Elimizden tuttuğundan beri
İçimizde duyuverdik
Öylece öğrendik özgürlük nedir
Ve çocuklar gibi şendi artık düşünce
Seninle yürürken
Yaşam da başkalaşıverdi
Bir gül bahçesi olduk insanlığa açan
Ey gökçek cumhuriyet!
Sen ne özlü bir dostsun bize
Nice günler, nice yıllar
Hep el ele , ayrılmaz bir sevgiyle yürüdük
Dostluğun o kadar sağlam ki
Annemiz kadar yakın sanki
Bir gül bahçesi işte
Açacak, çok daha, çok daha…
Azerbaycanın Kültür ve Edebiyat Portalının Türkiye temssilcisi
Fesleğen kokulu anılar
Gözlerinde yakamoz sevgilim
Baktıkça derinliğinde kaybolurum
Umman mı desem volkan mı gözlerin?
Göz göze geldiğimiz zaman başlar
Uzak diyarlara yolculuğum!
Ürkek gecelerin karanlığı mı
Yoksa küllenen yalnızlığım mı
Başımı döndüren?
Alevden anafor mu aşkımız
Tutunamadığım yaşamda?
Yankısız bir kuyu mu sevdamız?
Lavanta ferahlığında
Deli bir nehir mi
Beni benden alan?
Kor ateş mi yar mı beni yakan?
Gül kokulu sevdamız
Gözlerinde yakamoz
Aşk mahmuru nazarların
İçime serinlik!
Ne yeşil,ne siyah,ne de mavi
Bakmayı bilen göz en güzeli!
Yedi iklim gezdim,
Görmedim benzerini!
Her sabah
Bir çift kumru
Kanat kanat
Gözlerinden gözlerime uçar,
Sıcaklığını getirir bana
Ve bende her gün yeniden yeşeren aşkı
Usanmadan ulaştırır
Sevdalı yüreğine!
Gözlerinde pırıltıdır aşkımız,
Ateş böceğisin tekdüze gecelerimde!
Aydınlanır seninle
Hüzün karanlığım!
Şiir gözlüm,
Gerçek aşk gözde başlar;
Sonra şelale olur duygular!
Söz dinlemez asi nehir,
Akar yürekten yüreğe
En sonunda yakamoz olur
Gözlerinde aşkımız!
Azerbaycanın Kültür ve Edebiyat Portalının Türkiye temssilcisi
Alacakaranlık,
Gün doğuyor işte…
Hiç aksatmadan üstelik
Her gün yapıyor görevini
Bıkmadan…
Gün, hep doğar.
Bizden önce de doğuyordu,
Bizden sonra da doğacak.
Önemli olan öncesi sonrası değil,
Doğan günü kaç kez izlediğimizdir.
Bugünden tat almak,
Her yeni doğan günde
Yeni anlamlar bulmaktır.
Adana.22 Ekim 2013.SAAT: 09.55
Şairə-jurnalist-publisist
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü,
“Qızıl qələm” media mükafatı laureatı,
Ustad Şəhriyarın xatirəsinə
Ustad babam, ildırımlar səngiyib,
Sellər, sular cilovlanıb, ləngiyib.
Sənsiz qəlbim yavaş vurur, təngiyib,
Şair babam adın yenə dildədir,
Şan- şövkətin qəlbimizdə,eldədir.
Ustad babam, artıq sular durulub,
Şimalımda azad dövlət qurulub.
Həsrət qoyan məftillər də yorulub,
Indi xalqın bir- birini yad edir,
Şimal gülür, Cənubu da şad edir.
Ustad babam,zamananı haxladım,
Qismət oldu gəlib səni yoxladım.
Sevə- sevə məzarını qoxladım.
Övladınam, Səni deyib gəlmişəm,
Yas içində ustada baş əymişəm.
Ustad babam səd duvarlar uçuldu,
Düyünlənmiş düyünümüz açıldı.
Qələmindən qəlbimə nur saçıldı,
Ömür sənə kaş ki, vəfa edəydi,
Şəhriyarla, Bəxtiyar cüt gəzəydi.
Ustad babam, ruhun gəzir yelinən,
Çağlayırsan Arazımda selinən.
Qovuşmusan o tay, bu tay- elinın,
Şair babam tam vüsala az qalıb,
Heyratımız ənginliyə ucalıb.
Ustad babam, sis,dumanım çəkilib,
Yaman günün vərəqəsi bükülüb.
Övladların ayrılmayıb, bərkiyib,
Yaxşılığı gözə çıraq ediblər,
Yamanlığı eldən qıraq ediblər.
Ustad babam, gözün yolda qalmasın,
Soyunacaq bir gün elin çalmasın.
Millət niyə “haqq etdiyin”almasın?
Yüksəldəcək günəştəkin bayrağı,
Təbriz, Baki bir- birinin dayağı.
07.01.2016.
Şairə-jurnalist-publisist
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü,
“Qızıl qələm” media mükafatı laureatı,
Həsrətimdən qisas alım doyunca,
Görməmişdim səni ömrüm boyunca.
Torpağını gözüm üstə qoyunca,
Dalğalandı ürək adlı dənizim,
Təbrizim, ay Təbrizim.
Qurban olum Şəhriyarın sözünə,
Düşdüm doğma nəğmələrin izinə.
Könül verdim hər dağına, düzünə,
Çiçək açdı qızılgülüm, nərgizim,
Təbrizim, ay Təbrizim.
Məğrur başın illərdi ki, dumandı,
Qov üstündən buludları amandı.
Türk düşməni hiyləgərdi, yamandı,
Türkdür türkün dostu, yarı, əzizim,
Təbrizim, ay Təbrizim.
İnqilablar şimşəyindir hey çaxan,
Qəhrəmanlıq salnaməsi Səttar Xan.
Xiyabani, Pişəvəri, Bağır xan,
Qaranlıqdan doğan parlaq gündüzüm,
Təbrizim, ay Təbrizim.
Qoy başını bir də duman almasın,
Heydər baba, zirvəndə qar qalmasın.
At başından istibdadın çalmasın,
Sevicinə, vüsalına gül düzüm,
Təbrizim, ay Təbrizim.
06.01.2016.
AYB, DGTYB və “Gənc Ədiblər Məktəbi”nin üzvü,
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Təqaüd Fondunun təqaüdçüsü
Dostum… küsə bilərsən
Yenə ikinci oldun…
Getdi bütün sevgilər…
Mənsə seyrçi oldum…
Sənə “bağışla” demək
Günahım sayılacaq…
Dodağım büküləcək…
Gözlərim qıyılacaq…
Bu qız sənə tanışdı…
Darıxar özü üçün…
Gəl, bir şeir danışım…
Elə-belə… söz üçün…
Küssək də hər axşamdan
Bu günlə barışmışıq…
Bir də… soruşmasan da
“O”nunla ayrılmışıq…
TOKAT… Güzel şehir!… Gülen Şehir!…
Coğrafî konum olarak Karadeniz Bölgesinin İçanadolu’ya geçiş kapısıdır. Her iki bölgenin de özelliklerinden, güzelliklerinden nasibini alan bu güzel şehir Tokat, yeşilliği bağ ve bahçe safâları, fıskiyeli havuzlarıyla asırlar öncesi Evliya Çelebi’nin gönlünde ve kaleminde yer tutmuştur.
Günümüzde ise bağlarımıza, bahçelerimize, bağ kültürümüze, bağ bozumu geleneklerimize sahip çıkamadığımız gibi, zamanında da türkülerimize sahip çıkamamanın sıkıntılarını yaşamaktayız.
O Tokat bağları ki; dertlilere deva, hastalara şifa sunarken, temiz havası, suyu, zerzevatıyla yıllarca insanlarını sırtında taşıdı. Üçüncü, dördüncü nesilleri doyuran bu güzelliklere ne yazıktır ki son nesil sahip çıkamadı. Buna sebep de insanların yaşam felsefelerinin zaman içerisinde değişime uğraması diye düşünüyorum.
“Doğduğun yer değil, doyduğun yer…” zihniyetinin yaşam koşullarına özel, önem kazandığı zaman diliminde kaderlerine terk edilen güzel bağlarımız, inşaat sektörünün de talanına uğramış, uğratılmıştır.
Tokat Bağları!… O doyumsuz güzellikleriyle artık türkülerde, ezgilerde, şiirlerde, hayallerde ve hatıralarda kalan cennet bağlar.
Evliya Çelebi’nin övgü dolu sözlerle anlattığı o bağlar ki; yeşilin en güzelini sergileyen, meyvelerin en lezzetlisini, sebzelerin en bereketlisini, çiçeklerin en güzel kokanlarını sunan, kuşların en güzel ötenlerini barındıran Tokat Bağları… Malkayası, Kaşıkçı, Beybağları, Doğancı, Kemer, Soğucak, Kışla ve Çay Bağları…
“Tokat’ın etrafı al yeşil dağlar/ Lale sümbül dolu bahçeler bağlar” diyen diller ne güzel anlatmış o güzellikleri. Lâkin o güzellikler ki ona sahip çıktığın, yaşattığın müddetçe senin olur ve güzel kalır. Aksi durumda o güzellikler çirkinliğe, yozlaşmaya dönüşür ki o vakit canlar acır, yürekler acır… Böyle olunca da bizler ata mirası bağlarımızın güzellikleriyle birlikte yok oluşuna seyirci kalmaktan öte yol alamıyoruz. Yüreğimiz acılar içinde kıvranırken hep suçlu arıyoruz. Ama o suçluların aramızda yaşadıklarının düşünemiyoruz. Kim bunlar? Biz, siz, onlar… Birileri tabiî ki. O birileri ki tutunduğumuz dalları kesen bizler değil miyiz?
Tokat bağları yok oluyor!. Yok olurken de çevrede ekolojik denge yok oluyor. Baharı görmeden gelen yaz mevsimi çöl sıcaklarını taşıyor. Sonbaharı yaşamadan ayaz kapımıza dayanıyor. Leylekler bile şaşkın ve kararsız, göç zamanına uyum sağlayamıyor ve ölüyorlar. Yağmurlarımızı davet eden ev sahibinin yok oluşu yağmurlarımıza da ambargo koydu tabii ki. Dört bir yanı bağ ve bahçe olan Tokat’ın birkaç yıl önceye kadar ayakta kalmaya çalışan son bağ evlerinin de yok oluşunu görmek yüreğimi sızlattı. Sahip çıkamayan son nesle söylendim durdum.
O bağ evleri ki; içinde nice umutların yeşerdiği, öbek öbek sevgilerin paylaşıldığı, acıların ortak yaşandığı, ahşap, kerpiç evler. Beyaz badanalarıyla, tahta merdivenleri, cumbalı çatıları, tahta kepenkleriyle kucak açardı insanlarına. Hele yaz gecelerinin ay ışığı ile efsunlaşan cırgıt sesleri. Ayrı bir dünyaya taşırdı seni. Gemici fenerleri ve gaz lambalarının ışığındaki eğlence ve sohbetlere tanık olan tahta köşkler. Tokat bağlarının vazgeçilmeyen özellikleri ve güzellikleriydi bütün bunlar. Öte yandan elma, ayva, armut, tarhana kokan odalarıyla, tahta kepenklerin yarı kapattığı pencereleriyle yaşayanların gönül sarayı olmuştur yıllarca. Bu bağ evlerini artık tanıtmaya, anlatmaya gerek de yok. Ne yazık ki onlar anılarımızda, yüreklerimizde yaşanmış hasretlik hikâyeleri olarak özlemle yâd edilecektir bundan böyle.
Bu güzellikleri bildiğim, yaşadığım için yok edilen Tokat Bağları ve bağ evleri gözümü rahatsız ederken, gönlümü de incitip rahatsız ediyor. Çünkü gözü rahatsız eden her şey gönlümüzü de rahatsız etmektedir.
Moloz yığınına dönmüş bağ evleri. Acı veren bir görünüm. Asırlardır süregelen, temeli sevgi ve özveri üzerine kurulmuş komşuluk, dostluk, arkadaşlık ilişkilerinin yardımlaşma, dayanışma ve saygı duygularının tükenişiydi bu görüntüler.
Bir Pazar günü yürüyüş sırasında moloz yığınlarına dönüşmüş bir bağ evinin tozlu yollarından geçip ana yola çıkmak istedim. Gördüğüm manzara içimi acıttı. Bildiğim en güzel bağlardan biriydi bir zamanlar. Kerpiç ve kalas artıklarından, yeşili kirlenmiş tümseklerden atlıyordum ki ışığa ulaşmak için yol arayan iki dal sarmaşıkla, orayı terk etmekte olan bir çift kaplumbağa takıldı gözlerime. Biri ışık arıyor, diğerleri ise terk ediyordular orayı. Haklıydılar da. Bülbüllerin ötmediği, ibibiklerin, bıldırcınların konacak, leyleklerin yuva yapak tek bir dal, tek bir baca bulamadıkları bu bağlarda işleri de yoktu zaten.
