əsim,
Yenə gəlsin görüşümə mənim əsmər Firəngizim!
Düşüb yer üzünə Tanrıdan gəlir,
Torpaq gözəlliyi, su gözəlliyi.
Hələ qoy yaşayaq günlər içində
Allahım sən alma bu gözəlliyi..
Bir üzü qaranlıq bir üzü işıq ,
Elə başdan-başa dünya yaraşıq.
Hələ gözəllikdən heç doymamışıq,
Allahım sən alma bu gözəlliyi..
Haqq ilə nahaqqı ayırır insan,
Ruhunu söz ilə doyurur insan..
Qəlbini içindən sıyırır insan,
Allahım sən alma bu gözəlliyi..
Hər xeyir tapılar bir itən şərdə,
Nə deyim sonumda gizlənən dərdə..
Gözəllik eşqiylə gəzir bəşər də,
Allahım sən alma bu gözəlliyi..
Əslində,
bəlkə də, insanı ac qoyan, yaşamağı mümkünkən,
yaşamadığı xoşbəxt anlardır… və…
beləcə, kimsə görməsin deyə,
gündüzləri gülüb, gecələri ağlayar insan…
Bəlkə də, yanlış insanlar üzündən
qırılan xəyallardır onu ağladan.
Necə deyib müdrik? –
sözlərinə diqqət etməli insan –
gün gələr düşüncələrinə çevrilər o sözlər,
düşüncələrinə diqqət etməli insan –
gün gələr də, duyğularına çevrilə bilər,
oysa, insan duyğularına da diqqət etməli! –
bir gün gəlib, davranışa çevrilər duyğu dediyin…
beləcə, onlar da alışqanlığa çevrilə bilər,
alışqanlıqlar – dəyərlərə,
SƏS… SÖZ… RƏNG…
52
dəyrlər – xarakterə çevrilə bilər..!
Xarakter! – bu artıq Həyatla baş-başa qoyar sizi…
İnsanoğlu axtarır:
Bugünündə Dünəni…
…Dünən, Bugün, Sabah…
Heç nə, heç yerdə, hüç cür qane qılmır onu…
Sanki hər şey köhnədir
axtaran insana…
köhnəlik – bu ancaq xatirədir…
…axtarır insanoğlu… insanoğlu axtarır…
Musiqi dinləyir, şeirlər yazır –
yazır, öz içini azaltmaq üçün…
…axtarır insanoğlu…
Axtarmaq mübarəkdir..!
Bu nə xəbər, bu nə kədər, bu nə qəm.
Donub dayanmışam, sanki heykələm.
Mənimlə ağlayır bu cansız qələm.
Sözün ağasını, xanı itirdik.
Zəlimxanı, Zəlimxanı itirdik.
O bir zirvə idi, o bir dağ idi.
Söz onun dilində bir bulağ idi.
Başı uca idi, üzü ağ idi.
Ona can demişdik, canı itirdik.
Zəlimxanı, Zəlimxanı itirdik.
O sözün ustadı, birinci idi.
O söz aşiqinin sevinci idi.
Ləl idi, durr idi, bir inci idi.
Tanrı verən o duhanı itirdik.
Zəlimxanı, Zəlimxanı itirdik.
Cismini itirdik, sözü qalacaq.
Şeirinin ləzzəti, duzu qalacaq.
Ürəklər dağlayan közü qalacaq.
Söz sehirli bir insanı itirdik.
Zəlimxanı, Zəlimxanı itirdik.
(Ustad şair Musa Yaqubun “Bu dünyanın qara daşı göyərməz” şeirinə nəzirə.)
Tanrı ol deyərsə, daş da göyərər.
Gözlərdən süzülən yaş da göyərər.
Baharda göyərən, qışda göyərər.
Bu dünyanın qara daşı göyərər.
Olmazla getməsək, ol ilə getsək.
Sağı boş buraxsaq, sol ilə getsək.
Tanrı buyurduğu yol ilə getsək.
Bu dünyanın qara daşı göyərər.
Hamı namaz qılsa, ibadət etsə.
Mömünlər Kəbəni ziyarət etsə.
Bəşər haqq yolunda şəhadət etsə.
Bu dünyanın qara daşı göyərər.
Hələ çox göyərər o cığır, o iz.
Hələ çalxalanar tufanlı dəniz.
Bəlkə sağlığımda, bəlkə də mənsiz.
Bu dünyanın qara daşı göyərər.
Ocaq yanar, o daşlaşan daş qalar.
Ümidini itirməyən baş qalar.
Qiyamətə məsum gözlər yaş qalar.
Bu dünyanın qara daşı göyərər.
Gün gələr məzlumlar daha güləcək.
Yer üzü onu şah, ağa biləcək.
Gün gələr Sahibi Zaman gələcək.
Bu dünyanın qara daşı göyərər.
Şairə-jurnalist-publisist
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü,
“Qızıl qələm” media mükafatı laureatı,
Sənsən mənim ömrüm, günüm, həyatım,
Sənsən mənim şan-şöhrətim, büsatım.
Sənsən nəğməm,qoşmam,qəzəl, bayatım,
Sevə-sevə xəyalına daldığım,
Illər boyu həsrətiylə yandığım.
Sənsən sevən ürəyimin parası,
Sənsən görən gözlərimin qarası.
Sənsən bütün dərdlərimin çarası,
Gecə-gündüz şəfa umub, andığım,
Illər boyu həsrətiylə yandığım.
Sənsən məni ümidlərlə bəsləyən,
Sənsən məni sabahlara səsləyən.
Sənsən həm də, saf eşqimi tərsləyən,
Ey şəfqətli, nurlu, mələk sandığım,
Illər boyu həsrətiylə yandığım.
Sənsən sair Dövranın təbb, ilhamı,
Sənsən onun xoş hicranı, həm kamı.
Səni mənə yaraşdırır el, hamı,
Eşq atəşin sevgisindən aldiğım,
Illər boyu həsrətiylə yandığım.
12.01.2016.
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü,
Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin Sumqayıt şəhər təşkilatının sədri,
”Möhtəşəm Azərbaycan” müstəqil ictimai-siyasi, ədəbi-bədii qəzetinin təsisçisi və baş redaktoru,
”Qızıl qələm”, “Həsən bəy Zərdabi”, “Qafqaz-Media” mükafatları laureatı,
Əməkdar jurnalist
Öz günümə ağlamıram,
Günüm ağlamaqdan keçib.
Ağlamağın faydası nə? –
Gülüm, ağlamaqdan keçib.
Qısıl yaşa tək içində,
Öz dərdini çək içində.
Ömrümüz ələk içində,
Qəddimiz yumaqdan keçir.
Tərk olduq təkə dönüncə,
Biz ürkə-ürkə dönüncə,
Çuxamız kürkə dönüncə,
Bəlkə yüz yamaqdan keçib.
Bu həyat bir qəm sandığı,
Kim açsın, de, kim, sandığı?
Ac balığın yem sandığı,
Ölümü qarmaqdaq keçir.
Haqqın uvandı, tərsi bir,
Haqq oğlu haqqa nə Sibir?!
Dolanmaq başın nəsibi,
Dolamaq, barmaqdan keçir.
Tanısa qəmlər yaxanı,
Kim tikər qəmlər yıxanı?
Naz ilə qəmlər yaxanın
Sevgisi bu baxtdan keçir.
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü,
Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin Sumqayıt şəhər təşkilatının sədri,
”Möhtəşəm Azərbaycan” müstəqil ictimai-siyasi, ədəbi-bədii qəzetinin təsisçisi və baş redaktoru,
”Qızıl qələm”, “Həsən bəy Zərdabi”, “Qafqaz-Media” mükafatları laureatı,
Əməkdar jurnalist
Başımız qovğada, qalda,
Yaxamız namərd əlində.
Talanır cümlə varımız,
Yoxumuz namərd əlində.
Boşalan yer zorla dolur,
Düzü-dünya gorla dolu.
Yatağımız qorla dolu,
Yuxumuz namərd əlində.
Yerlər qılınc, göylər qalxan,
Qan ağlayır düşüb – qalxan.
Sinəmizi deşib qalxan,
Ahımız namərd əlində.
Ha bu qədər zəncir gəmir,
Qanqal dəmir, zəncir dəmir.
«Yazı»mızdan yox səs-səmir,
«Oxu»muz namərd əlində.
Sökülür yurdun hasarı,
Qurd oğlu qurdun hasarı.
Tuşlanan yurduma sarı,
Oxumuz namərd əlində.
Gördük qalxıb enənləri,
Gördük ötən dünənləri.
Bada verdik dinənləri,
Çoxumuz namərd əlində.
Çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, Azərbaycan Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin Sumqayıt şəhər təşkilatının Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyi və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının “Cənubi Qafqaz Xalqları üzrə xüsusi müxbir”i, İraq Türkmən Yazarlar Birliyinin, Dərbənd Ədəbiyyatçılar Birliyinin, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü nəğməkar-şairə Zeynəb Dərbəndli “Anacan” və “Şəhid olub qalardım” şeirlərinə görə, “Vətən Həsrəti” Qrupunun 3-cü dərəcəli Fəxri diplomu ilə təltif olunub.
Qeyd edək ki, bundan öncə nəğməkar-şairə Zeynəb Dərbəndli “Dövri mətbuatda Cəsarətli qələm sahibi olduğuna görə” “Qafqaz Media” İctimai Birliyinin təsis etdiyi “Cəsarətli qələm” diplomu ilə təltif olunmuşdu.
Gülnarə ŞÖHRƏDDQIZI,
“Möhtəşəm Azərbaycan”
Şairə-jurnalist-publisist
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü,
“Qızıl qələm” media mükafatı laureatı,
GÖRƏ BİLSƏN…
Canım, ötür aylar,illər dolanır,
Ömrümdən, günümdən anlar talanır.
