Sevgilim tut əlimdən,
Gedək üzü küləyə.
Rahatlıq gəzmirəm mən,
Gedək üzü küləyə.
Qoy göynəsin üzümüz,
Qoy yaşarsın gözümüz,
Bükülməsin dizimiz,
Gedək üzü küləyə.
Yollarda daş-kəsək var,
Yollarda gül-çiçək var.
Yollarda qar-külək var,
Gedək üzü küləyə.
Biz axşamla,səhərlə,
Gəl üzləşək hünərlə.
Günlərlə, həftələrlə,
Gedək üzü küləyə.
Duman dağı dolanar,
Qiyamət olar.
Duman yola sallanar,
Müsibət olar.
Müsibət oluruq biz,
Səhv düşəndə yerimiz.
Ümman gəmisi çayda
Oturar, üzməz!
Çay gəmisi, dağ boyda
Dalğaya dözməz!
Dözümsüz oluruq biz,
Səhv düşəndə yerimiz.
Muğan həsrət yağışa,
Buludlar xəsis…
Yağış tökür Talışa,
Hey-hey gərəksiz…
Gərəksiz oluruq biz,
Səhv düşəndə yerimiz.
Küt bıçaq parıldayıb
Xırçıltı salıb.
Qılınc qında pas atıb
Qında korşalıb…
Heyf… korşalırıq biz,
Səhv düşəndə yerimiz.
Ağ biləklər, gül əllər
Tarlada qabar.
Bir qeyrətsiz yekəpər
Qızılgül satar.
Qeyrətsiz oluruq biz,
Səhv düşəndə yerimiz.
Tarın pərdələrini
Düzənə qurban!
Yerdəyiş et birini,
Xaric vurarsan.
Xaric səslənirik biz,
Səhv düşəndə yerimiz.
Çinar
Gecə keçmiş, ulduzlar ağ, göy qara!
Söykənmişəm qocaman bir çinara.
Bir yanımda ömür kimi axır su,
Qaçmış bu gün təbiətin yuxusu.
Budaqlarda sərin yelin xoş səsi.
Yarpaqların həzin-həzin nəğməsi.
Ürəyim bir qanadlanmış quş kimi
Hey çırpınır, təsəllisiz, əsəbi.
Hündür çinar budaq atmış, qol atmış,
Öz ömründə çox əsrlər qocaltmış.
Görkəmində qarlı dağlar vüqarı.
Başı bütün ağaclardan yuxarı.
Tufan qopar, yağış yağar, qar tökər;
od qamçılı ildırımlar göy sökər.
Bəzən çayda daşlar daşı qovalar.
Seldə gedər göy çəmənlər ovalar.
Yarğan yarar sinəsini dağların.
Sular oyar binəsini dağların.
Karvan çəkər göydə qara buludlar.
Çovğun gələr, şaxta kəsər, buz donar.
Xan çinarım əyməz məğrur başını.
Kimsə bilməz xan çinarın yaşını.
Gecə qara, durdum düşündüm bir az,
Dedim nədən ulu çinar yıxılmaz?
Birdən çinar dilə gəldi dedi: – bax!
Bu torpaqda dərindən kök salaraq,
hər tərəfə uzatmışam qolumu,
övladlarım bürüyüb sağ-solumu.
Belə məğrur dayanmağa haqlıyam.
Mən kökümlə bu torpağa bağlıyam.
Yalta, 1935
Bir arzum var, ay adamlar, qoyun deyim,
Sağlığında qiymət verin insanlara,
Yaxşılara sağlığında yaxşı deyin,
Sağlığında yaman deyin yamanlara.
Yalnız, yalnız sağ olanda,
Hər kəs əsil qiymətini bilər onda,
Bu sözlərim düz olmasa töhmət edin.
Sizdən rica eləyirəm milyon kərə,
Şairlərə sağlığında hörmət edin,
Sağlığında heykəl qoyun ölməzlərə…
Gələcəyə çox da ümid bağlamayın,
Sözünüzü sonralara saxlamayın.
Zəhləm gedir sonralardan,
Vaxtsız dinən zurnalardan,
Boşboğazdan, avaradan,
Toydan sonra nağaradan.
Sağlığında sevindirin təmizləri,
Siz həyatda bu amalla addımlayın.
Sağlığında ifşa edin xəbisləri,
Satqınlara sağlığında satqın deyin,
Tülkü deyin tülkülərə, aslan deyin aslanlara.
Sağlığında qiymət verin insanlara…
Hər kəs bilsin öz yerini necə sağdır,
Bu, pislərin həyatını qısaltmaqdır,
Yaxşıların həyatını uzatmaqdır…
Bu nədəndir ölən kimi,
qəlbimizdə Adamlara sevgi, hörmət aşıb-daşır.
Ölən kimi yaxşılar da yaxşılaşır,
Yamanlar da yaxşılaşır…
Çirkinlər də təmiz olur ölən kimi…
Yadlar belə əziz olur ölən kimi…
Xatirələr söyləyirik, nekroloqlar qollayırıq,
Hamısını ucdantutma yaxşı deyib o dünyaya yollayırıq.
Bu gecikmiş xeyir-dua kimə gərək?
Bundan məzar böyüyəcək, ya ölənmi diriləcək?
Xoşum gəlmir bu köhnəlmiş adətlərdən, xoşum gəlmir…
Bu sərdaba sevgilərdən, hörmətlərdən xoşum gəlmir.
İstəmirəm vaxt-vədəsiz şöhrəti mən,
Bir an ömrü milyon qızıl ölüm gələ, dəyişmərəm…
Diri üçün iynə boyda hörməti mən
Ölü üçün min heykələ dəyişmərəm…
Düz deməsəm, onda məni bağışlayın,
Üz tutaram uşaqlara, qocalara, cavanlara,
Sağlığında qiymət verin insanlara,
Yaxşılara sağ olanda yaxşı deyin,
Sağlığında yaman deyin yamanlara…
Sevirsən …
” Həyatım ” deyə sevirsən .
Sevirsən … sevinir gözündə cahan .
– De görüm sən onu niyə sevirsən ?
– Sev onu , o sənin , sən də onunsan !
Sevmirsən ….
Yuxun da çəkilir göyə ,
Xəyala çevrilir o illər , o qız .
– De niyə sevmişdin , o qızı niyə ?
– Yaxşı ki , o qızla siz ayrıldınız !
Yazırsan …
Alnında tər gilə – gilə …
Dost kimi əlindən yapışır ilham !
– Söylə , niyə yazdın , o şeri niyə ?
– Yaxşı ki , o şeri yazdın bu axşam !
Yazmırsan …
Qəlbində qalır sözlərin ,
Arzu dərin olur , misralar dayaz .
– De niyə axşamın boş keçir sənin ?
– Gündə yazmaq olmaz … dincəl də bir az .
İki səs …
Mənalı bir aləm kimi
Keçirsən beləcə dünya üzündən .
Bir səs ittihamçı ,
Bir səs vəkilmi ?
Arada əbədi müqəssir də sən…
Gülxar Həsənovanın 100 illik yubileyinin qeyd edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı
2018-ci ilin dekabr ayında Azərbaycanın görkəmli opera müğənnisi, xalq artisti Gülxar İbrahim qızı Həsənovanın anadan olmasının 100 illiyi tamam olur.
Gülxar Həsənova Azərbaycan operasının şah əsərlərində təbiiliyi, dolğunluğu və özünəməxsusluğu ilə seçilən çox sayda unudulmaz obrazlar yaratmış, uzun illər ərzində aparıcı partiyalardakı yaddaqalan çıxışları ilə ifaçılıq sənəti tariximizə yeni səhifələr yazmışdır. Gənc opera solistlərinin hazırlanmasında onun təqdirəlayiq xidmətləri vardır. Yüksək səhnə mədəniyyətinə malik sənətkar muğam, təsnif və xalq mahnılarının mahir ifaçısı kimi musiqisevərlərin qəlbində dərin izlər buraxmışdır.
Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 32-ci bəndini rəhbər tutaraq, Azərbaycan opera sənətinin inkişafına dəyərli töhfələr vermiş görkəmli müğənni Gülxar Həsənovanın 100 illiyinin qeyd olunmasını təmin etmək məqsədi ilə qərara alıram:
1. Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyi xalq artisti Gülxar Həsənovanın 100 illik yubileyinə həsr olunmuş tədbirlər planını hazırlayıb həyata keçirsin.
2. Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti bu Sərəncamdan irəli gələn məsələləri həll etsin.
İlham Əliyev
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
Bakı şəhəri, 15 avqust 2018-ci il
Mənbə: https://president.az
Sənə məktub yazmışam,
Dedim xəbərin olsun.
Yol üstəyəm, tez oxu,
Gedim, xəbərin olsun.
Demirəm ki, yaxın gəl,
Olum varın, yoxun, gəl…
Qoy elə uzaqdan əl
Edim, xəbərin olsun.
Göz yaşını sər qurut,
Bəbəyində tər qurut.
Su saxlamır hər qurunt,
Yetim, xəbərin olsun.
Gecəyə ay sərmişdin,
Səhərə gün dərmişdin,
Biraz qəm göndərmişdin,
Yedim, xəbərin olsun.
Tədirginsən, bəlli, sən,
Hər halından bəllisən,
Deyirmişsən dəlisən, –
İdim, xəbərin olsun!
GETSİN
Gəl sənə bir yalan uydurum, könül,
Adına aldanıb yaşa da, getsin.
Ən böyük yalanmış doğru deyilən,
Doğruçu olmağı boşla da getsin.
Dosta yalan danış, yara yalan de,
Dağa dərə söylə, quşa ilan de.
Baxıb olmazlara: budu olan, – de,
Oxunu daşlara tuşla da, getsin.
Təpil yarğanlara, çəkil çallara…
Boylan məzə kimi qeylü-qallara.
Çürük matahını bürü şallara,
Bəh-bəhnən alınsın, xoşa da getsin.
Nə gözəl toxunub fələyin toru? –
Adam özü qaçır ağzına doğru.
İçində quldurdu, çölündə oğru,
İçini-çölünü xışla da getsin.
Ömür deyiləni qılıqla, yanla,
Fanidə oyun qur cisimlə, canla.
Bir zaman qapına gerçək yalanla
Qoşamı gəlmişdi? – Qoşa da getsin!
BİLİRƏM
Olur bil də “olmaz”ı,
Olmaz bil də “olur”u.
N.Fazil Qısakürək
Başıma olmazın oyunlar gəlir,
Daha “olmaz”ları “olar” bilirəm.
Mən nələr çəkirəm bir Allah bilir,
Elə ki, gecənin bağrını yarıb,
Oxuyan quşları “Qu”lar bilirəm.
Dərd bilib özümü atıram oda,
Məni bu alovlar yandırar çətin.
Udduğum havada, içdiyim suda
Düşmən məhəbbəti, dost xəyanəti,
Axır məqsədini bular, bilirəm.
Gördüm bir səhranın yüz çuxurunu,
Görək çuxurunu, söz çuxurunu.
Allaha aşikar, bəndədən gizlin,
Axıb tapmayanda öz çuxurunu,
Harda veyillənir sular, bilirəm.
Adamlar ağzına su alıb susur,
Qaraca daşları dinən görürəm.
Beş dərə bir dağın dibini pusur,
Havalı başımdan çəkilir duman;
Uca zirvələri enən görürəm,
Dibsiz quyuları “dolar” bilirəm.
Təbrizim döyülür, Şuşam talanır,
Sabahım göynəyir güman içində.
Gecələr yuxuma xəncər saplanır,
Səhərlər dururam al-qan içində…
Bal kimi uduram bu təsəllini,
Palıd koğuşunda nolar, bilirəm.
Başıma olmazın oyunlar gəlir,
Daha “olmaz”ları “olar” bilirəm.
ÇOX DA Kİ,DİNMİRƏM
Çox da ki, dinmirəm, Allahın olsun,
Bu yalan-yanlışı sırı az mənə.
Mənim də dünyadan qandıqlarım var;
Sirmi var açmasın qara saz mənə?!
Mənim də dünyadan qandıqlarım var,
Yaxşı bax gözümün içinə, düz bax.
Sənə bu baxışlar heç nə demirmi?
Demirsə, vay mənim halıma – yüz bax.
Sənə bu baxışlar heç nə demirmi,
Demirmi sən necə zalım adamsan?
Tutaq ki, mən fağır üzüyumşağam,
Sən niyə bu qədər qalın adamsan?
Tutaq ki, mən fağır üzüyumşağam,
Bə sənin mürvətin-zadın yoxdumu?
Qohumun, əqrəban, dostun, tanışın,
Düşmənin, yaxının-yadın yoxdumu?
Qohumun, əqrəban, dostun, tanışın,
– Varsa bu xislətə necə dözürlər?
Çərləyibmi sənə salam verənlər,
Ya səni almayıb vecə, dözürlər.
Çərləyibmi sənə salam verənlər,
Varmı salamını alan – deyirəm.
Bezdirib dilimdən tərif qapırsan,
Ayə, Allah haqqı yalan deyirəm
Bezdirib dilimdən tərif qapırsan,
Əcəb bazarın var – bazar olmasın.
Heç bir məmləkətdə, heç bir millətdə,
Yazıqdı, sənintək yazar olmasın.
Çox da ki, dinmirəm, Allahın olsun,
Bu yalan-yanlışı sırı az mənə.
Mənim bu dünyadan qandıqlarım var;
Sirmi var açmasın qara saz mənə?!
TORUNU SUDAN ÇƏK, BALIQÇI BABA
Torunu sudan çək, balıqçı baba
Mənim nə ölümüm torunda sənin?
Məni yem etdiyin harınlar ki, var –
Çıraq tutmayacaq gorunda sənin.
Açıb qucağını bu dünya üzü,
Dağlar da dərəymiş, dərə, bir cürə.
Ümmana bənzəyir bu dünya özü,
Hamı avar çəkir, hərə bir cürə.
Heç nə görməyəndə heçə göz baxır,
Heçliyə varmağın yüz qanunu var.
Bir saman çöpünə neçə göz baxır –
Dəryada davanın öz qanunu var!
Ömrə qayıdırmış ömürdən gedən,
Ölümdən qorxuruq ölənə kimi.
Kimdi Tanrısına bəndəlik edən,
Özüylə üz-üzə gələnə kimi?
Bədən qayığıma əllərim avar,
Qolum qoltaq oldu sənə çatınca.
Mənə bir tədbir tök, balıqçı baba,
Sualtı qayıqlar düşüb dalımca.
O SEVDALI ÇAĞLAR YADINDADIMI?
O sevdalı çağlar yadındadımı? –
Bir mən igidiydim, bir də sən gözəl.
Dünyada mənə tay dəli yoxuydu,
Yoxuydu dünyada sənə tən gözəl.
Bə heç demirsənmi hardadı görən
İpək tellərinə nərgizlər hörən?..
Səniydin onlara yaraşıq verən,
Nə çiçək gözəldi, nə çəmən gözəl.
Sevgi bir yol gələr adama haqdan,-
Sənin divanənəm elə o vaxtdan.
Gözümə ağ gəlib yola baxmaqdan,
Ürəyə xal düşüb, saça dən, gözəl.
Mən ömür sürmədim – vaxtdı, uzatdım,
Sənsizlik adınnan başımı qatdım.
Göynəyə-göynəyə əlliyə çatdım, –
Gülə-gülə ölləm “öl” desən, gözəl.
Gör mən nə saymışam, fələk nə sayıb –
Dönüb sənə baxmaq sayılar ayıb…
Aradan qırx igid ömrü adlayıb, –
Mən həmin dəliyəm, sən həmin gözəl!
SƏNİN HƏSRƏTİNDƏN ÖZGƏ
Bundan gözəl ömür olmaz, –
Sən olan dünyada varam.
Göy məni Yerə qısqanar,
Bilsə necə bəxtiyaram.
Nolsun adın Günəş deyil,
Sənə bənddi axşam-səhər.
Sənə nisbət dövr eləyir
Kainatda səyyarələr.
Bir kirpiyinə minnətdi
Yerin, Göyün yeddi qatı.
Cəhənnəm olsa cənnətdi
Sən olan göylərin altı.
Bir arılar bilər nədi –
Gül dalının gerçəkləri.
Kimin ətridi süsləyən
Çəmənlərdə çiçəkləri.
Bundan gözəl ömür olmaz, –
Sən olan dünyada varam…
Sənin həsrətindən özgə
Nəyim var haramdı, haram!
ADAMI BUNCA SEVMƏZLƏR
Adamı bunca sevməzlər,
Bu qədər sevilməz adam.
Mən də bir nəfsin quluyam,
Övliya deyiləm, qadam.
Hər dinəndə haqq desəm də,
Bir olanda bir də olmur.
Səni necə inandırım?-
Göydə olan, yerdə olmur.
Gah aydan arı oluram,
Gah da zinrik bir gecəyəm.
Bu nə sözdü soruşursan,-
Mən hardan bilim necəyəm?
Qaratikan görübsənmi
Yazağzı çiçək açanda.
Sarı-sarı bənövşələr
Dibində ətir saçanda.
Mən sevə bilirəm ancaq,
Sevilmək… O, mənlik deyil.
Dön mənə yaxşı-yaxşı bax,
Gördünmü? – Görmədin, xeyir!
GƏLİR
Mən gözəl deyiləm…
Sən gözəl olmaya bilməzsən, xanım,
Sözlərindən çəmən, çöl ətri gəlir.
Bircə yol tel vurub səsini duydum,-
Bir ildi ovcumdan gül ətri gəlir.
O mənəm – adına düşkün, havalı,
Qıyğacı baxışın dindirər lalı…
Sənin həsrətinə urcah olalı,
Gözlərimdən Maral-Göl ətri gəlir.
Xəyalımda əsmər bənizin durur,
Unutmam – çalına İsrafil Suru…
Bu qara sevdadan, gözümün nuru,
İbrahim qoxuyan kül ətri gəlir.
CAN
Mənə nə desən de, xanım əfəndim,
Amma mənə bircə “can” demə, nolar!
Mənə “can” deyənə can borcum qalır,
Qıyıb da gəl “qana-qan” demə, nolar.
Mən çoxdan halıyam can əzabından,
Bilirəm can alıb, can vermək nədi.
Təzə yaraları qaysaq tutanda,
Köhnə yaraları qan vermək nədi…
Daha buz dağıdır mənim can payım,
Xəbəri də olmaz – “ət kəs ətindən”.
Virandı can evim, könül sarayım,
Virandı eşq adlı səltənətim də.
Şan-şöhrət deyirsən… Nə bilim, varsa
Şöhrət sənə qurban, şan sənə qurban.
Ömrünə bir anlıq ömür qatarsa,
Apar, sənin olsun, can sənə qurban.
Dilindən çıxınca bir himə bəndəm,-
Mənə alış demə, yan demə, nolar…
Mənə nə desən de, xanım əfəndim,
Amma mənə bir də “can” demə, nolar.
BAŞINI QALDIR GÖYƏ BAX
Halım hal deyil, soruşma
Sən gedəli necə varam.
Əlim ovcundan qopalı
Eləcənə tar-maram.
Qəm qoxuyur üstüm-başım,
Çölə həsrət divanəyəm.
Gölü quruyan balığam,
Bayquş ötən viranəyəm.
Günüm “sən” deyib başlanır,
Axşamım “sən” deyib bitir.
Alışıram dilim-dilim,
Əriyirəm sətir-sətir.
Nur çeşməsi – səsin ki, var
Hər yandan bürüyür məni.
Ürəyimdən bir ah qopur:
“Qız, səni sevirəm, səni!”
Bu qədər zülmün içində
Məni bir ümid yaşadır.
Başını qaldır, göyə bax,
İki ulduz baş-başadır.
Zeyneb Münzeviyə …
Gürcü qadının hazırladığı qəhvədən içə-içə divardakı rəsm əsərlərini müzakirə edirdilər… Onlara elə gəlirdi ki, bu an bütün dünya bir fırça boydadır… Küncdəki stolda oturub şüşə qapıdan küçəyə baxan qoca kişi altdan-altdan onları da süzməyindən qalmırdı. Qəhvənin sonuncu udumuna hələ vardı… Və ikisi də bu sonuncu uduma gec çatmaq istəyirdi… İçəridən çıxan kefcil görünüşlü kişi onlardan fərqli ləhcəylə soruşdu:
-Kimsiniz?
Rəssam qız tutuldu… Özünü şair sayan isə ciddiləşmək istədi, qaçan dodağı onu ələ verirdi… Özünü toparlayıb dedi:
-Bu qız rəssamdı…
O biri qız sanki acığa düşdü:
-Bu da şairdi…
İkisi də gülüşdülər. Kişi də gülürdü… Ləhcə yenə işə düşdü:
-Mən də o divardakı ozum çakdım….
Gülüşləri kəsildi, gözlər bir-birinə irilənib baxdı… Hər iki qız eyni anda dodaqlarını da büzdü… Və qadın heyrətinin bütün cizgilərini kiçicik üzlərində yaşadılar… Bəlkə də, həyatı boyunca gürcü rəssam da ilk dəfəydi ki, qadın heyrətinin belə obrazını görürdü… Lakin, qızlardan yenə söz qopartmaq niyyətinə düşdüyü də bəlliydi:
-Harda işlayir?
Bu dəfə qadın ehtiyatlılığı öz sərhəddini cızdı. Qələminə güvənən dedi:
-İkimiz də kompüterdə işləyirik…
Kişi marağı da yenilmək istəmirdi:
-Mənim tanış internet var. Deyim, işlayin.
Baxışlar yenə bir-birinə zilləndi. Amma, bu dəfə baxışların mənası fərqli idi… Rəssamın baxışları: “Dəlidirmi bu?”-deyirdi… Şairin gözlərinin bəbəklərindən isə: “Bu lap axmaqdır ki…”-oxunurdu… Söz axtarırdılar ki, onu qırmadan “Yox!” deyə bilsinlər. Küncdəki qoca kişi dilləndi:
-Olmaz! Bura Gəncədir! Burda qız nədi, internet-klub nədi? Gündə yüz oğlan girib-çıxacaq, razı olmazlar…
Gürcü rəssam heyrətləndi. Və söhbətin yönünü dəyişmək istədi. Siyirmədən kiçik bir foto çıxardıb qızlara uzatdı:
-Mən çakdım.
İkisi də eyni anda əyildi fotoşəklin üstünə. Məryəm ana və qucağında oturmuş İsa… Möhtəşəm işlənmiş rəsm əsəri olduğu bəlli idi…
-Oooo…
-Aaaaa…
Bu da qadın heyrətinin növbəti ifadəsi idi… Sağollaşıb çıxanda da gözləriylə divardakı şəkilləri süzürdülər…Hər ikisi də beynində özü üçün fərqli rəngdə hisslər yaşayırdı… Və bu dəfə Rus kilsəsinin qarşısında dayandılar… Kimsəyə bir söz deməyib içəri keçdilər. Başlarına nazik örpək örtüb mehraba tərəf addımladılar. İnsanlardan çox divardakı şəkillərə, ikonalara baxır, orda nəyisə kəşf etməyə çalışırdılar sanki… Şəklin birinin qarşısında şair əli ilə rəssama işarə etdi:
-Bu şəklə baxx…. Eşikdə sənə söz deyəcəm-pıçıltısını hamı eşidirdi, hərçənd…
Şəkildə İsa oturmuş, qarşısına da içərisində qırmızı maye olan qızıl cam qoyulmuşdu. Örpəklərini açıb çıxdılar. Kilsənin dəmir çərçivəli həyətindən eşiyə bir addım qoyan kimi ikisi də birdən səsləndi: “Qraal piyaləsi!”
Gülümsünüb susdular. Şair soruşdu:
-Oxumusan o kitabı?
-Məndə var, verərəm oxuyarsan.
-Özüm almışdım. Düz 8 manata… Uzun zamandır kitab alammıram… Elə baha olur ki… Hələ Varisin oxumadığım iki kitabı qalır…
-Kimdəsə varsa, götür oxu, qaytararsan…
-Yox… Mən Varisin kitablarını oxuyandan sonra ilk vərəqlərinə o kitabdan aldığım hissləri yazıram… Özüm alacam, inşallah…
Küçənin başında rəssam çantasından fotoaparatı çıxardı:
-Nəyi çəkim?