Gözüm, bu bağların hiç kapanmayan tahta kapılarını ve üzerlerinde sallanan zerzelerini aradı. Yıllara meydan okuyan yaşlı möhre duvarlarını, dalları ve sürgünleriyle süsleyen çiçekli mor salkımları aradı. Kerpiç duvarlar üzerinde gelişigüzel açan nergisleri, aslanağzı çiçeklerini aradı. Tokat bağlarının kendine özgü kokusuyla şebboylar, kadife çiçekleri hiç birinden eser yoktu.
Boğazım kurumuştu. Elimde taşıdığım suyumdan yudumlarken ağlamaklıydım. Derinden bir iç geçirdim. Çocukluğumu, ayak izlerimi aradım. Güneş kızdırmaya başlamıştı. Yürümeye devam ettim. Tepemin yandığını hissettim. Hiç gölgelik yoktu ki sığınayım.
Bağ yollarının vefakâr kadim dostları, gölgelikleri akasya ağaçlarını, kendine özgü çiçeklerini ve kokularını aradım. Meyvelerini yiyerek çekirdeklerini “püf”leyip fırlattığımız heybetli lülüt ağaçları da yok olmuşlardı.
Havuz başlarının herkese göz kırpan hovarda çiçekleri hokka güller. Bağların vazgeçilmezleri, bülbüllerin sevdalıları, güzellerin adaşı hokka güller. Neredeydiler?…
Bağ evlerine uzanan cılga yolların tek hâkimi, sevgili halamın ve annemin özenle topladıkları kokusu çok farklı reçellik, şurupluk dikenli has güller!… Ne bir dal, ne bir kök kalmış. Dikenlerinin elime batarak canımı acıttığı o günlere dönmeyi hiç bu kadar çok istememiştim.
Komşu bağlarla arada sınır oluşturan pembe, beyaz renkleriyle sağlık deposu hatmiler. Hiçbir ortamı yadırgamayan, insanlarla barışık gülhatmi de dediğimiz bu güzelliklere de rastlayamadım.
Maşala sularken oluşan küçük su harklarının kenarlarındaki su nanelerinin kokularını aradım. Ne bir iz, ne bir kök…
İhtiyar bağ duvarlarının böğrüne yaslanarak onları koruma altında tutan sarı kanaryalar, kartopu çiçekleri… Bu bağların olmazsa olmazları leylaklar!… Yıpranmış yorgun görüntüleriyle fırtına sonrası sessizliğe, terk edilmişliğe, sahipsizliğe boyun eğmiş, yok oluşun ezikliğini ve ısdırabını yaşıyorlardı belli ki.
Tokat Bağlarının asil ve tescilli çiçeklerinden beyaz zambaklar. Ne güzel yakışıyordu havuz boylarına. Onlar da tükenmişlerdi.
Yaz gecelerinin ay ışığı ile birlikte etrafa yayılan ıhlamur ağacı çiçeklerinin baygın kokusunu aradım derin nefes çekerek… Küçük su birikintilerinden yükselen kurbağa vırraklarını ve tembel tembel gece gündüz öten cırgıtların seslerini duymak istedim.
Yoktu!… Yok olmuşlardı hepsi de…
Ancak molozların üzerinde yem arayan kargaların “gak”larını kulaklarımda hissediyordum.
Estetik güzelliğinin adı ile çok güzel örtüşen hanımeli çiçekleri. Onlar da renklerini yitirmişler, tozlu yolların kenarlarında yağmur bekliyorlar aklanıp paklanmak için. Arılar, kelebekler konamıyorlar o nadide çiçeklere. Çamur çökmüş tümüne.
Biraz ilerde bir başka katliam yaşanmıştı. Bir biri üstüne devrilmiş kesik ağaçlar. Hepsi meyveli, hepsi henüz canlılar. Belli ki yeni kesilmişler. Yüreğimin sızladığını, ayaklarımın beni çekemediğini hissettim. Bir taşın üzerine oturdum. İnsanlara, insanlığa isyan ederek kendimi de, hayatın acımasızlığını da sorgulayarak serzenişte bulundum. Yıllar önce yaşanan deprem, ölen insanlar, onlarca can ve cananın yok oluşu canlandı gözlerimin önünde. Bu görüntülerin de o görüntülerden farkı yoktu.
Off’layarak kalktım yerimden Geksi Deresi boyunda yürümeye başladım. Derede çok az bir su akıyor görünüyordu. Çağıl çağıl akan derede su yoktu. Hayıflandım. Bir yandan da pozitif düşünme mücadelesi veriyordum. Tokat kentleşiyor, büyüyor, gelişiyordu. Gelişiyordu lâkin birçok güzellikleri de yok ediliyordu. Her güzellik bir bedelle yaşanırdı tabii ki. Ama o bedel gelecek nesillere çok ağır yaptırımlarla dönecekti. Bu son, görünen köye kılavuz istenmemesi kadar net bir sondu.
Tokat’ımızda güllerimiz, çiçeklerimiz yine açıyor. Çeşit çeşit açılıyorlar ama şairin dediği gibi “Bu dağlar o dağlar değil/ Rüzgârında kekik kokusu yok!…” dizelerini yüreğimin derinlerinde hissediyorum. Ve ben de diyorum ki “Bu bağlar benim bağlarım değil/ Rüyalarında leylak kokusu, ıhlamur kokusu yok!..” Şu bir gerçek ki;
Tokat’ta sosyal yaşam değişirken ekolojik denge de değişime uğradı. Böyle olunca da hiçbir şey artık eskisi gibi olamayacaktır. Yol boyu aynı görüntüler, aynı resimler vücut kimyamı bozdu. Başım şiddetle ağrıyordu.
Bağ evlerinin yerinde otoparkları, dutların, kirazların, göğsulu armutlarının, karadutların, çavuş üzümü deveklerinin yerinde iş makineleri görmek ve böğürtülerini duymak ruhumda fırtınalar yarattı.
Ahh!… Tokat Bağları!… Can çekişen güzel bağlar. Anılarla, hatıralarla boğuşarak yürüyordum ki eski bir su kuyusu “ ben de buradayım” dercesine karşıma çıktı. Yıpranmış, kanadı yok olmuş çıkrığı, kırılmış taşları, bozuk çatısı, onca talana rağmen ayakta kalabilmişti. Belki de talana meydan okuyuştu bu.
Çocukluğumuzda hepimize korku salan su kuyusu… Kuyular!.. Yanına asla yaklaşamadığımız ama buz gibi sularıyla büyüdüğümüz su kuyusu… Harap olmuş tavanına serçe kuşları yuva yapmışlar. Suyu da çekilmiş, kör kuyu olmuş artık.
Çevrede tek bir su kaynağı kalmamış. Bağ havuzlarını geceler boyu tatlı şırıltıları ile dolduran aksular, pöhrenklerden taşarcasına bahçelere akan karasular… Hepsi yerin derinliklerine dönmüşler sitem edercesine.
Tahta yalaklarından gözün gözün taştığı pınarın suları da tükenmiş bitmiş belli ki.
Eee!… Sen!… İnsanoğlu. Bu yeşilliği acımasızca katledersen, asırlardır gürül gürül akan Geksi Deresi, şehre serinlik veren Behzat Deresi, hatta Anadolu’nun gerdanlığı Yeşilırmak da sizlere, bizlere bir bedel ödetecektir mutlaka.
Düşlerim, düşüncelerim, geçmişim birbirine karışmıştı. Yürüdüm. Yürüdüm. Yürüdüm. Yürürken de geçmişe özlem, geleceğe sitem dolu yüreğimin sesini dinledim…
“Tokat bağ evlerimiz, bağ bozumu kültürümüz, türkülerimiz hepimizin ortak sevdası, kültür mozaiğimizdir. Onlara sahip çıkmak, yaşanmış tüm güzellikleri anılarda, hatıralarda yaşatmak asli görevimiz olmalıdır.” diyerek kendimi rahatlattım.
Eve döndüm ve notlarıma aynen yazdım:
Tokat!… Gülen Şehir!… Güzel Şehir!…
Mevsimler gelip geçse de, nesiller değişse de elbette ki o güllerin hep açacak, açılacak!…
Ama gönlüm… Ahh!… Bu gönlüm ki geçmişe özlemle hep mahzun kalacak!…
Gönül, açma her efkârı;
Aşk oduna bu köz yeter!..
Son menzilde duy ikrârı;
Kor yüreğe bu haz yeter!..
Dön, ibret al, dünya fâni;
Halîl nerde, Nemrût hani?..
Tefekkür et, nefsi tanı;
Yedi nefse bu iz yeter!..
Yol aç bu Hak aşığına;
Baş koy himmet eşiğine!..
Sal ma’rifet ışığına;
Hak katına bu yüz yeter!..
Devrân döner, sebep benim;
Dost çağırır her düzenim!..
Bir ‘emanet’ yüklü tenim;
Görmek için bu göz yeter!..
Aşk derdiyle hoştur başım;
Ömür işler bu gözyaşım!..
Gör, baharı saklar kışım;
Ehl-i hâle bu söz yeter!..
Eğ başını koy mihrâba;
Can seyrini sor kitaba!..
Selâm olsun dost, ahbaba;
Vuslat için bu öz yeter!..
Azerbaycanın Kültür ve Edebiyat Portalının Türkiye temssilcisi
Gönlümün köşesinde
Renkli bir dünya çizdim,
O dünyanın içinde
Sanki hayaldim, gizdim.
Sevenlerin gözünde
Gökkuşağından izdim.
Acılarıma
Yorgan yaptım gülüşlerimi,
Yaş odunda iz bırakmamışım,
Geçmişi geleceğe katarak
Yaşadığım tatsızlıklara
Tuz yapmışım
Umutlarımı…
Mezarlık bekçisiyim,
İçimde doğmadan ölen hayallerim var.
Boşluğa tutunmuşum,
Salıncak kurmuşum üstelik
Sallanıp duruyorum
Güzel günlere kavuşma dileğiyle…
Sesim tuğlaların arasına hapsolmuş,
Dilim sıkışmış demir kapının mandalına
Başımı her kaldırmamda
Bir balyoz iniyor kafama…
Çizdiğim pembe dünyamı
Kapkaraya boyuyor bir el…
Renklerim diye inliyorum.
Heyhat!
Bu şehir eninde sonunda yanacak
Gök kuşağımı elimden alırsanız!
HARİKA UFUK
Azerbaycanın Kültür ve Edebiyat Portalının Türkiye temssilcisi
Deprem yaşamışım,
Umutlarım hedef tahtası,
Kurşun yarası düşlerim!
Ölüm Demokles’ in kılıcı,
Tepemde gel-gitler,
Duygularım harman yeri,
Göçebe miymiş yüreğimdeki aşk?
İçimdeki boşlukta
Şafağı örüyor örümcek
Katran karası kaderime inat,
Gökkuşağı oluşturmuş rengârenk!
HARİKA UFUK
ADANA
Bir yıl daha eskidik
Bir parça daha koptu yaşamımızdan
Geride bir dolu anılarla
Hüzünler sarkıtarak
Belki biraz da sevinçler mi desem
Ama o kadar azlar ki
Çocuklar gibi ürkek bakışlar
Bir yıl daha kocadık
Bir nehir gibi kollarını salmış şu yüzümüzdeki çizgiler
Aynalara bakmaktan korkar olduk artık
Beyazlar, beyazlar
Kar taneleri gibi
Dökülmüş yüreğimin yaprakları
Sararmış umutlar
Bir yıl daha
Sonra
Defter yaprakları gibi çevrilecek günler yine
Çizilecek üzerleri de tek tek
Bilinmeyen bir yolcu gibiyiz şu göğün altında işte
Ve kendi elimize tutuşarak
Yalnızlığı paylaşarak içimizde
Nerede duracağımızı bilmeden
Bir yıl daha…
Unutmadık, unutamayız
Çanakkale
Uğrunda akıttığımız
Kanımızdı, vatanımız
Kim bilir
Ne kıskanmıştır
Çin Seddi, kurşunlara karşı koyan
0 korkusuz göğüsleri
Ayaklar çıplak olsa da
Üstler yırtık
Şu akıl almaz sevdasıyla
Koca bir tarih olmuştur yine Mehmetçik
Unutulur mu hiç
Özgürlük gülümsemişse yeniden
Toprak okşamışsa tenleri sevinçle
Çanakkale bir büyük gururdur
Bugün
Her yürek Seyit Ali sanki
Her yürek Nusret Mayın Gemisi
Ve Çanakkale içinde yatarken, nice canlar
Çanakkale ki
Bakar durur şimdilerde aynı yere
Güneş ışıldarken boğazın sularında
Gözleri takılır maviye, derinleşir düşünce.
