Dövlət Sərhəd Xidmətinin məlumatına əsasən cari ilin yanvar-may aylarında Azərbaycana dünyanın 176 ölkəsindən 713,0 min və ya əvvəlki ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 1,5 dəfə çox əcnəbi və vətəndaşlığı olmayan şəxs gəlib.
Dövlət Statistika Komitəsindən AZƏRTAC-a bildirilib ki, gələnlərin 32,4 faizi Rusiya Federasiyası, 20,0 faizi Türkiyə, 8,1 faizi İran, 5,2 faizi Gürcüstan, 4,9 faizi Hindistan, 2,3 faizi Pakistan, 2,2 faizi Qazaxıstan, 2,1 faizi Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, 2,0 faizi Səudiyyə Ərəbistanı, 1,9 faizi Özbəkistan, 1,6 faizi Belarus, 1,5 faizi Ukrayna, 1,3 faizi Böyük Britaniya, 1,3 faizi Türkmənistan, 1,2 faizi Küveyt, 12,0 faizi digər ölkələrin vətəndaşları olmuşdur. Gələnlərin 74,1 faizini kişilər, 25,9 faizini qadınlar təşkil edib.
Ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə Çindən gələnlərin sayı 6,1 dəfə, Türkmənistandan 3,9 dəfə, Hindistandan 3,2 dəfə, Belarusdan 2,7 dəfə, Özbəkistandan 2,6 dəfə, Qazaxıstandan 2,0 dəfə, Rusiya Federasiyasından 2,0 dəfə, Böyük Britaniyadan 1,8 dəfə, İsraildən 1,7 dəfə, ABŞ-dan 1,6 dəfə, Küveytdən 43,8 faiz, Pakistandan 43,0 faiz, Gürcüstandan 41,7 faiz, Türkiyədən 22,5 faiz, Omandan 17,4 faiz, Birləşmiş Ərəb Əmirliklərindən 14,7 faiz artıb.
2022-ci ilin yanvar-may ayları ilə müqayisədə MDB ölkələrindən gələnlərin sayı 2,0 dəfə artaraq 296,6 min, Avropa İttifaqına üzv ölkələrdən gələnlərin sayı 1,7 dəfə artaraq 38,0 min, körfəz ölkələrindən gələnlərin sayı 4,5 faiz azalaraq 103,1 min nəfər olub.
Ölkəmizə gələn əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin 31,9 faizi dəmir yolu və avtomobil, 66,6 faizi hava, 1,5 faizi isə dəniz nəqliyyatından istifadə edib.
2022-ci ilin yanvar-may ayları ilə müqayisədə xarici ölkələrə gedən Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarının ümumi sayı 19,5 faiz artaraq 633,6 min nəfər olub.
Rusiya Federasiyasına gedən Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarının sayı 1,9 dəfə, Gürcüstana gedənlərin sayı 36,5 faiz artıb, İrana gedənlərin sayı 29,1 faiz, Türkiyəyə gedənlərin sayı 0,4 faiz azalıb. Ölkə vətəndaşlarının 39,0 faizi Türkiyəyə, 24,3 faizi Rusiya Federasiyasına, 9,4 faizi Gürcüstana, 7,9 faizi İrana, 19,4 faizi digər ölkələrə səfər edib. Gedənlərin 69,5 faizini kişilər, 30,5 faizini qadınlar təşkil edib.
2023-cü ilin yanvar-may aylarında xarici ölkələrə səfər edən Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarının 30,0 faizi dəmir yolu və avtomobil, 67,2 faizi hava, 2,8 faizi isə dəniz nəqliyyatından istifadə edib.
Azərbaycan elmi-fəlsəfi fikir tarixinə, bədii-estetik təfəkkürünə bir sıra əsaslı yenilikləri, mütərəqqi addımları, çoxistiqamətli maarifçilik fəaliyyəti ilə daxil olan Abbasqulu ağa Bakıxanovun elmi-ədəbi irsi dövrünün qabaqcıl ziyalılarının – tarixçilərin, mütəfəkkirlərin, ədiblərin diqqətini çəkmiş, dəyərləndirilmiş və onların fəaliyyətinə öz müsbət təsirini göstərmişdir. Abbasqulu ağa Bakıxanov öz dövründə hərbi xadim, tədqiqatçı-alim kimi tanınmaqla yanaşı, bədii yaradıcılığına görə də sevilmişdir.
AZƏRTAC xəbər verir ki, bu gün görkəmli ədibin anadan olmasından 229 il ötür.
Abbasqulu ağa Bakıxanov 1794-cü il iyunun 21-də Bakı şəhəri yaxınlığında Əmircan (köhnə adı Xilə) kəndində Bakı xanları nəslindən olan II Mirzə Məhəmməd xanın ailəsində anadan olub. Səkkiz yaşına qədər Bakıda yaşayıb, uşaqlığının ilk dövrünü Abşeronun Əmircan, Maştağa, Balaxanı, Ramana kəndlərində keçirib. Atası xanlıq taxtı uğrunda mübarizədə öz əmisi oğlu Hüseynqulu xana uduzduqdan sonra məcburiyyət qarşısında qalaraq ailəsi ilə birlikdə Qubaya, vaxtı ilə yaxın qohumu olan Fətəli xanın bağışladığı Amsar kəndinə köçməli olub. 1819-cu ildə Abbasqulu ağa general Yermolovun dəvəti ilə Tiflisə gələrək Qafqaz Baş Hərbi İdarəsində şərq dilləri tərcüməçisi vəzifəsinə təyin olunub.
Azərbaycan elmi tarixində özünəməxsus yer tutan Abbasqulu ağa Bakıxanov “Qanuni-Qüdsi”, “Əsrarül-mələküt”, “Təhzibül-əxlaq”, “Eynül-mizan”, “Gülüstani-İrəm” kimi əsərləri ilə böyük şöhrət qazanıb. Dil, coğrafiya, tarix, astronomiya, məntiq, psixologiya və digər elmlərə aid əsərləri onun hərtərəfli bir alim olduğunu göstərir. Həmçinin Amerikanın kəşfindən və bu qitədən bəhs edən “Kəşfül-qəraib” və dövrümüzə gəlib çatmayan “Ümumi coğrafiya” əsərlərinin müəllifidir. Bakıxanov pedaqoji məsələlərlə də məşğul olub, uşaqların və gənclərin tərbiyəsi ilə əlaqədar mülahizələrini “Təhzibül-əxlaq” əsərində qələmə alıb. O, dərin əxlaqi-fəlsəfi məzmuna malik olan bu əsərində cəmiyyət haqqındakı fikirlərini bir sistem şəklində şərh edərək, gənclər arasında nəcib əxlaq normalarını təbliğ edib.
Alimin ən dəyərli əsəri isə, heç şübhəsiz uzun illər boyu apardığı ciddi tədqiqatlar nəticəsində ərsəyə gəlmiş “Gülüstani-İrəm” əsəridir. Bu əsərlə o eyni zamanda, Azərbaycan tarixşünaslığının əsasını qoyub. Azərbaycan və Dağıstan xalqlarının tarixindən bəhs edən “Gülüstani-İrəm” faktlarla olduqca zəngindir. Müəllif əsəri yazarkən bir sıra arxeoloji tədqiqatlar aparmış, tarixi abidələrdən, köhnə binaların qalıqlarından, sikkələrdən, padşahların və xanların fərmanlarından, milli əfsanələrdən, dini kitablardan, “Avesta”dan, yaşlı nəslin nağıl və rəvayətlərindən, səyyahların yol qeydlərindən, gürcü və ləzgi salnamələrindən, çoxlu şərq mənbələrindən, qədim yunan, qədim Roma, Azərbaycan, rus alimlərinin əsərlərindən istifadə edib.
Əsərin müqəddiməsində Azərbaycanın və Dağıstanın qısa coğrafi təsviri verilir, qədim yunan, ərəb və rus mənbələrinə istinad edilərək bu ölkələrin xalqlarının mənşəyi, dili və dinləri haqqında maraqlı məlumatlar yer alır. “Gülüstani-İrəm” əsəri özündə Nuhun tufanı, Yəcuc və Məcuc, skiflər, massagetlər, xəzərlər, Sasani hökmdarlarının Azərbaycandakı hakimiyyəti, İslam dövlətinin yaranması, ərəb qoşunlarının Azərbaycana gəlməsi, həmin dövrlərdə Şirvan və Dağıstanda baş verən hadisələr, monqol istilası, hülakilərin və teymurilərin hakimiyyəti, Səfəvi dövlətinin yaranması, Şirvanşahlar sülaləsi, “Gülüstan” adlı yerdə Rusiya və İran arasında sülh müqaviləsinin bağlanmasına qədər olan geniş bir tarixi dövrü əhatə edib. Bakıxanov 1828-ci ildə Türkmənçay müqaviləsinin imzalanması mərasimində tərcüməçi kimi iştirak edib. Qüdsi təxəllüsü ilə şeirlər yazıb.
Görkəmli ədib 1847-ci ildə Məkkədən Mədinəyə gedərkən vəba xəstəliyindən vəfat edib və Vadiyi-Fatimə adlanan yerdə dəfn olunub.
“Heydər Əliyev İli” çərçivəsində Azərbaycanın Türkmənistandakı səfirliyi silsilə tədbirlər keçirir. Bu tədbirlər sırasına Azərbaycanın Xalq şairi Zəlimxan Yaqubun Ümummilli Lider Heydər Əliyevə həsr etdiyi “Əbədiyyət dastanı” poemalar kitabının türkmən dilinə (Ebedilik dessany) tərcümə etdirilərək, nəfis şəkildə çap edilməsi də daxildir.
İyunun 15-də səfirlikdə Azərbaycan xalqının Milli Qurtuluş Günündə kitabın türkmən dilində yeni nəşrinin təqdimatı keçirilib.
Tədbirdə çıxış edən səfir Həsən Zeynalov açaraq böyük şəxsiyyətlər, onların xalq qarşısında xidmətləri haqqında geniş ictimaiyyətin məlumatlandırılmasının ən yaxşı üsullarının ədəbi, bədii və yaradıcı vasitələr olduğunu bildirib.
Diplomat kitabda “Böyük ömrün dastanı” və “Böyük ömrün davamı” poemalarının toplandığını, bu ədəbi nümunələrdə Azərbaycan ədəbiyyatına məxsus müxtəlif şer janrlarının yer aldığını qeyd edib. Kitab Heydər Əliyev haqqında unudulmaz xatirə, elegiyadır. Kitab tərcümə olunarkən xalqlarımızın eyni soykökə, dilə və mədəniyyətə sahib olduqları türkmən oxuculara bir daha əyani şəkildə çatdırılıb.
Səfir, bu kitab vasitəsilə qardaş türkmən oxucularının Heydər Əliyevin həyatı, fəaliyyəti və şəxsiyyəti ilə daha yaxından tanış olacaqlarına əminliyini ifadə edib.
Qeyd olunub ki, həyatını ülvi və böyük məqsədlərə həsr etmiş Heydər Əliyevə həsr olunmuş bu kitab Azərbaycan-Türkmən qardaşlıq əlaqələrinin inkişafına özünəməxsus töhfə verəcək.
Türkmənistanlı şair Akmurad Rəcəbov və səfirliyin müşaviri Mikayıl Yusifov tərəfindən tərcümə edilmiş kitabda Azərbaycanın Xalq rəssamı Arif Hüseynovun illüstrativ əsərlərindən istifadə edilib.
Nəzərə çatdırılıb ki, kitabın nüsxələrinin geniş oxucu kütləsinə çatdırılması üçün Türkmənistanın Mərkəzi Kitabxanası vasitəsilə ölkənin bütün kitabxanalarına paylanacaq. İlk nüsxəsi isə Türkmənistanın xarici işlər nazirinə təqdim edilib.
Çıxışlardan sonra kitabın bir neçə nüsxəsi tədbir iştirakçılarına təqdim edilib, bəzi şer nümunələri qiraətçilər tərəfindən səsləndirilib.
Görkəmli ədəbiyyatşünas-alim, AMEA Ədəbiyyat İnstitutunun şöbə müdiri filologiya elmləri doktoru, professor Bədirxan Əhmədlinin “Nəriman Əndülrəhmanlının nəsri: tarixilik və müasirliyinin vəhdəti” monoqrafiyası çapdan çıxıb.
Monoqrafiyada çağdaş nəsrimizin tanınmış nümayəndəsi Nəriman Əbdülrəhmanlının yaradıcılığı araşdırılır.
Tədqiqatçı yazıçının yaradıcılıq təkamülünü, hekayə, povest və romanlarını müasir ədəbi fikir kontekstində, keçmiş-indi-gələcək üçbucağında saf-çürük edir, onun əsərlərinin ideyasını, quruluşunu və obrazlarını nəzərdən keçirir, Azərbaycan ədəbiyyatında, eləcə də müstəqillik dövrü ədəbiyyatımızdakı yerini müəyyənləşdirir.
Yazıçı N.Əbdülrəhmanlının 65 illik yubileyinə həsr olunmuş monoqrafiya kütləvi oxucular və çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatını araşdıran tədqiqatçılar üçün nəzərdə tutulub.
Qeyd edək ki, professor B.Əhmədli dövri mətbuatda və ədəbi-elmi toplularda çap olunmuş 100-dən artıq elmi məqalələrin, “Sabit Rəhmanın satirası” (1998), “Azərbaycan satirasının inkişaf problemləri” (2000), “Bir istiqlal yolçusu” (2003), “Sabit Rəhman: həyatı, mühiti, yaradıcılığı” (2010), “Dramaturq, sənət, həqiqət” (2011), üçcildlik “Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi” (2010-2011), “XX yüzil Azərbaycan ədəbiyyatı: mərhələlər, istiqamətlər, problemlər” (2015), “Azərbaycan mühacirət ədəbiyyatı: təşəkkülü. problemləri. şəxsiyyətləri” (2017). “Türkçülüyün üçlü formulu” (2019), “Rabindranat Taqor: Yeni Hindistanın manifesti” (2021) kimi fundamental monoqrafiyaların, dərslik və dərs vəsaitlərinin, elmi-metodik tövsiyələrin müəllifidir.