Xatirəm, xəyalım qat- qat qalanır,
Nə ola səsimə, səs verə bilsən.
Yarpaqtək ələnir günlər ömürdən,
Daha can dalmayıb, necə dözüm mən?
Sənsizlik dərdini necə çözüm mən?
Zamanı geriyə, çevirə bilsən.
Dərdlərə həmdəməm, kədərəm aham,
Vəfasız dünyadan doymuşam toxam.
Yanımda olmasan , bil ki, mən yoxam.
Dağ kimi dərdləri, devirə bilsən.
Namərd fitnəsinə hədəf olmuşam,
Qüssədən xəzana dönüb, solmuşam.
Sənsiz qəfəsdəki, tənha bir quşam,
Kaş ki,bu Dövranı, sağ görə bilsən…
10.01.2016.
SƏNSİZLİK
Xəyal kəhərində çapır dünənim,
Həsrət, qübar qəlbə kəsilib qənim.
Gözümü yollarda qoymusan mənim,
Bu hicran nə zaman bitəcək gülüm?
Cismim həbs olunub bucağa, küncə,
Sönən şam kimidir parlaq düşüncə.
Hər gecəm, gündüzüm əzab, işgəncə,
Ömür sənsiz necə, keçəcək gülüm?
Yoxluğun küsdürüb məni özümdən,
Məlhəm baxışların getmir gözümdən.
Halımı anlarsan, baxsan üzümdən,
De, bu kabus haçan, itəcək gülüm?
Baxma ki, içimi qəm, qüssə yeyir,
Hər şərdə gizlənər bir incə xeyir.
Dövranın sevdalı hissləri deyir:
Səbr eylə, bu hicran, ötəcək gülüm.
11.01.2016.
Şairə-jurnalist-publisist
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü,
“Qızıl qələm” media mükafatı laureatı,
DEYİLMİ
“Ömür başdan-başa beşikdən-qəbrə həyatın sevinci, qəmi deyilmi?
B.Vahabzadə.
Ömür həyat adlı-sonsuz ümmanda,
Sükanı olmayan gəmi deyilmi?
Təlatüm, fırtına gəldiyi anda,
Dəryalar fələyin camı deyilmi?
Zamandır insanı ələyən ələk,
Fəhm edək hikmətin, dərk edək gərək.
Ümidlər, istəklər, azrzular, dilək,
Həyatın ləzzət, tamı deyilmi?
İnsanın həm gülər, həm ağlar bəxti,
Sevgidir, ülfətdir könlünün taxtı.
İstəklə murada yetdiyi vaxtı,
Həyatdan aldığı kamı deyilmi?
Coşuruq, daşırıq bəzən heç nədən,
Az qalır qəlbimiz çıxsın sinədən.
Dünyanı özünə zindan, dar edən,
Zamanın naşısı, xamı deyilmi?
Gənclikdir ömürün baharı, yazı,
Dünyaya ün salar sözü, avazı.
Yaşamın hər fəsli alında yazı,
Payızı kövrəklik dəmi deyilmi?
Heç yatmaz qəlblərin havarı, hayı,
Tükənməz diləyin, istəyin sayı.
Dövranın qismətdən verilən payı,
Ömrünün, günün şamı deyilmi?
08.01.2016.
SƏMƏD VURĞUNA
Ayrılarmı könül candan…
Dünya bilir, Sən Onunsan,
Onun üçün doğulmusan.
Sevən könül, can olmusan,
Ayrılammaz könül candan,
Səməd Vurğun, Azərbaycan.
Vurğun oldun “yurd,yuvana”,
Vətənini sandın “Ana”.
Dedin ki, “bağlıyam Sana”,
Necə- “uşaq Anasına”
Ana- doğma balasına.
Gəzdin ölkə, ulusları,
Salamladın “dostu, yarı”.
Düz ilqarı, etibarı,
Tapdın Ana qucağında,
Öz “yurdun”da, ocağında.
Cənnət Muğan, Mil sənindir,
Sıx meşələr qələmindir.
Ilhamını dinlə, dindir,
Kür, Arazın coşan qanın,
Xoşbəxtisən Sən dünyanın.
Söz qoşmusan dağ, daşına,
Ceyranların göz yaşına.
Tarixlərin yaddaşına,
“Vaqif”, “Aygün”,”Dar ağacı”
Silsilələr şirin, acı.
Dilləndirib sazı, tarı,
Əritmisən buzu, qarı.
Bir “Zəncinin arzuları”,
Qələminlə çiçək açıb,
“Muğan” dönüb şəfəq saçıb.
“Ceyran qaçar, cüyür mələr”,
“Ürək açan mənzərələr”.
Lalələrdir zər düymələr,
Geyinmişik əynimizə,
Əlimizdə qızıl kuzə.
Qazax, Gəncə, Qarabağda,
Qoşqar, Kəpəz, Haçadağda,
Min qışlaqda, min yaylaqda,
Ayağının izi vardır,
“Dağlarının başı qardır”.
Məftun idin telli saza,
“Gəncləşirdin yaza-yaza.
Indi yoxdur təqib, cəza,
Yurdda hər yan əlvan çiçək,
Arzuların olub gerçək.
Ulu Öndər Günəş bizə,
Şəfəq saçır ölkəmizə.
Qartallarım süzə-süzə,
Son qoyubdur “nəs illərə”,
Biz örnəyik “nəsillərə”.
Yaşa könül şad, firəvan,
Müstəqildir Azərbaycan.
Xoşbəxt Vurğun, xoşbəxt Dövran,
Qucaq açıb xoş iqbala,
Qovuşublar istiqlala!…
09.01.2016.
Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin Sumqayıt şəhər təşkilatının Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyi və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının “Cənubi Qafqaz Xalqları üzrə xüsusi müxbir”i,
İraq Türkmən Yazarlar Birliyinin, Dərbənd Ədəbiyyatçılar Birliyinin, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü
MƏHƏBBƏT ŞEIRI
Gül üzünü çevirmə,
Getmə uzağ amandır.
Sənin gül baxışların,
Mənim üçün dərmandır.
Nazla baıib canımı,
Odlara yaxma belə.
Mənə qıyqacı baxıb,
Evimi yıxma belə.
Sən mənim ürəyimsən,
Həyatımın mənaısı.
Gözlərimin nurusan,.
Iç evimin aynası.
Səni yada vermərəm,
Öldürsəlr də məni.
Inan özümdən belə,
Daha çox sevdim səni.
Gül, o gözəl simanda,
Təbəssümdən qalsın iz.
Heç zaman ayrılmayaq,
Sən bir ada, mən dəniz.
Zeynəbəm, eşq əhliyəm,
Sənsən mənim aşiqim.
Bu qaranlığ dünyamda,
Sən ol mənim işıqım.
ANACAN
Sən gədəni gülmür üzüm,
Dodağımda donyr sözüm.
Yenə səni gəzir gözüm,
Ürəyim, canım Anacan.
Yuxuma gəl görüm səni,
Sil gözümdən qara çəni.
Gəl belə tək qoyma məni,
Sənsən gümanım Anacan.
Qolağımda qalıb səsin,
Gərəyimdir gül nəfəsin.
Vecinə deyil heç kəsin,
Od tutub yanım Anacan.
Mənim halmıi bilən yox,
Gözümün yaşın silən yox.
Bir dərdlərimi bölən yox.
Yoxdur amanım Anacan.
Məzarın da buz baglayıb,
Yollarını toz baglayıb.
Yaralarım koz baglayıb,
Necə dayanım Anacan?
Mənə örnək dözümündür,
Acı yaşlar gözümündür.
Zeynəbəm, dərd özümündür,
Kimə inanım Anacan?
Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin Sumqayıt şəhər təşkilatının Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyi və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının “Cənubi Qafqaz Xalqları üzrə xüsusi müxbir”i,
İraq Türkmən Yazarlar Birliyinin, Dərbənd Ədəbiyyatçılar Birliyinin, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü
ŞƏHID OLUB QALARDIM
Gözüm yollardadır, qolağım səsdə,
Fikrim Qarabağda, könlüm şikəsdə.
Kaş mən də öləydim Yurdumun üstə,
Torpaöğnda Şəhid olub qalardım.
Mənə dərd üstə dərd, verən yurdumun,
Qan seli çölünə sərən yurdumun.
Haqsız işgəncələr görən yurdumun,
Torpağında Şəhid olub qalardım.
Dağı, meşələri, qan Qarabağım,
Demirəm od tutub yan Qarabağım.
Ölüb çöllərində, can Qarabağım,
Torpağına Şəhid olub qalardım.
Mən Zeynəbəm, səni görməkdir arzum,
Bilmirəm bu dərdi, mən necə yozum.
Öz canımı qurban verərək özüm,
Torpağında Şəhid olub qalardım.
MƏNI SEVƏ BILMƏDIN
Səni sevib inandım,
Yolun üstə dayandım.
Bu eşqinə mən yandım,
Məni sevə bilmədin.
Məni aldadıb getdin,
Qəfil göründün, itdin.
El aləmə söz etdin,
Məni sevə bilmədin.
Bəlkə yoruldun məndən,
Nəsə etdim bilmədən?
Baxdın arxamca gendən,
Məni sevə bilmədin.
Söylə anlayım səni,
Niyə tərk etdin məni?
Saldın saçıma dəni,
Məni sevə bilmədin.
Mən səninçün yaşadım,
Səni sevdim, oxşadım.
Bu eşqi tək daşıdım,
Məni sevə bilmədin.
Zeynəbəm, göynər içim,
Ağlaram için için.
Bir dəfə söylə neycin,
Məni sevə bilmədin?
Ruhumun yolundan aza bilmirəm,
Ürəyin dərdini yoza bilmirəm,
Duyğular süzülüb dolur içimə,
Heyif hər birini yaza bilmirəm.