Şairə-jurnalist-publisist
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü,
“Qızıl qələm” media mükafatı laureatı,
Həsrət küləyitək aradan əsən,
Dedilər qayçısan vətəni kəsən,
Bu qara yalana necə dözəsən?
Sənsiz nəyə lazım baharım, yazım
Yurdun yaraşığı ,ey Xan Arazım.
Qaldın qovğasında illərin, ayın,
Seyrindən doymayır o tay, bu tayın,
Tezliklə başlanar büsatın, toyun,
Budur ürəkdəki ən böyük arzum
Yurdun yaraşığı, ey Xan Arazım.
Lal axan suların dərindir, dərin,
Əbədi yox olsun qəmin, kədərin,
Gümüş kəmərindir, xan Xudafərin,
Şəninə söz deyir sədəfli sazım,
Yurdun yaraşığı ,ey Xan Arazım.
Qüssə də, kədər də eldən qaçacaq,
Sərhəd dirəkləri çiçək açacaq,
Daha çox bəndlərin işıq saçacaq,
Dövranla səsləşən şirin avazım,
Yurdun yaraşığı ,ey Xan Arazım.
05.01.2016.
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin və Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü, “MƏŞƏL” ədəbi-bədii, elmi-publisistik jurnalın məsul katibi , Şair Etibar Vəliyev – Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin “Azərbaycan” jurnalında poeziya söbəsinin müdiri, uşaq ədəbiyyatı seksiyasının rəhbəri, Azərbaycan Respublikası Milli Radio və Televiziya Şurasının ekspert şurasının üzvü Şair Qəşəm Nəcəfzadəyə şeir həsr etdi.
(Şair dostum Qəşəm Nəcəfzadəyə)
Oğul fəryadıdır “Ay vətən” şeiri.
Vətən vuqarımdı, yazım, yazmayım?!
Doğmadır vətənin hər qarış yeri.
Dövlətim, varımdı, yazım, yazmayım?!
Zəngilan, Qubadlı, Şuşa, Laçınım.
Cəbrayıl, Xocalı, canımdı, canım.
Ağdam, Kəlbəcər də qaynayan qanım.
Dərdim, qubarımdı, yazım, yazmayım?!
Bu həsrət, bu hicran olmayaydı kaş.
Həsrətli gözlərdə qurumur ki yaş.
Səninlə Şuşaya gedərik qardaş.
Arzum, muradımdı. yazım, yazmayım?!
Ev nədi, daxmanı yozanlar da var.
Ayağın altını qazanlar da var.
Bir quru sağola yazanlar da var.
Xəcalət, arlmdl, yazım, yazmayım?!
Sönməyən bir ocaq, can Azərbaycan.
Torpağın alacaq, can Azərbaycan.
Tam, butöv olacaq, can Azərbaycan.
Arzum, diləyimdi, yazım, yazmayım?!
Lalənin bağrına elə qan çıxıb,
Görsən,deyərsən ki,burda can çıxıb.
Məni xatırlamaq yadından çıxıb,
Sevdası başqadır bu ayrılığın.
Sazın sinəsinə hər eşq sim çəkib,
Məni bu görüşə öz nəfsim çəkib.
Bunu kim yaradıb,belə kim çəkib,-
Son nəğmə rəsmidir Qu ayrılığın?!
Hələ barışmaz ki bu eşq,bu dinlə,
Sevib adam oldun ibadətinlə.
Hər gün həsrətimi üst-üstə çinlə,-
Tökdüyüm qanını yu ayrılığın!
Cəmilə oğlunu Lamiyəni evə çağırdığı üçün danlayırdı.
– Bəs, sən boşanmaq istəyirdin? Nə tez dəyişdin fikrini?
Səfər – Pis-yaxşı ailəmdi. İstəmirəm dağılsın.
– Dünənəcən belə danışmırdın, az qala yalvarırdın ki, boşanasan.
Səfər səsini bir az yüksəltdi.
– Dünənəcən Fidanın ailəli olduğunu bilmirdim çünki. Unutma, Lamiyə içkili vəziyyətimdən istifadə edənəcən onun başına məni sən salmışdın. Lamiyəylə ailə qurmağımın günahkarı da sənsən
– Yenə günahkar mən oldum. Neynək. Gedin yaşayın. Amma o gəlini birdə evimdə görməyim. Get, sənə xəyanət edən qadınla yaşa.
– Ufff… Sənə qalsa, Fidan da xəyanət etmişdi.
Cəmilə özünü itirdi, Fidana tələ qurduğunu bir anliq unutdu. Cavab verməyə tələsdi.
– Fidan sənə xəyanət etməmişdi.
Səfər şübhəylə anasına baxdı.
– Nə bilirsən? Şəkili sən göstərmişdin.
Cəmilə cavab verə bilməyib susdu. Səfər anasının əvəzinə cavab verdi
– Fidanı tələyə saldığını boynuna alırsan.
– Mən heç kimə tələ qurmamışam. Neçə ildir atan da, sən də mənə şübhəylə baxırsız. Bəzən ikinizdən də yoruluram.
Səfər şübhəli baxışlarla anasına baxa-baxa otaqdan çıxdı. Pilləkənləri düşüb qonaq otağına keçdi. Otaqda bacısı Aybənizdən başqa heç kimi görmədi.
Səfər – Lamiyə hardadı?
Aybəniz – Eve getdi.
– Məni niyə gözləmədi?
Səfər cibindən telefonunu çıxardıb Lamiyəyə zəng etdi. Lamiyə taksidən şəhərə baxırdı. Gözləri dolmuşdu. Telefonun zəngini eşidib çantasından götürdü
Səfərin adını görüb telefona cavab verdi.
– Allo
– Məni niyə gözləmədin?
– Aybəniz məni evdən qovdu.
– Necə? Yaxşı. Mən özüm gələcəm
Səfər telefonu cibinə qoydu, astaca Aybənizə yaxınlaşdı.
– Sənin Lamiyəylə problemin nədir?
– Mən ona heç nə deməmişəm.
– Evdən qovmusan.
– Həmişəki Lamiyədir. Artistlik elədi yenə.
– Sən yaxşısı budur öz problemlərinlə başını qat, qızınla məşğul ol. Sənin seçimin mənimkindən uğurlu deyil.
Səfər otağına getmək üçün ikinci mərtəbəyə çıxdı. Deyilənlər Aybənizin qəlbinə dəysə də, fikir vermədi. Telefonunda Elçinlə birgə çəkdirdiyi şəkillərə baxdı. (daha&helliip;)
Edebiyyat-Az.Com xəbər verir ki, Sumqayıtın bir qrup jurnalisti sağlamlıq imkanı məhdud olan və yaradıcılığı ilə hər kəsi heyran qoyan I qrup əlil, gənc yazar Samir İmanovu Yeni il bayramı münasibəti ilə ziyarət edib. Jurnalistlərin bu humanist, humanitar aksiyasına ”Bismak” şirkəti də qoşulub.
Samir İmanovla həmsöhbət olan jurnalistlər səbəbkara kitablar hədiyyə ediblər.
Samir İmanov öz növbəsində müəllifi olduğu kitablarından jurnalist dostlarına təqdim edib. Gənc yazar bayram günlərində onu yaddan çıxarmayan hər kəsə təşəkkürünü bildirib.
Qeyd edək ki, Samir İmanov 1981-ci il avqustun 27-də Sumqayıt şəhərində anadan olub. Anadangələ olaraq iflicin “paraplegiya” növündən əziyyət çəkir və 1-ci qrup əlildir. Təhsilini “Sumqayıt şəhər evdətəhsil məktəbi”-də alıb. Azərbaycan, rus, türk və ispan dillərini bilir. 2013-cü ildə əlil insanlardan bəhs edən “Hədəfdəki insan” adlı ilk kitabı işıq üzü görüb. Bir il sonra isə “Mənim hədəfim” kitabı çapdan çıxıb.Məqalələri Türkiyədə çap olunub. Gənc yazar bir sıra ictimai təşkilatlarla da əməkdaşlıq edir. Hazırda “Əlil Sahibkarlar Təşkilatı” İctimai Birliyinin baş məsləhətçisi vəzifəsində çalışır.Ailəlidir 1 övladı var.
Möminlər Allaha və Onun yaratdığı qədərə iman gətirdiyinə görə daima sevinclidirlər. Bu hal onların gündəlik həyatına da yansıyır və möminlərin xarakterinin əsas mənbəyini təşkil edir. Allaha iman gətirməyin, hər an imanın dəlillərini görməyin, yaxşı işlər görməyin, batil fəlsəfələrə qarşı fikri mübarizə aparmağın və Cəhənnəmdən qorxub Cənnəti qazanmaq cəhdinin həyəcanı ilə yaşayırlar. Quran əxlaqının yayılmasını arzulayır və bilirlər ki, Quran əxlaqı sakit, monoton əxlaq modeli ilə hakim olmaz. Bu səbəbdən, zəif və passiv olduğunun fərqinə varan mömin dərhal özünə bu sualları verməlidir:
Əgər dünyadakı bütün müsəlmanlar bu şəkildə öz dərdlərinə başı qarışıb ləng olub özünə qapansalar, Quran əxlaqı insanlara necə təbliğ edilər? İnkar edənlərin müsəlmanlara və din əxlaqının yayılmasına qarşı qurduğu tələlər necə pozular?
İnsanlara yaxşı işləri əmr edib pis işlərdən çəkindirmək vəzifəsini kim boynuna götürər? Müsəlmanları kim şövqləndirər? Müsəlmanları daha gözəl əxlaqlı olmağa kim təşviq edər?
Allahdan layiqincə qorxub çəkinən mömin Allahın Quran hökmləri ilə boynuna qoyduğu məsuliyyətləri öhdəsinə götürər və şövqlə mübarizə aparar. Uca Allahın Quranda: “…Möminləri də təşviq et!..” (Nisa surəsi, 84) ayəsi ilə əmr etdiyi kimi, ətrafındakı möminləri də şövqləndirər.
Din əxlaqı ilə yaşamayan insanlar gördükləri işdən mənfəətləri olmadıqca şövqlə hərəkət etməzlər. Əsla həyatlarına məna verən idealları olmaz. Bu hal işlərinə də yansıyır və gördükləri işin nəticəsi bərəkətsiz olur. Halbuki möminlərin imanlarından qaynaqlanan enerji və şövqləri heç tükənmir. Hər gün Allahın rizasını daha çox qazanmaq üçün səmimi cəhd göstərirlər. Qısa dünya həyatında Allahın rizasını qazanmaq üçün nə qədər çox saleh əməl etsələr, axirətdəki mükafatlarının o qədər böyük olacağını bilirlər. Bu müjdə Quranda belə bildirilir:
Və öndə olanlar. Onlar öndədirlər! Onlar yaxınlaşdırılmış kimsələrdir. Onlar Nəim cənnətlərində olacaqlar. Çoxu əvvəlkilərdən, bir azı da axırıncılardandır. Bəzənmiş taxtlar üstündə qərar tutacaq. Onlara söykənib bir-biri ilə qarşı-qarşıya əyləşəcəklər. (Vaqiə surəsi, 10-16)
Gülnarə YADİGAROVA
İmansızlıq insanı dərin mənəvi boşluğa, sıxıntıya, narahatlığa sürükləyir və həyatın əsl məqsədindən uzaqlaşmasına səbəb olur. Belə insanlar hadisələrə çox səthi yanaşırlar. Dar düşüncə tərzinə malik olan bu insanlar hər şeyi dayaz düşüncələri çərçivəsində dəyərləndirirlər.
İman gətirməyən insan üçün hər şeyin mərkəzi özüdür. Dünyada böyük müharibə baş verdikdə belə, onu maraqlandırmır, çünki onun üçün əsas özünün bu müharibədən zərər çəkib-çəkməməsidir.
İnsanın belə vəziyyətdə özü və yaxınları üçün tədbir görməsi, əlbəttə, normaldır. Ancaq insanın cavabdehlik şüuru sadəcə yaxın ətrafı ilə məhdudlaşmamalıdır. Çünki bu cür insan ancaq şəxsi rahatlığını düşünür. Çətinliklərlə qarşılaşan, həyat uğrunda mübarizə aparan insanların vəziyyətini yaxşılaşdırmaq onu maraqlandırmır.
Bu insan hər hansı ölkədə təhlükəsiz yaşayarkən bir anda müharibə mühitinə düşən qadınlar, uşaqlar, qocaların yaşadığı çətin şəraiti düşünmür. İnsanların bu vəziyyətə düşməsinə səbəb olan əsl səbəbləri araşdıraraq bu çatışmazlıqları aradan qaldırmaq üçün cəhd etməyən insan var gücü ilə özünü xilas etməyə çalışar.
