Yalçın YÜCEL.”ANILAR” (Deneme)

Azerbaycanın Kültür ve Edebiyat Portalının Türkiye temsilcisi

İnsan, geçmişinin bilincinde olan, onu düşünce özünde taşıyan tek varlıktır. Geçmiş, geliştiricilik göstererek kişiyi daha
ötelere taşıyorsa böylesi bir güç yaşamı yararlı kılar. Yaşamı taşınmaz yükler altına sokan, eylemlerde donukluk yaratan bir
geçmiş ise yıkıcı ve duraksatıcıdır. Geçmiş geleceği yaratamıyorsa bir anlamı, bir değeri de olmaz. Geçmişin bir anılar birikimi
olarak düşünülmesi, onun övünç kaynağı konumuna getirilmesi bireyin kendisi ile ilgili bir durumdur.
Anılarınızı yazmak, onları unutmamak üzere bir köşede saklamak, nice yıllar sonra tekrar onlarla buluşmak en büyük
ereğinizdir kaygısız. Hele bu anımsama bir de eksiksiz olursa daha bir değerlidir sizin için. Yalnızca sizin buluşmanız da
yetmez anılara. Onları önce yakınlarınızdan başlayarak, sonra dostlara ulaşarak anlatmak isteyeceksinizdir. Bu anlatım belki
de sizi rahatlatacak, gönendirecek ve yaşamın ötesine bağlayacaktır. Ama bana sorarsanız anılarımı kimseyle paylaşmazdım.
Düşünürseniz sizin anılarınız bir başkasını neden ilgilendirsin ki? Onlar sadece size yakın dururlar. Başkalarının ilgisini ise hiç
mi hiç çekmezler.
Anılar elbet ki gökçektir, yakınlaştırıcı sevinçler bırakırlar yanı başınıza. Onlarla çok sıkı fıkı olmamalısınız. Zaman zaman
belki, ama daha ötesi üzünçler oluşturacak, yıkacaktır sizi. Unutmamalısınız ki gelecek hep sizinle buluşmak üzere
bekleyecektir orada. Dünya nimetlerinden her zaman büyük bir zevk alarak yaşamınızın sürmesi de önem gösterir sizin
açınızdan. Baharın gelişinde neler sunar doğa? Bademler, erikler, şeftaliler, kirazlar ve daha niceleri çiçek açacaktır yeniden.
Beyazlı, pembeli o renk renk çiçekler gözünüzün içinde nasıl da bayram edeceklerdir. Papatyalar, güller, gelincikler sizin için
kokacaklardır yine. Sağlıklı bir dirilikle onlara bakmak ne de gökçektir. Ya yaşlılık öyle midir hiç? Hele bir de yatağa düşmeyi
görün, sıkıntılar içerisinde geçen günlerin sizde bıraktığı derin izleri o zaman bir düşünün. Sevincinizin doruğa ulaştığı o anlar
nasıl anılar sayfasına düşerse acının izleri de aynen yer alır o sayfalarda.” Hâlâ hatırlıyorum o günü/ Uzun bir hastalıktan
kalkmıştım”(Melih Cevdet Anday), “Her dakikasını ayrı hatırlarım/ Erenköy’de geçen zamanımın/ Rüyama girer bir arada “
(Oktay Rifat)
Yazarsam kendim için yazarım not defterime. Bir gün açıp o sayfalarda şöylesine dolaşmak için. Yaşadığım günlere geri
koymak için. Aslında benim için geçmiş ya da gelecek fark etmiyor.
Gelecek bir yerde anıdır da. Siz bunun tersinde de düşünebilirsiniz elbet. Ya başkaları, onlar ne düşünürler bilebilir misiniz ki?
Geçenlerde bir yapıtı okurken usuma gelip takıldı bazı konular. Gelecek günler bana neler getirebilir şöyle bir düşündüm.
Hem öylesine yüzeysel bir düşün durumu da değildi bu. Bana umut vermedi nedense o günler. Birden karşıma acılar,
hüzünler çıktı. Devleşmiş adımları ile ezeceklerdi az kalsın. Ya sevinçlerim öylemi? Bir köşeye çekilmiş büzülmüş küçücük
şeyler yalnızca. Korkularıma ne desem ki? Gençliğimde kolaydı bu çekiler, ya şimdi. Kocamışlığım nasıl dayanacak bu çilelere?
Dudaklarım tam bir gülücük atarken, yüzüm kırışıverecek birden. Gözlerim takılıp kalacak bir noktaya yine. Anılarımız…
Gülümseten, düşündüren ve ağlatan anılarımız. “Ah, bu anılar/ Ne kadar kapasam da kapılarını/ Ne kapı dinliyorlar ne
pencere/ Süzülüp geliyorlar yılların gerisinden/ Ah, bu anılar/ Öylesine sayısız, öylesine çeşitli/ Birike birike geliyorlar/
Çocukluğumdan beri” (Şevket Yücel)
Anılar deyince nerdeyse hepimiz onları geçmişin usumuza zaman zaman konuk olması olarak düşünürüz. Öyledir de
çoğu kez. İşin en kötüsü ise gelecek günlerde anılar oluşturmamızdır kendimize. Olur mu diyeceksiniz? İnsan olarak ileriye
dönük nice umutlar koyarız yaşam dallarımıza. Hatta onları çiçeklendirir, sonrada karşısına geçip bakışırız. Bu geleceğe konuk
olup, onunla bir çay içimliği söyleşmek gibidir. Bir çay içimliği de olsa size mutluluk katar bu anlar. Aynen geçmişin izlerinin
sizinle ara ara kucaklaşması gibi. Zaten yaşam dediğimiz umutlar ve anıların bir araya gelmesi değil midir? En önemli
anılarımız şüphesiz ki çok isteyip de uzun süre sonra ulaştığımız o sevincin yüreğimize öpücükler kondurduğu anılardır. Ya da
insanda çok derin yaralar bırakan acılı ve hüzünlü olanlar.
Elbet ki insan olarak tümümüzün kendince bir yaşam öyküsü vardır. Hepsi de kendi içimizde büyük ve değerlidir. Bu
durum, ‘büyük insanın büyük yaşamı şeklinde’ bir davranışla ortaya gelebilir. Böylesi bir gelişse bence yanlıştır. Çünkü her
insan kendince büyüktür. Her kişi yaşam öyküsünü bir başkası ile paylaşmak ister. Siz bir başkasını dinlemiyor, onunla
duygusallıkları, sızıları paylaşmıyorsanız sizin de birilerine anlatacaklarınız yoktur demektir. Unutmayınız ki insanlar
içlerindeki dünyayı bir sofra gibi önlerine açtıkları zaman yaşadıklarını anlarlar. Yaşama tutunmaktır bu, hem de sıkıca
tutunmak. Yeryüzüne çıkarılmayan düşünceler, sözcükler, anılar bir gün gelir ki sizi sıkıca sarıp nefes aldırmaz olurlar.
03.06.2019 Yalçın Yücel – Biyografya
www.biyografya.com/biyografi/4960 3/5
Anılarım anımsanmıyorlar diye üzülsünler istemem. Yaşlandıkça çöküntüye uğrayan beynimin bastonla yürüyen
hafızama bir tekme vurmasını da mutlaka engellemem gerekir. Bu yüzden anılarımı aklımda tutma yerine defterime eklerim.
Defterim anılarım için bir uyanış, bir dürtüdür. “İçinde, gülüyor bana derinden,/ Sanki bir hatıra serinliğinden”(A.Hamdi
Tanpınar) “Hiç olmazsa unutmamak isterdim./ Eski geceler, sevdiklerimle dolu odalar…/ Yalnız bırakmayın beni hatıralar./ Az
yanımda kal, çocukluğum.”(Ziya Osman Saba) Tanpınar ve Saba’nın dizelerinde anlatmak istedikleri gibi gelecekte en zor
anımsanan şey çocukluğumuzdur. Hangimiz altmışına geldiğinde çocukluk dönemlerini tam olarak anımsayabilir ki? Oysa
yaşamın en gökçek günleridir onlar. Acılar unutulduğunda güzeldir, ya sevinçler ile mutluluklar…
“Çocukluğunu düşünüyorum Emilia/ Deniz boyundaki ıssız yolu sabahleyin”(Melih Cevdet Anday)
Bir de hatalar vardır, anımsandıkça çöküş yaşatan, düşündüren. Bu durum yaşamın içinde bazı olumsuzlukların
çıkmasına da sebep olur. Suçluluk duyguları çekiştirip durur günleri. İnsan bu duyguların altında ezilmemek için kendini
savunmaya geçer. Böylece düzlüklere ulaşır kişi. İçimize çöküp kalmak isteyen o düşünceye, o anı parçasına karşı ayakta
kalmaksa önem gösterir. Bu zor durum karşısında zayıf düşmekte var elbet. O zaman konuyu başkalarına açmak kaçınılmaz
olur.
Ya rüya gibi anılara ne demeli? Usunuza takılıp kaldıklarında uyumadan uyur olursunuz. O an büyük bir zevk duyarsınız
yaşamdan. Bu anılara rüya gibi anılar demenin de sebebi bu giz dolu duruma dayanır. “Apansızın anılarımı anımsıyorum, o
sevili anılarımı/ Augsburg’daki çocukluğumu./ Anılarıma düşüyorum tartılarla, uzun süreli dakikalar/ Masaya doğru iyice
yaklaşıp, yeniden yaratsam onları(Bertolt Brecht)
Bunca düşüncelerden sonra bir soru sözcüklerin arasından parmak kaldırıyor bana. Anılara sığınarak zamanı
düşündürebilir misin? Zaman, yaşamı değişikliğe uğratan kavram. Gün, zaman zaman tez geçmesini istediğimiz, onu iyice
tanıyınca da yürüyüşünü yavaşlatması için yalvardığımız bir yaşam ayağı. Günler geçip gitmiştir derken hiç düşündünüz mü
acaba? Geçip gitmiş midir, yoksa aynı noktada dönüp duran bir ayna mıdır? Yıllar önce, o gün dediğimizde bu bir avunma
mıdır yoksa? Biraz ötemizde bizi derin uçurumların beklediğini nerden bilebiliriz ki? Önemli olansa o uçurumlarda neler
bıraktığımız ve yitirdiklerimizdir.
Az kalsın unutuyordum yine. Erişemediğimiz aşklar, günlerce yanı başımızdan eksik edemediğimiz bakışlar nerdeyse bir
kenarda kalakalacaklardı. Sevdasız bir yaşamı düşünemeyiz elbet. Asıl anısal derinlikler onun içinde uzanırlar. Çoğumuz
beklemişizdir o kaldırım bitişinde, ya da bir parkın koyu yeşilinde. Gelsin gelmesin umutlar göğün içi gibi sonsuzdur o
bekleyişte. Yıllar geçse de o bekleyişlerimiz sanki sürer gibidir anılarda. “İşte hatıralar meyvası bahçe,/ Geçmiş ıstırabın
neş’esi evim.”(Şükran Kurdakul)
Anılar olmasaydı, anımsanmasaydı geçen günler, mutluluk en önemli dostunu yitirmiş olmaz mıydı?

Harika UFUK.”Yasemin”

Azerbaycanın Kültür ve Edebiyat Portalının Türkiye temsilcisi

Kız kardeşim Yasemin’e…

Bir demet yasemindir bazen aşktan hatıra,
Şarkılara konudur, hafızada muhtıra,
Kokusu nüfuz eder şiirde her satıra,
Narin, zarif yasemin ekler ömrüme ömür,
Mis kokulu bu çiçek sanki kalbimde mühür!

Beyazı sarısı var, kokulusu özeli,
Fikrimi sorarsanız beyazdır en güzeli,
Yasemine sevgimin izi bende ezeli,
Narin, zarif yasemin ekler ömrüme ömür,
Mis kokulu bu çiçek sanki kalbimde mühür!

Harika’dır yasemin gönüllerde sultandır,
Hurilerin cennetten getirdikleri andır,
Eşsizliği bilinir, kardeştir, cana candır,
Narin, zarif yasemin ekler ömrüme ömür,
Mis kokulu bu çiçek sanki kalbimde mühür!

Harika Ufuk
Adana
2 Haziran 2019
Saat:23.15

M.Nedim TEPEBAŞI.”YAŞAR GÜLKESEN”

Azerbaycanın Kültür ve Edebiyat Portalının Türkiye temsilcisi

Bildiğim kadarıyla söylüyorum, bir güzel insan daha, Yaşar Gülkesen bu dünyadan göç etti, Allah rahmet eylesin, mekânı cennet olsun inşallah.
Yaşar Gülkesen hakkında benim bildiklerim gördüklerimdir, oğlu Kadir Bey’i belediyede bulunduğum yıllardan itibaren tanıdım, kendisi gibi beyefendi bir kardeşimiz. Kadir Bey ile taziye ortamında yaptığımız iki kişilik konuşmada babasının yaptıkları çalışmalarla ilgili birçok hatıralarının olduğunu söyledi ama müsait bir ortam olmadığı için onların neler olduğunu etraflıca konuşamadık.
Yaşar Gülkesen, yüreği muhabbet dolu, her zaman güler yüzlü bir insandı, her karşılaştığımızda onun bu sevecen tavrına şahit olmuşumdur.
Kişisel bilgilerine sahip değilim ancak ben Yaşar ağabeyi, Maraş’ı Kalkındırma Derneği üzerinden anlatmak istiyorum;
Yıl 1970, lise öğrencisiyim, nüfus sayımı yapılmıştı, zannederim elaman yetersizliğinden olacak ki lise öğrencileri de sayımda görevlendirilmişti. Pazar günü sayım yapıldığı için ertesi gün yani pazartesi günü okul tatildi. Evimizin bir ihtiyacı için sabah saatlerinde Şeyhadil Caddesi’nden giderken, etrafı açık, büyükçe bir kamyonun önünde asılmış kocaman bir bez pankartta; “MARAŞ’IN NÜFUSU 100 BİNİ AŞTI”, yanılmıyorsam altında da “MARAŞ’I KALKINDIRMA DERNEĞİ” yazıyordu. Nüfus sayımında görevli olmam ve memleket sevdamızdan dolayı sevinç ve kıvançla kamyonun gidişini takip ederken, kamyonun üzerinde rahmetli Yaşar ağabeyi görmüştüm, çok neşeli idi, sürekli gülüyordu, belli ki sonuçtan çok mutlu olmuştu. Bir kurbanlık kesilmiş, davul vuruyor, zurna çalıyor, kamyon caddeden akıp gidiyordu. O dönemde bir ilin nüfusunun yüz binden fazla olması önemliydi, avantajdı, belki de hükümetler nezdinde prestijdi.
Ben bunu Kadir Bey’e anlatınca o da; “Çok hatıraları var, bazen anlatırdı, mesela Orman Bölge Müdürlüğü’nün Maraş’a alınması bunlardan biri.” dedi. Derneğin bu icraatını ben bilmiyordum. Daha önceleri Orman Bölge Müdürlüğü’nün Kilis’te olduğunu duymuştum, o zaman da Kilis Gaziantep’in ilçesi, orman Maraş’ta, Maraş Kilis Orman Bölge Müdürlüğü’ne bağlı, düşünebiliyor musunuz? İşin esasını bilmiyorum ama bir dönem Maraş milletvekili olan, eski Tarım Bakanlarından Nedim Ökmen’in Kilisli olmasından kaynaklandığını duymuştum. Şu güzelim Türkiye’m, Maraş’ım ve diğer birçok yerlerimiz, açıklanması çok zor bunun gibi nice inanılmaz tarafgirliklerle maruz kalmış. Bir dernek, büyük çabalar sarf ederek, idarenin bir yanlışını düzeltiyor ve bir ilin hakkını alıyor. İlerleyen zamanda ise Orman Bölge Müdürlüğü’nün Kahramanmaraş’tan alınarak başka bir ile götürülmesi gündeme getirilebiliyor, hem de kaç kere, bilmiyorum nabız yoklaması mı yapılıyor, zaman zaman bu söz halen ortalıkta dolaşıyor. Orman Bölge Müdürlüğü bin bir emek ve çabayla Maraş’a kazandırılmış daha doğrusu getirilmiş bir haktır, bunun konuşulması, başta bu işe emek verenlere saygısızlık olur.
Düşlenebiliyor musunuz ortada bir dernek var, bir geliri yok, yönetimdeki kişilerden başka destekçisi yok, başkanlığını kim yaptı bilmiyorum ama Yaşar Gülkesen, Çantacı Ahmet Şerbetçi ve Gazozcu Kemal Yurtgezen isimlerinin dernekte yönetimde üye olduklarını duymuştum ve bu üç ismi birçok kereler bir arada gördüm. Bu kişiler kamu görevlisi değil, milletvekili değil, yönetici değil. Samimi bir şekilde çıkmışlar ortaya, şehrin kalkınması için, haklarının alınması ve olması gereken yerde olması için mücadele vermişler. Bu kişiler, seksenli yıllarda da aynı şekilde aktif görevde olsalardı, Bahçe istikametinden gelip eski adıyla Fatih Kasabası’ndan geçecek olan otobanın yönü eminim bugünkü güzergâha dönmeyecekti. Rivayete göre boşalan tek bir milletvekilliğini kazanabilmek için iktidar kıskaca alınmış ve yolun güzergâhı Gaziantep milletvekillerinin, parti yöneticilerinin ve işadamlarının ısrarlı çalışmaları ve diretmeleri ile bugünkü güzergâha çevrilmiş. Eğer bu yol, projesinde olduğu gibi kalsaydı yani bugünkü deyişle Fatih Mahallesinden geçmiş olsaydı, hem devasa viyadüklere harcanan para hazinede kalacaktı hem de Kahramanmaraş’ın çehresi bir başka farklı olacaktı. Bir derneğin gösterdiği çabayı, zamanın siyasileri ve yönetimi maalesef gösterememiştir. Halen aktif olan ve parasal sıkıntıları olmayan, sözü dinlenebilen sivil toplum kuruluşları, o derneğin gösterdiği performans şöyle dursun, ufacık bir benzerini dahi gösterememektedirler.
Kahramanmaraş’a şu anda bir Yaşar Gülkesen ve arkadaşları gerek. Eğer hâlihazır Sivil Toplum Kuruluşlarının sahip oldukları imkânlara Maraş’ı kalkındırma Derneği sahip olsaydı ve de bugün aktif olsaydı, eminim havaalanı Narlı’ya, devasa Organize Sanayii Tomsuklu’ya çoktan yapılmış olacaktı. Daha birçok yazılması gerekirken yapılmayanlar vardır ki onları ben yazmayayım da artık siz anlayın! İnanıyorum ve görünen de o ki; eğer o dernek bugüne kadar faal olsaydı Kahramanmaraş on Maraş olurdu. Kimse kusura bakmasın, bu bir dirayet ve azim meselesidir, şehrine sevda meselesidir. Ne kadar üzücüdür ki bugün, bu kişilerin ve bu derneğin adı bile bilinmiyor ya da yâd edilmiyorsa ortada bir vefasızlık, umursamazlık var demektir. Onların bir beklenti içerisinde olduklarına ihtimal bile vermiyorum, ancak hayatayken onlara bir vefa gösterilmesi de gerekirdi diye düşünüyorum. Derneğin adı ile internette arama yaptım, hiçbir bulgu ve açıklayıcı bilgiye rastlamadım, bu da ayrı bir eksikliktir.
Bütün bunları bir tarafa bırakalım, bu Kalkındırma Derneği yöneticilerine bir ödül verildiğini ben duymadım, zaten bundan sonra yapılsa da bir anlamı olmaz ancak Yaşar Gülkesen gibi bu ilin kalkınmasına katkısı olmuş şahıslardan birçoklarının adı bir yere dahi verilmemiştir. Öyle plaket ve benzeri ödüller bu hizmeti kesmez, buradan söylemiş olayım, bunlara madalya verilmeliydi. Şimdi bu kişilerden hayatta olan var mı onu da bilmiyorum, bildiğim bir şey var, Yaşar Gülkesen vefat etti. Her zaman yapıldığı gibi ben de o öldükten sonra bunları yazıyorum, başka yazan da çıkar mı bilmem!
NOT: Bu yazı 16.05.2019 tarihinde YORUM GAZETESİ’nde yayınlanmıştır.

Harika UFUK.”Kırk bir kapı”

Azerbaycanın Kültür ve Edebiyat Portalının Türkiye temsilcisi

KIRK BİR KAPI

Dün akşam iftarda kırk bir kapı açıldı önümde
Her yıla bir kapı düşüyordu,
Her kapıya da bir arkadaş, bir yoldaş…
İlki ilk gençlik yıllarıma açılan benimki
Harika bir kapıydı,
Sanatlı, işlemeli, şiir gibi bir kapı…
Sessizce açılıp kapanan, duygularını içinde yaşayan,
Saf, çocuksu, iyi niyet dolu, çekingen, sessiz…

Diğer kapılardan bazıları sahipsiz kalmıştı,
Yıllardır kapalıydı,
Örümcekler tutmuştu yanlarını,
Çarpı gibi tahtalar çakılmıştı onlara…
Kapının biri yıllar önce çökmüştü
İftar vaktine varamadan…
Saadet kapısı sanatoryumlarda son nefesini vermişti
Mutluluk nedir bilmeden!

Bazı kapıların ardındakiler unutulmuştu,
Kaybolmuştu zamanın acımasız çarkında…

Ümit doluydu bir kapı,
Gönül kapısıydı diğeri,
Hülyalar kurarken huriler
Medine’den ezan sesi geliyordu,
Şükran kapısı açıktı,
Gönül/den Allah’a inanan, imanlı
Meryem kadar saf ve temiz,
Hanife idik, vefalıydık hepimiz
Sevgi ile ile andık geçmiştekileri…

Harikaydı gökyüzü yurdun her köşesinde,
Gece bir başka güzel, gündüz ise bambaşka
İnsan bir bakışta kapılıyordu ilahi aşka
Semayı seyretmek İstanbul kadar güzeldi!

Zeynep kapısı değerli taşlarla doluydu,
Mücevherler saçılıyordu oradan…
Esin kapısı sanata, sanatçıya ilhamdı,
Esenlik veriyordu dostlarına.

Kardeşlik duygusu öylesine anlamlı, öylesine efsunkâr,
Füsun gibiydi güzelliği gizemli dünyanın!
Bezmi/âlem sultandır dost meclislerinde
Yenidünyaya açılmış bir pencere,
Sevgi tüten ocak başıdır ki anlatmaya sözcükler yetmez.

Ay /sun/an gecelerin yıldızları kıskanırdı ay kapısını,
Ay/nur idi karanlıkları silen.
Bereket kapısında Fatma anamızın eli bolluk saçarken
Hüsniye güzellik kapısında bekçiydi, ışık saçardı evrene,
Geceleri yıldızları serpmekle meşguldü asumana.

Hasibe, ünlü bir soydan gelenlerin, asillerin kapısıydı,
Cömertti, sevgi doluydu bütün canlılara,
Açları doyururdu,
Nankör bilmezdi kedileri, köpekleri…

Seyhan nehrinin kıyısında
Nurdan bir kapı vardı, candı,
Nur/can/dı.
Tülden bir kapı vardı, ay yüzlü, şeffaf,
Tül/ay duygusu içten, sımsıcak…

Hayır kapısı vardı, en hayırlısından,
Güler yüzlü, insancıl, yardımsever, fedakâr,
Hayriye diyelim dilerseniz o kapıya…

Ay/ sel olurdu yıldızları görünce,
Neşeli ışıklar saçardı herkese!
Handan kapısı en içten gülüşlerini sunardı bize!

Gülşen gül bahçesine açılan kapıydı,
İçinde bin bir çiçeğe yer veren,
İnsanları bitimsiz sevgi ile kucaklayan
Mine çiçekleri de süslerdi orayı…
Gülser/en idi dünyamıza gülleri seren…

Gün/sel olurdu ömrü uzun olanlara
Hem güler hem güldürürdü etrafı…

Necla güzel gözlülerin kapısının adıydı,
Gelecek nesil, evlat demekti.
İnsanın canından candı.

Fazilet kapısı vardı, erdemle örülmüş,
Güzel vasıflı, mutlu ve sevinçli…

Ayşe zenginlik, rahatlık içinde yaşayanların kapısı,
Bazen de sadece gönül zenginliği, iç rahatlığı…
Gün geçtikçe yüreğimizde büyüyen,
Serpil/en huzur veren…

Ülkü kapısı vardı,
Hayatın olmazsa olmazı!
Ferhunde olasınız hepiniz,
Uğurlu, kutlu, mutlu…

Seher vaktinde
Çaldım kapıları birer birer,
Hepsi birbirinden değerli, birbirinden güzel…
Yazdığım şiir kaside değilse bile
Vardım “Fahriye” bölümüne!

Harika bir ramazan gününde harika buldum kırk bir kapıyı,
Sağlam tutalım dostluk denen yapıyı,
Kırk bir kere maşallah diyerek el salladım onlara…
Hepsini emanet ettim yüce Allah’a!

Harika Ufuk
Adana
Saat: 16.55

Yalçın YÜCEL.”Bir kitapla kucaklaşmak” (Eliştiri)

Azerbaycanın Kültür ve Edebiyat Portalının Türkiye temsilcisi

Neruda’nın Madrid’deki evinin adına: “Çiçekler Evi” denmiş. Alberti, Hernandez, bu evde oturup, konuşmaya dalarlarmış. Balkonunda çingene gül, uzaklardan portakal çiçeklerinin kokusu, şiirin özel karışımıyla oturup sabahlara değin sohbet ederlermiş. Birden, nesnel olan, esrikliği uyanıklığa çağıran gerçeğin dalga dalga sesi duyulurmuş uzaktan. Ağaçlar, kuşlar, kımıldayan yapraklar ve akan suyun şırıltısı, katılırmış sözcüklere. Oldu bitti beni çok etkilemiştir; Neruda, Anday ve Dağlarca. Doğayı, insanı sevdiğimden olsa gerek ki şiirlerinde bulmuşumdur çoğu kez kendimi. ‘‘Ağaçlar/Büyüsüdür doğanın/Biri birine benzemez/ Tek ağaç/İkinci görünüşünde bile/İlkine benzemez/ Sevmek ağaçlara benzer.” (Dağlarca) “Sen geceleyin kendine açılmış zambak/ Yalnızlığın mı -çocuksu kösnün mü -/Gelinliğin midir/ Ardında kalan ak”(Dağlarca) “Çekip gittim, durmadım/Bu çılgın sokağın kıyısından/Usul usul, basarak ayak uçlarıma/Sanki geceden kaçıyor gibiydim/Ya da karanlık, kükreyen taşlardan.”(Neruda) “Bir dünya daha olmalı, burada/Bir yerde, o kadar yakın ki/Seslensem duyulacak belki/Belki başladım onu yaşamaya”(M.C. Anday) Okunası şiirler bir öze sürüklüyor sizi. O özde bir dünya daha çıkıyor karşınıza. Daha öteleri, görünmeyen yüzleri düşünür oluyorsunuz. Adil İzci’nin Kır ve Gök adlı şiir yapıtını elinize aldığınızda bir derinlik çöküyor içinize. Şiirlerini okudukça da doğanın içinde yeni bir dünya, başkaca bir sevgi bütünleşmesi karşınıza çıkıyor. Daha ilk şiirlerinde beliren bir özelliği var Adil İzci’nin: arka yüzü görebilme, doğanın parçaları ile yaşamı bütünleştirme, duyumsatma ve güzeli yakalayabilme. İçindeki sevinci hep çevresindekilere sınamak ister. Her an yanıtlanması gereken soru gibidir yaşamak. Ve her şey yanıttır; nesneler, durumlar, biçimler. Doğa içinde nesnelerin birbirleriyle ve insanlarla yakın bağları olduğunun farkına varmış; bir an düşünmeye fırsat bırakmadan yalnızlığını, ezikliğini, sevgisini salıvermiştir günün içine. “Akşam geldi uçsuz bucaksız bizim/Yıkandık yıkandık yıkandık/Gül dibinde kapanıp birbirimize.” Ömür bir hazan, bir düştür onca. Yitiklikler ise ürpertici. İzci’nin şiirlerini okudukça sanki yeniden doğup, o gizil odalardan yeniden geçiyorsunuz. Bir güz günü ağaçların çıplaklığında zamanın yaşamı nasıl da parçalayıp tükettiğini özünüzde duyuyorsunuz. Bu duyumsama bir an düşünce duraksamasını da birlikte getiriyor. Aslında zaman yaşam telimizin bir müziği bence. Bu müziğin içinde sevgiyi yakalayabilme ise güzel bir yaşam için çok önemli. Sevgiden ıraksa bir kalem, sözcüklerin en güzeline, en şiirlisine de ulaşsa yaratıcı olamaz, insanla kucaklaşamaz. İnsana ve doğaya açıklık, aşkı doğayla bütünleştirmek Adil İzci’nin şiir boyutunu da genişletmiştir. Sadece bu genişlik de değildir onun şiirindeki; imgesel düzeni, sözcük ve söyleyiş örüntüsü yönünden de özgünlüğü, kendindenliği olan geniş soluklu bir şiirdir. “Konuşuyorduk sen ve ben/Aramızda çoğu eskil nice şey/ Ve kuğular süzülüp giriyordu/Unutmuşuz zamanda arınırken/Gördük çimenlerde uyumuşlar.” Geçen zamanda eriyen anılar ve insan yaşamının geçmişte kalan izleri İzci’nin şiirinde o denli duygusal işlenmiştir ki dizelerini okudukça geçmişin derinlerinde yine doğayla birlikte düşün derinliğine dalarsınız. Sonra da bir yaprağın ucundan süzülürken ömrün yine bir hazan imgesi ve düş gerçeğiyle karşılaşırsınız. “Bir ses… gözlerinden geldi sandım/ Yapraklar toprağa değiyormuş/Ürpertiyle tutunduk birbirimize/ Ömrümüz yine? hazan imge ve düş…” Öyle de değil midir sanki? Hep gizler uzanmıştır yaşamımızdan. Yalnızlıklar, acılar çökmez mi yanı başımıza. Elbet güzellikler de var yaşamda. Ama ince bir düşünce taşıyorsanız güzdür içiniz. Dökülen hep sizin yapraklarınız olur. 24.05.2019 Yalçın Yücel – Biyografya www.biyografya.com/biyografi/4960 3/4 Bakışlarınız sevgi de olsa, beyaz güller de açsa sözcüklerinizde yalnızlıktır yine de en büyük dostunuz. Şiir de olmasa yazacak, eksik kalırsınız çoğu kez. Adil İzci şiirlerinde pastoral ve lirik birlikteliğini işlerken kendinden de çok şeyler katmıştır dizelerine. Sıcak ve özlü dostumun zaman zaman bana gönderdiği mektuplarını da ilgiyle okumuşumdur. Yaşamıyla şiiri arasında tam bir denge kurmuş ozanların sayısı azdır. Bir ozanın, daha doğrusu bir dil işçisinin düşün ve duygu evrenini tanımada en kısa (İnceleme-Eleştiri, Adil İzci’nin Kır ve Gök adlı yapıtı üzerine.-Alkış Dergisinde yayınlandı.)