Şair susdu… Gözlərini qarşı küçədəki kitab mağazasının qapısının üzərindəki “Açıqdır!”sözü asılmış tabloya zillədi… Rəssam fotoaparatı qaytarıb çantasına qoydu… Yolu keçib sağollaşdılar:
-Nə vaxt görüşəcəyik, söz verməyək…
-Hə… Həmişəki kimi…
Ayrıldılar… Şairin ürəyindən keçən cümlə isə elə ürəyindəcə qaldı:
-Mənə ümidləri çək…
Şəfa Vəli (Gəncə)
Baxışlarım da səssizləşib bu aralar,
dinləyən olsa eşidər səsini
sızıldayan səssizliyin…
Mən bu gün yoxam.
uzun illərin ardından
itirdiyim özümə boylanıram.
kimdi o qız?!
Əlimdə qalan nədi,
nələri itirmişəm…
soyuq qış gecəsiyəm indi mən.
daha umidlərim inciməz,
neçəsini istəyirsiniz
sındırın, “adamlar”, sındırın.
donan hisslər üzündən
ağrını hiss etmirəm.
indi soyuq qış gecəsi,
ruhu itmiş biriyəmsə,
nə anlamı qalır ki,
nələri itirmişəm.
indi bu səssizlikdə
bir qurd ulayır içimdə,
bütün yoxluqları kəndir eləyib
tənha kədərindən asır özünü…
Oktyabrın 14-dən 28-dək Bakıda keçiriləcək Beynəlxalq Caz Festivalının proqramı zəngindir. Festivalın konsert proqramları Beynəlxalq Muğam Mərkəzində və Rotunda Caz Klubunda təşkil olunacaq.
AZƏRTAC festivalın saytına istinadla xəbər verir ki, oktyabrın 15-də Beynəlxalq Muğam Mərkəzində gitaraçı, Azərbaycanın Əməkdar artisti Həsən Bağırov (Sankt-Peterburq), pianoçu cazmen Leonid Ptaşka (İsrail) çıxış edəcəklər. Oktyabrın 16-da Rotunda Caz Klubunda saksofon ifaçısı Uve Ştaynmetsin (Almaniya), ayın 19-da müğənni Laura Poldverenin (Estoniya), 20-də Jan Şole triosunun (Fransa), 21-də İsveçin musiqi qrupunun konserti olacaq.
Azərbaycan Cazı Günündə – oktyabrın 22-də Rotunda Caz Klubunda Elvin Bəşirov qrupu konsert proqramı ilə çıxış edəcək. Rotunda Caz Klubunda oktyabrın 23-də Can Cankaya və Kağan Yıldız (Türkiyə), 24-də Martin Salemi triosu (Belçika), 25-də Helge Lien triosu (Norveç), 26-da Maykl Pipoquinha (Braziliya), 27-də Ruben Hein triosunun (Belçika) konsert verəcəklər. Festivala oktyabrın 28-də Beynəlxalq Muğam Mərkəzində ABŞ-dan olan musiqiçilər Qreqori Maretin və Kristi Daşiyelin çıxışı ilə yekun vurulacaq.
Qeyd edək ki, festival çərçivəsində oktyabrın 15-dən 18-dək Bakıda Beynəlxalq Caz Müsabiqəsi də keçiriləcək.
Bakı Caz Festivalı 2017-ci ildən “European Jazz Network” təşkilatının üzvüdür.
Mənbə: https://azertag.az
Xalq artisti Emin Ağalarovun baş prodüseri olduğu və işçi adı “Jara v Baku” olan filmin çəkilişləri davam edir. Filmin əsas qəhrəmanları moskvalı qız Darya və bakılı oğlan Muraddır. Filmdə, həmçinin iyulun 26-dan 29-dək Bakıda keçirilmiş “JARA-2018” beynəlxalq musiqi festivalında iştirak etmiş Rusiya estradasının ən parlaq ulduzları da çəkiliblər. Kinolayihənin prodüseri Teymur Cəfərovdur.
AZƏRTAC xəbər verir ki, Bakıda keçirilən mətbuat konfransında filmin prodüseri T.Cəfərov çəkiliş prosesi, məqsədlər və layihə komandasının üzləşdiyi problemlər barədə danışıb: “Filmdə hər şey ulduzların “Jara”ya gəldiyi təyyarədə başlayır. Elə həmin təyyarədə “Qolos” layihəsinin qalibi olan qəhrəmanımız Daşa da uçur. Ardından filmin hər bir qəhrəmanının arzusunun həyata keçməsinə gətirib çıxaran müxtəlif süjet xətləri başlayır. Filmin personajlarından biri də elə şəhərin özüdür. Bakını əcnəbi tamaşaçıya mükəmməl şəhər kimi təqdim etmək istəyirik”.
Filmdə əsas rollardan birini “JARA” festivalında səhnəyə çıxmaq xoşbəxtliyi yaşamış qəhrəman obrazını canlandıran aktrisa Diana Pojarskaya oynayacaq. Murad rolunda isə aktyor Nail Abraxmanov çəkilib.
Qeyd edək ki, filmin Azərbaycandakı distribüter şirkəti “Cinema Distribution”dur və o, “Cinemaplus” kinoteatrlar şəbəkəsində nümayiş olunacaq.
Mənbə: https://azertag.az
Nigeriyanın məşhur “LİL Magazine” mətbəx jurnalının avqust nömrəsində Azərbaycan yeməklərindən bəhs edilib.
AZƏRTAC xəbər verir ki, “Azərbaycan mətbəxinə ekskursiya” adlı silsilə məqalələrin müəllifi bu ölkədə yaşayan həmyerlimiz Billurə Bayramovadır.
Jurnalın 14 və 36-cı səhifələrində yer alan yazılarda Azərbaycan mətbəxinin ən ləziz təamlarından bəhs edilib: “Ərazicə elə də böyük olmasa da Azərbaycanın mətbəxi qədim və zənginliyi ilə daha geniş coğrafiyanı əhatə edir. Azərbaycan mətbəxində müasir mətbəx nümunələri ilə yanaşı ənənəvi qədim yemək reseptləri də qorunub saxlanılmaqdadır. Bu mətbəxdə mis və gil qablardan istifadə edilməsi bir ənənə olsa da, həmçinin bu qablar yeməyə fərqli bir dad, ləzzət də verir”.
Müəllif nigeriyalı oxuculara Azərbaycan mətbəxində xüsusi yeri olan ənənəvi “Saciçi yeməyi”nin reseptini təqdim etməklə yanaşı, onun ölkəmizin qədim, tarixi məkanlarından olan Lahıc misgərlərinin hazırladığı xüsusi saclarda bişirildiyini də diqqətə çatdırır.
Jurnalda, həmçinin milli mətbəximizin ən ləziz təamlarından olan düşbərə, qutab və digər yeməklər barədə məlumat verilir. Müəllif düşbərə, ət və göyərti qutabının içində istifadə olunan inqrediyentləri, hazırlama qaydasını izah edir.
Mənbə: https://azertag.az
Rusiya Televiziyasının Birinci kanalı Bakıda keçirilmiş “Jara-2018” Beynəlxalq Musiqi Festivalının nümayişini davam etdirir.
AZƏRTAC xəbər verir ki, Rusiyanın Xalq artisti Valeriyanın festival çərçivəsində keçirilmiş yaradıcılıq gecəsi avqustun 17-də Rusiya Televiziyasının birinci kanalında yayımlanacaq. Tamaşaçılar Valeriyanın ifalarını, onun Yeqor Krid, Kristina Orbakayte, Aleksandr Panayotov və Nikolay Baskovla duetlərini, habelə Qlük`oza, Yuliana Karaulova, Darya Antonyuk, İrina Dubtsova, Ani Lorak, Jasmin, A`Studio qrupu və başqalarının çıxışlarını izləmək imkanı qazanacaqlar.
İyulun 26-dan 29-dək Bakıda, “Sea Breeze Resort” istirahət mərkəzində keçirilmiş festivalda 75 ifaçı, eləcə də 1200-dən çox musiqiçi iştirak edib. Festival dörd gün ərzində şəhərin mədəni həyatına özünəməxsus hərarət, coşqunluq gətirib. Bu musiqi bayramında həm yaşlılar, həm də gənclər öz zövqlərinə uyğun ifaları dinləmək imkanı qazanıblar.
Festivalın təşkilatçıları müğənni və bəstəkar, Azərbaycanın Xalq artisti Emin Ağalarov, Rusiyanın Əməkdar artisti Qriqori Leps, “Russkoye radio”nun və “Qızıl qrammofon” mükafatının təsisçisi Sergey Kojevnikovdur.
Mənbə: https://azertag.az
Azərbaycan Tərcümə Mərkəzinin son nəşrlərindən olan Şervud Andersonun hekayələrindən ibarət “Vaynzburq Ohayo” kitabının onlayn versiyası “açıq kitab” elektron kitabxanası oxucuların ixtiyarına verilib.
Tərcümə Mərkəzindən AZƏRTAC-a bildirilib ki, kitabxana izləyiciləri mərkəzin www.achiqkitab.az saytına daxil olmaqla nəşrdən pulsuz yararlana bilərlər.
Mənbə: https://azertag.az
14 avqust 2018-ci il tarixində Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatında tanınmış şair Əşrəf Veysəllinin 80 illik yubileyi və Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin fəxri üzvü seçilməsi münasibətilə rəsmi qəbul və bir qrup tanınmış şair və jurnalistlərin diplomlarla təltif olunması mərasimi keçirilmışdir.
Tədbiri giriş sözü ilə Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatının sədri, respublikanın Əməkdar jurnalisti Rafiq Oday açaraq, tədbirin məqsəd və qayəsindən danışmışdır. Natiq çıxışında görkəmli şair Əşrəf Veysəllinin ömür və yaradıcılıq yolundan söhbət açmış və yubilyara Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin fəxri üzvülük vəsiqəsini, “Müqəddəs qələm” diplomunu və qiymətli hədiyyəni təqdim etmişdir.
Sonra veteran jurnalistlər, jurnalistika sahəsində uzun illər səmərəli fəaliyyət göstərmiş Zümrüd Baloğlanovaya, Əməkdar jurnalist Rəhman Orxana və “Sumqayıt” qəzetinin şöbə müdiri Sübhan Quliyevə fəxri diplomlar təqdim olunmuşdur.
Tədbirdə həmçinin yaradıcı insanlara göstərdikləri diqqət və qayğıya görə Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Sumqayıt bölməsinin sədri Gülnarə Cəmaləddin, Əli Kərim adına “Poeziya evi”nin direktoru İbrahim İlyaslı və Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Qubadlı regional bölməsinin sədri Namiq Məna xüsusi diplomlarla təltif olunmuşlar.
Tədbirdə eyni zamanda oxucuları dolğun, maraqlı və operativ informasiya ilə təmin etdiklərinə görə “Manevr.az” və “Sumqayitfakt.az” saytlarının təsisçisi, şair-jurnalist Namiq Dəlidağlı, eyni zamanda, bu il 6 yaşı tamam olan və informasiya məkanında özünəməxsus yer tutan “Xeberle.com” saytının həmtəsisçiləri Ramil Zeynallı, Kamal Almuradlı və Elnur Ağayev “Müqəddəs qələm” diploma ilə təltif olunmuşlar.
Tədbirdə həmçinin şair Asif Asimana, jurnalistlər İlhamə Məhəmmədqızına, Aygün Hacıyevaya və Mərcan Sabirqızına “Müqəddəs qələm” diplomları təqdim olunmuşdur.
Tədbirin sonunda uzun illər mətbuat sahəsində səmərəli fəaliyyət göstərən Natiq İsmayıloğluna Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvülük vəsiqəsi təqdim olunmuşdur.
Sonda qələm sahibləri çay süfrəsi arxasında səmimi söhbət etmiş və tədbirlə bağlı təəssüratlarını bölüşmüşlər.
Azərbayanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidməti
İŞTE GELDİK GÖÇÜYORUZ DÜNYADAN
Ömür ağacında her akşam üstü, bir yaprak boyanır hüznün rengine, gündüzler kısalır geceler uzar, hatıralar almanağı doldurur, hayaller yarına yolculuk yapmaz, bir
düşten bir düşe geçmeler biter, işimiz çoğalır kârımız düşer, her sabah sesiz bir besmele çekip, hanın öbür kapısına yürürken, gözlerimiz ufuklara takılır, daha dün yuvada ötüşen kuşlar, kanat çırpma talimine başlarlar.
Dostluklar azaldı yalnızlık arttı, söz bakıra döndü sukut gümüşe, bereketi kaçtı hayatımızın, birbirinden kaçar hısım akraba, başka adreslere taşındı herkes, hasreti sildiler lügatlerinden, gurbet nasıl bir şey sıla neresi, kimsenin aklında yer etmez oldu, sevinçler azaldı dertler çoğaldı, şükür dilimize uğramaz oldu, hâlâ sırtımızda dünya küfesi, canımız çıkıyor haberimiz yok.
Yüreğimiz borlaşmaya başladı, ektiğimiz biçtiğimiz yalnızlık, tutkumuz arzumuz heva ve heves, baktığımız gördüğümüz bir serap, hergün törpülenir insan yanımız, herkesin elinde bir terazi var, kimse tartısını kalbiyle yapmaz, kimsenin aklına fakirlik gelmez, ellerimiz titrer infak ederken, dudaklarımıza kuşlar tünemez, her günün dökümü yarına kalır, boyumuzu aşar gider borcumuz.
Peşi sıra uçtuk nasip kuşunun, işte geldik göçüyoruz dünyadan, nereye gittiysek orası gurbet, artık göğümüzde ne turna geçer, ne yârimiz kaldı haber salacak, zarflarla
kayboldu aşk mektupları, artık “lambalarda alev üşümez”, “kim bülbül ölüsü kim gülkurusu”, eski zamanların meseli oldu, konuşarak anlaşmayı unuttuk, susarak konuşmak uzun sürüyor, hâl dilinden anlayanlar kalmadı.
Bütün peşələr gözəldir və gözəlliyi qədər də məsuliyyətlidir. Fikirimcə, ən çətin, ən vacib və ən məsuliyyətli peşələrdən biridir – həkimlik. (Bəlkə də, ikincisi… – müəllimlik peşəsindən sonra.)
Hansı peşənin sahibi olursa olsun insan, ilk növbədə əsas odur ki, əsl İnsan olsun, peşəsinin məsuliyyətini hiss etsin və şərəflə daşımağı bacarsın !
Belə ki, 7 saylı doğum evində tibb bacısı vəzifəsində çalışan Məmmədova Ceyla Salman qızı kimi…
Məhz bu mənada bu ilin avqust ayı (5 avqust) 7 saylı doğum evində dünyaya gəlmiş övladımıza (Oğuza) və eləcə də ordakı digər körpələrə göstərdiyi qayğı və insani davranışlara görə, tibb bacısı Məmmədova Ceyla Salman qızına dərin minnətdarlığımızı bildirir, şərəfli, çətin peşəsində uğurlar diləyirik !
Hörmətlə:
Oğuzun valideynləri
(Sərvər və Şahista Kamranlı)
Noyabrın 17-də Heydər Əliyev Sarayında Rusiyanın “Молчи и танцуй” teatrı və rəssam Yelena Vedernikovanın təqdimatında, ingilis yazıçı Robert Luis Stivensonun əfsanəvi “Dəfinələr adası” romanı əsasında səhnələşdirilən eyniadlı tamaşa təqdim olunacaq.
Sarayın mətbuat xidmətindən AZƏRTAC-a bildirilib ki, müasir rəqsin və qum animasiyasının möhtəşəm sintezi, səmimiyyət və məhəbbətlə dolu rəqs hərəkətləri və rəssam əllərinin yaratdığı parlaq süjet tamaşaçılara bu nağıl hekayəni onların qəhrəmanları ilə birgə yaşamağa köməklik edəcək.
Rusiyanın ən yaxşı rəqqaslarından olan Yevgeni Yasmakovun iştirakı ilə, tamaşaçılara breakdance, hip-hop, akrobatika, funk və müasir rəqslər təqdim ediləcək.
Mənbə: https://azertag.az
Avqustun 17-də “Landmark”da Bakıdakı Fransız İnstitutunun “Mənim fransız filmim” layihəsi çərçivəsində fotoqraf, art-kurator, “Artlogos” klubunun spikeri Rüstəm Hüseynovun və Jan-Lük Qodarın “Son nəfəsdə” adlı filmi təqdim olunacaq.
Fransanın ölkəmizdəki səfirliyinin mətbuat xidmətindən AZƏRTAC-a bildirilib ki, ekran əsəri ingilis altyazıları ilə nümayiş olunacaq.
Filmlərə baxmaq üçün giriş sərbəstdir.
Mənbə: https://azertag.az
Bakı Şəhər Mədəniyyət Baş İdarəsinin Hövsan Mədəniyyət sarayı “N” saylı hərbi hissədə gənc əsgərlərin andiçmə mərasimi çərçivəsində konsert proqramı təqdim edib.
AZƏRTAC xəbər verir ki, konsertdə “Dalğalar” instrumental ansamblı, gənc müğənnilər Sakit Mehdizadə, Esmira Məmmədova və başqaları çıxış ediblər.
Hərbi-vətənpərvərlik mövzusuna həsr edilmiş konsert proqramı maraqla qarşılanıb.
Mənbə: https://azertag.az
Mədəniyyət Nazirliyinin 2016-cı ildən reallaşdırdığı “Azərbaycan kitabının dünyaya tanıdılması” layihəsi çərçivəsində Azərbaycan ədəbiyyatı nümunələrinin tərcüməsi, çapı və Türkiyədə yayılması işi davam etdirilir.
Nazirlikdən AZƏRTAC-a bildirilib ki, bu günlərdə layihə çərçivəsində görkəmli yazıçı, dramaturq Cəfər Cabbarlının “Aslan və Fərhad”, “Mənsur və Sitarə”, “Əhməd və Qumru”, “Parapetdən Şamaxı yoluna qədər”, “Müfəttiş”, “Çocuq”, “Altun heykəl”, “Qara Qənbər”, “Gülzar”, “Dilarə”, “Dilbər”, “Papaq”, “Gülər” və “Firuzə” hekayələrindən ibarət kitab nəşr olunub.
Şair-tərcüməçi Yurtseven Şen tərəfindən türkcəyə çevrilən və “Sevinç Fırat Zengin Yayıncılık” nəşriyyatında çap edilən kitab türkiyəli oxucuların marağına səbəb olub.
Mənbə: https://azertag.az
Azərbaycanın Əməkdar artisti pianoçu, bəstəkar, dirijor Turan Manafzadə İstanbulda “All Saints” Kilsəsində konsert proqramı ilə çıxış edib. O, səhnəni türk əsilli gənc skripka ifaçısı Mevsim Engin ilə bölüşüb.
AZƏRTAC xəbər verir ki, konsertdə dünya klassiklərinin əsərləri ilə yanaşı, fransız bəstəkar Claude Debussy və Azərbaycanın görkəmli bəstəkarı Qara Qarayevin əsərləri də ifa olunub. Əməkdar artist Turan Manafzadə konsert proqramında öz bəstələrini də səsləndirib. “Qəlbimə düşər damcılar”, “Sən eşqin özüsən” və “Ay Laçın” mahnıları dinləyicilər tərəfindən gurultulu alqışlarla qarşılanıb.
Konsert proqramı gənc sənətçilərin ifasında “Sarı gəlin” mahnısının səsləndirilməsi ilə başa çatıb.
Qeyd edək ki, Turan Manafzadə 2017-ci ildə Azərbaycan Prezidentinin Sərəncamı ilə “Əməkdar artist” fəxri adına layiq görülüb.
Mənbə: https://azertag.az
Moskvada yaşayan həmvətənimiz Emil Qədirov “Novaya volna-2018” müsabiqəsinin final mərhələsinin iştirakçıları sırasındadır.
AZƏRTAC xəbər verir ki, sentyabrın 4-dən 9-dək keçiriləcək final mərhələsində 16 ifaçı mübarizə aparacaq.
Aprelin 17-18-də Moskvada “Novaya volna-2018” beynəlxalq müsabiqəsinin yarımfinalı olub. Yarımfinalda dünyanın müxtəlif ölkələrindən 150 musiqiçi iştirak edib. Rusiyanın Xalq artisti İqor Krutoyun sədrlik etdiyi münsiflər heyətində Rusiyanın Xalq artisti Filip Kirkorov, müsabiqənin rejissoru Aleksandr Revzin, musiqi prodüseri Anastasiya Muxina yer alıb.
Xatırladaq ki, Emil Qədirovun Kreml Sarayında, İttifaqlar Evinin sütunlu salonunda, Moskva Musiqi Evində, Mərkəzi Alimlər Evində, Xilaskar İsa Məbədində solo konsertləri olub. O, Rusiya Televiziyasının Birinci kanalının “Qolos” layihəsinin dördüncü mövsümünün iştirakçısı olub. Bakıda keçirilən “Jara” Beynəlxalq Musiqi Festivalında iştirak edir. “Qradski Holl” teatrının solisti olan həmvətənimizin repertuarına dünya klassik operalarından ariyalar, müxtəlif ölkə bəstəkarlarının romansları və estrada mahnıları daxildir.
Mənbə: https://azertag.az
Bu gün Xalq şairi Qabilin anadan olmasının 92-ci ildönümü tamam olur
Azərbaycanın Xalq şairi Qabilin zarafatları, duzlu-məzəli lətifələri uzun illərdir xalq arasında gəzib dolaşmaqdadır. O, daha çox güldürməyi, gülməyi sevirdi. Baş verən hadisələrə özünəməxsus yanaşma tərzi istər-istəməz dodaqlara təbəssüm qondururdu.
Qabilə bu hörməti qazandıran onun zəngin yaradıcılığı ilə yanaşı, ötkəmliyi və cəsarət sahibi olmasıdır. Xalq yazıçısı İsmayıl Şıxlı onun haqqında lətifələri toplayaraq “Dostum Qabilin qəribə əhvalatları” adı ilə nəşr etdirib. Zaman keçəndən sonra şairin 90 illik yubileyi ərəfəsində ailəsində olan qəribə hadisələrlə bağlı oğlu Mahir Qabiloğlu da “Atam Qabilin qəribə əhvalatları” adlı kitab çap etdirib və bu kitablar xalq içində sevilə-sevilə oxunur.
AZƏRTAC bu gün anadan olmasının 92-ci ildönümü tamam olan Qabilin bir neçə lətifəsini oxuculara təqdim edir.
Xalq yazıçısı İsmayıl Şıxlının Qabil haqqında yazdığı “Dostum Qabilin qəribə əhvalatları” kitabından:
Ostarojno, Qabil!
Bir gün şairlər yığılıb Sabir Rüstəmxanlının toyuna gedirlər. Maşın karvanına da Qabil başçılıq edir. Dərələr, təpələr aşırlar, çaylar, körpülər keçirlər, kəndlərin birindən keçəndə meşə ilə əhatə olunmuş səfalı bir yerdə qəflətən Qabil maşını saxlayır. Dostları yanına gəlirlər:
– Nə olub, Qabil, niyə dayandın?
– Görmürsünüz, qabaqda nə yazılıb?
– Nə yazılıb?
– Yazılıb ki, “Ostarojno, Qabil!”
Yoldaşları yazını diqqətlə oxuyurlar:
– Ostarojno, kabel!
– Hə, Kabel, onda getdik!
Nöşün yol vermir
Bir gün Qabil maşınla Şüvəlandan gəlirmiş. Montin (indiki Nərimanov) qəsəbəsinə gedən geniş yolun başlanğıcında maşını saxlayır, gözləyir ki, milisioner ona yol versin. Beş dəqiqə, on dəqiqə keçir, siqnal verir, ona yol verən olmur. Axırda əsəbiləşib maşından düşür və hirslə qışqırır:
– Ələ, nə qədər gözləmək olar, nöşün yol vermirsən?
Bu zaman bir nəfər ona yaxınlaşıb gülə-gülə deyir:
– Ay yoldaş, yolun ortasında dayanan milisioner deyil, heykəldir, Leninin heykəli.