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının (edebiyyat-az.com) Rəhbərliyi və bütün kollektivi Sizi “PRIMER BROKER AND LOGİSTİCS” MMC-nin sabiq əməkdaşını TelmanƏfəndini doğum gününüz münasibətilə cani-ürəkdən təbrik edir, Sizə möhkəm cansağlığı və xoşbəxt həyat diləyir.
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidməti və İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsi
Yazılarıma maraq göstərən çoxsaylı oxucularla bərabər bir-iki nəfər qulp qoyan da olur. Şübhəsiz, “Təhminənin son sirri” hekayəsinə ağız büzənlər kimi bu yazıma da irad tutanlar tapılacaq. “Təzə bir şey yaza bilmir, odur ki, köhnə yazılarını istismar edir” deyəcəklər.
Desinlər.
Mən qəhrəmanlarıma canlı insanlar tək yanaşıram. Onlar sevirlər, sevilirlər, sevinirlər, kədərlənirlər, əzab çəkirlər və zamanında, bəzən də zamanından çox əvvəl, vaxtsız vəfat edirlər.
Qəribə görünsə də, mən bir müəllif kimi bəzən özümü personajlarım qarşısında günahkar hiss edirəm. Bu hissi izah da edə bilmirəm.
Bəlkə Təhminənin etibarına şübhəylə yanaşmaqda yanılmışam. Bəlkə Kəbirlinskiyə qarşı çox insafsız olmuşam.
Bəlkə bu hekayə də elə günah hissini yumaq üçün yazılıb. Hər halda bu iki hekayəylə – “Təhminənin son sirri” və “Kəbirlinskinin son etirafı”yla mən bu personajlarımın taleyinə son nöqtə qoyuram.
Hekayəylə tanış olacaq oxuculardan bir xahişim var. “Dantenin yubileyi” povestimi oxumayıblarsa, əvvəlcə onu oxusunlar. Çünki orada cərəyan edən hadisələri bilmədən, ordakı xarakterlərlə tanış olmadan bu hekayənin mətləbi və məqsədi açılmayacaq.
Kəbirlinskinin son etirafı
Hekayə
Xəstəxananın iri qapılarından içəri girən kimi Həcər bura xas olan iyi duydu. Nə qoxusu idi bu? Dərman, formalin, irinli yaraların, ya yarılmış meyitlərin qoxusu? Yaxud xəstələrin özünün yodlu sarıqlarından gələn özəl bir qoxu?
Pilləkanların başında kiçik meydança və dəhliz adamla dolu idi. Bu insan qalabalığında əlil arabasında əyləşmiş, başı sarıqlı, yaxud qolu gipsli xəstələr də, onlara dəyməyə gələnlər kimi bikef və ümidsiz görünürdülər. Ailə üzvlərini, qohumlarını yoluxmağa gələnlər üzlərinə saxta mehribanlıq, nikbinlik masqası taxsalar da xəstələrin özləri kimi yorğun və bezikmişdilər. Hər kəs bu icbari görüş vaxtının tez bitməsini, yenidən min qayğıyla dolu olsa da, adət etdikləri həyata, televizor proqramlarıyla, telefon söhbətləriylə keçən ömürlərinə qayıtmağa can atırdı. Xəstələr rəngi qaçmış bozumtul pijamalarda idi. Üzlərinə ağrı və əzab izləri çökmş xəstələrlə də, onların yorğun, müalicə qayğılarından bezmiş müsafirləriylə də yaşıl xalatlı, hamar, rahat sifətli tibb bacıları təzad təşkil edirdi. İti, qıvraq addımlarla oradan buraya şütüyən gənc həmşirələrin sağlamlığı sanki xəstələrin taqətsizliyinə acıq verirdi. Həcər adamların arasından birtəhər keçərək Baş həkimin otağına yanaşdı. Katibəsi harasa çıxmışdı və Həcər fürsəti fövtə verməyib Baş həkimin otağına daxil oldu. Baş həkim orta yaşlı, tosqun və daz bir kişi idi. Daz başında bircə tükü qalmışdı, Həcərin haçansa eşitdiyi lətifə yadına düşdü. Bir kişinin başında yalnız iki tük qalıbmış, birini sağa, birini sola darayırmış. Bir gün tüklərin biri də düşəndə: – eybi yox, pırpız başla gəzərəm, – deyə özünə təsəlli verirmiş.
Hafizəsində qəflətən bu lətifənin canlanmasına özü də mat qaldı. Heç lətifə yeridi, sən Allah?
Baş həkimin masasının üstünə sərilmiş kiçik süfrədə çörək parçaları, kotletlər və bir baş soğan vardı.
Həcər:
– Olar? – deyə soruşdu.
– Day gəlmisən də, nə “olarbazlıqdı?”
– Mən Kəbirlinskinin arvadıyam.
– Kimin?
– Kəbirlinskinin – dedi və əlavə etdi, – məşhur teatr artist Feyzulla Kəbirlinskinin.
– Buyur, sözün nədi?
– Ərimin halını soruşmağa gəlmişəm. Yaxşılığa doğru bir irəliləyiş var?
– Çalışırıq. Hansı palatadadı?
– Yeddinci palatada. Yəni sağalmasına bir ümid var?
– Əlimizdən gələni edirik, bacı – telefon zəng çaldı. Baş həkim dəstəyi qaldırdı.
– Salam, salam, – dedi – nə oldu? – qulaq asdı – Əla. Mən deyirdim də…
Başının işarəsiylə Həcərə bildirdi ki, gedə bilər.
Həcər əlindəki zəmbili göstərib:
– Alma şirəsi gətirmişəm – dedi – olar da?
Baş həkim cavab vermədən başıyla razılıq işarəsi verdi, sonra telefona: – Yox əşşi? – deyə şaqqanaq çəkib güldü.
Əslində, Həcər ərinin halını soruşmağa gəlməmişdi Baş həkimin yanına. Vəziyyətini onsuz da bilirdi. Xahiş etmək istəyirdi ki mümnkünsə ayrı palataya keçirsinlər. Son iki gündə o palatadan iki nəfər ölü çıxmışdı.
“Bədbəxt kişi, – deyə düşündü – vaxtında zvaniyadan – zaddan bir şey versəydilər, indi daha yaxşı palatada qalardı. Ya elə daha yaxşı xəstəxanada yatardı.
Həcər palataya girdi. Buranın havası daha da boğuq, kəsif idi. Palata cürbəcür səslərlə doluydu: aramsız öysürən kim, kəsik-kəsik xoruldayan kim, zarıyan, arabir mamasını çağıran kim?
Feyzulla sistem altında gözüyumulu uzanmışdı. Həcər bilirdi ki, gözləri açıq olanda da hər şeyi duman içində görür, sifətləri güclə sezir.
Həcər:
– Xoş gördük, Feyzulla, – dedi – Necəsən? – Maşallah, qıvraq görünürsən. Həkim də dedi ki, tezliklə duracaqsan.
Feyzulla gözlərini açıb zəif səslə:
– Hardan? – dedi – Day mənim hay-hayım gedib, vay-vayım qalıb.
– Elə danışma, sağalacaqsan da, yenə teatr çıxaracaqsan da.
– Düz-əməlli vaxtında teatra lazım olmadım. İndi lazım olacam? Kor ərəbin mahnısını oxumağa?
– Niyə elə deyirsən? Teatrdan zəng etmişdilər. Halını soruşurdular. Dedilər nə lazımdı, çəkinməyin, deyin. Dedim sağ olun. Heç nəyə ehtiyacımız yoxdu.
Feyzulla:
– Kim zəng eləmişdi? – deyə soruşdu.
– Kim? Nə bilim, tanımadım.
– Kişidi, arvaddı?
– Hm. hə… yox, kişi idi. Dedi bir ehtiyacınız varsa…
Feyzulla:
– Sağ olsunlar – dedi
Sükut çökdü, xəstənin zarıltısı eşidilirdi:
– Öldüm, ay məmə…
Anaxanım:
– Bilirsən Anaxanımgildə nə həngamə qopub?
Feyzulla dinmədi.
Həcər davam etdi:
– Sultan arvadına ad günündə çox bahalı bilərzik alıb…
– Sultan kimdi?
– Buy… Anaxanımın oğludu da, diş həkimi. Anaxanım bir mərəkə qoparıb, gəl görəsən. Deyir biz bacının cehizini yığa bilmirik, sən yad qızına belə bahalı hədiyyə alırsan. Sitarə də…
– Kim?
– Sitarə də, Sultanın arvadı… demə bu söhbəti öz qulağıyla eşidib, yığışıb gedib dədəsigilə.
Fərrux da ki…
– Fərrux kimdi?
– Oyunun olsun, Feyzulla, gəl məni də tanıma, Anaxanımın əridir də, qapıbir qonşumuz. Onunla o qədər nərd atmısan ki…
Feyzulla:
– Qonşuların dərdini çəkəsi halım yoxdu, Həcər – dedi. – Buranı görürsən də, Həcər, sən də çox – yubanma, get…
– Sənə alma şirəsi gətirmişəm. Həkim də icazə verdi. Dedi xeyri olacaq.
– Sağ olun, sən də, həkim də.
– Tamam yadımdan çıxmışdı. Bir şad xəbər də var axı…. Eldar institutu əla diplomla qurtardı. Sabah gəlir Moskvadan.
– Sağ olsun. Di get, Həcər. Yuxum gəlir, yatacam.
– Eldar da gələcək sənə dəyməyə.
– Eldarı mənim adımdan təbrik elə.
Feyzulla gözlərini yumdu. Həcər vidalaşmadan asta addımlarla (guya kimisə narahat etməməkçün) otaqdan çıxdı.
Az sonra Kəbirlinski doğrudan da yuxuya getdi, yuxu gördü. Gördü ki, Eldar ona dəyməyə gəlib, amma sifəti tamam dəyişib. Saqqal saxlayıb. Eldarı belə aydın gördüyünə təəccüblənirdi, axı son vaxtlar hər şeyi duman içində azacıq sezərək görürdü. Təbii, yuxuda dərk etmirdi ki, yuxudadır. Yuxuda hər şeyi, hər kəsi əvvəlki kimi aydın görürdü.
Düşündü ki, Eldara bunu mütləq deməlidir. İndi də deməsə haçan deyəcək? – Eldar, bilirsənmi mən sənin atan deyiləm. Sənin atan məşhur alim İsgəndər Muradəliyevdir. Anan yazıqla avtomobil qəzasında həlak oldular. Sən körpəydin, salamat qalmışdın. Səni Həcər xalanla biz böyütdük.
Eldar gözünü qırpmadan:
– Təzə xəbər! – dedi. – Mən bunu çoxdan bilirdim.
– Bilirdin?
– Əlbəttə, amma mənim atam sənsən, anam də Həcər.
Feyzullanın boğazı tutuldu. Udqundu.
– Mən?
– Əlbəttə… ata
Feyzulla qəhərdən kəsilə-kəsilə:
– Sağ ol… – dedi
Bir müddət hər ikisi susdu.
Sonra Eldar qəfilcə:
– Mən həmişə səninlə qürur duymuşam – dedi.
Feyzulla hələ də yuxudaydı. Amma gözlərindən iki damla yaş yanaqlarına süzüldü. Sifətində xoş bir təbəssüm əmələ gəldi.
Qonşu yataqdakı kişi hələ də zarıyırdı:
– Hardasan, ay məmə, öldüm axı…uuuuu…
Gecə saat iki radələrində Feyzulla Kəbirlinski keçindi. Üzündə elə həmin xoş təbəssüm qalmışdı.
Xalq yazıçısı Anar oxucuları ilə yeni görüşə nəsr, yaxud publisist əsərlərilə deyil, bu dəfə illərin və geniş dünyagörüşün bəhrəsi olan şeir yaradıcılığı ilə gəlib.
Beş min illik Azərbaycan poeziyası tarixi antologiyasının tədqiqatçısı və tərtibatçısı kimi tanınan və qiymətləndirilən Xalq yazıçısı bu kitabına öz yazdığı şeirləri, şeir tərcümələrini, demək olar ki, bütün poeziya janrlarını, müxtəlif ədəbi tədqiqatlarını daxil etmişdir. Yeni bir poeziya antologiyası!
Antologiyanın lüğəti mənası belədir: “…müxtəlif müəlliflərin seçilmiş əsərləri, əsasən şeirlər məcmuəsi”.
Bu poeziya antologiyasının müəllifi Anar müəllimdi. Bununla belə, rusca yazdığı şeirlərə müəllif öz adından verdiyi izahatda yazır: “Bəri başdan deyim ki, mən şair deyiləm və heç bir şairlik iddiam da yoxdur… Mənim bütün şairlik təsərrüfatım – o da bir yarım düjin Azərbaycan dilində yazdığım şeir təcrübəsidir, onlar da gündəlik mətbuat səhifələrində və mənim kitablarımda çap olunublar”.
Beləliklə, “bu şeir təcrübəsilə” Anar müəllimin yeni bir poeziya kitabı yaranmış, o da mənim qarşımdadır.
Kitabda müəllif klassik şeirimizin Nizami Gəncəvidən üzübəri Orta əsr və müasir şeirlərimizə qədər, əsərlərindən epiqraf gətirib, onlara nəzirələr həsr edir. “Klassik şairlərlə səsləşmələr silsiləsi”ndə biz bu poetik dialoqun geniş mənzərəsini müşahidə edirik.
Bu nəzirələrdə bizim müasirimiz olan şair obrazının insanın fövqəladə gücünə inandığı üçün, bütün ədəbi axtarışları zamanı öz fövqündə durduğunu görürük. O, sanki uçmaq üçün qanad, yaşamaq üçün vaxt, geniş fəaliyyət üçün mühit sorağında çırpınır. Eləcə də “İki cahan məndə sığar, mən bu cahana sığmazam”, – deyən şairimizin varisi kimi çıxış edir.
Rus ədəbiyyatından tərcümələr fəslində, müəllif rus ədəbiyyatının klassiki Aleksandr Sergeyeviç Puşkindən tutmuş, öz müasirlərinə qədər 23 şairin şeirini tərcümə etmiş və oxucularını bir yeniliklə də tanış etmişdir.
Əvvəla, müəllif tərcümə üçün rus şairlərinin proqram şeirlərini seçmiş, eyni vəzndə dilimizə çevirmişdir. Anar müəllimin dediyinə görə, Boris Pasternakın tərcüməsi ilk dəfədir.
