Dünya mənim yaşıdımdır,
Mən dünyanın uşağıyam.
Ömür məndən yuxarıdır,
Mən ölümdan aşağıyam.
Bu dünyanı seyr edirəm,
Tale adlı pəncərədən.
Fələk ölü hazırlayır,
Mənim kimi biçarədən.
Ömrü ömrüm qədərdirsə,
Qədər nədən qədir bilmir.
İnsafını Allah kəsib,
Möhlət, aman nədir bilmir.
Bu dünya tək mənzillidir,
Rahat ömür sürən yoxdur.
Qapısında bir giriş var,
Çıxışını görən yoxdur.
Yaşamağı hamı blir,
Yaşanmağı öyrənirəm.
Çox daşıdım, son mənzilə
Daşınmağı öyrənirəm.
Sagkən qara olan bəxtim,
Ağ olacaq məndən sonra.
Daşlara tuş gələn canım,
Dağ olacaq məndən sonra.
Görün, nələr deyir səbrim:
-Döz, bilinər bir gün- qədrin!
Güllərə qərq olan qəbrin,
Bağ olacaq – səndən sonra…
Qulağıma gəlir səslər:
Nədəndir bu bəhsəbəslər?..
Demə məni sevən kəslər
Doğulacaq- məndən sonra.
Səslər məni, gəlib-gedən;
Nədir, məni vadar edən?
Sual eylər, yoldan ötən:
– Nəyin üzündən?.. Yazıram.
-Bağda gülün, dağda qarın,
Əhdə dönük çıxan yarın,
Ruhumu ağladan tarın;
Neyin üzündən yazıram.
Edən kimi günəş, qürub,
Könlümdə söz mülkü qurub,
Mən yerin üstündə durub;
Göyün üzündən yazıram!
Küçük bir beylikten tarihi süreç içerisinde üç kıtaya hükmeden bir imparatorluk haline gelen Osmanlının tarih sahnesine çıkışı dönemin çağdaş kaynakları tarafından takip edilememektedir. Bu nedenle özellikle Osmanlının ilk 100-150 yıllık dönemi, hanedanın menşei, beyliğin kuruluş öncesi ve sonrası siyasi faaliyetleri ve benzeri meseleler, kaynak eksikliği nedeniyle tam olarak anlaşılamamaktadır. İlk Osmanlı tarihi kaynaklarının Osmanlı Devleti’nin kuruluşundan yaklaşık bir, bir buçuk asır sonra yazılmış olması ve hanedanın menşei ve devletin kuruluş safhası ile ilgili farklı rivayetler kaleme almaları meseleyi daha da karmaşık ve tartışmalı hale getirmektedir.
Bilindiği üzere Türklerin 1071 Malazgirt Savaşı öncesinde başlayan Anadolu’ya yönelik faaliyetleri Malazgirt Savaşı ile birlikte hız kazanmış ve çok kısa sürede Anadolu’da Beylikler ve siyasi bütünlük oluşturan Türkiye Selçukluları vasıtasıyla Türk hâkimiyeti başlamış oldu. XIII. asrın sonlarına gelindiğinde ise Anadolu’nun artık bir Türk yurdu haline geldiği ifade edilebilir. Bu Türkleşme süreci, yabancı tarihçilerin iddia ettiği üzere Anadolu’daki yerli halkın İslamlaşmasından ziyade doğudan batıya doğru akan Türkmen/Oğuz göçleri ile olmuştur. Bu göç dalgası sürekli olmakla beraber temelde iki büyük göç dalgası önemlidir. Bunlardan ilki 1071 öncesi başlayan ve 1071 sonrası hızlanan birinci göç dalgası ve ikincisi Moğol tehlikesi ile 1220’lerden itibaren gerçekleşen ikinci göç dalgasıdır.
Anadolu içlerinde her hangi bir kaosa sebebiyet vermemek için Horasan ve çevresinden Anadolu’ya yönelen bu göçmenler belli bir plan çerçevesinde sınır boylarına yönlendirildiler. Sınır boylarında Bizans tebaası ile karşı karşıya gelen Türkmen/Oğuz grupları geleneksel hayat tarzlarını devam ettirmekle birlikte İslami gaza anlayışı ile Bizans içlerine akınlar düzenleyerek elde ettikleri ganimetler ile daha sonraki süreçte ortaya çıkacak siyasi teşekküllerin de ekonomik gücünü sağlamışlardır.