Yalçın YÜCEL.”Gül kokusu”

M.Nedim TEPEBAŞI.”GERÇEKLER YÜZÜNÜ MUTLAKA GÖSTERİR”

Azerbaycanın Kültür ve Edebiyat Portalının Türkiye temsilcisi

Genelde Hazreti Yunus Camii civarında, öğleden sonraları, merkeze gidecek öğrenciler kendilerini alacak sürücülere işaretle isteklerini belirtiyorlar. Yakın bir zamanda şehir merkezine inerken genç bir arkadaş el etti, durmak için pek de müsait bir durum olmamasına rağmen durdum, nereye gideceğini bilmiyorum, o da benim istikametimi bilmiyor, “Bizi de götürebilir misiniz?” dedi. “Buyurun” dedim, “Ama biz üç kişiyiz” dedi, ben de “Olsun” dedim. Lise öğrencisi arkadaşlar. Yolumuza devam ederken güzergâh üzerinde ortak bir noktamızın olduğu anlaşıldı. Onlar öğrenci belli, fakat gördüm ki onlar beni merak ediyorlar. Ben oralı olmasam da onlar bazı sorular soruyorlar. Nihayet birisi; “Abi ne iş yapıyorsunuz?” dedi. Ben de bir iş yapmıyorum deyince herhalde cevabım biraz garip geldi. Öyle ya arabasına bindikleri adam kim? Baktım olmayacak, kısaca kendimi tanıttım.
Gençlik konusunda yeni bir çalışma yapıyorum, inşallah tamamlayabilirim. Aslında kısa zamanda bitirmek istiyorum, ancak bitirsem de şartlar belli, ne kadar zaman bilgisayarda kalacak onu bilemem. Gençlere, “Ben gençlik üzerine bir çalışma yapıyorum, sizden duymak istiyorum; gençlik nereye gidiyor?” dedim. Birisi, hemen çok kısa ama net cevap verdi; “Maddeye!” dedi. “Nasıl yani bu kadar mı kötü?” dedim, “Evet abi, bu kadar kötü, siz ne kadar biliyorsunuz bilemem ama durum hiç iyi değil.” dedi. Elbette ki ben onlar kadar akranlarının durumunu bilemem, onlar birbirlerini daha iyi tanıyorlar.
Sözünü ettiğim durumdan bir müddet sonra, şehrin en merkezine en yakın bir yerdeki taziye evine girmek için en yakın bulduğum bir yere arabayı park ettim, az yukarıda polis ekibi zannederim operasyon yapıyordu, burnumun dibinde diyebileceğim yakınlıkta gördüğümü hiç anlatmayayım. Taziye evinde bulunan kişilere bir şeyler dememek için kendimi çok zorladım ama nihayetinde; “Cemaat, abiler, arkadaşlar! Lütfen, gençlerinizle, çocuklarınızla biraz ilgilenin, tavsiye ederim, onların size ihtiyacı var.” ve benzeri birkaç cümle söyledim. Gördüm ki durumlardan hepsinin haberi var, fakat ne yapacaklarını bilememekten muzdaripler.
Bazen sosyal medya aracılığıyla madde bağımlılığının artmasından dolayı sızlanmalarımı, operasyonlarla gündeme gelen uyuşturucu kullanımındaki artışlarla ilgili paylaşımlar yapıyorum, üzülerek söylüyorum bu paylaşımlarım pek ilgi görmüyor veya görünüş öyle, gerçi benim paylaşımlarımın görüntüsü hep öyle yani okunsa bile ilgi gördüğüne dair pek belirti yok. Demek ki toplum ya duyarlılığını kaybediyor ya da; “Aman, sen de!” diyor veya bazı arkadaşlarımın dediği gibi “Aman biz ortalıkta görünmeyelim” deniliyor. Bulunduğum her ortamda da gençlik konusundaki duyarsızlığa dikkat çekmeye çalışıyorum, galiba ben anlatamıyorum ki bu söylediklerim de ilgi görmüyor, ya da en duyarlı kişiler bile bu işlerden elini eteğini çekmiş durumda. Birinci olan konular hayatımızdan çıkmak üzere, gündemde yok onlar. Peki, ne var gündemde; bunun cevabını aslında herkes benden daha iyi biliyor.
Şunu söylemek durumundayım ki; lafla gençliğe sahip çıkılmıyor, olacağı da yok. Bazı topluluklar bulduklarıyla yetiniyor ve teselli buluyorlar. Bu tür oluşumların başında zaten donanımlı kimse de yok. Bu sözüme alınganlık gösterip kızanlar olacaktır elbette, olsun, ben gözlemlerimi söylüyorum. Büyük çoğunluk, etraf toplama, para kazanma, daha çok kazanma çabasında. Herkes bilmeli ki maazallah gençlik yıkılırsa, altında kalacaklar hepimiz olacağız.
Düşünmek bile istemiyorum ama gerçekler yüzünü bir gün mutlaka gösterir.

NOT: Bu yazı 01.05.2019 tarihinde YORUM GAZETESİ’in yayınlanmıştır.

BUKET GÜLEKOĞLU İLE RÖPORTAJ

Azerbaycanın Kültür ve Edebiyat Portalının Türkiye temssilcisi

10-16 MAYIS ENGELLİLER HAFTASI

Sevgili Buket’ciğim, 10-16 Mayıs Engelliler Haftası nedeniyle seninle planladığımız bu röportajla engelli dostlarımızın sıkıntılarını gündeme getirmek istedim. Engelin hakkında merak ettiklerimizi yanıtlayabilir misin? Ne zaman, nasıl oldu? Duygularını ve yaşadığın zorlukları, kısaca kendini anlatabilir misin?
Adana’da dünyaya geldim. İlkokulu Öğretmen Zeynep Erdoğdu İlkokulunda tamamladım. O yıllarda az da olsa görebiliyordum. Gözlük takıyordum ama görmekle ilgili büyük sıkıntılar yaşıyordum. Bu rahatsızlık iyice artınca ilkokulun ardından eğitim hayatımı bitirmek zorunda kaldım. Bilinçsiz, amaçsız iki yılı geçirdim.
Peki, bu amaçsız geçen iki yıldan sonra neler oldu?
İki yılın ardından tesadüfen görme engelliler için özel bir okul olduğunu öğrendim. Bu şöyle oldu: Ablam dershaneye gidiyordu. Birgün arkadaşıyla konuşurken İngilizce öğretmeni olmak istediğini söylemiş. Arkadaşı da benim ablam da İngilizce öğretmeni, üstelik görme engelli diyince ablam şaşırmış. O da ablasının Gaziantep’te Görme Engelliler İlköğretim Okulu’nda İngilizce öğretmeni olduğunu söylemiş. Ablam eve gelince annemlerle gizli gizli bir şeyler konuşmaya başladı. Merak ettim. Bana söylediklerinde çok mutlu oldum. Ortaokul yaşantımı tamamlamak amacıyla Gaziantep Görme Engelliler İlköğretim Okuluna yazıldım. Burada üç yıl yatılı olarak kaldım. Yaşadığım birçok sıkıntıya rağmen eğitim hayatıma tekrar dönmüş olmak beni sonsuz mutlu etti. Ortaokulu tamamladıktan sonra yeniden Adana’ya döndüm ve burada İbrahim Atalı Çok Programlı Lisesinde okudum.
İlk yılımda ilk tercihim olan Niğde Şehit Ömer Halisdemir Üniversitesi Türkçe Öğretmenliği Bölümünü kazandım ve 2009 yılında bu üniversiteden mezun oldum. 2010 yılında ise Adana Ahmet Sapmaz Ortaokuluna Türkçe öğretmeni olarak atandım. Hala orada görev yapmaktayım.
Milli Eğitim’in kadrolu öğretmenisin. Görme engelli bir öğretmen olmak nasıl bir durumdur?
Engelli bir öğretmen olmak bizim için zor değil ama elbette insanlar açısından zordu. Başladığım okulda öncelikle önyargılarla karşılaştım. Öğrencilerden çok veliler bunu yaptılar. Daha ilk atandığım dönemde idareye ve çeşitli yerlere benimle ilgili şikâyetler gitmiş. “O, çocuğumu okutamaz. Ders veremez.” “Çocuğum dersten eksik kalır.” gibi… Ardından da ben bunları duyunca bir veli toplantısı yaptım. “Sevgili velilerim beni henüz tanımıyorsunuz. Evet, önyargılarınız var ama benim sizden istediğim şu: Bana bir- iki aylık bir izin verin. Beni izleyin, çocuklarınızı izleyin. Onlar dersten geri kalıyorlarsa hala memnun değilseniz gelin sizinle birlikte istifamı ben yazayım. “ dedim.
Bu toplantının ardından bir iki hafta sonra bir velim okul koridorunda yolumu kesti. Sesi titreyerek ağlamaklı bir şekilde benden özür diledi. Hakkımı helal etmemi istedi. Elbette benim için problem yoktu. Bu olaydan sonra da okulda velilerimle öğrencilerimle ya da idare ile de hiç sıkıntı yaşamadık.
Sevgili Buket görme engelli bir öğretmen olarak ders işlerken sıkıntı yaşıyor musunuz?
Engelli bir öğretmen olmak da dışarıdan göründüğü kadar zor değil. Neden zor değil? Teknolojik açıdan soracak olursanız zaten bilgisayarlarımız ve telefonlarımız artık konuştuğu için akıllı tahtalara bunları yansıtabiliyoruz ve dersi oradan istediğimiz şekilde işleyebiliyoruz. Bunun dışında da eğer öğrencilerle iyi iletişim sağlarsanız, onların seviyesine uygun anlatırsanız zaten sıkıntı yaşamıyorsunuz.
İyi bir yazarsın. Eserlerin hakkında kısaca bilgi alabilir miyim?
Eserlerim hakkında bilgi verecek olursam dört kitabım bulunmakta… İkisi çocuk kitabı, ikisi roman… Çocuk kitaplarımdan biri “Bilmecelere Gizlenmiş Türkçe” Bu kitapta Türkçe dersini eğlenceli bir şekilde çocuklara aktarmak istedim. Türkçenin 30 konusu 900 bilmece halinde çocuklara yöneltiliyor, cevapları isteniyor ve zaten ben onlara arkada cevabı fısıldamış oluyorum.
İkinci kitabım “Yeryüzü Masalı” … Yeryüzü Masalı’nda 18 yeryüzü şekli bir masalın içerisinde karakter olarak karşınıza çıkıyor. Masal devam ederken siz bu yeryüzü şekillerinin özelliklerini ve ne olduğunu öğrenmiş oluyorsunuz.
Romanlarıma geçecek olursak ilk romanım “Ölümün Gölgesinde”… Bu romanda genç bir kadının yaşadığı sıkıntılar, sevgi arayışı, bu sevgiyi bulamadıkça daha da hırçınlaşması, ölmesi ve ölümünün ardındaki giz…
En son kitabım ise “Yüreğimdeki Deprem”… Bu; daha çok yeni, bu yıl yayınlandı. Bu kitapta ise genç bir psikologun deprem yıkıntılarının altında kalması, bu yıkıntıların altından fiziken ve ruhen bambaşka bir insan olarak çıkması, insanların bu duruma inanamamaları ve onun insanlara aktardıklarının ardındaki bir giz. Yine polisiye bir romanla okurlarımla birlikteyim.
Yazmanın zorluklarını anlatır mısın?
Ta çocukluktan beri yazı yazmaya düşkün hatta âşık bir insan olarak yazmakla ilgili bir sorun yaşamadım. Yazmak benim hayatımın önemli parçalarından biridir. Ne zaman bilgisayarın başına oturduysam zihnim hep bana izin verdi. Bu anlamda şanslı olduğumu düşünüyorum.
Bazı engelliler hor görüldükleri zannıyla kendilerini toplumdan soyutlayarak içlerine kapanıyorlar. Bazıları da engellerini abartarak kendilerine acıyorlar veya kendilerini acındırıyorlar. Farklı duygular içindeler elbette haklılık payı da vardır. Engelli arkadaşlarımıza neler tavsiye edersin?
Engellilere tavsiyem şu olacaktır: Toplumdaki bakış açısını düzeltmek, öncelikle kendi bakış açımızı düzeltmekle başlar. Biz kendi bakış açımızı düzelttikten sonra insanlara kendi gücümüzü, neler başarabildiğimizi göstereceğiz ki toplumdaki insanlar da bunu anlayarak önyargılarını yıkacaklar ve bize o şekilde bakacaklar. Her şeyi biz yapabiliriz. Önyargıları da yine biz yıkabiliriz. İnanırsak başarabiliriz.
Dünyada engelli pek çok sanatçı var. Beni en çok etkileyen kişi yabancı ülkelerden Helen Keler’dir. Türkiye’den de Âşık Veysel’dir. Bu konuda bir de “Engel Tanımayan Sanatçılar” başlıklı köşe yazım vardır. Seni en çok etkileyen engelli sanatçı hangisidir?
Etkilendiğim bir engellinin ismini söylemek çok zor. Birden fazla isim var. Daha doğrusu başarmış, kabuğunu kırmış insanların her biri benim için çok değerlidir. Her birinin ardında koca bir roman olduğunu düşünürüm. Bu anlamda tüm insanların yaşamları kendilerine özeldir ve her biri çok önemli izler taşımaktadır.
Görme engelli biri olarak yaşadığın zorlukları anlatabilir misin?
Yaşadığım zorluklara bakacak olursak evet zamanında zorluklar yaşadım. Bunları aştım. Şu anda tek hedefim de sıkıntı yaşayan insanların zorluklarını aşmaları için onlara bir ses, bir nefes, bir el olmaktır.
Ailenin ve çevrenin sana karşı tutumu nasıldır?
Çevremdeki insanlara ve aileme bakacak olursak elbette ki ailem beni korumak için kendilerince önlemler aldılar. Sıkıntılar yaşamayayım diye öncelikle geri planda kalmamı; üzülmemem için kanatlarının altında kalmamı istediler. Ancak ben bunu kabul etmedim. Daha benim başarabileceğim şeyler vardı. Onlara ve tüm insanlara göstermem için bu sıkıntıları yaşamam gerekiyordu. Çevremdeki insanlar ve ailem de gördü, bana katıldılar. Artık yapacağım şeylere karşı bir tereddüt ve endişe yaşamıyorlar. Dolayısı ile her zaman destekçim, her zaman yanımda oldular. Bu anlamda da başarıya yürürken beni her olayda teşvik ediyorlar.
Yetkili biri olsaydın engellilerin hayatlarını kolaylaştırmak ve sorunlarını çözmek için neler yapardın?
Yetkili biri olsaydım her ile tüm engellilerin kullanabileceği büyük kompleksler kurardım. Burada eğitim, sanat, spor her şey yapılabilirdi. Bu komplekslerde insanların tüm isteklerini gerçekleştirmek, eksiklerini tamamlamak, sıkıntılarını gidermek için özel kurullar oluştururdum. Bu kurullara düzenli aralıklarla yetkili isimlerin, milletvekillerinin, bakanlıklardan isimlerin gelmelerini arzu ederdim. Böylelikleri sıkıntıları konuşmak ve sıkıntıları gidermek için önemli adımlar atılacağını düşünürdüm.
Gelecekle ilgili planların nelerdir?
Gelecekle ilgili hem özel, hem genel olarak birçok hayalim var. Özel olarak yeni kitaplar yazmak, yeni okurlara ulaşmak, birçok alanda yeni imzalar atmak istiyorum. Genel olarak ise tüm engelliler, tüm kadınlar için yeni adımlar atmak, onların sıkıntılarını gidermek… Birçok engellinin, birçok insanın hayatlarına dokunabilirim. Umarım bu hayallerime ulaşabilirim.
Sen kendiyle barışık muhteşem bir insansın. Çalışmalarını yakından takip ediyorum ve hayranlık duyuyorum. Başarılarının devamını diliyorum Bana vakit ayırdığın için çok teşekkür ederim.

Harika UFUK.
ADANA. 5 MAYIS 2019 yıl. SAAT: 20.30

“Bir Edebiyat Hareketi” olarak şair yazarların sesi olma

Şair İbrahim İlyaslının şeiri “Usare” dərgisində çap olunub

Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatının təşəbbüsü ilə gerçəkləşdirilən “Çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrinin əsərlərinin təbliği” layihəsi çərçivəsində Çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, “Mahmud Kaşqari Medalı” laureatı, Əli Kərim adına Sumqayıt şəhər Poeziya Klubunun sədri, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Təqaüd Fondunun təqaüdçüsü, şair İbrahim İlyaslının şeiri Qardaş Türkiyə Cümhuriyyətinin Kahramanmaraş şəhərində fəaliyyət göstərən Ebrar Vakfı Kültür yayın organı “Usare” iki aylık kültür, sanat ve edebiyat dergisinin yeni 21. sayısında dərc olunub.

“Çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrinin əsərlərinin təbliği” layihəsinin layihəsinin rəhbəri, müəllifi, koordinatoru Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidmətinin rəhbəri və İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin müdiri, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü, “Kümbet” və “Usare” dərgilərinin Azərbaycan təmsilcisi Kamran Murquzov, məsləhətçiləri isə Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatının Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Baş məsləhətçisi, «Gəncəbasar” bölgəsinin rəhbəri, “Nəsr” bölməsinin redaktoru, Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü, Prezident təqaüdçüsü, Gənclər mükafatçısı, gənc xanım yazar Şəfa Vəliyeva, Azərbaycan Respublikası Təhsil Problemləri İnstitutunun Kurikulum Mərkəzinin böyük elmi işçisi, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatının Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin (gundelik.info) və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının (edebiyyat-az.com) Məsul katibi, şairə-publisist Şəfa Eyvaz, Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin Mətbuat xidmətinin rəhbəri və İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin müdiri, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Baş redaktoru, Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü Kənan Aydınoğludur.

Qeyd edək ki, bundan öncə şair İbrahim İlyaslının bədii yaradıcılıq nümunələri, poeziya örnəkləri Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatı tərəfindən gerçəkləşdirilən “Çağdaş Azərbaycan poeziyasının inkişafına dəstək” layihəsi çərçivəsində Qardaş Türkiyə Cümhuriyyətində fəaliyyət göstərən “Kümbet” (Tokat şəhəri), “Hece Taşları” (Kahramanmaraş şəhəri) mədəniyyət və ədəbiyyatyönümlü dərgilərinə göndərilmişdi.

Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidməti

“Usare” iki aylık kültür, edebiyat, sanat dergisi 21. sayısı yayında

Okur-Yazar Buluşması İmza Günü gerçekleşecek

“Usare” iki aylık kültür, edebiyat, sanat dergisi 20. sayısı yayında

“Usare” iki aylık kültür, edebiyat, sanat dergisi 19. sayısı yayında

M Nedim Tepebaşı.”YIKILAN SSK BİNASI YERİNE KÜTÜPHANE VE SOSYAL”

Bu yazı başlığını “Kahramanmaraş’ta Kültür” diye yazacaktım ama vazgeçtim, çünkü bu kent için yazılanlar maalesef okunmuyor, söylenenler duyulmuyor, arada kalın perdeler mi var bilinmiyor.
Şimdi buradan devam edebilirim. Hep söylenilen;” Kahramanmaraş bir kültür kentidir, şairler, yazarlar diyarıdır.” bir söz vardır. Kendi kendimizi kandırıyoruz, yüksek sesle söylüyorum; hayır, uzun zamandan beri Kahramanmaraş bir kültür kenti değildir. Kahramanmaraş’tan, ülke çapında isim yapmış, çok sayıda şair, yazar, düşünür, kültür adamı çıkmıştır, hamd olsun hâlâ da çıkmaktadır. Ama bu, kentin, kültür kenti olması anlamına gelmemektedir. Kızanlar kızsın, üzülerek söyleyeyim ki; bu şehirde, kültüre ve kültür adamına değer verilmemektedir, söylenilenlerin çoğu sözgelimidir. Oldum olası bu alanda yapılan çalışmaların çoğu yasak savma kabilinden yapılmaktadır. Kişisel gayretlerle yapılan çalışmaların da maalesef bir değeri de, ilgileneni de yoktur. Belediyede bulunduğum zamandan da bu işlerin bir kıymetinin olmadığını bilirim. Bırakın başka şeyleri, şairler, yazarlar basıma hazır hâle getirdikleri çalışmalarını bastırma gücüne sahip olmadıkları gibi birilerini araya koymadan sponsor olacak merci ve mevki de bulamamışlardır, bu kişiler ya kendi kıt imkanlarıyla borçlanarak kitaplarını bastırırlar ya da çalışmaları kendilerinde saklı kalır, bunu da yakinen bilenlerden biriyimdir.
Belediyede bulunduğumuz ilk yıllarda, üç yüz bini aşkın nüfuslu bu şehrin, biri Kültür Bakanlığı’na ait, biri de Belediyeye ait, tamamlanmış, atıl duran iki tane Kültür Merkezi binası vardı. Necip Fazıl Kültür Merkezi, çatısı aktığı için, şimdiki adıyla Mehmet Akif Ersoy Kültür Merkezi de belediye bütçesinde yeterli para olmadığı gerekçesiyle hizmete açılamıyordu. Yanılmıyorsam 2003 yılı bütçesi hazırlanırken, belediyeye ait kültür merkezinin tamamlanması için başkandan söz almıştım. Ancak, bütçe görüşmelerinde, o günkü parayla sadece 100.000 lira yani bugünkü paraya göre bin lira ödenek konulduğunu, bütçe görüşmeleri sırasında öğrenmiştim. Görüşmelerde, sıra tam buraya geldiğinde, Başkan bana bakarak; “Mahmut Bey, bu yıl imkânlarımız dar, söz, gelecek yıl kültür merkezini tamamlayacağım.” demişti. Bu olaydan kısa bir süre sonra Kültür Bakanlığı Necip Fazıl Kültür Merkezi’nin (NFK) kullanımını belediyeye vermeye karar aldı. Belediye, çok da bir işi olmayan çatıyı tamir ettirdi ve binayı hizmete açtı. Burası devreye girince, Belediye Başkanı, belediye kültür merkezinin tamamlanması için verdiği sözü öteledi, ta ki, Mehmet Akif Ersoy Kültür Merkezi ben belediyeden ayrıldıktan yıllar sonra hizmete açılabildi.
NFK’nın hizmete girmesiyle birlikte kentte birçok kültürel faaliyet de başlamış oldu. İl Kültür Müdürlüğü tarafından küçük bir odada hizmet veren kütüphaneyi salona çıkardık, o zaman internet kullanımı şimdiki gibi kolay ve rahat değildi; bilgisayarlar alındı, internetten yararlanma imkânı sağlandı. Okuyucuların ve herhangi bir şekilde Kültür Merkezine gelenlerin de çok cüzi fiyatlarla hizmet alıp yararlanabileceği kafeteryayı hizmete açtık. Resim, el sanatları kursları, sergiler, tiyatro dâhil konservatuar vb çalışmaların hepsini bu salona sığdırmıştık, çünkü kentte başka yer yoktu. İmkânlar ölçüsünde, konserler, konferanslar veriliyordu. Neredeki, İstiklal Marşı’ndan başka bir eser icra edemez duruma düşmüş olan belediye bandosu ekibi, ekipte görevli arkadaşların gayretleriyle, Türk Sanat Müziğinden tasavvuf müziğine kadar konserler vermeye başlamıştı. Türk sanat Müziği, Halk Müziği, Tasavvuf Musiki Koroları, Erkekler Korosu, Kadınlar Korusu ve Çocuk Korosu, o zamanki konservatuarın ürünleriydi.
Kısa süre yaptığım Karacaoğlan Halk Kütüphanesi müdürlüğüm sırasında, kütüphanenin gece saat 23.00’e kadar açık tutulması projesini imkânsızlıklar sebebiyle gerçekleştirememiştik, ancak NFK’da ilk fırsatta bunu gerçekleştirmiştik, artık kütüphaneler; sabah saat 08.00’den gece saat 23.00’e kadar, hafta tatili yapmadan hizmet verilmeye başlamıştı. Belediyenin o zaman, NFK ve Namık Kemal Mahallesindeki Saçaklızade olmak üzere iki kütüphanesi vardı ki her ikisi de tıklım tıklım doluyordu. Bütün bu saydıklarım, belediye imkânlarıyla ve bizzat ilgilenmek suretiyle hayata geçirilmişti yani yapılan her iş kendi öz bünyemizde yapılıyordu.
Bütün bunları niye anlattığım sorulabilir; şunun için anlatıyorum, zaten anlatmak istediğim asıl konu da budur;
Necip Fazıl Kültür Merkezi, şehrin yerleşim ve ulaşım durumuna göre, çok isabetli bir yerdedir ama Mehmet Akif Ersoy Kültür Merkezi için aynı şeyi söylemek mümkün değildir. Sadece burası değil, şehrin birçok hizmet alanında; camiler, okullar, sağlık kurumları, işyerleri, konutlar bakımından, hele yolları açısından çok da isabetle seçilmiş ve öyle özenle yerleştirilmiş projeler değildir. Kimseyi kırmak ve üzmek niyetinde değilim ama bir gerçekten söz ediyorum ki, bunun da bir sebebi vardır, onu anlatacağım.
Uygulamadan artan bazı kıytırık yerlere cami yapılmasından tutun da okul yapmak için boş arsalar aranmasına kadar yaşananları yakinen bilenlerdenim. Sözünü ettiğim sosyal alanlardan birçokları, öyle bir mühendislik eseri olarak ortaya çıkmış değildir. İşte bunlardan bir tanesi de Karacaoğlan Halk Kütüphanesi’dir.
Yılını tam olarak hatırlamıyorum, şu anda arsa haline getirilen eski SSK Binası boşaltıldığında, o zamanki idari bölümünün sosyal tesis yapılması için Yorum Gazetesi’nde iki kere yazı yazdım. O yazıda, genelde çalışan ve emekli öğretmenlere hizmet veren Öğretmenevi sosyal tesisinin, bu şehrin ihtiyacını karşılamadığını, şehir merkezinde, halkımızın da yararlanabileceği, hele de belirli bir birikimi olan kişilerin rahatlıkla gidebilecekleri, sosyal aktivesi olan bir yerin bulunmadığını yazdım. Herhalde bu yazı ilgili ve yetkililer tarafından ya okunmadı, ya da konuyu götürmesi gerekenler ilgililere bunu götürmediler düşüncesiyle, bir ziyaretimiz esnasında zamanın Valisi Hakan GÜVENÇER Bey’e, daha sonra da Sayın İl Başkanına konuyu anlattım, böyle bir sosyal tesisin kent merkezinde bulunmasındaki zorunluluğu ve gerekliliğini dile getirdim. Biz ilgi beklerken ne ilgi duyulduğuna dair ne de uygun değilse neden uygun olmadığına dair maalesef en ufak bir olumlu ya da olumsuz bir tepki görülmedi. En son da Kütüphaneler Genel Müdürlüğü’nün, kütüphane için bir yer bulunarak mevcudu ile takas edilmesi yönünde talimatları olduğunu duydum. Aynı şekilde, o kurumdaki ilgililere de bu düşüncemi aktardım. Girişimler yapıldığını, fakat olumlu bir sonuca varılmadığını, konuyla yakından ilgisi olmayan birinden yakın bir zamanda duydum. Böyle bir tesise bu kentte gerek mi yoktur, onu da ben bilmiyorum.
Şimdi, bu yıkılan ve halen boş arsa olan eski SSK binası arsasının bir bölümü üzerine, içerisinde mükemmel bir kütüphanesi bulunan yine mükemmel bir sosyal tesis yapılması isteğimi buradan bir kere daha, daha açık ve seçik bir ifadeyle teklif ediyorum ve kültür insanlarımızdan da destek bekliyorum.
Hiçbir AVM, hiçbir yapı, bu kente böyle bir tesis kadar hizmet veremez. Kuru boş sözlerle de kültür kenti olunamaz. Bu iş için, hâlihazırda buradan daha elverişli başka bir yer de bulunamaz. Çünkü şehri bitirmişiz, eğer kültür adına böyle bir tesis yapmayacaksak, o zaman bu kentte, bana göre kültür adına yapılacak başka bir şey de yoktur.
Kim bu hizmetin gerçekleşmesine destek verirse tarihte yerini alır, bu yazdıklarımı görmezlikten veya duymazlıktan gelenler de tarihte yerlerini alırlar. Bir kültür hizmeti için bu arsa bir fırsattır. Takdir edilir ki, kültürel faaliyetler rastgele yerlerde yapılamaz, zorlamayla yapılsa da verim alınamaz.
Ben buradan bunu yazdım ve söyleyeceklerimi de kısmen de olsa söyledim. Eğer kalıcı bir hizmet yapılmak isteniyorsa bundan daha iyi bir hizmet olmayacağı kanaatindeyim. Şayet bu yazılanlar dikkate alınmazsa, ileride arşivleri karıştıranlar bunları görecektir.
Büyük bir umutla müjdeli haber bekliyorum.