Rus ədəbiyyatından bu qədər görkəmli sənətkarın dilimizə tərcüməsi ədəbi əlaqələr baxımından da poetik töhfədir.
Yazıçı, şair və incəsənət sahəsindəki dostlarına zarafatla yazdığı epiqramları Anar müəllim elə insani münasibətlər fonunda təqdim edir ki, oxucu da istər-istəməz bu xoş ovqatı yaşayır.
Bu silsilədə özünə həsr elədiyi epiqramda müəllifin daimi axtarışlar aləmində olduğunu görürük.
Kitabla mənəvi bağlılığa həsr olunmuş sevgi şeirlərindən biri “Zemfirama” adlanır. Müəllif ötən illəri taleyinə minnətdarlıqla xatırlayır:
…Bu qırx il necə keçdi?
Elə bil qırx il deyil,
Qırx gün, qırx gecə keçdi.
İl illərə qalandı:
Sevgi, intizar, kədər,
Sevinc, fərəh, itgilər,
Bir-birinə calandı.
Təbiidir ki, keçdiyimiz həyat yolu heç vaxt insanın istədiyi kimi rəvan olmur, qarlı-boranlı, enişli-yoxuşlu olur; onun gözlənən, gözlənməyən məqamları da bizi gözləyir. Bəzən, “paxıllıqla üzləşən, haqsızlıqla rastlaşan” ailədə isə pak, təmiz arzuları ilə “şirin-şəkər nəvələr” böyüyür.
Yaxşılıq, xeyirxahlıq kimi insani keyfiyyətlər nəsildən-nəsilə yadigar qalmalıdır ki, cəmiyyət də yaşayış yeri kimi şərəflənsin. Müəllifin görmək istədiyi idealı da bu fikrin üstə pərvəriş tapır.
…Namuslu, ləyaqətli,
Alnıaçıq balalar,
Şirin-şəkər nəvələr.
Ağ vərəqlər üstündə
çəkdiyimiz əzablar –
yazdığımız kitablar,
Bir də xatirələrdə
Yaşayacaq eşqimiz –
Hərarətli, pak, təmiz.
Müəllif o vaxtkı Bakı məişətini, toy adət-ənənələrini də göstərir:
Qış gəlsə də,
Gəlsin qoy.
Qış günü deyildimi,
hədiyyəsiz-filansız
bizim unudulmaz toy?!
Yeri gəlmişkən deyim ki, qırx il bundan əvvəl unudulmaz Xalq şairimiz Rəsul Rza məni də oğlunun toyuna dəvət etmişdi.
İndiki kimi yadımdadı, tapşırmışdı ki, toyda pul salmayın. O vaxtkı toylarda pul salmaq adət idi. Toylara gedəndə hədiyyə aparmaq sonralar adət halına düşdü.
Qırx il əvvəl toyda dediyim sözü indi də burada təkrar etmək istərdim: Xoşbəxt olun!
Anar – səmimi oğuldu. O, atasını həm oğul kimi, həm də ilk oxucularından biri kimi istəyir. O, bilir ki, Xalq şairi atası kimdir. Onun cəmiyyətdə nüfuzunu, dünya şöhrətini bilir.
Adətən, atalar oğullara öyüd-nəsihət verər, lakin bu dəfə oğulu – bütün mənəvi sıxıntıları, streslərilə birlikdə ata rolunda – müdrik görürük.
Acı sözlər ürəyinə ox olsa da,
Düşmənlərin dostlarından çox olsa da,
Üfüq xətti birdən-birə yox olsa da,
Ümidini itirmə.
…Sevdiklərin bir gün dönüb yad olsa da,
düşmən görüb niskilini, yad olsa da,
İnandığın hər nə var, bərbad olsa da,
Ümidini itirmə!
Beləliklə, hər iki vəziyyətdə oğulun-ata, atanın-oğul rolunda portret cizgiləri təbii – “Ümidini itirmə!” deyən nikbin notlarla bəstələnən könül hıçqırığıdı, əvəzsiz övlad məhəbbətidi.
Hörmətli Xalq yazıçısı Anarın, bu dəfə görkəmli şair Anarın şeir dəftərindən, poeziya antologiyası kitabından müvəqqəti ayrılıram. Burada haqqında danışa bilmədiyim (bu, mümkün də deyildi) qiymətli və orijinal poeziya nümunələri ilk dəfə öz oxucularını gözləyir.
Yeni uğurlar!
Hörmətlə…
22.05.2023
Xalq yazıçısı Anar oxucuları ilə yeni görüşə nəsr, yaxud publisist əsərlərilə deyil, bu dəfə illərin və geniş dünyagörüşün bəhrəsi olan şeir yaradıcılığı ilə gəlib.
Beş min illik Azərbaycan poeziyası tarixi antologiyasının tədqiqatçısı və tərtibatçısı kimi tanınan və qiymətləndirilən Xalq yazıçısı bu kitabına öz yazdığı şeirləri, şeir tərcümələrini, demək olar ki, bütün poeziya janrlarını, müxtəlif ədəbi tədqiqatlarını daxil etmişdir. Yeni bir poeziya antologiyası!
Antologiyanın lüğəti mənası belədir: “…müxtəlif müəlliflərin seçilmiş əsərləri, əsasən şeirlər məcmuəsi”.
Bu poeziya antologiyasının müəllifi Anar müəllimdi. Bununla belə, rusca yazdığı şeirlərə müəllif öz adından verdiyi izahatda yazır: “Bəri başdan deyim ki, mən şair deyiləm və heç bir şairlik iddiam da yoxdur… Mənim bütün şairlik təsərrüfatım – o da bir yarım düjin Azərbaycan dilində yazdığım şeir təcrübəsidir, onlar da gündəlik mətbuat səhifələrində və mənim kitablarımda çap olunublar”.
Beləliklə, “bu şeir təcrübəsilə” Anar müəllimin yeni bir poeziya kitabı yaranmış, o da mənim qarşımdadır.
Kitabda müəllif klassik şeirimizin Nizami Gəncəvidən üzübəri Orta əsr və müasir şeirlərimizə qədər, əsərlərindən epiqraf gətirib, onlara nəzirələr həsr edir. “Klassik şairlərlə səsləşmələr silsiləsi”ndə biz bu poetik dialoqun geniş mənzərəsini müşahidə edirik.
Bu nəzirələrdə bizim müasirimiz olan şair obrazının insanın fövqəladə gücünə inandığı üçün, bütün ədəbi axtarışları zamanı öz fövqündə durduğunu görürük. O, sanki uçmaq üçün qanad, yaşamaq üçün vaxt, geniş fəaliyyət üçün mühit sorağında çırpınır. Eləcə də “İki cahan məndə sığar, mən bu cahana sığmazam”, – deyən şairimizin varisi kimi çıxış edir.
Rus ədəbiyyatından tərcümələr fəslində, müəllif rus ədəbiyyatının klassiki Aleksandr Sergeyeviç Puşkindən tutmuş, öz müasirlərinə qədər 23 şairin şeirini tərcümə etmiş və oxucularını bir yeniliklə də tanış etmişdir.
Əvvəla, müəllif tərcümə üçün rus şairlərinin proqram şeirlərini seçmiş, eyni vəzndə dilimizə çevirmişdir. Anar müəllimin dediyinə görə, Boris Pasternakın tərcüməsi ilk dəfədir.
Rus ədəbiyyatından bu qədər görkəmli sənətkarın dilimizə tərcüməsi ədəbi əlaqələr baxımından da poetik töhfədir.
Yazıçı, şair və incəsənət sahəsindəki dostlarına zarafatla yazdığı epiqramları Anar müəllim elə insani münasibətlər fonunda təqdim edir ki, oxucu da istər-istəməz bu xoş ovqatı yaşayır.
Bu silsilədə özünə həsr elədiyi epiqramda müəllifin daimi axtarışlar aləmində olduğunu görürük.
Kitabla mənəvi bağlılığa həsr olunmuş sevgi şeirlərindən biri “Zemfirama” adlanır. Müəllif ötən illəri taleyinə minnətdarlıqla xatırlayır:
…Bu qırx il necə keçdi?
Elə bil qırx il deyil,
Qırx gün, qırx gecə keçdi.
İl illərə qalandı:
Sevgi, intizar, kədər,
Sevinc, fərəh, itgilər,
Bir-birinə calandı.
Təbiidir ki, keçdiyimiz həyat yolu heç vaxt insanın istədiyi kimi rəvan olmur, qarlı-boranlı, enişli-yoxuşlu olur; onun gözlənən, gözlənməyən məqamları da bizi gözləyir. Bəzən, “paxıllıqla üzləşən, haqsızlıqla rastlaşan” ailədə isə pak, təmiz arzuları ilə “şirin-şəkər nəvələr” böyüyür.
Yaxşılıq, xeyirxahlıq kimi insani keyfiyyətlər nəsildən-nəsilə yadigar qalmalıdır ki, cəmiyyət də yaşayış yeri kimi şərəflənsin. Müəllifin görmək istədiyi idealı da bu fikrin üstə pərvəriş tapır.
…Namuslu, ləyaqətli,
Alnıaçıq balalar,
Şirin-şəkər nəvələr.
Ağ vərəqlər üstündə
çəkdiyimiz əzablar –
yazdığımız kitablar,
Bir də xatirələrdə
Yaşayacaq eşqimiz –
Hərarətli, pak, təmiz.
Müəllif o vaxtkı Bakı məişətini, toy adət-ənənələrini də göstərir:
Qış gəlsə də,
Gəlsin qoy.
Qış günü deyildimi,
hədiyyəsiz-filansız
bizim unudulmaz toy?!
Yeri gəlmişkən deyim ki, qırx il bundan əvvəl unudulmaz Xalq şairimiz Rəsul Rza məni də oğlunun toyuna dəvət etmişdi.
İndiki kimi yadımdadı, tapşırmışdı ki, toyda pul salmayın. O vaxtkı toylarda pul salmaq adət idi. Toylara gedəndə hədiyyə aparmaq sonralar adət halına düşdü.
Qırx il əvvəl toyda dediyim sözü indi də burada təkrar etmək istərdim: Xoşbəxt olun!
Anar – səmimi oğuldu. O, atasını həm oğul kimi, həm də ilk oxucularından biri kimi istəyir. O, bilir ki, Xalq şairi atası kimdir. Onun cəmiyyətdə nüfuzunu, dünya şöhrətini bilir.
Adətən, atalar oğullara öyüd-nəsihət verər, lakin bu dəfə oğulu – bütün mənəvi sıxıntıları, streslərilə birlikdə ata rolunda – müdrik görürük.
Acı sözlər ürəyinə ox olsa da,
Düşmənlərin dostlarından çox olsa da,
Üfüq xətti birdən-birə yox olsa da,
Ümidini itirmə.
…Sevdiklərin bir gün dönüb yad olsa da,
düşmən görüb niskilini, yad olsa da,
İnandığın hər nə var, bərbad olsa da,
Ümidini itirmə!
Beləliklə, hər iki vəziyyətdə oğulun-ata, atanın-oğul rolunda portret cizgiləri təbii – “Ümidini itirmə!” deyən nikbin notlarla bəstələnən könül hıçqırığıdı, əvəzsiz övlad məhəbbətidi.
Hörmətli Xalq yazıçısı Anarın, bu dəfə görkəmli şair Anarın şeir dəftərindən, poeziya antologiyası kitabından müvəqqəti ayrılıram. Burada haqqında danışa bilmədiyim (bu, mümkün də deyildi) qiymətli və orijinal poeziya nümunələri ilk dəfə öz oxucularını gözləyir.
Yenə gəlmişəm, əzizim. Elə həmin yerdəyəm. Xatırlayıram. O günü, baxışını, əllərimi necə möhkəm tutduğun anları, anamın səssiz fəryadını, babamın ilk dəfə diz çökdüyünü…
Unuda bilmirəm. İllər keçsə belə. Əvvəllər yoxluğunu bu qədər hiss etmirdim. Amma indi hər addımımda kaş ki, sən olsaydın deyirəm.
Unuda bilmirəm. Səninlə bağlı xatırladığım çox şey var. Ən çox isə o gün… O gün zehnimdən heç silinmir. Evimizin önündə ağ tut ağacı vardı. Hər zaman olduğu kimi ona doğru uzanırdıq. Əllərimiz yetişmirdi. Axı hələ çox balacaydıq. Nə yaşımız vardı ki, bizim? Üç yaşın vardı həə?! Əllərin, baxışların, üzün zehnimdə bulanıqdır artıq. Əlimdə tutub doyunca simanı əzbər edəcək bir şəklin belə yoxdur. Ən acısı bu ola bilər. Uzanmaq istədin, ayaqlarını qaldırmaq istədin. Hardan bilərdin ki, tanrı səni ən uca qatına qaldıracaq? Yanımdaydın. Ağ tut dənələrini əlinə alanda üzündə güllər açırdı. Sonra zehnimdə bir bulanıqlıq canlanır. Sonra azca belə olsa xatırlayıram əllərimi tutmuşdun. Səslər, təşvişlər gəlir gözümün önünə. Ürəyimin döyüntüsünü hələ də hiss edirəm. Qəribədir, düzdür. Amma unuda bilmirəm. O acı elə dərindi ki, mən hələ də inana bilmirəm. Ümid edirdim ki, sən dönəcəksən. Sonra yenidən tut ağacının altına gəldim. Anamı gördüm. Qucağında sən vardın. O an sevindim, yoxsa üzüldüm, xatırlamıram. Yaxınlaşdım sənə doğru. İnsanlar toplanmışdı. Onların arasından babamı gördüm. Mənim uşaqlığımın ən əvəzsiz, ən sevgi dolu parçası, mənim vüqarlı dağım, dizləri üstə çökmüşdü. İnana bilmirdim. Hansı ədalətə sığmışdı sənin gedişin? İllərlə buna cavab axtardım. Kimsə cavabını verməmişdi. Zehnimdə illərlə dolaşan o səhnəni unuda bilmirəm. Sonra bir gün dözə bilmədim. Dayımla söhbət etmək istədim. “Danışanda o sənin qardaşındı” dedi. Suda boğuldu. Nə əcəb sənə bunu danışmayıb evdəkilər, deyə sual verdi. Cavabsızdım. Ən acısı elə adını da o gün öyrəndim. Düşünə bilirsən, nələr yaşadım? Adın, üzün, gözlərin unudulmuşdu. Amma əllərimi necə tutduğun, səni necə itirdiyim unudulmamışdı. Sonradan nənəm bacımla qardaşıma səni nəql etdi. Sən demə, su arxının yanına gəlmisən. Su motorunu rəngli görüb meyl salmısan. Sonra da necəsə suya yıxılmısan. Dilimə almaq, yazmaq belə ürəyimi bıçaqla kəsir sanki. Bir neçə il öncə anam əlində bir süfrə gətirdi.Çox uzun müddət bağlı qaldığı üçün toz basmışdı üstünü. Anidən onu qaldıranda şəkillərin səpələndi. Bir də papağın düşdü yerə. Üzünə belə baxa bilmədim. Anam tez toplayıb otaqdan çıxdı. Kaş ki, üzünə bir dəfə baxa bilsəydim, deyirəm. Kaş ki, anam səndən mənə uzun-uzun danışsaydı, deyirəm. Əvvəl onu qınayırdım. Amma indi qınaya bilmirəm. Onun qəlbində nə qədər xatirə gizlidir, kim bilir? Ən son babamı itirəndə məzarlığa getmişdim mən. Onun da yoxluğunu qəbul edə bilmirdim. Amma bu il gəldim məzarın üstünə. Toxundum torpağına. Solmuş gülləri yenilədim. Getmək istəmirdim yanından. Çünki illər sonra ilk dəfə cəsarət edib yanına gəlmişdim. İllər keçsə belə, hələ də qəbul edə bilmirəm. Sən mənim təkcə dörd yaşımın acı xatirəsi olmadın. Bütün uğurlarımı, əldə etdiyim hər şeyi sənin adına qazandım. Cismin yoxdur. Amma ruhun, adın, xatirələrin mənimlədir. Biz bir gün mütləq qovuşacağıq. Qızların ilk sevgisi atası olur deyirlər. Mənim ilk sevgim sən oldun! Səni sevirəm, mənim balaca mələyim!