1220’lerde Moğolların İran ve Azerbaycan’a hâkim olmaları Anadolu ve hatta Osmanlı ile birlikte düşünüldüğünde dünya için yeni bir başlangıca neden olmuştur. Moğol tehlikesi ile birlikte Anadolu’ya yönelen büyük göç dalgası ve akabinde yaşanan siyasi hadiseler Selçukluları zayıflatmış ve buna bağlı olarak da Türkmen gruplarının batı uç bölgelere daha fazla yığılmasına neden olmuştur. Bu süreç içerisinde Türkiye Selçuklularının dağılması ve İlhanlı baskısının azalması ile önceleri yarı bağımsız, daha sonraları ise bağımsız hareket eden yeni siyasi teşekküller meydana gelmiştir.
Konya’yı ele geçiren Karamanoğulları, Selçuklu varisi olarak ön plana çıksa da Kütahya bölgesinde bulunan Germiyanoğulları ile Kastamonu-Sinop bölgesine hâkim olan Candaroğulları da güçlü beylikler olarak faaliyet göstermekteydiler. Yine bu süreçte diğer beylikler de siyasi faaliyetlerini sürdürmekteydiler. Fakat Anadolu’da faaliyet gösteren bütün beyliklerden, Germiyanoğulları ile Candaroğulları arasına sıkışmış küçük bir beylik olan, Osmanoğulları siyasi ve coğrafi konumlarını akıllıca kullanan karizmatik lider Osman Bey sayesinde ön plana çıkmaya başlamıştır.
Peki, kimdir bu Osmanoğulları? Bu konuda yukarıda bahsedilen gerekçelerden dolayı net şeyler söylemek pek de olası değil. Nitekim Osmanlının ilk dönemleri hakkında dönemin çağdaş kaynaklarına dayalı sağlam bilgiler verilememektedir. Yaklaşık bir, bir buçuk asır sonra kaleme alınan Osmanlı tarihlerindeki menkıbevi bilgilerden de tarihi gerçeklere ulaşmak kolay değildir. Dönemin çağdaş kaynağı Pachimeres’te verilen bilgiye göre Osman Bey 1301 veya 1302 yılında Bafeus (Koyunhisarı) mevkisinde bir Bizans ordusunu mağlup etmiştir. İlk defa Osman Bey’den bahsedilen kayıt budur. Fakat burada Osman Bey’in bölgeye gelişi veya beyliği kuruşu ya da ataları hakkında bilgi bulunmamaktadır.
Bu konularda bilgilere ise Fatih Sultan Mehmed ve II. Bayazid döneminde ağırlıkta olmak üzere yani kuruluştan bir, bir buçuk asır sonra kaleme alınan Osmanlı tarihlerinden ulaşılmaktadır. Fakat bu tarihlerde de bir anlatım birlikteliği bulunmamaktadır. Bahsi geçen Osmanlı tarihleri 1220’lerden itibaren ortaya çıkan Moğol tehlikesi ile birlikte Anadolu’ya yönelen göç dalgasında rivayetler farklı da olsa Osman Bey’in atalarının da bulunduğu konusunda hemen hemen hem fikirdir. Bazı Osmanlı kaynakları Osmanlıların çıkış noktasını Mahan olarak belirtirken, bir kısmı Ahlat‘ı ön plana çıkarır. Moğollar‘ın Anadolu‘ya ilerlemeleri üzerine Osmanlılar‘ın ataları Ahlat‘tan Erzurum-Erzincan taraflarına yönelmişler, bir süre burada kaldıktan sonra eski vatanlarına dönmek niyetiyle Haleb‘e kadar inmişler, sonra yeniden Pasin ovasına gitmek zorunda kalmışlardır. Burada iken ailenin bir kısmı ayrılmış, geri kalanlar Ertuğrul Bey liderliğinde Ankara-Karacadağ yoluyla Söğüd‘e gelmişlerdir. Osmanlı kaynaklarının bu süreçte ilk zikrettikleri şahıs, Süleyman Şah‘tır. Fakat Süleyman Şah üzerine kurgulanan