Allah qorxusu olmadıqda isə dünyadakı qarışıqlıqları görüb səmimi şəkildə Quran əxlaqının hakim olmasına cəhd etməyin yerinə, ancaq özünü və yaxın ətrafını xilas etmək istəyər. Öz ehtiyaclarını təmin etmək, çətinlik çəkməmək onun üçün kifayətdir. Başqalarının nə vəziyyətdə olması, qorxu içində və aclıq təhlükəsi ilə yaşaması onun üçün əhəmiyyət daşımır.
Halbuki yüksək əxlaqa malik şüurlu insan yuxarıda çəkdiyimiz misaldakı kimi mühitdə olmasa da, dünyadakı qlobal hadisələrə baxaraq bəşəriyyətin din əxlaqına ehtiyacı olduğunu dərhal anlayar. Özündən başqasına laqeyd yanaşan və eqoist insanlardan ibarət cəmiyyətin insanları dinsizliyə sürükləyəcəyini dərk edər. Allahın razı olduğu gözəl əxlaqın yaşanmamasının cəmiyyətə vurduğu dərin yaraları görər və anlayar ki, bu yaraları sağaltmağın yeganə yolu din əxlaqını cəmiyyətdə hakim etməkdir. Sonra əlindən gəldiyi qədər çalışar, bu üstün əxlaqla yaşamağı və insanların da yaşamasına vəsilə olmağı qarşısına məqsəd qoyar. Allah gözəl əxlaqlı möminləri Quranda belə müjdələyir:
Onlar özlərinə edilmiş xəbərdarlığı unutduqları zaman Biz pis əməlləri qadağan edən kimsələri xilas etdik… (Əraf surəsi, 165)
Tövbə edən, ibadət edən, həmd edən, oruc tutan, rüku və səcdə edən, yaxşı işlər görməyi buyurub pis əməlləri qadağan edən və Allahın hüdudlarını qoruyan o möminləri müjdələ. (Tövbə surəsi, 112)
İman gətirməmiş və ya imanı zəif olan insanlar çox vaxt hadisələrin xeyirli tərəflərini görmədiklərinə görə hər şey üçün kədərlənir, sıxıntıya düşəcəklərini zənn edir və haqsızlığa məruz qaldıqlarına inanırlar. Hətta belə insanlara yaxşı söz dedikdə belə, birdən emosionallaşır, ağlamsınırlar. Bütün bunların ən əsas səbəbi dinin məğzini qavramamaqlarıdır. Çünki Quranı bütün həyatına tətbiq edən insan mənfi düşüncələrin təsirinə düşməz və Allahın rəhmətindən ümidini üzməz. Bu, Allahın Quranda bildirdiyi mühüm mövzudur:
… Allah`ın mərhəmətindən ümidinizi kəsməyin. Allahın mərhəmətindən yalnız kafirlər ümidini üzər! (Yusif surəsi, 87)
Ümidsizlik və bədbinlik imansız və zəif insanların maddi-mənəvi gücünü əlindən alan, onların əhvalını pozan, şövqsüzlüyə, kədərə səbəb olan xüsusiyyətdir. Bu insanlar mənfi düşündükləri kimi, möminlərin hər hadisəyə xeyir və hikmət gözü ilə baxmasına da təəccüblənirlər. Fəlakət kimi gördükləri hadisələrin tamamilə Allahın nəzarətində olduğunu qavramırlar. Bu anlayışsızlıq danışıqlarına da yansıyır. Yanlış düşüncə ilə ətraflarındakı özləri kimi insanlara da sıxıntı verir, onların da ümidini qırırlar. Əsla İslam əxlaqının bəşəriyyətə gətirdiyi sülh, əmin-amanlıq və xoşbəxtlikdən bəhs etmirlər. Müsəlmanların faydalı fəaliyyətindən, İslam əxlaqı ilə yaşamağın asanlığından, Allahın möminlər üzərindəki rəhmətindən danışmırlar. Onlara daima mənfi əhval-ruhiyyə hakimdir.
Möminlər isə əsla belə davranmırlar. Çünki bilirlər ki, insan çətinliklə qarşılaşırsa, həmin çətinliyi Allah yaradır və hər şeydə olduğu kimi, çətinliklərin də insan üçün xeyirli cəhətləri var. Allahın köməyi ilə elə bir çətinlik yoxdur ki, insan onun öhdəsindən gəlməsin. Bunu bilən müsəlmanlar həmişə ümidvar olurlar. Ona görə, əsla mənfi düşüncəyə yer vermirlər. Başlarına gələn hər hadisəyə xeyir gözü ilə baxır, əsla “görəsən sonu necə olacaq?” “birdən belə olsa…” kimi düşünmürlər.
Bu insanlar hər hansı mövzuda “bilmirəm, məlumatım yoxdur, xəbərim yoxdur” demək istəmirlər. Əksinə, bilmədiyi mövzu, tanımadığı insan, qarşılaşmadığı hadisə haqqında təxmini şərh verirlər. Quran əxlaqı ilə düşünmədiklərinə görə, bilməsələr də, bilirmiş kimi davranırlar. Səbəbi isə həmin insanların gözündə imicini zədələməkdən çəkinir və bilmədiyini demək nəfsinə ağır gəlir. Allah bir ayədə: “Bax, siz o kəslərsiniz ki, bildiyiniz şeylər barəsində də höcətləşirsiniz. Bəs nə üçün bilmədiyiniz şeylər barəsində höcətləşirsiniz? Allah bilir, siz bilmirsiniz!” (Ali-İmran surəsi, 66) -bildirərək insana məlumatı olmayan mövzuda mübahisə etməməyi, bilmədiyi şeyin ardınca getməməyi əmr edir.
Bir insan nə qədər çox bilsə də, bilmədiyi şeylər də vardır. Hər şeyi ancaq sonsuz ağıl və elm sahibi uca Allah bilir. İnsanın bir çox sahədə məlumatı olsa belə, Allah’ın “…Hər bilik sahibindən də üstün bir bilən vardır” (Yusif surəsi, 76) ayəsini unutmamalıdır. Allah bu ayə ilə insanlara nə qədər bilikli olsalar da, təvazökar olmağı buyurmuşdur.
Allahdan səmimi qorxan insan doğruluğuna şübhə etdiyi sözü deməkdən çəkinər. Belə bir halla qarşılaşdıqda xəbəri olmadığını deməyə utanmaz. Ək təqdirdə, Allahın “Bilmədiyin bir şeyin ardınca getmə. Çünki qulaq, göz və ürək, bunların hamısı sorğu-sual olunacaqdır” (İsra surəsi, 36) ayəsində bildirdiyi kimi, boynuna məsuliyyət götürür.
Belə adamlar başqasının diqqətini cəlb etmək, onları güldürmək kimi bayağı məqsədlər üçün hadisələri şişirdirlər. Hətta buna görə inadla mübahisə edir, yalan belə danışırlar. Özlərini göstərmək üçün yalana o qədər də əhəmiyyət vermirlər. Hətta şişirdilmiş söhbətləri yalan hesab etmir, bunu əyləncə kimi göstərməyə çalışarlar. Halbuki Quranda “…yalan sözlərdən də çəkinin” (Həcc surəsi, 30) buyurulur. Bu səbəbdən, böyük-kiçik, zərərli-zərərsiz deyə düşünmədən yalandan çəkinmək lazımdır.
Gülnarə YADİGAROVA
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü,
Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin Sumqayıt şəhər təşkilatının sədri,
”Möhtəşəm Azərbaycan” müstəqil ictimai-siyasi, ədəbi-bədii qəzetinin təsisçisi və baş redaktoru,
”Qızıl qələm”, “Həsən bəy Zərdabi”, “Qafqaz-Media” mükafatları laureatı,
Əməkdar jurnalist
Dərdi dərd edəndə dərdə çevrilir,
Ürəkdə boy atır, sərdə çevrilir,
Dərd var, öndə durur – mərdə çevrilir,
Dərd var namərd kimi arxadan gəlir.
Haçandı bu çax-çax baş aparmayır,
Zirvənin gözünü yaş aparmayır,
Sel gəlib gərədən daş aparmayır,
Daşlar kövrək vurur, çarxa qan gəlir.
Qanqallar calanır yolumun üstə,
Tonqallar qalanır yolumun üstə,
Ümidim can verir qolumun üstə,
Mən candan oluram, xalxa can gəlir.
Tufandı, şimşəkdi, qasırğalı el,
Firon qulağında bir sırğalı el,
Buğdanın ətrinə yadığardı el,
Bəs bu nə tamdı ki, arpadan gəlir.
Vaxtdı, qara ruhu odandan ayır,
Bəxtdə uduzanı, udandan ayır.
Buyur bu şəfəqi o dandan ayır,
Suya şəfəq düşür, arxa dan gəlir.
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü,
Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin Sumqayıt şəhər təşkilatının sədri,
”Möhtəşəm Azərbaycan” müstəqil ictimai-siyasi, ədəbi-bədii qəzetinin təsisçisi və baş redaktoru,
”Qızıl qələm”, “Həsən bəy Zərdabi”, “Qafqaz-Media” mükafatları laureatı,
Əməkdar jurnalist
Haray yox, bir titrək havaram sənsiz,
Çatmaram arzuma – ha varam – sənsiz.
Fərqi nə, ya yoxam, ya varam sənsiz,
Silinməz bu qəlbin yarası yəqin.
Səhv etsəm el-aləm yamanlar məni,
Tərk etməz qəlbimə damanlar məni.
Alar ağuşuna dumanlar məni,
Bilmərəm dünyanın harası yəqin.
Əyilməz – bu yurdun nər manı varsa,
Tanrının haqq adlı fərmanı varsa.
Bir dərdin minbir də dərmanı varsa,
Tapılar bunun da çarası yəqin.
Boş qalmış ələyin yiyəsi mənəm,
Oxlanmış kürəyin yiyəsi mənəm.
Bu sınıq ürəyin yiyəsi mənəm,
Parası gümandı, parası yəqin.
Doğmadan yan qaçıb yada varalı,
Yurdumun hasarı yaman daralır.
Bir ömür yaşaram – ağlı, qaralı,
Aği müəmmədı, qarası – yəqin!
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü,
“İlham çeşməsi” qəzetinin təsisçisi və baş redaktoru
Didərgindi qarabağlı,
Pərişandı indi halı,
Neçə-neçə dağ qartalı,
Qolsuz, qanadsız qalıbdı.
Yurd-yuvasız qalmışıq biz,
Qaçqın, köçkündü elimiz,
Dünyaya çıraq ölkəmiz,
İşıqsız, odsuz qalıbdı,
Başımızı qatıb nağıl,
Dağıl belə dünya dağıl,
Vətən deyən neçə oğul,
Qılıncsız, atsız qalıbdı,
Məddahlar plov, bal yeyir,
Gecə-gündüz tərif deyir,
,Haqq söyləyən neçə şair.
Təltifsiz, adsız qalıbdı.
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü,
“İlham çeşməsi” qəzetinin təsisçisi və baş redaktoru
Günəş tək nurludu ömrü, həyatı,
Hər anı mənalı layla, bayatıı,
Canıdı, gözüdü doğma övladı,
Müqəddəs varlıqdı, mələkdi, ana.
Sevgisi tükənməz ürəkdə, canda,
Ümidin itirməz ən çətin anda,
Dünyanın tacıdı, qocalanda da,
Hər evə çıraqdı, bəzəkdi, ana.
Təbiət nurlanır üzü güləndə,
Daş da muma dönür onun əlində,
Bir sirr, möcüzə var şirin dilində,
Hamıya, hər kəsə gərəkdi, ana,
Ürəyi günəş tək sönməyən məşəl,
Hamıdan ucadı, hamıdan gözəl,
Ən incə nəğmədi, ən şirin qəzəl,
Gül kimi zətifdi , kövrəkdi ana.
Hər sözü mənalı, hər kəlməsi “can”,
Qızına, oğluna doğma, mehriban,
Ömrünü şam kimi əridər hər an,
Heç zaman solmayan çiçəkdi ana.
Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin Sumqayıt şəhər təşkilatının Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyi və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının “Cənubi Qafqaz Xalqları üzrə xüsusi müxbir”i,
İraq Türkmən Yazarlar Birliyinin, Dərbənd Ədəbiyyatçılar Birliyinin, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü
Tarixləri ötüb yaşın,
Min tarixdir dağın, daşın..
Göylərə ucalıb baışın,
Dağ vüqarım ulu Dərbənd.
Divarların min əsərdir,
Keçmişlərdeən edir təsir.
Səndə dağ küləyi əsir,
Dağ vüqarım ulu Dərbənd.
Dədəm Qorqud yaddaşısan,
Koroglunun savaşısan.
Əsrin bilinməz yaşısan,
Dağ vüqarım ulu Dərbənd.
Göz oxşayan meşələrin,
Şixsalahın suyu sərin.