Uzaqdan duyulur şeirin ətri,
Hecalar yazdırır gedən sətiri,
Kəsib doğrayıram itməsin məna,
Heyif sonda qalır sözün kəsiri.
Axşamdan səhərə qonaq oluram,
Yaşaya-yaşaya seyrə dalıram,
Hecaya bölünür beləcə ömrüm,
Zaman axıb gedir, mən qocalıram.
XXI-əsrdə media əlaqə və xəbərləşmə vasitəsi olmaqdan daha çox əxlaqi yozmaları tıxaclayan, gerçəkləri əsas güc adına örtbasdır edib, olduğundan daha fərqli bir görüntü verən, siyasi çıxar və məqsədlər üçün ümumi psixoloji yönləndirmələri davam etdirməkdədir.
Ümumilikdə götürəndə, hal-hazırki medianın heç bir işindən bir gənc olaraq, tam razı deyiləm. “Qaçqın və məcburi köçkünlərin, əhalinin sosial cəhətdən qayğıya ehtiyacı olan təbəqələrinin problemlərinin həlli ilə bağlı, daha dəyərli işlər görə bilərlər. Çünki, media ölkədə yeganə vasitədir ki, hər bir dövlət orqanının dinləyə bildiyi, çəkindiyi, onların digər yerdə qalan camaatdan daha çox sözü keçdiyi ən dəyərli qurumdur. Hər nə qədər, ölkədə jurnalistika sahəsində savadlı kadrların sayı günü-gündən aşağı ensədə, buna baxmayaraq, media olduqca mukəmməl, yeganə, həmişə gənc qalan təbliğat vasitəsidir.
Əslində, hər bir yerdə olduğu kimi, media vasitələri də, hər şeyin daha yaxşı səviyyədə həyata keçməsi və əhalinin sosial cəhətdən qayğıya ehtiyacı olan təbəqələrinə kömək etmələri üçün hər şeyə bir addım öncədən, yəni uşaqlardan başlamalıdırlar..
Bunun üçün ilk növbədə, ölkədə insan haqları mədəniyyətinin bütövlükdə inkişaf etdirilməsinə səy göstərən, insan hüquqları üzərində təmərküzləşən idarənin yaradılması gələcəyə doğru mədəniyyətin formalaşması istiqamətində uşaqların inkişaf etməkdə olan münasibətlərinin başlıca əhəmiyyətini nəzərə alaraq həssas başlanğıc nöqtəsi ola bilər.
Medianın yayılması və qloballaşması hazırda, müasir gənclik mədəniyyətinin xüsusiyyətlərini müəyyən edən amillər arasında yer tutur. Bir çox ölkələrdə gənclər əvvəlki ənənəvi, peyk və kabel televiziyası kanalları, radiostansiyalar, qəzetlər və jurnallar internet, kompüter və video oyunlara nisbətən çoxsaylı multimedia seçimlərindən istifadə edirlər. Hazırda dünyanın əksər bölgələrində xarici proqramlaşdırma və media üçün geniş imkanlar, eləcə də daha az senzura və nəzarət mövcuddur. Məlumatlar, e-mail və kadrlar əvvəlkilərlə müqayisədə dünyada daha tez və daha sərbəst yayılır. Müdafiə, habelə iştirak məsələləri nəzərdən keçirilməlidir.
Uşaqların mediada işıqlandırılması elə bir səviyyədə olmalıdırki, bu onların gələcəklə bağlı olan ümidlərini və arzularını qırmamalıdır. İnkişaf etməkdə olan ailələr, yoxsulluq şəraitində yaşayan uşaqlar, müharibə və fəlakət qurbanları öz fərdiyyətini və insanlığını günü-gündən itirirlər. Çünki hər bir media vasitəsində onlar çox vaxt hərəkət etmək, düşünmək və ya özləri üçün danışmaq qabiliyyətində olmayan köməksiz zərərçəkmişlər kimi təsvir edilir. Ələxsus, uşaqlar xəbərlərdə aktual mövzuya çevrildikdə, onlar tez-tez «məsuliyyətsiz yeniyetmələr» olaraq stereotiplər kimi canlandırılır. Çünki uşaqların mediada işıqlandırılması uşaqlara və uşaqlığa olan münasibətlərə dərin təsir edir və yaşlıların uşaqlara qarşı davranışına mühüm nüfuz edir. Media təsvirləri gənclərin münasibətlərinə və ümidlərinə təsir göstərərək onlar üçün təqlidi modelləri təmin edir. Medianın təcəssüm etdirdiyi və ya hətta diqqət göstərmədiyi üsulla, uşaqlar onların adından qəbul edilən qərarlara və cəmiyyətin qalan təbəqəsinin onlarla necə hesablaşdığına təsir edə bilərlər. Media tez-tez uşaqları sakit «qurbanlar» kimi təsvir edir. Uşaqları və gəncləri özləri üçün danışmaq imkanları ilə təmin etməklə – öz ümidləri və qorxuları, nailiyyətləri və yaşlıların davranışının onların həyatına təsiri barədə – media peşəkarları uşaqların fərdi insan varlıqları kimi hörmət göstərilməsinə layiq olduğunu ictimaiyyətə xatırlatmalıdır.
Uşaqlar haqqında media hesabatları çox vaxt kiçik təhlil və ya heç bir təhlil və ya müşahidə olmadan birdəfəlik əhvalatlaran ibarətdir.
Uşaqların məxfiliyinə həmişə hörmət göstərilmir!
Bütünlükdə götürəndə, hər bir problemin həllinin daha sadə və xüsusi variantları var. Amma bu o demək deyilki, hər bir cəmiyyətin gələcək qurucuları olan uşaqları təbliğat, tədqiqat və əyləncə vasitəsinə çevirməliyik.
Hər bir halda media vasitələri nəyi həyata keçirirsə, keçirsin, “Qaçqın və məcburi köçkünlərin, əhalinin sosial cəhətdən qayğıya ehtiyacı olan təbəqələrinin problemlərinin həlli ilə bağlı, hər bir qaldırdığı məsələnin son nöqtəsinə qədər getməli və həll etmədən geri çəkilməməlidir. Hamımız bilirik ki, problemin həlli yolu mediada bir dəfə işıqlandırılmaqla və ya xalqımızın onilliklər boyu başına gətirilən faciələr ildə bir dəfə hadisənin baş verdiyi günü televiziyalarda göstərilib xatırlamaqla, qəzet, jurnal, saytlarda dərc edilməklə, nə cəmiyyətimizn dəyərləri qorunub saxlanıla bilər, nə də cəmiyyətimizdə olan mənəvi və maddi problemlər öz həlli yolunu tapa bilər…
Ülkər (DƏNİZ) Piriyeva
DGTYB üzvü
dörd bir yanı xarabalıq..
burda olub nəhəng
məmləkət vaxtilə.
Nə səmti var nə yönü –
adamı sıxır tənhalıq.
Uçuq-sökük
çayır basmış qala,
uçulmuş divarları
dəlik-deşik.
Homerin yazısı
Nəsiminin dərisi
Füzulinin şamı
Afrodita-
qolları kəsili,
Şekspirin siqarı
Cabbarlının
çayı, qəndi, şərabı,
bir qadın tökür
göz yaşları .
Gedirəm…nəfəs tutulur..
Uzaqlaşıram
gözlərimi açıram –
bir dünya yaratmışam
söylədiklərim bir cərgə,
bir yerə toplamışam
olub qarışıq düşərgə.
Çıxım burdan ,
boğur məni sıxıntılar .
Keçirəm-
şam ,şərab , siqar,
üzərinə damcılayan göz yaşı,
kəsilmiş qollar
dəri üzərində yazı
bir də addımlar-
mənim addımım.
Bu insan taleyi
insan xəyalı.
Buraxın məni,-
fikrim azacıq titrək
azacıq da havalı.
qeyd- “Şekspir siqar istifadə etməyib ”
Gel, nefesten ince bu cân;
“Vahdet” ister a Sevgili!..
Gönül denen Arş-ı Rahmân;
“Halvet” ister a Sevgili!..
Sen yoğurdun söz harcımı;
Mi’râç ettin cân burcumu!..
Niyâzda duy kul borcumu;
“Himmet” ister a Sevgili!..
Girdim o nûr deryâsına;
Yandım vahyin ihyâsına!..
El ver aşkın mayasına;
“Haslet” ister a Sevgili!..
“Dosdoğru ol” dedin bana;
Misâl oldun cümle câna!..
Bu garîp kul yana yana;
“Vuslat” ister a Sevgili!..
Ayet ayet devir, devrân;
“Sen’i” söyler kevn ü mekân!..
Her bir nefes, yer, âsumân;
“İbret” ister a Sevgili!..
Dedin “kul ol, Hakk’a eğil;
Cân O’nundur, O’nsuz değil!”
Bu dil, bu renk, ma’nâ, şekil;
“Hikmet” ister a Sevgili!..
AYB, DGTYB və “Gənc Ədiblər Məktəbi”nin üzvü,
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Təqaüd Fondunun təqaüdçüsü
Qapı açıq… taybatay…
Getmək ürək istəyir…
Bax bu il… elə bu ay
Ölmək ürək istəyir…
Ölməyə söz vermirəm…
Gedirəm…bax, gedirəm…
Sənə vida etmirəm…
Dərdə qonaq gedirəm…
Gedişlər möhtəşəmdi…
Yola salan sağ olsun…
Dilimdə pörşələndi
Burax, sözüm dağ olsun:
Könlünə xoş gəlmədim…
Yolum uzağa düşdü…
Mən səni tərk etmədim…
Səndən qabağa düşdüm…
İnsan cılızlaşır bəzən həyatda
varı olmasada ürəyi zəngin
yorsada hər addım onu həyat da
sevincli görünməz , görünər qəmgin…
Nə dosta inanar nə də ki yada
Ömür vəfa etsə yaşayar o da
sanki milyon ildir susuz səhrada
arzusu puç olar özüdə bədbin..