– Həri, bəs, nöşün yol vermir, arxasını mənə çevirib?
Mənim ondan xoşum gəlir
Qapımıza tez-tez açar salırdılar. Şaqqıltıya durub açırdım. Görürdüm ki, Qabildir, qan-tər içində əlləşir. Üzr istəyib bir mərtəbə qalxırdı. Bir dəfə yenə qapımıza açar saldılar. Durub açdım. Şübhəsiz, Qabil idi, qan-tər içində əlləşirdi. Gülməyim tutdu.
– Qabil, deyəsən qapımı ayrı rəngdə boyamalı olacağam ki, dəyişik salmayasan.
– Pis olmaz, – deyə sakitcə cavab verdi və pilləkənləri qalxdı. Birdən geri döndü:
– Mirzə, hansı rəngi vuracaqsan? Məsləhətdir, mavi rəngi vurasan, mənim ondan xoşum gəlir.
Oğlu Mahir Qabiloğlunun “Atam Qabilin qəribə əhvalatları” kitabından:
Deyişmə
Qabil müəllimin Şamaxıda çoxlu dostları vardı. Onlar hər dəfə Bakıya gələndə bizə 10-15 litr çaxır gətirərdilər. Atam da evdə qonaqlıqdan əlavə qonşulara da bu çaxırdan pay verərdi. Günlərin bir günü atam belə paylardan birini də qonşumuz Xalq yazıçısı Hüseyn Abbaszadəyə göndərir. Bir az keçir qapı döyülür. Hüseyn müəllim oğlu İlqarla atama bir məktub göndərir:
İçmə çaxırı, ay Qabil!
Yoxdu axırı, ay Qabil!
İçki elə bir şeydir ki,
Açır paxırı, ay Qabil!
Sonrasına da bir cümlə əlavə edib ki, “Buna baxmayaraq, çaxır üçün sağ ol!”.
Qabil də dərhal bir vərəq götürüb naməyə cavab yazır:
Fayda verir cana çaxır, ya Hüseyn!
Üz qızarır, gözlər axır, ya Hüseyn!
Gəl, şərabın bəhrinə bir baş vuraq,
Gül kimiyik – yoxdur paxır, ya Hüseyn!
“EO və KO”
“Volqa”mızın dövlət nömrə nişanını dəyişdirmişdik – 10 EO 545. Dayım baxır gülməyi tutur. Fikrət dayımın da maşınının nömrəsi 10 KO 137 idi.
– Bu nə nömrədir, e, ay Qabil?
– Nömrədir də, Mahir seçib.
– Bildik e, nömrədir. Bəs bu “EO” nədir?
Atam bilir ki, dayım nəyəsə işarə edir. Sadəcə bunu onun öz dilindən eşitmək istəyir:
-“EO”, yəni ki eşşək oğlu. Sonra?
-Onda belə çıxır ki, mənim nömrəm də KO-dur. Mən də demək köpək oğlu?…
-Yox. Sən kişi oğlusan!.
On bir manata təkər
Sovet dövrü idi. Hər şey qıt olduğu kimi, maşın təkəri də tapılmırdı. Əldən 50 manata güclə tapmaq olurdu. Günlərin bir günü atam gəlib dedi ki, 4 təkər aldım Sabunçu dairəsində. Özü də biri 11 manata. Üstündən 5-6 ay keçmişdi ki, evə “povestka” gəldi. Bəs, sizi Lenin rayon prokurorluğuna çağırırlar. Özü də bu prokuror dostu Zakir Zeynalovdan idi. Məəttəl qaldıq ki, görəsən neyləyib? Getdik Sabunçuya, prokurorluğa. Bir saatdan sonra gəlib dedi ki, təkər aldığım mağazada “yeyinti” olub. Satıcını tutublar, o da and-aman edib ki, düz satıram. İnanmırsız, şair Qabildən soruşun təkəri ona 11 manata vermişəm. Bunlar da inanmayıb. Yaxşı ki, mənim adım uşağın yadında qalıb, qanının arasına girdim onun.
Mənbə: https://azertag.az
Maestronun mənzil muzeyində 6 mindın çox eksponat qorunub saxlanılır
Maestronun adını daşıyan mənzil muzeyi, istər onun təmayülünü, istərsə də şəxsiyyət kimi insani mahiyyətini tarix üçün əbədi olaraq arxivləşdirib. 30 ilə yaxındır ki, muzey kimi fəaliyyət göstərən bu ocaq xalqımızın maddi-mənəvi xəzinəsi və tarixi sayılan böyük şəxsiyyət-Niyazini ürəklərdə yaşadaraq onun mükəmməl yaradıcılığının mühafizəkarına çevrilib. Maestro bu mənzildə 1958-ci ildən ömrünün sonunadək, yəni 1984-cü ilədək yaşayıb, yaradıb. Muzeyə daxil olanda sanki maestro ilə qarşılaşırsan. Maestronun divardan asılan böyük tablosu səni salamlayır, bir anlıq onunla eyni millətin övladı olmağınla fəxr edirsən. Bir növ özünü onun müasiri kimi hiss edirsən. Memorial otaqlar, ekspozisiya zalı və qonaq otağı- hər birində maestronun özünü, onun böyüklüyünü və dahiliyini hiss edirsən.
Muzeydə yaşayan ömür
Bu tarixi məkanla yaxından tanış olmaq üçün muzeyin direktoru, Əməkdar mədəniyyət işçisi Rza Bayramovla həmsöhbət olduq. Rza müəllim deyir ki, son iki ildə muzey tərəfindən maestro yaradıcılığına aid bir çox materiallar əldə olunub. Bunlar əsasən fotolar, kitablar, proqramlar, sənədlər, afişalar, rəsm əsərləri, DVD və CD disklərdir. Təkcə 2017-ci ildə əldə olunmuş materialların sayı 72 ədəd olub. Azərbaycan Musiqi Mədəniyyəti Dövlət Muzeyi Niyazi irsinin tədqiqi və təbliği istiqamətində xeyli işlər görüb.
Muzey Niyazi irsinin toplanması, qorunması, tədqiqi, təbliği və nümayişi istiqamətində də fəaliyyətini mükəmməl şəkildə qurub. Mənzil-muzeyin əsas vəzifəsi maestronun həyat və yaradıcılığını əks etdirən eksponatlar vasitəsilə xalqımızın yüksək mədəniyyətə, incəsənətə malik olmasını təbliğ etmək, gələcək nəsillərə Azərbaycan xalqının zəngin tarixini, mədəniyyətini tanıtmaqdır.
Rza Bayramovun sözlərinə görə, hər bir muzeyin siması onun zəngin fondları və eksponatlarıdır. Muzeyin sərvəti isə onun fondlarındakı eksponatların dəyəri və qədəri ilə ölçülür. Niyazinin mənzil muzeyi yaradılarkən əldə olunmuş materialların sayı 4707 ədəd olub. Hazırda muzeydə 6500-dək eksponat qorunub saxlanılır və nümayiş olunur. Bunlar əsasən Niyazinin müəllif not əlyazmaları, proqramları, sənədləri, kitabları, afişaları, rəsm əsərləri, qramvalları, fotoşəkilləri və şəxsi əşyalarından ibarətdir. Niyaziyə aid materiallar, eyni zamanda, Azərbaycan Tarixi Muzeyində 273 ədəd, S.Mümtaz adına Azərbaycan Dövlət İncəsənət və Ədəbiyyat arxivində 1604 qovluqda 4905 ədəd, Mərkəzi Dövlət Səsyazıları Arxivində 214 ədəd saxlanılır. Ümumiyyətlə, muzeyimiz Niyazi arxivinin zənginləşdirilməsi, təbliği və tədqiqi məqsədilə toplama işini həmişə diqqət mərkəzində saxlayır.
Niyazi dünya musiqi xəzinəsinin
tanınmış simalarının yaddaşında…
Muzeydə olarkən onu da öyrəndik ki, muzeyin əməkdaşları arxivlərlə ictimaiyyətin tanışlığı üçün məqsədyönlü işlər görür. “Piano üçün pyeslər” not kitabı və bu kitaba daxil olan əsərlərin CD diski də elə muzey işçiləri tərəfindən hazırlanıb. Niyazinin mənzil muzeyinin bukleti Azərbaycan və rus dillərində çap edilib. Bundan əlavə, çap edilən “Təsviri sənət əsərləri Niyazinin mənzil muzeyində” açıqca dəstinə demək olar ki, muzeydə saxlanılan görkəmli təsviri sənət ustalarının Niyazi ilə bağlı yazdıqları 16 ədəd əsərlər daxildir. Eyni zamanda, “Niyazinin arxiv materialları Azərbaycan Musiqi Mədəniyyəti Dövlət Muzeyində” illüstrasiyalı kataloqunu (burada Niyazinin not əlyazmaları, sənədlər, proqramlar və afişaların siyahısı fotoşəkillərlə birgə təqdim olunur) göstərmək olar. Bu işlərdə Mədəniyyət Nazirliyinin bilavasitə rəhbərliyi və maddi dəstəyi də önəmli rol oynayır. Muzeydə vaxtaşırı ölkəmizin musiqi həyatında baş verən əlamətdar hadisələrə həsr olunmuş tədbirlər, Niyazinin xatirə gecələri, sərgilər təşkil olunur. Bu istiqamətdə gördüyümüz işlər Niyazi yaradıcılığının təbliğinə yönəlib. Bu gün muzeyə elmi-tədqiqat işləri üçün müraciət edənlərin sayı da yetərincədir. Hər zaman Niyazinin fond materiallarından istifadə üçün muzeyə müraciət edən hər bir şəxsə, təşkilata, elm və mədəniyyət müəssisələrinin nümayəndələrinə film, o cümlədən veriliş çəkilişi üçün müraciət edən televiziya şirkətlərinə müvafiq qaydada imkanlar yaradılıb. Muzeyə mütəmadi olaraq arxivlərdən istifadə etməklə tədqiqat işləri aparmaq üçün müxtəlif tədris, elm və mədəniyyət müəssisələrinin nümayəndələri- bəstəkarlar, musiqişünaslar, ali təhsil ocaqlarının magistr və tələbələri müraciətlər edirlər. Eyni zamanda, hər il adı çəkilən tədris ocaqlarının tələbələri muzeydə tədris təcrübəsi keçirlər. Dünya musiqi xəzinəsinin tanınmış inciləri- dirijorlar, bəstəkarlar ölkəmizə səfərə gələndə həmkarlarını yad eləməkdən ötəri muzeyə baş çəkir, həmkarlarını yad edirlər. Son dövrlərdə muzeyi ziyarət etmiş məşhur musiqiçilərdən dünya şöhrətli dirijor Yuri Temirkanov və SSRİ Xalq artisti Tamara Sinyavskayanı xüsusi qeyd etmək lazımdır. Bundan başqa, Türkiyənin məşhur dirijoru Gürer Aykal, məşhur pianoçu İdil Biret, M.İ.Qlinka adına Ümumrusiya Musiqi Mədəniyyəti Muzeylər Birliyinin baş direktoru M.A Brızqalov, görkəmli dirijor, Belarusun Xalq artisti, Belarus Milli Akademik Böyük Opera Teatrının baş dirijoru Vyaçeslav Voliç, Latviyanın tanınmış dirijoru Andris Vekumnieks və başqalarını göstərmək olar. Niyazinin mənzil muzeyi mövcud olduğu dövr ərzində Azərbaycan xalqının yüksək musiqi mədəniyyətinə, incəsənətə malik olduğunu təbliğ etmək və Niyazi irsinin gələcək nəsillərə çatdırılması naminə daim fəaliyyətdə olan canlı təşkilat statusunu qoruyub saxlayır. Çünki Niyazi sənəti əbədidir. Onun istedadı, yaradıcılıq fəaliyyəti və yorulmadan çəkdiyi böyük zəhmət əsl ümumxalq məhəbbəti qazanıb.
Maestronun mənzil-muzeyi dövlət qayğısı ilə əhatələnib
Ölkəmizdə muzeylərə diqqət və muzeylər şəbəkəsinin yaradılması ulu öndər Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. O, həmişə muzeylərə böyük önəm verərək bu sahəyə diqqət və qayğı ilə yanaşıb. Azərbaycana rəhbərlik etdiyi bütün dövrlərdə respublikamızda muzeylərin, xüsusilə, tarix-diyarşünaslıq, xatirə, ev-muzeylərinin və digər profilli muzeylərin yaradılması, onların maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi məqsədilə mühüm tədbirlər həyata keçirilib. Bu gün də o ənənə davam etdirilir.
R. Bayramov söyləyir ki, maestronun mənzil-muzeyi və onun əməkdaşlarına dövlət tərəfindən yüksək qayğı göstərilir. Prezident İlham Əliyevin və Respublikanın Birinci vitse-prezidenti Mehriban Əliyevanın mədəniyyətimizə və incəsənətimizə göstərdiyi yüksək diqqət və qayğı sayəsində Azərbaycan muzeyləri son illər inkişaf dövrünü yaşamaqdadır: “Bu qayğı bizi daha yaxşı işləməyə, mədəni irsimizi daha yaxşı təbliğ etməyə ruhlandırır. Əməyimizin mütəmadi olaraq bu cür yüksək qiymətləndirilməsi, bizə, sadə muzey işçilərinə böyük stimul olmaqla yanaşı, fəaliyyətimizə göstərilən diqqətin təzahürüdür. Buna görə ölkə rəhbərliyinə minnətdarıq. Göstərilən bu etimadı bundan sonra da doğrultmağa çalışacağıq”.
Ceyhun Alışlı
AZƏRTAC-ın müxbiri
Mənbə: https://azertag.az
Daşkənddə keçirilən “Klassik və müasir özbək ədəbiyyatının xarici ölkələrdə təbliği və populyarlaşdırılmasının aktual məsələləri” mövzusunda beynəlxalq konfrans çərçivəsində Nizami Gəncəvi adına Dövlət Pedaqoji Universitetində Azərbaycanın Xalq yazıçısı Anar ilə görüş keçirilib.
AZƏRTAC xəbər verir ki, tədbirdə Özbəkistanın tanınmış şair və yazıçıları, universitetin professor-müəllim heyəti, Azərbaycan diasporunun üzvləri iştirak ediblər.
Görüşdən əvvəl Anar və digər qonaqlar böyük Azərbaycan şairi Nizami Gəncəvinin universitetin qarşısındakı abidəsi önünə çiçək dəstələri qoyublar.
Özbəkistan Yazıçılar Birliyinin sədri Siracəddin Səyyid tədbiri açaraq Anarın həm keçmiş SSRİ dövründə, həm də müstəqillik illərində Özbəkistanda kitablarının dərc olunduğunu bildirib, onun son illərdə Daşkənddə iki kitabının işıq üzü gördüyünü diqqətə çatdırıb.
Yazıçı Firuz Mustafa Anarın əsərlərinin məziyyətlərindən danışıb, onun ancaq keçmiş SSRİ məkanında deyil, dünyanın əksər ölkələrində tanındığını vurğulayıb. O, Anarın Özbəkistanda çap edilən əsərləri haqqında fikirlərini tədbir iştirakçıları ilə bölüşüb.
Özbəkistandakı Azərbaycan Milli Mədəniyyət Mərkəzinin sədri Firdovsi Hüseynov və digər çıxış edənlər Azərbaycan yazıçıları arasında Anarın Özbəkistanda daha populyar olduğunu bildirib, onun əsərlərinin bu ölkədə çox sevildiyini qeyd ediblər.
Azərbaycan yazıçıları konfrans çərçivəsində qədim Səmərqənd şəhərində də olublar.
Qulu Kəngərli
AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri
Daşkənd
Mənbə: https://azertag.az
Avqustun 15-dən “Hədəf” Nəşrləri və “XAN” nəşriyyatı Binəqədi rayon İcra Hakimiyyətinin təşkilatçılığı ilə növbəti kitab sərgi-yarmarkasına start verir.
Nəşriyyatdan AZƏRTAC-a bildirilib ki, sərgi-yarmarka bir ay müddətində Binəqədi rayonunda yerləşən Heydər Əliyev Parkında təşkil olunacaq. Həftənin bütün günləri təşkil olunacaq sərgidə hər gün saat 11:00-dən 22:00-dək kitabsevərlər istədikləri nəşrlərlə tanış ola biləcəklər. Sərgi müddətində “XAN” nəşriyyatının yazarlarının oxucularla görüş günləri nəzərdə tutulub.
Kitab sərgi-yarmarkasında təqdim olunacaq nəşrlərə böyük endirimlər olacaq.
Mənbə: https://azertag.az
Bu yazı başlığını “Kahramanmaraş’ta Kültür” diye yazacaktım ama vazgeçtim, çünkü bu kent için yazılanlar maalesef okunmuyor, söylenenler duyulmuyor, arada kalın perdeler mi var bilinmiyor.
Şimdi buradan devam edebilirim. Hep söylenilen;” Kahramanmaraş bir kültür kentidir, şairler, yazarlar diyarıdır.” bir söz vardır. Kendi kendimizi kandırıyoruz, yüksek sesle söylüyorum; hayır, uzun zamandan beri Kahramanmaraş bir kültür kenti değildir. Kahramanmaraş’tan, ülke çapında isim yapmış, çok sayıda şair, yazar, düşünür, kültür adamı çıkmıştır, hamd olsun hâlâ da çıkmaktadır. Ama bu, kentin, kültür kenti olması anlamına gelmemektedir. Kızanlar kızsın, üzülerek söyleyeyim ki; bu şehirde, kültüre ve kültür adamına değer verilmemektedir, söylenilenlerin çoğu sözgelimidir. Oldum olası bu alanda yapılan çalışmaların çoğu yasak savma kabilinden yapılmaktadır. Kişisel gayretlerle yapılan çalışmaların da maalesef bir değeri de, ilgileneni de yoktur. Belediyede bulunduğum zamandan da bu işlerin bir kıymetinin olmadığını bilirim. Bırakın başka şeyleri, şairler, yazarlar basıma hazır hâle getirdikleri çalışmalarını bastırma gücüne sahip olmadıkları gibi birilerini araya koymadan sponsor olacak merci ve mevki de bulamamışlardır, bu kişiler ya kendi kıt imkanlarıyla borçlanarak kitaplarını bastırırlar ya da çalışmaları kendilerinde saklı kalır, bunu da yakinen bilenlerden biriyimdir.
Belediyede bulunduğumuz ilk yıllarda, üç yüz bini aşkın nüfuslu bu şehrin, biri Kültür Bakanlığı’na ait, biri de Belediyeye ait, tamamlanmış, atıl duran iki tane Kültür Merkezi binası vardı. Necip Fazıl Kültür Merkezi, çatısı aktığı için, şimdiki adıyla Mehmet Akif Ersoy Kültür Merkezi de belediye bütçesinde yeterli para olmadığı gerekçesiyle hizmete açılamıyordu. Yanılmıyorsam 2003 yılı bütçesi hazırlanırken, belediyeye ait kültür merkezinin tamamlanması için başkandan söz almıştım. Ancak, bütçe görüşmelerinde, o günkü parayla sadece 100.000 lira yani bugünkü paraya göre bin lira ödenek konulduğunu, bütçe görüşmeleri sırasında öğrenmiştim. Görüşmelerde, sıra tam buraya geldiğinde, Başkan bana bakarak; “Mahmut Bey, bu yıl imkânlarımız dar, söz, gelecek yıl kültür merkezini tamamlayacağım.” demişti. Bu olaydan kısa bir süre sonra Kültür Bakanlığı Necip Fazıl Kültür Merkezi’nin (NFK) kullanımını belediyeye vermeye karar aldı. Belediye, çok da bir işi olmayan çatıyı tamir ettirdi ve binayı hizmete açtı. Burası devreye girince, Belediye Başkanı, belediye kültür merkezinin tamamlanması için verdiği sözü öteledi, ta ki, Mehmet Akif Ersoy Kültür Merkezi ben belediyeden ayrıldıktan yıllar sonra hizmete açılabildi.
NFK’nın hizmete girmesiyle birlikte kentte birçok kültürel faaliyet de başlamış oldu. İl Kültür Müdürlüğü tarafından küçük bir odada hizmet veren kütüphaneyi salona çıkardık, o zaman internet kullanımı şimdiki gibi kolay ve rahat değildi; bilgisayarlar alındı, internetten yararlanma imkânı sağlandı. Okuyucuların ve herhangi bir şekilde Kültür Merkezine gelenlerin de çok cüzi fiyatlarla hizmet alıp yararlanabileceği kafeteryayı hizmete açtık. Resim, el sanatları kursları, sergiler, tiyatro dâhil konservatuar vb çalışmaların hepsini bu salona sığdırmıştık, çünkü kentte başka yer yoktu. İmkânlar ölçüsünde, konserler, konferanslar veriliyordu. Neredeki, İstiklal Marşı’ndan başka bir eser icra edemez duruma düşmüş olan belediye bandosu ekibi, ekipte görevli arkadaşların gayretleriyle, Türk Sanat Müziğinden tasavvuf müziğine kadar konserler vermeye başlamıştı. Türk sanat Müziği, Halk Müziği, Tasavvuf Musiki Koroları, Erkekler Korosu, Kadınlar Korusu ve Çocuk Korosu, o zamanki konservatuarın ürünleriydi.
Kısa süre yaptığım Karacaoğlan Halk Kütüphanesi müdürlüğüm sırasında, kütüphanenin gece saat 23.00’e kadar açık tutulması projesini imkânsızlıklar sebebiyle gerçekleştirememiştik, ancak NFK’da ilk fırsatta bunu gerçekleştirmiştik, artık kütüphaneler; sabah saat 08.00’den gece saat 23.00’e kadar, hafta tatili yapmadan hizmet verilmeye başlamıştı. Belediyenin o zaman, NFK ve Namık Kemal Mahallesindeki Saçaklızade olmak üzere iki kütüphanesi vardı ki her ikisi de tıklım tıklım doluyordu. Bütün bu saydıklarım, belediye imkânlarıyla ve bizzat ilgilenmek suretiyle hayata geçirilmişti yani yapılan her iş kendi öz bünyemizde yapılıyordu.
Bütün bunları niye anlattığım sorulabilir; şunun için anlatıyorum, zaten anlatmak istediğim asıl konu da budur;
Necip Fazıl Kültür Merkezi, şehrin yerleşim ve ulaşım durumuna göre, çok isabetli bir yerdedir ama Mehmet Akif Ersoy Kültür Merkezi için aynı şeyi söylemek mümkün değildir. Sadece burası değil, şehrin birçok hizmet alanında; camiler, okullar, sağlık kurumları, işyerleri, konutlar bakımından, hele yolları açısından çok da isabetle seçilmiş ve öyle özenle yerleştirilmiş projeler değildir. Kimseyi kırmak ve üzmek niyetinde değilim ama bir gerçekten söz ediyorum ki, bunun da bir sebebi vardır, onu anlatacağım.
Uygulamadan artan bazı kıytırık yerlere cami yapılmasından tutun da okul yapmak için boş arsalar aranmasına kadar yaşananları yakinen bilenlerdenim. Sözünü ettiğim sosyal alanlardan birçokları, öyle bir mühendislik eseri olarak ortaya çıkmış değildir. İşte bunlardan bir tanesi de Karacaoğlan Halk Kütüphanesi’dir.