M Nedim Tepebaşı.”SIR” (DENEME)

USARE DERGİSİ 18. SAYI

Sır; açıklaması girift ve zor, uygulaması ve ayırt edilmesi ise ondan daha zor bir kavram. Kapatmak, örtmek, korumak anlamlarında düşünürsek; insanların gizledikleri ya da gizlemek istedikleri her şey sır değildir çünkü. Mesela bir kişinin hayatını veya toplumsal yapıyı etkileyecek, zarar verecek bir eylem planının gizlenmesi, bildiği halde haberdar olanın bildiklerini, gördüklerini saklaması sır değil, bilakis planlayan için doğrudan suç, haberi olduğu halde yetkilileri uyarmayıp gizleyen için ise plana yataklık yapmak ya da ortak olmak bakımından dolaylı suçtur.
Peki, sır nedir o zaman? Evet, meşru olduğu halde gizli kalması uygun olan, doğallığı bilindiği halde söylenilmesi ayıp sayılan, açıklanması ahlâk kurallarına aykırı ve söylendiğinde yaşayanları incitici, onur zedeleyici olan ya da kişilerin arasını bozacak, fitneye sebep olacak söz ve davranışların açığa vurulmayıp gizlenmesidir sırdır.
Sır, bir veya en fazla ikinci kişiyle ilgili olabilir, daha fazla kişinin bildiği bir şey artık sır olmaktan çıkmış demektir.
Sır, bazen çok güzel bir amel yani iş/eylem olabilir. Eğer hayır işleyen kişi, yaptığını Allah için, insanlık namına yaptıysa ve bunun da bilinmesini, ifşa edilmesini istemiyorsa, bu yüzden gizli tutuyorsa, bu onun sırrıdır, hasbelkader bundan haberdar olan olmuşsa, o da bunu sır anlamında, açığa çıkarmadan korumak durumundadır. Özellikle hayır işlerinin, yapanla Allah arasında kalması ya da bu, birine yapılan yardım ise, yardım edilen insanın rencide edilmemesi ve yapılanın gizli kalması süre gelen zaman içerisinde hep uygun görülmüştür.
Bazen de hata yapanın hatası kendi şahsını ilgilendiriyorsa ve yaptığından daha sonra utanmışsa, pişmanlık duymuşsa, bu yaptığını açığa vurmadan kendi kendisinin sırdaşı olması, onu içinde gizlemesi de özel bir sırdır. Ya da kişinin bu yaptığını bir başkası görmüşse, gören kişinin, bunu görmemiş gibi davranarak sır olarak gizlemesi gerekir ki olması gereken, doğru olan da budur.
Sır olan bir iş veya işlemi, başta kişinin bizzat kendisi açığa vurmamalıdır. Gizli kalması gerekirken, yapılanın bir başkası tarafından bir şekilde görülmesi ya da duyulması hâlinde ise olay, görenin veya bilenin sadece kendisi ile failin yani ikisinin arasında kalmalıdır. Zaten bir kişinin gördüğü eylem, fail için veya bir başkası için hayati değilse, görmezlikten gelinmesi erdemliliktir. İşte o, görmezlikten gelinenler ya da görmezlikten gelinmesi gerekenler sırdır.
Bir de sırlamak diye bilinen bir işlem vardır ki o da gizlenmesi gereken sır’ı çok güzel anlatır. Kimi nesnelere parlaklık vermek, dış etkilerden korumak, içeriden ya da dışarıdan sızmaları önlemek gibi amaçlarla sürülen, saydam ya da donuk maddeler, altındaki cismi korur, ona zarar gelmesine mani olur. Sır olarak kalması gereken iş ya da işlem de öyle değil midir yani sadece sahibini ilgilendiren söz ve eylemin; görüldüğü, haberdar olunduğu şekliyle kalması veya eylemin sahibi tarafından korunması istenilenin korunması yani açığa vurmaması esas olmalıdır. Gizlenmesi gereken işten kişinin zarar görmemesi veya başkalarının etkilenmemesi için, yaptığı işin, konuştuğu sözün saklanması sırdır ve de saklanmalıdır, korunmalıdır, hatta unutulmalıdır.
Bir başka yönüyle ise sır; bir şeyin dikkat, yetenek, deneyim ve sezgi yardımıyla kavranabilen en zor, en ince yanıdır. Farklı bir uygulama daha vardır ki; cama uygulanan sırlama işlemiyle cam aynaya dönüşür, bu da aslında çok manidardır. Yani gördüklerinin arkasını kapatırsan, kendini görürsün demektir.
Sır’ın bir de henüz ulaşılamayan anlamı vardır ki bu da aklın henüz yeteri açıklamayı getiremediği, çözemediği durumlardır.
Bir iş veya işlem, dışarıda kalan kişi için sır olarak görülmese de, yaşayan kişi için sır olabilir yani işin öznesi gizli kalmasını isteyebilir. Bir şey söyleyince kişinin etrafına bakınmış olmasını sır olarak tarif etmiştir Peygamber Efendimiz.
Sır, gören ve duyan için bir emanettir, sahibi ya da haberdar olan ile birlikte ölmelidir.

M. Nedim Tepebaşı.”İLK ORUÇ”

USARE DERGİSİ 18. SAYI

Başlık, Ömer Seyfettin’in “İlk Namaz” öyküsü gibi oldu ama niyetim nazire yapmak değil asla, haddimi de hududumu da bilirim. Eskiden hep böyle ilkler olurdu, kastım odur sadece! Ben “eskiden” dediğim her sözümde genelde kendi geçmiş yıllarımı kast ederim yani tanık olduklarımdan söz ederim. Bilmediklerime karışmam da uzanmam da. Daha bilmediklerimiz neler vardır kültürümüzde, sayısını bilmiyorum.
Ben bu başlığı öykü olarak yazmayacağım, Ömer Seyfettin’e saygısızlık etmem, geçmişteki uygulamalarımızı, kültürümüzü hatırladım, yâd etmek istedim sadece, yaşatılabilirse de ne âlâ.
Şimdilerde böyle bir şey yok, çok çabuk değişiverdik, hem de çok çabuk, ya da kültür emperyalizmine teslim olduk, başkalarının kültürü çok güzelmiş gibi kendi kültürümüzü beğenmez olduk yani ya hepsi, ya da biri veya birkaçı bizi bizden uzaklaştırdı!
Çocukluğumdan hatırladığım güzel kültürümüzdeki anılarımdan bir tanesidir ilk tuttuğum oruç için kutlama yapılması. Ben çocukluğumu iyi hatırlarım; dört yaşımda değildim, daha küçüktüm. O zamanlar, belki de çok zayıf, çelimsiz olduğumdandır, oruç tutmak istediğim halde; “Daha çocuksun, öğleye kadar tut, sonra bunları birbirine ularız, dikeriz, tümlenmiş olur.” derlerdi, fakat beni ikna edemezlerdi. Orucun birbirine dikileceğine hiç inanmazdım, hep oyalama taktiği olarak görürdüm bu sözü.
Şimdi düşünüyorum da; zoru başarmak bir çocuk için kahramanlıkmış meğer. Çocuksu da olsa iyi bir çaba değil mi? O yıl Ramazanın ilk günleri; tutarım, tutamazsın mücadelesi ile geçti. Hâlbuki gerek yoktu, her çocuk için, herkes için söylüyorum, bana göre çocuk oruç tutmak istiyorsa tutmalı, bırakın tutsun, o başarıyı yaşasın, başarmaya ilk adımı atsın ki ileri yaşlarında, zorluklar karşısında hemen pes etmesin, uğraşsın, direnmesi gerekenlere dirensin! Bu açıdan baktığımda şimdi daha bir önemsiyorum benzer davranışları.
İlk denemeden sonra önü açılmıştı oruçların. Artık kimse durduramıyordu beni, başarmanın tadını almıştım çünkü. Baktılar ki ben durdurulamıyorum, bu sefer de sahurda; “Karnını iyi doyur; acıkmayasın, suyunu iç, sonra susarsın.” telkinleri yapılmaya başlamıştı. Öğleden sonra olunca sürekli yöneltilen soru; “Acıktın mı, susadın mı, nasılsın peki?” oluyordu. Ne diyeceksin; anne baba endişesi, özellikle de anne merhameti işte! Hiçbir şey olduğu yok, aklına getirilmese acıktığını anlamayacak hâlbuki. Gereğinden fazla ilgi, gereğinden fazla endişe de iyi değil, bence çocuk böyle böyle alışmalı hayatın getireceklerine de! Geçenlerde bir uzman doktorun yorumunu okudum, “Bir hastam var obez, o hâle nasıl geldiğini irdeledim, acıkmaktan korktuğu için çok yemekten o hâle gelmiş anladım ki!” diyordu. Bu da yanlış işte; acıkmamak için çok yemek. Hâlbuki insan vücudu, nerede ki her duruma çok çabuk adapte olurmuş.
Akşam saati yaklaşınca evdekiler sırayla evin önündeki ayazda yani çardakta ve sofada sırtlarında gezdiriyorlar beni. İstemiyorum ama “Sevaptır oğlum, bize de sevap gelir!” diyorlar, eh, onları sevaptan mahrum bırakmayalım bari dercesine razı oluyorum. Akşama biraz daha yaklaşınca bu sefer yola, o günün şartlarında caddeye çıkarıyorlar evin benden büyük çocukları. Caddeye çıkınca görüyorum ki yalnız ben değilmişim, en küçükleri ben görünsem de sayısını bilmediğim, çok diyebildiğim sayıda çocuk abisinin, ablasının sırtında birlikte geziniyorlar.
İftar saati yakın olduğu için herkes evine dönüyor, mahallenin amcalarının, abilerinin, bu çocukları görünce ne kadar da mutlu olduklarını hatırlıyorum şimdi, başkasının yaptığı iyi bir işe sevinmek de mutlulukmuş o zaman demek ki! Hatta bu mutluluğa ortak olmak için, onlar da çocukları sırtlarında gezdirmek, aynı şekilde; “Bize de sevap olsun!” diyerek bu başarıyı kutlamak ve mutluluğu paylaşmak istiyorlardı. Benim gibi çekingen çocukların isteksizlikleri karşısında mahzun da olmuşlardı. Kimisi de hiç değilse çocukların başı okşuyor, yanaklarından öpüyor; “Öpücüklere orucun tadı bulaşmış, oh ne güzel!” veya benzeri sözler söylüyorlardı.
Şimdilerde böyle şeyler yok herhalde, duymuyorum ve de görmüyorum çünkü. Şu anda yani yazının tam da burasında, Dede Korkut hikâyelerinden “Bamsi Beyrek’e Ad Konulması” hikâyesi aklıma geldi. Çocuğa ad konulması için bir kahramanlık göstermesi gerekirmiş ya eskiden Türklerde. İşte ilk oruç da bence bir kahramanlıktır, belki de bu sırtta gezdirmeler de bu kültürün bir uzantısıdır.
Var olun, iyiliklerle anılın inşallah, kültürümüzü ören büyüklerimiz, şimdikilere de ibret olsun, başka ne diyeyim ki!

“Usare” iki aylık kültür edebiyat sanat dergisi 18. sayısı yayında

“Usare” iki aylık kültür edebiyat sanat dergisi 17. sayısı yayında

“Usare” iki aylık kültür edebiyat sanat dergisi 16. sayısı yayında

“Usare” iki aylık kültür, edebiyat ve sanat dergisi 15. sayısı yayında

Gənc yazar Kamran Murquzovun şeiri “Usare” dərgisində çap olunub

Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatı təşkilatçılığı həyata ilə keçirilən “Yeni nəsil Azərbaycan gəncliyinin inkişafına dəstək” layihəsi çərçivəsində Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidmətinin rəhbəri, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü, tərcüməçi-jurnaist Kamran Murquzovun Ön Asiyada Türkdilli təsəvvüf ədəbiyyatının ilk böyük nümayəndəsi, sufi-şair Yunus Əmrəyə həsr olunmuş “Azerbaycan toprağına düşüp güzarın, Yunusum!”” adlı şeiri Osmanlıtürkcəsində Qardaş Türkiyə Cümhuriyyətinin Qardaş Türkiyə Cümhuriyyətinin Kahramanmaraş şəhərində fəaliyyət göstərən “Usare” iki aylık kültür, sanat ve edebiyat dergisinin 14. sayında dərc olunub.
“Çağdaş Azərbaycan poeziyasının inkişafına dəstək” layihəsinin rəhbəri və müəllifi Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin Sumqayıt şəhər təşkilatının sədri, respublikanın Əməkdar jurnalisti, AJB Sumqayıt şəhər təşkilatının sədri, Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının təsisçisi və direktoru, “Kümbet” eğitim, kültür, sanat ve edebiyat dergisinin Azərbaycan təmsilciliyinin rəhbəri Rafiq Odaydır.
Qeyd edək ki, bundan öncə tərcüməçi-jurnalist Kamran Murquzovun bədii yaradıcılıq nümunələri, poeziya örnəkləri Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatının təşəbbüsü və dəstəyi ilə həyata keçirilən “Yeni nəsil Azərbaycan gəncliyinin inkişafına dəstək” layihəsi çərçivəsində Qardaş Türkiyə Cümhuriyyətinin Tokat şəhərində fəaliyyət göstərən TOSAYAD (Tokat Şairler ve Yazarlar Derneği) rüblük orqanı “Kümbet” eğitim, kültür, sanat ve edebiyat dergisinin 44 yeni sayında dərc olunaraq, ictimaiyyət nümayəndələrinin nəzərinə çatdırılmışdı.

Azərbaycanın Mədəniyyət və Portalının Mətbuat xidməti

“Usare” dergisi 14. sayısı yayında

M. Nedim Tepebaşı.”ÖĞRENMEK VE ANLAMAK” (DENEME)

USARE DERGİSİ 14. SAYI

Düşünüp gözlemliyorum da bireysel ve toplumsal hayatı şekillendirmeye ve güzelleştirmeye, öğrenmek ya da bilmek tek başına yetmiyor; bir de öğrenilenleri anlamak ve çözümlemek gerekiyor. Aslında anlamak da yetmiyor, doğru anlamak gerekiyor bir de öğrenilenleri.
Elbette ki herkes için söylenemez ama toplumsal durum ve olayların, bazılarını birinci dereceden ilgilendirdiği ve sorumlu kıldığı ilk baştan bilinmelidir. Bu yüzden, söz ve kalem sahiplerinin, durum analizi yapma ve ortaya bir çözüm koyma zorunluluklarının olduğuna inanıyorum!
Bu bağlamda başta şunu söylemeliyim herhalde; bunca yaşanan sıkıntılar, anlaşmazlıklar, doğru anlamamaktan kaynaklanmıyor mu? Buna, bilen kişilerden birçokları da dâhil ne yazık ki! Kimseyi anlamamakla itham etmek etik değil, kabul ediyorum ve bu anlamda söylemiyorum zaten, böyle bir söylem haddime de değil, sadece durum tespiti yapmaya çalışıyorum; başta öğrenilenlerin, yorumlamaya yani anlamaya ve anlatmaya yardımcı olması gerektiğini söylemek istiyorum, yani ben böyle düşünüyorum.
Muhalefet etmek için öğrenilenler, anlamanın önünde en büyük engeldirler bir kere. Bu yüzden bazı kişiler, bildikleri halde, bazı konular üzerinde yanlışlıklar yapabiliyorlar. Bazen de müspet bir dayanağı olmayan aşırı güven veya sevgi, kişilerin yanlışlarını, benzer şekildeki tepki de kişilerin doğrularını perdeliyor, bu durumda olanlar arasında bilenlerin bulunması ise ayrı bir sorun oluşturuyor. Bu durumda bilgi, hislere kurban ediliyor! Kimse kızmasın lütfen, doğru düşünmek için sakin olmak bile yetmez, kızgınlığı ve önyargıyı kesinlikle hayattan çıkarmak gerek. Peki, bunu yapamamak, dolaylı olarak anlamamaktan kaynaklanıyor mu? Çok kısa söylemem gerekirse şunu söyleyebilirim; anlamamak, kişiyi ya ilgisizleştiriyor ya da kabalaştırıyor. Şu zamanın en ciddi sosyal sorunlarından birisi bu değil midir?
Bir konuyu ve durumu anlamamak, çok ağır sorunların çıkmasına sebep olabiliyor, işin en üzücü tarafı da bundan sonra yaşanıyor. Belli etmeseler de bu duruma sebep olanlar arasında, sonradan üzülenler olmuyor değil.
Hâlihazır çağın en büyük illetlerinden biri budur diye düşünüyorum. Bir tek kişinin bile bu yüzden zarar görmesine, üzülmesine benim gönlüm razı olmuyor. Herkes için de aynı olmalıdır. Eğer böyle olursa, insan olma sorumluluğumuzu anlamış olacağız. Anlamakla anlamamak arasındaki farkı burada bile görebilmeliyiz.
İnsanlara bir şeyler anlatma çabasında görüneneler arasında, söz söyleme, düşüncelerini ifade edebilme durumunda olup da anlatması gerekenleri anlatmayanların/anlatamayanların da anlama sorunları vardır bana göre. Ekonomik ve gönül bağlılığından kurtulamayanlarda bu sorun kendisini daha çok göstermektedir. Bir nevi esaret durumudur bu da. Demek ki anlamak için bir de hür irade gerekmektedir.
Bir de çevrelerindekileri anlamayanlar, hele de kasıtlı anlamak istemeyenler, sorunları daha da çoğaltmakta ve içinden çıkılmaz hâle getirmektedirler. Her durum ve şartta; anlamayanlar, kendilerine zarar verdikleri gibi en çok da çevrelerine zarar verebilmektedirler.
Anlamamak ya da anlayamamak veya daha kötüsü anlamak istememek, bir bakıma bu çağın en önemli sorunlarındandır! Bakıyorum da bu sıkıntı her alanda var, bazılarının davranış ve serzenişlerinden bunu anlıyorum, elbette benim anladıklarımı ve gördüklerimi anlayıp gören başkaları da vardır. Ancak şunu da görüyorum ki; bunların önünde de en büyük engel yine anlamamaktır!
Bu konu sadece toplumsal veya sosyal alanlarda değildir; birçok alanda, hatta siyaset, hukuk alanında ve din konularında daha fazla yaşanmaktadır.
Açık söylemek gerekir ki; doğru anlamak, bilmeye dayalı bir erdem işidir, kişi bilecek, bazen de bildiklerini birleştirecek ki gördüklerini, duyduklarını, okuduklarını doğru anlayacak, doğru anlayacak ki doğru işler yapabilecektir.
Doğru anlamak için; bilenler birbirleriyle istişare, meşveret denilen karşılıklı fikir alışverişinde bulunmalıdırlar. İnsanlar bu alanda da birbirlerinden yararlanmalıdırlar. Bizim toplumumuza her nasıl bulaşmışsa bulaşmış olan, birbirlerini linç etme alışkanlığından, insanlar bir an önce kurtulmalıdırlar. Bizde tartışma kültürü yoktur, fikir alışverişi, öğrenme ve birbirlerinden güzel şeyler alma kültürü vardır. Dikkat edilirse, tartışma kültüründe, gizliden gizliye üstün gelme çabası vardır. Bu da doğru anlamanın önünde aşılmaz bir kütle gibi halen durmaktadır. Ulusu için, insanlık için güzel işler üretme çabası içinde olanlar/olması gerekenler, daha güzeli için fikir ve beyanları birleştirmelidirler. İşte, en başarısız olduğumuz alanlardan birisi budur maalesef!
Bugünün en büyük sıkıntısını, bilmeden ve anlamadan yorum yapanlar yaşamakta veya yaşatmaktadırlar ya da değişik hesaplar adına bu yolu kapatanlar, toplumuna yaşatmaktadırlar.
Sorunları, kayıtsız şartsız ret ya da kabul etme, bağımlılığı beslediği gibi anlamanın önünde en büyük engeli de bu illet oluşturmakta değil midir?

M. Nedim Tepebaşı.”BİR TÜRLÜ SÖYLEYEMEDİ” (ÖYKÜ)

USARE DERGİSİ 14.SAYI

Davranış ve hareketleri ile otel yaşamına adapte olmuş görünen insanlar, otel kapısından kafileler hâlinde içeri giriyorlar aynı şekilde dışarı çıkıyorlardı. Görüntüye bakılırsa; inancın aynı düşünce etrafında bir araya getirdiği insanlardan çokları kendi âleminde yaşıyorlardı. Ayrı dünyaların insanları mıyız?” diyecek oldu, “Tevbe, tevbe” dedi, yorumlamak istemedi, “Lahavle” çekerek otelin girişindeki birkaç basamaklı merdiveninin bir tarafına çekilip oturdu.
Ellerini şakaklarına koymuş, çaresiz beklerken, üzerine düşen gölgenin farkında bile değildi. Birisi; “Selamünaleyküm hemşerim!” deyince önce etrafına bakındı, çünkü tanış olmayanlar selamlaşmıyorlardı! Adam Türkçe konuşmuştu, gömleğinin döşünde Türk bayrağı vardı, kendisinin de döşünde Türk bayrağı vardı, etrafta başka Türk görünmüyordu, belki de kendisi görmüyordu, elbette ki selam kendisine verilmişti.
Yorgun ve bitkin bir sesle “Aleykümselam” diyerek karşılık verdi. Konuşmaya takati yoktu, elleri ayakları kımıl kımıl çekiliyordu, her şey dönüyor, o devasa otel sanki üstüne üstüne geliyordu.
Merdiven basamaklarını çıkmaya devam eden kişi birden durakladı, sonra da bir basamak aşağıya indi;
“Hemşerim, sen Türk müsün?” dedi.
Alha! Döşündeki Türk bayrağını görmemiş olabilirdi ama hem “hemşerim” diyordu, hem de; “Türk müsün?” diye soruyordu. Bir şeyler söylerdi ama konuşacak mecali yoktu, sadece başını aşağı yukarı sallayarak, işaretle cevap verdi.
“Peki, Nerelisin? Seni tanır gibi oldum da!” dedi. Adam konuşmak istiyordu, memleketi özlemiş olabilirdi, belki de meraklıydı!
Yahu bu adam da kimdi, bilmediği bu kişinin kendisi ile ne işi olabilirdi? Zaten şekeri düşmüştü, konuşmak bir tarafa oturmaya bile takati kalmamıştı. Bir laf söyleyecekti, kırıcı olmaktan korktu. Biliyordu, burada cedelleşmek yoktu, kırmak dökmek hiç yoktu. “sana ne be adam, benim nereli olduğumdan? Yetmez mi; Allah’ın kuluyum işte!” diye içinde seslendirdi ama söyleyemedi.
Adam bir soru sormuştu, selam alışından daha isteksiz bir şekilde, içinden lahavle çekerek; “Maraşlıyım.” dedi.
Bu sefer adam;
“Bak sen, demek Maraşlısın!” dedi, gölgesi altında kaldığı uzun boylu adam tebelleş olmuştu.
“Yahu bu adam bela mıdır, nedir, sana ne kardeşim benim Maraşlı olmamdan, şimdi bir de hemşeri çıkarsa dinle artık.” diye içinden geçirdi geçirmesine de yine bir türlü söyleyemedi.
Adamı kim tutabilirdi ki artık!
“Peki, Maraş’ın neresindensin desem, çok mu olur?” demez mi? “Evet, çok olur, hem de çok, çok olur.” diyecekken bulunduğu yer ve konum tekrar aklına geldi, burada cedel yok, kimseyi kırmak yok, sabır var, hoş görmek var sadece, bu yüzden yine söyleyemedi!
Toparlanmaya çalıştı ve biraz daha yumuşak üslupla;
“İçindenim yani merkezden.” dedi. Adam;
“ A! Ne güzel, ben de Maraşlıyım, ben de merkezdenim.” dedi.
“Eee! Bir de kimlerden olduğunu söyle bakalım!” demez mi? Bilmez olur muydu, ya da tahmin etmeliydi; işin bu kadar dibacesine ineceğini Maraşlı oluşundan anlamalıydı. Sonra da “Bu kadar merak ancak bizimkilerde olur!” diye içinden geçirdi.
Bu arada o, elindeki kâğıt mendili sürekli parmaklarının ucuna hafifçe bastırıyordu. Parmak uçlarındaki kızarıklık adamın gözünden kaçmadı;
“Ne o öyle, parmaklarına ne oldu hemşerim, doktora gittin mi?” dedi. Kararını vermişti, bu adama karşı içinden de olsa sert sözler söylemeyecekti, adam kendisinin sınavı olabilirdi. Uzun uzun parmaklarına baktı, çok acıyordu, gözleri yaşardı. O parmaklarına bakmaya devam ediyor, adamsa cevap bekliyordu.
Sınırda pasaport kontrolü yapılırken, bu yıl parmak izlerine de bakılıyordu. Bir yıl önce Türkiye’ye dönmek üzere geldikleri sınır kapısında, işçi olarak giriş yaptıkları halde işçi olarak çalışmayıp ibadet maksadıyla ülkeye girdikleri gerekçesiyle toplama kampında alıkonulmuşlardı ve parmak izlerini almışlardı.
Bu yıl, parmak izi kontrolü uygulamasına başlanıldığını, işlemleri yaptırmak için sıraya girdiği sınır kapısında görmüştü. Olup bitenler gözünün önünde canlanıvermişti; Kesin kendisini tespit edecekler ve sınır dışı edeceklerdi. Uygulamayı fark eder etmez sıradan çıkıvermişti. Yapılan işlemleri bir müddet dışarıdan takip etmişti.
O sırada çare arıyor fakat bulamıyordu. Bir ara cesaretlendi, ne olacaksa bir an önce olsun kabilinden işlem yaptırmak için girdiği sıradan “Sen niye geldin buralara kadar o zaman?” diyerek geri çıktı. Sürekli yer değiştiriyor, ortalıkta bir beri bir öte gidip geliyordu. Daral gelmiş, sıkıntı içine sığmaz olmuştu. O, bu hâlde iken yanına sokulan adam;
“Mimli misin?” dedi. Birden gözleri parladı, heyecanlandı, konuşmaktan korkuyordu, evet anlamında gözlerini kırparak adama cevap verdi. Adam, cebinden çıkardığı bir parça zımpara kâğıdını yavaşça avucuna sıkıştırdı; “Tuvalete git, parmak uçlarına işlem yap!” dedi. Bu adam yoksa Hızır mıydı? Söylediklerini düşündü mantıklı geldi. Zaten başka çaresi de yoktu, son kozlarını oynamalıydı. Buraya kadar gelmişti, anlamayanlar olsa da; seviyorsan, sevdiğin için göze alamayacağın hiçbir şey olmamalıydı.
Adamın dediğini yaptı, parmaklarından inceden inceye sızan kanı kâğıt mendille sürekli kuruluyordu. Ayet’el Kürsi, İhlas okuyarak sıraya girdi. Sıra kendisine geldiğinde görevli, elini aygıta koymasını söyledi, elbette ki anlamıyordu, görevli de bunu bildiği için bir de işaretle anlattı.
Kalp atışlarını rahatlıkla duyuyordu. Aygıta elini koydu, görevli şaşkın bir şekilde elini çekmesini, arkasından tekrar bırakmasını işaret etti. Görevli başını sağa sola çevirdi, bir daha işaret etti, o elini çekti, işarete uyarak tekrar aygıta elini koydu, değişen bir şey yoktu. Bu sefer görevli kafasını sağa sola çevirerek beklemesini işaret etti.
Epeyce zaman geçmişti, görevli unuttu mu diye düşündü ama sormaya cesaret edemiyordu. Nihayet görevli kendisine işaret ederek çağırdı, aynı şekilde elini aygıta bırakmasını söyledi fakat yine netice alamadı, görevli hâlâ şaşkındı. Başını yine beri öte çevirdi, pasaportuna kaşeyi bastı, verdi.
Bunlar gözünün önüne geldi,
“Önemli bir şey yok.” dedi. Fakat parmak uçları çok acıyordu, adama bunları söyleyemedi.
Adam onun “Önemli bir şey yok!” demesini kâle almadı ama üstelemedi de. Bu sefer;
“Peki, sen ne iş yapıyorsun?” diye sormaz mı? “Yoksa Hızır benim peşimde mi, şimdi de burada mı?” diye düşündü, adama; “Sen Hızır mısın?” diyecek oldu, diyemedi.
İçinden çektiği lahavle peşinden, hafif bir sesle;
“Matbaacıyım.” dedi. Gerçekten takatten kesilmişti, zor ses veriyordu. Bu sefer adam;
“A! Ne güzel, yahu arkadaş, ben de kartvizit bastıracaktım, bak şu işe, iş yapacak adam yanı başımda imiş. Paketini kaça basıyorsunuz kartvizitin?” deyince;
“Yahu, Hacı Efendi, buraya ibadet etmeye geldik, ticaretimizi Maraş’ta yaparız, hele bir memlekete varalım da hallederiz.” dedi. Adam;
“Olsun Hacı Efendi, burada ticaret yapılmaz mı? Al hele sen şu elli Riyali, memlekete varınca ben sana uğrarım, işi yapınca da hesaplaşırız.” dedi.
Bir an parayı almayacak oldu, kafası karıştı. Burada Allah’ın misafiri değiller miydi, insanlar olarak evlerine gelen misafirleriyle ilgilenmiyorlar mıydı, üstelik burada Allah’ın misafirleriydi. Zaten açlıktan elleri titriyordu, yemek yemeye ihtiyacı vardı, parası yoktu. Bu para herhalde kendiliğinden gelmemişti. Eee, o zaman!
Adamın verdiği parayı aldı, bir elindeki paraya, bir de adama baktı! Hâlâ bir şey anlayabilmiş değildi. “Yoksa sen Hızır mısın arkadaş?” diyecek oldu fakat yine diyemedi.
Bu adam kimdi? Birden kendine geldi;
“Ben burada Yüce Allah’ın misafiriyim, O’nun her şeye gücü yeter, her şeyi O planlar.” dedi.
Adam kendisine verilen görevi yerine getirmeye devam ediyordu, üstelik kendileri anlamasalar da!
“Biz arkadaşlarla otelin terasında kebap yiyeceğiz, çok güzel yapıyorlarmış, haydi sen de gel hemşerim, benim misafirim ol.” dedi.
Yoldaşıyla otelden beraber çıkmışlardı. Paralarını, “Ben mukayyet olamam.” diyerek arkadaşına vermişti. “Tavaftan hangimiz erken çıkarsak, müezzin mahfelinin altında bekleyelim, orada buluşup, yemeğe gideriz.” diye sözleşmişlerdi. Kendisi tavafını tamamladıktan sonra söylenilen yere geldi, oturdu, bekledi, bekledi. Arkadaşı gelmedi. Üzerinde bir kuruş para yoktu, memleketi değildi ki, bir yere varıp yemek yiyebileydi. Çaresiz, Mescid-i Haram’ın dışına çıktı, otele geldi, arkadaşı orada da yoktu. Şeker çarpmıştı, bir an önce yemek yemeliydi, otelin merdivenine oturdu, arkadaşını beklemeye koyuldu. Nasıl olsa gelecekti ama beklediği gibi olmadı, arkadaşı gelmedi ancak bu kişi gelmişti ve ticaret yapabilmişti.
Allah kendisine gurbette müşteri göndermiş, sıkıntısını giderecek kadar ticaret yapmıştı.
“Allah, en sıkıntılı zamanımda bana seni gönderdi. Bu kadar nimetin üzerine bir de senden kebap mı yiyeyim?” diyecekti ki diyemedi.
Hâlâ kafasında bu soru vardı; “Bu adam Hızır mıydı?” Bir an ağzından kaçırıverdi; “Maraş’a varınca anlarız!” dedi. Adam; “Anlamadım!” dedi, o az önce söylediğini tekrar edemedi. Sadece,
“Yok bir şey!” dedi.