Sıxar ürəyini sözlər söhbətlər
çox gələr hər hansı bir hərəkətlər
sanki süfrəsindən bol bərəkətlər
çəkilər o zaman tükənər beyin….
Dilində ilahi əff et bizləri
daim söyləyəcək o son sözləri
o ilk baxışları, o ilk gözləri
gərə biləcəkmi onda siz deyin…?
Fidan ruhun yenə eşikdə yatar
gecələr sabaha bir məna qatar
gedirsən nə olar məni də apar
hisslərim hər zaman səni səsləsin..
Fabian bir anlıq xəyala dalmışdı.Keçmiş xatirələr yadına düşmüşdü. Hələ uşaq ikən atası anasını üst dodağının üst hissəsində yerləşən batmış hissədən öpür və sonra əlavə edir: -Göyərçinim,bilirsən səni nə üçün üst dodağınla burnun arasındakı hissəni öpdüm? Anası şirin gülümsəmədən sonra dinləndi: -Nə üçün canım? Atası özündən razı halda sevinib dedi: -Çünki,insan ana bətnində ilk olaraq bu hissədən inkişafa başlayır.Mən səni ilk yaranışından öpmək istədim… Bu dialoqdan sonra onlar hər ikisi ilandan qorxan uşaqlar kimi bir-birinə sarıldılar. Fabianın xəyalları uşaqlar evinin nəzarətçisi və idarəçisi Annanın qorxunc səsindən havada siqaret tüstüsü kimi yox oldu.Uşaqlar uzandıqları yerdən qalxıb cəld yerlərini yığdılar. Fabian və dostları danışmasalar da düşünürdülər.Buradan qaçmağı,polisə zəng etməyi sınaqdan keçirsələr də alınmamışdır.Hiyləgər Anna onları tutmuş və cəzalandırmışdı. Səbəbsiz döyülən,söyülən uşaqlar burada xoşbəxt deyildilər.Təbii ki,bura heç kim səbəbsiz düşməmişdi.Fabianın atası və anası qəzada həyatlarını itirmişdilər.Qohumlarından heç kəs Fabiana cavabdeh durmamışdı və onu uşaqlar evinə qoymuşdular.Annanın belə qansız olmağından uşaqlardan başqa heç kimin xəbəri yox idi.Çünki Anna ikiüzlü idi.Harda sərf edirdisə mülayim,harda işə yarıyırdısa sərt olurdu.Onun üçün insanlıq sözü çoxdan yox olmuşdu. Bir gün Fabian anasının və atasının səbəbsiz yerə söyülməsindən sonra qərara gəldi ki,mütləq Annanı qətlə yetirməlidir.Heç kim onun valideynlərini söyə bilməzdi.Hətta özü də.Anası və atası Fabian üçün müqəddəs idilər.Bunları düşünə-düşünə Fabian həyətdə yerdən yumruq boyda daş gətirib yatdığı çarpayının altına qoyur.Gecə Anna nəzarətə gələndə qaranlığda heç nədən şüphələnmir və yatmış uşaqların arası ilə əlində taxta gəzişir.Bu an Annaya arxadan yaxınlaşan Fabian çarpayının küncünə çıxır və daşın köməyi ilə cəld olaraq başına zərbə endirir.Gicgahdan tutan zərbənin gücündən Anna yerə sərilir.Bunu görən Fabian sakitləşmir və Annanın başına daha bir zərbə vurur.Anna yerindəcə keçinir. Səhər açılanda hamı yerindən qalxır və ağlamağa başlayırlar.Təkcə Fabian valideynlərinə görə qisas aldığı üçün sevinirdi.Amansız həyatın ona 13 yaşda nələri yaşatdığını bir anda gözü qarşısına gətirdi. Artıq günorta telefon zənginə dəfələrlə cavab verilmədiyinə görə idarədən bir nəfər uşaq evinə göndərilir.Gələn orta yaşlı,saçı seyrəkləşmiş işçi gözlərinə inanmır.Tez idarəyə zəng vurub hər şeyi çatdırır.Otuz dəqiqədən sonra polislər,həkimlər əraziyə doluşur.Bir həftədən sonra cinayət işi açılır və cinayət hadisəsi zamanı istifadə olunan,üstündə qan ləkəsi olan daşdan izlər tapılır.Fabianı həbs edirlər.O heçnə anlamır.Axı,o,düzgün davrandığına əmin idi.O,inanırdı ki,göylərdə anası və atası onunla fəxr edirlər. Beləliklə həyatın amansız qanunları daha bir körpəni vəhşicəsinə öz ağuşunda əzir.
İllərdir xalqına şeirlər yazan şairə Aysu Pərqu 87 yaşına bir gün qalmış özünü pis hiss edir.Öləcəyindən şüphələnən şairə bütün yaxınlarını yanına toplayır və son musiqili nitqini,incələnmiş və hecalanmış şeirini,bir növ vəsiyyətini sakit,aram səslə deməyə başlayır. Salam əziz dostlarım, Mənim təmiz dostlarım. Yaxşı ki,var idiniz, Ömrümə yar idiniz. Sizsiz bir şeir belə, Yazmamışam mən hələ. Sizin sayənizdə mən, Batmadım dənizdə həm, Çəkmədim kədər və qəm. Son sözümü dinləyin, Tək özümü dinləyin. Mənə qardaşsan Nicat, Anlatdın mənə həyat. Çətin günlərimdə sən, Dağ oldun qəlbimdə sən. Tutdun daim əlimdən, Qələm oldun dilimdən. Bu səbəbdən də sənə, Qələmi pay verirəm, Səmadan ay verirəm. Vahid səni sevirəm! Sən mənim həm həyatım, Həm sonsuz kainatım. Sən ata oldun mənə, Sən ana oldun mənə. Sevgindən ilham aldım, İçi şərab cam aldım. Ən çətin günlərimdə, Qaralmış dəftərimdə. Ömrümə maraq oldun, Yeni səhifə oldun, Tər təmiz varağ oldun. Buna görə qəbul et, Öz ömrünü məşğul et. Ağ vərəq verdim sənə, Sevgimi verdim sənə. Yenidən ağ varağdan, Lap əvvəldən,qabağdan. Yaxşı bəxtə laiqsən, Taca taxta laiqsən. Qızım qızılım mənim, Tənha,yalqızım mənim. Adı Bahar ,özü yay, Qışım,payızım mənim. Öz ayamam Pərqunun, Mənası deyil uzun. Qu quşunun lələyi, Dəyər sənə köməyi. Məndən xatirə qalsın, Məni yadına salsın. Pərqu kimi incə ol, Ən gözəl düşüncə ol. Heca-heca ömrümü, Hər səsimi,səmrimi. Sizə həsr edirəm, Sözə əsir edirəm. Son şeiri bitirdim, Heyif sizi itirdim…
…və bu şeirdən sonra Aysu Pərqunun gözlərində son dəfə işıq közərib söndü…
Hər kəsin acığına,
Can ulduzum parılda.
Məni bu gün ay kimi,
san ulduzum parılda.
Yaşıl otlar,göy səma,
Qan ulduzum parılda.
Ayparanı unutma,
An ulduzum patılda.
Odlan odlar yurduna,
Yan,ulduzum parılda.
Öz şərəfli adına,
Dan ulduzum parılda.
Xalqı yatıran şairi
Sayara dəvət etdilər
Dörd tərəfin bəzədilər
Var dövlət də vəd etdilər
Yaza yaza məhəbbətdən
Qızıllara qərq etdilər
Yazmadıqca həqiqətdən
Şimalı da şərq etdilər
Bir iki misra söz ilə
Aləmi cənnət etdilər
Şair oynadı köz ilə
Sonunda nifrət etdilər
Dövran keçdi zaman gəldi
Sarayları tərk etdilər
nağıl yazan şairlərə
Lənət deyib ərk etdilər
Sözlə quyu qazanları
Tarixdə bərbad etdilər
Həqiqəti yazanları
Ürəklərdə yad etdilər
Tərk edilmiş kəs üçün
Qatarlar soyuq olur
yata bilmir gecəni
Qaragün ayıq olur
Ayrılıq ritmindədir
Onun getdiyi qatar
Bu ayrılıq havası
Adamı bütöv udar
Qəmə boyun əyəcək
Ürəyində daşıyan
Həyatı da keçəcək
Bərabəryavaşıyan
Qatardan düşən kimi
Ümid edir düzələr
Dağ boyda ağrıları
Yavaş yavaş kiçilər
Gündüzlər işləyəcək
Gecə şeir yazacaq
Keçmişini unudub
Gələcəyə baxacaq
Vaxt aşırı yadına
Düşəcək ötən illər
Amma o dönməyəcək
Qayıdsa da fəsillər
Kitab təki varaqla
Ömrümü,hər anımı
Bəzən ürəkdən ağla
Nəm elə varağımı
Bəyəndikcə izlər qoy
Karadaşla,qələmlə
Fikrini fikrim ilə
Calaq elə,qələmlə
Qoyma toz bağlayım mən
Hədiyyə et birinə
Paylaşdıqca enəcək
Bu məhəbbət dərinə
Çay içə-içə oxu
Ətirlənsin düşüncə
Yolda,metroda oxu
Qatarlardan düşüncə
Bağışla ki,bitirəm
Epiloqum tükənir
Gözlərindən itirəm
Fikirlərim səslənir
Bəzən ürəkdən ağla
Nəm elə varağımı
Kitab təki varaqla
Ömrümü,hər anını
Neçin qarşıma çıxdın?
Biz ayrılandan sonra.
Könül mülkümü yıxdın,
Biz ayrılandan sonra.
Ağladı tər çiçəklər,
Ağladı saf mələklər,
Ağladı ağ ürəklər,
Biz ayrılandan sonra.
Doğmalar da yad oldu,
Adım çıxdı ad oldu,
Düşmənlər də şad oldu,
Biz ayrılandan sonra.