Yılını tam olarak hatırlamıyorum, şu anda arsa haline getirilen eski SSK Binası boşaltıldığında, o zamanki idari bölümünün sosyal tesis yapılması için Yorum Gazetesi’nde iki kere yazı yazdım. O yazıda, genelde çalışan ve emekli öğretmenlere hizmet veren Öğretmenevi sosyal tesisinin, bu şehrin ihtiyacını karşılamadığını, şehir merkezinde, halkımızın da yararlanabileceği, hele de belirli bir birikimi olan kişilerin rahatlıkla gidebilecekleri, sosyal aktivesi olan bir yerin bulunmadığını yazdım. Herhalde bu yazı ilgili ve yetkililer tarafından ya okunmadı, ya da konuyu götürmesi gerekenler ilgililere bunu götürmediler düşüncesiyle, bir ziyaretimiz esnasında zamanın Valisi Hakan GÜVENÇER Bey’e, daha sonra da Sayın İl Başkanına konuyu anlattım, böyle bir sosyal tesisin kent merkezinde bulunmasındaki zorunluluğu ve gerekliliğini dile getirdim. Biz ilgi beklerken ne ilgi duyulduğuna dair ne de uygun değilse neden uygun olmadığına dair maalesef en ufak bir olumlu ya da olumsuz bir tepki görülmedi. En son da Kütüphaneler Genel Müdürlüğü’nün, kütüphane için bir yer bulunarak mevcudu ile takas edilmesi yönünde talimatları olduğunu duydum. Aynı şekilde, o kurumdaki ilgililere de bu düşüncemi aktardım. Girişimler yapıldığını, fakat olumlu bir sonuca varılmadığını, konuyla yakından ilgisi olmayan birinden yakın bir zamanda duydum. Böyle bir tesise bu kentte gerek mi yoktur, onu da ben bilmiyorum.
Şimdi, bu yıkılan ve halen boş arsa olan eski SSK binası arsasının bir bölümü üzerine, içerisinde mükemmel bir kütüphanesi bulunan yine mükemmel bir sosyal tesis yapılması isteğimi buradan bir kere daha, daha açık ve seçik bir ifadeyle teklif ediyorum ve kültür insanlarımızdan da destek bekliyorum.
Hiçbir AVM, hiçbir yapı, bu kente böyle bir tesis kadar hizmet veremez. Kuru boş sözlerle de kültür kenti olunamaz. Bu iş için, hâlihazırda buradan daha elverişli başka bir yer de bulunamaz. Çünkü şehri bitirmişiz, eğer kültür adına böyle bir tesis yapmayacaksak, o zaman bu kentte, bana göre kültür adına yapılacak başka bir şey de yoktur.
Kim bu hizmetin gerçekleşmesine destek verirse tarihte yerini alır, bu yazdıklarımı görmezlikten veya duymazlıktan gelenler de tarihte yerlerini alırlar. Bir kültür hizmeti için bu arsa bir fırsattır. Takdir edilir ki, kültürel faaliyetler rastgele yerlerde yapılamaz, zorlamayla yapılsa da verim alınamaz.
Ben buradan bunu yazdım ve söyleyeceklerimi de kısmen de olsa söyledim. Eğer kalıcı bir hizmet yapılmak isteniyorsa bundan daha iyi bir hizmet olmayacağı kanaatindeyim. Şayet bu yazılanlar dikkate alınmazsa, ileride arşivleri karıştıranlar bunları görecektir.
Büyük bir umutla müjdeli haber bekliyorum.
“Parça bütünün habercisidir.” buyuruyor Hz. Ali, asırlar öncesinden… Bugün tek saç telinden DNA’sına varana kadar sahibine ait bütün özellikler tespit edilebiliyor.
Kendisinden bugüne ancak tek saç teli kadar bilgi ulaşmış bir Türk büyüğü hakkında kaleme alınmış; Ertuğrul Gazi… Yazarı bu durumu daha kitabının önsözünde şöyle belirtiyor: “İşe başlarken, tarihin keskin bir dönemecinde yaşamış biri hakkında yeteri kadar eser yazıldığını sanıyordum. Bunun için de, ben yeni ne söyleyebilirim, diyordum ve öncekilerin bir tekrarını yapacak olmak beni kaygılandırıyor ve üzüyordu. Gördüm ki, yazılanlar içinde kuru bilgilerin dışında yorumu esas alan eser yok denecek kadar az. Mevcutlar, ya pek az kuru bilgileri vermekle yetinmişler, ya bir takım duygulu sözler etmişler. Bilgiler pek az olduğu için, tekrarlar yapıp durmuşlar.” Buna rağmen, kitap okunduğunda Ertuğrul Gazi’nin tarihimizdeki yerinin tespit edildiği görülüyor.
Tarihin keskin bir dönemecinde yaşamış bir Türk büyüğü hakkında kaleme alınan, Ertuğrul Gazi, dergimizin kurucusu Ali Erdal’ın (altıncı baskısı yapılan) ikinci kitabı. Son baskısı Bozüyük Belediye Başkanlığı tarafından yapıldı. Bozüyük Belediye Başkanlığı’nın kültür yayınları arasında çıkan kitabın beşinci baskısını Pazaryeri Belediye Başkanlığı, dördüncü baskısını da Bilecik Valiliği yapmıştı.
Yazarın ilk eseri “Destan ve Kurşun” Millî Eğitim Bakanlığı Öğretmen Yazarlar dizisinde çıktı. “Anadolu Deyince” ve “Yeni Bir Diyalektik” isimli kitaplarını ise yazar, kendi imkânlarıyla bastırdı. Son eseri “Durun Kalabalıklar” İstanbul merkezli Okur Yayınları arasında çıktı.
Ertuğrul Gazi kitabı, 6 ana bölümden meydana geliyor. Yazarın, 1998 yılında düzenlenen 718. “Söğüt Ertuğrul Gazi İhtifali Sempozyumu”nda yaptığı konuşma ile sogutsenlikleri.org sitesinde yayınlanmış bir röportajı da son baskıda yer almış. Kayı Boyu’nun 3 yüzyıl süren ve 7000 kilometrelik esrarlı yolculuğunu “Toprağını Arayan Tohum” olarak nitelendiriyor yazar. Kayı boyunun göçünün neticesi bakımından tarihin kaydettiği en mühim olaylardan biri olduğunu da tezleri ile ispat ediyor.
Batılı seyyah Baptistin Poujoualt’ın 1817 yılında ziyaret ettiği Söğüt’te gördüklerini dile getirdiği satırlar ve Türk milletine dair tespitleri kitabın en dikkat çekici yanlarından biri. “Avrupa’da herkesin Osmanlı Devleti’nin çöküşünü beklediği ve devleti bu mezardakinden ibaret gördüğü bir sırada, insanların hiçbir şey yokmuş gibi gelip bu mezara tapınmaları ilginç.” diyen seyyahın, asıl dikkatini çeken ise İstanbul’dan Mekke’ye gitmek için yola çıkan hacıların Ertuğrul Gazi’nin türbesini ziyaretleri olmuş: “Garip bir şey, hiçbir halk hükümdarını tanrıya bu denli yakın görmemiştir.”
“Ertuğrul Gazi, 7000 kilometrelik ve 3 asırlık yürüyüşten sonra, devletin kurulacağı yerde karar kılan, “Müslüman Türk” kimliğinin ideal kıvamını şahsında yaşatan kişidir. Yani “Kaynağı Bulan Adam”dır. Millet, bunu gördü ve buna ilgi gösterdi, göstermekte…” diyen yazar, 700 küsur seneden beri devam eden Türk tarihinin en uzun soluklu halk organizasyonu için kitabın sonuna bazı teklifler sunmuş.
Kitap şu adreslerden temin edilebilir:
Bilecik’te Şeyh Edebâli Türbesi’nde Edebâli Büfe,
Kardelen Dergisi; İstiklal Mah. Çalış Sk. İlbey İş Merkezi No:2-6 Kat:2 D:28 Merkez/BİLECİK Tel:0 228 2125588
Sakarya Gazetesi: İstiklal Mah. Şerifpaşa Camii karşısı Merkez/BİLECİK Tel:0 228 2124029
bircə ovuc göz yaşısan…
haramdı gözəlliyin…
Bilirmi məni yaradan,
xoş günümün baş daşısan?
ayparam…
ciyərparam…
addımlarım izlərinin fədaisi…
Uçuq-sökük arzularım
eşqin ən ibtidaisi…
o vaxt bu cür sevərmişlər…
“Yarı zormuş, yarı xoş…”
Ayrılanda ölərmişlər…
İndi ayrılanlar sərxoş…
Çıxıb getmək var bir də
Ətrin hopmuş bu şəhərdən.
Həsrətli baxışları
yığıb küncdən, bucaqdan
kimsəsiz döngələrdən.
Sıxmaq var susqunluğu
Dişlərində qəhərdən.
Çıxıb getmək var bir də
bu şəhərdən,
Gedə bilsən…
Çıxıb getmək var
səndən,
Sənə bağlı xatirələrdən.
Ömür dediyin uzun deyil,
Düşüncənin bir yerində
bütün bağlar qırılır…
Yenidən sevmək üçün
gücü yetmir ürəyin
qopub səndən, özündən
yeni liman axtarsın…
Çıxıb getmək var,
amma
getməyin də növü var.
Unudulmaq itkidir,
Unutmaqsa intihar!
Çıxıb getmək var,
Çıxıb getmək… bacarsan.
Çox hörmətli Asif Baxış oğlu Cahangirov!
Siz ömrünüzün ilk illərindən ta bu günə qədər 70 ilin tale yükünü daşıya-daşıya gəlmisiniz. Bu möhtəşəm yüksəklikdən Sizin uğurla davam edən bənzərsiz və təkrarsız həyat yolunuz görünür. Bu həyat yolunda nəzərə çarpan və diqqəti cəlb edən hadisələrin ardıcıllığı sadəcə tarixcə deyil, ilahinin Sizin kimi bir insana bağışladığı tale kitabıdır. Onun hər səhifəsində bir yazı var. O yazıların hər birində Siz varsınız. Siz o yazılarla zamanın tale kitabını bütün şəxsiyyətinizlə, mənəviyyatınızla, fəaliyyətinizlə, münasibətlərinizlə bəzəyirsiniz.
Siz Azərbaycanın dilbər guşələrindən biri olan Qarabağda doğulmusunuz. Həmişə azərbaycanlılığınızla, bəy nəslindən olmağınızla qürur hissi keçirirsiniz. Həm də XVIII əsrdən bu günə qədər davam edən bir şəcərənin davamçısı kimi yüksək əxlaq və mənəviyyat missiyasını daşıyırsınız.
Siz bu yüksəkliyi pillə-pillə qazanmısınız. Xankəndində başlayan orta təhsil illərini Sumqayıtda qızıl medalla başa vurmusunuz. Eləcə də Bakı Dövlət Universitetinin kimya fakültəsini uğurla başa çatdırmısınız. Kimyaçı və kimya müəllimi ixtisaslarına yiyələnmisiniz. Respublikamızda peşəkar təhsil işçisi kimi tanınan və uzun illər DQMV Təhsil Şöbəsinin rəhbərlərindən biri olmuş mərhum atanız Baxış müəllimin “Harda işləyirsənsə, həmişə işini sev və onun ustası ol” fikirlərini həyat prinsipinə çevirmisiniz. Orta məktəbdə müəllim, dərs hissə müdiri, direktor, təhsil şöbəsində müdir, Təhsil Nazirliyində bölmə müdiri, idarə rəisi, eləcə də Bakı Şəhər Təhsil İdarəsində və Dünya Bankının ofisində rəhbər vəzifələrdə çalışanda da, son vaxtlar Avropa-Azərbaycan Cəmiyyətində təhsil məsələləri üzrə müşavir işlədiyiniz müddətdə də o sözləri unutmamısınız, həyat prinsipinə çevirmisiniz. Düşünmək, yaratmaq fəaliyyətin yaraşığına çevrilir deyirlər. Həmişə düşüncələrinizdə, addımlarınızda qətiyyətli və inamlı olmusunuz.
Hələ müəllimlik fəaliyyətinə başladığınız 70-ci illərin əvvəllərində həm innovativ ideyalarınızla, həm də qabaqcıl pedaqoq kimi təcrübənizlə təhsil ictimaiyyətinin diqqətini cəlb etmisiniz. Eyni zamanda təlim prosesində şagirdlərin müstəqil düşünmə, təhliletmə, ümumiləşdirmə, aparıcı ideyanı müəyyən etmə və sair bacarıqların formalaşdırılması barədə fikirlərinizlə maraq doğurmusunuz. Bir kimya müəllimi kimi şagirdlərin məntiqi və tənqidi təfəkkürünü formalaşdırmaqla onların idrak fəalliğını inkişaf etdirməyi dərslərinizin amalına çevirmisiniz. Bu gün geniş miqyasda yayılmaqda olan fəal dərsin ilkin nümunələrini yaratmısınız. Bu təcrübəniz o dövrdə nə qədər qeyri-ənənəvi olsa da, öz zamanın tanınmış alim-pedaqoqu, SSRİ Pedaqoji Elmlər Akademiyasının akademiki Y.V.Xodakovun marağına səbəb olub. O, müəllifi olduğu “Prosveşeniya” (Moskva) nəşriyyatında 1976-cı ildə çapdan çıxmış “Prepodavanie neorqaniçeskoy ximii 7-8 klassax” və 1980-ci ildə nəşr olunmuş “Prepodavanie neorqaniçeskoy ximii v sredney şkole” adlı metodik vəsaitlərində Sizin təcrübənizə istinad edib. Heç şübhəsiz, bu gün hər kəs gənc bir müəllimin iş təcrübəsinin keşmiş SSRİ kimi böyük bir ölkə miqyasında bəyənilərək dərsliklərə salınmasının dəyərini aydın təsəvvür edə bilər.
Siz həm Sumqayıt, həm də Bakı şəhərinin təhsil idarələrində, eləcə də Azərbaycan Respublikası Maarif Nazirliyində rəhbər vəzifələrdə çalışdığınız dövrlərdə daim yeniliyə can atmaqla daha mütərəqqi təhsil texnologiyalarının, səmərəli forma, metod və vasitələrin, eləcə də idarəetmə mexanizmlərinin yaradılmasına, onlardan istifadə olunmasına təşəbbüs görtərmisiniz. Belə ki, vaxtı ilə rayon və şəhərlərdə işə düzəlmək istəyən müəllimlərin qeydiyyata alınması ilə bağlı təklif vermisiniz. Həmin təklif qəbul olunmuş, keçmiş SSRİ-də ilk dəfə olaraq müəllimlərin müsabiqə yolu ilə qəbuluna başlanılmışdır. Yaxud Sizin rəhbərliyinizlə 1987-1991-ci illərdə Bakıda təhsil prosesinin psixoloji təminatı üzrə xüsusi sistem yaradılmış və respublikada ilk məktəb psixoloqları 1990-1991-ci tədris ilində keçmiş Bakı Pedaqoji Kadrların İxtisasartırma İnstitutunda hazırlanmış və birinci olaraq 1991-ci ilin sentyabrından Bakının 20-dən çox məktəbində psixoloji xidmət üzrə fəaliyyətə başlanılmışdır.
Eləcə də Sizin dəstəyinizlə 1989-cu ildə Bakının 178 nömrəli məktəbində təbiət elmləri fakültəsi yaradılmışdır. “Ekologiya” fənninin proqramı innovativ layihə kimi hazırlanmış, sonralar Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiq olunmuşdur. Əslində bu təşəbbüs hazırda daha geniş miqyasda yayılan və qlobal təhsil hadisəsinə çevrilən inteqrasiya ilə bağlı çox məsuliyyətli və uğurlu bir addım idi. Eyni zamanda dünya təhsilinin inkişaf tendensiyalarına istinad edərək Azərbaycan təhsilinin gələcək perspektivlərinə töhfə vermək üçün uğurlu təşəbbüs idi.
Bundan əlavə, Sizin təşəbbüsünüzlə 1989-cü ildə Bakı Yaradıcı Müəllimlər İttifaqı təsis olunmuş, onun vasitəsilə bir sıra uğurlu lahiyələr həyata keçirilmişdir. Ümumiyyətlə, Sizin tətbiq etdiyiniz idarəetmə modelində qabaqcıl təcrübənin öyrənilməsi və yayılmasına, müəllim və rəhbər təhsil işçilərinin yaradıcı fəaliyyətinin dəstəklənməsinə xüsusi diqqət yetirilirdi. Təhsilin təkmilləşdirilməsi məqsədilə Bakıya tanınmış alim-pedaqoqlar, novator müəllimlər, xarici təhsil ekspertləri dəvət olunur, onlarla görüşlər keçirilir, mühazirələr, tematik kurslar, interaktiv mühitdə qarşılıqlı təcrübə mübadilələri təşkil edilirdi.
Azərbaycanda 1999-cu ildən başlayan təhsil islahatları ölkəmizin təhsil tarixində xüsusi bir mərhələni təşkil edir. Bu mərhələ Azərbaycan təhsilinin nəticəyönümlü bir xarakter alması, standart və kurikulumların yaradılması, yeni texnologiya və strategiyaların meydana gəlməsi ilə fərqlənir. Siz hələ Bakı Şəhər Təhsil İdarəsində rəis vəzifəsində çalışarkən, 2001-ci ildə paralel olaraq Dünya Bankının təhsil sahəsində Layihənin İdarəolunması Qrupunun rəhbərliyinə cəlb olunmusunuz. Direktor kimi işlədiyiniz dövrdə ölkəmizin təhsil sahəsindəki islahatçılıq fəaliyyətinə dəstək olan tədbirlər həyata keçirmisiniz. Bu müddətdə Azərbaycan təhsilinin bütün sahələrində vəziyyəti, eləcə də perspektivləri müəyyən etmək üçün Hitendra Piley, Pol Templ, Piter Koul, Fredrik Qolladey, Ksu Di, Rob MkBrayd, Endi Smart, Söner Yıldırım kimi dünyada məşhur olan təhsil üzrə beynəlxalq məsləhətçilərin cəlb olunmasına nail olmusunuz. İşlədiyiniz 2001-2004-cü illərdə təhsil islahatının həyata keçirilməsi vəziyyəti Dünya Bankının audit qrupu (bu qrupa dünyada tanınmış fin pedaqoqu, təhsilşünas, təhsil üzrə beynəlxalq məsləhətçi Pasi Salber rəhbərlik edirdi) tərəfindən aparılmış və “çox qənaətbəxş” qiymətləndirilmişdir. Məlum olduğu kimi, “Çox qənaətbəxş” (“Highly satisfactory”) Dünya Bankının qiymətləndirmə şkalasında ən yüksək qiymət hesab olunur.
Tale yükünü daşıya-daşıya ömrünüzü öyrənməyə sərf etmisiniz. Dünyanın 21 ölkəsində 36-ya qədər yüksək səviyyəli təhsil və elmi tədbirlərin iştirakçısı olmusunuz. Həmişə yenilikçi olmaqla yanaşı, həm də yeni ideyaların müəllifi kimi tanınmısınız. İstər respublikada və istərsə də respublikadan kənarda cəmiyyətin müxtəlif məsələləri ilə, xüsusilə də təhsillə bağlı çıxışlar etmisiniz. Bu çıxışlarda daim mütərəqqi ideyalarınızla zamanı qabaqlamağa çalışmısınız.
Hələ ötən əsrin 80-ci illərində məktəb islahatlarının yerində saymasının səbəblərini şagirdlərin təlim və tərbiyəsinin didakdik cəhətdən əsaslandırılmış prinsiplərə söykənməməsi, eləcə də ümumtəhsil məktəbinin obyektiv konsepsiyasının olmaması ilə əsaslandırmısınız. Eyni zamanda təlim yükünün azaldılmasının, şagirdlərin yaradıcılıq qabiliyyətinin inkişaf etdirilməsinin vacibliyini irəli sürmüsünüz. Bunun üçün təlim prosesində vaxt və imkanların olmasını təklif etmisiniz. Hələ o illərdə yazırdınız ki, “yalnız yaradıcılıq idrakda sevinc hissi yaradır”. Siz bu gün də müasir təlim üçün xarakterik olan və şagird inkişafının əsasında duran yaradıcı təfəkkürün formalaşdırılmasını məktəbin mühüm atributlarından biri hesab edirsiniz.
Siz həm də yuxarı siniflərdə həftəlik dərs yükünün 27-28 saat olmasını və bu siniflərdə tədris planlarının onların gələcək peşə fəaliyyəti üçün lazım olan fənlər əsasında hazırlanmasını irəli sürmüsünüz. Dərs proqramlarının uşaqların meyl və maraqlarına uyğun olaraq sistemləşdirilməsinin zəruriliyini vurğulamısınız.
Siz məktəbi cəmiyyətin kiçik modeli adlandırır, orada olan boşluqların, çatışmazlıqların aydın təsəvvür olunmasını və xüsusilə məktəbin inkişafını təmin edə bilən yaradıcı mühitin formalaşdırılmasını, uşaq psixologiyasının ciddi şəkildə nəzərə alınmasını və bütün bunlara əsasən diferensial təlimin qurulmasını vacib hesab edirsiniz.
İndi aktual olan bu pedaqoji məsələnin mahiyyətində dayanan bir vacib cəhət ondan ibarətdir ki, təhsilin hər kəs üçün əlçatan olmasına şərait yaranır. Təhsil alanların fərdi xüsusiyyətləri baxımından ehtiyaclar nəzərə alınır.
Təhsilin məzmunu onun nüvəsidir. Bütün zamanlar üçün belə bir aparıcı fikir həmişə öz qüvvəsini saxlamışdır. Ona görə təhsilin yeniləşdirilməsi prosesində onun məzmununun düzgün qurulması vacib şərt hesab edilir. Siz 90-cı illərin əvvəllərində bu məsələnin əhəmiyyətini xüsusi olaraq vurğulamışdınız: “Təhsilimizin nə məzmunu, nə də həcmi haqqında təsəvvürümüz yoxdur. Çünki bizdə təhsilin məzmun və həcmi müəyyənləşdirilməmiş qalır”. Artıq bu gün təhsilin nəticəyönümlü məzmununun yaradılması istiqamətində araşdırmalar aparılır. Yeni səriştə əsaslı standart və kurikulumların hazırlanması sahəsində tədbirlər həyata keçirilir.
Siz ötən əsrin 90-cı illərində şagird şəxsiyyətinin formalaşdırılması, təhsilin humanistləşdirilməsi istiqamətində xeyli araşdırmalar aparmısınız. Bu araşdırmalarda orta təhsilə münasibətin dəyişilməsini, uşaq şəxsiyyətinə, onun meyil və marağına əsaslanan təhsil sisteminə keçilməsini təklif etmisiniz. Həm də bu məsələni humanistləşdirmə müstəvisində həll olunan bir məsələ kimi zəruri saymısınız. Eyni zamanda humanistləşdirməyə demokratikləşdirmə, fərdiləşdirmə, diferensiallaşdırma və inteqrasiyanı ehtiva edən bir anlayış kimi yanaşmısınız. Əslində Sizin irəli sürdüyünüz bu müddəalar nəinki o dövrün, eyni zamanda həm də bu dövrün çox ciddi pedaqoji məsələsidir. Çünki şəxsiyyətin dəyərlər əsasında formalaşdırılması, humanist pedaqoji mühitin yaradılması müasir təhsil konsepsiyamızın mahiyyət və məzmununu təşkil edir.
Azərbaycanın böyük psixoloqu, professor Əbdül Əlizadə müasir Azərbaycan məktəbinin problemlərindən biri kimi yeni pedaqoji təfəkkürün formalaşdırılmasını vacib hesab edir və onu içtimai-siyasi hadisə adlandırırdı. Eyni zamanda belə qənaətə gəlmişdir ki, “Bu gün yeni pedaqoji təfəkkür inkişaf edərək zamanın təhsil konsepsiyasına çevrilmişdir”. O, bu fikrə gələrkən inkişaf konsepsiyası ilə məşğul olan dünyanın Con Nesbitt, Patrisiya Eburdin, Leonid Vladimiroviç Zankov, Qreys Krayq kimi məşhur alimlərinin ideyalarına əsaslanmış, Azərbaycan pedaqoji mühitində isə Sizə istinad etmişdir: “Yeni pedaqoji təfəkkür innovasiyadır, onun formalaşması prosesi isə innovasiya prosesidir… İnnovasiya prosesi-yeni qaydaların yaradılması, işlənib hazırlanması, mənimsənilməsi, tətbiqi və yayılması sahəsində kompleks fəaliyyət deməkdir”.
Siz doğru olaraq “uğursuz şagird yoxdur, səriştəsiz müəllim vardır” fikrini müasir təhsili xarakterizə edən müddəa adlandırmısınız. Və hər bir şagirdin potensialına uyğun dərs yükünü müəyyənləşdirməyi və onun inkişafını təmin etməyi müəllimin vəzifələrindən biri hesab edirsiniz. Təbii ki, belə müəllimlər daha çox bacarıqlara malik olmalı, hər zaman şagirdlərinin fövqündə dayanmağı baçarmalıdırlar. Şagirdlərin maraq və diqqət obyektinə çevrilməlidirlər.