Yalçın YÜCEL.”Sevgi İmbiği”

Azerbaycanın Kültür ve Edebiyat Portalının Türkiye temssilcisi

Sevginin imbiğinden
Süzerek çıkardım seni
Bakışların kandırmadı sadece
Bahçemdeki çiçekler gibiydi kokun
İçime çektikçe
Bir sevda çıktı ortaya
Kucakladım

M Nedim Tepebaşı.”MARAŞ’TA ESKİ KURBAN BAYRAMLARI”

Yakın zamana kadar, İbrahim as ile İsmail as arasında geçen kurban hikâyesini bilmeyen hiçbir kişi yoktu. Şimdilerde, özellikle yeni yetişen neslin büyük çoğunluğu, toplumu ayakta tutan ve bilinmesinde bu yönü ile fayda bulunan birçok olaydan haberi bile yoktur. Benim akranlarımın dahi dillerinde dolaşan:”Ramazan bayramında hüzünlenmek, kurban bayramında sevinmek gerekir!” sözü biraz da manidardı. Bu ifadenin içerisinde feyz ve bereket ayı olan Ramazan ayının bitmiş olmasına üzülmek, İsmail (a s)’ın, babası İbrahim (a s) ile birlikte imtihandan yüz akıyla çıkarak Allah’ın lütfüne mazhar oluşlarını kutlamak vardı. İbrahim (a s)’ın, bir baba olarak mutluluğu pek akla gelmezken İsmail (a s)’ın kurban edilmekten kurtulmasından dolayı sevinç gösterilmesi, yeni bir giysi alacak durumu yoksa bile kişinin giysisine bir yama yapması gerektiğine inanılırdı. Bu yüzden de kurban bayramına farklı bir değer verilirdi.
Apartmanlaşmanın henüz kente ulaşmadığı bu dönemlerde evler, barınmanın yanında ekonomiye katkı sağlayacak şekilde yapılırdı. Hemen her evin odunluk olarak kullandığı, hayvan beslemeye elverişli, ahır diye adlandırılan bir yeri vardı. Odunluğun bir bölümünde ihtiyaca göre hayvanlar bulundurulurdu. Büyükbaş hayvanların bakımı zor olduğu ve koku yaptığı için evlerde bulundurulmazdı. Ama ramazan ayı ve kurban bayramı için özel besiye tabi tutulan küçükbaş hayvanlar birçok evde bulunurdu. Hal böyle olunca daha besili ve bakımlı küçükbaş hayvanlar kurban edilirdi. Bu hayvanlar, evdeki artıkların değerlendirilmesi bakımından da ayrı bir değer taşırdı.
Kış aylarına rastlayan kurban bayramları, yaz ayları kadar heyecanlı geçmezdi. Yaz aylarına denk gelen kurban bayramlarındaki heyecan ve ilginin, çocuklar üzerindeki etkisi görülmeye değerdi. Evin, yaş itibarıyla henüz çocukluktan çıkmamış en büyük erkek çocuğu, varsa kendisinden küçük kardeşlerini de yanına alır, en yakın otlak veya çitlerde, Maraş tabiri ile siyeçlerde, kurbanlıkları doyuruncaya kadar yayarlardı. Koyunlar yerden yayılmayı, keçiler ise yükseklerden yayılmayı tercih ederler. Bu yüzden kurbanlığı koyun olanlar otlaklarda, keçi olanlar da siyeçlerde davarlarını otlatırlar/yayarlardı. Keçiler, ön ayaklarını yükseğe koyarak yemeyi tercih ettikleri için doyduklarında karınları dışa doğru şişer, bunu gören çocuklar da iyi otlattıklarından dolayı gururlanırlardı. Bu heyecan, kurban bayramı arifesi akşamına kadar devam ederdi.
Günler öncesinden bıçaklar ve et satırları Maraş tabiri ile et keserleri keskinlettirilir, daha dayanıklı olduğu için çınar ağaçlarından hazırlanmış et kütükleri eskimişse yenileri satın alınırdı. Bir orman ürünü sayılan çınardan et kütüğü bulmak aslında biraz zordu, satan da alan da tedirgin hareket ederdi ama yine de alınır, satılırdı. Ateşi daha dayanıklı olduğundan, et pişirmek için meşe kömürü alınır, ızgara yapmak için eksilen şişler ve sonradan hayata giren ızgaralar takviye edilirdi.
Bayram sabahı, yine çok erken kalkılır, yeni veya temiz elbiselerini giyen erkekler camiye giderler, cemaatle sabah namazını, vakti gelince de bayram namazını eda ederler, sonra da, biraz da aceleyle, cemaatle bayramlaşıldıktan sonra evlerine dönerlerdi. Ev halkı ile bayramlaşma, çoğu zaman kurban kesimi işinden sonraya bırakılırdı.
Ağlayan çocukların gözyaşları ve tekbirler eşliğinde kurbanlar kesilirdi. Kurban kesilirken ağlayan çocuklar, İsmail (a s) kıssasından dolayı bunun bir ibadet olduğunu idrak edebilirler, bu yüzden de üzüntülerine rağmen mütevekkil davranabilirlerdi.
Hemen her evde, her evde olmasa da her ailede, kurbanlık kesmesini, derisini yüzmesini, iç organlarını çıkarıp parçalara ayırmasını bilen birisi bulunurdu. Evde bunları bilen yoksa aileden bilen birisi, kendi kurbanından önce o evin kurbanlığını keserdi, adet böyleydi. Kurban edilen hayvanın, ilk önce yürek ve ciğerinden kebap yapılmak suretiyle yenirdi. Kimi kişiler sakatatı sevmediğinden, bunlardan yemezdi. Kurbanın derisi, yıllık tamir ve bakım ihtiyaçları için mutlaka ya en yakın camiye, camide böyle bir faaliyet yoksa güvenilir bir hayır kuruluşuna verilirdi.
Genellikle, kurban eti ilk önce üçe ayrılırdı. Ayrılan üçte bir paydan biri, kurban kesemeyen yakınlar ve komşular sayısına göre bölüştürülürdü. Ayrılan bu et parçaları, evin küçük çocukları, küçük çocukları yoksa evin hanımı tarafından bu ailelere ulaştırılır, hiç değilse öğleden önce et dağıtma işleri bitirilirdi, buna da oldukça özen gösterilirdi. Kurban kesmeyen evlerle kurban kesilen evlerin et pişirme zamanlarının aynı olması esastı. Evler, büyük çoğunlukla avlulu veya bahçeli olduğu için herkes, öncelikle açık alanda, hava yağışlı olduğunda ise çardak altında et pişirir, bayramın birinci günü sokak araları kebap dumanı ve kokusu ile dolardı. Bu iş de öğle saatlerine kadar devam eder, öğleden sonra da evde bırakılan etin parçalama ve işlenmesine devam edilirdi. Daha çok bayramın ilk günü, geç saatlere kadar evlerden et parçalama sesleri duyulurdu.
Hemen her mahallede en az bir yere kelle ütücüler tezgâh açar, bayramın birinci günü öğleden sonra işe başlarlardı. Bu iş de arkası gelmez olana kadar devam ederdi. Kelle ütücüleri, körüklerle alevlendirdikleri har ateşin üzerinde, burnundan sapladıkları uzun demir çubuklar yardımıyla kelle ve ayakları üterler, özel bıçakları ile de ara ara ütülen kılları kazırlardı, bu işlemi deri üzerinde kıl kalmayıp beyazlık görünesiye kadar tekrar ederlerdi. Ütücülerden getirilen kelleler önce büyük bir kapta suya yatırılır, bir süre öylece bekletilirdi. Büyük bıçaklarla evde temizlenen işkembe, Maraş dilinde karın, ütücüden gelen kelle ve ayaklarla birlikte büyük kazanlarda pişirilirdi. Haşlanan bu sakatatlardan hazırlanan kelle paça öğün olarak tüketilir, çok yağlı olan suyunun bir kısmı ile de tarhana ıslatılarak yenirdi. Çok ağır bir yemek veya çerez türü olmasına rağmen Maraşlılardan büyük çoğunluk bunu hoşlanarak yerdi.
Kurban edilen hayvanın, yenmesi helal ve mubah olan her tarafı değerlendirilirdi. Küçükbaş hayvanların ince bağırsaklarının önce dış yüzeyi, sonra da çevrilen iç yüzeyi bir bıçak marifetiyle özenle, yaralamadan, kazınarak her defasında suya tutulmak suretiyle temizlenir, bir müddet suda bekletildikten sonra son bir defa daha elden geçirilerek yıkanırdı.
Minbar doldurmak için belirli ölçülerde; çok ince kıyılmış soğan, salça, kırmızı acı biber, kıyma, sumak ekşi, tuz, karabiber ve pirinç karışımı ile harç hazırlanır. Sonra da iki elin süratli hareket eden baş ve şahadet parmakları marifetiyle, önceden temizlenip hazırlanan ince bağırsağın içine bu harç doldurulur. Doldurulan kısımlar bir simit büyüklüğünü aldığında uçları birleştirilerek iple bağlanır, sonra da tencereye yerleştirilir, üzerine iki parmak yükseklikte kapatacak kadar su konur, kaynadıktan sonra hafif ateşte, kıvamına gelesiye kadar pişirilir. Maraş’ta adı minbar olan bu yemek türüne bir kısım yörelerde mumbar dolması denilir. Çok zahmetli olmasına rağmen Maraşlıların çoğunlukla severek yedikleri yemek türlerinden biridir hâlâ. Bunlar, genellikle bayramın birinci günü, değilse ikinci günü bitirilen işler arasında yer alırdı.
Kurban bayramının birinci günü gündüzünde et işleme ve dağıtma işleri nerede ki biterdi. İşini erken bitirenler gündüzden, değilse akşamdan sonra yaşça büyüklerden başlamak üzere, sırası ile akrabaları, komşuları ve mahallenin saygın kişilerini ziyaret ederlerdi.
Kurban bayramının ikinci günü sabah kahvaltısı ile başlayan et pişirme işi tamamen bir et ziyafetine dönüşür, nerede ki tüm bayram günlerini kapsardı. Sarımsak, pul veya toz tam acı kırmızıbiber, karabiber ve tuzla avcarlanan kıyma, özenle şiş etrafına yassı örülen Adana Kebabın aksine parmak kalınlığında ve söbeliğinde örülür, sonra da kor ateşte pişirilirdi. Bu kebabın yakın çevreyi kuşatan kokusu kadar tadı da farklı bir lezzettedir.
Kurban bayramı, kasap esnafı dışında birçok esnafa hareketli ve bereketli bir alışveriş imkânı getirirdi. Ramazan bayramından bir hafta, on gün öncesinden ve bayramdan sonra da yaklaşık aynı süre kadar zaman zarfında etkilenen ekmek üreticisi fırıncı esnafının benzer halini, kurban bayramı sebebiyle kasaplar yaşarlardı. Ancak Ramazan bayramının aksine ekmek tüketimi fazlalaştığı için fırıncılar bu sefer de ekmek yetiştiremezlerdi.
Kurban bayramının Maraş için vazgeçilmez yemeği olan içli köfte olmazsa olmaz yemeklerindendi. Yapımı çok meşakkatli ve oldukça zor bir yemek olan içli köfte de bayram günleri içerisinde, daha çok da ikinci veya üçüncü günü yapılan yemeklerdendi.
İçli köftenin önce içi hazırlanır, ikinci aşamada köfte yapılır. İçi yani harcı için bol miktarda orta derecede yağlı kıyma, önceden çok ince kıyılarak yağda sararıncaya kadar kavrulan kuru soğanla karıştırılarak kıvamına gelinceye kadar kavrulur. Bol miktarda orta irilikte doğranan ceviz içi, isteğe göre ince kıyılmış bir miktar maydanoz karıştırılarak bir miktar daha kavrulur. Bu işlem içli köftenin birinci aşamasıdır. İkinci aşamada, sade siyah kıyma ile köftelik tabir edilen ince bulgur, özlü olması için miktarına göre bir-iki yumurta, bazen ıslatılmış şehriye ilave edilerek kıvamına gelesiye kadar yoğrulur. Maraş halkı için bulgurun kabuğunun alınmadan çekilmiş olması önemlidir. Bu tür bulgur, kabuğu alındıktan sonra çekilenden daha lezzetli olur. Bir ara beyazlığına heveslenerek tercih edilmeye başlanılan kabuğu alınmış bulgurdan, son zamanlarda vazgeçilerek doğallığa yeniden dönüldüğü görülmektedir.
Üçüncü aşamada köftenin yapım işi vardır ki bu da hem oldukça zor, hem de çok zahmetli bir iştir. Kabuklu bir ceviz iriliğinde veya biraz daha iri köfte bezesi, sol avuç içerisine yatırılarak sağ işaret parmağı veya orta parmakla işaret parmağının birleşimi ile sol avuç içerisinde sürekli çevrilmek suretiyle birkaç milim kalınlığında, yumurtadan biraz büyük elips şeklinde oyulur. Oyulan köftenin içi, boşluk kalmayacak şekilde, önceden hazırlanmış harçla doldurulur, açık kalan kısmı ise kırılmamış yumurta şeklinde el hareketleri marifetiyle kapatılır. Bu işler tamamlandıktan sonra tuzu atılmış kaynar su içerinse tek, tek ve yavaş bir şekilde bırakılan köfteler kıvamına gelesiye kadar haşlanır. Bir kaşıkla yine teker, teker köfteler su içerisinden alınarak bir süre soğumaya bırakılır. Maraş geleneğinde yufka ekmeğe sarılan köfteler henüz ılık iken, yanında salata veya ayranla yenir. Şimdilerde makine marifetiyle oyulan köfteler bu işlemi bir miktar olsun kolaylaştırmış durumdadır.
Şimdilerde bu işlemlerden bir kısmı terk edilmek bir tarafa unutulma noktasına gelmiştir.
*Kaynak gösterilmeden alıntı yapılamaz.

Kutluhan SAYGILI.”“ŞARK MESELESİ” NE KARŞI TEK YÜREK OLMALIYIZ”

Şark Meselesi, Hıristiyan Avrupa dünyasının İslam dini ve bu dinin en güçlü temsilcisi olan büyük Türk milletine karşı olan savaşıdır. Sultan Alparslan’ın 1071 yılında Malazgirt Meydan Muharebesi’ni kazanmasıyla birlikte Bizans’ın mukavemeti kırılarak Anadolu’nun kapıları Türklere açılmış ve Anadolu’yu vatan yapmak uğrunda verilen mukaddes mücadele büyük bir hız kazanmıştır. Kısa sürede Anadolu’nun önemli merkezleri de fethedilerek egemenlik altına alınmıştır. Türklerin Anadolu’ya girişini kabullenmek zorunda kalan Bizans’ın hiç olmazsa Türklerin Batı’ya doğru ilerleyişini durdurmak maksadıyla papaya müracaatları neticesinde 1096’dan itibaren başlayan haçlı seferleri de başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Osmanlı Beyliği’nin kısa sürede güçlenerek bir cihan devleti olması ve Fatih Sultan Mehmet’in Hıristiyan âleminin doğudaki son büyük kalesi olan İstanbul’u alması Avrupa’da büyük bir heyecan ve korku uyandırmıştır.
Gerek savaş meydanlarında gerekse misyonerlik çalışmalarıyla amaçlarına ulaşmak isteyen Hıristiyan Avrupa’sı 1683 tarihinde Viyana kapılarında Türklerin Avrupa’daki ilerleyişlerini durduracaktır. Onlara göre Şark Meselesinin birinci safhası tamamlanmıştır ve ikinci safha başlayacaktır. Artık tek gayeleri vardır. Bu gaye Türkleri önce Balkanlardan sonra Anadolu’dan çıkarmak, Hilal’in yerine haçı egemen kılmaktır. 1915’leri bir düşünün. Çanakkale savaşları sadece devlet mekanizmamızın değil milletimizin de var olma mücadelesidir. Hıristiyan dünyası kendilerince şark meselesini çözmek üzere harekete geçiyor; bayrağımıza, dilimize ve dinimize karşı apaçık bir tecavüze yöneliyordu. Çanakkale savaşlarını izleyen İngiliz gazeteci E. Ashmead şöyle diyordu:
“…Son haçlı seferinden beridir ki ilk defa Batı, Doğu’ya yönelmiş oluyor. Hıristiyanlık âlemi Fatih Sultan Mehmet’in 29 Mayıs 1453 tarihinde Bizans İmparatorluğuna indirmiş olduğu şiddetli darbenin öcünü almak için toptan harekete geçmiş bulunuyor.”
“…Geçmişteki haçlı seferleri başarı bakımından kayda değer değildir. Hâlbuki bu sonuncu ve en büyüğü olan haçlılar Osmanlı İmparatorluğunun her köşesinde kemikleri dağılıp kalmış olan orta çağ şövalyelerinin öcünü alacaktır.”
Türk milleti yurt edindiği Anadolu topraklarında destanlaşıyor, haçlıların Türkleri parçalama ve yok etme emelleri hayal oluyor, milli mücadelenin kazanılması ve yeni Türk devletinin kurulmasıyla şark meselesinin ikinci safhası da bir kez daha başarısızlıkla sonuçlanıyordu. Artık önce asala sonra PKK, PYD, İŞİD, FETÖ gibi terör grupları ile kargaşa çıkarma, parçalama ve sonunda yok etme planlarını uygulayacaklardı. Başaramadılar ama vazgeçmeyecekler. Gelecekteki on, yüz ve binlerce yıllık süreçte siyasi, askeri, ekonomik ya da toplumsal yeni teşebbüslerde bulunacaklar. Türk milleti var olduğu sürece vazgeçmeyecekler. Şark meselesinin ikinci safhası güya tamamlanıncaya kadar vazgeçmeyecekler.
Anlaşılıyor ki bizlere bırakılan bu kutsal emanete sahip çıkmak için sorumluluklarımızın farkına varma zamanı gelmiştir. Hedefimiz cumhuriyetimizi geleceğimizin teminatı olan gençlere layık olduğu şekli ile bırakmak olmalı, bu arzu ile çalışarak ülkemizin muasır devletler seviyesinin üzerine çıkarılması amacı asli hedefine ulaştırılmalıdır. Ay yıldızlı bayrağın altında ortak kültürü yaşayan, aynı acıyı paylaşarak, aynı türkülerle coşup oynayan insanımız dayanışmanın, birlik ve beraberliğin en güzel örneklerini sergileyerek cumhuriyetimize kastedenlere karşı tek yürek olmalı; vatan ve millet sevgisini hâlihazırda yetişmekte olan nesle layıkıyla aşılamalıdır.

Halistin Kukul.”BAHTİYAR VAHABZADE’DEN MEKTUPLAR”

Mektupların, günlüklerin ve hatıraların, edebiyat dünyamızda, uyarıcı, sevdirici ve nezih bir yeri vardır. Ne yazık ki, bu tür’ün, ‘mektup yazma üşengenliği’ yüzünden hemen hemen silinip gittiğini görüyorum.
Bu türler; samimî söyleyişleriyle, tenkit etseler de, hicvetseler de, sağladıkları faydalardan dolayı büyük öneme sahiptirler.
Belki, içlerinden bazıları değil, ekserisi, bir makale veya bir denemenin verdiği fikir seviyesinin üzerinde bir telkin ile ‘edebî vazîfesi’ni yapmaktadır.
Bu vesîleyle; Türk Dünyası’nın büyük şâirlerinden ve ilim adamlarından biri olan Bahtiyar Vahabzade’nin, kendisiyle tanıştığımız 1992 yılından başlayarak, vefatına kadar geçen zaman içersinde bana yazdığı mektuplarını ve O’nunla bazı hâtıralarımızı paylaşmak istiyorum.
16 Ağustos 1925 tarihinde Azerbaycan’ın Şeki şehrinde doğan ve 13 Şubat 2009 tarihinde Bakü’de vefat eden Bahtiyar Vahabzade’yle, 23 – 25 Ekim 1992 tarihinde Ankara’da toplanan Türk Dünyası 1. Yazarlar Kurultayı’nın ilk gününde tanıştım. Verilen arada, yanına giderek kendimi tanıtınca, kucaklaştık ve ayaküstü sohbet ettik. Bu arada yanımıza, Hisar Dergisi’nin kurucusu değerli şâir ve yazar Mehmet Çınarlı Ağabey de gelince, sohbete O da katıldı. Mehmet Çınarlı ile görüşüyor ve yazışıyorduk. O’nun, bana yazdığı mektupların büyük bir bölümünü, vefâtının onuncu yılında Erciyes Dergisi’nin Eylül 2009 sayısında yayınladım. Bahtiyar Vahabzade’yle ise, irtibatımız, bu tarihten vefatına kadar hep devam etti.
Bu Kurultay’da yaptığı konuşma hakkında, Ortadoğu Gazetesi’nin 07 Kasım 1992 tarihli nüshasının 10 sayfasında yayınlanan “Türk Dünyası Yazarlar Kurultayı’nın Ardından” başlıklı yazımda, Bahtiyar Vahabzade’den şu cümleleri kayda aldım.
Dedi ki: “Biz, bütün bu zulüm ve çile rejimine, diktanın getirdiği alfabe değişikliğine rağmen dilimizden kopmadık. Ama şimdi ben sizden soruyorum: Hür, müstakil bayrağı göklerde dalgalanan Türkiye Türkleri olarak siz, nasıl koptunuz güzelim Türkçeden? Uydurukçanın sizi bizden ayırmasına nasıl müsaade ettiniz? “Eser”i, “kitap”ı atıp nasıl “yapıt”laştırdınız? Niye fakirleştirdiniz Türkçemizi?”
O’ndan söz ettiğim ikinci yazım ise, “Bahtiyar Vahabzade’yi Dinlerken” başlığını taşıyor. O yazımda da şunları söylemişim: “Şâirler; hassas yapılı, düşünceli, hoşgörülü fakat tâvizsiz insanlardır. Diyebilirim ki, hakiki hürriyeti onlar yaşarlar. Menfaatsiz severler. Hep doludizgindirler. Hayalleriyle, gerçeği yakalamak için koşuşturup dururlar.
İşte, şiirlerini senelerdir zevk ve heyecanla okuduğum Azerbaycanlı Şâir Bahtiyar Vahapzâde’yle Türk Dünyası Yazarlar Kurultayı’nda çok mes’ut ve heyecanlı bir hâlde karşılaşıyoruz. Aşağı yukarı on dakika kadar kendisiyle görüştüm. Yetmiş senelik değil, sanki bin senelik hasretli gibiydik…”
Bu kısa girişin ardından, Bahtiyar Vahabzade’yi mevzû yaptığım makalelerimi naklederek, bana yazdığı mektuplara geçmek istiyorum. Hakkında yazdığım yazıları şöyle sıralayabilirim:
1. Bahtiyar Vahabzade’yi Dinlerken, Ortadoğu Gazetesi, 14 Kasım 1992, Sf. 10; Türk Edebiyatı Dergisi, Aralık 1992, Sf. 42
2. Gün Var Bin Aya Değer, Zaman Gazetesi, 16 Ocak 1993, Sf. 14; Ortadoğu Gazetesi, 25 Ocak 1993, Sf. 10; Türk Edebiyatı Dergisi, Şubat 1993, Sf. 32 – 33
3. Bahtiyar Vahabzade’nin Örümcek Ağ Bağladı Şiirinin Tahlili, Ortadoğu Gazetesi, 28 Kasım 1993, Sf. 6; Tarla Dergisi, Kasım 1993, Sf. 20
4. Yumruk Gibi Birleşmeli, Şiir, Uzunsokak Dergisi T(ı)rabzon, Mart 1990, Sf. 21; Edebiyat Gazeti, 2 noyabr 2001-ci il, Sf. 3
5. Gurub Düşünceleri, Türkeli Gazetesi, 03 Mayıs 1996, Sf. 16; Türk Edebiyatı Dergisi, Ekim 1996, Sf. 48 – 49
6. Bahtiyar Vahabzade’nin Allahü Ekber Şiirinin Tahlili, Erciyes Dergisi, Mart 2001, Sf. 1 – 2; Edebiyat Gazeti (Bakü), 12 oktyabr 2001- ci il, Sf. 4
7. Bahtiyar Vahabzade’nin Vatan Şiirleri; Türk Yurdu Dergisi, Ağustos 2001, Sf. 45-48; Vatan Sevgili Baxtiyar Vahabzade, Tezadlar Gazetesi (Bakı), 2-9 oktyabr 2001-ci il, Sf. 4-5
8. Bahtiyar Vahabzade’nin Yücelikte Tenhalık Kitabı Hakkında, Erciyes Dergisi, Ekim 2002, Sf. 1-3; Çağrı Dergisi, Aralık 2004, Sf. 26 – 28
9. Bahtiyar Vahabzade’nin Türkçe Sevdası, Türk Edebiyatı Dergisi, Temmuz 2004, Sf. 48-49
10. Vahabzade’den Selâm Var, Gürses Gazetesi (Samsun), 23 Ocak 2006, Sf. 2; Türkiye Gazetesi, 30 Ocak 2006, Sf. 15
11. Vahabzade Aşkı, Erciyes Dergisi, Haziran 2007, Sf. 4 – 5
12. Bahtiyar Vahabzade’nin “Hakkı Yok” Şiiri Hakkında, Erciyes Dergisi, Ekim 2008, Sf. 4 – 5
13. Türk Dünyası’nın Büyük Şâiri Bahtiyar Vahabzade’nin Ardından, Erciyes Dergisi, Nisan 2009, Sf. 32 – 33
14. Bahtiyar Vahabzade’yi Hatırlarken, Erciyes Dergisi, Mart 2010, Sf. 1 – 2
15. Vahabzade’siz Dört Yıl, Çağrı Dergisi, Şubat 2013, Sf. 5 – 6
16. Bahtiyar Vahabzade’ye Hasret, Denge Gazetesi, 25 Şubat 2016, Sf. 9
BİRİNCİ MEKTUP
Bahtiyar Vahabzade’den aldığım ilk mektup tarihsizdir. Bu mektup, bana, elden, aynı üniversitede -Ondokuz Mayıs Üniversitesi- beraber mesai yaptığımız Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğretim Üyesi olan Azerbaycanlı Prof. Dr. Maarife Haciyeva tarafından 14 Mart 1993 tarihinde ulaştırılmıştır.
Vahabzade; el yazısıyla yazılan mektubunda şöyle diyor:
“Aziz Kardaşım M. Halistin Kukul
Gönderdiğiniz kitabınızı, gazete ve dergileri aldım. Çok memnun oldum. Teşekkürlerimi kabul etmenizi Rica ederim. Zamanın Aile ilavesinde benim Gün var bin aya değer kitabım hakkında yazdıgınız makaleyı de böyük memnuniyet hisleri ile okudum. Çok sağ olun.
Sizin Şiirlerle Nasreddin Hoca Fıkraları kitabınızı da okudum. Bu kitab Türk çocukları için gözel bir hediyyedir. Hoca Nasreddini tanıtmak ve sevdirmek bakımından çok degerlidir. Ben bilmirem neçin Türkiyedeki türk şairleri bizim ana veznimiz olan hica vezninden imtina etmişler? Hica vezni bizim gözel dilimizin kanunlarından doğmuş bir musikidir. Şiirde musikiden, ahengden (harmoniden) Nasıl imtina etmek olur? Sizin mehz (sırf, bilhassa, hasseten) hica vezninde yazmanız çok hoşuma gitti. Sağ olun. Bu gün bizim en’eneyi korumağımız çok vacibdir.
Size işlerinizde uğurlar dileyirem.
Derin hörmetle:
B. Vahabzade.
P. S. Sizin çalışdıgınız 19 Mayıs Üniversitesinde benim çok sayğı gösterdigim esgi bir talebem de çalışmakdadır: Maarife Haciyeva. Onu bulmanızı rica edirem.
* * *
Bu arada, Bahtiyar Vahabzade’yle alâkalı, Mehmet Çınarlı’dan aldığım 7 Haziran 1996 tarihli mektuptan bir bölümü nakletmek istiyorum. Çınarlı şöyle diyor:
“Vahapzâde’nin, Kültür Bakanlığı yayınları arasında çıkan “Sonbahar Düşünceleri” adlı kitabını almıştım. “Gurub Düşünceleri”ni görmedim. Hangi yayınevinin bastığını yazınızda belirtseniz iyi olurdu. Vahapzâde gerçekten büyük bir vatanperver ve iyi bir şâir. Yalnız, aruz vezniyle yazdığı şiirlerde, hece ile yazdıkları kadar başarılı olmadığı yazınıza aldığınız parçalarda rastlanan -hoş görülemeyecek sayıdaki “imale ve zihaf” tan anlaşılıyor.
(Tabii bunların bir kısmı Azerî lehçesinin yâdigârı olabilir.)