Özümə qapanmışam,
Səhv edib inanmışam,
Axırı oyanmışam,
Biz ayrılandan sonra.
Qarşıma çıxma daha,
Hisləri yıxma daha,
Qəlbimi sıxma daha,
Biz ayrılandan sonra.
Şeir də yazdım sənə,
Qəzəl də yazdım sənə,
İlk dəfə yazdım sənə,
Biz ayrılandan sonra.
AXŞAMÜSTÜ
Göylərdə kövrələn buludlar deyil,
Beynimin içinə dolan tüstüdü.
Bilirəm qarşıdan qaranlıq gəlir,
Yaman darıxıram, axşamüstüdü.
Qəlbin həm sevinci, həm də yası var,
Hər günün öz hökmü, öz dünyası var.
Ömrün səhəri var, günortası var,
Yaman darıxıram, axşamüstüdü.
Dünyanın üzünə gələndən bəri,
Həmişə sevmişəm nurlu səhəri.
Kimə xeyir verib axşamın şəri,
Yaman darıxıram, axşamüstüdü.
Alınmaz qalanı kim tikib görən,
Nə deyir hördürən, nə deyir hörən.
Geriyə qayıtmır qapıdan girən,
Yaman darıxıram, axşamüstüdü.
Səhər bu dünyanın hər şeyi təzə,
Günorta gözəllik gətirir gözə.
Axşam qaranlığı heç baxmır sözə,
Yaman darıxıram, axşamüstüdü.
SƏN YORULMADIN
Yollara baxmaqdan gözüm yoruldu,
Səni çağırmaqdan sözüm yoruldu.
İradə yoruldu, dözüm yoruldu,
Ey mənim inadım, sən yorulmadın.
Yerlərə, göylərə saldın səs-səda,
Uca zirvələri gətirdin yada.
Üfüqlər nə qədər geniş olsa da,
Ey qolum, qanadım, sən yorulmadın.
Bütün ömrün boyu yardın, yaratdın,
Arzuya yetişdin, mətləbə çatdın.
Ruhuma uyuşdun, könlümə yatdın,
Zəhmətim, ustadım, sən yorulmadın.
Düşmən bostanıma xeyli daş atdı,
Gah möhkəm tutdurdu, gah yavaş atdı.
Təmizlik, halallıq səni yaşatdı,
Məğrur istedadım, sən yorulmadın.
Allah, gözlərə bax
Belə baxış olmaz, bele göz olmaz,
Allah, gözlərə bax, nə gözəl baxır.
Belə atəş olmaz, belə köz olmaz,
Allah, gözlərə bax, nə gözəl baxır.
Göylər ulduz verib, ay verib ona,
Yerlər çeşmə verib, çay verib ona.
Peyğəmbər nurundan pay verib ona,
Allah, gözlərə bax, nə gözəl baxır.
Haqqın dərgahından enən işıqdı,
Ömrə naxış vuran bir yaraşıqdı.
Mən gül ağacıyam, o sarmaşıqdı,
Allah, gözlərə bax, nə gözəl baxır.
Baxışlar nə qədər həlim olarmış,
Gözün zarafatı zülüm olarmış.
Zülmün axırı ölüm olarmış,
Allah, gözlərə bax, nə gözəl baxır.
Ürək yüz parçadır, könül yüz para,
Bir gözəl gözündə çəkildim dara.
Öldürməz, əlindən canım qurtara,
Allah, gözlərə bax, nə gözəl baxır.
Çin qızı çin gözəli
Yanağın güldən zərif,
Belin telindən incə.
Dilin sözündən şirin
Sözün dilindən incə
Göy suların ağ quşu
Qızdan, gəlindən incə
Sən mənim nəzərimdə
Dünyanın ən gözəli,
Çin qızı, Çin gözəli!
Bu ağlıq ki, səndə var,
Süd gölündə çimənsən.
Bu ətir ki, səndə var,
Yamyaşıl bir çəmənsən
Yerini verə bilməz
Dünyanın min gözəli!
Çin qızı, Çin gözəli.
11 yanvar 2016-cı il tarixində, saat 12:00-14:00-da Çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Azərbaycan Respublikasının “Xalq şairi”,
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərdi təqaüdçüsü, Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin sədri, “Nazim Hikmət” Beynəlxalq Ədəbiyyat Mükafatı laureatı, şair, ictimai xadim Zəlimxan Yaqub ilə son vida mərasimi Bakı şəhərində Təzə Pir Məscidində keçiriləcək.Sonra Xalq şairi Zəlimxan Yaqub I Fəxri Xiyabanda dəfn olunacaq.Çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatının inkişafına dair böyük xidmətlər göstərmiş sevimli Xalq şairimiz Zəlimxan Yaqub yanvar ayının 9-da saat 16 radələrində dünyasını dəyişib.
Qeyd edək ki, bundan öncə keçən ilin yanvar ayında Xalq şairi, Əməkdar incəsənət xadimi, Fərdi prezident təqaüdçüsü, şair, dramaturq, publisist Vaqif Səmədoğlu I Fəxri Xiyabanda dəfn olunmuşdu.
Gülnarə ŞÖHRƏDDİNQIZI,
“Möhtəşəm Azərbaycan”
Yanvar ayının 11-də saat 12:00-14:00-da respublikanın paytaxtı Bakı şəhərində TəzəPir Məscidində Çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Azərbaycan Respublikasının “Xalq şairi”, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdçüsü, Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin sədri, “Nazim Hikmət” Beynəlxalq Ədəbiyyat Mükafatı laureatı, şair, ictimai xadim Zəlimxan Yaqub ilə son vida mərasimi keçirilib.Kütləvi informasiya vasitələrinin nümayəndələrinin iştirakı ilə keçirilən tədbirdə Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatları, dövlət və hökumət nümayəndələri, eləcə də mədəniyyət, ədəbiyyat, incəsənət xadimləri iştirak ediblər.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin mərhumun ailəsinə və qohumlarına başsağlığı verib.Sonra Müqəddəs “Qurani-Kərim”dən ayələr oxunub və mərhum Xalq şairimiz I Fəxri Xiyabanda torpağa tapşırılıb.
Qeyd edək ki, Xalq şairi Zəlimxan Yaqub uzun müddət idi ki, böyrək çatışmazlığından əziyyət çəkirdi.Yanvar ayının 9-da saat 16 radələrində 65 yaşında ikən dünyasını dəyişib.Müalicə olunmaq üçün dəfələrlə dövlət hesabına Almaniya Federasiyana göndərilmişdi və ən ünlü həkimlərinin nəzarəti altında müalicəsini davam etdirmişdi.
Gülnarə ŞÖHRƏDDQIZI,
“Möhtəşəm Azərbaycan”
Azərbaycan ədəbiyyatına ağır itki üz verib. Müasir Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdçüsü, Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin sədri, xalq şairi Zəlimxan Yaqub (Zəlimxan Yusif oğlu Yaqubov) 2016-cı il yanvarın 9-da ömrünün 66-cı ilində vəfat edib.
Zəlimxan Yaqub 1950-ci il yanvar ayının 21-də Gürcüstanın Bolnisi rayonunun Kəpənəkçi kəndində anadan olub. O, 1967-ci ildə həmin kənddə orta məktəbi bitirdikdən sonra Azərbaycan Dövlət Universitetinin kitabxanaçılıq fakültəsinə daxil olub və 1972-ci ildə ali təhsilini başa vurub.
Ali məktəbi bitirdikdən sonra əmək fəaliyyətinə 1973-cü ildən “Azərkitab” sistemində müxtəlif vəzifələrdə işləməklə başlayan Zəlimxan Yaqub 1975–1982-ci illərdə Azərbaycan Könüllü Kitabsevərlər Cəmiyyətində redaktor, şöbə müdiri, 1982–1992-ci illərdə isə “Yazıçı” nəşriyyatının poeziya şöbəsində redaktor, şöbə müdiri vəzifələrində çalışıb.
Bədii yaradıcılığa gənc yaşlarından başlayan Zəlimxan Yaqub Azərbaycanın zəngin şeir ənənələrini uğurla davam etdirən şairlərdəndir. O, xalq yaradıcılığından məharətlə bəhrələnərək müasirlərimizin yüksək insani keyfiyyətlərini, ümumbəşəri və milli dəyərləri, tariximizin taleyüklü anlarını özündə əks etdirən əsərlər yaradıb. Şairin rəngarəng mövzulu və dolğun məzmunlu şeirləri poeziyamızın inciləri səviyyəsinə qalxaraq Azərbaycan ədəbiyyatında yeni söz kimi qəbul edilib. Onun qəhrəmanlıq ruhu, vətənpərvərlik hissi, azərbaycançılıq məfkurəsi ilə aşılanmış əsərləri əsl vətəndaşlıq mövqeyi nümayiş etdirərək gənc nəslin tərbiyəsində xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.
Dilimizin bütün çalarlarından və tükənməz imkanlarından faydalanaraq yazılmış şeirləri şairin poetik təfəkkürünün məhsulu kimi öz xəlqiliyi, rəvanlığı, milli koloriti ilə səciyyələnir və böyük təsir gücünə malikdir. Zəlimxan Yaqubun tarixi şəxsiyyətlərə həsr etdiyi poemaları yaradıcılığının zirvəsini təşkil edir. Onun “Əbədiyyət dastanı” poeması Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevə həsr olunmuş əsərlər arasında xüsusi yer tutur.
Zəlimxan Yaqubun aşıq yaradıcılığını dərindən bilməsi və onu bütün incəlikləri ilə qavraması şeirlərinin lirizmini daha da qüvvətləndirib. Poeziyasının dilinə xas olan şeiriyyat və axıcılıq Zəlimxan Yaqubun əsərlərinə bəstəkar və aşıqların müraciət etmələri üçün zəmin yaradıb.