Anasısan göy xəzərin,
Dağ vüqarım ulu Dərbənd.
Tarixlərdən qoymusan iz,
Bir diyarsan candan əziz.
Sənə kəşik cəkir dəniz,
Dağ vüqarım ulu Dərbənd.
Zeynəbin vuran ürəyi,
Səndə yazılıb taleyi.
Ozan Qorqudun beşiyi,
Dağ vüqarım ulu Dərbənd.
Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin Sumqayıt şəhər təşkilatının Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyi və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının “Cənubi Qafqaz Xalqları üzrə xüsusi müxbir”i,
İraq Türkmən Yazarlar Birliyinin, Dərbənd Ədəbiyyatçılar Birliyinin, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü
Kimlər durub keşiyində?
Sökülüb ev, eşiyin də.
Ilan yatır beşiyində,
Yol gözləyir Qarabağım.
Qəribsəyib cıdır düzü,
Görən yoxdur əyri, düzü.
Xəcalət çəkirəm duüzü,
Yol gözləyir Qarabağım.
Topxanası viran olub,
Isa bulağı qan dolub.
Xarı bülbül saçın yolub,
Yol gözləyir Qarabağım.
Xankəndi göz yaşı tökür,
Xocalım qəddimi bükür.
Aglar qəlbim hönkür hönkür,
Yol gözləyir Qarabağım.
Qız, gəlinim əsarətdə,
Can qalmadı bu millətdə.
Laçınım, Şuşam həsrətdə,
Yol gözləyir Qarabağım.
Zəngilan, Zəngəzur, Ağdam,
Viran oldu elim, obam.
Alınacağ bu intiqam,
Yol gözləyir Qarabağım.
Fizuli, Qubadlı, qandı,
Kəlbəcər od tutub yandı.
Yolunda düşmən dayandı,
Yol gözləyir Qarabağım.
Ağdərə göyə sovruldu,
Ağdaban yandı qovruldu.
Göyçəmə qıfıl vuruldu,
Yol gözləyir Qarabağım.
Daglarım küsgün dayanıb,
Şəlaləm qana boyanıb.
Düşmən çox erkən oyanıb,
Yol gözləyir Qarabağım.
Zeynəbəm, aglayır sözüm,
Həsrətdir yurduma gözüm.
Bu aciya necə dözüm?
Yol gözləyir Qarabağım.
Dəyişən bir sənsən, birdəki zaman
Yer də həmən yerdir göy də həmən göy
Sənin bu dünyayla işin olmasın,
Yetər deyindiyin arxasınca hey.
Bir damla göz yaşın sonda ölən köz,
Dilinlə gor eşmə ürəyimdə sən.
Dünən sevincimə şərik olan, qız,
Bu gün kədərinlə ürəyimdəsən.
Əllərim bulaşır göz yaşlarına,
Alın yazısıdır-göz yaşı deyil,
Qucub dizlərini hönkürmə belə ,
Dizlərin eşqinə baş-daşı deyil.
Qapımı açmışam dağlara sarı,
Dağlardan əsən meh üzümdən öpür.
Neçə kədərimə dağlar hasarım,
Gözüm zirvələrin gözündən öpür.
Qürubun gözündən qərib bir həsrət,
Günəşin üzündən qəm-qüssə yağır.
Bu günüm ömrümə yazılan qismət,
Sabahım RƏBBİMİN əlinə baxır.
Solur buludların qızıl yanağı,
Qaralır səmanın mavi bənizi.
Çəkdikçə ay üzdən bəyaz düvağı,
Əriyir göylərin zülmət dənizi.
Ulduzlar səmada yanan çıraqban,
Gecənin qoynunda Ay ocaq çatır.
Bu gecə sükuta qərq olur hər yan,
Bu gecə hər nə var ürəyə yatır.
An ana calanıb gecədən keçir,
Bir də ayılıram- gecə yarıdır.
Sən demə xəyalım gecədən keçib
Yuxumu qaçıran sözün yarıdır.
Bu gecə sıgınıb tənhalığıma,
Barışa bilmirəm dərdlə,qədərlə.
Bürünüb ümidin bəyazlığına,
Vaxtı öldürürəm xatirələrlə.
Gecəmi vaxt yeyir,özümü sözüm,
Söz-söz boşalıram varağın üstə.
Sözümün əlindən əlimi üzüb,
Yeriyə bilmərəm ayağım üstə.
Qapımı açmışam dağlara sarı,
Dağlardan əsən meh üzümdən öpür.
Neçə kədərimə dağlar hasarım,
Gözüm zirvələrin gözündən öpür.
Azərbaycan Quba
04.05.2001.
Bayırda külək əsir,
Vıyıltısı içimdə.
Sazaq qəlbimi kəsir,
Bürünüb xəyalına.
Birazdan qar yağacaq,
Həyat mətəl qalacaq.
Misralar da donacaq,
Bürünüb xəyalına.
Ağaclar yarpağını,
Saxlaya bilmir daha.
Bir-bir yerə düşürlər,
Bürünüb xəyalına.
Sevgi tablosu çəkir,
Göy üzündə buludlar,
Küləklər rəngi yayır,
Bürünüb xəyalına.
Ürək damarlarımda,
Sən adlı tromb gəzir.
Ölüncə daşıyacam,
Bürünüb xəyalına.
29.12.2015
Günəş olub həyatıma doğanım,
Sənsən ilham pərim, sözümün üstə.
Sevinc verib, qəm-kədəri boğanım,
Demərəm qaşın var gözünün üstə.
Məni məndən alıb, aparan səni,
Çəkib xəyalımı qoparan səni.
Hər gecə yuxuda taparam səni,
Qoymaram yanasan közümün üstə.
Söz vermişəm, and içmişəm düzünə,
Ömür böyü düz baxaram gözünə.
Bir telini dəyişmərəm yüzünə,
Xəyalın baş qoyar dizimin üstə.
Yadlar baxıb bizə, köksün ötürüb,
Bu sevgi günahın Tanrı götürüb.
Nur yağışda sənə pənah gətirib,
Söykərəm üzümü üzünün üstə.
30.12.2015
Nəşəm qəmdən aşağıdır,
Üzümdəki yaş, ağıdır.
Gözlərimdən yaş axıdır,
Yoxdur həyası- dərdimin.
Tükənməyir, yetmir sona,
Vərdiş edib, qəlbə qona.
Gündə girir dondan-dona,
Mindi boyası,-dərdimin.
Hay verən yoxdur səsimə,
Nə zilimə, nə pəsimə.
Necə qıyım özgəsinə,
Özüm geyəsi dərdimi?
Pəl qatır, xoş diləyimə,
Hopub qana, iliyimə.
Neştər olub ürəyimə
Batır tiyəsi dərdimin.
Könül sızlar, hər gün, hər ay,
Bir kimsədən gəlməz haray.
Ürəklərdə qurub saray,
Üzdə dəyəsi*- dərdimin.
Andıra qalmış birdimi?
Dərdim açılmaz sirdimi?
Mən belə dərd istəmirəm,
Gəlib aparsın dərdini,
Həyatda pak yaşamaq, doğrunu-doğru, əyrini-əyri yazmaq və ya söyləmək bütün bəşər əhlinə tanrıdan buyrulan bir hökm və vacib əməllərdən biridir.
Bir də ki, Tanrı insanı yaradanda insanlığa xas olan bütün əlamətləri-yaxşılıqları onda əks etdirdi. Ona şüur, dərin zəka bəxş etməklə onu öz dərgahında mələklərdən də üstün görməyi arzuladı. Quyruqdan savayı bütün insani cizgiləri, bütün təbii boyaları onda tərənnüm etdi. Lakin insanlar sonradan tanrı yolunu azıb, bütün süni boyaları, cizgiləri özündə əks etdirməklə ona ona müxalif çıxmağa başladılar. Tanrı onlara quyruq verməyə-verməyə özlərinə quyruqlar düzəltdilər. Özü kiməsə quyruq olan özünə də bir neçə quyruq yapışdırdı.Və beləliklə ,quyruqların quyruğu artmağa başladı.
Yəqin mövzunun hansı quyruqlardan getdiyi hamıya yavaş-yavaş aydın olur. Aydın olmaya da bilməz. Axı ,dərin zəka sahibləri, ancaq inək quyruğu,çaqqal, tülkü quyruqlarını və bir çox heyvanların quyruqları olduqlarını çox yaxşı bilirlər.
Bu quyruqlardan fərqli olaraq bir quyruq üstündə dayanmaq istəyirəm: Tülkü quyruğu. Nəyə görə tülkü quyruğu? Çünki bu bu tülkünün əsl quyruğudur. Onu danmaq, qaraya ağ, ağa qara deməkdən başqa bir şey deyildir. Onu tülküyə Allah verib. Bir də ki, tülkü quyruğunu buluyanda öz həqiqi quyruğunu bulayır.Özünə süni quyruqlar düzəldib və onu özünə bağlayanlar isə qorxuya düşən kimi , bir quyruğun həyəcan keçirməsindən bütün quyruqlar təşvişə düşüb başlayırlar həyəcan keçirməyə . Mənim bəzi insanlara tülkü deməyə dilim gəlmir.Çünki onlar hiyləgərlikdə tülküdən də dəhşətli görünür. Axı tülkü dovşanla çaqqalın arasını vurub özü kənarda qalmır. Hələ tülküyüynən . Axı tülkü öz dostu tülkünün “süfrə”sində yemək yeyib, sonra da gedib öz tülkü dostuna hansı bir çaqqala və ya canavara satmır. Hələ öz tülkülüyüynən.
Axı tülkü öz tülkü dostunun ocağını söndürüb və bu ocaqdan azacıq köz götürüb öz düşməni itin ocağını və ya çırağını həmin közlə yandırmır.Hələ tülkülüyüynən . Bir də ki , tülkü xəlvətdə nəsə edib , aşkarda sinəsini qabağa verib qeyrətdən dəm vurmur. Xülasə: hələ öz tülkülüyüynən !
Əsil şəxsiyyətləri də heyrətləndirən, dəhşətə gətirən də tülküdən daha dəhşətli görünən , tülkü qədər qeyrəti olmayan şəxsiyyətsizlər adi insan olan şeytan donlu iblislər, üzdə “can” deyib xəlvətdə quyu qazanlar , məni görəndə məndən , səni görəndə səndən , insanlığa xas olmayan ideyaları əsas tutanlar,hər iki üzü sürtülmüş bir neçə quyruğu olan yaltaqlar , xəlvətdə “filankəs ən rəzil, qan içən adamdır “ deyib üz-üzə gələndə ikiəlli görüşüb hər iki üzündən öpən yaltaqlığı sümüyünəcən hopan “insan”lardır.
Bəli ,bütün bunlar cəmiyyətdə baş verən ən iyrənc , ən alçaq hərəkətlərdən savayı bir şey deyildir.
Mən yazımı hələ yekunlaşdırmamış ANS telekanalının hörmətli jurnalisti , əyri ni -əyri , doğrunu –doğru deyən qılıncdan kəsərli sözü ilə bütün haqsızlıqlara qarşı mübarizə aparan “Zorxana “ aparıcısı Orxan Fikrətoğlunun bir yekun sözünü xatırlamaq istəyirəm :–“Hələlik,sizinlə yeni görüşlərədək .,,Köhnə” Azərbaycanlı Orxan Fikrətoğlu”.
Mən heç də sözümün yekununda belə demək və ya da yazmaq istəməzdim. Ona görə ki, Azərbaycan dəyişir, artıq köhnəlikdən uzaqdır. İnkişaf edir, yeniləşir, gündən–günə çiçəklənir. Köhnə sovet bayrağı əvəzində yeni üçrəngli bayrağımız vətən səmasında başımız üstündə dalğalanır. Bir əldə Azərbaycanımızın yeni üçrəngli bayrağı , bir əldə bütün haqsızlıqlara qarşı kəsərli sözünü , qılıncdan iti qələmini süngüyə çevirən, yeni azərbaycanda yeni addımlarla irəliləyən , yeni müqəddəs arzularlarla yaşayan Yeni Azərbaycanlı
Ay ellər , deyəsən yenə sökülür ,
Eşqin səmasında dan yavaş-yavaş .
Möhnətin yüküylə belim bükülür ,
Yenə də üzülür can yavaş-yavaş .
Yenə də başlanır əzab , əziyyət ,
Yenə halım fəna , pisdir vəziyyət .
Bu halda da vardır özgə məziyyət ,
Eşq ilə qaynayır qan yavaş-yavaş .
İdrakım sevgiyə tuşlanır yenə ,
Yuxusuz gecələr başlanır yenə .
Gözlərimin yaşı daşlanır yenə ,
Dəryalar yaranır , san , yavaş-yavaş .
Qalib Şamxaloğlu sevgi xəstəsi ,
Dərmanı yarının bircə busəsi .