İKİNCİ MEKTUP
Bahtiyar Vahabzade’den aldığım ikinci mektup, daktiloyla yazılmıştır. Sadece, mektubun altına attığı imza ve tarihte dolmakalem kullanılmıştır:
“Aziz Kardeşim Halistin Kukul,
Sizlerin bende adresi olmadığı için her defasında ben Türkiyeye geldiğimde sizi bulamıyorum. Öteden beri sizlerle görüşmek, size teşekkür etmek istiyorum. Sizin benim şiirlerimle ilgili yazdığınız hayli yazınızı okudum. Birçok yazınızda da benden bahsettiğinizi ve benim şiirlerimden örnekler verdiğinizi biliyorum. Size teşekkür ederim.
Bana gönderdiğiniz mektubu aldım. “Allahu Ekber” şiirimin tahlili çok mantıklıdır. Allah sizden razı olsun. Benim şiirlerimde vatan konusu ile ilgili yazmış olduğunuz makaleyi bizim dergilerde neşrettireceğim ve sizlere göndereceğim.
Türkçe’nin geleceği konusundaki makalenizi büyük memnuniyetle okudum. Benim Azerbaycan’daki 50 yıllık mücadelemin esasını Ana Dili ve onun korunması teşkil ediyor. Siz doğru yazıyorsunuz, haklısınız ki, Türkiye’de dil kurumunun yarattığı (Azerbaycan’da, bu kelime, ‘meydana getirmek’ yerine çokça kullanılmaktadır. M. H. K.) uyduruk sözler (eser-yapıt, milli-ulusal, hikâye-öykü gibi) siz Türkiye Türkleri’ni Türk Dünyası halklarının dilinden koparıyor. Siz bir yandan ortak dile gelelim diyorsunuz, öte yandan Türk Dünyası ile ortak kelimelerimizi dilinizden çıkarıyorsunuz. Sizin bu konudaki düşüncelerinize katılıyorum. Bu bakımdan sizin “Öğrenci Seçme Sınavı” adlı makaleniz benim kalbimi fazlasıyla rahatlattı. Bu konularla ilgili olarak sizinle karşı karşıya konuşmak arzusundayım. İnşallah Allah nasip ederse dertlerimizi, fikirlerimizi karşılıklı olarak konuşuruz. Türk Dili’nin tahrip edilmesi konusundaki duygularını paylaşan Ahmet Turan Alkan çok doğru söylemiş: “Biz Türkler ana dilimizi, birbirimizi anlamak için değil, birbirimize muhalefet etmek için suiistimal ettik.”
Benim tansiyonum çok yüksek olduğundan dolayı uçağa binemiyorum, bundan dolayı son zamanlarda Türkiye’ye gelmek konusunda zorlanıyorum. Arzu ederseniz ben size vize veya davetiye göndereyim siz Bakü’ye geliniz ve şurada dertlerimizi, duygularımızı paylaşalım. Bunu samimiyetle söylediğimi ve arzu ettiğimi bilmenizi isterim.
Size bir daha teşekkürlerimi bildiriyorum.
Tanrı Türkü Korusun.
Bu konudaki yazmış olduğum şiirleri sizlere gönderiyorum.
Saygılarımla fikir ve duygu kardeşiniz
26. 09. 2001/ Bahtiyar VAHABZADE
Bahtiyar Vahabzade; aynı tarihte bana gönderdiği “YÜCELİKTE TENHALIK” adlı şiir kitabına da ithaf olarak şunları yazmıştı:
“Kalem küdretine ve şahsiyetine böyük hörmet besledigim kanı kanımdan, canı canımdan aziz kardeşim; Halistin Kukul için
26. 09. 2001/ B. Vahabzade
B. Vahabzade
İstiklal küçesi 9, menzil 21
BAKU – 01, Azerbaycan.
ÜÇÜNCÜ MEKTUP
Bahtiyar Vahabzade’nin üçüncü mektubu, kendi el yazısıyla yazılmıştır. Bahsettikleri makalemin biri, Bahtiyar Vahabzade’nin Vatan Şiirleri, Vatan Sevgili Baxtiyar Vahabzade başlığıyla Tezadlar gazetesinde ve Allahü Ekber Şiirinin Tahlili ise Edebiyat Gazeti’nde yayınlanmıştır:
” Aziz Kardeşim Halistin Kukul
1 hafta önce de size başka makalenizi gazetede yayınlatıp göndermiştim.
Rica edirem her 2 yazıyı aldığınızda bana melumat veresiniz.
Faksınızı yahud telefon zenginizi (telefon açmanızı)bekliyorum.
Size bir daha bu gözel makaleleriniz göre (için) Teşekkürlerimi bildiriyorum.
Çok sağ olun.
Hörmetle
Bahtiyar Vahabzade/12. 10. 2001
DÖRDÜNCÜ MEKTUP
Bahtiyar Vahabzade’nin, dördüncü mektubuna vesile teşkil eden hâdise şudur:
18-20 Aralık 2002 tarihinde, Celâl Bayar Üniversitesi Manisa Yöresi Türk Tarihi ve Kültürünü Araştırma ve Uygulama Merkezi tarafından tertip edilen “İkinci Uluslararası Mevlâna Mesnevî ve Mevlevîhâneler Sempozyumu”na, ben de, “Mevlâna Celâleddîn-i Rûmî’de Sözün Önemi” konulu bir tebliğ sunmuştum.
Tebliğ sunanlar arasında, o zaman doçent (şimdi profesör) olan, Azerbaycanlı Tamilla Abbashanlı Hanımefendi de bulunuyordu. O’na, Bahtiyar Vahabzade’ye mektup yazdığım hâlde, cevap alamadığımı, telefonunu da bilmediğimi, merak ettiğimi söylemiştim. Tamilla Hanım, Azerbaycan’a gidince, bu durumu Bahtiyar Vahabzade’ye bildirmesi üzerine, O’ndan bu mektubu aldım:
“Aziz Kardeşim M. Halistin Kukul
Bu gün bir zaman Türkiye’de çalışan Tamilla hanımla görüştüm. O, bana bildirdi ki, ben sizin mektubunuza cavab vermemişim. Bu nasıl ola bilir? Ben sizin bütün mektuplarınızı cavablandırmışım.
Türkiye’de beni kalben seven 2 kişi varsa onun birincisi sizsiniz. Benim kitaplarım hakkında en güzel makaleleri siz yazmışsınız. Böyle bir dostu, kalem sahibini unutmak olur mu?
Ola bilir ki, posta ilişmir, size ulaşmamıştır. Şimdi bizim postalar iyi çalışmıyor.
Size ve sizin çektiğiniz zahmete minnettarım.
Sevgi ve saygılarımı kabul edin.
Derin hürmetle.
B. Vahabzade/19. 01. 2003
BEŞİNCİ MEKTUP
Bahtiyar Vahabzade, bu mektubunu daktiloyla yazmıştır:
“Sayın M. Halistin Kukul
Türk Edebiyatı Dergisi’nin Temmuz 2004 sayısında yayınlanmış bulunan makalenizi ve mektubunuzu aldım. Çok teşekkür ederim. Siz daha önce de benim hakkımda birkaç tane makale yazmıştınız. Bu makalelerin hepsinde benim ruhumu, edebi kişiliğimi çok güzel yakalamış ve açıklamışsınız.
Özellikle bu makalenizi çok beğendim. Çünki Sovyet döneminde yaptığım esas mücadele, ana dili uğrundaki mücadele idi. O zaman ana dilimiz kapalı kapılar arkasında idi. Bütün resmi işlemler Rus dilinde yapılıyordu. Ben de buna karşı mücadele ediyordum. Ana dili milletin varlığı demektir. Gerçekten de ana dili namusumuzdur, vicdanımızdır. Ana dilinin yasak olduğu bir ülkede millet de yoktur!
Hürmetlerimle,
Bahtiyar VAHABZADE/16 Ekim 2004
* * *
BAHTİYAR VAHABZADE’YLE TELEFON GÖRÜŞMEMİZ
2006 yılının Ocak ayında, Bahtiyar Vahabzade’nin, Bakü’de, rahatsız olduğunu haberini aldım. Bunun üzerine, kendisini, Samsun’dan telefonla aradım. Bilâhare, konuşmamızı, hem Samsun’da yayınlanan Gürses Gazetesi’nde ve hem de Türkiye Gazetesi’nde “VAHABZADE’DEN SELÂM VAR” başlıklı, aşağıda tamamını sunacağım yazımla naklettim:
“Bahtiyar Vahabzade, Türk Dünyası’nın güçlü şâirlerinin başında gelir. O’na ilk muhabbetimi, Trabzon’da yayınlanan Uzunsokak Dergisi’nde, kendi sözünü başlık yaparak yazdığım “Yumruk Gibi Birleşmeli” başlıklı şiirimle şöyle ifade etmiştim:
“Aynı bağın gülleriyiz;
Tomur tomur derleşmeli.
Tasayı da sevinci de,
Hep birlikte üleşmeli!
Düz edip karlı dağları;
Aşıp üstünden çağları;
Yakıp vuslat çerağları,
Istırapları deşmeli!
Akmalı ter oluk oluk;
Alınmalı derin soluk!
Son bulmalı bu yolculuk;
Tek ses olup gürleşmeli!
Dün ve bugün, hem de yarın,
Gözü doymaz canavarın.
Bize pusu kuranların,
Çukurlarını eşmeli!
Öz yurdumda, öz dilimle…
Köyüm, bucağım, ilimle,
Kızılelma hayâlimle,
Şaha kalkıp dikleşmeli!
Kırım, Kerkük, Azerbaycan;
Tuna bir can, Üsküp bir can.
Her bir kalbde tek heyecan,
Bu cihana yerleşmeli!
Çok az kaldı: Yol kısaldı.
Kaf Dağı mı? Bir masaldı.
BAHTİYAR, bir haber saldı:
Yumruk Gibi Birleşmeli!”
(Uzunsokak Dergisi/Trabzon, Mart 1990)
İlki, 1992’de Ankara’da toplanan Türk Dünyası Yazarlar Kurultayı’nda yüz yüze görüştükten sonra muhabbetimiz daha da arttı.
Bunları niçin yazıyorum? Üzerimde bir selâm borcu var da onun için. Şöyle: 16 Ocak 2006 tarihli Türkiye Gazetesi’nde, kıymetli dost Özcan Ünlü kardeşimin “Bahtiyar Vahabzade Size Kimi Hatırlatıyor?” (sorulu) başlıklı bir makalesi yayınlandı. Yazıda, Bahtiyar Vahabzade’nin hasta olduğu yazılıydı. Sayın Ünlü de yazısının bir yerinde şöyle diyor:
“Merakımı gideren haberi Zaman’dan Enes Cansever verdi; 12 Ocak tarihli gazetesinde… Vahabzade’yle bir röportaj yapan Cansever, Üstad’ın hiç iyi olmadığını, felç geçirdiğini ve en önemlisi de, canını yoluna fedâ ettiği Türkiye’ye küskün halde hayata tutunmaya çalıştığını yazıyordu.”
Vahabzade’nin rahatsız olduğunu biliyordum. Hattâ 1996’da Ankara Numûne Hastahânesi’nde yatarken (ameliyat olmuştu) kendisiyle telefonda konuşmuştum. Bir süredir mektuplaşamamış ve telefonlaşamamıştık.
Türk Dünyası’nın bu kıymetli şâiri aynı zamanda profesörlüğüyle de önemli bir ilim adamımızdır. Durumunu, bizzat kendi sözlerinden duymak istedim ve telefona sarıldım.
16 Ocak 2006 pazartesi günü saat 19.15’te Muhterem Bahtiyar Vahabzade ile aramızda şöyle bir konuşma geçti. (Kendisine, hastalığınız nedir? diye soramadım. Kendisi söylerse söylesin, diye düşündüm. Fakat sesini her zamanki dirilikte ve heyecanda bulduğumu ifade etmeliyim.)
– Üstâd’ım; ben, Türkiye’den, Samsun’dan Hâlistin Kukul..
– Ooo.. Merhaba Hâlistin Bey!..
– Nasılsınız Üstâd’ım? Bugün, Türkiye’de, gazeteler hasta olduğunuzu yazdı. Onun için aradım.
– Hangi gazata?
– Türkiye Gazetesi’nden Özcan Ünlü yazdı. Nasılsınız?
– Kimin?
-Özcan Ünlü’nün yazısından öğrendim. Türkiye Gazetesi’nden..
– Çok sağolun! Çok…Nispeten iyiyim…Şimdi iyiyim…Benden, bütün Türkiye’ye selâm söyleyin..Herkese..
– Sizi çok özledik Üstâd’ım. Şiirlerinizi, yazılarınızı özledik..
– Sağ olun!..Sağ olun!..Sizden çok razıyım, minnettarım. İyiyim..
– Bir arzunuz var mı Türkiye’den? Bir emriniz olur mu bizlere?
– Benim senden bir ricam var: Bütün tanışlara (tanıdıklara), bütün dostlara… Benden, bütün Türkiye’ye selâm edin. Hepinizi çok seviyorum. Sağ olun!
-Aleykümselâm Üstâd’ım…Ellerinizden öpüyorum. Sıhhatler diliyorum.
– Sağ olun…Var olun!..
Ben, bu yazımla, Üstâd Bahtiyar Vahabzade’nin selâmını duyurmak istedim. Sayın Özcan Ünlü’ye de verdiği haberden ötürü teşekkür ediyorum.
Güzel insanlarla beraber olmak ne güzel şey!..
Rabbimiz cümlesine sağlık, âfiyet ve bahtiyarlık versin!..”
(Gürses Gazetesi / Samsun, 23 Ocak 2006, Sf. 2; Türkiye Gazetesi, Özcan Ünlü’nün sütunu, 30 Ocak 2006, Sf. 15)
YEDİNCİ MEKTUP
13. 06. 2007
Aziz Kardaşım M. Halistin Kukul
Çoktan beridir sizden mektub almır ve buna çok teessüf edirdim. Çok şükürler olsun: Bugün sizden mektub aldım. Çox şad oldum, sanki bütün Türkiye’yi verdiniz bana.
Sizin “Vahabzade Aşkı” makalenizi da okudum. Çok sağ olun.
Son zamanlar Türkiyeli dostlarımdan (siz de dâhil) mektub almır ve buna çok üzülürdüm şükürler! Nihayet bugün sizden mektub aldım
Sizin “Vahabzade Aşkı” makalenizi de okudum ve inanın ki, Türkiyeli kardaşlarım beni unutmamışlar. Teşekkürlerimi kabul edin.
Benim şe’r ve poemalarımdan ibaret 12 cildlik Eserlerim basıldı.
Ben 12 cildden ibaret olan eserlerimi size göndermek istiyorum. Post ile göndermek çok çetindir (zordur).
Bakuda yaşayan Türk kardaşlarımdan rica etmişem ki, Bakudan Türkiye’ye gelen olsa bana desinler. Hala bekliyorum. Bununla bele 12 cildlik kitapları Türkiye’ye aparacak (götürecek) adamı bulmag çok çetindir (zordur). Bu işi boynuna götürecek (üstlenecek, üstüne alacak) kimseyi bulamıyorum.
Rica ederim: Türk gazet ve dergilerinde benim hakkımda ne olsa bana gönderin. Önceden teşekkürlerimi kabul edin.
Novbeti (bir sonraki) mektubunuzda dakik (tam, açık) adresinizi daktilo ile yazılmışını bana gönderin.
Şimdi yazdığım bu mektubun size ulaşacağına çok da inanmıyorum.
Siz mektublarınızda açık aydın harflerle adresinizi yazmırsınız (maalesef!)
Ailenize ve beni okuyanlara salamlarımı iletmenizi arzu ederim
Sağlıkla!
Hürmetlerimler!/11. 06. 2007
“Vahabzade aşkı” makalenizin nerede ve ne zaman basıldığını bana yazmanızı rica edirem.
Gönderdiğiniz sayfalarda derginin adı ve tarihi yazılmayıb.
P. S. Sizin hakkımda yazdığınız makaleyi okudum. Çok sağ olun
“Vahabzade aşkı” makaleniz çok hoşuma getdi.
Teşekkürler
Bahtiyar Vahabzade’nin, bana yazdığı yedinci ve son mektup budur. Üstâd; öyle anlaşılıyor ki, oldukça rahatsızdır. Çünkü; Erciyes Dergisi’nin 354. Sayısı olan Haziran 2007 tarihli nüshasının 4. ve 5. sayfalarında yayınlanan “VAHAPZÂDE AŞKI” başlıklı makalemden çok memnun olduğunu ifade ettiği hâlde, “Siz mektuplarınızda açık aydın harflerle adresinizi yazmırsınız…” ve “Vahabzade aşkı” makalenizin nerede ve ne zaman basıldığını bana yazmanızı rica edirem. Gönderdiğiniz sayfalarda derginin adı ve tarihi yazılmayıb” demektedir.
Hâlbuki muhterem Üstâd’a, yeni çıkan “Mevlâna Eşiğinde” adlı son kitabım ile Erciyes Dergisi’nin Haziran 2007 tarihli nüshasında yayınlanan “Vahapzâde Aşkı” başlıklı makalemin fotokopisini göndermiştim. Bu fotokopide, sayfanın altında, derginin adı, yayın tarihi, sayısı ve sayfa numarası da bulunuyordu.
Ayrıca; zarfın üzerine de açık adresimi yazmıştım. “Mevlâna Eşiği”nin ilk sayfasında da adresim ve telefon numaram vardı. Üstâd Vahabzade, bunların niçin farkına varamadı bilemiyorum. Mektubunun dört yerinde “Vahabzade Aşkı” makalem için teşekkür etmesine rağmen, “adres” meselesinde niçin böyle davrandığını anlayamadım.
Çok heyecanlı ve çok duygulu bir insandı. Bu sebeple olmalıdır ki, mektubunda da, bu sevinç ve heyecanın ne kadar ileri safhalarda bulunduğu ap-açık görülmektedir. Bana öyle geliyor ki, bu duygulu hâli, ‘hastalığının verdiği’ bir rûhî içlenişle de bir başka mecrâya dönüşüvermişti.
Bana gönderdiği kitapları, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Kütüphânesi’ne teslim ettim ve bunu kendisine de bildirdim.
Bu son mektup oldu ve bu mektubu aldığım 18 Haziran 2007 pazartesi günü, “Vahabzade Aşkı” başlıklı makalemin bulunduğu Erciyes Dergisi’ni, açıklayıcı bir mektupla, hemen kendilerine göndermiştim.
Bekledim ki, bir cevap gelir. Cevap veren olmadı. Tâ ki, vefat haberine kadar!..Her zaman dediğimiz gibi, hayat böyle, dedim. Evet, hayat böyle ve bu kadar!..
O’nu rahmetle anıyorum!..İnanıyorum ki, yaptığı üstün hizmetler, Rabb’imin katında O’na âhiret sermayesi olacaktır!..Mekânı cennet, rûhu şâd olsun!..
*Ondokuz Mayıs Üniversitesi Em. Öğretim Görevlisi, Şâir ve Yazar

Nihat AYMAK.”HEM BEDEN, HEM GÖNÜL DOKTORU Dursun AKSOY”

