AMEA Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunda “Əlişir Nəvai və XXI əsr” mövzusunda 8-ci beynəlxalq konfrans keçirilir. Konfrans AMEA Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu, Əlişir Nəvai adına Daşkənd Dövlət Özbək Dili və Ədəbiyyatı Universiteti və Özbəkistan Milli Elmlər Akademiyasının birgə təşkilatçılığı ilə keçirilir. Konfransa Özbəkistan Respublikasının Azərbaycan Respublikasındakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri Bahrom Aşrafxanov, Özbəkistandan və Türkiyədən gəlmiş alimlər, akademiyanın bir neçə institutunun əməkdaşları qatılıblar.
Tədbirdən öncə Əlişir Nəvaiyə həsr olunmuş əsərlərdən ibarət sərgiyə baxış olub.
Beynəlxalq konfransı AMEA-nın prezidenti, akademik İsa Həbibbəyli açaraq Türkiyədə baş vermiş, insan tələfatı ilə nəticələnən güclü zəlzələ ilə bağlı qardaş ölkəyə başsağlığı verib. Sonra qardaş Türkiyədə zəlzələ nəticəsində həlak olanların xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad olunub. Həmçinin, bu günlərdə vəfat edən Ədəbiyyat İnstitutunun şöbə müdiri Mahirə Quliyevanın xatirəsi anılıb.
Son illərdə Azərbaycan-Özbəkistan əlaqələrinin inkişaf etdiyini, Prezident İlham Əliyevin Türkiyə və Özbəkistanla əlaqələrin inkişafına xüsusi önəm verdiyini deyən akademik İsa Həbibbəyli Ulu Öndər Heydər Əliyevin dediyi və bütün səviyyələrdə isbat olunan “Bir millət, iki dövlət” anlayışının artıq genişlənməyə doğru getdiyini söyləyib. Bildirib ki, artıq bu şüar Özbəkistanla münasibətlərin güclənməsindən sonra “Bir millət, üç dövlət” kimi qəbul olunur və bu, türk dünyası üçün əhəmiyyətli hadisədir. AMEA rəhbəri qeyd edib ki, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin və Özbəkistan Prezidenti Şavkat Mirziyoyevin şəxsi münasibətləri, yüksək dostluq əlaqələri ölkələrimiz arasında iqtisadi, siyasi, elmi, mədəni, təhsil və digər bir çox sahələrdə əlaqələrin genişlənməsinə meydan açır.
“Hər il dünyanın bir çox bölgəsində Özbəkistan xalqının görkəmli nümayəndəsi Əlişir Nəvaiyə həsr olunmuş konfranslar keçirilir və Azərbaycan alimləri də həmin tədbirlərdə aktiv iştirak edirlər. “Əlişir Nəvai və XXI əsr” mövzusunda beynəlxalq konfrans isə bugünə qədər yalnız Özbəkistanda keçirilib. Lakin bu il Əlişir Nəvai adına Daşkənd Dövlət Özbək Dili və Ədəbiyyatı Universiteti konfransın ilk dəfə Özbəkistandan kənarda, Azərbaycanda keçirilməsi barədə qərar qəbul edib. Özbəkistan üçün milli bayram səviyyəsində keçirilən Əlişir Nəvai konfransının bu il ilk dəfə Azərbaycanda, Akademiyada keçirilməsi böyük iftixar hissidir. Bu, qardaş ölkənin bizə bəslədiyi ehtiramın, birliyin ifadəsidir. Bu qərara görə, Daşkənd Dövlət Özbək Dili və Ədəbiyyatı Universitetinin rektoru, professor Şuxrat Sirojiddinova və Özbəkistanın Azərbaycandakı səfiri Bahrom Aşrafxanova dərin minnətdarlığımı bildirirəm”, – deyə akademik İsa Həbibbəyli vurğulayıb.
Azərbaycanın Əlişir Nəvainin və nəvaişünaslıq elminin ikinci vətəni olduğunu deyən akademik diqqətə çatdırıb ki, 19-cu əsrin sonu 20-ci əsrin əvvəllərindən başlayaraq ədibin əlyazmaları, əsərləri ölkəmizdə geniş yayılıb, tədqiqatlara cəlb olunub və xalqımız tərəfindən Füzuli, Nəsimi səviyyəsində qəbul olunur. Səməd Vurğunun “Əlişir Nəvainin Özbəkistanda doğulduğunu bilməsəydim, hesab edərdim ki, o, azərbaycanlıdır” – sözlərini xatırladan akademik İsa Həbibbəyli bu gün də ölkəmizdə Nəvai irsinin dərindən öyrənildiyini, nəvaişünaslıq elmini zənginləşdirən əsərlərin ortaya qoyulduğunu, elmi işlərin yazıldığını söyləyib. Həmçinin, 2020-ci ildə Ədəbiyyat İnstitutunun Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələr şöbəsinin nəzdində Əlişir Nəvai Ədəbiyyatşünaslıq Mərkəzinin açıldığını və uğurla fəaliyyət göstərdiyini bildirib. Öz növbəsində, Daşkənd Dövlət Özbək Dili və Ədəbiyyatı Universitetində Məhəmməd Füzulinin adını daşıyan Azərbaycan mədəniyyət, təhsil və tədqiqatlar Mərkəzinin yaradıldığını diqqətə çatdırıb.