Hüseyn Camal oğlu Hüseynzadə (Hüseyn Arif; 15 iyun1924, Yenigün, Qazax qəzası – 14 sentyabr1992, Bakı) — Azərbaycan şairi, 1949-cu ildən AYİ-nın üzvü, Azərbaycan SSR Əməkdar incəsənət xadimi (1984), Azərbaycan SSR Xalq şairi (1989), Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı laureatı (1978).
Həyatı
Hüseyn Arif 1924-cü il iyunun 15-də Ağstafa rayonunun Yenigün kəndində anadan olub. Bakı Pedaqoji Məktəbində (1937–1940), ADU-nun Şərqşünaslıq fakültəsində (1946–1951) təhsil almışdır. MoskvadaMaksim Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutunun aspiranturasında təhsilini davam etdirmişdir (1951–1952).
Hüseyn Arif 1992-ci il sentyabrın 14-də Bakıda vəfat etmiş, doğulduğu kənddə dəfn olunmuşdur.
Fəaliyyəti
Əmək fəaliyyəti
Xarici ölkələrlə Dostluq və Mədəni Əlaqələr Azərbaycan Cəmiyyətində şöbə müdiri (1957–1959),”Azərnəşr”in Bədii Ədəbiyyat Redaksiyasında böyük redaktor (1965–1967),”Gənclik” nəşriyyatında bədii ədəbiyyat redaksiyasının müdiri (1967–1968), Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin sədri (1984–1992) vəzifələrində işləmişdir. 1991-ci ildə Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Ağsaqqallar Şurasının üzvü seçilmişdir.
Ədəbi fəaliyyəti
Ədəbi fəaliyyətə İkinci Dünya müharibəsi illərində başlamışdır. Onun ribrettosu əsasında 1957-ci ildə “Azad” tamaşası M. F. Axundov adına Opera və Balet teatrında, “Yolda” poması əsasında yazdığı eyniadlı pyesi 1974-cü ildə M. Qorki adına Gənc Tamaşaçılar Teatrında tamaşaya qoyulmuşdur.
1971-ci ildə “Dağ Kəndi” poemasına görə “Qızıl Oraq” mükafatina layiq görülmüşdür. Əsərləri keçmiş SSRİ və bir sıra xarici ölkə xalqlarının dillərinə tərcümə olunmuşdur. Mahnılarına musiqi bəstələnmişdir. 1976-cı ildə Yuqoslaviyada (Sarayevo) Beynəlxalq poeziya günlərinin, 1979-cu ildə Liviyada SSRİ günlərinin iştirakçısı olmuşdur.
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutun Yeni dövr Azərbaycan ədəbiyyatı şöbəsinin baş elmi işçisi Lütviyyə Əsgərzadənin “Hüseyn Cavid və Azərbaycan ədəbiyyatşünaslığı” kitabı işıq üzü görüb.
Monoqrafiya Ədəbiyyat İnstitutunun Elmi Şurasının 17 mart 2023-cü il tarixli 2 saylı qərarı və AR Mədəniyyət Nazirliyi Hüseyn Cavidin Ev Muzeyinin Elmi Şurasının 4 may 2023-cü il tarixli 7 saylı qərarı ilə çap edilib.
Kitabın elmi redaktoru AMEA-nın prezidenti, akademik İsa Həbibbəylidir. “Cavidşünaslığa yeni baxış, yaxud tənqidin tənqidi” başlıqlı ön sözün müəllifi filologiya elmləri doktoru, professor Cəlal Qasımovdur. Rəyçi Yeni dövr Azərbaycan ədəbiyyatı şöbəsinin müdiri, filologiya elmləri doktoru, professor İslam Qəriblidir. İdeya müəllfi və redaktoru Əməkdar mədəniyyət işçisi, filologiya elmləri doktoru Gülbəniz Babaxanlıdır.
Filologiya elmləri doktoru, dosent Lütviyyə Əsgərzadənin bu kitabı dörd fəsildən ibarətdir. Monoqrafiyanın “Hüseyn Cavid: şəxsiyyəti və sənətkarlığı”, “Hüseyn Cavid: yaradıcılığı və Azərbaycan ədəbi tənqidi”, “Ya müttəfiq, ya ölüm: hücum-ədəbi münaqişələr, ədəbi məhkəmələr”, “Əbədi sənətkar və əbədi sənət” fəsillərində repressiya qurbanı olan filosof şair-dramaturq Hüseyn Cavidin bir romantik ədəbiyyat nümayəndəsi kimi fərdi tərəf və xüsusiyyətləri araşdırılır.
“Elm və təhsil” nəşriyyatında çap edilən kitab 360 səhifədir.
Yeni nəsil Azərbaycan gəncliyinin istedadlı nümayəndəsi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyi ilə Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin birgə layihəsi olan III “Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin (AYB) və Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyinin (DGTYB) üzvü, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının (edebiyyat-az.com) Cənubi Azərbaycan Bürosunun Rəhbəri, Azərbaycanlı şairə, gənc xanım yazar Nigar Arifin “Adamların yağışı” adlı yeni kitabı nəşrə hazırlanır.
Xatırladaq ki, Azərbaycanlı şairə Nigar Arifin “Xatirələr otağı” adlı ilk şeirlər kitabı Təbrizdə işıq üzü görüb.
Kitab müəllifin oxucularıyla sayca ikinci görüşüdür. Kitabda müxtəlif illərdə qələmə alınan ədəbi-bədii nümunələr, poeziya örnəkləri yer alıb.
Geniş oxucu auditoriyası üçün nəzərdə tutulub. İctimaiyyət nümayəndələri, ədəbi came, ədəbiyyatsevərlər tərəfindən rəğbətlə qarşılanacağına ümid edirik.
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidməti və İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsi.
Yeni nəsil Azərbaycan gəncliyinin istedadlı nümayəndəsi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyi ilə Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin birgə layihəsi olan III “Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin (AYB) və Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyinin (DGTYB) üzvü, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının (edebiyyat-az.com) Cənubi Azərbaycan Bürosunun Rəhbəri, Azərbaycanlı şairə, gənc xanım yazar Nigar Arifin “Gecikmiş ömür” şeiri İranda “Hüner ve Camia” dərgisində Azərbayan türkcəsində və fars dilində dərc olunub.
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidməti və İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsi.
Bu gün Xalq artisti Hacıbaba Bağırovun anadan olmasından 91 il ötür
Sevimli aktyor kimi yaddaşlara əbədi həkk olunmaq hər sənətkara nəsib olası xoşbəxtlik deyil. Elə sənətkarlar var ki, onlar bəlkə də ömürlərində bir və ya bir neçə dəfə yaddaqalan obraz yarada bilirlər. Lakin haqqında söhbət açmaq istədiyim mərhum sənətkarımız, Azərbaycanın xalq artisti Hacıbaba Bağırov isə demək olar ki, yaratdığı bütün obrazlarla yaddaşlara həkk olunub. Onun teatr tariximizdə özünəməxsus yeri var. Bu yeri o, heç şübhəsiz, öz sənətkar istedadının, ilhamının qüdrəti ilə fəth edib.
AZƏRTAC xəbər verir ki, bu gün unudulmaz sənətkarımız, Xalq artisti Hacıbaba Bağırovun anadan olmasının 90-cı ildönümü tamam olur.
Çox maraqlı tərcümeyi-halı ilə seçilən Hacıbaba Bağırovun həyat yolu heç də hamar olmayıb. Uşaq ikən pionerlər sarayındakı dram dərnəyində çalışıb. Görkəmli rejissor Adil İsgəndərov onu “Vaqif”də Vidadi rolunda görəndən sonra teatr studiyasına dəvət edib. Hacıbaba Bağırov görkəmli teatr xadiminin rəhbərliyi altında aktyorluq sənətinin sirlərini öyrənib. Hələ uşaqlıqdan sevib-seçdiyi sənət onun qanına hopub. Sonra teatr fəaliyyətini Lənkəranda və Gəncədə davam etdirib.
Hacıbaba Bağırov yaradıcılığının Azərbaycan gülüş mədəniyyəti tarixində xüsusi yeri vardır. Sənətkarın repertuarına daxil olan obrazlar komik çalarları sayəsində qısa müddətdə tanınıb sevilməyə başlayıb. Onun milli mentalitetə uyğun olaraq yaratdığı və özünəməxsus yumorla oynadığı rollar Azərbaycan Dövlət Musiqili Teatrının tarixinə həmişəlik daxil olub.
Hacıbaba Bağırovun əsl sənətkar kimi formalaşması, tanınması 1962-ci ildə Azərbaycan Dövlət Musiqili Komediya Teatrına (indiki Azərbaycan Dövlət Musiqili Teatrı) dəvət aldıqdan sonra başlayıb. Burada fəaliyyət göstərdiyi 26 il ərzində yaratdığı 50-dən çox obrazın onun gülüş ustası kimi püxtələşməsinə və populyarlıq qazanmasına böyük təsiri olub.
Üzeyir Hacıbəylinin “Arşın mal alan”ında Soltan bəy, “O olmasın, bu olsun”da Məşədi İbad, Zülfüqar Hacıbəyovun “50 yaşında cavan”ında Orduxan, Süleyman Ələsgərovun “Həmişəxanım”ında Cəbi Cüməzadə, “Hardasan, ay subaylıq”da Novruzəli, Əşrəf Abbasovun “Həyətim mənim-həyatım mənim”ində Qulam, Emin Sabitoğlunun “Hicran”ında Mitoş, “Nəğməli könül”də Fərzəli, Vasif Adıgözəlovun “Nənəmin şahlıq quşu”nda Cəsarət, Soltan Hacıbəyovun “Qızılgül”ündə Nadir, Ağası Məşədibəyovun “Toy kimindir?”ində Uzun, Emin Sabitoğlu, Tamara Vəliyevanın “Bankir adaxlı”, “Sizinlə gülə-gülə”, “Bildirçinin bəyliyi”, “92 dəqiqə gülüş” trilogiyasında Sonqulu, “Məhəbbət oyunu”nda Nuruş, “On min dollarlıq keyf”də Fərzəli kimi tamaşaçıların dərin rəğbətini qazanmış rolları milli mədəniyyətimizin inkişafına xidmət edir.
Hacıbaba Bağırov sənətinin ən xarakterik xüsusiyyətlərindən biri də tamaşaçıda hüsn-rəğbət oyadan incə komik məqamları canlandırdığı obrazlar vasitəsilə açmaq məharəti idi. Dərin milli koloriti ilə səciyyələnən Hacıbaba Bağırov sənəti onu xalqımızın ən sevimli aktyorlarından biri etmişdir. Cəmiyyətin mənəvi saflaşması yolunda çalışan sənətkar çoxşaxəli yaradıcılığı ilə ölkəmizdə komediya janrı ənənələrini layiqincə davam etdirib. Teatr rəhbəri və teleşou təşkilatçısı kimi gördüyü işlər isə onun nadir istedadının yeni mühüm çalarlarını meydana çıxarıb.
Aktyor səhnə fəaliyyəti ilə yanaşı, Azərbaycan kinematoqrafiyasının inkişafına da öz sanballı töhfəsini verib. Onun kinofilmlərdə oynadığı müxtəlif xarakterli rollar Azərbaycan tamaşaçısının yaddaşına həkk olunub və kino sənətimizin diqqətəlayiq uğurları kimi qiymətləndirilib.
Hacıbaba Bağırov ilk dəfə 1964-cü ildə rejissor Ağarza Quliyevin “Ulduz” musiqili kinokomediyasında çəkilərək, teatrda olduğu kimi, bu filmdə də Möhsün surətini ustalıqla yaradıb. Aktyor müsahibələrinin birində bu rolu barədə belə deyib: “Möhsün mənim kinoda ilk rolumdur. Səhnədə Möhsünü oynamaq mənim üçün çox asan idi. Ancaq eşidəndə ki, bu operettanı ekranlaşdıracaqlar, çox həyəcanlandım. Əvvəla, mən heç zaman filmə çəkilməmişdim. Olsaydı, ilk rolum olacaqdı. Film ekranlara çıxanda qanadım olsaydı, uçardım. İlk dəfə idi ki, öz oyunuma oturub kənardan baxa biləcəkdim. Doğrudan da, “Ulduz” mənim aktyorluq fəaliyyətimə, aktyor asimanıma əsl ulduz bəxş elədi. Möhsün rolunun uğurunun başlıca səbəbi obrazın mənə yaraşması idi”.