Yara yetişməsə bu şikəstəsi ,
Viranəyə dönər kan yavaş-yavaş .
Deyirlər , dünyadan yaz ,
Dünyadan mən nə yazım ?!
Әyrisi baz , düzü qaz ,
Dünyadan mən nə yazım ?!
Dərdlərimlə dərdləşən ,
Gündən günə sərtləşən ,
Mərdləri namərdləşən ,
Dünyadan mən nə yazım ?!
Dahiləri xəstədir ,
Cahil dəstə-dəstədir ,
Haqq işimiz nəhsdədir ,
Dünyadan mən nə yazım ?!
Artıb pulu , parası ,
Xançoban üz qarası ,
Dübaydadır Sarası ,
Dünyadan mən nə yazım ?!
Başbiləni baş qatan ,
Millətin haqqın satan ,
Haqqı qəflətdə yatan ,
Dünyadan mən nə yazım ?!
Bizlərə torba tikir ,
Başları bir-bir əkir ,
Şamxaloğlu dad çəkir ,
Dünyadan mən nə yazım ?!
17 sentyabr 2009
Şairə-jurnalist-publisist
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü,
“Qızıl qələm” media mükafatı laureatı,
Aşiqəm, qadan allam,
Qolum boynuna sallam.
Amandır uzaq getmə,
Mən sənsiz necə qallam?
Aşıq deyər başından,
Torpaqından, daşından.
Söhbət yurddan düşəndə,
Boğular göz yaşından
Yollarımı alıb çən,
Ürəyimdə kədər, qəm.
Həsrətin pəncəsində,
Sənsiz necə qalım mən?
Öz- özümü öymərəm,
Boşuna söz demərəm.
Mənə qismət olmasan,
Toy libasın geymərəm.
Şimşək təkin çaxaram,
Atəş olub yaxaram.
Yar gözümə görünsə,
Ulduz kimi axaram.
Qəm neyin çalana gəl,
Qaydına qalana gəl.
Əğyar qədrini bilməz,
Qadanı alana gəl.
03.01.2016.
Şairə-jurnalist-publisist
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü,
“Qızıl qələm” media mükafatı laureatı,
Əfsanəmdir, tariximdir, həm varlığım,
Yenilməyən, od bayraqlı sərdarlığım.
Əshabül-kəhf, Nuh yaddaşlı, daş yarlığım,
Nəqşicahan, Nuhçıxanım, Naxçıvanım!
Daş dövründən bu günümə iz salmısan,
Hünərinlə, qeyrətinlə, ucalmısan.
Zəmanənin tufanından ad almısan,
Nəqşicahan, Nuhçıxanım, Naxçıvanım!
Hər qarışı savaşlardan söhbət açan,
Zirvəsində şahinləri yüksək uçan.
Ata-Ana Odlar Yurdu,-Azərbaycan,
Nəqşicahan, Nuhçıxanım, Naxçıvanım!
Bir kimsənin torpağında tamahı yox,
Tarix boyu gözü, könlü olubdur tox.
Bol sərvəti yad gözlərə tuşlanmış ox,
Nəqşicahan, Nuhçıxanım, Naxçıvanım!
Dağlarında bənd olubdur göyün tağı,
Sipəridir,səngəridir hər bir dağı.
Kəmki, Darı, Əlincəsi, Haçadağı,
Nəqşicahan, Nuhçıxanım, Naxçıvanım!
Döyüşlərdə oğulları öndə gedər,
Alimləri, dahiləri,-bax nə qədər.
Məmməd Səid, Cəlil, Cavid,, Ata Heydər,
Nəqşicahan, Nuhçıxanım, Naxçıvanım!
04.01.2016.
AYB, DGTYB və “Gənc Ədiblər Məktəbi”nin üzvü,
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Təqaüd Fondunun təqaüdçüsü
Dərdi yanına sal gətir,
Yeni görüşə gələndə…
Özünə eynək al gətir…
Böyütsün məni gözündə…
Bəxtimin kiçik qızıyam…
Falçı deyib gəlişini…
Qəlbində ağrı, sızıyam,
Qoru üzdə gülüşünü…
Mənə “Qırmızıpapaq” al,
Öz içimdədi canavar…
Nağıl dünyandaca qal…
Ölsəm bundan sənə nə var?
Unutmuşdum…Bu görüşə
Sevgini gətirmə, yaxşı?
Nolsun söylənirik dərddən,
Nə sən aşıq, nə mən naşı…
İkimiz də uduzmuşuq…
Sən sevgini…Mən də səni…
Ayrılığı unutmuşuq…
Görüşə səslədim səni?
Ehh…Qırmızı şal gətir,
Tamamlansın bəzəyim də…
Özünə eynək al gətir…
Böyütsün məni gözündə…
Gəncə
AYB, DGTYB və “Gənc Ədiblər Məktəbi”nin üzvü,
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Təqaüd Fondunun təqaüdçüsü
Bir qədəh sevinc icmişəm
sağlığına… sağlığına…
Utanmayıb oynamışam
yoxluğuna… yoxluğuna…
Adını deyib gəlmişəm,
düşmüşəm yolun ağına…
Adımı yaza bilmişəm
çəkdiyin həsrət dağına…
Bağışla… Ömrüm günahdı…
Batırma eşqi günaha…
Dilimdəki bu son “ah”dı…
Badədir, sağlığına…
Gəncə
fa
Alnıma yazılan yazıya bir bax,
Kim bilir daha nə görəcək gözüm?!
Vaxtsız sönən məhəbbətin yasına,
Görəsən çoxmu yaş tökəcək gözüm?!
Üzümdə izini buraxır illər,
Saralır içimdə açılan güllər.
Gün-gündən rəngini itirir tellər,
Deyəsən çuxura düşəcək gözüm!
Düz yollarım döndü oldu çəpəki,
Dağ-dərə önümü kəsib hələ ki.
Çox yüyürdüm çatammadım sənə ki
Elə baxa-baxa öləcək gözüm.
Yaxın günlərdə Azərbaycanda şəffaf və səmərəli fəaliyyəti ilə seçilən araşdırma saytı “Doqquz.az”ın təqdim etdiyi, məktəblilər arasında keçirilən “Azərbaycanın tarixi şəxsiyyətləri” mövzusunda esse müsabiqəsi başa çatmışdır.
Qeyd etmək lazımdır ki, bu cür müsabiqələr şagirdlərin əqli və potensial imkanlarını aşkara çıxarmaqla yanaşı, onların yaradıcılıq və yazı qabiliyyətlərini də inkişaf etdirir. Hər hansı bir müsabiqə keçirilərkən hər şeydən əvvəl onun şərtləri açıqlanmalıdır. Qeyd olunan şərtlər əsasında redaksiyaya göndərilən materiallar daha şəffaf seçim əsasında və meyarlara uyğun qiymətləndirilər. Şagirdlər arasında təşkil olunan “Azərbaycanın tarixi şəxsiyyətləri” mövzusunda esse müsabiqəsi bu baxımdan təqdirəlayiqdir. Respublikanın müxtəlif regionlarından yarışmaya qatılan şagirdlər adı çəkilən sahədə yazı bacarıqlarını, eləcə də ölkəmizin tarixi və mədəniyyətinə nə dərəcədə sahib olduqlarını nümayiş etdirmişlər.
Esse yazmaq şagirdin yazı bacarıqlarından, mövzuya bələdlik dərəcəsindən və yaradıcılıq təxəyyülündən ibarətdir. Esse yazan zaman nəzərə alınmalı nüanslar və meyarlar vardır ki, bunlara mütləq əməl olunmalıdır.
Gəlin hər şeydən öncə essenin əsas əlamətlərinin nədən ibarət olduğuna nəzər salaq. Mövzu və məna baxımından düzgün yazılmış bir esse 1) kiçik həcmli, 2) konkret, 3) kompozisiya baxımından sərbəst və 4) üslubi cəhətdən aydın olmalıdır. Bundan başqa esse yazarkən onun sujet xəttinin gözlənilməsi, fikir aydınlığı və s. gözlənilməlidir. Esse giriş, əsas hissə və yekundan ibarət olur və onu yoxlamaq üçün meyarlar vardır. Bu meyarlar aşağıdakılardır:
1) Mövzunun mahiyyətinin başa düşülməsi və onun açılmasının tamlığı;
2) Fikrin faktlara, mənbələrə əsaslanaraq aydın mühakimələrlə verilməsi və inandırıcılığı;
3) Terminlərdən, faktlardan düzgün istifadə olunması;
4) Mühakimələrin aydınlığı və zidiyyətin olmaması;
5) Fikirlərin ardıcıllığı.
Yuxarıda qeyd olunan meyarlar nəzərə alınaraq yazılan esse düzgün yazı qaydalarının gözlənildiyi və əhatəli yazı olacaqdır. Bunlarla yanaşı, orfoqrafiya qaydalarının gözlənilməsi də essenin yazılması zamanı nəzərə alınması vacib olan nüanslardandır.
“Azərbaycanın tarixi şəxsiyyətləri” mövzusunda esse müsabiqəsinə göndərilən esselər maraqlı və yaradıcılıq baxımından seçilən yazı nümunələri idi. Uşaqların esse müsabiqəsinə göstədikləri həvəs diqqətəlayiqdir. Lakin bu tipli yazı nümunələri yazılmamışdan öncə yaxşı olar ki, şagirdlər müəllimləri ilə məsləhətləşsinlər. Nədənsə tarixi şəxsiyyət dedikdə şagirdlər ancaq hökmdar, hərbçi və s. bu kimi insanları yada salırlar. Halbuki Azərbaycan xalqı öz qədim mədəniyyəti, incəsənəti və ədəbiyyatı ilə seçilən öndər bir xalqdır. Şagirdlərimizə tarixi şəxsiyyət məhfumu düzgün aydınlaşdırılmır. Tarixi şəxsiyyətlərdən yazarkən musiqi tariximizdə, ədəbiyyatımızda, incəsənətimizdə böyük rol oynamış şəxsləri mütləq işıqlandırmaq lazımdır. Zərdüştdən, Dədə Qorquddan, dahi Üzeyirdən, Qara Qarayevdən, Nizami Gəncəvidən, Məhəmməd Füzulidən, Səttar Bəhlulzadədən və s. (siyahını istənilən qədər uzatmaq olar) bəhs edən bir esse qarşımıza çıxmadı.
Bütün bunlarla yanaşı, şagirdlərin bu sahədə göstərdikləri marağı və diqqəti alqışlayır, onların hər birinin ziyalı alnından öpürəm. Bizim bizdən sonrakı sabahımız olan balalarımız! Gələcəyiniz ürəyiniz qədər təmiz və aydın olsun! Hər birinizə uğurlar arzulayıram!
Müsabiqəyə təqdim olunan bütün esselər təqdirəlayiqdir. Şagirdlərin yarışmaya qatılmaq cəhdi alqışlanası haldır və biz də yarışmada iştirak edən bütün şagirdləri alqışlayırıq. Yarışmaya təqdim edilən 30-dan artıq esse arasından münsiflər heyətində təmsil olunan mütəxəssislərin tövsiyəsi ilə beşini fərqləndirə bildik. Yuxarıda sadaladığımız prinsiplər əsasında fərqlənən həmin 5 esseni yarışmadan öncə söz verdiyimiz kimi Doqquz.az saytının diqqətli oxucularına təqdim edirik.
Kazımova Şəfa
Azərbaycan Respublikasının Təhsil
Problemləri İnstitutunun böyük elmi işçisi
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin və “Gənc Ədiblər Məktəbi”nin üzvü,
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Təqaüd Fondunun təqaüdçüsü
Məni bir az fağır saxla , ilahi,
Boyum çatmır səsim çatan yerə ki.
Sözlərimi ağır saxla, ilahi,
Ağır olub hər qapıdan girə ki…
Yerin, göyün yiyəsi bildim səni,
Yerdə, göydə səbrin yiyəsisənmiş.
Heç baxmırsan nələr olur dünyanda,
Dünyanın yox, qəbrin yiyəsisənmiş.
Göy üzündən yaxşı görünmürmü yer?
Bir yerə düş, yeri tanıdım sənə.
Ölüsündən xəbərin var, bilirəm,
İnsanlari diri tanıdım sənə.
Gözümüzün içi sudu, üzü nəm,
Boğuluruq, yaxşılara qayıq ol.
Seçmək olmur əyrisini düzünnən,
Birdən sən də aldanarsan, ayıq ol.
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin və “Gənc Ədiblər Məktəbi”nin üzvü,
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Təqaüd Fondunun təqaüdçüsü
Buludların ac it kimi
Elə hürür ki, üstümə, ilahi,
Məni yağışın tutacaq.
Qapından qayıdır dualarım da,
Məni qarğışın tutacaq.
Ömrüm il – il tökülür,
Daşlayıblar ömrümü.