Şairin əsərləri bir çox dillərə tərcümə olunub və sənətsevərlər tərəfindən rəğbətlə qarşılanıb. Müxtəlif ölkələrdə keçirilən poeziya gecələrində Zəlimxan Yaqub Azərbaycan ədəbiyyatını layiqincə təmsil edib. Onun yaradıcılığının Gürcüstanın ali mükafatı olan “Şərəf” ordeni ilə qiymətləndirilməsi şairin ölkəmizin hüdudlarından kənarda da geniş şöhrət qazanmasının təzahürüdür.
Zəlimxan Yaqubun ictimai fəaliyyəti də səmərəli olub. O, 1995–2005-ci illərdə iki çağırış Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı seçilib. Aşıqlar Birliyinin sədri kimi Zəlimxan Yaqub aşıq sənətinin inkişafında və təbliğində böyük əmək sərf edib. Şairin ədəbi-ictimai fəaliyyəti daim yüksək qiymətləndirilib. O, bir çox mükafatlara, o cümlədən Azərbaycan Respublikasının ali dövlət təltifləri “Şöhrət” və “Şərəf” ordenlərinə layiq görülüb.
Görkəmli şair, tanınmış ictimai xadim və səmimi insan Zəlimxan Yaqubun əziz xatirəsi xalqımızın qəlbində daim yaşayacaqdır.
Allah rəhmət eləsin!
İlham Əliyev
Artur Rasizadə
Oqtay Əsədov
Ramiz Mehdiyev
Elçin Əfəndiyev
Hacıbala Abutalıbov
Fatma Abdullazadə
Əbülfəs Qarayev
İsa Həbibbəyli
Anar Rzayev
Rafael Hüseynov
Fikrət Qoca
Söhrab Tahir
Nəriman Həsənzadə
Sabir Rüstəmxanlı
Ədalət Nəsibov
Çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Azərbaycan Respublikasının “Xalq şairi”, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərdi təqaüdçüsü, Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin sədri, “Nazim Hikmət” Beynəlxalq Ədəbiyyat Mükafatı laureatı, şair, ictimai xadim Zəlimxan Yaqubun “Məni sabahıma qovuşdur, ana” adlı yeni kitabı Bakı şəhərində, “Elm və təhsil” Nəşriyyatı tərəfindən 228 səhifə həcmində işıq üzü görüb.Kitabın redaktoru Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin katibi, “Ozan” jurnalının baş redaktoru, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar mədəniyyət işçisi Musa Nəbioğludur.Kitaba müəllifin heç bir kitabına daxil edilməyən şeirləri, “Çanaqqala dastanı” və “Şuşada balam qaldı” poemaları bir neçə hekayəsi daxil edilib.
Qeyd edək ki, bundan öncə Xalq şairi Zəlimxan Yaqubun 65 illik yubileyi münasibətilə “Şərq-Qərb” nəşriyyatı tərəfindən “Dünya çiçək, insan oğlu arıdı” adlı kitabı işıq üzü görmüşdü.
Gülnarə ŞÖHRƏDDİNQIZI,
“Möhtəşəm Azərbaycan”
Qarğış et
Sazağından çəkim,ah,
Baharımı,qar-qış et.
Kölən olum,ay Allah,
Onu mənə qarğış et.
Dəlisov,ərkəsöyün,
De ki,yıxılsın öyün.
Dilucu düyün-düyün,
Onu mənə qarğış et.
Sevincim qala-qala,
Kədərimi,yırğala.
Sağ,bəxtimi soy,tala,
Onu mənə qarğış et.
Bəxtəvərə,xoşbəxt demə,
Bəxt odur ki,bəxtə dinə.
Qədərimə,ya bəxtimə,
Onu mənə qarğış et.
08.01.16.
Boylanır nə boylanır?..
Qoyun-quzu yamaclara,
Haylanır nə haylanır.
Solğun günəş boz qaclara,
Boylanır nə boylanır?
Göyündən quş gəlib,gedib,
Dərdindən cuş gəlib,gedib.
Dağından qış,gəlib,gedib,
Yaylanır nə yaylanır?
Duman,dağların ətəyi,
Donub çobanın tütəyi.
Baldır,qüssəmin pətəyi,
Taylanır nə taylanır?
Ağdır,zirvələr üstü nə?
Dərdini çəkmiş üstünə.
Durmuş Nigarın qəsdinə,
Huylanır nə huylanır?
07.01.2015.
Qac-biz tərəflərdə şumlanmış və dincə qoyulmuş sahə anlamında.
QƏRİBLİK ÖMRÜMÜN YÜKÜ OLUBDUR
Həsrət dağlarını aşıram hər gün.
Qeriblik ömrümün yuku olubdur.
Dumanlı dağlara baxıram hər gün.
Xəzan saçlarımı yaman yolubdur.
Qeriblik ömrümün yuku olubdur.
Sən varkan sənsizəm ay elim-obam.
Sönübdü Ağdamda çoxdandı sobam.
Hələdə qövr edir sinəmdə yaram.
Açılan güllərim çoxdan solubdu.
Qeriblik ömrümün yuku olubdur.
Mehri deyər Qarabağsız neylərəm.
Qürbət eldə için-için göynərəm.
Mən Şuşamı,Cıdırımı istərəm.
Həsrət oxu ürəyimi oyubdu.
Qeriblik ömrümün yuku olubdur.
QƏRİBLƏR AĞLAYANDA
Daş-kəsək də ağlayar,
Qəriblər ağlayanda.
Dünya ona dar olar,
Qəriblər ağlayanda .
Bulud dolar,boşalar,
Çaylar daşar,dolanar,
Yas saxlayar sonalar.
Qəriblər ağlayanda .
Dağlarda dilə gələr,
Susar güllər-bülbüllər.
Solar eldə çəmənlər,
Qəriblər ağlayanda .
Göyərər qara daş da,
Yanağa düşər yaş da.
Əgər ki,görsən harda?
Qəriblər ağlayanda .
Mehri qərib,qəmlidi
Dərdi,vətən dərdidi.
Ömürdə tez gedəndi,
Qəriblər ağlayanda .
SONU OLARMIŞ.
Şirin nağılların sonu olarmış,
Uydurub yalandan ,büküb yalana,
Əyninə geydiyi donu olurmuş,
Şirin nağılların sonu olurmuş.
Vədəsi,zamanı gəlib çatanda,
Şirin yalanlara ,acı qatanda,
İnanıb ,uyuyub ,şirin yatanda,
Şirin nağılların sonu olurmuş.
Vədəsi boş olan biri varmışın,
Biri yoxmuşuna çatıb dayandıq,
Şirin nağılların oduna yandıq,
Şirin nağılların sonu olarmış.
Uşaqkən inandıq biri varmışa,
Biri yoxmuşunu tamam unudub,
Bir gün acısını yamanca daddıq,
Şirin nağılların sonu olarmış.
Həqiqət axtarmaq düşmədi yada,
Vədəyə inanıb ,inandıq yada,
Bəzən unutduq ki bir gün dünyada,
Şirin nağılların sonu olarmış.
Şirin nağılların sonu olarmış,
Uydurub yalandan,büküb yalana,
Əyninə geydiyi donu olarmış,
Bir gün nağılların sonu olarmış.
08 01 2016.
YUXUMA GƏLƏRSƏN.
İllərin qanadlarından qanadlanıb,
Könlümdə dolanır bir arzu ,istək.
Ötən günlərin üstündən adlayıb,
Qərib bir axşama,qərib qonaq tək ,
Yuxuma gələrsən yenə bir axşam.
İşinin-gücünün ağırlığından,
Yorulub gündüzün yorğunluğundan.
Düşüb yollarının cığır ,izinə,
Baxıb ürəyinin gizli sözünə,
Yuxuma gələrsən yenə bir axşam.
Qürurum yolhmu kəsən sərhəddim,
Bir zaman səsinə laqeyd dayandım,
Qərib həsrətimi yoluna sərdim,
Bu həsrət oduna birgə yanmağa,
Yuxuma gələrsən yenə bir axşam.
Bir tale yaşayıb şirin yuxuda,
Həyatın ən şirin laylası kimi,
Könlüm səksəkədə,qara -qorxuda,
İtmiş günlərimin qayğısı kimi,
Yuxuma gələrsən yenə bir axşam.
İllərin qanadlarından qanadlanıb,
Könlümdə dolanır bir arzu ,istək.
Ötən günlərin üstündən adlayıb,
Qərib bir axşama qərib qonaq tək,
Yuxuma gələrsən yenə bir axşam.
14 11 2015
* * *
Бұл дүниеге ұры да келер,туры да келер,
Пəк болу да əлдекімнің арманы.
Күнə мен сауапты əркім білер,
Ел ішінде жақсысы бар, жаманы.
Өмірдің ағымын тоқтату қиын,
Ара түспес ешкім қарылған лайынан.
Бір рет тазаланып алғаннан кейін,
Істерін бастайды келген жайынан…
ҚАРДАҒЫ ГҮЛ
Махаббаттан көңлім қалды көктем де,
Түңілдіріп күздің ізі жеткен де..
Гүл сыйладың маған ғашық бір адам,
Қар гүліне өмірім де ұқсап кеткен бе?
Үйреніп те қалдым бүгін суыққа,
Өтінемін келіп бекер жылытпа.
Екеу болып, жалғыз болып өткенше,
Қуантамын қарда жалғыз тұрып та..
* * *
Ақыл айту қандай оңай біреуге,
Қайғы келсе тілің келмес күрмеуге.
Сенің жайың басқа түспей, түсінбес,
Сабыр сұра шамаң келсе тілеуге.
Сабыр сұра, қайғы түссе басыңа,
Қаза келсе кəрі менен жасыңа.
Алланыкі, бəрі Аллаға қайтады,
Сөз менікі, мейлі қосыл, қосылма.