Hacıbaba Bağırovun “Ulduz”da Möhsün, “Mehman”da Arif, “Onun bəlalı sevgisi”ndə Qaraxalov, “Alma-almaya bənzər”də Məmmədəli, “Şirbalanın məhəbbəti”ndə Şirbala rolları kino həvəskarları tərəfindən maraqla qarşılanıb. Bu obrazlara baxıb sənətkarın “Teatr, kino mənim həyatımdır” deməsinə haqq qazandırmaq olar.
Həyata 74 yaşında əlvida deyən sənətkar adını Azərbaycan teatr sənətinə elə əbədi həkk edib ki, bu gün olduğun kimi, hələ neçə-neçə qərinələr, əsrlər xatırlanacaq və onun sənət yolu gənc sənətkarlar üçün bir məktəb olaraq qalacaq.
Bu gün təkcə Azərbaycanın deyil, bütöv türk dünyasının böyük yazıçısı İsa Muğannanın (Hüseynov) doğum günüdür. Onun haqqında dünyaşöhrətli yazıçı Çingiz Aytmatov “Bizim hamımız İsa Muğannadan təsirlənmişik və öyrənmişik” deyib.
AZƏRTAC xəbər verir ki, bu gün anadan olmasının 95-ci ildönümü tamam olan İsa Muğanna zaman-zaman fərqli şəkildə dövrləşdirilən və bu dövrləşdirilmənin ənənə halını aldığı Azərbaycan ədəbiyyatının “altmışıncılar” adı ilə qəbul olunan parlaq ədəbi nəslinə mənsubdur.
İsa Hüseynov 1928-ci ildə Ağstafa rayonunun Muğanlı kəndində dünyaya gəlib. Atası Mustafa kişi müəllim olub. O, Nəriman Nərimanov adına Tibb İnstitutuna qəbul olunsa da, 4 ay sonra kəndə qayıdıb. Özünün dediyinə görə, bir müəllimin acı sözü onu bu fikrə düşməyə məcbur edib. Sonradan Azərbaycan Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsinə qəbul olunub. Təhsilini Xalq yazıçısı Mehdi Hüseynin məsləhəti ilə Moskvadakı Maksim Qorki adına Ədəbiyyat İnstitutunda davam etdirib.
Əmək fəaliyyətinə Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatının ədəbiyyat şöbəsində redaktor kimi başlayan İsa Hüseynov “Literaturnıy Azerbaydjan” jurnalının redaksiyasında nəsr şöbəsinin müdiri, Cəfər Cabbarlı adına “Azərbaycanfilm” kinostudiyasında redaktor, baş redaktor və ssenari kollegiyasının üzvü, Azərbaycan Kinematoqrafiya Komitəsində baş redaktor vəzifəsində çalışıb.
İ.Muğanna 1948-ci ildən ədəbi fəaliyyətə başlayıb, “Anadil ötən yerdə” adlı oçerki ilk dəfə 1949-cu ildə “İnqilab və mədəniyyət” jurnalında çap edilib. 1950-ci ildən etibarən kitabları nəşr olunmağa başlayıb. Bir-birinin ardınca “Bizim qızlar”, “Dan ulduzu”, “Hekayələr”, “Yanar ürək”, “Doğma və yad adamlar”, “Teleqram”, “Tütək səsi”, “Pyeslər”, “Kollu koxa”, “Ömrümdə izlər”, “Saz”, “Məhşər”, “İdeal”, “Türfə”, “Qəbiristan”, “Cəhənnəm”, “İsahəq-Musahəq” və digər kitablarını oxucularına təqdim edib. Hər əsəri bir ədəbi hadisə olan yazıçının ssenariləri əsasında filmotekamızın qızıl fondunu bəzəyən “Nəsimi”, “Ulduzlar sönmür”, “Qərib cinlər diyarında” və s. filmləri ekran üzü görüb.
Müasir Azərbaycan ədəbiyyatının parlaq simalarından olan İsa Muğanna öz yaradıcılığı ilə milli bədii fikrin zənginləşməsində mühüm rol oynayıb. O, nəsrimizin əsaslı şəkildə yeni mərhələyə qədəm qoymasının fəal iştirakçısı olub.
İ.Muğanna yazıçı kimi altmış illik fəaliyyəti dövründə ölkəmizdə ədəbi mühitin inkişafına sanballı töhfələr verib. Azərbaycan xalqının yüzillərdən bəri təşəkkül tapmış mədəni-mənəvi dəyərlərinin qorunması naminə yorulmadan yazıb-yaradan yazıçı aydın mövqeyi, dərin təfəkkürü ilə hər zaman oxucusunu heyrətləndirib.
Tarixi faktları, böyük şəxsiyyətləri hər zaman diqqət mərkəzində saxlayan ədibin özünəməxsus yanaşma və fərqli düşüncə tərzi olub. Bunun sayəsində ərsəyə gətirdiyi silsilə romanların, povestlərin ədəbiyyatımızın məzmunca yeniləşməsində müstəsna əhəmiyyətə malik rolu olub. Bu mənada ustad yazıçı öz əsərlərində ana dilinin potensial poetik imkanlarından yüksək bəhrələnərək şedevrlər yaradıb.
İsa Muğannanın Azərbaycan mədəniyyətinin inkişafında səmərəli xidmətləri və çoxillik zəngin bədii yaradıcılığı yüksək qiymətləndirilib. O, Xalq yazıçısı fəxri adına, orden və medallara, Dövlət mükafatına layiq görülüb, Müstəqil Azərbaycan Respublikasının ali dövlət mükafatı “İstiqlal” ordeni ilə təltif edilib. Prezident İlham Əliyevin “İsa Muğannanın 90 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında” müvafiq Sərəncamına əsasən görkəmli yazıçının yubileyi ölkəmizin hər yerində silsilə tədbirlərlə qeyd edilib.
Görkəmli yazıçı 2014-cü il aprelin 1-də 85 yaşında Bakıda vəfat edib, Fəxri xiyabanda dəfn olunub. Ədəbiyyatımızda özünəməxsus məktəb yaratmış, ürəklərdə özünə mənəvi heykəl ucaltmış görkəmli nasir, ssenarist, səmimi və təvazökar insan İsa Muğannanın işıqlı xatirəsi onu tanıyanların qəlbində həmişə yaşayacaq.
Kinematoqrafçılar İttifaqları Konfederasiyası Prezidentin Qrantlar Fondunun maliyyə dəstəyi, A.M.Qorçakov adına İctimai Diplomatiyaya Dəstək Fondunun maliyyə yardımı və iştirakı ilə Moskvada Rüstəm İbrahimbəyov adına “Qızıl tağ” Beynəlxalq Milli Kinematoqrafiya Forumunu təşkil ediləcək.
Azərbaycan Kinematoqrafçılar İttifaqından AZƏRTAC-a verilən məlumata görə, Konfederasiya Şurasının qərarı ilə bu il Foruma Rüstəm İbrahimbəyovun adı verilib.
Milli Kinematoqrafiyalar Forumu, MDB ölkələrinin kino xadimləri arasında multikultural ünsiyyət üçün vahid platforma rolunu oynamağa qadir olan güclü milli assosiasiyadır. Forum fəaliyyət göstərdiyi illər ərzində Marat Sarulu, Aktan Abdıkalıkov, Bəxtiyor Xudoynazarov, Gülşad Ömərova, Yusup Razıkov və sonralar özlərini beynəlxalq kinofestivalların daimi iştirakçıları kimi təsdiqləmiş digər kinematoqrafçıların aşkarlanmasına öz töhfəsini verib. 1998-ci ildə fəaliyyətə başladığı gündən Milli Kinematoqrafiyalar Forumu 1990-cı ildə ssenarist, prodüser və rejissor Rüstəm İbrahimbəyov tərəfindən əsası qoyulmuş Kinematoqrafçılar İttifaqları Konfederasiyasının üzvü olan MDB ölkələri arasında ümumi kinematoqrafiya məkanının saxlanması və inkişafını əsas istiqamət kimi götürüb. Forum Kinematoqrafçılar İttifaqları Konfederasiyasının üzvü olan MDB ölkələrinin kino xadimləri arasında təcrübə mübadiləsi və yaradıcılıq nailiyyətləri ilə tanışlıq üçün mahiyyət etibarilə yeganə platformadır.
Bu il Forum çərçivəsində ustad kino xadimləri, rejissorlar, dramaturqlar, operatorlar və prodüserlər kinematoqrafçıların (MDB ölkələrinin kino universitetlərinin və kino fakültələrinin tələbələri və yeni məzunları) peşəkar təhsilini təkmilləşdirəcək tematik ustad dərsləri keçirəcəklər. Bu ildən başlayaraq Forum modernləşdiriləcək və rəqabətə əsaslanan fəaliyyət mərhələsinə keçəcək. Təqdim olunan filmlər “Ən yaxşı bədii film”, “Ən yaxşı qeyri-bədii film”, “Ən yaxşı debüt”, “Ən yaxşı cizgi filmi”, “Ən yaxşı qısametrajlı film”, “Ən yaxşı tələbə debütü” kateqoriyalar üzrə qiymətləndiriləcək.
Azərbaycan, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Tacikistan, Özbəkistan, Belarus, Ermənistan olaraq yeddi ölkədən 51 filmin iştirakı üçün ərizə təqdim olunub.
Qeyd edək ki, tədbir cari ilin sentyabrında keçiriləcək.
Mədəniyyət Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə “Heydər Əliyev İli” çərçivəsində və Azərbaycan peşəkar milli teatrının 150 illik yubileyi münasibətilə paytaxtda və bölgələrdə fəaliyyət göstərən teatrların qastrol səfərləri həyata keçirilir.
Nazirlikdən AZƏRTAC-a bildirilib ki, uzun illərdən sonra ilk dəfə belə geniş şəkildə təşkil olunan qastrol aksiyasının məqsədi regionlarda mədəni həyatın fəallaşdırılması, əhalinin, xüsusilə də gənclərin asudə vaxtının daha mənalı keçirilməsi, yerli yaradıcı kollektivlərlə sıx ünsiyyət və faydalı təcrübə mübadiləsinə şərait yaratmaqdan ibarətdir. Eyni zamanda bu aksiya ilə ölkəmizdə ümumilikdə teatr proseslərinin canlandırılması nəzərdə tutulur.
Qastrol səfərlərinə bu ilin mart ayında başlanılıb və növbəti aylarda da davam etdirilib. Qastrol aksiyasının iyun ayına nəzərdə tutulan proqramına əsasən, Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrı, Azərbaycan Dövlət Akademik Rus Dram Teatrı, Azərbaycan Dövlət Akademik Musiqili Teatrı, Azərbaycan Dövlət Gənc Tamaşaçılar Teatrı, Azərbaycan Dövlət Kukla Teatrı, Qax Dövlət Kukla Teatrı, Şəki Dövlət Dram Teatrı və Qusar Dövlət Ləzgi Dram Teatrı Gəncə, Mingəçevir, Şəki, Lənkəran şəhərlərində və Zəngilan (Ağalı kəndi), Salyan, Quba, Şabran rayonlarında tamaşa göstərəcək.
Bundan əlavə, Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin Teatr sənəti fakültəsinin tələbələri Mingəçevir və Şəki şəhərlərində diplom tamaşası ilə çıxış edəcəklər.
Səməd Vurğunun ev-muzeyində Xalq şairi Vaqif Səmədoğlunun anadan olmasının 84-cü ildönümünə həsr olunmuş ədəbi-bədii gecə keçirilib.
AZƏRTAC xəbər verir ki, gecədə şairin qələm dostları, Vaqif poeziyasını sevənlər, gənclər iştirak ediblər.
Şairin həyat və yaradıcılığından bəhs edilib, unudulmaz xatirələr yenidən canlandırılıb. Qeyd olunub ki, Vaqif Səmədoğlu Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrindən biri olub, öz yaradıcılığı ilə bir neçə nəslin ədəbi zövqünün formalaşmasında rol oynayıb və bu gün də dərin fəlsəfi ruhlu şeirləri sevilir.
Tədbir iştirakçıları şairin şeirlərindən parçalar söyləyiblər. Vaqif Səmədoğlunun sözlərinə bəstələnmiş mahnılar, xalq mahnıları və digər əsərlər tanınmış sənətçilər və gənc musiqiçilərin ifasında səslənib.
“Alagöz”, “Gecələr”, “Lalələr”, “Sənə də qalmaz”, “Küçələrə su səpmişəm”, “Evləri var”, “Tələsin, insanlar” və s. ifa etdiyi mahnılar… Bu şəffaf, bulaq suyu kimi axıcı səsi unutmaq mümkün deyil. Bu səs sehri, cazibəsi ilə təkcə sahibinə deyil, həm də onun mənsub olduğu millətə, xalqa, məmləkətə daim şöhrət gətirərək tükənməz məhəbbət qazandırıb. Bu gün SSRİ Xalq artisti, Dövlət mükafatları laureatı, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı, görkəmli müğənni Rəşid Behbudovun vəfatından 34 il ötür.
AZƏRTAC böyük sənətkar Rəşid Behbudovun anım günündə onun həyat və fəaliyyətinin bəzi məqamlarına nəzər salır.
Səsi, sənəti, fitri istedadı ilə əbədiyaşarlıq qazanan Rəşid Behbudov 1915-ci ildə Tbilisidə xanəndə Məcid Behbudovun ailəsində dünyaya göz açıb. Uşaq yaşlarından məktəb xorunda oxuyan R.Behbudov 1933-cü ildə Dəmir Yolu Texnikumuna qəbul olub. Təhsili dövründə tələbə özfəaliyyət orkestrində çalışıb. Hərbi xidmət zamanı ordu ansamblının, əsgərlik illərindən sonra isə Tbilisi estrada qruplarından birinin solisti olub.