Qardaş Türkiyədə də Əlişir Nəvainin yaradıcılığı istiqamətində geniş tədqiqatların aparıldığını deyən AMEA rəhbəri Nəvai ilə bağlı tədqiqatların Azərbaycan-Türkiyə-Özbəkistan münasibətlərinin ən gözəl təzahürü olduğunu qeyd edib. AMEA prezidenti “Əlişir Nəvai və XXI əsr” mövzusunda keçirilən 8-ci beynəlxalq konfransın ədibin əsərlərinin ölkəmizdə yenidən tədqiqinə meydan açacağını söyləyib, tədbirin işinə uğurlar arzulayıb.
Sonra akademik İsa Həbibbəyli Daşkənd Dövlət Özbək Dili və Ədəbiyyatı Universitetinin rektoru, professor Şuxrat Sirojiddinova sözügedən universitetdəki Füzulinin adını daşıyan mərkəzdə sərgilənməsi üçün Məhəmməd Füzulinin portreti əks olunan xalça hədiyyə edib.
Daşkənd Dövlət Özbək Dili və Ədəbiyyatı Universitetinin rektoru, professor Şuxrat Sirojiddinov çıxış edərək ona hədiyyə edilən Füzuli xalçasına və konfransın təşkilinə görə təşəkkür edib. Təmsil etdiyi Universitet və onun Ədəbiyyat İnstitutu ilə əlaqələrindən danışıb. Azərbaycan-Özbəkistan ədəbi əlaqələrinin inkişafında akademik İsa Həbibbəylinin səmərəli fəaliyyətindən bəhs edib.
Özbəkistan Respublikasının Azərbaycan Respublikasındakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri Bahrom Aşrafxanov çıxış edərək vurğulayıb ki, “hər il Əlişir Nəavi konfransları Özbəkistanda geniş qeyd olunur. Bu il isə Azərbaycanda qeyd edirik. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasına bu konfransın təşkilinə görə təşəkkür edirik. Nizami Gəncəvi ilə Əlişir Nəvainin müqayisəli şəkildə tədqiq edilməsini əhəmiyyətli hesab edirəm. Füzuli Nəvaini öz ustadı bilib, Nəvai də Nizamini ustadı qəbul edib. Səfirlik də mədəni əlaqələrin inkişafına öz töhfələrini verməyə hazırdır”.
Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin direktoru Samir Abbasov çıxışında əlavə edib ki, “Nəvainin ikinci vətəni Azərbaycanda böyük özbək şairi, türk dünyasının tanınmış şairi Əlişir Nəvainin doğum gününü qeyd edirik. Biz də Özbəkistandakı səfirliyimiz və Mədəniyyət Mərkəzi adından konfransın işinə uğurlar arzu edirik. Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin layihəsi ilə Nizami Gəncəvinin “Xəmsə”si birinci dəfə özbək dilinə tərcümə olunub. Fəxrlə demək istəyirik ki, Nəvainin də “Xəmsə”si professor Ramiz Əskər tərəfindən Azərbaycan dilinə tərcümə edilib. Mərkəzin layihəsi ilə Daşkənd Dövlət Şərqşünaslıq Universitetində ilk dəfə Azərbaycan dili və ədəbiyyatı fakültəsinin yaradılmasına qərar verilib”.
Konfransın açılışında Ədəbiyyat İnstitutunun Azərbaycan-Türkmənistan-Özbəkistan ədəbi əlaqələri şöbəsinin müdiri, filologiya elmləri doktoru Almaz Ülvi Binnətova, Daşkənd Dövlət Özbək Dili və Ədəbiyyatı Universitetinin professoru Nurboy Cabbarov, İstanbul Mədəniyyət Universitetinin professoru Vahid Türk, Macarıstanın Etvos Loran Universitetinin kafedra müdiri Benedik Peri və Cənubi Koreyanın Dongduk Universitetinin professoru Oh Eun-Kyung çıxış edərək Azərbaycan-Özbəkistan münasibətlərinin inkişafından, eləcə də konfransın əhəmiyyətindən danışıb, ölkəmizdə Əlişir Nəvai ilə bağlı aparılan tədqiqatları yüksək qiymətləndiriblər. Eyni zamanda AMEA-nın müxbir üzvü Nüşabə Araslı, filologiya elmləri doktorları Ramiz Əskər, Elman Quliyev və Yaşar Qasımbəyli də çıxışlarında görülən işlərdən və qarşıda duran planlardan bəhs ediblər.
Tədbir öz işini panel iclasları ilə davam etdirib
Gülnar Səma
AMEA Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu
İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsi
Mənbə: https://edebiyyatqazeti.az/