hikâyenin sonradan kroniklere sokulduğu anlaşılmaktadır. Âşıkpaşazade, Anonim Tevarih-i Âl-i Osmanlar, Oruç Bey tarihleri Süleyman Şah hikâyesini ön plana alırlarken, ilk Osmanlı kaynağı olan Ahmedi, Sultan Alâeddin ve Gündüz Alp‘i esas alır, ancak onların nereden geldiklerini belirtmez. Enveri, hanedanın atalarından Şah Melik adlı birini Urfa‘dan yola çıkarır ve Sultanönü‘ne getirir. Şükrullah ise Osmanlılar‘ın Selçuklu soyu ile birlikte Anadolu‘ya geldiği iddiasında bulunur ve onları Karacadağ‘a yerleştirir. Karamanî Mehmed Paşa Ahlat‘ı temel alarak bunların önderleri olan Kayık Alp‘den bahseder ve yine Ankara-Karacadağ‘a geldiklerini belirtir. Bütün bunlardan çıkarılacak ortak nokta ise Kayı boyuna mensup Gündüz Alp-Ertuğrul ve Osman Bey’dir. Kaynakların belirttiğine göre Ertuğrul Bey oğlunu Selçuklu sultanı Alâeddin’e göndererek bir yurt istemiştir. Bu istek üzerine de kendilerine Söğüt yurt olarak, Domaniç ve çevresi ise yaylak olarak verilmiştir. İşte bu noktada kaynaklar çerçevesinde kuruluş döneminin muammalarına karşın ortadaki bariz gerçek ise üç kıtaya hükmeden Osmanlı İmparatorluğu çınarının filizlendiği toprakların Domaniç olduğudur.
Tahrir defterleri, Osmanlı Devleti’nin 15-16. yüzyıl idari, sosyal ve iktisadi yapısını ortaya koyabilmek için önemli bir kaynaktır. Bu defterlerin önemini ortaya koyan Ömer Lütfi Barkan’dan sonra pek çok araştırmacı gerek Anadolu’nun gerekse Anadolu dışındaki Osmanlı toprağı olan şehirlerin büyük bir kısmını Tahrir defterleri çerçevesinde çalışmıştır. Hüdavendigar Livası’na bağlı Domaniç kazasının 16. Yüzyıl tahrir kayıtlarında elliye yakın köy ismi geçmektedir. Bunlar; Nefs-i Domaniç, Çokköy, Akyar, Yenişan, Seydi Kıranı, Kıran, Kozluca, Bozbelen, Bükerler, Bükerler-i Küçük, Göçebe, Çukurca, Gümrancık, Sarıot, Saruhanlar, Ilıcaksu, Hasanoğlu, Alınviran, Hisarbeği, Akbaş, Çarşanba, Peşemid, Tekfurçatı, Rumpaşa, Sovıcak, Alpagud, Asılbeğ, Beğe, Sünlük, Güneyseğid, Alakilise, Çay, Aksu, Akçakilise, Bican, Tomalu, Kasım, Tırhas, Berçin, Karaoğlan, Bozcasu, Dere, Sarular ve Bozyaka’dır. 16. yüzyılda kayıtlı köylerin, bölgelere göre değişiklik göstermekle beraber, yaklaşık % 55-65’inin 20. yüzyıla kadar gelen süreçte terk edilerek günümüze ulaşmadığı ifade edilebilir. Dolayısıyla tahrir defterlerinde ismi zikredilen bu köylerin de yarısından fazlası bu gün köy olarak mevcudiyetini sürdürmemektedir. Tahrir defterlerinde ayrıca bir kısmının bu gün neresi olduğu dahi bilinmeyen onlarca yaylak ismi geçmektedir. Hem 16. yüzyılda geçen bu yerleşmeler, hem de kroniklerde kuruluş dönemi ile ilgili ismi zikredilen yerleşme ve mevkilerin lokalizasyonu yapılmadan ne Osmanlı kuruluş dönemi tarihi ne de Domaniç’in Osmanlı ile ilintili ilk dönem tarihi net bir şekilde ortaya konulabilir. Bu bağlamda Domaniç çevresinde yapılacak alan araştırması ile hem Domaniç’in tarihine hem de Osmanlı kuruluş dönemi tarihine bir nebze olsun katkı sağlamak mümkün olabilir.