Rəşid Behbudov 1943-cü ilin sonunda Bakı kinostudiyasında Üzeyir Hacıbəylinin eyniadlı operettasının motivləri əsasında çəkilən “Arşın mal alan” filmində baş rola dəvət alıb. 1945-ci ildə efirə çıxan film tezliklə nəinki Azərbaycanda, bütün SSRİ məkanında böyük populyarlıq qazanıb. 1946-cı ildə bu filmdəki Əsgər roluna görə Rəşid Behbudov Stalin mükafatına layiq görülüb. Əsgər obrazını yaradan müğənninin şirin və könül oxşayan səsi hər bir dinləyicini valeh edib. Bundan sonra sevimli müğənninin səsini eşitmək arzusunda olanların sayı gündən-günə artıb. Azərbaycan kinosunun qızıl fonduna daxil olan həmin film bu gün də müvəffəqiyyətlə nümayiş etdirilir.
R.Behbudov uzun illər Müslüm Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasının, Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrının solisti olub. 1966-cı ildən musiqi və estrada sənətinin caz, balet, pantomima kimi müxtəlif janrlarını özündə birləşdirən Azərbaycan Dövlət Mahnı Teatrını təşkil edib və ömrünün sonunadək onun solisti və bədii rəhbəri olub. Hazırda bu teatr dahi sənətkarın adını daşıyır.
İfaçılıqda xalq yaradıcılığını, vokal sənətini, estrada janrını sintez edən Rəşid Behbudov bənzərsiz səsi, zahiri görkəmi və aktyorluq istedadı ilə dinləyicinin və tamaşaçının qəlbini ovsunlayan ifaçılardandır.
Milli musiqi xəzinəmizin, eləcə də Azərbaycan bəstəkarlarının əsərlərinin ölkə hüdudlarından kənarda populyarlıq qazanması məhz Rəşid Behbudovun ifası sayəsində mümkün olub. Tofiq Quliyev, Fikrət Əmirov, Səid Rüstəmov, Vasif Adıgözəlov, Qara Qarayev, Arif Məlikov və digər görkəmli bəstəkarlarımızın yaradıcılığını onsuz təsəvvür etmək mümkün deyil.
Xalqını sonsuz məhəbbətlə sevən sənətkar sovet respublikaları ilə yanaşı, Argentina, Bolqarıstan, Belçika, Çili, Çin, Efiopiya, Finlandiya, Hindistan, İran, İraq, İtaliya, Misir, Türkiyə və digər ölkələrdə geniş konsert proqramları ilə Azərbaycan xalq mahnılarının və bəstəkar əsərlərinin populyarlaşmasında çox böyük rol oynayıb. Yaradıcılığı sərhəd tanımayan Rəşid Behbudovun ifa etdiyi hər mahnı, yaratdığı hər obraz sənət hadisəsinə çevrilib, sənətkar dəfələrlə dövrünün ən yüksək mükafatlarına layiq görülüb.
Rəşid Behbudovun sənəti Azərbaycan musiqi tarixinə ən şərəfli səhifələrdən biri kimi həkk olunub. SSRİ məkanında, eləcə də dünyanın ayrı-ayrı qitələrində milyonlarla dinləyicinin qəlbini fəth edən sənətkar getdiyi hər yerdə Azərbaycan musiqisinin, onun zəngin mədəniyyətinin yorulmaz təmsilçisi və təbliğatçısı idi.
1989-cu il iyunun 9-da Moskvada vəfat etmiş dahi sənətkar Bakıda Fəxri xiyabanda dəfn edilib.
“Beynəlxalq kibercinayətkar qrup saxta yolla yaratdığı https://theatre-azdram.com/azb/events domenli sayt vasitəsilə onlayn şəkildə insanlara tamaşa biletləri təklif edir.
“Saytın domenində olan “azdram” sözü insanlarda çaşqınlıq yaradır ki, guya tamaşalar qeyd olunan tarixdə Akademik Milli Dram Teatrında oynanılacaq. 50 manata təklif olunan onlayn bileti almaq üçün qarşı tərəfdən hesab nömrəsinin məlumatlarının daxil edilməsi tələb olunur. Bu yolla məlumatlar əldə olunur və cinayətkar şəbəkə tərəfindən vəsait mənimsənilir. Təəssüf ki, aldanan vətəndaşlar var. Akademik Milli Dram Teatrının rəhbərliyi diqqətinizə çatdırır ki, Komediya Teatrı adı ilə təqdim olunan bu müəssisənin bizimlə heç bir əlaqəsi yoxdur.
Məsələ ilə bağlı Azərbaycan Respublikasının Rəqəmsal İnkişaf və Rabitə Nazirliyinə müraciət olunub”.
İyunun 15-də Bakı Konqres Mərkəzində dünyaşöhrətli pop qrupu “Gipsy Kings” ilk dəfə konsert verəcək.
AZƏRTAC xəbər verir ki, Rumba-Flamenko stilində ifaları ilə tanınan, “Bamboleo”, “Volare”, “Baila Me”, “Amor Mio” mahnıları ilə sevilən məşhur pop qrupu pərəstişkarları qarşısında öz repertuarında olan kompozisiyalarla çıxış edəcək.
Biletləri iTicket.az saytı və şəhərin kassalarından əldə etmək mümkündür.
yunun 16-da Mədəniyyət Nazirliyinin dəstəyi ilə Müslüm Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Akademik Filarmoniyasında Ulu Öndər Heydər Əliyevin anadan olmasının 100 illiyinə həsr edilmiş “Ümummilli Lider Heydər Əliyev – 100” adlı Azərbaycan Dövlət Xor Kapellasının konserti keçiriləcək.
Filarmoniyadan AZƏRTAC-a verilən məlumata görə, konsert Xalq artisti Gülbacı İmanovanın dirijorluğu və bədii rəhbərliyi ilə gerçəkləşəcək.
Xormeysterlər Əməkdar artist Yulizana Kuxmazova və Əməkdar incəsənət xadimi Dilarə Əliyevadır. Konsertmeysterlər Elxan Niftiyev və Nərmin Rzayeva olacaq.
Proqramda dünya bəstəkarlarının əsərləri səslənəcək.
Biletləri iTicket.az saytı və şəhərin kassalarından əldə etmək mümkündür.
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının (edebiyyat-az.com) Rəhbərliyi və bütün kollektivi Sizi FES (FULL EDUCATİON SUPPORT) Tədris Mərkəzinin Azərbaycan dili müəllimi Fİdan İSGƏNDƏROVAnı doğum gününüz münasibətilə cani-ürəkdən təbrik edir, Sizə möhkəm cansağlığı və xoşbəxt həyat diləyir. Dodaqlarınızdan gülüşün, yanaqlarınızdan isə təbəssümün əskik olmaması diləyi ilə İnşAllah!
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının (edebiyyat-az.com) Rəhbərliyi və bütün kollektivi Sizi Tehran şəhərində fəaliyyət göstərən “Xudafərin” elmi-ədəbi, kültür dərgisinin təsisçisi və baş redaktoru Dr. Hüseyn Şərqi Əfəndini doğum gününüz münasibətilə cani-ürəkdən təbrik edir, Sizə möhkəm cansağlığı və xoşbəxt həyat diləyir.
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidməti və İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsi
İnsan öz ömrünün kamillik dövrünə qədəm qoyur, onu peşəsindən və tutduğu vəzifəsindən asılı olmayaraq hər şeydən öncə belə suallar düşündürür: xoşbəxtliyi nədə axtarmaq, necə axtarmaq? Yaşamaqda məqsəd nədir? İnsanlığın ən böyük amalı nədir? Müdrik insan o suallara birmənalı cavab verir – insan insanın qayğısını çəkməli, Vətənini və xalqını sevməli, onların xoşbəxtliyi uğrunda mübarizə aparmalı, haqqı-ədaləti uca tutmalı, bu yolda heç bir çətinlikdən qorxmamalıdı. Bütün bu duyğular, bu hisslər ana südü, ana laylası, ata öyüd-nəsihəti ilə doğulur və bütün ömrü boyu insanın ruhuna, qəlbinə hakim kəsilir.
Elə insanlar mənsub olduğu xalqın ləyaqətli övladları olur, insanlığın bəzəyi və yaraşığı sayılırlar. Onların həyatı işığa, nura bələnmiş olur, heç vaxt çətinliklərdən qorxmurlar. Böyük inamla daha mübariz olub, daha qürurlu yaşayıb, xalqın, el-obanm hörmətini qazanaraq hər yerdə, hər zaman ağsaqqallıq kürsüsündə olub, adı ehtiramla çəkilir, müdrikanə sözləri dəyərli sayılır.
Əqidəsinə, amalına sadiq, sözübütöv, mərd insan olan Alişanov Şirindil Həsən oğlu son dərəcə pozitiv enerjiyə malik bir insandır. Tanınmış ziyalı ətrafındakı insanlarla xoş rəftarı, ünsiyyət bacarığı, yüksək mədəniyyəti, prinsipiallığı, gələcəyə yüksək inam hissi ilə diqqəti cəlb edir. Yaxından tanıyanlar Şirindil müəllimə böyük hörmət və rəğbət hissi ilə yanaşır, onu təşəbbüskar, qayğıkeş və yaradıcı şəxsiyyət kimi qəbul edirlər. Azərbaycan xalqı belə nəcib, xeyirxah, mərd şəxsiyyətləri ilə daim qürur duyub, onları özünün milli sərvəti sayıb.
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun “XX əsr sovet dövrü Azərbaycan ədəbiyyatı” şöbəsinin müdiri, filologiya elmləri doktoru, professor, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin və Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü, 5 monoqrafiyanın, 200-dən artıq məqalənin müəllifi Şirindil müəllim Azərbaycan ədəbiyyatşünaslıq elminin inkişafına sanballı, ciddi töhfə vermiş, barmaqla sayılası alimlərdən biridir.
Şirindil Alışanlının elmi fəaliyyət dairəsi genişmiqyaslıdır. Onun “Sözün estetik yaddaşı!” (1994), “Romantizm: mübahisələr, həqiqətlər” (rus dilində), (2000), “Ədəbi-bədii düşüncənin sərhədləri” (2010), “Müasir humanitar təfəkkür və Azərbaycan ədəbiyyatşünaslığı” (2011), “Ədəbi-nəzəri fikrin tarixiliyi və müasirliyi” (2013) və s. bu qəbildən monoqrafiyaları nəzəri-elmi səviyyəsi ilə fərqlənən, müasir, çağdaş filoloji mühitdə elmi-estetik təfəkkürü zənginləşdirən, inkişaf etdirən və dost-düşmən qarşısına çıxarmağa layiq əsərlərdir.
Şirindil Alışanlı yarım əsrə yaxındır ki, ədəbi-elmi yaradıcılıqla yanaşı, milli-mənəvi irsimizin nəşri və təbliği sahəsində səmərəli fəaliyyət göstərir. “Sabah” nəşriyyatının təsisatçısı, “Elm” qəzetinin baş redaktoru (1993-1998) kimi klassik və müasir ədəbiyyatımızın, tarixi və dini mənbələrimizin onlarca nümunəsini nəşr etmiş, 1997-2013-cü illərdə sizin təşkilatçılığınızla yaradılmış “Elm” Redaksiya, Nəşriyyat və Poliqrafiya Mərkəzi Azərbaycan elmini və mədəniyyətini XX əsr boyu qazandığı elmi axtarışların yekunu olan onlarca çoxcildliklər, sanballı monoqrafiya, lüğətlər nəşr etmişdir.
Filologiya elmlər namizədi Baba Babayev yazır: “Görkəmli ədəbiyyatşünas Şirindil Alışanlı Azərbaycan ədəbiyyatşünaslığında Yaşar Qarayevin konsepsiya kimi irəli sürdüyü məsələ-problemləri davam və inkişaf etdirmişdir. Ş.Alışanlı nəzəriyyəçi olaraq bədii ədəbiyyatın ideologiyadan və ictimai fikridən asılılığına nöqtə qoyur. Alim bədii ədəbiyyatı məhz obrazlı yaradıcılıq kimi, yəni dünyagörüşün təkrarsız və əvəzsiz bir forması kimi, canlı həyata və insana daha adekvat olan inikas forması kimi dərk edərək təhlil edir. Alim “Səməd Vurğun sənəti müasir ədəbi-ictimai reallıqlar kontekstində” məqaləsində (“Sözün yaşamaq haqqı”, 2022), “Səməd Vurğun və onun ədəbi nəsli avtoritar cəmiyyətin ədəbi-siyasi gerçəkliyi müstəvisində yazıb yaratmışlar”, – deyir. Nəzəriyyəçi daha dərin qatlara gedərək, heç kəsin görə bilmədiyi və ya deməyə gücü çatmadığı məsələləri də nişangaha gətirir”.
Bu günlərdə filologiya elmləri doktoru, professor Şirindil Alışanlının 70 illik yubileyi münasibətilə “Şirindil Alışanlı – 70” (AMEA Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu. – Bakı: Elm, 2023. – 664 s.) kitabı işıq üzü görmüşdür.
Kitaba filologiya elmləri doktoru Şirindil Alışanlı haqqında mətbuatda dərc edilmiş məqalələr, əsərləri haqqında rəylər, həmçinin məktub və təbriklərdən seçmələr, ona həsr edilmiş bədii nümunələr və alimin biblioqrafik göstəricisi daxil edilmişdir.
Kitab akademik İsa Həbibbəylinin “Ədəbiyyat nəzəriyyəsi və ədəbi tənqidin qovşağında” adlı ön sözü ilə başlayır. Ön sözdə deyilir: “Azərbaycan ədəbiyyatşünaslığında poetika məsələlərinin kompleks şəkildə araşdırılmasına da Şirindil Alişanlı əhəmiyyətli töhfələr vermişdir. Azərbaycan ədəbiyyatının tarixi poetikası” adı ilə nəşr etdirdiyi bir neçə məqalələr toplusu ədəbi-nəzəri fikrimizin nadir poetikaşünaslıq külliyyatlarıdır. Ədəbi janr haqqındakı araşdırmaları poetika konsepsiyasını zənginləşdirən və tamamlayan nəzəri baxışlardan ibarətdir”.
Professor Şirindil Alişanlı elmin zirvəsini fəth etmiş peşəkar, ədəbiyyatşünas alimdir. Əlli ildir ədəbiyyatşünaslığın müxtəlif sahələrində fədakarcasına, şərəflə xidmət edir və bundan sonra xidmət edəcək. Çox sayda alimlər yetişdirib, xüsusilə də bədii yaradıcılığın metod problemlərinin tədqiqi ilə məşğuldur. Şirindil müəllim ədəbiyyatşünaslığımızın ən parlaq simalarından biridir.
