“Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, AYB və AJB üzvü,
Prezident təqaüdçüsü, Gənclər müfakatçısı
Həyatın maraqlı müqayisələri var. Bir-birindən çox uzaqda olan iki insanın bənzərliyi kimi. Mənə elə gəlir ki, bu an mənim Gəncədə oturub hiss etdiyim təəssüfü Bakıda da Şəlalə Pənah yaşayır. “Mənim kitabxanam”-deyib ürəklə bəhs etdiyim bir məkan yoxdur, amma “mənim kitablarım”-deyə biləcəyim varidatım az deyil. A4 ölçülü kağızların mağazaya boşaldılandan sonra atılan qutularından bəlkə də iyirmi dənəsi ağzınacan dolu kitabla boş bir otaqda. Və elə boyumdan böyük arzum var ki, bir gün divarboyu kitab rəfim olacaq və mən də o kitabları səliqəylə düzəcəyəm, istədiyim zaman hansı lazımdısa, asanca əl atıb götürə biləcəyəm. Boyumdan böyük ona görə deyirəm ki, bu arzuya əlim çatmır. İllərdir yüz kərə “hoppandım”, iki yüz kərə “əl uzatdım”, sayını uzatdığım dəfələrdə ayağımın altına bütün bacarığımı qoyub yuxarı dartındım, amma əlim çatmadı. Bax, bu hissləri eynən Şəlalə Pənahın da öz kitablarına baxıb yaşadığını düşünürəm.
Netbuku qarşıma qoyduqda Mücirrəddin Mübarizoğlunun mənə göndərdiyi “Xatirədir səndən mənə göz yaşı” adlı kitabı haqda yazmaq istəyirdim, amma, Şəlalə Pənahdan bəhs etdim. O qız da gözəl şairdi.. “Masal şehir”i yazan şair.
Mücirəddin isə müasir ədəbi gənclikdə Şəlalədən çox fərqli obrazdı mənim üçün. O, bir təbiət sevdalısıdır. Onun kitabını əlimə alınca dilimdən süzülən bu sayaçı sözləri oldu:
Nənəm, a narış qoyun,
Yunu bir qarış qoyun.
Nənəm səndən küsübdü,
Südü ver, barış, qoyun.
Mücirəddinin şeirlərinin əksəriyyətində mütləq belə bir səmimilik və saflıq vardır ki, adamı özünün yaşadığı zamanlardan çox öncəyə, Bəy İnalın atının nalından çınqı qopduğu çağlara aparır. Orda, sanki, hər şey fərqli görünür. Bəlkə də, heç Bəy İnalın vaxtında da bir qoyuna “narış” demirdilər. Axı, qoyun narıncı rəngdə olmur. Vallah, olmur. Mən dördüncü sinifdə oxuyanadək quzu sırasına da getmişəm, qoyun da otarmışam, keçinin arxasınca meşənin sıx yerindən keçib talaya da çıxmışam. Amma, heç narıncı qoyuna rast gəlməmişəm. Demək ki, ulularımız “narış qoyun” deyərkən o qoyunu əzizləmiş, ona öz mehrlərindən pay ayırdıqlarını, bərəkətini qutsal tutduqlarını belə ifadə etmişlər.
Mücirəddinin şeirlərində bu xalq dilinin saflığı elə gözəl şəkildə verilib ki…Qaradamın atması kimi atılıb, çatması kimi elə çatılıb ki, adam az qalır, elə əlini göylərə aça. Deyə ki, “Ay İlahi, bərəkətinə qurban olum yaratdığının, kəramətinə min şükür!” Mücirəddinin müraciət etdiyi obrazı qoyuna bənzətməsi heç də o demək deyildir ki, bu xalq ədəbiyyatından bənzətmədir. Əsla! Bu, Mücirəddinin xalqın özünün tarixindən, yaşamından, beyninin bir küncündə saxladığı gələnəksəl yaddaşın izlərindən ustalıqla, çöl şairi kimi bəhrələnməsidir:
Dəli qoyun kimi üstümə gəlmə,
Qaşın var demədim gözünün üstdə.
Mücirəddinin kitabında misra-misra getdim mən kənd həyatına. Orda da dinc durmadım, heca-heca yaddaşımı qurdaladım, bulağa getdim, moruq kolunda əllərim cızıldı, gölməçələrdə çömçəquyruq daşlayıb suyun durulmasını gözlədim… Və döngənin başında al-əlvan geyimli bir dəstə qıza rast gəldim. Yolotu yığmaqdan gəlirdilər Xəndəyin başından. Döngənin başında ürkəkcəsinə dayanıb bitməyən söhbətin bir epizodunu sonlandırmaq istəyirdilər. Hərənin baxışları öz ata evinin çəpərini dolanırdı. Doğma qonaq olduqları evdə. Bu qonaq məsələsini də Mücirəddin yadıma saldı:
Qızlar qonaqdılar ata evində.
Bax, bu bir misrasıdı çöl şairinin… Başqa birində isə bu qızlardan birinə yalvarış dolu hikkə göndərir:
Sonuma çıxan qız, yoluma çıxma!
Yaxud:
Yetim qoyma, ələ baxan olmasın,
Küçə-küçə dolandırma bu eşqi.
Gənc şairin saz sevdası da ayrı cürdü. “Haqq aşiqi” deyilən o inam yaşasaydı, əminəm ki, bunu məhz Mücirəddinə aid etmək olardı. Onun ürəyindəki tüm yanğıları, arzuları, təpəri sazla dilə gətirməsi məni bu fikrə gətirdi. Mücirəddin deyir ki:
Al sazını, “Kərəmi” çal, dərd oxu!
***
Bağlayıb özünə “Sarıtel” məni,
Canımdan keçərəm saz havasına.
Sonra sevdiyiylə əhd-peyman bağlayır: “Neçə aşıq toyumuzda çalmalı!”. Bütün bunlardan ötədə onun sazla bağlı nəziri də var:
Qarabağda aşıq bir “Cəngi” çala,
Vallah, ürəyimi, verərəm şabaş.
Mücirəddin Mübarizoğlu, bax, belə şairdi. Sarı-boz çöllərin şairidi, o çöllərin yaraşığı olan tərəkəmə elatının oğludu. Güman ki, o, hərəsinə bir ad qoyub əzizlədiyi quzularını da şeirlə, nəğməylə örüşə ötürür.
Mücirəddinin yaradıcılığında xalqın “öz” anlamı olduğu kimidir-bəzəksiz, saya rəngli, dodağında söyləmələr, baxışında əzizləmələr. Kitabda rast gəldiyim divani, müsəddəs, müxəmməs, dodaqdəyməz kimi şeirlər bu səbəbdən məni təəccübləndirmədi. Mən el dilində yazan çöl şairindən elə bunu da gözləyirdim. Axı, bunu o, özü demişdi ki:
Cismən ölsə, ruhən ölməz,
El dilində yazan şair.
(Gəncə)