Hörmətli Asif müəllim, Sizin bir təhsil mütəxəssisi kimi istər Azərbaycan, istərsə də daha geniş mənada dünya təhsili və onun inkişaf tendensiyaları haqqında bilgiləriniz çoxdur. Ən yaxşı cəhət orasındadır ki, Siz onlara yaradıcı yanaşmaq, Azərbaycan təhsili müstəvisində hazırlanan innovasiyalara məhz milli şəraitə, səviyyəyə uyğun dəyər verməyi üstün hesab edirsiniz.
Bu gün təhsilin yeni məzmunu, fənlərin inteqrasiyası, təhsil standartlarının xarakteri, yeni kurikulumların həyati bacarıqlara söykənməsi, dərsliklərin intellektuallığı, yeni nəsil müəllimlərin hazırlanmasındakı prioritetlər, sosial sifarişlərin yerinə yetirilməsi baxımından məktəbin vəzifələri, təhsildə qiymətləndirmə kimi aktual və həlli vacib hesab edilən çoxlu məsələlər vardır ki, siz onlar haqqında zamanımızla səsləşən xeyli araşdırmalar aparmış, mülahizələr söyləmisiniz. Heç şübhəsiz, mən bu məktubumda onların hamısını sadalamaq fikrində deyiləm. Lakin onu demək istəyirəm ki, Siz həmişə varlığınızla təhsilə bağlı adam kimi onun təəssübkeşi olmusunuz. 70 illik ömrünüzün indiki çağında da həmin missiyanı uğurla davam etdirirsiniz. Sizə bu yolda cansağlığı və daha böyük yaradıcılıq uğurları arzulayıram!
70 yaşınız mübarək!
Ənvər ABBASOV,
pedaqogika üzrə fəlsəfə doktoru, dosent, Əməkdar müəllim
KÜMBET DERGİSİ’NİN ; ARAMIZDAN YENİ AYRILAN KÜLTÜR-SANATIMIZIN DUAYENLERİNDEN MUSTAFA CEYLAN’A VEFA ÖZEL DOSYALI 49. SAYISI YAYINDA
Yurt içinde ve dışında kültür-sanatımızın Anadolu’dan açılan penceresi KÜMBET DERGİSİ 49. sayısıyla siz değerli okuyucularla-tatil aylarında- buluşabilmenin haklı gururunu yaşıyor.
Bu sayımızda, 5 Temmuz 2018’de sessizce aramızdan ayrılan Türk kültürünün yılmaz erlerinden Gülce Edebiyat Hareketinin kurucusu Mustafa CEYLAN Bey’i kapağa taşımayı ve onunla ilgili özel bir dosyayı sunmayı bir borç, bir vefa bildik. Bu özel dosyanın hazırlanmasında İLESAM Antalya İl Temsilcimiz Şafaknur Yalçın Hanım ve Kültür Adamı Hasan Tülkay Bey bizlere yardımcı oldular. Kendilerine bu vefa duygularından dolayı çok teşekkür ediyoruz.
2018 Mayıs ve Haziran ayları bu alanda daha sonbahar gelmeden bir yaprak dökümü oldu. Bursa’dan Ozan Dertli Şinasi, Kütahya’dan Şair-yazar Bekir Konçi, İslam Bilim Tarihi Araştırmacısı Prof. Dr. Fuat Sezgin ve Sanat ve Kültür Tarihçisi Prof. Dr. Semavi Eyice’yi geride bıraktıkları çok değerli eserleriyle sonsuzluğa uğurladık.
4-5-6 Mayıs 2018’de Niksar’da Başbakanlık TİKA, TÜRKSAV, Niksar Kaymakamlığı, Niksar Belediyesi ve Tokat Şairler ve Yazarlar Derneği işbirliği ile yapılan “22.Uluslararası Türk Dünyası Hizmet Ödülleri “ etkinliği bu kez adeta büyük bir Türk Şölenine dönüştü. Tüm emek sahibi kamu kurum ve kuruluşlarıyla sivil toplum örgütlerini bu başarıdan dolayı kutlamak gerek.
Niksar Belediyesi ve Tokat Şairler ve Yazarlar Derneği koordinesiyle bu yıl 9. yapılan “Cahit KÜLEBİ Memleketime Bakış Şiir Yarışması”na eserlerin gönderimi devam ediyor. 2018 Ekim ayında yapılması düşünülen “Erzurumlu Emrah’tan Cahit KÜLEBİ’ye Kültür ve Sanat Şöleni”nin hazırlıkları da devam ediyor. Bu yıl ki etkinlikte Ercişli Emrah’la ilgili olarak “Erzurumlu Emrah’ın Ercişli Emrah’a sazı, sözü” adıyla Niksar’la Erciş şehirlerinin, kültürlerinin buluşmasını amaçlayan özel bir program yer alacak.
49. sayımızda çok değerli kalemler sizler için araştırdı ve kaleme aldı.
Mustafa CEYLAN özel dosyasını: Hasan Tülkay, Şafaknur Yalçın, Şerif Kutludağ, Yusuf Özcan, Selahattin Kozanoğlu, İsmail Yakıt, Naim Tuncalı, Necati Ocakçı hazırlarken;
Abdullah Satoğlu, Halistin Kukul, Dr. Mehmet Doğan, A. Hikmet Müftüoğlu, İsmail Bingöl, Bedrettin Keleştimur, Ülkü Taşlıova, Hanifi Işık, Mustafa Akbaba, M. Fatih Önal, M. Necati Güneş, Ahmet Özdemir, Kumrugül Türkmen Akın, Nihat Aymak, Mustafa Coşkun, Selma Bıyıkoğlu, Burhan Kurddan, Hanife Döner, Özlem Yüce, Rasim Yılmaz, Osman Kablan, Hilal Oral araştırma ve makalelerini sizlere sundular.
Şiir dünyasında ise: Bestami Yazgan, Astan Qasımov, Sona Çerkez, Âşık Nuri Çırağı, Âşık Eşref Tombuloğlu, Vedat Fidanboy, Nilüfer Açılan Yıldız, Aslan Avşarbey, Abdulkadir Türk, Melahat Turgut, Orhan Tamtürk, A. Turan Erdoğan, Tuna AYDIN, Çiğdem Kader, Ahmet Divriklioğlu, Hasan Koçak, Nevzat Gündoğdu. Özlem Çivilidağ, Ayşenur Erilter dağarcıklarındaki engin duygularını sizlerle paylaştılar.
50. sayımızda buluşmak dileğiyle… Hasan AKAR Tokat Şairler ve Yazarlar Derneği
KARDELEN DERGİSİ’NDEN “ERTUĞRUL GAZİ İHTİFALİ” SAYISI…
Çeyrek asrı aşkın bir zamandır sadece “fikrin değerini bilenlere…” istinat eden Kardelen dergisinin Temmuz-Eylül 2018 tarihli 97. sayısı çıktı.
Dergi yeni sayısında “Bu sene 737. si yapılacak Ertuğrul Gazi İhtifali’nden hareketle TÜRK TEŞKİLÂTLANMA KABİLİYETİ”ni ele alıyor. Kapakta okuyucuya; “Türk’ün cevherinden emsalsiz bir sivil teşkilatlanma: 737. Ertuğrul Gazi İhtifali” sözüyle sesleniyor.
“Türk Teşkilatlanma Kabiliyeti ve Kapasitesi” başlıklı başyazıda, Ali Erdal; Bu sene 737.si icra edilecek olan bu ihtifalin, dünyada eşi bulunmayan bir sivil teşkilâtlanma harikası olduğunu belirterek “Üzerinde tezlerin, doktoraların hazırlanması, araştırmaların yapılması, kitapların yazılması gereken, her parçası birbirinden harika iç içe değerleri havi bir sivil organizasyonu; sıradan festival ve şenlik sanmaktayız.” diyor.
Dergi editörü; Kardelen’in İstanbul Sirkeci Garı’nda düzenlenen 9.Uluslararası Dergi Fuarı’na katıldığı haberini verdikten sonra her yıl Eylül ayının ikinci haftası düzenlenen Söğüt’teki Ertuğrul Gazi İhtifaline davet ediyor.
Yavuz Sert bu sayıda “Mai ve Siyah” ile “İnsan ve Şeytan” kitaplarından aktardığı “keyif verici cümleler”i okuyuculara sunuyor.
Üstad Necip Fazıl’ın “İdeolocya Örgüsü” eserinin Milliyetçilik bölüm ile başlayan dergide her zaman olduğu gibi fikir yazılarına, şiirlere ve hikâyelere de yer veriliyor.
Derginin 97.sayısında yer alan yazılardan bazıları şöyle:
Türk Teşkilatlanma Kabiliyeti ve Kapasitesi – Ali Erdal
Ertuğrul Gazi – Kadir Bayrak
Keyif Verici Cümleler – Yavuz Sert
Türk’ün Halelendiği Ufuk İstikamet – Sinan Ayhan
Taşlar Dile Geldi – Mustafa Büyükgüner
Türk Milletinde Devlet ve Devlet Başkanlığı – Muhsin Hamdi Alkış
Bu Cemiyetin “Derinlik ve Olgunluğu” Mevlâna’da – Hakan Karahan
Fatmalar ve Diğerleri – Fatma Pekşen
Sarmaşık Günaydını – A.Mahir Pekşen
Dergi ile ilgili detaylı bilgilere www.kardelendergisi.com adlı internet sitesinden veya kardelen@kardelendergisi.com adlı e-posta adresinden ulaşılabilir.
M.P.Qasımlının “Şöhrət” ordeni ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı
Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 23-cü bəndini rəhbər tutaraq qərara alıram:
Azərbaycan aşıq sənətinin tədqiqi sahəsində uzunmüddətli səmərəli fəaliyyətinə görə Məhərrəm Paşa oğlu Qasımlı “Şöhrət” ordeni ilə təltif edilsin.
İlham Əliyev
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
Bakı şəhəri, 3 avqust 2018-ci il.
Mənbə: https://president.az
Vəzifəsi: Nazir
Əlaqə nömrəsi: +994 12 493 43 98
E-poçt: mct@mct.gov.az
13 noyabr 1956-cı ildə Bakı şəhərində anadan olub.
TƏHSİLİ
1963-1973-cü illərdə – 23 saylı orta məktəb;
1973-1978-ci illərdə – Azərbaycan Pedaqoji Xarici Dillər İnstitutu;
1989-1992-ci illərdə – Sov. İKP MK yanında İctimai Elmlər Akademiyasının aspiranturası (1992-ci ilin yanvar ayında “1918-1930-cu illərdə – Azərbaycan mühacirətinin mədəniyyətşünaslıq aspektləri” mövzusunda dissertasiya müdafiə edərək “Fəlsəfə elmləri namizədi” elmi dərəcəsi;
1992-ci ildə – Rusiya İdarəetmə Akademiyası nəzdində menecerlik və marketinq kursları.
ƏMƏK FƏALİYYƏTİ
1978-ci ildə – Saatlı rayonunda M. Əzizbəyov adına orta məktəbdə ingilis dili müəllimi;
1980-1985-ci illərdə – Azərbaycan LKGİMK-nın təşkilat şöbəsinin təlimatçısı, bölmə müdiri;
1985-1989-cu illərdə – Azərbaycan KP Nərimanov rayon komitəsində təşkilat şöbəsinin təlimatçısı, təbliğat şöbəsinin müdiri vəzifələrində çalışıb;
1992-1993-cü illərdə – Bakı Politologiya və Sosial İdarəetmə İnstitutunun mədəniyyətşünaslıq kafedrasında baş müəllim;
1993-1994-cü illərdə “İMPROTEKS Kommers” kiçik müəssisəsində müdir;
1994-2001-ci illərdə – Gənclər və idman naziri;
2001-2006-cı illərdə – Gənclər, idman və turizm naziri;
2006-2018-ci illərdə – Mədəniyyət və turizm naziri;
2018-cı ildən – Mədəniyyət naziri.
İCTİMAİ-SİYASİ FƏALİYYƏTİ
Tələbəlik dövründə müxtəlif seçkili orqanlara seçilmişdir, 1980-1991-ci illərdə – Sov. İKP üzvü olmuşdur, Nərimanov rayon Xalq Deputatları Sovetinin deputatı seçilmişdir.
Ailəlidir, bir övladı var.
Mənbə: http://mct.gov.az
Mədəniyyət Nazirliyi, Azərbaycan Rəssamlar İttifaqı, Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Akademiyasının dəstəyi, Azərbaycan Dövlət Rəsm Qalereyası və Xətai Sənət Mərkəzinin təşkilatçılığı ilə “Azərbaycan təsviri sənətində qrafika dünən və bu gün” adlı respublika rəsm müsabiqəsi elan edilib.
Xətai Sənət Mərkəzindən AZƏRTAC-a bildirilib ki, “Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti İli” çərçivəsində reallaşan müsabiqənin məqsədi qrafikanın müasir Azərbaycan incəsənətində rolunu və mövqeyini genişləndirmək, mədəni ictimaiyyətin diqqətini bu sənət növünə cəlb etmək, qrafika sənəti ustalarının yaradıcılığını təbliğ etmək və rəssamların bu sahəyə intensiv müraciət etmələrini stimullaşdırmaqdır.
Müsabiqədə yaşından asılı olmayaraq hər rəssam təqdim etdiyi əsərin fotosu ilə bərabər, ad və soyad, əlaqə nömrəsi, əsərin adı, ölçüsü və texnikası barədə məlumatı noyabrın 30-dək Xətai Sənət Mərkəzinin xsm.2016@mail.ru elektron ünvanına göndərməlidir.
Nümayiş olunan əsərlərin müəllifləri diplomla təltif olunacaq. Müsabiqənin yekun sərgisi – Xətai Sənət Mərkəzində keçiriləcək.
Qeyd edək ki, müsabiqənin informasiya tərəfdaşları sırasında AZƏRTAC-da var.
Mənbə: https://azertag.az
Abdulla Şaiq adına Azərbaycan Dövlət Kukla Teatrı 87-ci teatr mövsümünə hazırlaşır.
AZƏRTAC xəbər verir ki, yeni mövsüm sentyabrın 15-də “Qırmızıpapaq” və “Durnabalığı” tamaşaları ilə açılacaq. Teatrın baş rejissoru Qurban Məsimovun “Qırmızıpapaq” tamaşası Şarl Perronun eyniadlı nağılının motivləri əsasında səhnələşdirilib. “Durnabalığı” tamaşası “Durnabalığının buyruğu ilə” rus xalq nağılının motivləri əsasındadır. Onun quruluşçu rejissoru Anar Məmmədov, quruluşçu rəssamı Əfşan Əsədovdur.
Yeni mövsümdə teatr “Əlibaba və qırx quldur”, “Göyçək Fatma”, “Şəngülüm, Məngülüm”, “Tıq-Tıq və Taq-Taq”, “Cik-Cik xanım”, “Karlson”, “Gözəl və bədheybət”, “Çipollino” və “Üç muşketyor” tamaşalarını da təqdim edəcək.
Mənbə: https://azertag.az
Mədəniyyət Nazirliyinin elan etdiyi “Qısametrajlı bədii film layihələri” müsabiqəsinə yekun vurulub.
Nazirlikdən AZƏRTAC-a bildirilib ki, müstəqil prodüser mərkəzləri tərəfindən müsabiqəyə təqdim edilmiş 24 layihə – “Protez” layihəsi – “CNF production”, “Estakadada” layihəsi – “Narimanfilm”, “Naməlum dahi” layihəsi – “Bravo Studio” və “Salam” layihəsi – “Zen Film” münsiflər heyəti tərəfindən seçilib. Qalib layihələrin Mədəniyyət Nazirliyinin sifarişi ilə onları təqdim etmiş şirkətlər tərəfindən “Azərbaycanfilm” kinostudiyasının bazasında istehsalı nəzərdə tutulub.
Qeyd edək ki, layihə kinematoqrafiya sahəsində çalışan gənclərin yaradıcılıq fəaliyyətini stimullaşdırmaq, audiovizual məhsul istehsalı ilə məşğul olan şirkətlərə dəstək vermək, milli mənəvi və ümumbəşəri dəyərləri kino vasitəsilə təbliğ etmək məqsədi daşıyır.
Mənbə: https://azertag.az
Bu gün Azərbaycan Kinosu Günüdür. Ümummilli lider Heydər Əliyevin 2000-ci il 18 dekabr tarixli Sərəncamı ilə avqustun 2-si kino işçilərinin peşə bayramı – Azərbaycan Kinosu Günü kimi qeyd olunur.
Fransada keçirilmiş ilk kinoseansdan iki il sonra – 1898-ci il avqustun 2-də Bakı elmi-foto dərnəyinin katibi, naşir və fotoqraf Aleksandr Mişon özünün lentə aldığı “Bibiheybətdə neft fontanı yanğını”, “Əlahəzrət Buxara əmirinin yolasalma mərasimi”, “Qafqaz rəqsi” xronikal sənədli və “İlişdin” adlı bədii süjetlərini nümayiş etdirmişdi. Həmin gün milli kinonun yaranma günü sayılır.
Ötən əsrin əvvəllərində “Pate”, “Pirone”, “Filma” kimi xarici kino şirkətləri Bakıda filiallarını açaraq film istehsalı ilə məşğul olublar. 1916-cı ildə yazıçı İbrahim bəy Musabəyovun eyniadlı povesti əsasında “Neft və milyonlar səltənətində”, 1917-ci ildə isə Üzeyir Hacıbəylinin eyniadlı operettası əsasında “Arşın mal alan” qısametrajlı bədii filmləri çəkilib.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövründə hökumət bir çox mədəni-siyasi islahatlar keçirib. Xarici aləmlə diplomatik, mədəni-iqtisadi əlaqələr dünya kinosunun ilk nümunələrinin Bakıya gətirilməsinə və ictimai baxışlara təkan verib. Bunun nəticəsində Bakıda kinematoqrafiya həvəskarlarının sayı artmağa başlayıb. 1918-ci ildə onlar “Kinematoqrafiya və teatr qulluqçuları şurası”nda birləşiblər.
Azərbaycanda sovet hakimiyyəti qurulduqdan sonra 1923-cü ildə Azərbaycan Foto-Kino İdarəsi (AFKİ) yaradılıb və həmin il aprelin 28-də Birinci Dövlət Kinofabriki açılıb. Burada çəkilən ilk film xalq əfsanəsinin motivləri əsasında yaradılmış “Qız qalası” bədii filmi olub.
1923-1926-cı illərdə kinostudiya Birinci Dövlət Kinofabriki, sonradan AFKİ Kinofabrik ilə birləşdirilərək “Azdövlətkino”, “Azərkino”, “Azərfilm”, “Azdövlətkinosənaye”, “Bakı kinostudiyası”, “Azərbaycanfilm” adlandırılıb. 1960-cı ildən Cəfər Cabbarlının adını daşıyır.
“Azərbaycanfilm”də indiyədək iki mindən çox müxtəlif növ və janrda film istehsal olunub. Onların bir hissəsi, o cümlədən “Arşın mal alan”, “Şərikli çörək”, “Ad günü”, “Sevinc buxtası”, “İstintaq”, “Yaramaz” və başqaları Dövlət mükafatlarına, bir çox filmlər, o cümlədən “Ögey ana”, “Uzaq sahillərdə”, “Arşın mal alan”, “Bizim Cəbiş müəllim”, “Axırıncı aşırım”, “Nəsimi”, “Özgə vaxt”, “Sarı gəlin”, “Ovsunçu”, “Buta”, “Çölçü”, “Nabat”, “Axınla aşağı” və digərləri beynəlxalq və digər kinofestivalların mükafatlarına layiq görülüb.
Ümummilli lider Heydər Əliyevin mədəniyyət və incəsənət xadimlərinə, kino sahəsində çalışanlara göstərdiyi diqqət və qayğı hazırda Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilir. Prezident İlham Əliyevin “Azərbaycanda kino sənətinin inkişaf etdirilməsi haqqında” 2007-ci il 23 fevral tarixli Sərəncamı milli kinomuzun maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsinə yeni təkan verib. Dövlətimizin başçısının müvafiq Sərəncamı ilə təsdiq olunmuş “Azərbaycan kinosunun 2008-2018-ci illər üzrə inkişafına dair Dövlət Proqramı”nın icrasını təmin etmək məqsədilə bir çox mühüm işlər görülür.
Bu gün Azərbaycan kinosu yaranmasının 120 illiyini qeyd edir. Azərbaycan kinosunun 120 illiyinin qeyd olunması haqqında Prezident İlham Əliyevin imzaladığı Sərəncam əsasən ölkəmizin hər yerində silsilə tədbirlər keçirilir. Bu il 120-cu ildönümünü qeyd etdiyimiz Azərbaycan kino sənəti ötən müddətdə əlamətdar hadisələrlə zəngin özünəməxsus inkişaf yolu keçərək, xalqımızın mədəni-mənəvi həyatında mühüm rol oynayıb.
Azərbaycan kinosu böyük tarixə malikdir. Bu illər ərzində ölkəmizin, xalqımızın həyatının müxtəlif sahələrinə aid filmlər çəkilib. Təxminən son on ildə dövlət büdcəsindən ayrılmış vəsait hesabına 46 tammetrajlı bədii, 50 qısametrajlı bədii, 212 sənədli, habelə 23 cizgi filmi çəkilib. Bu gün gənclərimiz Türkiyə, Kanada, Rusiya kimi ölkələrin təhsil müəssisələrində bu sahədə təhsil alırlar. Eyni zamanda, ölkəmiz dünyanın müxtəlif ölkələrində keçirilən film festivallarında iştirak edir. 2014-2017-ci illər ərzində 26 filmimiz 48 ölkədə keçirilən 128 festivalda 219 iştirak edərək 49 mükafat qazanıb.
Bu günlər kino xadimləri üçün əlamətdar hadisələrlə yadda qalıb. Belə ki, ölkə başçısı avqustun 1-də Azərbaycan kinematoqrafiyasının inkişafında xidmətlərinə görə bir qrup kino xadiminə fəxri adların verilməsi haqqında Sərəncam imzalayıb.
Bu gün Nizami Kino Mərkəzində Azərbaycan kinosunun 120 illiyinə həsr olunmuş tədbir keçiriləcək. Tədbirdə rejissor Yavər Rzayevin Azərbaycan kinosunun tarixinə və keçdiyi zəngin inkişaf yoluna həsr etdiyi sənədli film nümayiş olunacaq.
Tədbir çərçivəsində bir sıra mədəniyyət və incəsənət xadimləri, o cümlədən kino xadimlərinin mükafatlandırılması nəzərdə tutulub.
Mənbə: https://olaylar.az
Azərbaycan kino xadimlərinə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdlərinin verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı
Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 32-ci bəndini rəhbər tutaraq və “Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdünün təsis edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2002-ci il 11 iyun tarixli 715 nömrəli Fərmanına uyğun olaraq qərara alıram:
1. Azərbaycan kino sənəti sahəsində uzunmüddətli səmərəli fəaliyyətlərinə görə aşağıdakı şəxslərə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdü verilsin:
Əbluç Ənvər Abasqulu oğlu
Qəmbərov Rəfail Əliyeviç
Məmmədov Böyükağa Zeynal oğlu.
2. Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti bu Sərəncamdan irəli gələn məsələləri həll etsin.
İlham Əliyev
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
Bakı şəhəri, 1 avqust 2018-ci il.