Mən alim dostumuza uzun ömür, can sağlığı arzulayıram!
Bakıda böyük bir mədəniyyət tədbirinə start verilir, II Türk dünyası Ədəbiyyat və Kitab festivalı başlayır. Elmlər Parkında düzənlənəcək bu bir həftəlik möhtəşəm tədbirdə iştirak etmək şansından mütləq yararlanın. Açılış mərasimində Baş nazirin müavini Əli Əhmədovun, mədəniyyət naziri Adil Kərimlinin, Elmlər Akademiyasının prezidenti İsa Həbibbəylinin, Yazıçılar Birliyinin sədri Anarın, Milli Məclisin Mədəniyyət Komitəsinin sədri Qənirə Paşayevanın, Xalq yazıçısı Çingiz Abdullayevin, BDU-nun rektoru Elçin Babayevin, Türkiyənin Azərbaycandakı səfiri Cahit Bağçının çıxış etmələri tədbirin ranqından xəbər verir. Festivalın təşkilatçısı olan “Beytüm” Beynəlxalq Türk Müəllifləri Təşkilatının rəhbəri, dəyərli Xəyal Rzaya bu böyük kitab bayramının təşkilinə görə minnərdarlıq bildirir, hamını bu bir həftəni Elmlər Bağında festivalla yaşamağa dəvət edirik. Ayın 6-sı saat 12.00-də mənimlə oxucuların görüşü təşkil olunacaq. Görüşün moderatoru Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyinin başqanı İntiqam Yaşardır. Əziz oxucularım, buyurun gəlin, çox maraqlı olacaq!
Filologiya elmləri doktoru, professor Vaqif Sultanlının yenicə yayımlanmış “Azərbaycan mühacirət ədəbiyyatı: başlanğıcdan günümüzədək” kitabı ən qədim dövrlərdən çağdaş dönəmədək mühacirətin keçib gəldiyi yolun, zəngin ədəbi-bədii və nəzəri-kulturoloji irsin araşdırılması baxımından önəm daşıyır.
Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatında çap olunan bu kitab müəllifin mühacirət ədəbiyyatı ilə bağlı ilk araşdırması deyildir. Belə ki, onun “Ağır yolun yolçusu” (1996), “Azərbaycan mühacirət ədəbiyyatı” (1998), “Ömrün nicat sahili” (2004) kitabları və çoxsaylı məqalələri bu mövzuda qələmə alınıb. Həmçinin araşdırmaçının İstanbulda yayımlanmış “Azərbaycan mühacirət ədəbiyyatı” (2007), “Ruhun ağrıları” (2010) kitabları da köçmən ədəbiyyatı ilə bağlıdır.
Vaqif Sultanlının yeni kitabını əvvəlki araşdırmalarından fərqləndirən əsas cəhət burada mühacirət ədəbiyyatının tarixinə bütöv və sistemli şəkildə yanaşılmasıdır. Müəllif ilk tədqiqatlarından fərqli olaraq burada VII əsrin sonları VIII əsrin əvvəllərində Mədinəyə köç etmiş məvali şairlərdən başlayaraq Sovetlər Birliyinin dağılmasından sonra mühacirətin yayılma arealına qədər geniş zaman kəsimini əhatə edib, bu dönəmdə yaranmış ədəbi-kulturoloji irsin ümumi mənzərəsini canlandırıb.
Monoqrafiyada Azərbaycanın Quzeyinin çar Rusiyası tərəfindən işğalı ilə başlayan dönəmin miqrasiya axınları fonunda ədəbi-mədəni sferada yaşanan proseslərə yer verilib. Həmçinin rus-sovet müstəmləkəçiliyi dövründə mühacirət ədəbiyyatının keçdiyi mərhələlər işıqlandırılıb, ayrı-ayrı şəxsiyyətlərin ədəbi portreti yaradılıb.
Müəllif kitaba yazdığı “Ön söz”də tədqiqatla bağlı qənaətlərini belə ümumiləşdirir: “Bəzən bеlə bir fikir səslənir ki, mühacirət heç bir zaman sözün həqiqi mənasında böyük ədəbiyyat yaratmamış, dünya ədəbi fikrinə qeyri-adi sənət örnəkləri bəxş еtməmişdir. Bu məntiqin kifayət qədər ciddi еlmi-faktоlоji arqumеntlərə söykənmədiyini qеyd еtməklə yanaşı, bеlə bir məqama diqqət yеtirməyə еhtiyac vardır ki, tariхin müəyyən, bəlli bir zaman kəsiyində ədəbiyyatı хalqın, vətənin talеyi ilə bağlı məsələlər düşündürdüyündən ədəbi-bədii kritеriyaların bir növ “unudularaq” arхa plana kеçdiyi məqamlar da оlur. Buna görə də mühacirət ədəbiyyatı dəyərləndirilərkən onu yaradanların yalnız ədəbi istedadı deyil, sosial-əxlaqi mövqeyi də nəzərdən qaçırılmamalıdır”.
Müəllifin qənaətincə, qədim tarixə malik olan mühacirət ədəbi-bədii və nəzəri-kulturoloji irsi bütöv Azərbaycan mədəniyyətinin ayrılmaz parçasıdır.
Monoqrafiyanın mühüm özəlliklərindən biri müxtəlif dövrlərdə Azərbaycanın Güneyindən ayrı-ayrı ölkələrə mühacirət etmiş ədəbi şəxsiyyətlərin yaradıcılıq irsinin də araşdırılmasıdır.
Dərgi ədəbiyyatşünas, esseist Mətanət Vahidin özüylə söhbəti və “Şəhrizad” – milli-tarixi yaddaş romanı sənət və qadın idealının təcəssümü kimi” essesi ilə açılır. “Şeir vaxtı”nda Ramilə Qardaşxanqızının, Elsevər Məsimin, Əfşan Yusifqızının, Reyhan Kənanın, Aytac Sahədin və Xanım Sevərin şeirləri, “Nəsr” rubrikasında isə Çinarə Ömrayın “Adsız”, Hafiz Təmirovun “Dərdin böyütdüyü uşaq” hekayələri yer alıb. Şair-publisist Qulu Ağsəsin “Nüvə başlığı və ya Faites-En Bon Usage” essesini dünyada və ölkədə baş verən hadisələrə fərqli baxış kimi də səciyyələndirmək olar. Emin Pirinin “Laçın vaxtlarımız” sərlövhəli silsilə yazıları müəllifin müharibə gündəliyindən nümunələrdir. Fərid Hüseynin “Təbiət aynası” essesi Məhəmməd Füzulinin oğluna ünvanladığı “Fəzliyə nəsihət” qəsidəsindən bəhs edir.
Professor Məti Osmanoğlunun “Ustad dərsləri”nin cari mövzusu filosof Fridrix Şegelin “Mifologiya haqqında nitq”idir. Tatar ədəbiyyatının istedadlı nümayəndələrindən sayılan Gözəl Yaxinanın “Soyağacı” hekayəsi Seyfəddin Hüseynlinin tərcüməsində təqdim edilir. Aygün Əzizin “Dilimizin anasını ağlatmışıq” başlıqlı yazısında dilimizə fərqli dillərdən keçmiş sözlərin geniş təhlili aparılır. Şəfa Vəlinin “Uzaqdakı yaxınlar: Nüşabə Əsəd Məmmədli” yazısı, adından da göründüyü kimi, yazıçı, dramaturq Nüşabə Əsəd Məmmədlinin həyat və yaradıcılığının maraqlı məqamlarına işıq tutur. “Qısa fikirlər xəzinəsi”ni Erix Mariya Remark, Luis Kerroll, Tomas Eliot və başqalarının fikirləri bəzəməkdədir.
Mobil Aslanlı Huntürkün “A.Bakıxanovun poetik düşüncəsində sağlam həyat tərzi” araşdırma yazısı böyük ədibin əsərlərində sağlamlıqla bağlı tərbiyəvi məqamları diqqətə çatdırır. “Dərgidə kitab” rubrikasında filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Kəmalə Umudovanın “Adı soyadını eşidən şair: Qulu Ağsəs” yazısı yer alıb. Yazı şair Qulu Ağsəsin zəngin yaradıcılığının əsas istiqamət və məqamlarını özündə ehtiva edir. “Dərgidə sərgi” rubrikasında 8 yaşlı rəssam Ağazadə Əbəlfəzlin rəsm əsərlərinə yer verilib.
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının (edebiyyat-az.com) Rəhbərliyi və bütün kollektivi Sizi Aslanlı Jalə Elmiyaz qızını doğum gününüz münasibətilə cani-ürəkdən təbrik edir, Sizə möhkəm cansağlığı və xoşbəxt həyat diləyir. Dodaqlarınızdan gülüşün, yanaqlarınızdan isə təbəssümün əskik olmaması diləyi ilə İnşAllah!
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidməti və İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsi
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının (edebiyyat-az.com) Rəhbərliyi və bütün kollektivi Sizi Nərmin xanım Kərimovanı doğum gününüz münasibətilə cani-ürəkdən təbrik edir, Sizə möhkəm cansağlığı və xoşbəxt həyat diləyir. Dodaqlarınızdan gülüşün, yanaqlarınızdan isə təbəssümün əskik olmaması diləyi ilə İnşAllah!
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidməti və İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsi
Çaykovski adına Moskva Konservatoriyasında ixtisas kursu keçib (1962–1963). Sonra Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında fortepiano üzrə ixtisas müəllimi (1963–1971). C. Cabbarlı adına “Azərbaycanfilm” kinostudiyasında kino-aktyor teatrının ədəbi hissə müdiri vəzifəsində (1982–1985) işləyib.[3] Poeziya, teatr və dramaturgiya sahəsində də ciddi fəaliyyət göstərib. “Yeddi şeir” adlı ilk mətbu əsəri 1963-cü ildə “Azərbaycan” jurnalında dərc olunub. Bundan sonra dövri mətbuatda vaxtaşırı çıxış etmiş, “Oğuz eli” qəzetinin baş redaktoru vəzifəsində çalışmışdır (1992–1994)[4].
Azərbaycanın Milli Məclisinə deputat seçilib (2000).
Vaqif Səmədoğlu 2015-ci il yanvarın 28-i Bakıda dünyasını dəyişib. 29 yanvarda Birinci Fəxri xiyabanda dəfn olunmuşdur.
↑ Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C. Cabbarlı adına “Azərbaycanfilm” kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim “Azərbaycanfilm”. 1923–2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 275–277.
Kitab Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu Elmi Şurasının 17 mart 2003-ci il tarixli 2 saylı iclasının və Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi Hüseyn Cavidin Ev Muzeyinin Elmi Şurasının 4 may 2023-cü il tarixli 7 saylı iclasının qərarları ilə çap olunmuşdur. Kitasbın elmi redaktoru akademik İsa Həbibbəyli, Ön sözün müəllifi filologiya elmləri doktoru, professor Cəlal Qasımov, rəyçi: filologiya elmləri doktoru, professor İslam Qəribovdur. İdeya müəllifi və redaktoru Gülbəniz Babaxanlı filologiya elmləri doktoru, Əməkdar mədəniyyət işçisi Gülbəniz Babaxanlıdır. Kitabda XX əsr Azərbaycan romantizminin banisi, ədəbiyyatda özünəməxsusluğu ilə seçilən, yaradıcılığında Qərb və Şərq ədəbiyyаtı ənənələrini dаvаm və inkişаf еtdirən filosof Hüsеyn Cavidin həyatı və yaradıcılığı araşdırılır. Hüseyn Cavid müxtəlif münasibətlər, müxtəlif ədəbi qüvvələrlə ünsiyyətlər, bölüşmələr, mübahisələr fonunda təhlil edilir, Qurbanəli Şərifzadə, Şeyx Məhəmməd, Eynəli bəy Sultanov, Cəlil Məmmədquluzadə, türk romantikləri Rza Tevfik, Məhmət Akif Ərsoy, Xalid Ziya Uşaqlıgil, Əbdülhəq Hamid və başqaları ilə olan yaradıcılıq əlaqələri sistemində təqdim edilir. Repressiya qurbanı olan filosof şair-dramaturq Hüseyn Cavidin bir romantik ədəbiyyat nümayəndəsi kimi fərdi tərəf və xüsusiyyətləri araşdırılır.
“MAYAK KARGO” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin maliyyə dəstəyi ilə gerçəkləşdirilən “Yeni nəsil Azərbaycan gəncliyinin istedadlı nümayəndələrinə dəstək” layihəsi çərçivəsində yeni nəsil Azərbaycan gəncliyinin istedadlı nümayəndəsi, Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü, Prezident təqaüdçüsü, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının təsisçisi və baş redaktoru Kənan Aydınoğlunun “Yaman darıxmışam dostlar üçün mən” adlı yeni şeirlər kitabı işıq üzü görüb.
“Yeni nəsil Azərbaycan gəncliyinin istedadlı nümayəndələrinə dəstək” layihəsinin rəhbəri və müəllifi Arzu MAHMUDOVAdır. Kitabın redaktoru Naxçıvan Dövlət Universitetinin Filologiya fakültəsinin məzunu, “BAKU CUSTOMS WORKS” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin əməkdaşı Rafət ALLAHVERDİYEV, məsləhətçisi Milli Qəhrəman Cəmil Niftəliyev adına Bakı şəhəri 233 saylı tam orta məktəbin İngilis dili müəllimi Nigar İsmayılova, tərtibatçısı isə Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidmətinin rəhbəri, “Kümbet” və “Usare” dərgilərinin Azərbaycan təmsilçisi, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü Kamran Murquzovdur.
Kitabın naşiri Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü, şair-publisist Qəşəm İSABƏYLİDİR. Kitabın üz qabığının rəssamı isə təcrübəli mütəxəssis, peşəkar rəssam Zahid MƏMMƏDOVdur.
Bu kitabda müəllifin “PRIME BROOKER AND LOGİSTİCS” MMC, “CAHAN BROKER” MMC və “BAKU CUSTOMS WORKS” MMC-də təcrübə keçdiyi dövrdə və sonralar həmkarları ilə bağlı qələmə aldığı bədii əsərləri, məqalələri və yoldaşlarının müəllifə ünvanladığı poetik nümunələrini yer alıb.