Babası sekiz sene askerlik yaptıktan sonra memleketi Erzurum’dan Sivas’ın Yıldızeli ilçesine gelip yerleşiyor. 1919 yılında Yıldızeli’nde dünyaya geliyor Dursun Aksoy. Ancak memleket hasreti galip gelince, kağnı arabalarıyla dönüyorlar geri Erzurum’a. Ancak kırk günlük yolculuktan sonra Erzurum’u da, Sarıkamış’ı da geçip Yağbasan köyüne yerleşiyorlar.
İlkokulun ilk üç sınıfını Yağbasan köyünde, dördüncü sınıfını Sarıkamış’ta okuyor Dursun Aksoy. Öğretmenleri kendisini çok sevip babasına; “Bu çocuğu mutlaka okut, ileride büyük adam olur” diyorlar.
Yağbasan köyünden olup Erzurum Muallim Mektebinde okuyan üç öğrenci, tatillerde köye geldiklerinde Allah’ın olmadığından falan bahsedip köylünün zihinlerini bulandırmaktadırlar.
Babası onu ortaokula kaydettirmek için atın terkisine bindirip Kars’a doğru giderken birden atını durdurur. O üç çocuğu örnek vererek; “Seni okutmak istiyordum amma, o okuyanların halini görünce vazgeçtim, cahil ol ancak Müslüman kal. Geri dönelim” der. Küçük Dursun okuma sevdasındadır. Atın sırtında iken baba ile oğul arasında şu konuşma geçer;
-Babacığım sen beni okut, ben onlar gibi olmam. Dinime bağlı ve sadık olurum inşallah.
-Bana söz veriyor musun?
-Buradaki kayalar ve dağlar şahit olsun ki söz veriyorum.
Bu söz üzerine yola devam ederler. Kars’ta ortaokula başlar ve bir pansiyona yerleşir. Bir ay sonra babası un, peynir gibi erzak getirir. Unu fırına verirler ve karşılığında her gün ekmek alır. Bu ziyaretten sonra babası bir daha gelmez. Yaz tatili olup köye döndüğünde babasının aylar önce rahmetli olduğunu öğrenir. Tarlaların, koyunların, sığırların ve evin mesuliyeti küçük Dursun’un üzerine kalır. Ortaokul ve lise bitene kadar işçi çalıştırmak suretiyle hem okulu hem de köydeki bu işleri birlikte yürütür. Bu nedenle okula her sene bir ay geç olarak, 29 Ekim Cumhuriyet Bayramından sonra başlar. Arkadaşları ve öğretmenleri; “Dursun yeter ki okula gelsin” diyerek durumu idare ederler. Sınıf başkanlığını hep ona yaptırırlar. Cenab-ı Hakkın bahşettiği zeka neticesinde eğitim hayatını başından sonuna kadar hep birinci olarak bitirir.
Üniversite tahsili için İstanbul’da Tıbbiye’ye kaydolur ve Askeri Tıbbiye’de okumaya başlar. Kayseri mebusu Mehmet Kirazoğlu’nun Mimarlık Fakültesi son sınıfta okuyan oğlu Ömer Kirazoğlu ile tanışır. Ömer Kirazoğlu üniversitedeki dindar olan gençleri bir araya getirerek her hafta sonu bir hoca efendiye, bir fikir adamına ya da bir mürşide götürmektedir. Üç senenin hafta sonları hep böyle geçer. Ayrıca haftada bir gün İstanbul Müftü Yardımcısı Bekir Hâki Efendi’nin Şehzadebaşı Camii’ndeki hadis derslerine devam eder.
Tıp Fakültesi dördüncü sınıfa geçtiğinde Ömer Kirazoğlu kendisine Adana’da ikamet eden Mahmut Sami Ramazanoğlu Hazretlerini ziyarete gitmeyi teklif eder. Trene binerek giderler Adana’ya. Eski buğday pazarında tatlıcı Cumali Efendi aracılığı ile randevu talep ederler. Sami Efendi, Ramazanoğlu sülalesinden kendisine kalan mirası istememiş, Hukuk Fakültesini birincilikle bitirmiş olmasına rağmen o mesleği yapmayıp bir kereste fabrikasının muhasebe defterlerini tutarak aldığı maaşla ailesini geçindirmektedir. Önce Ömer Kirazoğlu, peşinden Dursun Aksoy Sami Efendi’nin huzuruna girerler.
Dursun Aksoy Sami Efendi’yi görür görmez farklı bir duygu seline kapılır ve Sami Efendi gönlünde taht kurar. Artık dünyaya değişik bir gözle bakmaya başladığını hisseder. İçini bir mutluluk, bir huzur hali kaplar. Sami Efendi ruhuna nüfuz etmiştir. Sonraki hayatında İslam’ın her rüknünü yaşamaktan ayrı bir zevk almaya başlar. Adana’dan memleketine gider ve teyzesinin kızı Ulviye hanımla nişanlanır.
Tıbbiye tahsili üç yıl daha devam eder. Bitince Ankara’ya yeni açılan Tıp Fakültesi Cebeci Hastanesinde staja başlar. Nasıl olsa doktor oldum, öğrencilik bitti diye düşünerek arkadaşları gibi o da bıyık bırakır. Ancak staj bitirme imtihanını yapacak olan hoca bıyığı sevmediği için arkadaşları bıyıklarını keserler ama Dursun Aksoy kesmez. İmtihan başlar. Önce kendisine bir hasta verip muayene ederek teşhis koyması istenir. Arkasından bir sürü mesleki sorular gelir. Soruların hepsine verdiği cevaplar üzerine “üstün başarı ile geçmiştir” diyerek alanıyla ilgili kitaplar da hediye ederler. Kimse bıyığının farkında bile olmamıştır.
Bursa 5. Kolorduya askeri hekim olarak tayin edilip göreve başlar. Kolordu komutanı Hasan Atakan Paşa bıyıklıları sevmez, bıyıklarını kesip huzuruna öyle çık derler. Fakat o bıyıklarını kesmeden Paşa’nın huzuruna çıkar. Paşa hiçbir şey söylemez. Daha sonra öyle samimi olurlar ki; evi Bursa Hastanesine yakın olmasına rağmen kendisinin ve çocuklarının muayene ve tedavilerini Dursun Aksoy yapar.
Dursun Aksoy üniversite talebeliği yıllarında Ömer Kirazoğlu ve Ali Kemal Belviranlı ile birlikte “İslam’ın Nuru” isimli mecmuayı çıkarırlar. Maddi imkânsızlıklar nedeniyle yayın hayatı ancak iki sene devam eder.
Ankara’ya gelince Mehmet Şevket Eygi ile birlikte “İslam” mecmuasını çıkarırlar. Mecmua matbaada basıldıktan sonra Dursun Aksoy’un muayenehanesine getirilir, gideceği yerlere postalama işlemlerinden tutun da tüm hamaliye işleri kendisinin sırtından geçer.
Yine üniversite yıllarında milli şairimiz Mehmet Akif Ersoy’un ölüm yıldönümünü kutlama ile ilgili düşüncesini Ömer Kirazoğlu ile paylaşır. Mustafa Mıhçıoğlu’nu da bu işin içine katarak üç kişi olarak anma programı yapma kararını alırlar. Mehmet Akif Ersoy’un damadı Ömer Rıza Doğrul Cumhuriyet gazetesinde çalışmaktadır. Yanına giderek gazetede üç gün programı ilan etmesini rica ederler. Aynı şekilde Tasvir gazetesinde de ilan gerçekleştirirler. Mihrimah Sultan Camiinde gerçekleşen programın sunuculuğunu Dursun Aksoy yapar. Caminin içi de, dışı da dolmuştur. Mehmet Akif Ersoy’un arkadaşları o mümtaz şahsiyetin hayatından kesitler anlatırlar, hafızlar Kur’an-ı Kerim okurlar, dualar edilir. Aynı şekilde Mimar Sinan’ı anma programı tertip etmek de ilk defa Dursun Aksoy’un fikri neticesinde gerçekleşir. Fatih Sultan Mehmet için de “Fatih Günü” adı ile zamanın İstanbul Valisinin de katıldığı bir program gerçekleştirirler.
Turgut Özal Milli Selamet Partisi’nden İzmir Milletvekili adayı, Dursun Aksoy ise İzmir birinci derece Senatör adayı olur. Birlikte bir ay seçim çalışması yaparlar. Yeni aldığı Anadol marka araba ilçe, kasaba ve köyleri dolaşa dolaşa eskiyip hurdaya çıkar.
Ankara Askeri Hastanesine tayin olunduktan sonra başhekime gidip, “laboratuarlar beni tatmin etmiyor, klinik çalışması isterim” der. Bunun üzerine otuzar yataklı iki kulübede intaniye kliniği kurulmuş olur. Yatan altmış hastanın elli sekizi, sağlıksız şekilde kazılan tuvalet çukurlarından içme suyuna sızan lağım neticesinde tifo olmuş jandarma erleridir. Bağırsağı delinmiş iki ümitsiz vaka dahil Allah’ın izniyle tüm hastaların iyileşmesini sağlar.
Antibiyotik ilaçlar henüz yeni çıkmışken, antibiyotikler üzerine bir seminer hazırlayarak hastanedeki tüm doktorlara sunum yapar. Başhekim dinledikten sonra “Bu semineri Ankara Gülhane Askeri Tıp Akademisi’nin doktor ve Profesörlerine de sunar mısın?” teklifinde bulunur. Kabul eder ve bu seminer sonrası Gülhane Askeri Tıp Akademisi ile Ankara’daki diğer tıp çevrelerinde mümtaz bir yere sahip olur.
Yüzde seksenini kandan ve yüzde yirmisini gaitadan alarak tifo mikrobunu üretir ve ilginç neticelere ulaşır.
Amerika Birleşik Devletleri Türkiye’den medical advance için iki doktor ister. Sınav açılır ve katılanlar arasından sınavı kazanan sadece Dursun Aksoy olur. Personel Daire Başkanı Ali Erkan doktor Dursun Aksoy’u yanına alıp o günkü kara Kuvvetleri Komutanı Cemal Gürsel Paşa’ya götürür. Açılan sınavı sadece Dursun Aksoy’un kazandığını belirtip Amerika’nın iki kişi istediğini, izni olursa ikinci kişi olarak kendisinin gitmek istediğini söyler. Böylece 1959 yılı sonunda gemiyle Amerika’ya ulaşırlar.
Amerika’daki eğitimleri dokuz ay sürer. Ramazan ayını orada geçirirler, bayramı orada yaparlar. Dursun Aksoy ramazan bayramı sonrası şevval orucu tutmaya başlar. Personel Daire Başkanı Ali Erkan bey Dursun Aksoy’a;
-Gel bir çay içelim.
-Ben oruçluyum.
-Geldiğin günden beri oruçlusun. Üç aylar, ramazan, şevval. Seninle geldiğime pişman oldum, açlıktan ölüp başıma bela olacaksın.
-Oruç tuttuğum için kuvvetim eksilmedi, üstelik arttı. İstediğin kişiyi getir güç yarışı yapmaya hazırım.
-Tamam öyleyse, hazır ol.
Bu konuşmadan sonra sınıfa geçerler. Yetmiş beşer kişiden oluşan üç sınıf vardır. Ali Erkan bey tüm sınıflara; “Dursun ile güç yarışı yapmak isteyen var mı?” diye ilan eder. Gönüllü otuz beş kişi çıkar. Karşısına gelen kişiyle birbirlerinin bileklerinden tutup çekmeye başlarlar. Kim diğerini arka tarafa atarsa o kuvvetini ispat etmiş olacaktır. Dursun Aksoy, gözlerini kapatıp duasını yaptıktan sonra başlar rakibini çekmeye. Sırasıyla otuz beş kişiyi Allah’ın izniyle arka tarafa atmayı başararak yarışmanın galibi olur. Hatta bazılarını öyle kuvvetli çeker ki; üç beş metre gidip yere kapaklanmaktadırlar. Aralarında kendisinin iki katı iriliğinde olanlar bile vardır. Son yarışmacıyı bacaklarından ve kollarından tutup başının üzerinde gezdirdikten sonra yere bırakınca, “Smith’i de kaldırabilir misin?” derler. Smith yüz otuz kiloluk bir Amerikan yüzbaşısıdır. Tuttuğu gibi onu da kaldırır.
Yenilen pehlivan güreşe doymazmış misali; “Bilek güreşine var mısın?” derler. Bu sefer yarışmacı daha da çoğalır. On kişiyi yendikten sonra karşısına Arjantin’li bir yarbay çıkar. Parmakları Dursun Aksoy’un bilekleri kalınlığında bir insan azmanıdır sanki. Elinden tutunca Dursun Aksoy’un dirseği masaya yetişmemektedir. “Ya Allah” diyerek asılınca onun elini de masaya yapıştırır. Adam “Türk tiger” diye bağırarak masadan fırlayınca daha kimse Dursun Aksoy’la bilek güreşi yapmaya cesaret edemez.
Durumu okul komutanına anlatırlar. Okul komutanı Dursun Aksoy için bir resepsiyon düzenletir ve orada “İkinci Koca Yusuf Amerika’ya geldi” tezahüratı yaparlar. Resepsiyona katılanlar “bu adamın boyu ne, kilosu ne ki, bu kadar adamı devirdi” diye birbirlerine söylenip durmaktadırlar. Hadise gazetelere haber olarak intikal eder.
Fakat bu hadiseden sonra hanımlardan başını alamaz. Kursum var, dersim var diyerek atlatır hepsini. Bir gece saat 02.00’de odasının kapısı vurulur. Açtığında yirmi beş yaşlarında sarışın Amerikalı bir hanımı bulur karşısında. “Ne istiyorsunuz?” diye sorar. Kendisiyle görüşmek için geldiğini söyleyince; “Hanımefendi, ben evliyim ve beş çocuğum var. Bizim dinimizde zina haramdır” cevabını verir. Bayan; “Cüzdanımı unutmuşum, geri dönemem burada kalayım” deyince aşağıya indirip bir taksi çağırıp ücretini öder ve gönderir. Böylece o imtihandan da kurtulmuş olur.
Amerika’dan döndükten sonra İzmir Sıhhi Hizmet Okulu’nda iki yıl öğretmenlik yapar. Böylece İzmir’e de yerleşir. 1966 yılında emekli olur. İzmir ve civarındaki sekiz vilayetin kasabasını, köyünü gezerek İslâm’ın güzelliklerini, Peygamber Efendimizin, evliyaların, Allah dostlarının örnek hayatlarını anlatır feyizli sohbetlerinde.
Fedakâr bir hizmet gönüllüsü, yorulmaz bir abid, teslimiyet ehli bir dervişdir. İslâm’ı aşkla yaşayan bir mümin, sır ehli bir ariftir. Az yiyen, az uyuyan ama az yorulan, ruhen ve zihnen çok güçlü bir Allah eridir.
“Nasıl yaşarsanız öyle ölürsünüz” Hadis-i şerifinin örneği olarak Cuma günü iftar saati öncesi vefat edip 26 Eylül 2008 Kadir gecesi sabah namazında Medine-i Münevvere’de Cennetül Baki kabristanlığına çok sevdiği mürşidi Mahmut Sami Ramazanoğlu Hazretleri’nin yanına defnedilir.
Allah rahmet eylesin.

“Usare” dergisi 13. sayısı yayında

Gənc yazar Kənan Aydınoğlunun şeiri “Usare” dergisində çap olunub

Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatı təşkilatçılığı həyata ilə keçirilən “Yeni nəsil Azərbaycan gəncliyinin inkişafına dəstək” layihəsi çərçivəsində Qardaş Türkiyə Cümhuriyyətinin Kahramanmaraş şəhərində fəaliyyət göstərən “Usare” iki aylık kültür sanat edebiyat dərgisinin 13-cü sayında Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin Mətbuat xidmətinin rəhbəri, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü, şair-jurnalist Kənan Aydınoğlunun “Ağla, şairim, ağla!” şeiri Azərbaycan türkcəsində çap olunub.
Qeyd edək ki, gənc nəslin nümayəndəsi Kənan Aydınoğlunun bundan öncə də “Türkün Türkçülük Dastanı” poeması və “Türkçülük silsiləsi”dən, xüsusilə də Ustad şair Yunus Əmrənin ulu ruhuna sevgi və sayqılarla ünvanlanan şeirləri Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatının təşkilatı dəstəyi ilə həyata keçirilən layihələr çərçivəsində Qardaş Türkiyə Cümhuriyyətindəki “Kümbet” (Tokat şəhəri), “Usare” (Kahramanmaraş şəhəri), “Yeni Edebiyat Yaprağı” ( Kahramanmaraş şəhəri), “Kardelen” (Bilecik şəhəri) dərgilərində və “Son nokta” (Adana şəhəri) qəzetində çap olunaraq, ictimaiyyət nümayəndələrinin nəzərinə çatdırılmışdı.

Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidməti

Şairə-publisist Rahilə Dövranın şeiri “Usare” dərgisində çap olunub

Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatı təşkilatçılığı həyata ilə keçirilən “Çağdaş Azərbaycan poeziyasının inkişafına dəstək” layihəsi çərçivəsində Çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatının Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Naxçıvan Muxtar Respublikasındakı bürosunun rəhbəri, “Qızıl qələm” media mükafatı laureatı, şairə-publisist Rahilə Dövranın “Ağrı Dağı” şeiri Qardaş Türkiyə Cümhuriyyətinin Kahramanmaraş şəhərində fəaliyyət göstərən “Usare” iki aylık kültür sanat edebiyat dərgisinin 13-cü sayında Azərbaycan türkcəsində sayında dərc olunub. Şeiri “Çağdaş Azərbaycan poeziyasının inkişafına dəstək” layihəsinin rəhbəri və müəllifi Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin Sumqayıt şəhər təşkilatının sədri, respublikanın Əməkdar jurnalisti, AJB Sumqayıt şəhər təşkilatının sədri, Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının təsisçisi və direktoru, “Kümbet” eğitim, kültür, sanat ve edebiyat dergisinin Azərbaycan təmsilciliyinin rəhbəri Rafiq Odaydır.
Qeyd edək ki, bundan öncə də şairə-publisist Rahilə Dövranın bədii yaradıcılıq nümunələri, poeziya örnəkləri Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatı təşkilatçılığı həyata ilə keçirilən “Çağdaş Azərbaycan poeziyasının inkişafına dəstək” layihəsi çərçivəsində Qardaş Türkiyə Cümhuriyyətində fəaliyyət göstərən “Kümbet” (Tokat şəhəri), “Kardelen” (Bilcek şəhəri), “Hece Taşları” (Kahramanmaraş şəhəri) mədəniyyət və ədəbiyyat dərgilərində dərc olunaraq, ictimaiyyət nümayəndələrinin nəzərinə çatdırılmışdı.

Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidməti

“Usare” dergisi yeni sitesi ile okucularıyla buluşuyor

Kardeş Türkiye Cümhuriyyetinin Kahramanmaraş şehrinde yayınlanan “Usare” iki aylık kültür sanat edebiyat dergisinin yeni sitesi okucularıyla buluşuyor.

http://usaredergisi.com/index.asp

“Usare” dergisinin yeni 12 sayısı yayınlandı

M. Nedim Tepebaşı.”BİRBİRİNİ ANLAMAYANLAR”(DENEME)

USARE DERGİSİ 12. SAYI’DAN

Çok mu zordur ki bazı insanlar ya da bazen insanlar birbirlerini anlamazlar? Ölüm hariç, insanın üstesinden gelemeyeceği hiçbir iş nerede ki yoktur hâlbuki.
Böyleleri de vardır elbette; hiç de zor olmayan işleri zor hâle getirirler, ya da hemen her işi zor olarak görürler.
“Beklentiler tek taraflı olduğunda dengelerin bozulacağını neden anlamıyorlar bu insanlar?” diye bazen kendi kendime soruyum. Birbirimize de bu soruyu sormalıyız bence ama cevabını da arayıp bulmalıyız, sonra da çözümü ortaya koyup, rahatsızlık veren bu oluşumu düzeltmek için çabalamalıyız, ama kırıp dökerek değil, tedavi edercesine, hep birlikte yapmalıyız bu işi.
Böylelerinin her geçen gün sayılarının artıyor olması, başkalarını bilmem ama açıkçası beni tedirgin etmektedir. Düşünsenize, etrafınızdaki herkesin aynı beklentide olması nasıl bir netice getirecektir? Nitekim hayatın akışı içerisinde bu durumu, lambalar yanmadığında, trafikte yaşanan karmaşa ve saygısızlıklarda görüyoruz sürekli.
Kendisinin anlaşılmasını bekleyen kişi/ler, başkalarının da aynı duygularla anlaşılmak isteyeceğini, bunun da bir kaosa dönüşebileceğini bilmeli ve hesaba katmalıdır değil mi?
Tek taraflı beklenti, mütevazı kişilere denk geldiğinde, nadiren olumlu tepki görse de her zaman iyi netice vermez ki. İnsanlardan çoğu, kişilerin bencilliğini taşıyamazlar sonra, ağır gelir. Bu yük; “benim” diyen adamlara bile ağır gelir.
Başkalarının kendisini anlamalarını isteyenler, insanlar arası sosyal ilişkilerin, bir bedenin uzuvları arasındaki ilişkilerden bir farkının olmadığını anlamayanlardır genelde. Neden diye sormayın lütfen! Kapalı kalmasın gene de söyleyeyim; kültür ve bilgi bakımından toplum hayatımızda büyük obruklar oluştu da ondan, var mı dahası? Toplum olarak, bir kısım âfetlerden korunmak için beldemizin etrafına ördüğümüz kültür surlarımızı ellerimizle tahrip etmeye başladık işte.
Sosyal hayattaki eksikliklerin ya da rahatsızlıkların, bedensel rahatsızlıktan bir farkı yoktur hâlbuki, hatta daha da vahimdir. Şu bakımdan diyorum bunu da; sorumluluk açısından elbette ki bir fertle ilgili diğerlerinin sorumluluğu vardır, ancak bu, ilk başta en yakınlarını ilgilendirir. Toplumsal rahatsızlıklar öyle mi? Toplumsal sorunlar belki bir ulusu, belki de bütün insanlığı kapsayacak kadar geniş alana yayılır ve etkisi altına alır, dolayısıyla herkesi ilgilendirir. Bunlar söylenmek zorundadır. Söylenmediğinde ya da “Aman sen de!” denildiğinde, kişiselden öte toplumsal rahatsızlıklar peş peşe birbirini kovalayacaktır. Dolayısıyla insanlar arasında böyle bir sorun yaşanıyorsa ya da yaşanmaya başlanmışsa bunun sebepleri araştırılıp çözüme kavuşturulması gerekmez mi? Hatta bunlar, eğitim ve öğretim konusu olmalıdır.
Toplumun bu kadar dağılmışlığında/ dağılma eğilimi göstermesinde, herhalde kişilerin, daha çok başkaları kendilerini anlasınlar isteğinden kaynaklanan bir durum vardır, başka ne olabilir ki? İyi de kişi, başkaları kendisini anlasınlar isterken, kendisi de başkalarını anlaması gerekmez mi? Kişisel sorunlara çare bulunmadığında, bu sorunlar, toplumsal sorunlar haline gelir, tıpkı yaşadığımız zaman gibi.
“Birimiz hepimiz, hepimiz birimiz.” gibi sözler kadar işlerimiz de güzel ve yaşanılır olmalıdır. Gerçek anlamda hepimiz birimiz, birimiz hepimiz olalım ki birbirimizi anlamış ve bütünleşmiş olalım değil mi?
İyi bir toplum oluşturabilmek, bu alanda verilecek emekle orantılıdır, tıpkı bir sanat eseri meydana getirmek gibi.
Diploma sahibi olmakla bazı güzellikler yaşanmıyor, etrafımıza bakındığımız zaman bunu görebiliyoruz, görebiliriz de hemen ve her zaman. Bir şeyler kazanırken bir şeyleri kaybetmek kazanç değildir. Sosyal hayatta da insanın bir tarafı tüccar gibi olmalıdır, affedersiniz kumarcı gibi değil. Kâr hanesi, maddi ve manevi daima yükselmeli ki kâr edildiği belli olmalı ve faydası görülmelidir. Kazanırken kazandırmasını da bilmelidir insan.
Aslında kişinin, başkalarının kendisini anlamasını beklemesine de gerek yoktur, biraz da beklenti içerisine girmeden önce empati yapabilmelidir bu durumda olanlar, elbette ki yanlış davranışta bulunmamak için.

M Nedim Tepebaşı.”ANNE OLMAK”(ÖYKÜ)

USARE DERGİSİ 12. SAYI’DAN

Evlere dönüş telaşı başlamıştı, caddeler hareketli, kaldırımlar kalabalık, insanlar toplu taşıma araç duraklarına akıyordu.
Çocuk, ayakkabılarının topuklarını sürüyor, çıkan sesle etraftakilerin dikkatini çekmeye çalışıyordu. Huysuzluğu üstündeydi, çarşı demiyor, kalabalık demiyor, tepiniyor da tepiniyordu. Kendince annesini sınıyor, peşi sıra gitmeyecek gibi yapıyor, sonra inadından vazgeçiyor, tekrar direnişe geçiyor ama sükûnet ve sabırla yürüyen annesinin peşini yine de bırakmıyordu. O farkında değildi ama annesi göz ucuyla adım adım onun hareketlerini takip ediyordu.
Yanlarından geçenler arasında merakla bakanlar olsa da yolcu yolunda gerek hesabı herkes yoluna devam ediyordu. Onların yapacakları bir şey belki de yoktu, belki de öyle düşünüyorlardı.
Bir ara kısık sesle, “Çocuğum, yapma. Bak, senin istediğini sonra alırım, etraftakiler duyacaklar, bize bakacaklar, ayıp oluyor, eve vardığımızda konuşur, anlaşırız seninle.” diyen annesinin aksine, çocuk yüksek sesle ; “Beni kandırıyorsun, geri mi geleceğiz, başkalarının annesi senin gibi mi? Sen benim istediğimi almıyorsun bak işte.” diye cevap verdi.
Tam da bu sırada yanlarından geçerken, annenin bu sözlerini duyan kadın yavaşladı, adımlarını onlara uydurdu ve onlarla yan yana yürümeye başladı. Sonra bir ahbap misali, elini çocuğun omuzuna koyarak; “Niçin anneni üzüyorsun, bak o çok üzülüyor.” dedi. Çocuğun hırçınlığı daha bir artmıştı, “Benim annemse benim istediğimi alsın o zaman.” diye cevap verdi.
Annesini zora sokacak yeni bir fırsat yakalayan çocuğun bu sözü tam da annenin çaresizliğini anlatıyordu.
Kadın, bir taraftan çocukla ilgilenirken diğer taraftan da anneyi tanımaya belki de anlamaya çalışıyordu. Birlikte yürümeye devam ederlerken; “Yanınız sıra yürüyorum ama bir art niyetle değil, lütfen yanlış anlamayın. Açık söylemem gerekirse; sabrın nasıl bir dayanma gücü olduğunu sizde gördüm ve sabrınıza hayran kaldım.” dedi. O, kadının ne demek istediğini anlamıştı; ”Anne olmak böyle bir şey işte!” diye cevap verdi.
Kucağında küçük çocuğu olduğu halde oğlunu da ihmal etmeyen anne; “Elini bana ver yavrum!” dedi, oğlan, nazlansa da inat etmedi, annesine elini uzattı.
Kadın, çocuğun agresifliğini yumuşatmak için arabuluculuk yapma gayretindeydi, çocuğa zarf atarak; “Kardeşini seviyorsun değil mi?” dedi. Aksiliğinden vazgeçmeyen çocuk; “Seviyorum ama annem onu benden daha çok seviyor, babam da.” dedi. Karşı koymadan damardan girmeye çalışan kadın; “Anladım!” dedi. Suskun bir şekilde yürüdüler biraz. “Ama nereden biliyorsun öyle olduğunu ki, bence annen ikinizi de çok seviyor.” dedi kadın. O; “Görmüyor musun? Bak, onu kucağında taşıyor.” diye cevap verdi.
Kadın anlamıştı; çocuğun sıkıntısı kıskançlıktı, büyümüş de küçülmüştü sanki! “Ama o daha çok küçük, sen abisin.” dedi. “Abi” sözünü duyan çocuk tebessüm etti, bu iltifat hoşuna gitmişti. Kadın; “O da senin kadar olduğunda tabii ki kendisi yürüyerek gidecek.” diye ilave etti. Çocuk sustu, bu sefer de o anlamıştı. Yine arada kısa bir süre suskunluk oldu. Ancak kafasında dolaşan tilkiler onu bir türlü rahat bırakmıyordu; “Ama öyle işte. Ben biliyorum, beni kandıramaz kimse.” diyen çocuk, bildiğinden bir parmak geri durmuyordu, pes etmeye de hiç niyeti yoktu. Kadından destek bekliyordu, yakaladığı bu desteği kaybetmek istemiyordu, annesine karşı son kozlarını oynuyordu, çünkü otobüs durağına gelmişlerdi.
Umutlar tükeniyordu, otobüs geldi mi iş bitmiş demekti, isteği olmayacaktı. Durumu kavrıyordu, durakta otobüs bekleyenleri de arkasına almak için son bir fırsatı daha değerlendiriyordu, peş peşe ataklar sergilemeye başladı, yüksek sesle ağlıyor numarası yapıyordu.
Çaresizliğini gizlemeye çalışsa da annenin sıkıntısı artmıştı, durakta bekleyen bir hayli insan vardı. Çocuk annesini iyice germişti, oradaki herkes bunu fark ediyordu. Dayanmanın da bir sınırı vardı. Annesi sert bir şekilde; “Çocuğum bak!” dedi, etraftakiler belki de onun var gücüyle patlamasını beklemişlerdi. Ama öyle olmadı, “Çocuğum bak!” sözünün arkasından lav püskürtmesi beklenen dağ sakinleşmişti. “ Sen beni çok üzüyorsun ama Allah’tan diliyorum, sen büyük adamlar olasın inşallah.” deyiverdi. Duraktakiler, çevrelerinde, o güne kadar hiçbir anneden böylesine ipeksi bir söz duymamış olabilirlerdi, belki de bu yüzden hepsi bakakalmıştı.
Onların yanı sıra gelen kadın da dâhil duraktakiler kısa süre bir şaşkınlık yaşadı. Sonra gözler birbirine baktı. Çocukla ilgilenen kadın herkesten daha fazla etkilenmiş görünüyordu. Ne düşündü bilinmez ama hayranlığını gizleyemedi ve “Bu ne kadar güzel bir annelik!” demekten kendisini alamadı.
Gelen otobüs, onların hattına gidiyordu. Annenin sözleri duraktakiler üzerinde öyle bir etki yapmış olmalı ki herkes en yüksek seviyede saygı göstererek onlara yol verdi. Onlar otobüse binerken diğerleri arkalarından bakakalmışlardı, belki de anne yüreğinden gelen o latif sözün arkasından bakıyorlardı.
Kendi istikameti olmasa da evine yakın yerden geçecek o otobüse kadın da bindi. Otobüsün basamaklarından peş peşe çıktılar, kartlarını da peş peşe okutturdular, sonra da ikili bir koltuğa beraberce oturdular.
Kadın duramıyordu, konuşmak ve onu anlamak istiyordu; “Ne kadar güzeldi sözünüz!” dedi. Çok kestirmeden cevap verdi o; “Ben anneyim, her durumda ve her zaman.” dedi. “Tabi!” dedi kadın. O devam etti; “Elbette anneler çocukları için hem iyilik yapacaklar hem de iyi dileklerde bulunacaklar. Kızgınlık ya da zorda kalmak bunu değiştirmemeli. Çocuğun hafızasında güzel şeyler kalmalı. Benim için ekstrem değil bu.” diye cevap verdi. Kadın ancak; “Harika!” diyebildi.
Evine gelir de iner diye acele eder bir hâli olan kadın, onu konuşturmak, ondaki ekstrem annelik sırrını öğrenmek için âdeta fırsatları zorluyordu.
“Bir ara bir laf etmiştiniz ‘Anne olmak işte!’ diye. Size bunu söyleten ne idi, anne olmak nasıl bir şey sizin açınızdan ki?” dedi. O; “Ben anne olmayı annemden öğrendim.” dedi. Kadın; “Nasıl yani?” dedi. “Bakın, bir kadın, çocuğu varsa annedir, çocuk annenin görünen yüzüdür, kadına anne değeri kazandıran çocuktur, arada başka bir şey olmasına gerek yok aslında. Kendisine anne değeri kazandıran çocuğu için fedakârlık yapmayacaksa bir anne, başka ne yapacaktır ki? Annelik fedakârlıksa, anne için fedakârlık çocuklarını kendine tercih etmektir.” dedi. “Yok, şaşırmayın, açıklayacağım.” diye ilave etti.
“Kapari bitkisinin, kornişona benzer meyveleri olur, bilir misiniz bilmem. Bir gün ağabeyim, bir arkadaşıyla bunlardan toplamış getirmiş eve. Görünüşleri çok da güzel, bu ürünlerden turşu yapıldığını söylemişler onlara. Biz bu bitkinin meyvelerinin zehirli olduğunu duyardık. Kaparinin meyveleri değil de çiçekleri kullanılıyormuş meğer. Biz ona bile temkinliyiz. Annem ağabeyime, o bitkinin tehlikeli olduğunu söylese de o inanmış bir kere, illa ki turşu yapılmasını istiyordu. Çaresiz, annem kabı, sarımsağı, sirkeyi hazırladı ama hâlâ ağabeyimi ikna etmeye çalışıyordu, o ise bunda kararlı görünüyordu. Olacak gibi değil, ağabeyimi ikna edemeyeceğini anlayan annem, o bitkiden bir tane hemen ağzına atıverdi. Hepimiz dona kaldık. Annem bunu neden yaptı anladınız değil mi? Eğer bu bitki zehirli ise oğlu ya da diğer çocukları ondan yediklerinde, onlara bir şey olmasın da ne olacaksa kendisine olsun, ölecekse kendisi ölsün, çocukları ölmesin diye yaptı bunu. Bu, anneliktir işte, ben o gün öğrenmiştim anneliği.
Hepimiz inanırız değil mi; ‘Cennet, annelerin ayakları altındadır.’, peki, doğru anlıyor muyuz?” dedi. Kadın; “Peki; siz nasıl anlıyorsunuz?” dedi. O; “Anne olmanın karşısında cennet ne ki? Yani anne olmak Cennet’ten daha değerli bir makam. Farklı anlayanlara da saygı duyarım ama ben böyle anlıyorum. İnsanlardan çokları hâlâ ya anne olmanın ya da annelerinin değerini bilemiyorlar. Annelerden çokları da bilmiyorlar kendileri için uygun görülen makamın ne olduğunu. Madem böyle bir mevki var, o makamda olabilmek için de anneliği anlamak ve anne olmak gerekir. Kadını anne yapan çocukları değil midir? Çocuğu olmayan kadın anne olamayacağına göre anne de çocuğunun ya da çocuklarının kendisini değerli kıldığını anlamalı ve bilmelidir. Lütfen, herkes doğru anlamalıdır hayatı. Anne olmak sadece çocuğu doğurmak değildir herhalde! Eee! Anne olmak cennetten veya cennettekilerden daha kıymetli ise, o zaman sadece evlatlar değil, anneler de bilmelidirler anne olmanın ne demek olduğunu, çocuk olmadan anne olunamayacağını da değil mi?
İşte anneye değer kazandıran bu varlıklar da bizim değerimizdir.” dedi.
Bunları dinleyen kadın; “Siz” dedi, o acele davrandı; “Yok, yok, hayır, ben ilahiyatçı değilim, sadece anne olmayı anlamaya ve anne olmaya çalışıyorum.” dedi.

“Usare” dergisinin yeni 11 sayısı yayınlandı

YALÇIN YÜCEL.” NASIL YAZIYORLAR?”