Sonuç olarak, Osmanlı çınarının filizlendiği Domaniç topraklarında Osmanlıyı kuran neslin torunları hem tarihi geçmişi hasebiyle önem arz eden topraklarına hem de manevi olarak geçmişlerine sahip çıkarak hem geçmişi geleceğe taşıyan bir köprü görevi üstlenecekler hem de geleceğe umut olacaklardır. Geçmişine ve geleceğine sahip çıkan Kayı boyu mensubu bir avuç deliye ve bu bir avuç deliye sahip çıkan Kayı boyu mensuplarına buradan selam olsun.
KAYNAKÇA
ACUN, Fatma, “İlk Osmanlılara Dair”, Kebikeç, 10, 2000, s. 59-73.
BARKAN, Ömer Lütfü, Hüdavendigar Livası Tahrir Defterleri, TTK Yay., Ankara 1988.
DEMİR, Alpaslan, “İskân Sürecinde Konar-Göçerler: Manisa ve Çevresi Örneği (XVI-XX. Yüzyıllar)”, Uluslararası Batı Anadolu Beylikleri Tarih Kültür ve Medeniyeti Sempozyumu-IV Saruhanoğulları Beyliği 5-7 Kasım 2015, Manisa., Basılmamış Bildiri.
EMECEN, Feridun, “Osmanlı Devleti’nin Kuruluşundan Fetret Dönemine”, Türkler, Yeni Türkiye Yay., Ankara 2002, s. 15-32.
“Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, AYB və AJB üzvü,
Prezident təqaüdçüsü, Gənclər müfakatçısı
– Gülüşündən bir qucaq sevda asılmışdı. Elə bilirdim ki, indicə dodaqlarının kənarındakı qırışlar açılacaq, o bir qucaq sevda küləkdən qorxmuş gilənarlar kimi ayaqlarım altına səpələnəcək. Mənsə, bax, bunu istəmirdim. Onun gülüşündən asılmış o bir qucaq sevdaya möhtac idim. Yaşamaq istəyirdim…
– Çox şişirdirsən, əzizim. Bu, heç də sən düşündüyün kimi romantik görüş olmayıb axı.
-Hə, əlbəttə! Mən heç də görüşümüzün romantik olmasını iddia etmək istəmirəm. Sadəcə, o anlarda özümün nə düşündüyümü anladıram. O, evli qadın… Mənsə, onun keçmişindən qalan sevgi dolu bir kölgə.
-Anlatmırsan, anlatmağa çalışırsan.
-Bağışla, amma deyəsən, bizim sözümüz bir-birimizə xoş gəlmir. Üz-üzə oturub özümüzü guya rahatca söhbət edirmiş kimi göstərməyə məcbur deyilik.-Cavan oğlan likör dolu qədəhi birnəfəsə başına çəkdi.
Onlar şəhərin mərkəzindəki məhşur kafenin xüsusi hücrəsində oturmuşdular. Baxışından hiyləgərlik tökülən, bəstəboy, saçları çallaşmış, ortayaşlı bank işçisi və hələ də bəbəklərində dünyaya olan inamını qoruyub saxlamağa çalışan ucaboy, sıx qara saçlı, otuz yaşlarında kompyuter mütəxəssisinin bu gün görüşməsinin səbəbi də sadə idi. Gənc oğlan bank işçisinin qeyri-qanuni nikahdan olan oğlu idi. Görünüşə görə, bank işçisi oğluna nə isə vacib söz demək istəyirdi. Söhbəti oğlunun sevdiyi qızdan başlamaqla onun az da olsa kövrəkləşdiyi anı tutmaq istəyirdi. Lakin gəncin öz sevdasını bu qədər romantik sözlərlə anlatmasını dinləməyə hövsələsi çatmırdı. Sözün dağ olunduğu yerə tez çatmaq istəyi ilə dilləndi:
-Akif, oğul bala, incimə. Mənim sevda yaşım çoxdan keçib. İndi mənim həyatım ancaq puldan asılıdır.
Oğlan əlində oynatdığı qədəhi masaya qoyub kinayəli gülümsündü:
-Bilirəm. Səni puldan başqa nə düşündürür, bax, onu da bilirəm. -Barmaqlarıyla “iki” işarəsi verib əsnədi.-Yuxum gəlir, qısa kəs, qalxaq.