Bir ulduzsuz gecəyəm,
Bir kimsəsiz küçəyəm.
Bu dəlisov yağışlar
Xoşlayıblar ömrümü.
Eh! Daha əlimi açmaram sənə,
Eh! Daha əllərim qoynumda qalar.
Asaram özümü goyün üzündən,
İlahi, ölümüm boynunda qalar.
Ay ellər,bilmirəm niyə dinmirlər,
On bir yox,on iki oylağım gedib.
Xankəndinin adın niyə demirlər,
Məktəb dərsliyində on bir yazırlar.
Niyə bu tarixi düzgün yazmırlar?
İyirmi altı dekabr ilk gedən şəhər,
Xankəndi olubdu bəlkə bilmirlər.
Min doqquz yüz doxsan birdə ay ellər,
Xankəndindən elimi qovladılar.
Niyə bu tarixi düzgün yazmırlar?
On iki yara var mənim qəlbimdə,
On iki ad yatır bu ürəyimdə.
On iki qisas var bu əllərimdə,
Qövr edir sinəmdə axı yaralar.
Niyə bu tarixi düzgün yazmırlar?
Məktəb dərsliyində bunları gördüm,
Qalmadı kimsəyə qalmadı sözüm,
On iki şəhəri axtardı gözüm.
Məni dara çəkdi yenə o dağlar,
Niyə bu tarixi düzgün yazmırlar?
Mehri deyir,on iki şəhər gedib,
Düşmən ürəyimin başını didib.
Yenə o yurdlardan xəbərlər gəlib,
Pozulur sərhədlər,heç dayanmırlar,
Niyə bu tarixi düzgün yazmırlar?
Kiyev 07-04-2015
(İşğal oldu26-12-1991 )
Mən gəzdiyim oylaqlarda,
Xankəndimdə düşmən gəzir.
Qızıl kimi torpaqlarda,
Xankəndimdə düşmən gəzir.
Biz yer verdik erməniyə,
Nankor çıxdı bu çörəyə,
Həsrətliyik el görməyə,
Xankəndimdə düşmən gəzir.
Xankəndiydi onun adı,
Özü boyda bir dünyaydı,
Yapışdı Stepan adı,
Xankəndimdə düşmən gəzir.
Vətən, bir gün gələcəyəm,
Öz adını verəcəyəm,
Səninlə bir güləcəyəm,
Xankəndimdə düşmən gəzir.
Mehri deyib,deyəcəkdi,
Vətəninə gələcəkdi,
Düşmənləri əzəcəkdi,
Xankəndimdə düşmən gəzir.
Kiyev 04-04-2015
Ürəyimə axıb dolan,
Bu həyatdan qüvvət alan,
Arzularım ,istəklərim,
Könlümdəki duyğularım,
Ömrün tale qarğışına,
Duyğu seli yağışına,
İslanmışam,ömür yarı,
Könül dolu arzularım ,
Mənim varım,dövlətimdir,
Həsrət dolu yanğılarım,
Topladığım sərvətimdir.
Yoxdur daha ağrı acım,
Bu həyatın çətinliyi dərd əlacım,
Alışmışam bu həyatın sərt üzünə,
Arzularım,istəklərim,
Könlümdəki duyğularım,
Ömrü sarmış qayğılarım,
Nəyim varsa alışmışam,
Mən həyatın sərt üzüylə barışmışam.
Yoxdur daha qorxum mənim,
Boranından ,tufanından,
Lap dəhşətli bir anından.
Mən özümü tanıyıram,
Bu həyatın sərt üzündən gəlib keçən,
Çətin yolda çətinliyə alışmışam.
MEHRİBAN. 01 01 2016.
Zaman keçir dövran keçir ,gün keçir,
Öz ömrümüz hərdən bizdən yan keçir,
Taleyimiz bəxt əlindən su içir,
Yarı gerçək,yarı yalan dünyadı.
Bu dünyada kim qazana ,kim yeyə,
Yalan görən ,hər yalana düz deyər,
Nəyin var talayıb ,qəddini əyər,
İndi yaman götür,talan dünyadı.
Taxt üstünə taxt gətirsən fayda yox,
Ömürlərdi gəldi-gedər qayda yox,
Neçə gəldi,neçə getdi say da yox,
Taxtlısını taxtdan salan dünyadı.
Böl əlində qazandığın tikəni,
Əlin tutsun yükü ağır çəkən
Yamanları yaxşı yola çəkən ol,
Yaxşı adla sənə qalan dünyafı.
Salxımlanar,yolların buz naxışı,
Qar üstündə bir iz donar,büsbütün.
Ağacların koğuşunda can verər,
Həsrətimi keçər,adlayar çətin.
Buz ürəyin köləsiyəm,haçandı,
Qarı qışa,qışı qara qatmışam.
Vücudumda rüzgarı var,nəmi var,
Öləziyir,ömür adlı yanan şam.
Bəs deməzmi,çəkdirdiyi fələyin,
Yığmayır,bu dərdin əlin-ətəyin.
Çalammazsan,bu dağların havasın,
Çoban qızı buz tutanda tütəyin.
Gileyini,xalıtəki dürmələ,
Əzəl-axır anan-dədən dünyadı.
Çağasında çırtma çalıb sevinən,
Diri gəlib ölü gedən dünyadı.
02.01.16.
Yeriyib yıxılaram,
Duraram,ağır-ağır.
Sənsizəm,yollarıma,
Yağış yağır,qar yağır.
Mənə həsrət rəngini,
Çöz dedin,sonucu sən.
Bu yoldan o yana yox,
Bu yolun son ucu sən.
Sərmişəm,başım üstə,
Çəkib,dərdimi bir-bir.
Dilim qabar,deməkdən,
Ay insafsız,ya səbir!
Toxu məni,ilməyəm,
Nədir,bunca qaş-qabaq.
Gileyin əlindəyəm,
Yığıldım,yumaq-yumaq.
Yeriyib yıxılaram,
Duraram,ağır-ağır
Sənsizəm,yollarıma
Yağış yağır,qar yağır…
03.01.16.
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü,
“İctimaiyyət və təhsil” qəzetinin təsisçisi və baş redaktoru
Qələm dostumuz Qədiməli Əhmədin “Hələ də baxırsan” şeirinə cavab olaraq.
Uzaq yollara baxıram,
Sənsizlikdə üşüyürəm,
Bəzən öz-özümə,
Yetmək üçün hey qaçıram,
Tövşüyürəm.
Deyirsən, yarpaqların,
Vaxtsız saraldı…
Ruhumu çiskin aldı.
Sənsiz heç nəyin,
Ətri, dadı yox!
Qəlbimdə sənsizliyin adı yox!
Nə yanında ola bilmirəm,
Nə sənsiz qala bilmirəm.
Sonra deyirsən ki,
Hələ də baxırsan uzaq yollara,
Ruhundan tökülən sarı yarpaqlara!!
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü,
“İctimaiyyət və təhsil” qəzetinin təsisçisi və baş redaktoru
Qələm dostumuz Qədiməli Əhmədin “Dibi görünmür bataqlıqların” şeirin oxudum. Xəyalən məni çox uzaqlara apardı. Ürəyimdə belə bir şeir qaynaqlandı.
Ölüm bir keçiddir,
Axirət dünyasına.
Əbədilik sevdasına.
Bəlkə də,
Məhəbbətdə dərinlik azalıb,
Yanan ürəklərə
Sərinlik azalıb.
Kəndimizə gedəndə,
Xəyalımdan uşaq vaxtı gördüyüm
Qayıtmayan səhər keçir.
Gəlin köçdüyüm,
Havası tutqun,
Bəzən, gecələri qorxunc şəhər keçir.
Ölüm də axirətə qədər,
Bu dünyada
Yaşayır qəribliyini.
Özümüz bilmədən,
Körpələrimiz də,
Gözümüz önündə,
Yaşayır gələcək yetimliyini.
… Ölüm bir keçiddir,
Axirət dünyasına.
Əbədilik sevdasına.
Fikirləşəndə…ürəyə salmamaq olmur,
Vaxtı çatıbsa,
Bu dünyada qalmaq olmur…
Payız elə getdi, qış belə gəldi,
Ayrılıq küləyi əsdi bir ucdan.
Görüşə bilmədik, bu necə dərddi?
Qar da yolumuzu kəsdi bir yandan.
Sanki acıq çıxır təbiət bizdən,
Görüşmək vədəmiz uzanır yaman.
Həsrət də qar kimi gözlərimizdən,
Yağıb sinəmizdə qoparır tufan.
Bölündük sevginin fəsillərinə,
Eşqimiz, baharkən, özümüz qışıq.
Bəlkə ömrümüzün son illərindən,
Bəxtin yollarına atılmış daşıq?!
Eh… yenə səbrimin üstünə əsir,
Sənin göndərdiyin şaxta, qar, boran.
İnan ki, yolumu eşqimiz kəsir,
Yoxsa, bu yollarda kimdi ki, duran?!
Sən getdin göynədi sinəmdə ürək,
Yox olub əridi ömrün illəri.
Soldu qucağımda arzularım tək,
Dərib gətirdiyin sevda gülləri.
Sən getdin… arxanca baxan gözlərim –
Su səpdi yoluna aydınlıq üçün.
Dilimdə ilişib qalan sözlərin,
Bir haray salmadı, bilmədim neyçün?
Sən getdin… eşqinin bahar naxışı,
Min ilmə toxudu payız ömrümə.
Gözümdən süzülən sevda yağışı.
Sanki qılıncını çəkdi könlümə.
Get gülüm, – qınama sənsiz səbrimə,
Küləklər yan alar, sellər yan alar.
Get barı, tez qayıt, mənim xətrimə,
«Sənsizlik» dərd olub məndən can alar.
( ilin ilk şeiri)
Vəsf edə bilmirəm ötən illəri,
Ömrümə yazılıb, qaradan-qara.
Hansı gözəlliyi tutub gözümə,
Deyim ki, cəfakeş oldun ömrümə.
Sözüm var dilimdə bitməz tükənməz,
Bu dövran, dilimi, lal eləyibsə,
Rəssam tək, firçanı çəkib üzümə,
Bəs necə baxım mən, elin gözünə.
Hər ötən illərin yarası dərin,
Qatbaqat şerimdə, qövr eyləyibdir.
Çevrilib bir azda arxaya baxsam,
İllərin, naləsi dövr eyləyibdir.
Deyirəm, bu ildə ilk sözüm kimi,
Bilmirəm ələkdən, ələnən nədir.
Ən böyük istəyim, zalım fələkdən,
Verməsin dərdləri bir dözüm kimi.
Ağırdı, çəkməyək dərdlərin yükün,
Çiynimiz qabardı, əllər buxovlu.
Nənələr əyirən kələf dolaşıb,
Kilimlər toxunmur, əldə bu xovlu.
02.01.2015.
Bir daha görməzsən gözündə məni,
Həsr edib yazdığın sözündə məni.
Ayaqlar altında kölgələr kimi,
Axtarıb tapmazsan özündə məni.
Sürüyər dolanbac bu dövran səni,
Yadından çıxarmaz bu mövlan səni.
Ruhuma qarışıb, uçsan göylərə,
Sındırıb yıxacaq bu cövlan səni.
Soruşub demərəm, hara detmisən,
Qəlbimi dəlib sən, yara getmisən.
Vəfasız, bəlkə də məni unudub,
Bir başqa sevdaya, yara getmisən.
Yoluna çıxmaram dön demək üçün,
Yandırdın canımı sön demək üçün.
Sevgimlə kiçildin, azdın yolunu,
Ümidsiz buraxdım öl demək üçün.
02.01.2016.
“Sən yalnız sevgi şeirləri yaz!” – bunu çoxları deyib mənə…
Sevgi nə cür olur – izahı varmı?
Düşüncəm – sevgidi, ruhum – sevgidi.
Görəsən sevənin günahı varmı?
Göz yaşım – sevgidi, ahım – sevgidi.
Sevgidən doğulub mənim hər anım,
Ota da sevgim var, quşa da sevgim.
Hər kiçik zərrəyə qaynayır qanım,
İnsana da sevgim, daşa da sevgim.
Minbir rəngə çalır təbiət yenə,
Hər gülün ləçəyi öpülsün gərək.
Çöllərə imılıq yağış yerinə
İnsanın sevgisi səpilsin gərək.
Torpaqdan cücərən yaşıllıq deyil,
Sevgidir – Tanrının öz ülfət payı.
Sevgiyə dönməsə, bil ki, haqq deyil –
Təmizlik, halallıq, mərifət payı.
Bu da bir sirr olub yer yaranandan,
İnsan olan niyə insanı sevdi?!
Hikmətin nuruyla qəlb daranandan,
Məhəmmədi sevdi, İsanı sevdi.
Adəmin Həvvaya mehri yaşatdı
Bu sonsuz ərzi də, insanlığı da.