USARE DERGİSİ 10.SAYIDAN

Yazmaya küçük yaşlarda başladım. İlk yazım bir öyküydü. Ardından şiire yöneldi kalemim. Sonra, deneme, inceleme, resim… Yazar bir babanın evladı olmak etkilemişti yaşantımı. Kitaplar, kitaplar… Hepsiyle çok küçük yaşlarda oldu buluşmamız. Yazmayı seviyordum. Ancak boşaldığım zaman bir rahatlama geliyordu içime. Bu nedenle kitaplarımın arasında, masamda oturmak en sevdiğim anlardır. Dış âleme çıktığımda, doğayla baş başa kalırım genelde. Doğanın her biçimi, rengi, bitkisi, hayvanı benim için apayrı bir uyandırma etmenidir. Yazdıklarımın konusu genelde doğa ve insan üzerinedir. Yoksulluğun verdiği eziklikler, haksızlıklar yer alırlar çoğu kez kalemimde. Şiirlerimde görülen renkler, bitkiler, onlarla kurduğum imgeler, konuları imgelere dönüştüren yaşamım hepsi kendime özgüdür. Sesi, sözü, imgeyi, oluşan yaşantıları apayrı bir dil örgüsüyle verirken özgürce bakışlar yer alır dallarımda. Ve bu dallarda açacak çiçekleri farklı bir duyuşla vermek isterim. Kendi özümde, kendimce… Yazmak için belirli bir ortam seçmem. Her ortam, sağlıklı olmam şartıyla ben olurlar zaten. Yazarken çevredeki gürültüleri de pek duymam. Kalemime akan düşünce, şırıltısı da aldırmaz buna. Yazdıklarımı sesli olarak okumak isterim önce. Dinleyecek birini bulamadığım için de kendime seslenirim. Sözcükler ses giysilerini giydikleri anda, bir tören mangası gibi geçerler önümden. Son düzeltiler de böylece gerçekleşirler. Konulara gelince, düşünce tarlama bağlı bu. O, hangi ürünü isterse ben onu seçerim. Bu durum 30 ürünlerimi daha dolgun, daha verimli kılar. Yazarken çoğalmak, çoğalırken yazmak ve yaşamak budur işte.

M. NEDİM TEPEBAŞI

Hemen belirteyim; yazmak için hazırlanırken ve yazarken kendimi eğitiyorum. Konuları, kendim başta olmak üzere ihtiyacımız olduğunu düşündüklerim arasından özenle seçmeye gayret ediyorum. Makale yazarken, konular üzerinden düşüncelerimi bildiklerimle birleştirmeye ve doğru bildiklerimi yazmaya dikkat ediyorum. Denemelerde; konu seçimini önemsiyorum. Doğruları ve yanlışları birlikte yorumlamaya çalışıyorum. Yazdıklarımın beni sorumlu kıldığını biliyorum. Hikâyelerimde ise ana temayı, yaşanmış olaylardan seçiyorum. Gördüğüm, yaşadığım veya başkalarının yaşayıp da anlattıklarından dinlediğim, günü geldiğinde kullanmak üzere hafızamda sakladığım konuları kullanıyorum. Tasvirler, gerçeklere aykırı olmamak kaydı ile elbette ki ekleme oluyor. Tasarladığım konuyu yazmadan önce, zihnimde yorumlar yaparım, bazen konuyu yorumlamak maksadıyla yürüyüşe çıkarım, düşünürüm, kurgularım. Uyumak için koyun saymam, kendimi gereksiz şekilde meşgul etmem, yazacaklarımı kurgularım. Bazen aklıma gelenleri not alırım, not almadığımda bazen unuttuklarım olur, çok orijinal tespitlerimi bu yüzden koruyamamış olurum. Yazdıktan sonra defalarca okurum, dört, beş kere, belki sekiz-on kere, hemen her okuduğumda az da olsa müdahalelerim olur. Yazmayı önemsiyorum.

MUSTAFA OKUMUŞ

Duyarlı okurlarım çoğu zaman, “Hocam, bunca konuyu nereden buluyorsunuz; nasıl yazıyorsunuz? Sorusunu yöneltirler bana. Ayaküzeri geçiştirmeye dayalı yanıtların beni de onları da doyurduğunu( tatmin ) söyleyemem. “USARE” dergisinin bu soruyu gündeme alarak edebiyatın perde arkasına ışık tutma girişimini önemsiyorum. Yazarın arka plândaki doğum sancısını okurla paylaşmasının, onlar için bir fırsat olacağını düşünü- yorum. Sanırım ilginç ve özgün iletiler çıkacak, ortaya… Dergi yönetimine bu ilk ve de ilginç uygulama nedeniyle teşekkür ediyor, başarılar diliyorum.

NASIL MI, YAZIYORUM? Ben, genelde bir deneme yazarı olarak; yazının açılımında ele aldığım konunun kapsam ve içeriğini çok önemserim. Bunları insan ve toplumsallık eksenli, sevgi, doğa ve düşünsel derinlikli saç ayağı üstüne oturtmaya çalışırım. Kullandığım ister gözlem, isterse kaynak olsun bunları kendimce yorumlamayı yeğlerim. Öncelikle konuyla ilgili gözlemlerim öne çıkar. İnsanı ve çevreyi gözlerken eğitimci kişiliğimin ön görüleri ağır basar. Düşünsel derinliğin irdelenmesi olumlu ya da olumsuzlukların saptanmasını kolaylaştırır. Doğayı ve ayrıntılarını gözlerken duygularım, algılarım, zevklerim öne çıkar. Yaşamak, yaşamı anlamlı kılmak için sevmenin, doğayla özdeşleşmenin gerektiğine inanırım. Bu yaklaşımlar anlatıma derinlik ve öznellik katar. Ya da kaynak tarama gereği duyarım. Ayrıntılara girmeden söz konusu gözlem ya da kaynaklara dayalı birikimimle ilgili bir çatı inşa etmeğe çalışırım. Çatının doğru oluşturulmasına çok önem veririm. Bunun üzerine kuracağım yapı bezeğinde düşünce ve bilgilerin özgün olmasına özen gösteririm. Bu tıpkı bir yapının önceden tasarlanan mimari ve statik projesine benzer. Böyle bir proje yoksa yapının nasıl başlayıp bitirileceği belli olmaz. Böyle bir belirsizliğin önü açıldığında, gerisi kolaylaşır. Çünkü nerede hangi malzemeyi kullanacağınız belirginleşir. Burada usul-yöntem öne çıkar. İsterim 31 ki başarı üretkenliğe damgasını vursun; özgünlüğümü yansıtsın. İşi “akıntıya kürek çekmek” deyimine uygun bir rastlantıya bırakmak, konuyu dağıtmak, yazıyı yamalı bir bohçaya döndürmek, bütünlüğü zedelemek istemem. Öncelikle denemelerde kısa, öz, düşünselliği işlevselleştirecek bir yetkinlik önemlidir benim için. Bu bağlamda özlü, özdeyiş niteliğindeki buluşların, kullanımların iletiye zenginlik ve derinlik kazandıracağına inanırım. Bu nedenle gereksiz ayrıntıya girmekten kaçınırım. Okuyucuya bir ilgi, hareket alanı bırakılmasından yanayım. Bunu, düşüncenin kullanımına olanak vermesi bakımında önemserim. Ne zaman okuru düşünmeye, kendini sorgulamaya yönlendirebilirsek, yazının amacına ulaştığını söyleyebiliriz. Bu, yazının da yazarın da başarısının ilk koşuludur, bence. Gerektiğinde, yerli yerine oturduğunda atasözü, özdeyiş ya da anekdot kullanmaktan da çekinmem. Bunlar yazının yapısına, içeriğine bir albeni ve zenginlik katar. Ayrıca iletileri destekleyici bir görev de üstlenir. Ancak bunların kullanımı “ taşı gediğine oturtmak” deyimine uygun olmalı. Aksi-halde rast gele, gelişigüzel kullanımlar ataların dediği türden:“ Dam başında saksağan, vur beline kazmayı” olursa iletiyi dağıtır, zayıflatır. Bu tür kullanımların, yazarın saygınlığını bile zedeleyeceğini düşünürüm. Alıntının kaynağının gösterilmesi de önemli bir etik ayrıntıdır, inandırıcılığı güveni sağlama adına. Bir yapının plânlanması kadar o yapıda kullanılacak malzemenin çeşitliliği ve kalitesinin de önemi var, bence. Bu da yetmez. Onu kullanacak ustanın yeterliliği de bir o kadar önemlidir. Yoksa en kaliteli malzemeler, acemi bir elde heder olup gider, değil mi? Yazıda böyle. Yazarın beynindeki malzeme yüreğindeki sevgiyle bütünleşip, beslenip, bezenerek kullanıldığında yetkinliğin ve başarının önünü açar, onu boyutlandırır, demeye çalışıyorum. Her tür yazıda başarının, fikir- üslup örtüşmesiyle sağlanacağına inanırım. Burada dilin doğru kullanımı ve önemi öne çıkar, elbette. İyi bir anlatım sunumunda albeni güçlenir; konu, okuru sarar-sarmalar. Tabi yazılarımda ben bunları öne çıkarıyorum diyorsam, herkes de böyle yapsın demiyorum; diyemem de… O zaman yazarın özgünlüğüne sınır koymuş oluruz. Bu ise değişimin, yenilenmenin, gelişimin önü- nü tıkar. Yazılarımız hangi tür olursa olsun, özgünlüğümüzün damgasını vuramıyorsak, yeni bir şey yaratmış olamayız ki… Ne demiş atalar: “Her yiğidin bir yoğurt yiyişi vardır.” Bu söze katılıyorum. Öyle de olmalı demek geçiyor içimden.

FİGEN MELTEM HİÇYILMAZ

Bu soruyla karşılaşınca birdenbire ünlü yazarlar düştü usuma. Konuya önceden gebe kalırmış çoğu. İlham perileri kendilerini çekiştirmedikçe de oturmazlarmış masaya. Uzun bir doğum sancısı ardından kâğıda düşermiş bir yavru. Benim durum hiç de böyle değil. Yeter ki rahat ve sessiz bir ortam bulayım. Bu yüzden ilham perilerim olmamıştır benim. Bendeki sancı asıl yazdıktan sonra ortaya çıkar. Bir hukukçu gibi yargılarım kendimi. Bazen bu yargı infaza dönüşür ve yazdığım neyse çöp kutusunda buluverir kendini.

FÜSUN BUDAKOĞLU

Yazmak beni hep mutluluğa taşıdı. Kendimi buldum bir yerde. Şiirlerime, yazılarıma bir konu seçmem. Konunun kendisi çıkıverir karşıma. Duvarların yüzünde dalar giderim. Zaman olur, şekiller çıkar karşıma. Konuşurlar benimle. Ve bir süre sonra ya bir şiir olurlar ya da bir öykü. Yazarken özenle üstünde durduğum konu dildir. Öz Türkçeyi en verimli şekilde kullanmak isterim. Bilirim ki dildir düşünceleri anlamlı kılan. Halkın kullandığı, yani yöremin sözcükleri de çoklukla yer alırlar yazdıklarımda. Hüzünler, haksızlıklar etkilendiğim konulardır. Daha bir yoğunlaşırım 32 duygularımda. Kalemime düşmek için hepsi sıraya girerler.

GÜLDANE AKARSU

Yaşamıma göre bir yazma saatim ortaya çıkıverdi. Yirmi üç-sabah iki saatleri arası yazmak için ayıracağım tek zamandı. Yazdığımı bitiremediğim zaman ertesi güne kalır. Hatta birkaç günü bulabilir bu durum. Ardından değerlendirme faslı başlar. Her yönüyle incelememin ardından kabul ettiğim şiir yer alabilir defterimde. Evet, en son defterime geçiriyorum yazdıklarımı. Dergilere göndereceksem ya da bir yapıtta yer alacaklarsa, önce defterime kabul edilmeleri gerekir. Şiirlerimde bir ölçü yoktur, İçimdeki duygulara ve şiirin konusuna göre zaman zaman ölçü de kullandığım olur. Konular, yaşadıklarımdır ya da etkilendiklerim.

GÜNİZ DEMİRCİ

Yazmaya kendimi hazırladığım olmamıştır hiç. Ortam ayrımı da yapmam. Yeter ki oturacak bir masa, yazacak kâğıt ve kalem olsun. Çocuk sesleri bir müzik gibidir yazarken. Yeter ki toplarını düşürmesinler yazımın üstüne. Konularım toplumdandır. Onların acıları acılarım, sevinçleri sevinçlerim olur. Yazacağım bir konunun planını da genelde yapmam. Anlıktır benim duygularım. Onlar beni terk etmeden kalemime yüklenirim.

HANİFİ YILMAZ

Önce niyetlenmeli ve kendinize güven vermelisiniz. Çok iyi arkadaş olmalısınız onlarla. Bir bakıma yürümeye karar vermektir yazmak. Kelimelerin bitmeyen yolculuğunda, bir cümle, bir mısra olabilmek… Birtakım şartlar oluştuğunda, yazma hissine kapılır, duygularımı perçinleme adına yazmaya başlarım. Sessizliği ve yalnızlığı bulduğum an, kalem yaz der adeta. Bir duygu selinin taşkınlığıdır bazen kalemi coşturan. Bazen ürküten bir duruma bürünen denizin sessiz dalgalarıdır yazmak. Bir sonbahar yaprağı düşerken dalından ayrılığı duyar, gazel bahçesinde buruklaşır, elem, keder, hasret gölünde ızdırabı yaşar ve yazarsınız. Zaman olur bir bülbül-ü şeydanın nağmelerinde güle olan aşkını hisseder, mutluluk şarkısı dökersiniz kaleminizden. Mısralar yağar gönlünüzden, aşkın lalezarında ve gülzarında bulursunuz kendinizi. Aşka yürümek, halk içinde Hak’la bir olmaktır yazmak.

HASAN HÜSEYİN ESENTEPE

Bir şiir yazacaksam onun duygu özüme düşmesini beklerim. Bazen bu bekleyiş günler, aylar sürebilir. Yazmak için bir zaman belirlemem. O beni çağırır zaten. Konularım çevrem olmuştur genelde. Bir tek dergilere gönderme durumunda konu seçerim. Çünkü, dergilerin çizgisine göre hareket etmek, dergiyle sizi daha yakın kılacaktır. Her dergiye de yazı göndermem. Seçerim, kendime göre olanını.

IŞILAY YEŞİLSU

Uzun bir süredir yazmıyordum. Ta ki Yalçın Yücel’in bir dergi çıkardığını duyuncaya kadar. Yücel’in babası saygı ve sevgi duyduğum önemli bir yazın insanıydı. Ölümüne çok üzülmüştüm. Oğul Yücel’in de babası gibi bir yazın insanı olması sevindirmişti beni. Böylece ara verdiğim yazınsallık “USARE” nin doğuşuyla yeniden dedi. Tekrar yazmak yaşamımı bir anda değiştiriverdi geri. Bu soruyu iki yönlü yanıtlamam gerek diye düşünüyorum. Nicelik olarak: Yazdıklarımı günün herhangi bir saatinde yer, gürültü ayırt etmeksizin kağıda dökerim. Yazdıklarımın bazılarını birkaç kez düzeltir öyle kabul ederim. Bazılarına ise düzeltme gereğini duymam. Nitelik olarak: Bu özellik niceliğe göre çok daha önemli elbet. Duyulmadan bir şiir yazamazsınız. Ancak duyguları bir akıl 33 süzgecinden geçirmeden şiirleştirmek çoğu kez ortaya çıkan şiiri yavan ve basit kılar. Bu nedenle akıl süzgecine takılan her yazdığım kendini çöp kutusunda bulur. İnsan ruhunu dokuyan, karakterini oluşturan bazı uygulamalar vardır. Ruhumun derinliklerinde yer alan bu değerleri çok önemserim. Bu yüzden ruhumun meyvesi olan şiirlerimin bu dokudan ayrılmamasından yanayımdır. Şiirlerimde yalnızca kendim olurum. Bir başkası asla yoktur.

MEHLİKA GÜL

“Nasıl yazıyorsunuz” sorusuna “neden yazıyorsunuz” eklentisini eklemek sanırım sorunuzu biraz daha geniş kılacaktır. Önce şiirle başladım yazmaya. Daha küçük yaşlarda başladı bu sevda bende. Ortaokul yıllarımda uyaklı bir şiir anlayışım vardı. Lisede divan şiirine de yakınlaştım bir ara. Fuzuli ve Baki hayranlığı üniversite yıllarına dek sürdü. Sonra birden serbest tarzda yazmaya başladım. Yanı sıra öykü ve deneme de yer aldılar. Doğayı çok severim. Bir kuşun sesi alır götürür beni uzaklara. Bu yüzden doğanın içinde kalemime çok iş düşer. Bence bir yazarın nasıl yazdığını önemsiyorsak, neden yazdığını da bilmemiz gerekir. Ben doğa ve toplum yazarıyımdır. Toplumun sorunları bende birikirler nasılsa. Onlar adına yazma ve söyleme gereğini duyarım içimde. Doğanın kendi yaşamında olması ve bana şarkılar söylemesidir gönlümden geçen. Bu güzelliği incitecek her şeye karşıyımdır. O gizilliği korumak yine kalemime düşer. Yazıyorsam nedenlerim vardır elbet. Bir anlamı vardır kalem oynatışımın.

SEDA AÇIKSÖZ

Bir yazarın her anı doludur. Bir yazın insanı olarak düşündüğüm gibi davranamam her zaman. Bazı rastlantılar vardır ki oluşuma uzanıverirler hemen. Bir anda kafamdaki düşünceler siliniverir. Ve sevindiğim anlar, mutluluktan taştığım anlar, en dolu anlarımdır. Yazarken zaman beni oluşturmaz, ben zamanı oluştururum. Çalıştığım ortam hiçbir zaman bana engeller koymamıştır. Özgürceyimdir hep. Yazarken çok daha sevinç ve mutluluk duyarım. Hele karşıma, beğendiğim bir şiir, yazı çıkarsa deymeyin o zaman keyfime. Bu yüzden ne kalemim yorulur, ne düşüncelerim.

SEVGİ TEMİZTÜRK

Yazıyorsam varım. Yoksa ne anlamı var şu kısa yaşamın. Geride bir iziniz kalmıyorsa, öylesine bir gelip geçiştir sizinkisi. Kolay değildir elbet yazar olmak. Çok uğraş vermek gerekiyor. Dergilerde yazılarınızın ve şiirlerinizin yayınlanması sizi yine yazar ya da ozan yapmaz. İyi dergiler kolay kolay her yazıyı, şiiri yayınlamazlar. Ben böyle bakıyorum kendi penceremden. Yazdıklarımı her dergiye de göndermek istemem. Usare’yi tercih ettim, çünkü iyi yazarları ve iyi bir genel yayın yönetmeni var. Tanıdık bir isim, güçlü bir kalem. Yazarken kitaplarımın arasında olmak isterim. Onların bakışları, sıcaklığı duygularımı daha başka kılarlar. Kalemim kayar gider sayfalarda.

EMEL TÜRKYILMAZ

Yazacağım konuyu çok önemserim. Günlerce sürer bazen bu seçki. Olaylar, görünümler, düşünceler ve duyular bana çok ilginç gelirler. Bu etkiler bir anda çoğalırlar içimde. Fakat yazmak için beklemem gerekir. Memur oluşum beni sabahtan akşama kadar dar bir ortama koymuştur. Ev uğraşısı, yemektir derken zaman gece yarısını bulur nerdeyse. Ve uyku zamanımdan çalarım yazmak için. Elbet ki özveri gerekiyor yazmaya. Yaşamaksa çalışmayı…

M. Nedim Tepebaşı.”BİR ADIM İLERİDE OLANLAR” (HİKÂYE

USARE DERGİSİ 10 SAYI

Ezan okunmadan önce camide bulunup namaz vaktini beklemeyi bile ödüllendiren bir dine inanmışlığın nimetlerinden çoğu zaman yararlanamıyoruz, evden çıktığımda ezan okunmaya başlanmıştı!
Cuma namazını kılmak istediğim cami mıntıkasına vardığımda, yakınlarda park edecek yerlerin hepsi dolmuştu, zorunlu olarak camiden uzak bir yere, bulduğuma şükrederek arabamı park ettim.
Olacak ya, bazen vaktinden birkaç dakika sonra okunan Cuma ezanı bu sefer bir dakika önce okunmaya başlanmıştı. Önce, ezan bitene kadar vakit girmiş olacağından, en azından namaza zararı yok diye düşündüm, ama benim açımdan iş hiç de öyle olmadı, müezzin aceleci davranarak ezanı çabucak okuyuverdi! Vakti sınırlı olan Cuma namazına geç kalmış birisi olarak, insanlar için bir dakikanın bile ne kadar önemli olduğunu bugün bizzat yaşayarak anlamış oldum!
Hani darda kalındığında, dayanağı olmayan bahaneler üretip sonra da yakınmaya başlayanlar olur ya, ben bahaneye sığınmadım. Benim durumumda olup da bahane üretenlere; “Bahanelere sığınacağına, ezan okunmadan camiye gelseydin ya!” denilmez mi? Ben de içimden, tam da bunu dedim kendime! Gerçekçi olunduğunda, bahanelere sığınmaya, mazeretler üretmeye gerek var mı? Bunu çoğumuz biliriz aslında, harbi olmanın her zaman iyi olduğunu da!
Bugün sanki bir farklılık vardı yaşadıklarımda, belki de dersimi alıyordum. Neden olmasın ki!
Vaktinde yapılmayan iş ve işlemlerin, vaktinde yapılanlar kadar değerinin olmadığını daha iyi anlamam için bir ders almam gerekiyordu belki, ne bileyim! Buraya kadar yaşadıklarımı galiba daha iyi yorumlamaya başlamıştım, çünkü ezan okunmuştu, bense hâlâ camide değildim. Geçerli bir mazeret olur, ona kimse bir şey diyemez, zaten böyle durumlarda, adına ibadet yapılan Allah da illa ki bu yapılacak demiyor ki.
Bilirim, yer olsa bile kapının hemen girişine namaza duranlar her camide çoğu zaman olur, bu yüzden, vakit geçirmemek için caminin ana giriş kapısına değil de arkadaki eklenti kısma yöneldim.
Hiç de zorunluluk olmadığı yani cami içerisinde olmasa da eklenti yapıda yer olduğu halde dışarda, üstü kapalı açık alanda namaz kılanlar vardı. İçeride namaz kılanlarla irtibatlı sayılsalar da bunların en azından görünümleri hoş değildi. Bunlar yüzünden, diğer geç kalanlar gibi daha dıştan dolaşmak zorunda kaldım. İçeride yer bulabilme imkânı olduğu halde buradakiler, neden sığınmacılar gibi eğreti sergiler üzerinde namaz kılmayı tercih ediyorlardı, işte bunu anlayamadım, çıkması, dağılıp gidilmesi kolay olsun diye mi? Bilemedim!
Camiye açılan arada bir kapı olsa da son cemaat mahalli denilemeyecek eklenti kısma, arka yan kapıdan girdim nihayet. Ortada acayip bir saf tutuş şekli vardı. En önde bir safta, bir de en arkada gelişigüzel saf tutan insanlar namaz kılıyorlardı. Bu iki safın arasına, en az iki, biraz sıkı durulsa üç saf daha sığabilecek bir boş alan vardı, diğer boşluklarla beraber bu da nereden bakılsa seksen, yüz kişi demekti. Bu duruma göre geç gelenler, yer bulmada zorlanarak cezalandırılmış değil de cezalanmış gibilerdi. Bilemem! Her zamanki gibi caminin içi de bundan farklı değildi, aradaki boşluklar doldurulup namaza durulsa, caminin içi, nerede ki iki saf daha cemaat alırdı. Bu, belki her zaman böyle oluyordur ama bugün geç kaldım ya, her şey sanki benim için yapılmış gibi geliyordu. Hâlbuki olur mu öyle şey?
Kapı girişindeki dar bir koridor gibi olan bu yerin hemen sağ tarafında daha geniş bir alanın da yarısı boştu. Bulduğum boş yere namaza dursam, benim gibi sonradan gelenler içeri bile giremeyeceklerdi. O geniş boşluğa geçmek için en arkada namaz kılanların önünden geçilmesi gerekiyordu, bu yüzden, namaz kılanların önünden geçmeyenlerin işi bir hayli zordu. Bunların selam vermesini bekleseler, imam hutbeye çıkacak, sünnet namazı kılamayacaklar, beklemeyip geçseler, en arkada namaz kılanlar geçiş yolunu kesmiş oldukları için onların önlerinden geçmiş olacaklardı. Herhalde bu yüzden bazıları dikilip bekliyorlardı. Bu durumda bekleyenler, namaz kılan bir kişinin önünden geçilmeyecek mesafenin, onun secde edebileceği kadar bir aralık olduğunu bilmiyor olabilirlerdi. Ben, geçmek zorundaydım, çünkü arkadan hâlâ gelenler vardı, hem onlara imkân vermek gerekirdi hem de beni tanıyıp da takip edenler olabilirdi ve ben geçtim. İleride bir yerde namaza durdum, belki o bekleyenlere bir faydası dokunmuştur, anlaşılıp anlaşılmadığını bilemem.
Namaza durdum durmasına da bir an secde edeceğim yere yakın bir yerde bir çikolata kabuğu gözüme ilişiverdi. Yapacak bir şey yoktu, namazdaydım, namazda olmanın gereği, onunla ilgilenmeyi sonraya bıraktım.
Cuma’nın ilk sünnetini, iç ezana başlanılmadan kıldım, önemli olan da bu idi. Sonradan gelen cemaat, yer açıldığından değil kendince yerleşirken, müezzin de iç ezanını okumaya başladı. Merkezden Cuma ezanını okuyan kişinin aksine, daha uzun bir zaman aralığında iç ezanı okundu. Böyle mi olmalıydı? Cuma’ya yetişmeleri için Cuma ezanının yani minareden okunan ezanın biraz uzun soluklu okunması uygun görülmüş, bugüne kadarki uygulamada hep de bu düşünceden hareket edilmiştir. Fakat diğer, içeride okunan iç ezanı için aynı durum söz konusu değildir. Belki onların da bir bildikleri ya da bilmedikleri vardır, yoksa bunlar herhalde bana nispet olsun diye yapılmamıştır mutlaka.
Sünnet namazı kıldığımdan beri çikolata kabuğu sürekli gözüme bakıyor ya da benim gözüm ona takılıyordu. Bir taraftan da; “Kabuğun orada olmasında asla kasıt olamaz, birisi düşürmüştür, cami cemaati, camilerin temizliğine dikkat ederler, orası Allah’ın evi bilinir çünkü.” yorumuyla cebelleşiyordum. Ben onunla ilgilenmeyi hep sonraya bırakıyordum ama sorun beni bir türlü terk etmiyordu, buna bir an önce çare bulmam ve sorunu zihnimden silmem gerekiyordu; etrafa bakındım, ön tarafta bir elektrikli süpürge gördüm. Nihayet kendimce bir çözüm bulmuştum; farz namazı kılmaya kalkınca, çikolata kabuğunu alıp süpürgenin yakınına bırakmayı, sonra da camiden çıkarken bıraktığım yerden alıp çöpe atmayı planladım.
Başta aklıma gelmedi, hâlbuki çocukluğumdan beri bilirim, bir şeyler atmak bir tarafa, cami içerisinde şayet kazara çerçöp cinsinden bir şeyler düşürülenler olursa, görenler, alınmasını bir başkasından beklemeden derhal onları alır, atacak yer arama gereği duymadan ceplerine koyarlardı. Çünkü bu tür şeylerden caminin arındırılmasında çok büyük sevabın olduğunu bilirlerdi. Üstelik camiler Allah’ın evi yani “beytullah” olarak bilinirdi, o mekânları pırıl pırıl temiz tutmak cemaate düşerdi. Bense büyüklerimin izinden gitmek yerine çikolata kabuğunu atacak yer arıyordum. Bir taraftan hutbeyi dinlemeye, dikkatimi oraya bağlamaya çalışıyor, diğer taraftan da kafamın içinde dolaşıp duran; “Bunu buradan almak daha çok da bana düşer, en yakınında ben varım!” fikrimi bastırmaya çalışıyordum.
Nihayet kararımı verdim, planladığım gibi yapacaktım. Kulağım hocanın hutbesinde, fakat gözlerim çikolata kabuğunda hutbeyi dinledim.
Hutbe bitti, farz namaz için kamet edilmeye başlandı ki, ben hâlâ kabuğu alıp süpürgenin yanına bırakmayı, hatta orada unutsam bile görevli süpürgeyi kullanırken kabuğu göreceğini düşünüyordum. Ben bu kurgu içerisinde, tam da namaz için ayağa kalkıyorken, yakalamış olduğum büyük bir fırsatı kaçırdım, yanımda duran on beş- on altı yaşlarındaki genç, çikolata kabuğunu yerden alıp cebine koymuştu bile!