* * *
Ол саған көрсетті тура жолды,
Жүрсең де, жүрмесең де, өзің біл адам.
Мүмкін сен тұттың Ібіліс қолынан,
Жаратқан иеме баршасы аяан.
Тасыған дарияның шетінде егер,
Сусырап шөліксең айыптысың өзің.
Басыңа жауса көптеп бəлелер,
Ерніңнен шыққан шақ, жаман сөзің.
Ғайыптан бақыт күтесің не үшін,
Сенің қалбың бекерді арман етер.
Жер бетінде көрсеткен қылмысың үшін..
..Іздеме көктен айыпты бекер.
Zamana buraxdım olub keçəni
yara da sağalır keçən zamanla
qəlbim unudarmı bilmirəm səni
bələdə unudar gəl bunu anla…
Dözmür həsrətinə yuxum gecəmdə
döyünən ürəkdə yanır sinəmdə
baharda ən gözəl lalə çəməndə
gözəldir bax o da solur zamanla…
Ruhum içim sudur sevginə möhtac
nə qədər var olsan duyar ehtiyac
qaça bilərsənsə bu yol səndə qaç
axı qaçmaq olmur ötən zamanla…
Nə var olduğuna inandır məni
yada ki elə et unudum səni
bir alma birinə bənzəyər yəni
yanağı qızarar yetişən anda…
Qoy mənim ruhumu bəzəsin duam
Fidanam mən belə çətin qocalam
hər gün mən sevginə verərək salam
qaynayır elə bil coşqun qanımda
nə yaxşı sevgin var mənim yanımda…
HARİKA UFUK Kimdir?
Adana’da doğdu. Öğrenim hayatına İstanbul’da Çengelköy İlkokulu’nda başladı. İstanbul Marmara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe Bölümünü bitirdi. Aynı yıl Ankara Gazi Üniversitesi Mimarlık Fakültesi’ni kazandı. Adana’da Türkçe-Edebiyat öğretmenliği yaptı.
‘Çiçek Açtı Yalnızlığım’ ilk şiir kitabıdır. Genellikle serbest yazılmış gençlik şiirlerden oluşmakta olan bu kitap Gürcistan’da çevirisi yapılarak yayınlandı. Şiir, öykü, deneme, çocuk öyküleri, çocuk şiirleri ve çocuk oyunları yazdı. Yazdığı oyunların yanı sıra başka tiyatro eserleri de sahneye koydu. Çeşitli yarışmalarda Türkiye birincilikleri, yurt içinde ve yurt dışında pek çok ödül aldı.
Mustafa ŞAHİN: Merhaba Harika Hanım, öncelikle mülakatımıza katıldığınız için çok teşekkür ederim. Müsaadenizle hemen sorularıma geçmek istiyorum. Yazmaya ne zaman başladınız? Genellikle hangi türde yazılar yazarsınız?
Harika UFUK: Merhaba Mustafa Bey, bu imkanı verdiğiniz için ben de size teşekkür ederim. Sorularınız cevaplamaya çalışacağım. Umarım Edebiyat Ufku okurları için yararlı olur.
Okuma yazmayı öğrendiğim günden beri yazıyorum dersem yalan olmaz. İlkokul öğretmenim ve ailem bendeki şiir yazma sevdasını ilkokul ikinci sınıfa geçtiğimde fark ettiler. O günden sonra şiirlerim sınıf ve okul panolarına asılmaya başladı. Törenlerde de şiir okurdum.
M.Ş.: Yazmanızda etkili olan birileri oldu mu?
H.U.: Ailem okumaya çok düşkündü. Evde kitaplığımız vardı. Kitaplarım büyülü dünyası her zaman ilgimi çekmiştir. Annem de babam da şiir yazarlardı. Annem serbest tarzda yazarken babam heceyi tercih ederdi. Ben ikisinden de etkilendim. En çok babamın şiirlerinden etkilendiğimi söyleyebilirim. Çünkü babamın kalemi anneme göre daha güçlüydü.
M.Ş.: İlk yazınızı hatırlıyor musunuz, bu yazıdan bize biraz söz edebilir misiniz?
H.U.: İlk şiirim Anadolu adlı bir dörtlük… İlkokul ikinci sınıfta yazmıştım.
Anadolu
Toprağım Anadolu,
İçim iyilik dolu,
Kucağım sevgi dolu,
Vatanım Anadolu.
(daha&helliip;)
Türk edebiyatında, fıkra türünü ne kadar çok irdelerseniz; o kadar geniş anlama ulaşırsınız. Çünkü fıkra; bir zekâ ürünüdür. İçerisinde geniş kapsamlı anlamlar yüklüdür. Aynı zamanda; Türk halkının keskin zekâsı içinde gizlidir. Halkımızın her sözünde, her jest ve mimiğinde emsalsiz sırlar ve ders veren öğütler yatar.
Reşat Nuri diyor ki; “Türk halkı âlim değil, ariftir.” Ne kadar güzel bir söz. Halkımızın “Arif” olmasının en büyük nedeni, yaşamı, sosyal kültürü, gelenek ve göreneklerini diline yansıtmış olmasıdır.
Hani deriz ya; “Ağzından bal akıyor” her duruma, her konuya bir “Nükte” uydurur. Bu nükteler, zaman içinde anlamı geniş olan sözlere ulaşır, her söyleyenin o söze bir katkısı olur ve halk kültürü olarak nesilden nesile devam eder. O söz zamanla “Atasözü” haline gelir. Böylece de dil; üretkenliğini devam ettirir.
Bu yazımda, atalar sözü haline gelmiş olan bu antika sözlerin hangi fıkradan, hangi olaydan kaynaklanan, o fıkranın veya olayın ürünü olduğunu “Kümbet” okuyucularına sunmak istedim.
Malum olduğu üzere, yine bir değerli sözümüz vardır. “Söz gider, yazı kalır” Bu tip araştırmaların gelecek kuşaklara aktarılmasında bir köprü görevi görecektir.
Uzayıp giden hayatı, kısaltmamız ve süresini durdurmamız elimizde değildir. Günün konusu olan “Reklam arasını” vermek gücümüzün üstündedir. O halde; halkın içinde dolaşan ve konuşulan bu sözler, yazıya aktarmalar Mazi-Ati ilişkisinde biz aydınlara düşen görevdir.
İnceleyip, araştırdığım bu sözlerin çıkış kaynağı bilimsel olmasa bile, yine de bir gerçeğe dayandırdım. Şimdi sırasıyla bu anlamlı sözlerin kaynağına inelim:
-BU İŞ HEM UZADI, HEM DE TADI KAÇTI;
Köylü şehre inmiş, bir bakkala uğramış. Acıktığı için gözü yiyeceklere ilişmiş. Bu arada sandıklar içerisindeki inciri görmüş. Bir kilo istemiş. Oturup oracıkta inciri afiyetle yemiş. Ama bunun incir olduğunu yediği halde bilmediği de bir gerçekmiş.
Aynı köylü aylar sonra aynı bakkala uğramış ama incir sandığını görememiş, bakkal amcaya;
-Sen bana dışı meşin gibi, içi çekirdekli bir yiyecek vermiştin. Çok hoşuma gitmişti. Şimdi yine ondan bir kilo istiyorum. Demiş.
Bakkal incir mevsiminin geçtiğini ve yeni mahsulün çıkmadığını bildiği için tarifi üzerine bir kilo patlıcan tartıp, köylü müşterisine vermiş. Köylü müşteri patlıcanı afiyetle yemiş. Parasını öderken demiş ki;
– Bakkal hemşerim, sen bunu hem uzatmış, hem de tadını kaçırmışsın.
Vallahi ne diyelim, bakkal mı kurnaz, yoksa köylümü “arif” bunun yorumunu okuyucularımızın yüksek zekâsı çözümünü ve analizini yaparlar, günümüze adapte etsinler.
-BİR MİSAFİR GETİRECEĞİM KABUL EDER MİSİNİZ?
Misafir severlik (Konukseverlik) Türk halkının genlerinde vardır. Hanlar, imarethaneler, aşevleri, konukevleri, hep Tanrı misafirleri için yapışmıştı. Bu konuda dünya ülkeleri arasında birinciye gelir. Ama anlatacağım bu olay; bize ait değil. Öykünün esprisini iyi anlayanlar bu değerli özelliğimizin gittikçe kaybolduğunu, batılılara benzemeye çalıştığımızı görerek, üzüldüğümü belirteyim. Değişen dünya koşulları, bütün üstün hasletimizin şal altında kalmasına vesile oldu. Olay A.B.D de geçer.
Savaşa katılan bir genç, askerlikten tecrit edilerek, evine gönderilir. Genç askerlikten ayrılmasından önce telefonla ailesini arar. Onlara müjdeyi verdikten sonra bir ricası olduğunu telefonda anlatır. Ricası şöyledir:
“Babacığım, askerden dönüyorum. Size kavuşacağım mutlu saati bekliyorum. Ancak size dönmeden bir ricamı iletmek istiyorum.”
Baba, oğlunun ricasını can kulağı ile dinler. “Seni dinliyorum oğlum” cevabını verir. Askerden dönecek genç ricasını şöyle sürdürür;
“Babacığım, yanımda kimsesiz bir asker arkadaşım var. Bir kolu ve bir bacağını savaşta kaybetti. Hayatta benden başka tutunacağı dalı yok. Benimle gelip bizde kalabilir mi?”
Telefonun öbür ucundaki baba, bakıma muhtaç bu trajediyi hayalinde canlandırır. Manzara onun için ürkütücüdür. Cevabı net ve kesin olur.
“Oğlum, bak biz o arkadaşına bakamayız, ona başka bir imkân sun.”
Aradan iki gün geçer. Genç askerden dönmez. Aile telaşa kapılır. Ancak polis acı haberi getirir.