Mənbə: https://president.az
Azərbaycanın kino xadimlərinin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı
Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 23-cü bəndini rəhbər tutaraq qərara alıram:
Azərbaycan kinematoqrafiyasının inkişafında xidmətlərinə görə aşağıdakı şəxslər təltif edilsinlər:
“Şərəf” ordeni ilə
Balayev Rasim Əhməd oğlu
Mustafayev Vaqif Behbud oğlu
“Şöhrət” ordeni ilə
Əzizbəyli Ramiz Hacı Ağa oğlu
Quliyev Rafiq Səfər oğlu
3-cü dərəcəli “Vətənə xidmətə görə” ordeni ilə
Quliyev Cəmil Elşad oğlu
“Tərəqqi” medalı ilə
Abbasov Şirvan Veyis oğlu
Ağalarov Vaqif Mamo oğlu
Babayev Tərlan Adil oğlu
Bağırzadə Suğra Sadıq qızı
Əliyev Şamil Yavər oğlu
İbrahimov Emin Rəşid oğlu
Məmmədov Pərviz Məlikməmməd oğlu
Murtuzov Zəfər Nəbi oğlu
Mustafayev Akif Məcid oğlu
Mürvətov Elşad Əlibala oğlu
Nuriyev Rəşad Möhübbət oğlu
Rəsulova Ruhiyyə Hacı qızı
Şahməmmədov Oruc Vəli oğlu.
İlham Əliyev
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
Bakı şəhəri, 1 avqust 2018-ci il.
Mənbə: https://president.az
Azərbaycanın kino xadimlərinə fəxri adların verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı
Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 32-ci bəndini rəhbər tutaraq qərara alıram:
Azərbaycan kinematoqrafiyasının inkişafında xidmətlərinə görə aşağıdakı kino xadimlərinə Azərbaycan Respublikasının fəxri adları verilsin:
“Xalq artisti”
Həsənov Ənvər Cəfər oğlu
İsmayılov Qurban İbrahim oğlu
Mahmudov Abduləhəd Əlisa oğlu
Məmmədrzayev Pərviz Müzəffər oğlu
Zəki Mehriban Mürvət qızı
“Əməkdar incəsənət xadimi”
Abbasov Adil Möhsün oğlu
Rəfiyev Bağır Cəbrayıl oğlu
“Əməkdar artist”
Hadıyev Cavanşir Rüfət oğlu
Kərimov Elnur Umbay oğlu
“Əməkdar mədəniyyət işçisi”
Əliyev Orman Çingiz oğlu
Həsənov Müsəllim Qaman oğlu
Məlikova Almaz Cavanşir qızı
Məmmədov Cahangir Tokay oğlu
Məmmədov Nəriman Kamileviç
Rəcəbli Aysel Emil qızı
Şeydayev Elman Dadaş oğlu.
İlham Əliyev
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
Bakı şəhəri, 1 avqust 2018-ci il.
Mənbə: https://president.az
İstər kölə ol, istər hürr,
Bu daş atılan daş deyil.
Darıxmaq alında möhür,
Bu daş atılan daş deyil.
Ruhun tir-tir əsirsə də,
Nə müəmma, nə sirsə də,
Araya şeytan girsə də,
Bu daş atılan daş deyil.
Ələ yatmayır tiyəsi,
Yox bu məchulun niyəsi.
Ağ etmə, ağıl yiyəsi, –
Bu daş atılan daş deyil.
“Ya Rəbb” de, göylərə əl aç,
Eşqdir hər dərdə əlac.
Aç, göylərdən dər də əlac,
Bu daş atılan daş deyil.
Ürək kövrək, qəlb incədi,
Nə yazmısan qəlbincədi.
De, kimdən bu qəlb incidi?-
Bu daş atılan daş deyil.
Tərpətmə kül altda qoru,
Ruhunu səbrində qoru.
Rəvandı təbin də, qoru,
Bu daş atılan daş deyil.
C.E.Mahmudovanın Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin rektoru təyin edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı
Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 32-ci bəndini rəhbər tutaraq qərara alıram:
Ceyran Emin qızı Mahmudova Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Universitetinin rektoru təyin edilsin.
İlham Əliyev
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
Bakı şəhəri, 30 iyul 2018-ci il.
Mənbə: https://president.az
Həsən Məmmədovun 80 illik yubileyinin qeyd edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı
2018-ci ilin noyabr ayında Azərbaycanın kino və teatr sənətinin görkəmli nümayəndəsi, SSRİ və Azərbaycan Respublikasının Dövlət mükafatları laureatı, xalq artisti Həsən Ağaməmməd oğlu Məmmədovun anadan olmasının 80 illiyi tamam olur.
Həsən Məmmədov Azərbaycan kinosunun qızıl fondunu təşkil edən filmlərdə təkrarolunmaz ifa tərzi ilə ekran həyatı verdiyi parlaq xarakterlər, həmçinin teatr səhnəsində canlandırdığı surətlərlə ölkənin mədəniyyət xəzinəsini zənginləşdirmişdir. Fitri istedadlı sənətkarın böyük yaradıcılıq potensialını təcəssüm etdirən rəngarəng obrazlar qalereyası kinematoqrafiyamızın və teatr salnaməmizin mühüm nailiyyətlərindən olub yüksək əxlaqi keyfiyyətlər aşılayır və gənc nəslin milli-mənəvi irsə ehtiram ruhunda tərbiyəsində əhəmiyyətli rol oynayır.
Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 32-ci bəndini rəhbər tutaraq və Azərbaycan mədəniyyətinin inkişafında təqdirəlayiq xidmətlərini nəzərə alaraq, görkəmli sənətkar Həsən Məmmədovun 80 illiyinin qeyd olunmasını təmin etmək məqsədi ilə qərara alıram:
1. Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyi xalq artisti Həsən Məmmədovun 80 illik yubileyinə həsr olunmuş tədbirlər planını hazırlayıb həyata keçirsin.
2. Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti bu Sərəncamdan irəli gələn məsələləri həll etsin.
İlham Əliyev
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
Bakı şəhəri, 30 iyul 2018-ci il.
Mənbə: https://president.az
Bu gün böyük Azərbaycan şairi Məhəmmədhüseyn Şəhriyarın anadan olmasının 112-ci ildönümü tamam olur.
AZƏRTAC xəbər verir ki, şeirimizi yüksək zirvələrə qaldıran, insanlara vətənpərvərlik duyğuları aşılayan, milli həmrəylik ideyası təbliğ edən, milli ruhun oyanışında böyük xidmətləri olan Şəhriyar yaradıcılığı hər zaman Azərbaycan xalqının güvənc yeri olub. O, klassik şeirin bütün şəkillərinə müraciət edib, ölməz sənət inciləri yaradıb.
Məhəmmədhüseyn Şəhriyar 1906-cı ildə Təbriz şəhərinin Bağmeşə bölgəsində, o zamanın tanınmış hüquqşünaslarından Hacı Mirağa Xoşginabinin ailəsində dünyaya gəlib. O, Təbrizdə orta təhsil alaraq Tehran Universitetinin tibb fakültəsinə daxil olub. Təhsilini yarımçıq qoysa da, dahi şair xalq təbabətinə dərindən bələd olduğu üçün həkimliklə də məşğul olub.
Şəhriyarın ilk şeir kitabı 1931-ci ildə Tehranda üç böyük şair və alimin – Məlikü-şüəra Baharın, Səid Nəfisinin və Peyman Bəxtiyarinin müqəddimələri ilə nəşr olunub.
O, XX əsrin 19-20-ci illərin ortalarından etibarən artıq istedadlı bir şair kimi tanınmağa başlayıb. Məhəbbət lirikasının böyük korifeyləri Hafiz və M.Füzulinin qəzəlləri ilə müqayisəyə qadir olan sevgi şeirləri, dünya həyatının mahiyyəti barədə fəlsəfi düşüncələri əks etdirən hikmətli qəsidələri, real həyat müşahidələrinin məhsulu kimi yaranan lirik poemalar müəllifi olan sənətkarı Azərbaycan şeirinin ən yüksək zirvələri sırasına ucaldan, ilk növbədə onun vətənpərvərlik duyğuları aşılayan, milli həmrəylik ideyasını təbliğ edən əsərləri olub.
M.Şəhriyarı XX əsr Azərbaycan poeziyasının nəhəngləri sırasına ucaldan, ilk növbədə, onun ölməz “Heydərbabaya salam” poeması olub. Şəhriyar “Heydərbabaya salam” əsəri ilə Azərbaycan türkünün milli həyatını bütün cəhətləri ilə göstərməyə müvəffəq оla bilib. Sadə bir fоrmada yazılan poema hələ əlyazma şəklində yayılaraq şöhrət tapıb və dövrün ziyalılarının diqqətini özünə cəlb edib. Şairin ata-baba yurdunun şirin xatirələri ilə yaşayan, “Heydərbabaya salam” poeması haqqında M.Rövşənzəmir yazırdı: “Heydərbaba dağı bir gün yerlə-yeksan оla bilər, yer üzərindən silinə bilər. Ancaq nə qədər ki, Azərbaycan xalqının həssas qəlbi döyünür, Şəhriyarın bu şeiri nəsildən-nəslə ötürüləcək və yaddaşda qalacaqdır”.
Məhəmmədhüseyn Şəhriyarın xatirəsi ədəbiyyatsevərlərin ürəyində əbədi yaşayır və sevilir. O, 18 sentyabr 1988-ci ildə 82 yaşında Təbrizdə vəfat etsə də, o gün hər il İranda “Milli şeir günü” kimi qeyd edilir.
Mənbə: https://azertag.az
“Jara-2018” festivalı möhtəşəm təşkil olunub. Hər bir incə detal yüksək səviyyədə nəzərə alınıb. Bu möhtəşəm musiqi bayramının bir parçası olduğum üçün çox şadam.
AZƏRTAC xəbər verir ki, bu sözləri jurnalistlərə müsahibəsində “Jara-2018”in iştirakçısı, Rusiyanın tanınmış müğənnisi İrina Dubtsova deyib.
Bakıda 2004-cü ildə olduğunu qeyd edən İrina Dubtsova ötən müddət ərzində şəhərimizin sürətlə inkişaf etdiyini, çox gözəlləşdiyini bildirib. O deyib: “İnsanlarınız elə əvvəlki kimi qonaqpərvərdirlər. Burada Şərqin və keçmişin ruhu qorunub saxlanılıb. Şəhərin qədim küçələrində yenidən gəzmək istəyirəm. Qədimliklə müasirliyin harmoniyası insanı valeh edir. Burada əsl dostluq ab-havası mövcuddur. Azərbaycanlılara təşəkkür edirəm”.
Mənbə: https://azertag.az
Milli Kinomuzun 120 illiyi ilə əlaqədar olaraq Azərbaycan Respublikası Kinematoqrafçılar İttifaqı bir qrup veteran kino xadiminə pul mükafatları təqdim edib.
İttifaqın mətbuat xidmətindən AZƏRTAC-a bildirilib ki, təqdim edilən pul mükafatları 2018-ci ildə yubileyləri qeyd edilən bir neçə kino xadimlərinə də şamil olunub. Belə ki, dörd nəfərə 350 manat, səkkiz nəfərə isə 250 manat pul mükafatı təqdim edilib.
Qurumun təsis etdiyi “Milli kino mükafatı”na Azərbaycan kinosuna verdiyi töhfələrə və 75 illik yubileyi münasibətilə Xalq Artisti, professor Oqtay Mirqasımov layiq görülüb. Sözügedən mükafata görə məbləğ 2000 min manatdır.
Mənbə: https://azertag.az
M.F.Axundzadə adına Azərbaycan Milli Kitabxanasında “1 avqust-Azərbaycan Əlifbası və Azərbaycan Dili günüdür” adlı kitab sərgisi açılıb.
Kitabxanadan AZƏRTAC-a bildirilib ki, sərgidə Azərbaycan, rus və xarici dillərdə dilimizin tarixindən, dövlətimiz tərəfindən dilimizə göstərilən qayğıdan bəhs edən kitablar və dövri mətbuat materialları nümayiş edilir.
Sərgi 10 gün ziyarətçilər üçün açıq qalacaq.
Mənbə: https://azertag.az
Bakı Şəhər Mədəniyyət Baş İdarəsinin Yasamal rayon Mərkəzləşmiş Kitabxana Sisteminin (MKS) Mərkəzi Kitabxanasının kollektivi “Yubileylər silsiləsi” layihəsi çərçivəsində Xalq Yazıçısı İmran Qasımovun anadan olmasının 100 illiyinə həsr olunmuş virtual fotoalbom hazırlayıb.
İdarədən AZƏRTAC-a bildirilib ki, Xalq Yazıçısının fotoları, həyat və yaradıcılığının əsas mərhələləri xronoloji ardıcıllıqla alboma daxil edilib.
Layihənin ideya müəllifi Yasamal rayon MKS-nin direktoru Lətifə Məmmədovadır.
Virtual fotoalbomla aşağıdakı linkdə tanış olmaq olar: https://www.youtube.com/watch?v=0U8cWH1lBR8
Qeyd edək ki, bu il Xalq Yazıçısı İmran Qasımovun anadan olmasının 100 illiyi ölkə başçısının müvafiq Sərəncamı ilə silsilə tədbirlərlə qeyd ediləcək.
İmran Qasımov yaradıcılıq axtarışları və bədii tapıntıları ilə Azərbaycan ədəbiyyatı xəzinəsinə töhfə vermiş sənətkarlardandır. O, çoxcəhətli ədəbi fəaliyyəti boyunca rəngarəng janrlarda qələmə aldığı və özünəməxsus dəst-xətti ilə seçilən əsərlərində müasirlərinin zəngin mənəviyyatını və əxlaqi keyfiyyətlərini geniş lövhələrlə dolğun əks etdirib. İmran Qasımovun uğurlu səhnə təcəssümü tapmış pyesləri Azərbaycan dramaturgiyasının nailiyyətləri kimi dəyərlidir. Onun ssenariləri əsasında çəkilmiş filmlər yaddaqalan obrazları ilə diqqətəlayiq sənət nümunələri olub, kinosevərlər tərəfindən bu gün də rəğbətlə qarşılanmaqdadır.
Mənbə: https://azertag.az
Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin
Mətbuat xidmətinin rəhbəri,
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü.
Saranın eşqiylə şeirlər yazıb,
Körpə uşaq kimi ağlayan şair.
Çətinə düşəndə güc, qüvvə tapıb,
Haqqa ümidini bağlayan şair.
Sevib, əzizlədin doğma, yadını
Dünyanın çıxartdın bir vaxt dadını,
Dünyada ən gözəl varlıq-qadını,
Gözünün üstündə saxlayan şair.
Küləyə dönübdü, yelə dönübdü,
Deyirlər, Xan Çoban elə dönübdü,
Göz yaşı yenə də selə dönübdü,
Dəniztək dünyada çağlayan şair.
Bakı şəhəri. 6 iyul 2018-ci il.
“Qələm” Nəşrlər Evi tərəfindən “Çağdaş Azərbaycan Poeziyası” seriyasından Çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, “Mahmud Kaşqari Medalı” laureatı, Əli Kərim adına Sumqayıt şəhər Poeziya Klubunun sədri, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatının Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin və Azərbaycanın Mədəniyyət və Portalının Sumqayıt bürosunun rəhbəri, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Təqaüd Fondunun təqaüdçüsü, şair İbrahim İlyaslının “Şair olmaq zülümdür” adlı yeni şeirlər kitabı 200 səhifə həcmində, 1000 tirajla işıq üzü görüb. Kitabın redaktoru araşdırmaçı-filoloq Aygün Yaşardır.
Qeyd edək ki, bundan öncə şair İbrahim İlyaslının şeirləri “Azərbaycan”, “Ulduz” jurnallarında, “Sözün sehri”, “Möhtəşəm Azərbaycan”, “Ədəbiyyat qəzeti” və s. mətbu orqanlarda işıq üzü görüb.
Kitab müəllifin oxucuları ilə sayca beşinci görüşüdür. Geniş oxucu auditoriyası üçün nəzərdə tutulub. Oxucuların rəğbətini qazanacağına ümid edirik.
Kamran MURQUZOV,
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının
Mətbuat xidmətinin rəhbəri,
Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü.
Dekabr ayı,
Axşamüstü,
Saat yeddi…
Bölür kecir küçələri
Tənha qadın silueti…
Qızarır işıqfor
Qarışır aləm…
Hürür küçə iti kimi
Yer-yerdən müxtəlif maşın fitləri,
Çilikləyir incə qadın ruhunu
Kobud kişi səsləri:
-Dayan!
-Hara gedirsən?
-Korsan, görmürsən?!
Və bir daha üzülür,
Bir qadının ümidi.
Görmədiyi sığalı,
Duymadığı sözləri
Hiss etmək ümidiylə
Boylanır yola sarı…
Anlayır tənha qadın,
Baş götürüb qaçdığı
Dörd divarın dili var.
Ən azından evində,
Sevdiyi bir tənhalıq,
Bağırmayan ümid var…
QISQANIRAM…
Məndən uzaqdasan, yoxsan yanımda,
Qarışıb yenə də fikrim, xəyalım.
Qorxu gözlərimdə, təlaş canımda
Qəlbim rahat olmur, dərk etmir ağlım.
Qısqanclıq ruhumu bürüyüb bütün,
Əsən küləyə də qısqanıram mən.
Əlinə, üzünə toxunur hər gün,
Mənimsə xəbərim heç yoxdur səndən.
Ay səni seyr edir gecə səmadan,
Günəşsə oyadır səni hər səhər.
Üzünə toxunub yanaqlarından
Süzülən damla da olub bəxtəvər.
Qısqanclıq oduna alışır ürək,
Sevən qısqanc olar, şərhə nə gərək!
Susursan…dinmirsən yenə bu axşam,
Baxışın zillənib eyni nöqtəyə.
Qəmini, sevinci hər vaxt duymuşam,
Bələdəm qəlbindən keçən istəyə.
Suallar verirəm, cavab almıram,
Dilə gətirmirsən heç bir sözünü.
Səni səndən də çox mən anlayıram,
Gəl, yana çevirmə nəmli gözünü.
Onsuz baxışların dinir, danışır,
Qəlbindən keçəni eyləyir izhar.
Xəyalın dənizlər, dağlar dolaşır,
Amma ki yenə də verməyir qərar.
Elə lal sükutun cavabdır mənə,
Çün ruhum doğmadır, yaxındır sənə.
* * *
Təsadüfmü, ya qismət
Bu gün yenə görüşdük.
Yenə gözə -gözə gəldik..
Bir vaxt bizi ayıran
Yollar yenə kəsişdi.
Qayıdıb başlanğıca
Ilk ünvanda görüşdü.
Səsin yenə doğmaydı,
Elə baxışların da…
Həmin sevgi, həmin əks…
Məkan da həmin idi.
Saatda əqrəblər də
Eyni vaxtı deyirdi.
Əsirdi əllərin də
Eyni həyəcan ilə.
Gözlərin yol çəkirdi…
Söyləməyə sözümüz
Tapılmadı nədənsə.
…Dil –dil ötən sən idin,
Yalanları inci tək
Ard –arda hey düzərdin.
Bəs indi niyə susdun?!
Heç mənim də deməyə
Sözüm yox idi daha.
Nə qədər yalanları
Aşkar edib, sonra da
And vermək olar
O bir olan
Görünməz,
Mərhəmətli Allaha.
…“Dəyişmisən!” söylədin…
Dəyişən nə idi bəs?
Mənim qəlbim?
Ya ruhum?
Yox!
Qəlb də həmin idi.
Elə ruh da həmindi.
Əsən, titrəyən qəlbim,
Ayaqlarım, əllərim
Yenə səni sevirdi.
Həsrətini çəkirdi.
Qarşında dayanan qız
Elə həmin qız idi.
Arxaya çevrilmədən
Tərk etdiyin qız idi.
Dəyişən mən deyildim.
Dəyişən zaman idi.
Arxaya çevrilməyib
Getdiyin məkan idi.
Dəyişən inam idi,
Sarsılmış etibarım,
Güvən, etimad idi.
“Dəyişmisən” söylədin…
Doğru dedin.
Dəyişdim.
Sayəndə oldu hər şey.
Özümdən, Allahımdan
Çox sevdiyim bir bəndə
Dəyişdi məni tamam.
Daha yoxdur qarşında
Incə ruhlu,
Sadəlövh,
Həmin ağılsız adam.
Çox həvəslə bərabər
Qalxdığım sıldırımdan
Yıxılıb ovucları, əlləri
Siyrilməyən,
Amma qəlbi qanayan,
Heyran –heyran
Gözlərinə boylanıb
Mənasız sözünə də
Min məna tapıb verən
O insan yoxdu daha.
Sevgi imtahanından
Kəsilərkən həmin gün
Başqa bir imtahandan-
Həyatın sınağından,
Qiymət aldım sən demə.
“Dəyişmisən” söylədin.
Dəyişən nə idi ki…
Dəyişən bizlər idik:
Qarşında məğrur duran
Dünənin zavallısı –
Mən idim.
Gözlərimə baxmağa
Cəsarəti olmayan
Bir də Səndin,
Sən idin.
Arxana çevrilmədən
Çıxıb getdiyin park da
Dəyişib bu gün tamam.
Daha əvvəlki deyil.
Dəyişən nələr idi?
Məndim…
Səndin…
Bir də ki…
Sevdiyi insan üçün
Ağlayan gözlərdəki
Həmin yaşların yeri.
Bax, bu idi dəyişən…
Nə mən idim, nə də sən…
“ATV KİTAB”IN NƏŞRİ OLAN “SƏSİNDƏN TANIDILAR PAYIZI” KİTABINI OXUDUM.
Saygyo yapon ədəbiyyatında tankaları ilə öz tarixini yazıb. Və bu tarix bəzək-düzəkli deyil.
Tarix özü bəzək düşkünüdür, bəzənməsə, gözə görünmək istəməz. Görünsə də… Vay o gündən ki, tarix bəzəksiz-düzəksiz gözə görünə! Bəşər övladı başını götürüb hara qaçar, İlahi?!
Yox! Elə beləcə olsa, daha yaxşıdı tarix – bəzəkli-düzəkli. Dünya tarixinin bütün səhifələri insan əlinin “əməyi” olan “ənlik-kirşandan” kasad deyil. Təkcə ədəbiyyat bəzəksizdi. Çünki ədəbiyyat özü yaranışdan gözəl olur, onun tarixi süsə ehtiyacı yoxdur, öz naxışları bəs edir. Yanlışları da naxış olur sözün.
Saygyonun tarixi də belədir.
Onun tankalarında daha çox xoşuma gələn ərik oldu. Ömrünün 30 ilindən artığını dağlarda yaşayan şair üçün ərik ağacı beynində çizilən xəyallı dünyanın ətridi, dadıdı. Onun dağdakı komasının yanındakı ərik ağacı bəzən dərd ortağı, bəzən təbəssümünün səbəbi, bəzən də saçlarıyla oynamaq istədiyi xəyali sevdalısıdı. Amma şair ərik ağacının tənhalığının təsəllisi olduğunu da etiraf etmək iqtidarındadır:
Necə ki, kənddə
Çəpər dibindəki
Əriklər sovulmayıb,
Ətir sorağıyla
Yolçu gözləyirəm.
Hər sulanan əriklə bir az daha ümid yaranır şair qəlbində ki, mütləq o yolçu gələcək. Bir gün yolların yuxusu pozulur, şairin yuxusu yozulur, o naməlum yolçunun yolu Saygyonun dağdakı komasının yanından keçir, ərik ətri onu yoldan eyləyir…
Çəpər dibindəki ərik
Xoş ətir saçır.
Və yol keçən biri
Məftun-məftun dayanıb durur.
Bunu heç vaxt unutma!
Tənhalığının min bir rəngini bir yaşıl cizgiylə qəfildən dəyişən yolçunun gəlişi o qədər möhtəşəmdir ki, şair onun koması önündə bir anlıq dayanıb ərik ətrini ciyərinə çəkməsini heç vaxt unutmaq istəmir. Bu anı təkrar-təkrar yaşamaq istəyir. Lakin yolçu sakitcə öz yoluna davam edir, komanın yanından təbəssümlə keçib gedir.
Bu gediş şairi incidir, küskün ürəyini bir az da küsdürür. Amma o, bədbinləşmək istəmir ərik ağacına baxa-baxa. Ona görə də növbəti təsəllisini uydurur:
Əgər bu bahar
Bu tikanlı çəpəri
Basıb gələrsə birisi
Əriyi qoxlamağa,
O, mənim dostumdu demək!