M. Nedim Tepebaş.”SEVMEK VE SEVMEMEK” (DENEME)

USARE DERGİSİ 10. SAYI

Bazı kelimeler, yerinde ve doğru kullanılsa da içeriği çoğu zaman düşünülmez bile; sevmek ve sevmemek gibi. Elle tutulmayan, ölçü cinsinden hacimleri olmayan, insanlar arasında farklı algılanan gizemli iki kelime bunlar. Ne var ki görmek ve anlamak istenilirse, sadece bunlar bile gerçeği anlamaya ve kabullenmeye götürür insanı.
Bu iki kelimeden biri saygının, diğeri saygısızlığın ifadesi gibi görünse de temelde ikisi de saygıdan beslenmektedir, ya da ben böyle anlıyorum.
İnsan, neden sever, ya da neden sevmez, bunu bir düşünmek gerek.
Yapılan her işin bir sebebi olmalı değil mi? Diğer bazı canlılarda farklı olsa da insandaki sevgi veya sevgisizliğin bir sebebi vardır kuşkusuz; bunlardan, doğru dayanağı olanların bir değeri vardır, diğerlerinin ise çok da bir değeri yoktur, bu da kişinin değer algısına göre değişir tabi. Bir değeri olabilmesi için kelimenin her ikisi de hislere değil bir temele dayanmalıdır, eğer böyle olmazsa, insan olmanın diğer canlılardan farklılığı anlamını bulmamış olmaz mı?
Bir sebebe dayanmayan sevgi; tutkudur sadece diyorum, bu, neden böyle anlaşılmaz da adına sevgi ya da aşk denir? Kimsenin sevgisine de aşkına da sözüm yok, sadece işin doğru anlaşılması ve doğru ifade edilmesi bakımından söylüyorum bunları, kimsenin tepki vermesi de gerekmez, kendim anladığım şekliyle söylüyorum bunu. Doğru bir dayanağı olmayan sevgi de sahibinde değerlidir mutlaka, ama o köleleştiğini bilmez.
Aynı dayanaktan bakarsak; sevgisizlik yani nefret, kızgınlık değilse başka nedir peki? Bu yüzden olsa gerek, İslam inancına göre sevmenin ve sevmemenin Allah rızası için olması, böyle olduğunda değerli sayılması. İtirazın kalıplaşmış ifadesiyle; “Buna Allah’ı karıştırma!” diyenler çıkabilir. Hayır, bu karıştırma meselesi değil, konuyu açıklığa kavuşturma çabasındayım sadece!
Eğer yol gösterilmese, elinden tutan olmasa, insanlar arasından tökezleyebilenler olabilir en hafifinden. Yüce Yaratıcı, “Dinde zorlama yoktur!” beyanı ile insana saygınlık kazandırırken, diğer taraftan da onlar için yaşam kuralları koyması, hareketlerine sınırlar çizmesi, ona olan sevgisinden başka bir şey midir sizce? Yani insana eziyet dokunmasına rızası, haydi biraz ileri gideyim tahammülü yoktur Allah’ın. Buna itiraz edenler, O’nun sevgisindeki aşırılığa mı tahammül edememektedirler, anlamak, anlatmak ve yorumlamak bir zor ki!
Ölçülü olamayanlar, sevgide olduğu gibi sevmemekte de yanlışa düşebilirler. Söyledim ya; geçerli bir dayanağı olmayan sevgi, sevgi değildir, sevgisizlik de sevmemek değildir. Elbette farklı anlayanlar olabilir, bunu bir dayatma olarak söylemiyorum.
Sevmek, sevdiği kişinin yaptıklarını onaylamak, kabullenmek ya da varsa yanlış davranışlarını düzeltmek, bunu yaparken de gelebilecek tepkilere tahammül etmek, her şart ve durumda sevdiğini yanında tutmak veya onun yanında olmaktır. Ya da karşıdakine gönlünü açmak, orada barındırmak, üşütmemek, sarıp sarmalamaktır. “Seviyorum” denilen karşı cinsten kişinin, sadece bedenine ve simasına gösterilen her dereceden ilgi; ya tutku ya da vurgunluktur, bence bu sevgi değildir. Bu durumda olanların, “seviyorum” dediği kişinin, kendisi açısından veya gerçekten tahammül edilemeyecek davranışları olduğunda her şeyin devrilip dökülmesi bu yüzden değil midir? Bunu yapana; “Hani sen seviyordun!” denilmez mi?
Sevmemek, yapılanları uygun görmemek, onaylamamaksa bu neye göre olacaktır? Bunun da bir ölçüsü olmalı değil midir? Elbette olmalıdır, yoksa nerede ki her şahsa göre farklı bir değerlendirme ortaya çıkar ki bu da karmaşaya sebep olabilir.
Sevdiğinin sevmediğine karşı sevgisizlik göstermek ya sevgidir ya da tutsaklıktır. Bu sevgisizliğin doğru bir dayanağı varsa bu sevgidir, yoksa köleliktir. Kişisel olarak ya da meşru, doğru bir dayanağı olmadan bir davranışı dışlamak, doğru ve isabetli değildir.
Bir de sevilmemesi gerekenleri sevmemek de sevmektir bir başka deyişle. Sevilmemesi gerekenleri sevmek, sevilmesi gerekeni sevmemekse sevginin hatırına gönülde yer bile ayırmamaktır.
Sevgi; bağlılıksa, bu da bilinçli olmalıdır. Sevilmeyenler ya da sevilmemesi gerekenler de öyledir yani bu da bilinçli olmalıdır. Yoksa menfi bir durumu söz konusu olmayan bir cisim ya da varlığa karşı sevgisizlik haksızlık olur, hakaret olabilir.
Sevilenler, zararlı olanlardan, zararı dokunacak olanlardan olmamalıdır, böyle olmadığında da müspet olanlara sevgisizlik olur.
Sevmekte de sevmemekte de keyfilik olmamalıdır.

“Usare” dergisinin yeni 10 sayısı yayınlandı

“Usare” dergisi 10 sayısı yakında

M. Nedim Tepebaşı.”KİBİRLİ OLMAK” (Deneme)

USARE DERGİSİ 9.SAYI

Biyolojik ve fizyolojik olarak insanların birbirlerinden ne farkları vardır ki? Sonra insanlar, birbirlerine fark atmak için mi edinimde ve kazanımda bulunmalıdırlar? Hayır, hayır böyle bir şey asla olmamalıdır. Çoğumuz “Böyle bir şey olmamalıdır!” deriz demesine de yine de toplumda kendisini diğerlerinden farklı görenler her zaman olmuştur, olacaktır da. Doğumundan ölümüne kadar geçen süre içinde, insandan ayrı düşünülemeyecek temel eşitlik ilkeleri herkes için geçerli olması gerekirken, bunun, bazı kesimler için sözde kaldığını da yine çoklarımız biliriz herhalde!
Dindar olup olmamaları önemli değil, nedense insanlardan bazıları, toplumda ayrıcalıklı işlem görmeyi hem severler hem de önemserler. Bunun birçok sebebi olabilir ama dindar görünümlü olanlar için en önemli sebebi, bu kişilerden çoklarının, karşısında titreyen birine; “Korkma! Ben kral değilim, Kureyş’ten kuru ekmek/et yiyen kadının oğluyum.“ diyen bir Peygamberin sözlerindeki espriden habersiz olmaları ya da habersizmiş gibi davranmalarıdır. Her mütekebbirin ibret almasını dilerim!
Kibirli davranmakla yüksek makam elde ettiklerini, toplum içerisinde ayrıcalıklı olduklarını kabul edenler, keşke neyi kaybettiklerini de bilseler. Kendisini ayrıcalıklı görmenin sembolik bir ifadesi olan kibir, sırtına bindiği kişiyi ağırlığıyla çökertir, dibe vurdurur. Onlar, kendilerinden aşağıda kimse olmadığı için bulundukları seviyenin farkına varamıyorlardır veya inat uğruna düştükleri yeri terk etmiyorlardır; tıpkı muarızlarından birinin, okuduğu ayetleri kastederek Peygamberimize; “Senin söylediklerinin sana ait olmadığını, bunların ilahi beyanlar olduğunu ben de biliyorum ama ben sırf seni reddetmek için inkâr ediyorum.” mealinde söylediği sözler gibi. “Allah, içimizde bu kadar asil, soylu kişiler varken, bula bula bir yetim ve öksüzü mü seçti?” demeye getirenlerin, Allah’ı sorgulamaya varan sözlerinde kibirden başka ne var ki? Bunlar, asıl yanılgının tam da burada yaşandığını bile fark edemiyorlar görüyoruz işte. Aynı zihniyette olanlar hep aynı yolun yolcusu velhasıl!
Kibir, sadece taşıyıcısını değil, onlara imrenenleri de, arkalarından gidenleri de ta uzaktan etkileyecek bozguncu bir yapıya sahiptir. Geçmişe doğru bir baksak; her devirde toplumsal dengeyi, kendisini ayrıcalıklı görenlerin bozduğunu görebiliriz. Bunların destekçileri de aynı günahı ya da şöyle ifade edeyim; sosyal alanda ahlâk dışı davranışları paylaşırlar. Bazı kesimler tarafından, kendisinin ayrıcalıklı görülmesini bekleyenlere verilen küçük çaptaki fırsat ve imtiyazlar, onlara duygularının kontrol edilemez hale gelmesinin yolunu açmış da olabilir, durum şayet böyle ise o zaman bu imtiyazı sağlayanlar da suç ortağı sayılabilirler, irdelenmeye değer tabi.
Kibir, kişinin edinimidir. Bu, kişinin kendisini, diğer insanlardan/yaratıklardan edinim ve kazanımlarından dolayı üstün görmesinin kötü bir yansımasıdır. Bunun bir yanılma olduğunu ayırt edemediği için kişi, kendisini başkalarından farklı ve üstün görmeye yani kibirlenmeye, bu hissin yükselişi durdurulamadığında sosyal yapı da sallanmaya başlayacaktır. Toplumdaki sosyolojik kırılma tam da burada yaşanır işte.
Demek ki bu illete yakalananlar burnunun ucunu dahi göremiyorlar. Demek ki; vücudun azalardan, toplumun da bireylerden oluştuğu gerçeğini düşünemiyorlar. Demem o ki; bütün yapılanmalar ya birbirini takip etmekte ya da birbirinden etkilenmektedir. İnsanın yapılandırılışı, olması gereken toplumsal yapılanmanın ipuçlarını vermektedir gizliden gizliye, yani “Toplumsal yapılanışınız vücudunuz gibi olsun!” denilmektedir adeta, tabi ki görebilene. Azaların farklı işlevleri olduğu gibi toplumun üyeleri de farklı görevleri üstlenmelidirler, burada da algılanması ve uygulanması gereken bu olmalıdır. Çünkü sosyal yapılanmada, insanların işleri farklı olmasaydı karmaşa olurdu, kişiler bire bir bu kadar işlerin altından kalkamazdı sonra.
Bakmaz mısın, iki el birbirine nasıl da muhtaç ya da birbirini tamamlamakta! Sadece eller de değil, bir bütünü oluşturmak için uzuvlar arasında dengeli bir iş bölümü yapılmış değil mi? Ayak gitmese elin işi yarım ya da eksik kalabilir, en azından bu, daha fazla zaman demektir. Toplumsal işlev de buna benzer; görevli çöp toplamasa, astronotun uzaya seyahati, bu alandaki çalışması kaç para eder? Kişinin; “Ben falancayım, temizlik işçisi de kim oluyor?” demeye hakkı yoktur ya da olmamalıdır! İş dağılımı olmasa, işler öyle kimilerinin zannettiği gibi düzgün gitmez, düzgün gitmesi mümkün değil. Bunu görebilmek bile yaşamı kolaylaştırır, görmemekse zorlaştırır, ret etmek ise karmaşaya sebep olabilir. Temizlik görevlisi çöpleri topladığı için diğerleri mis gibi ortamlarda yaşamaktadırlar, makam ve yetki elde etmiş olanların böbürlenmesinin ne anlamı vardır o zaman? Büyüklenmek bir tarafa herkesin birçok kişiye teşekkür borcu var. Dedim ya temizlik işi yapılmadığında, kendimiz olmasa da çevrenin kokacağını astronot da bilmeli, ben de bilmeliyim, sen ve diğerleri de bilmelidir. O zaman, bazı işleri yapanlara özellikle minnet duyulmalıdır, şahsen ben bu minneti duyuyorum/duymaya çalışıyorum!
Kibirli olmak, gerçeği gördüğü halde kabul etmemektir ya da araştırıp öğrenmeden konumundan kendisine paye biçmektir yani iş veya konum itibarıyla kendisini üstün görüp başkalarını küçük görmektir. Budur işte kibirli olmak. İçerik olarak ne farkı vardır şimdi böyle düşünen insanla şeytanın; “Ben ateşten yaratıldım, Âdem ise topraktan yaratıldı, ben ondan (Âdem’den) üstünüm!” demesinin. Onunki de kibirlenmek, berikinin ki de. Sonra ateş mi daha değerli toprak mı? Bu sonuca nereden varmış, bunu ispatlayabilmiş mi? Değerli olduğuna sadece kendisi hükmediyor. Kibirli kişilerin benzer tarafları budur işte yani kendisini üstün görmek ve diğerlerini küçük görmek! Bu aslında hastalıktır, bir çeşit illet.
Temel eşitlik ilkesini en başta kibir bozar. Her türlü saygısızlık kibirle başlamıyor mu baksanıza! Belki de bu yüzdendir, kibirlenenleri Allah sevmez (Nahl 16/23). Böylelerini insanlar da sevmezler aslında. Ben görmedim kişilikli insanların böylelerini sevdiğini, bazıları korkularından dolayı veya sebeplenmek niyetiyle seviyor görüntüsü verebilir, bu da bir çeşit ezikliktir ya da acizlik! Bu ise gerçeği yansıtmaz.
Ancak burada da bir tuhaflık yok mudur; insanların sevmemesi daha çok dikkat çekiyor da Allah’ın sevmemesi neden dikkate alınmıyor, ne dersiniz?
Peki, Allah, kibirlenmeyi neden yasaklamış, neden bunları sevmediğini açıkça beyan etmiştir? İşin bu tarafı da doğru okunmuyor derim ben şahsen. Yasakları ve emirleri doğru okumak ve doğru anlamak lazım. Allah, insanları yani kullarını sevdiği için emir ve yasaklardan oluşan kurallar koymuştur, eziyet etmek için değil elbet. Kurallar, açıkça sevginin işaretidir bana göre. Allah kulunu, onun en yakını kişinin sevdiğinden daha fazla sever, sevmesi gerekir de. Çünkü kişiler birbirlerinin ne kadar yakını olsalar da yaratılışları bakımından Allah’tan daha yakını olamazlar. Birinde akrabalık ilişkisi vardır diğerinde ise yaratıcı ve yaratılan ilişkisi vardır. Hâliyle Allah kuluna, onun yakınlarından daha yakını olduğu için onu diğer yakınlarından daha fazla sevecektir. Bu da onları koruyacak tedbirlin alınmasını gerektirecektir.
Peki, insanlar sevdiklerinin yanlış yapmasını istemezler de Allah ister mi? Olacak bir şey değil! Allah’ın, kibirli olmayı yasaklamış olması, daha çok bu bağlamda irdelenmelidir.
Kibirlenen kişiye sormak lazım; “İnsan denen mükemmel eserin sanatkârı kimdir, sen bu işin neresinde yer almaktasın, sen kimsin, çapın ve hacmin nedir? Allah, sana yeryüzünün halifesi yani yeryüzünde kendisi adına bazı işleri yapma yetkisi ve temsil payesi vermiş, bu paye sana yetmez mi de büyüklüğü sadece kendisine has kılan Allah’a nispet edercesine kibirlilik gösterisinde bulunuyorsun?”
İnsan, bu tür veya benzer hataya düşmemek için hem kendisindeki mükemmelliği hem de acizliği görmelidir. Doğru karar verebilmesi ya da doğruya ulaşabilmesi için bu gereklidir. Kâinatın küçültülmüşü diyebileceğimiz insan, kendisinde kâinatı görürken, Allah’ın yüceliğini ve sanatkârlığını da görmelidir, ölüme mani olamadığını gördüğünde de gücünün sınırlılığını yani acizliğini bilmeli ve anlamalıdır.
Gerçekleri görmeye engel cehalet değilse bu kibirden başkası olamaz. Bir de gördüğü halde kabul etmemek vardır ki bu doğrudan doğruya kibirdir.
Kişiler, kendisine başarı getiren yetenek ve beceriyi kendisine sunulan ikram olarak gördükleri zaman o ikramın hakkını vermiş olurlar. Sanatkârın sanatını en güzel bir şekilde icra etmesi, sanata ve yeteneğine saygısından olmalıdır. Eseri ile üstünlük taslamak, yetenek ve becerinin üzerine basarak yükselmeye çalışmak olur. Yetenek, var olansa, sanat da bu var olanın görüntüsüyse bununla kibirlenmenin ne anlamı vardır? Kibrin temelinde cehalet vardır, şımarıklık vardır; kalfanın ustasından su istemesi gibi. Zaten kibir bir çeşit şımarıklık değil midir?
Kibir ateş gibidir, dokunduğunu veya dokunanı yakan bir ateş! Şeytan kibirlenip de; “Ben ateşten yaratıldım, Âdem ise topraktan!” demiyor muydu? Şeytan mademki ateşten yaratıldı, o ateşi yani şeytanı yakacak olan da kibri ise, o zaman kibir, ateşi de yakacak bir ateş demektir.
Ateşi yakacak ateşten yani kibirden uzak duran, ateşin ateşinden uzak durmuş olacakt

M. Nedim Tepebaşı.”EKMEĞE SAYGI” (Hikaye)

USARE DERGİSİ 9.SAYI

Dükkânları yan yana iki bakkaldan birinde alışveriş yapıyordum ki, bitişikteki bakkal, komşusuna; “Ekmek var mı?” diye sordu. O da; “Beğenirsen birkaç tane var.” diye cevap verdi. İhtimal, kendisinde kalmadığı için ekmeği oradan emanet alıp müşterisine verecekti.
Komşusu bakkalın camekânından aldığı ekmek, pörsümeye yüz tutmuş, kabarıklığını kaybetmiş, iyice yassılaşmış görünüyordu. Ben o ekmeği almazdım! Adam ekmeği aldı, üstelik peş peşe, birkaç defa: ”Allah yokluğunu göstermesin!” diyerek öpüp alnına koydu.
Önce anlamadım, adamın ekmeği öpüp başına koyması normaldi, bizim halkımız zaten bunu hep yapardı, ancak adam bunu yaparken duyurmak istediği veya vermek istediği mesajı neydi? Alınmadım diyemem çünkü o ortamda iki bakkaldan ve benden başka kimse yoktu, mesaj bana olmasına banaydı da verilmek istenen mesaj neydi, düşünmeye başladım!
Ben böyleyim işte; uzun süre görmediğim birisini görünce ismini hatırlayamasam, hatırlayana kadar düşünürüm, hatta gece bile! Az düşündükten sonra çözdüm olayı.
Her iki bakkaldan da alışveriş ediyordum. Aylar önce bir öğle vaktiydi, arkadaşlarımdan birinin elemanı, o bakkalın dükkanında, kasadan ekmek seçiyordu, ben ona; ”O seçtiğin ekmekleri ustan beğenmez, sana kızar, şunlar daha taze ve gevrek bak!” diyerek elimle seçtiğim çıtır ekmeklerden aldırtmıştım. Anlaşılan o ki adam, o sözüme fena içerlemiş, ihtimal ki müşterisi olduğum için de o gün bana bir şey söylememiş. İyi yetişmiş bir esnaf olduğu için sabırlı bir avcı gibi işi zamana bırakmış, fırsatı yakalayınca da kaçırmamıştı! Başka ne diyeyim ki; adama helal olsun!
Bizim halkımız arasında ümmi olanların sayısı hâlâ fazla olsa da ondan daha fazla sayıda ârif insanımız vardır, her zaman aklımda olmasa da bunu bilirim. Neden saklayacakmışım ki; adam beni mat etmişti!
Aldığım bu darbeyi zihnimde mütalaa ederken, aheste adımlarla eve doğru yürümeye devam ediyordum.
Ben her işin hakkıyla yapılmasını bekleyenlerdenim, özellikle de ekmeğin güzel yapılmasını önemserim. Fırıncının hatasını veya ihmalini ekmeğe hürmet adına görmezlikten gelmem. Ben kendi açımdan haklıydım ama adamın da kendince geçerli bir savunması mutlaka vardı!
Yedi düvelin saldırısına uğradıktan sonra Kurtuluş Savaşı’ndan zaferle çıkan milletimiz hem çok yıpranmış hem de çok örselenmiş. Bir milletin yaşayabileceği en ağır dramlardan yokluk ve çaresizliğin getirdiği kıtlığın etkisi yıllarca sürmüş. Biz, büyüklerimizden bunları dinleyerek büyüdük. Yokluğun ve açlığın acısını en çok bastıran ekmek olduğu için şimdiki kuşaktan öncekilerde, ekmeğin ayrı bir yeri vardır bu yüzden. Yakın zamana kadar o dönemden “Kıtlık yılları” diye söz edilirdi hep. Bu kıtlık yıllarında, kişi başına günlük tüketilecek asgari miktar üzerinden, ekmek satışları karneye bağlanmış. Kıtlığın bıraktığı etkiyi kısmen bilsem de ben bunları görmedim ve bilmem de, ancak canlı şahidinden dinlemiştim, hem de kaç kere. Annem nişanlı iken, nişanlısının bakkal dükkânı varmış. Babam, satmak üzere, dükkânında ekmek bulundurmak için annemin ve annemin aile efradının karnelerini toplamış, götürmüş. Karnelerin karşılığında ekmek alarak dükkânında satmış. Bir şeyi elde etmenin zorluğu, haliyle onun kıymetini de artırdığından, ekmeğe bu kişilerden daha saygılı başka kimler olabilirdi ki?
Sonraları babamın da dükkân komşusu olan, annem tarafından akrabalarımızdan birisi vardı, adam normal bir şekilde otururken aniden silkinir, birkaç saniye titreyip sarsıldıktan sonra normal yaşamına ancak avdet edebilirdi.
O meşhur kıtlık yıllarında, adamın tam da dükkânının karşısında bulunan Arasa Somun Fırını önüne yığılan, çoğunluğunu kadın ve çocukların oluşturduğu çaresiz insanlar, ocaktan ekmeğin çıktığını görür görmez; ”Emmi! Bir ekmek de bana, bir ekmek de bana, ne olur emmi bir ekmek de bana !”diye feryat ederlermiş. Her gün onlarca kez bu feryatları dinleyip insanların dramatik hâline şahit olan adamcağıza musallat olan bu tik, sara nöbeti gibi ara ara üzerinde etkisini gösterirdi. Dalyan gibi boyu ile sarsılan bu adam, hazan mevsiminde rüzgâra karşı yapraklarını tutma takati gösteremeyen ulu çınarlar gibi direncini kaybederdi.
Her gün sayısı ve miktarı belirsiz meyve, sebze ve yemekleri çöpe atan insanlardan bazılarının, övünerek söyledikleri “Bizim evde ekmek asla çöpe atılmaz.” sözlerinde belki de bu yaşanılanların veya anlatıla gelenlerin etkisi vardı.
Zihnimde kayıtlı ne de çok belgesel varmış bu alanda! Hepsi hızlıca, bir bir gösterime girmişlerdi.
Bazı eski mahallelerde, mostralık denecek kadarı ile halen bulunabilen eski evlerin lüks olanları taştan, diğerleri ise toprak kerpiçten yapıldığı için taşların veya kerpiçlerin arasında çok miktarda kovuk bulunurdu. Yaşça bizden büyük kişilerin, Kur’an’dan bir parça olmasa bile, Arap harfleri ile yazılı herhangi bir kâğıt parçası gördüklerinde, saygılarından dolayı onu yerden alıp bir duvar kovuğuna yerleştirdikleri gibi daha çok çocuklar tarafından düşürülmüş veya atılmış ekmek parçalarını da yerden alarak öpüp alnına koyduktan sonra duvar kovuklarına bırakırlardı. O günün şartlarında, hayvanları ile yoldan geçen bir kısım insanlar da duvar kovuklarına bırakılan o ekmek parçalarını toplayarak hayvanlarına yedirirlerdi. Halen de öyledir ya, ekmek söz konusu olduğunda, o insanlarda saygı en yüksek seviyeye çıkardı. Hatta ekmeklere yapıştırılan etiketler bile bıçakla kazınarak çıkarılır, asla o bölge kesilip atılmazdı.
Bilemiyorum, belki de bu insanlar zaferle ekmek arasında bir bağ kuruyorlardı. Ekmeğe saygısızlık olduğunda savaş yılları ve yokluk akıllarına geliyordu. Elbette ki haksız değillerdi, açlığı, yaşayanlardan daha iyi kim anlayabilir ki bunu?
Belgesel niteliğindeki hatıralar zihnimde canlanmaya devam ediyordu. Kıtlık yıllarını hiç unutmayanlardan birisi olarak zihnimin en seçkin köşesinde yerini koruyan biri vardı ki ben de onu asla unutamam! Bu kişi, çocukluk yıllarımızda, mahallemizde bulunan bakkallardan biriydi tabi ki!
Çocukluk yıllarımız bir farklıydı bizim, belki de yılları farklı kılan yaşadıklarımızdı. İkindiden sonra akşama yakın vakte kadar hem yollarda arkadaşlarımızla oynar hem de babalarımızın eve dönüşünü beklerdik, eve onunla birlikte dönerdik. Bizim için bu, mutlulukların en seçkiniydi. Yine bir gün, akşam saatine yakın bir vakitte, babamı karşılamıştım, ona ekmek alacağımızı söyledim. Birlikte mahallemizin en gariban bakkalına uğramıştık.
Hafızamda nasıl bir iz bırakmışsa perişanlığın, yaşlı bakkalın üzerine adeta sindiğini en belirgin çizgileriyle hâlâ hatırlamaktayım.
Adamın sürekli giydiği şalvar ve yemeniydi. Onun, ne takım elbisesi ne de kundurası olduğunu en azından ben görmedim. Düşünüyorum da en ucuz giysi bunlarmış o zaman. Adamın kendisi kadar perişan dükkânı, baraka şeklinde, tahtadan yapılarak bir evin avlusuna, yola cepheli vaziyette kondurulmuştu. Ustalık ve estetikten yoksun, yan yana dizilerek çivilenmiş tahtaların arası karadelikler misali kışın soğuğa, yazın da tozlara aralanmış gibiydi! Tahtaların aralıklarından, dışarıdan bakılınca içerisi fark edilmese de içeriden bakıldığında dışarıda bulunanlar rahatlıkla görülebilirdi.
Dükkânın içi dışından daha da perişandı. Satılan veya satılacak olanlardan; somun, birkaç kalıp sabun, çamaşır sodası, tuz, toz şeker, nadir zamanlarda kelle şeker, çocuklar için akide şeker, sakız ve benzeri, herkese ve her keseye hitap eden nevalelerden başka ne vardı ki? Başka ürünlerden dükkâna getirecek adamda ne sermaye vardı, ne de çevresinde, o günün şartlarında lüks denilebilecek mallardan satın alacak varlıklı insanlar vardı. O, garibanları bilirdi, garibanlar da onu!
Bir Osmanlı çocuğu olan bakkal, Latin harfleri ile okuma yazma da bilmezdi. Alacaklarını, duvar yerine sıra sıra dizilerek çivilenmiş o tahtaların üzerine tebeşirle ve eski yazı rakamlarını kullanarak yazardı. Alışıklarını, sadece rakamlarla yazar, isim asla yazmazdı. Hangi hesabın kime ait olduğunu bir kendisi, bir de ilgilisi yani borçlu kişi bilirdi, o da ya bilirdi ya da bilemezdi! Halk içerisinde Latin harflerini ve rakamlarını bilmeyenler olduğu gibi eski harfleri ve rakamları bilmeyenler de az değildi. Numaralanmış defter sayfaları gibi sıralanmış tahtalar üzerinde, borçlu olan herkesin yeri belli idi. Borç ödendiğinde yaşlı adam, bir bezle dikkatli bir şekilde hesabı siler, bakiyesi kalmışsa toplu olarak bakiye hesabı yazar, veresiye almaya devam edeceklerin hesap zeminini muhafaza ederdi. Tam kıtlık yılları adamıydı velhasıl. Babam bunların hepsini takip eder, ”O adamın en fazla sattığı ekmektir, hiç değilse ekmeği oradan alalım, mahallemizin esnafları arasında denge kuralım.” derdi.
Mutat olduğu üzere o gün de bakkaldan bir tane somun alarak çıkmıştık. Çocukluk hâli işte, mahallenin kabadayı, züppe tiplerinden görmüşümdür belki, somunun sivri tarafından tutmuş, sallaya sallaya, babamın yanı sıra bakkaldan uzaklaşıyordum. Babam, benim ne yaptığımın farkında değildi. Bu davranışımı görse eminim müdahale ederdi. Bugün anladığım kadarıyla o kuşağın insanları, hayatın cilvesini çok renkli yönleri ile yaşamışlardı.
Bakkaldan on metre kadar ancak uzaklaşmıştık. Müşteri hatırı güttüğünden olacaktır mutlaka, o ana kadar bir şey demeyen yaşlı bakkal, herhalde artık dayanamadı ki mahalledeki aile lakabımızı telaffuz ederek: ”Oğlum, yavrum! Ekmeği düzgün tut. Bilesin ki ekmeğe hürmet gerekir.” diye arkamdan seslendi. Belki, saygısızlık olur düşüncesiyle hemen arkasından da babama seslenerek: ”Çocuk işte, bunlar kıtlık görmediler ki, nereden bilsinler ekmeğin yokluğunun ne demek olduğunu !” diye ilave etmişti.
Bütün bunları bir şimşek çakması sürati ile aklımdan geçirirken, geçen süre içerisinde kat ettiğim mesafeyi fark edememişim.
Kapının anahtarı elimdeydi.

“Usare” dergisi 9 sayısı yayınlandı