Kitab müəllifin oxucuları ilə sayca üçüncü görüşüdür. Geniş oxucu auditoriyası üçün nəzərdə tutulub. Ədəbiyyatşünas-alim, tənqidçilər və Ədəbiyyat camesi tərəfindən rəğbətlə qarşılanacağına ümid edirik.
Xatırladaq ki, bundan öncə şair-publisist Kənan Aydınoğlunun “Ömürdən bir səhifə” (Bakı, “Adiloğlu”, 2007) və “Ömrün yarı yolunda” (Bakı, “MK” Nəşriyyatı, 2010) adlı şeirlər kitabı ictimaiyyət nümayəndələrinin nəzərinə çatdırılıb.
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidməti və İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsi.
Qardaş Türkiyə Cümhuriyyətində fəaliyyət göstərən “LizYayınları” nəşr olunan Anne şiirleri” antologiyasında“Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Gənclər Şurasının və Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü, Prezident təqaüdçüsü, “İlin gənci” müfakatçısı, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Baş redaktoru, şairə-publisist Şəfa Vəliyevanın “Naxış Anam” adlı şeiri işıq üzü görüb.
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidməti və İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsi.
Qardaş Türkiyə Cümhuriyyətində fəaliyyət göstərən “LizYayınları” nəşr olunan Anne şiirleri” antologiyasında Süleyman Rəhimov adına Qubadlı rayon ədəbi ictimai birliyinin üzvü, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının (edebiyyat-az.com) Baş redaktor müavini, istedadlı gənc xanım yazar Sona İNTİZARın “Saçına dən düşüb yazıq Anamın” adlı şeiri işıq üzü görüb.
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidməti və İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsi.
Qardaş Türkiyə Cümhuriyyətində fəaliyyət göstərən “LizYayınları” nəşr olunan Anne şiirleri” antologiyasında Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Baş redaktor müavini, Azərbaycanlı gənc xanım yazar Banu Muharremin “Anamın telindən” adlı şeiri işıq üzü görüb.
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidməti və İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsi.
Qardaş Türkiyə Cümhuriyyətində fəaliyyət göstərən “LizYayınları” nəşr olunan Anne şiirleri” antologiyasında “Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin (AYB) üzvü, Azərbaycan Respublikası Prezidenti təqaüd fondunun təqaüdçüsü, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının GƏNCƏ Bürosunun Rəhbəri Azərbaycanlı şairə Xəyalə Sevilin “Anamın əlləri” şeiri işıq üzü görüb.
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidməti və İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsi.
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü, Azərbaycan Respublikası Prezidenti Təqaüd Fondunun təqaüdçüsü, “Azad qələm” ədəbi-bədii, ictimai-publisistik qəzetinin və “Ali Ziya” ədəbi-bədii, elmi-publisistik jurnalının təsisçisi və baş redaktoru, Azərbaycanlı şairə-publisist Nəcibə İlkinin “Şəhid qoxuyur payız” adlı şeiri “Türkay” aylıq ədəbiyyat dərgisinin İyun sayında işıq üzü görüb
Yeni nəsil Azərbaycan gəncliyinin istedadlı nümayəndəsi, Süleyman Rəhimov adına Qubadlı rayon ədəbi ictimai birliyinin üzvü, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının (edebiyyat-az.com) Baş redaktor müavini, istedadlı gənc xanım yazar Sona İNTİZARın “Dost məktubu” adlı şeiri “Türkay” aylıq ədəbiyyat dərgisinin İyun sayında işıq üzü görüb.
Yeni nəsil Azərbaycan gəncliyinin istedadlı nümayəndəsi, Azərbaycanlı şairə-publisist Bənövşə Mahmudqızının “Rəsm” adlı şeiri “Türkay” aylıq ədəbiyyat dərgisinin İyun sayında işıq üzü görüb.
Yeni nəsil Azərbaycan gəncliyinin istedadlı nümayəndəsi, Azərbaycanlı şairə-publisist VüsaləVətənxan Mehrinin “Onsuz qaralır dünyam” adlı şeiri “Türkay” aylıq ədəbiyyat dərgisinin İyun sayında işıq üzü görüb.
İran İslam Respublikasının Təbriz şəhərində fəaliyyət göstərən “AzərTuran” Nəşriyyatı tərəfindən yeni nəsil Azərbaycan gəncliyinin istedadlı nümayəndəsi, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının (edebiyyat-az.com) təsisçisi və baş redaktoru, Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü, Prezident təqaüdçüsü, şair-publisist Kənan Aydınoğlunun “Anam Təbrizim, Təbrizim!” adlı şeirlər kitabı nəşrə hazırlanır.
Kitabın redaktoru Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin filologiya fakültəsinin məzunu, Milli Qəhrəman Cəmil Niftəliyev adına Bakı şəhəri 233 saylı tam orta məktəbin Azərbaycan dili və ədəbiyyatı müəllimi Aida Murğuzova, məsləhətçisi isə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyasının məzunu , Milli Qəhrəman Cəmil Niftəliyev adına Bakı şəhəri 233 saylı tam orta məktəbin İngilis dili müəllimi Nigar İsmayılova, tərtibatçısı isə Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidməti və İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin müdiri, “Kümbet” və “Usare” dərgilərinin Azərbaycan təmsilçisi, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü , şair-publisist Kamran Murquzovdur. Kitab üç bölmədən ibarətdir: “Şimaldan Cənuba bir qatar gəlir”, “Ustad Məhəmmədhüseyn Şəhriyara məktublar”, “Anam Təbrizim, Təbrizim!”.
Kitabı Azərbaycan türkcəsindən fars dilinə tərcümə edən və hazırlayan Güney Azərbaycandan Əli Aslanidir.
İranda yaşayan azərbaycanlı naşir, tərcüməçi Əli Aslani Azərbaycan şairlərinin şeirlərini ərəb əlifbasına köçürərək çap edir. Əli Aslani 2002-ci ildə Urmu şəhərində doğulub. Uşaq yaşlarından ədəbiyyata marağı olub.
Kitab müəllifin oxucuları ilə sayca dördüncü görüşüdür. Geniş oxucu auditoriyası üçün nəzərdə tutulub. Ədəbiyyatşünas-alim, tənqidçilər və Ədəbiyyat camesi tərəfindən rəğbətlə qarşılanacağına ümid edirik.
Xatırladaq ki, bundan öncə şair-publisist Kənan Aydınoğlunun “Ömürdən bir səhifə” (Bakı, “Adiloğlu”, 2007), “Ömrün yarı yolunda” (Bakı, “MK”, 2010), “Darıxmışam dostlar üçün…” (Bakı, “Şirvannəşr”, 2023) kitabları ictimaiyyət nümayəndələrinin nəzərinə çatdırılıb.
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidməti və İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsi
E.H.Axundovanın 2-ci dərəcəli “Vətənə xidmətə görə” ordeni ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı
Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 23-cü bəndini rəhbər tutaraq qərara alıram:
Azərbaycan Respublikasının ictimai-siyasi və mədəni həyatında uzunmüddətli səmərəli fəaliyyətinə görə Elmira Hüseyn qızı Axundova 2-ci dərəcəli “Vətənə xidmətə görə” ordeni ilə təltif edilsin.
Yeni nəsil Azərbaycan gəncliyinin istedadlı nümayəndəsi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyi ilə Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin birgə layihəsi olan III “Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin (AYB) və Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyinin (DGTYB) üzvü, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının (edebiyyat-az.com) Cənubi Azərbaycan Bürosunun Rəhbəri, Azərbaycanlı şairə, gənc xanım yazar Nigar Arifin şeiri Səudiyyə Ərəbistanın Ər-Riyad şəhərində populyar jurnal olan “Al-Yamama”da ərəbcə dərc olunub.
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidməti və İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsi.
“Tarix” qısametrajlı animasiya filmi Xorvatiyada keçirilən 14-cü “VAFI & RAFI – International Children and Youth Animation Film Festival”ının əsas müsabiqə proqramına daxil edilib.
“Azərbaycanfilm” kinostudiyasından AZƏRTAC bildirilib ki, festival bu gündən başlayaraq iyunun 4-dək davam edəcək.
Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən elan olunmuş “Böyük Qayıdış” qısametrajlı bədii, sənədli və animasiya film layihələri müsabiqəsi çərçivəsində nazirliyin dəstəyi ilə “OB FILM” tərəfindən istehsal olunmuş “Tarix” qısametrajlı animasiya filminin quruluşçu rejissoru Ceyhun Türksoy, bəstəkarı Şəmsi Tağıyev, ssenari müəllifi və prodüseri Orxan Behbiddir.
Film Birinci Qarabağ müharibəsindən sonrakı dövrdə doğulan, ötən illər ərzində Qarabağın işğalı ilə heç cür barışmayan və sonda 27 illik işğalın üstündən qürurla xətt çəkən oğlanın hekayəsidir.
Qeyd edək ki, “Tarix” filmi bundan əvvəl Bakıda keçirilən 5-ci “ANIMAFILM International Animation Festival”ında, Hindistanda 19-cu “Aakruti-My Creation International Film Festival”ında (Quarter-Finalist) və Filippində keçirilən “Batangas Balisong Film Festival”ında (Finalist) iştirak edib.
İyunun 2-də Azərbaycan Dövlət Uşaq Filarmoniyasının Uşaqların Beynəlxalq Müdafiəsi Gününə həsr olunmuş “Sizi gözləyirik” adlı hesabat konserti təşkil olunacaq.
AZƏRTAC xəbər verir ki, konsert Mədəniyyət Nazirliyinin dəstəyi ilə Azərbaycan Dövlət Gənc Tamaşaçılar teatrında keçiriləcək.
Proqram rəngarəng musiqi nömrələri, bir-birindən parlaq səhnə geyimləri ilə zəngindir. Konsertdə “Şəms” uşaq xoru, vokal sinfi, müxtəlif yaş qruplarından ibarət rəqs kollektivləri çıxış edəcəklər.
İyunun 9-da Heydər Əliyev Mərkəzində “Kremerata Baltika” kamera orkestri solistlərinin konserti keçiriləcək.
AZƏRTAC xəbər verir ki, 1997-ci ildə dünyaca məşhur skripka ifaçısı Qidon Kremer tərəfindən yaradılmış “Kremerata Baltika” kamera orkestrinin tərkibinə Latviya, Litva və Estoniyadan olan 23 gənc istedadlı musiqiçi daxildir. Orkestr 1997-ci ildə Avstriyada keçirilən “Lockenhause” festivalında ilk çıxışı ilə dərhal tamaşaçıların rəğbətini qazanıb. “Kremerata Baltika” musiqi kollektivi bu gün Avropanın ən tanınmış orkestrlərindən biri olaraq, 50-dən çox ölkədə mindən çox konsert verib. Musiqiçilər 20-dən çox CD-disk buraxıblar, 2002-ci ildə isə “Qremmi” mükafatına layiq görülüblər.
Bakı konsertinin solistləri litvalı “Kremerata”nın yaradıcısı, skripka ifaçısı Dzeraldas Bidva və tanınmış violonçel ifaçısı, bir çox müsabiqələrin laureatı Qiyedre Dirvanauskayte olacaq.
Konsertdə, həmçinin Azərbaycanın Əməkdar artisti Fuad İbrahimovun rəhbərliyi ilə Bakı Kamera Orkestri çıxış edəcək. Azərbaycan dirijorunu “Kremerata Baltika” ilə yaradıcılıq dostluğu bağlayır. O, məşhur orkestrlə müxtəlif festivallarda mütəmadi olaraq çıxış edir.
Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqı “Heydər Əliyev İli” çərçivəsində, Ümummilli Lider Heydər Əliyevin anadan olmasının 100 illiyinə həsr olunmuş bəstəkar, Xalq artisti professor Azər Dadaşovun “Fortepiano əsərlərinin ən yaxşı ifası” üzrə VI beynəlxalq müsabiqə elan edib.
Bəstəkarlar İttifaqından AZƏRTAC-a bildirilib ki, noyabr ayının 20-22-də Bakıda keçiriləcək müsabiqə 2 mərhələdən ibarətdir.
Müsabiqədə yaş məhdudiyyəti qoyulmur. İştirak etmək istəyənlər noyabrın 10-dək sənədlərini Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqına (Tel: (012) 598 08 86) təqdim etməlidirlər (ərizə, 13×18 ölçüdə 2 rəngli fotoşəkil, doğum haqqında şəhadətnamə, xasiyyətnamə, iştirakçının bütün turlar üzrə proqramı).
Müsabiqənin təşkilat komitəsi və münsiflər heyətinin sədri – Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının sədri Xalq artisti, UNESCO-nun “Sülh artisti”, AMEA-nın müxbir üzvü, professor Firəngiz Əlizadədir.
Müsabiqənin birinci mərhələ üzrə proqramına A.Dadaşovun fortepiano silsilələrindən biri – “Çiçəkçin” (7 rəqs),“6 miniatür”, “6 qəmli pyes”, “6 prelüd”, “Atmacalar” (6 konsert pyesi), 1 saylı sonatina, 2 saylı sonatina, 3 saylı sonatina, “lirik pyeslər”in ifası daxildir.
İştirakçılar öz istəklərinə uyğun olaraq seçdiyi silsiləni bütöv, yaxud onlardan hissələri ifa edə bilərlər.
Müsabiqəlinin ikinci mərhələ üzrə proqramına A.Dadaşovun Ümummilli Lider Heydər Əliyevə həsr olunmuş fortepiano ilə kamera orkestri üçün “Poema”sı (iki piano üçün köçürmə) daxildir.
Münsiflər heyətinin qərarı ilə seçiləcək qaliblərə pul mükafatları, diplomlar, xüsusi mükafatlar təqdim olunacaq.
Müsabiqədə birinci yer üçün 1000 manat və birinci dərəcəli diplom, ikinci yer üçün 750 manat və ikinci dərəcəli diplom, üçüncü yer üçün 500 manat və üçüncü dərəcəli diplom nəzərdə tutulur.
Dövlət, ictimai və özəl təşkilatlar müsabiqənin qalibləri üçün özlərinin xüsusi mükafatlarını təsis edə bilərlər.
Müsabiqənin bütün iştirakçılarına xüsusi sertifikat və xatirə medalyonları veriləcək.