Dost da ki… Bu birhecalı sözün izahı hecalara, sözlərə sığmaz. Ümidlərə sığar təkcə, ümidlərə. Ümid-ümid yaşanır dost gəlişi, arzu-arzu su səpilir yollara, dost gələndə toz olmasın deyə. Şair ömrünün ərikli günləri dost gəlişinə boylanan baxışlarla sona yetir, ərik mövsümü başa çatır.
İkinci ərik mövsümünü şair Saqada qarşılayır. Burada o, monastır bağıyla üzbəüz dayandığı küçədə də ərik ətriylə “görüşür”. Bu görüş Saygyo üçün qərib xəyallara dalmaq olur. Bu görüş Saygyo üçün ürəyiylə söhbət etmək olur:
Nədir bu, sahibim?
Yoxsa, azacıq külək əsən kimi
Həyəcanlanırsan?
Hətta, uzaqdan belə
Şirindir ərik qoxusu.
Monastır bağındakı ərik ağacına baxdıqca şair öz kiçik komasını, köhnə çardağını xatırlayır. O çardağın bu mövsüm əriklə birgə sahibin yolunu gözləməsinə kövrəlir. Tikanlı çəpərin arxasından yola boylanan ərik ağacına sarı yol başlayır. Özündən əvvəlki koma sahibinin ərik əmanətini əzizləməyə borclu sanır duyğularını. Saygyo hələ yolun başlanğıcından əriyin ətrini duyur.
Necə doğmadır mənə
Bu uçuq çardaq…
Və yanındakı çiçəkləyən ərik…
Duydum-anladım qəlbini
Bu evin məndən əvvəlki sakininin.
Koması yanında ayaq saxlayan naməlum yolçunun hisslərini yaşayır koma sahibi. Ərik ətrini məğrur edənin bahar küləyi olduğu da burda ona aydın olur. Bu dəfə də küləyə minnətdarlığını bildirir:
Əriyin qoxusunu
Dayaz dərələrə sən yaydın,
Ey bahar küləyi!
Buraya gələn olsa,
Doyur onları bu tünd qoxuyla.
Bir səhər də bahar küləyi Saygyonu günəşdən qabaq oyadır, burnuna ərik qoxusu gətirərək. Tənhalığına oyanır şair. Kimsəsizliyindən qorxur. Bürünür darıxmağın kürkünə. Və ürəyindən keçəni dilinə gətirir:
Nə olar, tez gəl
Mənim bu tənha daxmama!
Əriklər çiçəkləyib.
O ətrin xatirinə
Yadlar belə qonaq gəlmişdi
indiyədək.
Hər ərik mövsümünü belə yaşayıb, belə yola salır Saygyo. Və hələ də bütün dünya onun tankalarını oxuduqca ərik ətrindən məst ola bilir. Bu məstliyin xoşhallığındadır Saygyonun ölümsüzlük sehri. Bacaran olacaqmı bu sehrdən qurtulmağı, görəsən?!
Ladikli Ahmet Ağa bize, “Kul Allah’ı severse Allah da kulunu sever. Allah sevdiği kulunu insanlara ve meleklere de sevdirir” hadisi şerifini hatırlatıyor. Okuma yazması olmayan, mektep yüzü görmemiş, apartmanları fabrikaları bulunmayan, devlet kademesinde makamı mevkisi olmayıp geçimini tarım ve çobanlıkla sağlayan Ladikli Ahmet Ağa için, ölümünün her sene-i devriyesinde Türkiye’nin hemen hemen her vilayetinden ve birçok ülkeden ilim ve irfanıyla hatırı sayılır şahsiyetlerin, hatta devlet büyüklerinin katılımıyla anma programları tertiplenip Kur’an-ı Kerim okunuyor, dualar ediliyor.
Türk milletinin karakterinde mevcut olan vatan sevgisi ve onun yolunda canını ortaya koyma arzusu her dönem sevda olarak karşımıza çıkmakta. Çanakkale’yi geçilmez kılan ruh ile Rahmetli Ahmet Ağa’nın askerliği boyunca cepheden cepheye koşarken taşıdığı ruh arasında bir fark olmadığı gibi, bugünlerde Suriye’de Afrin’de Türkiye düşmanlarına karşı savaşan Mehmetçiğin ve yıllar boyu vatan haini teröristlere karşı canını ortaya koyan Mehmetçiklerin taşıdığı ruh aynı ruh değil mi? İşte böyle asil bir ruha sahip olan Ahmet Ağa’yı kendisinden ve onu tanıyanlardan dinleyelim istedik.
1888 yılında Konya’nın Sarayönü ilçesine bağlı, Lâdik kasabasında dünyaya gelmiş olup aslen Buharalıdır. Yusuflar sülalesinden olup babası Mehmet Efendi, annesi Emine Hanımdır. Üç erkek, bir kız olmak üzere dört kardeştir. Yıllarca çobanlık yaptığından dolayı yaşadığı muhitte Çoban Ahmet olarak tanınmış, sonradan Elma soyadını almıştır. Manevi bir yolla kendisine Hüdâî adı verildiğini bize şu dörtlüğüyle anlatmaktadır:
Ol Mevla’m koymuştur Hüdâî adım
Melekler ederler gökte feryadım
Mevla’mın aşkından almışım tadım
Yansa da ayrılmaz haktan Hüdâî!
Hatice Hanımla evlenmiş ve ikisi erkek dördü kız olmak üzere altı çocuğu dünyaya gelmiştir. Halen hayatta olan çocuk ve torunları bulunmaktadır. Ladikli Ahmet Ağanın okuma yazması yoktur. Ümmî, arif, velî ve Hızır Aleyhisselâm’ın sırdaşı olup bu durumunu şu beytinde dile getirmektedir:
Bir Üstattan okumadım, yol nedir erkân nedir?
İlm-i Zahir okumadım, kalpteki bürhan nedir?
Ey beni yaratan Hüda’m, cümle bilgi sendedir.
Dertliler geldi kapına, hem dermanı sendedir.
Köyünde çobanlıkla meşgul iken Birinci Cihan Harbi patlak verir. O da her kahraman Türk evladı gibi din ve vatan için savaşa koşar. O günleri şu cümlelerle ifade etmektedir: “Topla tüfekle harp etmek şöyle dursun, süngü harbi yapardık. Süngü süngüye geldiğimiz zaman, düşman elektrik çarpmış gibi olurdu. İçimizde öyle yiğitler vardı ki, düşmanın attığı el bombalarını patlamadan kapıp tekrar düşmanın üzerine atardık.
Yaşasın komutanlar hazırız emrinize.
Hangi düşman dayanacak çarklanan süngümüze.
Atamızdan miras kaldı bu nazlı vatan bize.
Var mıdır karşı çıkacak yıldırım harbimize
Sen madalya almadın mı? diye soranlara: “Savaştan sonra madalya dağıttılar. Geri hizmette bulunan bir askere madalya vermemişler. Onun ağlamasına dayanamadım, çıkarttım madalyamı ona verdim. Bir sevindi ki görecektiniz” cevabını vermiştir. Sen neden gazilikten maaş almıyorsun? Gazilik madalyası olanlar maaş alıyorlar denilince de: “Birkaç günlük askerliğim var, onu da paraya mı çevireyim?” demiştir. Osmanlının son dönemlerini yaşamış ve Osmanlı askerlik terbiyesi almış olan Ahmet Ağa seferberlikte başından geçenleri anlatırken, hem kendisi ağlar hem de misafirleri ağlatırdı. İstiklâl Savaşı gazisi idi. O, açlık susuzluk ve yokluğun yaşandığı çileli harp yıllarını, Mehmetçik’in yaptığı kahramanlıkları gelecek nesillere aktaran Yirmi altı sene askerlik yapmış bir İstiklâl Savaşı gazisiydi.
Vatanın kurtuluşundan sonra memleketi Lâdik’e dönmüş ve vefatına kadar hayvancılık ve tarımla geçimini sağlayarak örnek bir şahsiyet olarak yaşamıştır.
Yıllarca batı cephelerinde koşturan Ahmet Ağaya, “Gazilik” şerefini bahşeden kader onu meşhur Kanal Harekâtında Filistin’in mahzun Gazze civarına sevk eder. Harp devam ederken birlikleri kahpe İngiliz’in pususuna düşer ve sağ om¬zundan hilâl şeklinde yaralanır. En yakın dört arkadaşının kahramanlıklarını ve şehit düşüşlerini ya¬ralı bir vaziyette seyreder. Düşman askerleri her tarafı istilâ ederler ve yaralı askerlerimizi, “ölmeyen kalmasın!” diyerek süngülerler. Bu esnada Lâdikli Ahmet Ağa başını bir şehidin kolunun altına sokar. Düşmanlar, “hiç diri asker kalmadı” diyerek uzaklaşıp giderler.
Orada, aç susuz yaralı bir vaziyette kalır. O anda bulunduğu yeri de düşman işgal etmiştir. Ellerini açarak: “Allâh’ım, beni düşman eline bırakma!” diye yalvarır.
Bu yakarış yerine varmıştır. Cenâb-ı Hakk’ın izniyle Hızır Aleyhisselâm atıyla gelir. Lâdikli Ahmet Ağa’ya matarasından şerbet ikram eder. Ancak o yarısına kadar içer, tamamını bitiremez. Şerbeti içtikten sonra açlığı ve susuzluğu bir anda gider. Yaranın verdiği ağrı ve hâlsizlik de son bulur. O zaman dili söylemeye başlar.
Ne garip garip bakan Tîh’le Tûr’a?
Ömründe kuş bile uçmadı bura.
Seni Hakk’a yaklaştırdı bu yara.
Yansa da ayrılmaz Hakk’tan Hüdâî.
Aşk elinden içtim aşkın dolusun.
Yalvar Ahmet sen Rabb’ının kulusun.
Hak yolunda arzuhâlin bulunsun.
Yâ Muhammed sen hidâyet gülüsün.
Hızır Aleyhisselâm: “Gel seni hastaneye götüreyim” deyip atına bindirir ve Kudüs’teki hastanenin kapısına getirir. Hızır Aleyhisselâm: “Seninle arkadaşlığımız bundan sonra da devam edecek” deyip oradan uzaklaşır gider. Hastanedekiler, yaralı asker gelmiş diyerek onu içeri alırlar. Biraz sonra hastanenin içerisini nefis bir koku kaplar. “Bu nasıl askermiş!” deyip elbiselerini, potinlerini koklarlar. Tedavisi tamamlandıktan sonra tekrar cepheye koşar.
Ladikli Ahmet Ağa askerlik hatıralarının birinde şunları anlatır: “Cephenin birisinde arkadaşımla birlikte düşmana esir düştük. Esir kampı dağlık bir yerdeydi. Etrafı nöbetçilerle doluydu. Arkadaşım bana gelerek: “Ahmet, ikimizin de burada esir durması vatanımız için zararlıdır. Ben nöbetçileri meşgul edeyim sen kaç kurtul, cepheye git” dedi. Ben de ona: “Senin yapacağın işi ben yapayım” dedim. Arkadaşım: “Yâ Allah bismillah!” deyip yanımdan kayboldu. Aradan epeyce bir zaman geçtikten sonra onunla buluştuk. Allah’a şükürler olsun ikimiz de esirlikten sağ salim kurtulmuştuk.
İmzasını atamadığı için mühür kullanırdı. Mektuplarını kâtipleri yazardı. Bir arkadaşından mektup geldiği zaman kâtiplerine okutur, cevabını da yine onlara yazdırırdı. Dinî kültürü hakkında: “Allâh ondan razı olsun, ben dinimi diyanetimi tabur imamımızdan öğrendim” demiştir.
Güvenme ey gönül dünya varına.
Kabir ahvalinin âh-u zarına.
Mevtim erişirse kalmaz yarına.
Medet medet der de yanar bu gönül.
Askerlik sonrasını şöyle anlatmıştır Lâdikli Ahmet Ağa:
“Elhamdülillah iyileşip taburcu oldum. Çok sürmedi bizi terhis ettiler, artık memleketim olan Lâdik’e gelmiştim. İşte Hocamın bana çölde yaralı iken gelip kurtardığı sırada içirdiği, bana hayat bahşeden o sudan sonra bende bir aşk başladı. Bu aşk ateşi günden güne sinemi yakıp beni dağlara, ıssız yerlere sürüklüyordu. Evde duramıyor, derdimi kimseye anlatamıyordum. Günler ve aylar böyle geçiyor, hep gözlerim yolları gözlüyor, O’nu bekliyorum. Çünkü “geleceğim” demişti. Gönlümdeki yangın arttıkça, lisanım gönlümdeki feryadı dışarıya döküyordu. Tam on iki sene geçmişti aradan. Nihayet bir gün elhamdülillah, Hocam teşrif edip göründüler, artık dünyalar benim oldu.
İşte o günden sonra hemen hemen her gün uğrar, lüzum eden ders ve malumatı verirdi. Bazen beni alır, kendisi ile beraber manevî toplantılara götürürdü. Kendisi gelmediği zaman manevî telefonla haberleşir, emredilen yere saatinden önce varırdım. Daima böyle saatinden önce vardığım için de beni çok sever memnun olurdu.”
Ahmet Ağa, zamanının çoğunu odasına gelen misafirlerine hizmet ederek geçirmiş, kimseye yük olmamıştır. Almamış hep vermiş, insanları iyiliğe ve hayra davet etmiş, kimseyi ayırmadan herkese dua etmiş, sohbetine katılan hiç kimseyi eli ve gönlü boş çevirmemiştir. Boş kaldığı zamanlarda dağlarda çobanlık yapmış, tarla ve bahçelerini ekip biçmekle meşgul olmuştur.
Ahmet Ağa bazen: “Bende bir şey yok, çobanın birisiyim” der, bazen de âdeta coşarak: “Oğlum, benim hocam ilim deryasıdır, ne soracaksanız sorun. Ben size bir peygamberin hayatını günlerce anlatırım fakat sizler dinlemeye tahammül edemezsiniz” derdi.
Söyleyen var söyleten var.
İlm-i Hikmet öğreten var.
Ol kapında bekleyen var.
Affımı isterim Allâhım.
Bir gün evinde abdest alırken hocası çıkagelince heyecanlanır. Hocası: “Sana bir abdest almasını öğretemedik” deyince o da: “Ne yapalım efendim bir çobanı peşinize taktınız. Çoban bu kadar becerebiliyor” deyince: “Ahmet! Ahmet! Ne abdest arıyorlar, ne namaz; kalb-i selim arıyorlar” cevabı ile karşılaşır.
Hayatının son günleri hasta yatarken: “Sen gidince bizler ne yapacağız Ahmet Ağa?” diye ağlamaya başlayan misafirlerine, yataktan doğrula¬rak: “Allah var oğlum Allah var, keder yok!” demiştir.
Evlatlarından birisi eline varıp: “Baba hakkını helal et!” dediği zaman: “Oğlum, bende üç emanet var. Onları sahiplerine verirsen, hakkımı helal etmiş olaca¬ğım. Sen olmasan da onlar emanetleri alıp götürecekler. Ama sen de onları görsen iyi olur” der.
Vefatından bir kaç ay sonra oğlu Zekeriya: “Haydi, odaya gel e¬manetleri ver” diye bir ses duyar. Bunun üzerine odanın önüne geldiğinde kapısı kilitli olduğu halde içeride üç kişinin namaz kılmakta olduğunu görür. Hemen o da na¬maz kılmaya başlar. Birisi bembeyaz örtüler içerisinde kapalı bir vaziyettedir. Açık olan: “Sen otur dayanamazsın” der. Gece sabaha kadar namaz kılarlar. Bir lokma verirler, ağzına atar fakat tadı hoşuna gitmez çıkarır. Belli etmeden kenara koyar. Üç kişiden biri: “O lokmayı yeseydin babanın vazifesine sen devam edecektin, nasibin bu kadarmış” der. Emanetleri isterler. Emanetlerin birisi Tayy-i Mekân elbisesi, birisi mühür, öbürü de şeceredir.
Allâh ve Resulünün sevdalısı, Hak aşığı ve Hak dostu olan Ahmet Ağa hayatı ile Allah’a ve Resulüne nasıl âşık olunacağını gösterdi. Onun muradı, ne dünya ne de dünya içindeki olanlardı. Onun asıl muradı, her yerde ve her mekânda hakikat nurunu aramak, Allah’ın rızasını kazanıp cemalini görmek, hak ve hakikate ermekti.
O da her fâni gibi dünyaya geldi, kulluğa yakışır bir şekilde hayat sürdü, gönüllere taht kurdu. Dünyanın dört bir tarafında onun sevgisi gönüllerde yaşıyor. O hiç kimsenin övgüsüne ve iltifatına ihtiyaç duymamış, kendisini metheden birine: “Ben, Allah’ı ve Resul’ünü seviyorum, sen de onları sev!” demiştir. Şöhretten ve riyadan son derece kaçınmıştır. “Bana türbe yapmayın, bir taş dikin yeter” demiştir.
Kimseler bilmez benim işimi.
Bu aşkın yoluna koydum başımı.
Dikmesinler benim mezar taşımı.
Gecelerde doğdu nur-u Muhammed.
Ziyaretçilerinden birisi: “Hacı Ahmet Ağa bazı kişiler senin hak¬kında kötü sözler sarf ediyorlar” deyince: “Benim Allah ile aram iyi ise, herkes bana kötü dese ne çıkar? Benim Allah ile aram kötü ise herkes bana iyi dese ne çıkar?” diyerek şu beytini okur:
Kimi atlı kimi yayan.
Her ameller olur ayan.
İçmişim aşkın şarabın,
İsterse desinler yalan.
Güzel ahlâk ve merhamet sahibiydi. Sanki herkes onun evladı ve torunu gibiydi. Evinin kapısı gece gündüz herkese açıktı. Küçük büyük herkese hizmet etti. Meseleleriyle ilgilendi, dertlilerin dertlerine çareler aradı, istisnasız herkese dua etti. Yetimi, öksüzü görüp gözetirdi. Hediye vermeyi seven cömert bir karakteri vardı. O, halkın içinde halktan biri gibi, fakat gönlü daima Hakk’la beraber olan bir Hakk eriydi.
Az uyuyan, çok ibadet eden, az gülüp çok ağlayan kimselerdendi. Ciddî, vakur ve daima tefekkürlü bir hâlde bulunurdu. Celâlli oluşunun ardında kullara ve mahlûkata karşı ince bir merhameti vardı. Gözü gönlü öbür âleme dönüktü. Kaza ve kadere boyun eğip, kaderine razı olan bir sabır numunesiydi. Kendine has manevî bir kokusu vardı, eline aldığı ve kullandığı eşyalar o güzelim kokuya bürünürdü.
Beş vakit namazını camide kılardı. Camiye gidip gelirken yere bakarak sanki bir şeyler kaybetmiş de onu arıyor gibi düşünceli, ağır ağır hareket ederdi. Çok güzel giyinir, temizliğine çok dikkat ederdi. Abdest alırken, namaz kılarken çok emek çekerdi. Namazı hiç bitmez zannedilirdi. Geceleri uyumaz, sabaha kadar ibadet ederdi. Gerek beyitlerinde gerekse sohbetlerine seher vaktinin önemini defalarca beyan etmiştir. Gelen giden misafirlerine birçok tavsiyelerde bulunmuştur:
“İhtiyarlığınızda genç yaşamak istiyorsanız, onu bunu bahane etmeden, beş vakit namazınızı camide cemaatle kılın. Dizlerinize sarı su inmeden, genç iken namazı çok kılın. Çocuklarınızın rızkını helalinden kazanın, alnınızın terini yiyin, kimsenin eline bakmayın. Bu din Allah’ın dinidir. Allah ne derse onu yerine getirin. Hizmet ehli olun, hizmetten geri kalmayın. Allah sonumuzu hayra getirsin, Allah hakkımızda hayırlısını versin” derdi.
Yine sohbetlerinde dünyanın yaradılışından, peygamberlerin hayatından, Peygamber Efendimizin (s.a.s) ve ashabının hayatından bahsederdi. Büyük veliler ve âlimlerle ilgili kıssalar da anlatırdı. Sohbetine katılanlar büyük bir haz duyardı. Duygusal anlar yaşanırdı. Herkes memnun kalarak, tekrar buluşmak niyetiyle, selâm ve duasını da alarak ayrılıp giderdi.
“Allah’ım! Sev bizi sevdir bizi, dünyada ve ahirette ağlatma güldür bizi” diye dua ederdi.
Sohbetinden ve aşkla söylediği beyitlerinden sonra mutlaka: “Allah hakkımızda hayırlısını versin! İmanımı kurtarabilirsem ne mutlu bana” deyip, korku ile ümit arasında yaşardı.
Ehl-i Sünnet inancına göre velilerin keramet sahibi olmaları haktır ve gerçektir. Veliler etrafında anlatılan akıllara durgunluk verici bazı kerametlerin fizikî anlamda izahları elbette kolay değildir. Ancak kâinattaki birçok hâdiselerin de, iyi bakıldığı takdirde akılları zorlayacak nitelikte olduğu görülür. Sadece duyu organlarıyla bazı şeyleri anlamaya çalışmak, illâki maddî görüntü ve bilgiler aracıyla fizikötesi hâdiseleri kavramaya uğraşmak, çoğu zaman insanı bir çıkmaza sürükleyebilmektedir.
Bir anda dünyanın en uzun mesafelerini kat edebilen, Allah’ın lânetlediği şeytan bile böyle olağanüstü özelliklere sahip iken, Allah’ın bir veli kulu niçin daha iyi özelliklere sahip olmasın?
Bir seveni merhametiyle ilgili olarak şunları anlatmıştır: “İlk görüşmemizde Ahmet Ağa aynı Yunus Emre gibi çok güzel şiirler okudu, adeta kendinden geçti. Ben şaşırdım bu coşkunluk karşısında. Daha sonraki zamanlarda tek başıma onu ziyarete gitmeye başladım. Bir defasında yalnızca ikimizdik, ona: “Ağa, sen bu hali nasıl elde ettin?” diye sordum. O da: “Bende bir hal yok, ben bir ümmi çobanım” diye cevapladı. Sorumda ısrar edip: “Göreve çağırıyorlar diyerek çıkıp gidiyorsunuz, sizi göremiyoruz” deyince anlatmaya kendini mecbur hissetmiş gibi oldu:
“Seferberlik zamanında Gazze’de savaşıyorduk. Düşman bizi muhasara altına aldı. Bir hafta boyunca ne su, ne yiyecek bulabildik. Daha sonra yardım ulaştı ve kazanlar kaynamaya başladı. Yemek dağıttılar bize. Bir ekmeğin içine tahin koymuşlardı. Ben ekmeği ısırıp ağzıma bir lokma aldım. O sırada karşımda bir deri bir kemik kalmış cılız bir köpek gözlerini dikmiş bana bakıyordu. Biraz ekmek bölüp ona attım. Yanımdakiler: “Ahmet delilik etme, ye yemeğini” dediler. Ancak benim gönlüm bu hale elvermedi. Bir lokma kendim yedim, bir lokma köpeğe verdim. Gece uykuya dalınca Peygamber Efendimiz (s.a.s.) teşrif ettiler ve sırtımı sıvazlayıp: “Ahmet, evladım! Ben seni sevdim” buyurdular. Uyandığımda Peygamber Efendimize (s.a.s.) karşı büyük bir aşk başladı içimde. O günden beri bu haldeyim.”
Berat gecesi evinde toplanan misafirlerinin: “Ahmet Ağa, bugün nereye gideceksiniz?” sorusu üzerine: “Eski tarihlerden beri Mekke, Medine, Kudüs, Semerkant, Buhara, Şam, Roma ve İstanbul azami ehemmiyete sahip sekiz şehirdir. Bunlardan dördünün Cennet’te bu mekâna yakışır tezahürlerinin olduğu ifade edilir. Mekke-i Mükerreme’de Harem-i Şerif’teki zemzem suyunun başı berat geceleri toplanma yeridir. Bu gece de aynı yerde toplantı olacak. Her sene bu gece zemzem kuyusunun suyu coşup kabarır, ağzına kadar gelir. Peygamber Efendimizin ruhaniyeti ile bütün peygamberler ve evliyaullah orada toplanır. Hep birlikte dua yapılır. Sonra o kuyudan su içilir, artanı da oraya dökülür. Ondan sonra su normale çekilir. Zemzem kuyusunun suyunun bitmeyişinin hikmeti budur. Bu merasim her sene yapılmaktadar” cevabını verir.