Möcüzə yaradan sehri yaşatdı
“Quran”ı, “İncil”i, İsalığı da.
İdrakın gücü yox – dərk edə bilsin,
Yer niyə Göy ilə həmahəng durur?
Sevgi qanad verir – yol gedə bilsin
İnsanın sınmayan eşqi – qüruru.
Sevgi – ürəklərdə çağlayan bulaq,
Bu sudan dadmağa tələsər hər kəs.
Bir qəlbi min qəlbə bağlayan bulaq,
Min il aşıb-daşa, eşqi tükənməz.
Sevgiylə doğulur insan anadan,
Qonur çiynimizə sevgi mələyi,
Sevir ölə-ölə, ölür sevdadan,
İnsanın sevgiyə təşnə ürəyi.
29. 06.2009
Bayırda qar yağır… bayır üşüyür,
Çəmən soyuqlayır, çayır üşüyür.
Qar altda sərçənin payı üşüyür,
Qar üstdə iz salır ləpirlər indi.
Bacanın tüstüsü donur havada,
Lopa qar qar üstə qonur havada.
Dəni bir-birindən qapıb havada,
Qarğalar gözünə təpirlər indi.
İtlər dayaq gəzir bir cüt, bir təkə,
Qayanın burnunda silkinir təkə.
Nənələr böyrünə yığıb mütəkkə,
Nağılı noğultək səpirlər indi.
Ocaqda çırthaçırt odun alışır,
“Ruhlardır, yəqin ki, bizdən danışır”.
Müqəddəs göylərdə gəzib-dolaşır
O ulular indi, o pirlər indi…
26.01.2005
Şairə-jurnalist-publisist
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü,
“Qızıl qələm” media mükafatı laureatı,
İstedadli qələm sahibi, görkəmli jurnalist, şair-publisist-Kənan Aydınoğluna Yeni il hədiyyəsi
Nə vaxtdı ürəkdən, qəlbdən keçirdi,
Səninçün qardaşım, bir şeir yazım.
Qismət bu günəymiş, təbb izin verdi,
Çağladı ilhamım, coşdu avazım.
Bilmədim əziz dost,nədən başlayım?
Haradan başlayım, harda qurtarım?
Necə tərif edim,ya alqışlayım?
Ram oldu qələmə tam ixtiyarım.
Əqidən, əməlin hamıya bəlli,
Bir anın keçməyib yurdsuz, vətənsiz.
Özü düz, sözü düz, saleh əməlli,
Çox şey itirərdik, olsaydıq sənsiz.
Qələmindən axan dürlər, incilər,
Olub könüllərin bəzəyi, zəri.
Zər qədrin əziz dost,zərgərlər bilər,
Iti qələminin yoxdur bənzəri.
Bütün yazdıqların dillər əzbəri,
Yeddidən- yetmişə, künül həmdəmin.
Hikmət sərrafısan, illərdən bəri,
Ümmanlar fəth edir poetik gəmin.
Ədəbi aləmin mətin dərvişi,
Geydin dəmir çarıq, dəmirdən əsa.
Sevmədin bitməmiş, yarımçıq işi,
Tutduğun yolundan, dönmədin əsla.
İllərlə dinlədin qəlbinin səsin,
Könülsüz bir cümlə, kəlmə yazmadın.
Bu xalqa sən yetir zəfər müjdəsin,
Parlasın “Portal”ın, yüksəlsin adın.
O1.01.2016-cı il.Naxçıvan Muxtar Respublikası.
Sən ey payız çiçəyi,
Gör nə düşüb bəxtinə.
Içimdə bir sevgi var,
Necə oxşayır sənə.
Durnalar köçdü getdi,
Yoxsa yoxdu xəbərin?
Ömrü gödək olurmuş
Payızda sevgilərin…
Mən bilmədim bu sevda
Hardan düşdü könlümə.
Indi gizli dərdimi
Deyəmmirəm heç kimə.
Külək əsir,tökülür
Ağacların yarpağı.
Məni həsrət üşüdər,
Səni payız sazağı.
Səhərdi…günəş çıxıb…
Gəl sevinmə bu başdan.
İndi hələ payızdı,
Xəbərin yoxdu qışdan.
Yollarına boylanıb
səni gözləmək gözəl…
Gözümü yolda qoyma,
nolar, bir azca tez gəl.
Qısılıb bir bucağa
boynumu bükmüşəm bax.
Gedib sənə çatdımı
gizlicə çəkdiyim ah?
Kipriyimlə gecənin
Pərdəsini sökmüşəm.
Həsrətin kölgəsində
özümə ev tikmişəm…
Axı, girov qoymuşam
eşq yolunda bu canı.
Yaxşıca tanıyırsan
sən bu qərib ünvanı.
Sən ki yaxşı bilirsən
nələr çəkib bu ürək…
Yadından çıxmasın ha,
dönəndə mənə baş çək.
Bu gecə qayğılar da yatıb
Dərdlər də yorğanını üstünə çəkib
Səssizcə yuxuya dalıb…
Bu gecə sabaha hamilədir
Səhərin yeddisində doğulacaq günəş
Xəfif rüzgar qığıltısı ilə gülümsəyəcək…
Bu gecə unudulub keçmiş sevgilər
Keçilən küçələr,
Yaşanılan evlər
Və bütün şəhərlər.
Bu gecə dabanına tüpürüb qaçıb
Mənalı və mənasız ayrılıqlar…
Yatsa da bütün dünya
Azan səsinə oyanan şəhərlər
Qapısı açıq məscidlərdə dua edən ürəklər
Göyə açılan əllər
Və dodaq altında deyilən sözlər –
“Sən – var oluşumuzun səbəbi!”
Bütün çıxışların istiqamətdir.
Bu gecə sabahı dünyaya gətirdi…
Təhminə fahişə idi, yoxsa ona fahişə damğası vuran cəmiyyət?
Çoxlarınız oxumuş olarsınız demirəm, baxmış olarsınız deyirəm. Çünki kitab oxuyanı bu qədər çox olmuş olsaydı, zatən, bu cəmiyyət Təhminəni potensial fahişə kimi görməzdi.
“Təhminə və Zaur” filmi çoxlarımıza məlumdur. Yazıçı Anarın “Beşmərtəbəli evin altıncı mərtəbəsi” əsərinin sujeti əsasında çəkilmiş bu film Azərbaycan mentalitetinə bir o qədər də sığmır. Axı, biz mental dəyərlərə, milli-mənəvi məsələlərə qarşı çox həssasıq. Bu film də çoxlarının gizlində izlədiyi, ailəsinin yanında baxa bilmədiyi filmlərdən hesab olunur, Azərbaycan üçün…
Əsəri oxuyanlar üçün məsələ daha aydındır. Məlumdur ki, kinoda dəyişiklik olması qaçınılmazdır.
Dünən sosial şəbəkədə 12min insanın (qadının) toplaşdığı bir qrupda bu filmdən bir sitat paylaşılmışdı. Eynilə olduğu kimi sizlərə də çatdırıram: “Hər bir kişinin həyatında bir “Təhminə” mütləq olub. Cəsarətli olanlar sahib çıxıb, cəsarətsizlərə isə xatirələr qalıb!
Rəyləri izlədim, Təhminə obrazını normal məntiqlə təhlil edənləri də oldu, məsələni bakirəliyə qədər sürüyüb gətirənləri də, hətta belində qırmızı lenti olmasa, o qızı almaq olmaz deyənləri də.
Məsələ burada bir neçə istiqamətdə inkişaf edir. Əvvəla qeyd edim ki, bu rəylərdən bir şeyi anladım, cəmiyyətdə qadınları “baltalayan” elə qadınlardır. Təhminə obrazına elə yanğı ilə “hücum” etdilər ki, bir anlıq elə bildim ki, Meral Konrat gəlib bunların əri ilə sevişib. Polemika anlayışımız, müzakirə qabiliyyətimiz çox-çox aşağılardadır. Bu mövzunu qadın nöqteyi-nəzərindən də müzakirə edənlər oldu, ədəbiyyata dəxli olmayan, hətta bir kitab qapağı qaldırmayanlar da, əsəri oxuyub normal məntiqli əsaslarla yanaşanlar da. Bir şeyi də qeyd edim ki, qadınlarımız çox aqressiv olublar, əllərində qılınc ərlərinin ətrafında dolaşan qadınları öldürəcəkmiş kimi hazır dayananlar vardı. Anam-bacım, səni kimi “paranoyak” bir qadını kişi neynəsin axı? Sənin özünə güvənin yoxdur, bir fikri normal qəbul edib, əsaslandıra bilmirsən, Təhminəni monitor arxasından yıxıb-sürüyürsən, elə, sənin evdə yemək bişirib, “ərim mənə xəyanət etmir” deyə-deyə yaşamağın daha labüddür.
Keçək Təhminəyə. Əsərdə Təhminə obrazı fahişə kimi verilməyib. Evli olduğu halda Zauru sevir. Elə Zaur da onu sevir. Və Təhminə üçün yalnızca şaiyələr gəzir. Bu şaiyələrə görə cəmiyyət Təhminəni fahişə olaraq görür. Səbəbi çox aydındır. Bir az qadın eqoistliyi və ər itirmə qorxusu.
Təhminə evlidir, amma onun ərini niyə bu qınaqlardan, yıxıb-sürümələrdən kənarda saxlayırıq? İkinci bir tərəfdən, evli olduğunu bilə-bilə Təhminəni sevən, sevişən Zaurun adı nədir? Öz anasının təhqirlərindən belə (sadəcə küçədə qadın sözlərindən eşitdiyi) Təhminəni qoruya bilmir. Hansı sevgidən, kişilikdən söhbət gedir? Yaxşı, Təhminənin həyatı gətirməyib, mutsuz, mənasız bir evliliyi var, Zaurla rastlaşıb. Evli bir qadınla sevgi adı altında sevişən Zaur bu cəmiyyət üçün kişi olduğuna görə mi süddən çıxmış ağ qaşıq olur? Anasının aldığı qızla evlənəcək qədər aciz, sevgisini bu qədər cılızlaşdıran bir obraz niyə bu cəmiyyəti narahat etmir?
Yazıçı özü də əsərində Təhminə obrazını fahişə kimi göstərmədiyini bildirib. Spartakla və başqa kişilərlə heç bir münasibəti olmadığı halda şaiyələrə əsasən mi Təhminəni fahişə edirik? Yoxsa evli olduğu halda subay bir insanla – Zaurla sevgi yaşadığına görə mi? Hər iki situasiyanın səbəbkarı kişidir, niyə bunu görə bilmirik? Zaur və Təhminənin əri… Məsələ başdan-başa kişi obrazların alçaqlığı üzərində qurulub. Bunu anlamırıqsa, başqa nəyi deməyə ehtiyac qalır ki?
Təhminəni fahişə edən bizim toplumdur. Fahişə sözünün etimologiyasını belə bilməyən toplum!
Və bu qaçınılmazdır ki, Zaur gücü, cəsarəti çatsaydı, Təhminəni özünün də dediyi kimi məlaikə edə bilərdi. Çünki Təhminənin evliliyi möhtəşəm bir yaşantı üzərində qurulmamışdı. Zaurun acizliyi, qorxaqlığı buna imkan vermədi.
Bu gün toplumda Zaurlar da var, Təhminələr də. Məsələ də eynilə qalır. Bu cəmiyyət nə qədər ki, Təhminələri fahişə olaraq görəcək, Zaurlar Təhminələrdən sadəcə “kamını alıb” qorxaqcasına öz köşəsinə, ana qucağına çəkiləcək, bu problem həmişə olacaq.
Təhminə azad olmayan cəmiyyətin azad qadını idi. Fahişə damğasını da bunu dərk etməkdə aciz olan beyinlər yapışdırmışdı.
Sevgi bu qədər cılız, bəsit şeylər üzərindən yox ola bilməz. Zaurun sevgisi vardı, amma qorxaqlığı, acizliyi onu çəkilməyə məcbur etdi. Təhminənin ölümündən sonra bunu daha dərindən anladı.
Və sonda, əziz xanımlar, Təhminənin həmcinsləri, qorxmayın, Təhminə gəlib sizin ərinizi sevməyəcək, sevişməyəcək. Gedin, əsərin özünü oxuyun, həyata bir az açıq gözlə, daxili vicdanla, ürəyinizin səsi ilə baxın. Dünyanı dördbucaqlı zənn edib, 90 dərəcəlik bucağın küncündə dayanmayın, dünya dairəvidir.
Və bir qadının fahişə olmağı üçün mütləq bir kişi rolu gərəkdir. Qadın tək başına fahişəlik edə bilməz.
Təhminəni fahişə edən cəmiyyətin “əxlaqlı” insanları, dünyaya xoş gəldiniz!
Sayğılarla!
Aysel ABDULLAZADƏ