-İnşaattan atlayarak intihar eden, bir bacağı ve bir kolu olmayan bir gazinin cesedi bulunmuştur. Araştırmalardan bu gencin size ait olduğu ve savaşta kol ve bacağını kaybettiği anlaşılmıştır.
Bu öykü bize ait olmasa bile, çok düşündürücüdür.
-VERMEYİNCE MABUT NEYLESİN SULTAN MAHMUT
Bu deyimi de çok kullanırız. Hani derler ya; “Fakir çocuğunu, zengin danasını sever” bu deyimin çıkış kaynağına şöyle ulaştık.
Sultan Mahmut tebdili kıyafetle halkı kontrole çıkmış. Bir fakire misafir olmuş. Fakirin yatağı olmadığı için, komşudan yatak getirtmiş. Sultan Mahmut; evden ayrılırken, yastıkla kılıfın arasına bir iki altın sikke bırakmış ve evden ayrılmış.
Günlerden bir gün aynı eve tekrar uğramış. İlk geldiği anla, şu andaki arasında bir gelir farkı görmemiş. Bu kez de ev sahibi görmeden yemek tabağının altına birkaç altın sikke yapıştırmış. Evden ayrılmış.
Üçüncü kez aynı eve uğramış. “Eski tas eski hamam” Bir gece daha misafir olduktan sonra, ev sahibi ile yola çıkmış. Önlerinde köprü varmış, ev sahibini “Bak köprü tehlikeli mi, kontrol et, köprünün ilerisinde beni bekle” diye önden göndermiş ve köprü üzerine altın sikkeleri bırakmış. Daha sonra kendini bekleyen ev sahibine;
-Haydi, sen, geri dön, köprüden geç evine git” deyip teşekkür etmiş ve ayrılmış.
Sultan Mahmut dördüncü kez aynı eve uğramış ama hiçbir gelişme görmemiş. Sonunda hayretini gizlemeden;
-Ben Sultan Mahmut; Birincide yastıkla kılıf arasına altınları koydum. İkincide yemek kaplarının altına yapıştırdım altınları. Üçüncüsünde mutlaka köprüden geçersin diye köprü üzerine altınları koydum. Gördüm ki sende hiçbir değişiklik yok.
Ev sahibi şöyle der;
-Sultanım, yatağımız yoktu, yemek kaplarımız yoktu, onlar komşuya nasip olmuştur.
Sultan Mahmut;
– Ya sen köprüden geçmedin mi?
-Geçtim Sultanım. Köprüye gelince, acaba gözüm yumuk köprüyü geçebilir miyim? dedim ve öyle geçtim.
Sultan Mahmut işte o zaman bu edebî sözü söylemiş;
“-Vermeyince Mabut, neylesin Sultan Mahmut”
Hani Ziya Paşa der ya;
“Bi-baht olanın bağına bir katresi düşmez;
Bârân yerine dürr-ü güher yağsa semâdan.”
-KÂRI KESEYE YÜKLEMEK
Harun Reşit, mabeyincisi ile kırda geziye çıkmışlar. Bakmış ki; seksenlik bir ihtiyar (Piri Fâni) kazma kürek elinde ağaç dikiyor. Yanına yaklaşarak; “Yahu amca seksenlik bir adamsın, bu ağaçların meyvesini yiyebilecek misin?”
İhtiyar, oturaklı bir cevapla;
“-Ben meyvesini yemek için dikmiyorum, torunlarım yesin diye dikiyorum.” cevabını verince, çok hoşuna giden bu söz üzerine Harun Reşit; Mabeyincisine; Bu yaşlıya bir altın ver der.
İhtiyar altını alır, Harun Reşit’i şöyle bir süzdükten sonra ; “-Gördün mü herkes diktiği fidanın 3-5 yıl sonra meyvesini yer, bense henüz dikerken yedim.”
Bu söz Harun Reşit’in hoşuna gider; Mabeyinciye bir kese altın vermesini söyler, bunun üzerine yaşlı zat;
“-Efendim, herkes ürünü yılda bir kere alır, bense iki kere aldım.”
Bu söz Harun Reşit’i daha çok etkiler. Mabeyincisine iki kese altın vermesini söyler. Mabeyinci dayanamaz;
“-Sultanım kârı keseye yükleyeceğiz. Biz buradan ayrılalım. Yoksa hazineyi bu adam alacak.”
Günümüzde ağaç dikme şöyle dursun, gözümüzü kırpmadan yılların ağaçlarını katlediyoruz. Keyif uğruna, getirim uğruna yakıyoruz. Hâlbuki ; “Kıyamet kopuyorken bile elinizdeki hurma dalını dikiniz.” Hadisi dinimizin direği ve temel felsefesi değil mi? Harem alanında bir ağacın yaprağını koparırsanız, kurban kesmek durumundasınız.
-HER KOYUN KENDİ BACAĞINDAN ASILIR
Kişisel çıkarları ön plana çıkaran bu söze; bazı edebiyat dönemlerinde karşı çıkanlar olmuştur. Özellikle toplum sorunları ile ilgilenen “Tanzimatçılar” bu ekolün temsilcisi olmuştur.
“Sen zanneder misin ki benim hep elemlerim,
Heyhat, ben nevaib-i eyyamı inlerim”
Veya bir diğer şair de;
“Bais-i şekva bize hüzn-i umumidir Kemal
Kendi derdi gönlümün billah gelmez yadına”
Ama bazı devlet adamları da kişisel kaygılarını önde götürmüşlerdir. Harun Reşit, kardeşi Behlül Dane’yi çağırarak ; “-Bak Behlül, halk senden şikâyetçi. Sen çocukları toplayıp onlarla abuk sabuk şeyler telkin ediyormuşsun, bundan vazgeç , “Her koyun kendi bacağından asılır”
Behlül Dane; Saraydan çıkar ve bir kasabaya gider, birkaç koyun budu, birkaç keçi budu alır. Mahallenin önemli noktalarına asar. Aradan birkaç saat geçtikten sonra etler kokuşmaya başlar. Halk bundan rahatsız olunca Harun Reşit’e durumu aktarırlar. Harun Reşit, Behlül’ü çağırıp;
“-Behlül ne yaptın? Sokakları leş kokusuna verdin.”
Behlül bu soruya şöyle cevap verir;
“-Sen her koyun kendi bacağından asılır demiştin ya; Ben keçi ve koyun bacaklarını sokaklara astım. Her ikisi de kokmaya başladı. Halkı rahatsız etti.”
Görüldüğü gibi bir kötülük; aynen bir lağımın patlaması ve etrafı pis kokuya yayması gibidir. O kötülüğü elbirliği ile yok etmek gerekir.
Hey gidi Behlül; Kemiklerin sızlasın. Sana deli diyenler bu bilgelikten sonra utanmadılar mı acaba!
-YERİN KULAĞI VARDIR
Atalarımızın güzel bir sözü vardır. “Sırrını söyleme dostuna, o da söyler dostuna”
Rivayete göre “Zekeriyya Aleyhisselam’ın boynuzları varmış. Ama bunu kimseye göstermezmiş. Nasıl olduysa, bu boynuzları biri görmüş. Zekeriyya Aleyhisselam bu sırrı kimseye paylaşmamasını rica etmiş.
Yıllarca bu sırrı saklayan adam dayanamamış, söylemese neredeyse çatlayacak. Nihayet kör bir kuyunun başına gelmiş. Kuyuya yönelerek;
“-Hz. Zekeriyya’nın boynuzları var” diye üç defa bağırmış.
Yıllar sonra o kuyudan kamışlar çıkmış. Halk kamışlardan düdük yapmışlar. Düdük öttüğü zaman şu sesi çıkarmış:
“Hz. Zekeriyya’nın boynuzları var”
Hey hak; sen neye kadir değilsin. Hiçbir sır gizli kalmıyor.
-YORGAN GİTTİ KAVGA BİTTİ
Bu sözün babası; Türk edebiyatının aynası olan Nasrettin Hoca’dır. Olay şöyle cereyan eder.
Gecenin geç vakti Hoca ve hanımı yatak döşek yatarlarken; dışardan acayip sesler gelir. Hoca bu, yatakta durur mu? Üşümeyim diye yorgana sarılıp, evden aşağı, seslerin geldiği yere kadar gider.
Burada kavga edenleri görünce, Hoca’nın hoşgörülüğü aklına gelir, kavgacıları ayırırken, birisi Hoca’nın yorganını kaptığı gibi kaçar, Hoca bakar ki kavga edenler yalancılıktan yapıyorlar. Çarnaçar eve çıkar. Hanım çenesi bu durur mu?
“-Hoca yorganı nettin ?”
Hoca sözün altın da kalır mı?
“-Hanım hırsızlar yalancıktan kavga ediyorlarmış, Ben ayırmaya gittim. İçlerinden biri yorganı kaptı ve kaçtı. Kavga edenler de onun peşinden gittiler. Senin anlayacağın;
“-Yorgan gitti, kavga bitti”
Hani deriz ya ; “Sel gitti, kum kaldı” çeşitli çatışmalardan sonra, ortalık sakinleşir. Ölen ölür; kalan kalır. Kavga bir müddet sükûnet bulur ya; Biz de şöyle bir geriye döner bakarız ki; yorgan gitmiş, kavga bitmiş. Nasrettin Hoca klasiği, edebiyatın ağırlıklı noktası da olduğunu bilelim.
Yaşlanan yorgunluğuyla
Hüzünler yüklenecek
Yollarında günlerinin
Ve akşam dönüşlerinde
Çökecek omuzları
Biraz daha
Çünkü çocukları bekleyecek kapıda
Ellerine bakacaklar
Boş duran ellerinde nasırlarıyla
Bükülecek boyunları bir kez daha
Kim duyacak ki dersiniz?
Bir baba ellerinde ağlarken
Geçecek yine de
Bazen aç
Bazen tok
Yaşanacak işte
Birileri
Paris’de bir kahvaltı yaparken.