8 Haziran 1969 Perşembe günü seksen bir yaşında Rahmet-i Rahman’a kavuşur. Kabri Konya’nın Lâdik kasabası mezarlığındadır.
Ladikli Ahmet Ağa bize, “Kul Allah’ı severse Allah da kulunu sever. Allah sevdiği kulunu insanlara ve meleklere de sevdirir” hadisi şerifini hatırlatıyor. Okuma yazması olmayan, mektep yüzü görmemiş, apartmanları fabrikaları bulunmayan, devlet kademesinde makamı mevkisi olmayıp geçimini tarım ve çobanlıkla sağlayan Ladikli Ahmet Ağa için, ölümünün her sene-i devriyesinde Türkiye’nin hemen hemen her vilayetinden ve birçok ülkeden ilim ve irfanıyla hatırı sayılır şahsiyetlerin, hatta devlet büyüklerinin katılımıyla anma programları tertiplenip Kur’an-ı Kerim okunuyor, dualar ediliyor.
Türk milletinin karakterinde mevcut olan vatan sevgisi ve onun yolunda canını ortaya koyma arzusu her dönem sevda olarak karşımıza çıkmakta. Çanakkale’yi geçilmez kılan ruh ile Rahmetli Ahmet Ağa’nın askerliği boyunca cepheden cepheye koşarken taşıdığı ruh arasında bir fark olmadığı gibi, bugünlerde Suriye’de Afrin’de Türkiye düşmanlarına karşı savaşan Mehmetçiğin ve yıllar boyu vatan haini teröristlere karşı canını ortaya koyan Mehmetçiklerin taşıdığı ruh aynı ruh değil mi? İşte böyle asil bir ruha sahip olan Ahmet Ağa’yı kendisinden ve onu tanıyanlardan dinleyelim istedik.
1888 yılında Konya’nın Sarayönü ilçesine bağlı, Lâdik kasabasında dünyaya gelmiş olup aslen Buharalıdır. Yusuflar sülalesinden olup babası Mehmet Efendi, annesi Emine Hanımdır. Üç erkek, bir kız olmak üzere dört kardeştir. Yıllarca çobanlık yaptığından dolayı yaşadığı muhitte Çoban Ahmet olarak tanınmış, sonradan Elma soyadını almıştır. Manevi bir yolla kendisine Hüdâî adı verildiğini bize şu dörtlüğüyle anlatmaktadır:
Ol Mevla’m koymuştur Hüdâî adım
Melekler ederler gökte feryadım
Mevla’mın aşkından almışım tadım
Yansa da ayrılmaz haktan Hüdâî!
Hatice Hanımla evlenmiş ve ikisi erkek dördü kız olmak üzere altı çocuğu dünyaya gelmiştir. Halen hayatta olan çocuk ve torunları bulunmaktadır. Ladikli Ahmet Ağanın okuma yazması yoktur. Ümmî, arif, velî ve Hızır Aleyhisselâm’ın sırdaşı olup bu durumunu şu beytinde dile getirmektedir:
Bir Üstattan okumadım, yol nedir erkân nedir?
İlm-i Zahir okumadım, kalpteki bürhan nedir?
Ey beni yaratan Hüda’m, cümle bilgi sendedir.
Dertliler geldi kapına, hem dermanı sendedir.
Köyünde çobanlıkla meşgul iken Birinci Cihan Harbi patlak verir. O da her kahraman Türk evladı gibi din ve vatan için savaşa koşar. O günleri şu cümlelerle ifade etmektedir: “Topla tüfekle harp etmek şöyle dursun, süngü harbi yapardık. Süngü süngüye geldiğimiz zaman, düşman elektrik çarpmış gibi olurdu. İçimizde öyle yiğitler vardı ki, düşmanın attığı el bombalarını patlamadan kapıp tekrar düşmanın üzerine atardık.
Yaşasın komutanlar hazırız emrinize.
Hangi düşman dayanacak çarklanan süngümüze.
Atamızdan miras kaldı bu nazlı vatan bize.
Var mıdır karşı çıkacak yıldırım harbimize
Sen madalya almadın mı? diye soranlara: “Savaştan sonra madalya dağıttılar. Geri hizmette bulunan bir askere madalya vermemişler. Onun ağlamasına dayanamadım, çıkarttım madalyamı ona verdim. Bir sevindi ki görecektiniz” cevabını vermiştir. Sen neden gazilikten maaş almıyorsun? Gazilik madalyası olanlar maaş alıyorlar denilince de: “Birkaç günlük askerliğim var, onu da paraya mı çevireyim?” demiştir. Osmanlının son dönemlerini yaşamış ve Osmanlı askerlik terbiyesi almış olan Ahmet Ağa seferberlikte başından geçenleri anlatırken, hem kendisi ağlar hem de misafirleri ağlatırdı. İstiklâl Savaşı gazisi idi. O, açlık susuzluk ve yokluğun yaşandığı çileli harp yıllarını, Mehmetçik’in yaptığı kahramanlıkları gelecek nesillere aktaran Yirmi altı sene askerlik yapmış bir İstiklâl Savaşı gazisiydi.
Vatanın kurtuluşundan sonra memleketi Lâdik’e dönmüş ve vefatına kadar hayvancılık ve tarımla geçimini sağlayarak örnek bir şahsiyet olarak yaşamıştır.
Yıllarca batı cephelerinde koşturan Ahmet Ağaya, “Gazilik” şerefini bahşeden kader onu meşhur Kanal Harekâtında Filistin’in mahzun Gazze civarına sevk eder. Harp devam ederken birlikleri kahpe İngiliz’in pususuna düşer ve sağ om¬zundan hilâl şeklinde yaralanır. En yakın dört arkadaşının kahramanlıklarını ve şehit düşüşlerini ya¬ralı bir vaziyette seyreder. Düşman askerleri her tarafı istilâ ederler ve yaralı askerlerimizi, “ölmeyen kalmasın!” diyerek süngülerler. Bu esnada Lâdikli Ahmet Ağa başını bir şehidin kolunun altına sokar. Düşmanlar, “hiç diri asker kalmadı” diyerek uzaklaşıp giderler.
Orada, aç susuz yaralı bir vaziyette kalır. O anda bulunduğu yeri de düşman işgal etmiştir. Ellerini açarak: “Allâh’ım, beni düşman eline bırakma!” diye yalvarır.
Bu yakarış yerine varmıştır. Cenâb-ı Hakk’ın izniyle Hızır Aleyhisselâm atıyla gelir. Lâdikli Ahmet Ağa’ya matarasından şerbet ikram eder. Ancak o yarısına kadar içer, tamamını bitiremez. Şerbeti içtikten sonra açlığı ve susuzluğu bir anda gider. Yaranın verdiği ağrı ve hâlsizlik de son bulur. O zaman dili söylemeye başlar.
Ne garip garip bakan Tîh’le Tûr’a?
Ömründe kuş bile uçmadı bura.
Seni Hakk’a yaklaştırdı bu yara.
Yansa da ayrılmaz Hakk’tan Hüdâî.
Aşk elinden içtim aşkın dolusun.
Yalvar Ahmet sen Rabb’ının kulusun.
Hak yolunda arzuhâlin bulunsun.
Yâ Muhammed sen hidâyet gülüsün.
Hızır Aleyhisselâm: “Gel seni hastaneye götüreyim” deyip atına bindirir ve Kudüs’teki hastanenin kapısına getirir. Hızır Aleyhisselâm: “Seninle arkadaşlığımız bundan sonra da devam edecek” deyip oradan uzaklaşır gider. Hastanedekiler, yaralı asker gelmiş diyerek onu içeri alırlar. Biraz sonra hastanenin içerisini nefis bir koku kaplar. “Bu nasıl askermiş!” deyip elbiselerini, potinlerini koklarlar. Tedavisi tamamlandıktan sonra tekrar cepheye koşar.
Ladikli Ahmet Ağa askerlik hatıralarının birinde şunları anlatır: “Cephenin birisinde arkadaşımla birlikte düşmana esir düştük. Esir kampı dağlık bir yerdeydi. Etrafı nöbetçilerle doluydu. Arkadaşım bana gelerek: “Ahmet, ikimizin de burada esir durması vatanımız için zararlıdır. Ben nöbetçileri meşgul edeyim sen kaç kurtul, cepheye git” dedi. Ben de ona: “Senin yapacağın işi ben yapayım” dedim. Arkadaşım: “Yâ Allah bismillah!” deyip yanımdan kayboldu. Aradan epeyce bir zaman geçtikten sonra onunla buluştuk. Allah’a şükürler olsun ikimiz de esirlikten sağ salim kurtulmuştuk.
İmzasını atamadığı için mühür kullanırdı. Mektuplarını kâtipleri yazardı. Bir arkadaşından mektup geldiği zaman kâtiplerine okutur, cevabını da yine onlara yazdırırdı. Dinî kültürü hakkında: “Allâh ondan razı olsun, ben dinimi diyanetimi tabur imamımızdan öğrendim” demiştir.
Güvenme ey gönül dünya varına.
Kabir ahvalinin âh-u zarına.
Mevtim erişirse kalmaz yarına.
Medet medet der de yanar bu gönül.
Askerlik sonrasını şöyle anlatmıştır Lâdikli Ahmet Ağa:
“Elhamdülillah iyileşip taburcu oldum. Çok sürmedi bizi terhis ettiler, artık memleketim olan Lâdik’e gelmiştim. İşte Hocamın bana çölde yaralı iken gelip kurtardığı sırada içirdiği, bana hayat bahşeden o sudan sonra bende bir aşk başladı. Bu aşk ateşi günden güne sinemi yakıp beni dağlara, ıssız yerlere sürüklüyordu. Evde duramıyor, derdimi kimseye anlatamıyordum. Günler ve aylar böyle geçiyor, hep gözlerim yolları gözlüyor, O’nu bekliyorum. Çünkü “geleceğim” demişti. Gönlümdeki yangın arttıkça, lisanım gönlümdeki feryadı dışarıya döküyordu. Tam on iki sene geçmişti aradan. Nihayet bir gün elhamdülillah, Hocam teşrif edip göründüler, artık dünyalar benim oldu.
İşte o günden sonra hemen hemen her gün uğrar, lüzum eden ders ve malumatı verirdi. Bazen beni alır, kendisi ile beraber manevî toplantılara götürürdü. Kendisi gelmediği zaman manevî telefonla haberleşir, emredilen yere saatinden önce varırdım. Daima böyle saatinden önce vardığım için de beni çok sever memnun olurdu.”
Ahmet Ağa, zamanının çoğunu odasına gelen misafirlerine hizmet ederek geçirmiş, kimseye yük olmamıştır. Almamış hep vermiş, insanları iyiliğe ve hayra davet etmiş, kimseyi ayırmadan herkese dua etmiş, sohbetine katılan hiç kimseyi eli ve gönlü boş çevirmemiştir. Boş kaldığı zamanlarda dağlarda çobanlık yapmış, tarla ve bahçelerini ekip biçmekle meşgul olmuştur.
Ahmet Ağa bazen: “Bende bir şey yok, çobanın birisiyim” der, bazen de âdeta coşarak: “Oğlum, benim hocam ilim deryasıdır, ne soracaksanız sorun. Ben size bir peygamberin hayatını günlerce anlatırım fakat sizler dinlemeye tahammül edemezsiniz” derdi.
Söyleyen var söyleten var.
İlm-i Hikmet öğreten var.
Ol kapında bekleyen var.
Affımı isterim Allâhım.
Bir gün evinde abdest alırken hocası çıkagelince heyecanlanır. Hocası: “Sana bir abdest almasını öğretemedik” deyince o da: “Ne yapalım efendim bir çobanı peşinize taktınız. Çoban bu kadar becerebiliyor” deyince: “Ahmet! Ahmet! Ne abdest arıyorlar, ne namaz; kalb-i selim arıyorlar” cevabı ile karşılaşır.
Hayatının son günleri hasta yatarken: “Sen gidince bizler ne yapacağız Ahmet Ağa?” diye ağlamaya başlayan misafirlerine, yataktan doğrula¬rak: “Allah var oğlum Allah var, keder yok!” demiştir.
Evlatlarından birisi eline varıp: “Baba hakkını helal et!” dediği zaman: “Oğlum, bende üç emanet var. Onları sahiplerine verirsen, hakkımı helal etmiş olaca¬ğım. Sen olmasan da onlar emanetleri alıp götürecekler. Ama sen de onları görsen iyi olur” der.
Vefatından bir kaç ay sonra oğlu Zekeriya: “Haydi, odaya gel e¬manetleri ver” diye bir ses duyar. Bunun üzerine odanın önüne geldiğinde kapısı kilitli olduğu halde içeride üç kişinin namaz kılmakta olduğunu görür. Hemen o da na¬maz kılmaya başlar. Birisi bembeyaz örtüler içerisinde kapalı bir vaziyettedir. Açık olan: “Sen otur dayanamazsın” der. Gece sabaha kadar namaz kılarlar. Bir lokma verirler, ağzına atar fakat tadı hoşuna gitmez çıkarır. Belli etmeden kenara koyar. Üç kişiden biri: “O lokmayı yeseydin babanın vazifesine sen devam edecektin, nasibin bu kadarmış” der. Emanetleri isterler. Emanetlerin birisi Tayy-i Mekân elbisesi, birisi mühür, öbürü de şeceredir.
Allâh ve Resulünün sevdalısı, Hak aşığı ve Hak dostu olan Ahmet Ağa hayatı ile Allah’a ve Resulüne nasıl âşık olunacağını gösterdi. Onun muradı, ne dünya ne de dünya içindeki olanlardı. Onun asıl muradı, her yerde ve her mekânda hakikat nurunu aramak, Allah’ın rızasını kazanıp cemalini görmek, hak ve hakikate ermekti.
O da her fâni gibi dünyaya geldi, kulluğa yakışır bir şekilde hayat sürdü, gönüllere taht kurdu. Dünyanın dört bir tarafında onun sevgisi gönüllerde yaşıyor. O hiç kimsenin övgüsüne ve iltifatına ihtiyaç duymamış, kendisini metheden birine: “Ben, Allah’ı ve Resul’ünü seviyorum, sen de onları sev!” demiştir. Şöhretten ve riyadan son derece kaçınmıştır. “Bana türbe yapmayın, bir taş dikin yeter” demiştir.
Kimseler bilmez benim işimi.
Bu aşkın yoluna koydum başımı.
Dikmesinler benim mezar taşımı.
Gecelerde doğdu nur-u Muhammed.
Ziyaretçilerinden birisi: “Hacı Ahmet Ağa bazı kişiler senin hak¬kında kötü sözler sarf ediyorlar” deyince: “Benim Allah ile aram iyi ise, herkes bana kötü dese ne çıkar? Benim Allah ile aram kötü ise herkes bana iyi dese ne çıkar?” diyerek şu beytini okur:
Kimi atlı kimi yayan.
Her ameller olur ayan.
İçmişim aşkın şarabın,
İsterse desinler yalan.
Güzel ahlâk ve merhamet sahibiydi. Sanki herkes onun evladı ve torunu gibiydi. Evinin kapısı gece gündüz herkese açıktı. Küçük büyük herkese hizmet etti. Meseleleriyle ilgilendi, dertlilerin dertlerine çareler aradı, istisnasız herkese dua etti. Yetimi, öksüzü görüp gözetirdi. Hediye vermeyi seven cömert bir karakteri vardı. O, halkın içinde halktan biri gibi, fakat gönlü daima Hakk’la beraber olan bir Hakk eriydi.
Az uyuyan, çok ibadet eden, az gülüp çok ağlayan kimselerdendi. Ciddî, vakur ve daima tefekkürlü bir hâlde bulunurdu. Celâlli oluşunun ardında kullara ve mahlûkata karşı ince bir merhameti vardı. Gözü gönlü öbür âleme dönüktü. Kaza ve kadere boyun eğip, kaderine razı olan bir sabır numunesiydi. Kendine has manevî bir kokusu vardı, eline aldığı ve kullandığı eşyalar o güzelim kokuya bürünürdü.
Beş vakit namazını camide kılardı. Camiye gidip gelirken yere bakarak sanki bir şeyler kaybetmiş de onu arıyor gibi düşünceli, ağır ağır hareket ederdi. Çok güzel giyinir, temizliğine çok dikkat ederdi. Abdest alırken, namaz kılarken çok emek çekerdi. Namazı hiç bitmez zannedilirdi. Geceleri uyumaz, sabaha kadar ibadet ederdi. Gerek beyitlerinde gerekse sohbetlerine seher vaktinin önemini defalarca beyan etmiştir. Gelen giden misafirlerine birçok tavsiyelerde bulunmuştur:
“İhtiyarlığınızda genç yaşamak istiyorsanız, onu bunu bahane etmeden, beş vakit namazınızı camide cemaatle kılın. Dizlerinize sarı su inmeden, genç iken namazı çok kılın. Çocuklarınızın rızkını helalinden kazanın, alnınızın terini yiyin, kimsenin eline bakmayın. Bu din Allah’ın dinidir. Allah ne derse onu yerine getirin. Hizmet ehli olun, hizmetten geri kalmayın. Allah sonumuzu hayra getirsin, Allah hakkımızda hayırlısını versin” derdi.
Yine sohbetlerinde dünyanın yaradılışından, peygamberlerin hayatından, Peygamber Efendimizin (s.a.s) ve ashabının hayatından bahsederdi. Büyük veliler ve âlimlerle ilgili kıssalar da anlatırdı. Sohbetine katılanlar büyük bir haz duyardı. Duygusal anlar yaşanırdı. Herkes memnun kalarak, tekrar buluşmak niyetiyle, selâm ve duasını da alarak ayrılıp giderdi.
“Allah’ım! Sev bizi sevdir bizi, dünyada ve ahirette ağlatma güldür bizi” diye dua ederdi.
Sohbetinden ve aşkla söylediği beyitlerinden sonra mutlaka: “Allah hakkımızda hayırlısını versin! İmanımı kurtarabilirsem ne mutlu bana” deyip, korku ile ümit arasında yaşardı.
Ehl-i Sünnet inancına göre velilerin keramet sahibi olmaları haktır ve gerçektir. Veliler etrafında anlatılan akıllara durgunluk verici bazı kerametlerin fizikî anlamda izahları elbette kolay değildir. Ancak kâinattaki birçok hâdiselerin de, iyi bakıldığı takdirde akılları zorlayacak nitelikte olduğu görülür. Sadece duyu organlarıyla bazı şeyleri anlamaya çalışmak, illâki maddî görüntü ve bilgiler aracıyla fizikötesi hâdiseleri kavramaya uğraşmak, çoğu zaman insanı bir çıkmaza sürükleyebilmektedir.
Bir anda dünyanın en uzun mesafelerini kat edebilen, Allah’ın lânetlediği şeytan bile böyle olağanüstü özelliklere sahip iken, Allah’ın bir veli kulu niçin daha iyi özelliklere sahip olmasın?
Bir seveni merhametiyle ilgili olarak şunları anlatmıştır: “İlk görüşmemizde Ahmet Ağa aynı Yunus Emre gibi çok güzel şiirler okudu, adeta kendinden geçti. Ben şaşırdım bu coşkunluk karşısında. Daha sonraki zamanlarda tek başıma onu ziyarete gitmeye başladım. Bir defasında yalnızca ikimizdik, ona: “Ağa, sen bu hali nasıl elde ettin?” diye sordum. O da: “Bende bir hal yok, ben bir ümmi çobanım” diye cevapladı. Sorumda ısrar edip: “Göreve çağırıyorlar diyerek çıkıp gidiyorsunuz, sizi göremiyoruz” deyince anlatmaya kendini mecbur hissetmiş gibi oldu:
“Seferberlik zamanında Gazze’de savaşıyorduk. Düşman bizi muhasara altına aldı. Bir hafta boyunca ne su, ne yiyecek bulabildik. Daha sonra yardım ulaştı ve kazanlar kaynamaya başladı. Yemek dağıttılar bize. Bir ekmeğin içine tahin koymuşlardı. Ben ekmeği ısırıp ağzıma bir lokma aldım. O sırada karşımda bir deri bir kemik kalmış cılız bir köpek gözlerini dikmiş bana bakıyordu. Biraz ekmek bölüp ona attım. Yanımdakiler: “Ahmet delilik etme, ye yemeğini” dediler. Ancak benim gönlüm bu hale elvermedi. Bir lokma kendim yedim, bir lokma köpeğe verdim. Gece uykuya dalınca Peygamber Efendimiz (s.a.s.) teşrif ettiler ve sırtımı sıvazlayıp: “Ahmet, evladım! Ben seni sevdim” buyurdular. Uyandığımda Peygamber Efendimize (s.a.s.) karşı büyük bir aşk başladı içimde. O günden beri bu haldeyim.”
Berat gecesi evinde toplanan misafirlerinin: “Ahmet Ağa, bugün nereye gideceksiniz?” sorusu üzerine: “Eski tarihlerden beri Mekke, Medine, Kudüs, Semerkant, Buhara, Şam, Roma ve İstanbul azami ehemmiyete sahip sekiz şehirdir. Bunlardan dördünün Cennet’te bu mekâna yakışır tezahürlerinin olduğu ifade edilir. Mekke-i Mükerreme’de Harem-i Şerif’teki zemzem suyunun başı berat geceleri toplanma yeridir. Bu gece de aynı yerde toplantı olacak. Her sene bu gece zemzem kuyusunun suyu coşup kabarır, ağzına kadar gelir. Peygamber Efendimizin ruhaniyeti ile bütün peygamberler ve evliyaullah orada toplanır. Hep birlikte dua yapılır. Sonra o kuyudan su içilir, artanı da oraya dökülür. Ondan sonra su normale çekilir. Zemzem kuyusunun suyunun bitmeyişinin hikmeti budur. Bu merasim her sene yapılmaktadar” cevabını verir.
8 Haziran 1969 Perşembe günü seksen bir yaşında Rahmet-i Rahman’a kavuşur. Kabri Konya’nın Lâdik kasabası mezarlığındadır.
Ant olsun ki sancağa, pusata ve Kur’an’a
Bozkurtların ordusu tuğ dikecek Turan’a
Ancak hilal yakışır göğümdeki urana
Anadolu’ya ana, çakılına can dedik
Künyeye aşk yazıldı, biz aşka vatan dedik…
Ülküsüz yaşayamaz Alparslan’ın neferi
Bugün Afrin gazası, dün Malazgirt zaferi
Hedef Kızılelma’dır, bu bir visal seferi
Ölümü vuslat bildik, vuslata bu an dedik
Bünyeye aşk yazıldı, biz aşka vatan dedik…
Oğuz boyundan gelen Mehmetçik’dir adımız
Tanrı Dağı’ndan kalkıp açıldı kanadımız
Tuna’nın kıyısında toy kurmak muradımız
Yeniden çizilecek sınırlara şan dedik
Gönyeye aşk yazıldı, biz aşka vatan dedik…
Kan sürdük göktuğlara, şahidi al bayrağım
Şefkat ile sarmalar şehidi al bayrağım
Ötüken’den bu yana şah idi al bayrağım
Zulme boyun eğmedik, ancak kana kan dedik
Fünyeye aşk yazıldı, biz aşka vatan dedik…
Nizam-ı âlem için kulak verdik çağrıya
Orta Asya’dan kalkıp kervan dizdik Ağrı’ya
Benim kutsal toprağım bu sevdanın bağrı ya
Adımlarken sevdayı Hatay, Urfa, Van dedik
Konya’ya aşk yazıldı, biz aşka vatan dedik…
Zalime alp, mazluma eren olduk çok şükür
“Beklemeyin” aşka can veren olduk çok şükür
Doğacak kutlu güne yâren olduk çok şükür
Ay yıldıza cihanı aydınlatan tan dedik
Dünyaya aşk yazıldı, biz aşka vatan dedik…