-Mənə oxşayan tək bu “qısa kəs” deməyindi. Heçdən bu yaxşıdır ki! Buna da şükür!
Kişi əllərini qoşalayıb salavat çevirdi. Oğlan səsini ucaltdı:
-Bu da növbəti debüt. Likör iç, salavat çevir! Əhsən, Baxış müəllim!
-Məni dolama, küçük! Bayaqdan hövsələmi basıram, bəlkə, yadına düşər ki, qarşındakı atandı. Amma yox, görürəm! Görürəm, anan səni mənə olan nifrətində necə qaynadıb bişirib! Dur, rədd ol!
Akif onun bağırtısından halını da pozmadı. Əllərini çarpazlayıb başını irəli əydi:
-Çıxışınız bitdisə, bir kadr geriyə qayıdaq, Baxış müəllim. Mənə puldan danışırdız.
Kişinin üzündəki ifadə bu sözlərin ahənginə uyğun olaraq dəyişdi. Kənardan baxan bir rəssam özünü Klod Monenin sərgisində hiss edərdi. Sanki gün ərzində dəqiqədən-dəqiqəyə dəyişən işığı rəsmdə əbədiləşdirən Monenin fırçası Baxış müəllimin alnından başlayıb çənəsinədək xəfif bir sığal çəkdi.
-Bax, qısa kəsirəm, mənə pul lazımdı. Cəmi beşcə min dollar. Gedib maraqlanmışam, banklar ancaq bircə şərtlə kredit verir. Gərək, kiçik biznesin olsun.
-Bilirəm, devalvasiyadan bəri bütün kreditlər dollar olub.
-Hə də, yaman çətinləşib. Dollar da ki, bir gün yuxudan durursan bir manat əlli qəpik, o biri gün gözünü açırsan, iki manata bir addım qalıb. Nəysə, elnən gələn toy-bayramdı. Yaşamalıyıq.
Akif hələ də gözlərini atasının əllərindən çəkmirdi. Bu əllərin hər bir hərəkəti onda anlaşılmaz duyğular oyadırdı. Elə bilirdi, hardasa bu əllərin hərəkətinə uyğun bir musiqi çalınır, o musiqinin sədaları altında da sevdiyi qız başını ərinin sinəsinə söykəyib gülümsəyir. Xoşbəxtcəsinə…
-Hə, nə deyirsən? Sabah neçədə gələcəksən Cavadxan küçəsindəki banka? -Nəhayət, kişi əllərini masaya söykəyib gözlərini hərisliklə Akifin üzünə dikdi.
Düzdü, Akif, onun son sözlərinə qulaq asmırdı, amma atası “kiçik biznes lazımdı”-deyən kimi söhbətin onun üstünə “Kompyuter təmiri və proqram təminatı” yazılan birotaqlı “ofisindən” getdiyini anlamışdı. Baxış müəllim ondan əl çəkəsi deyildi. Odur ki, razılaşmaqdan başqa çarəsi yox idi.
-Saat on üçün sənədlər əlimdə ordayam. Qalxa bilərik!
Kişi şəstlə ayağa qalxıb qədəhlərin böyrünə bükülü on manatlıq qoydu, əliylə ofisianta işarə edib dedi:
-Xırdası lazım deyil!
Ata-bala qapının ağzında elə mehribancasına sağollaşdılar ki, onları izləyən rəssam bu dəfə özünü SSRİ-nin beynəlmiləl vətəndaşı hesab edərdi.
Akif evə gələnədək bütün yolboyu bayaq beynində qurduğu mənzərəni görürdü: sevdiyi qız ərinin sinəsinə söykənib xoşbəxtcəsinə gülümsəyir. Bu kiçik kadrdan bir addım irəli-geri düşünə bilmirdi. Elə bilirdi ki, təkcə bu kadr onu həyata bağlaya bilər, təkcə bu beynində qurduğu bir ömrün bir neçə dəqiqəsi ona həyatında yeni bir cığır seçib irəliləməyə stimul verəcək. Hələ o qızın üzündəki xoşbəxt ifadə! Akif bu xoşbəxtliyə sevinə bilmirdi. Ona elə gəlirdi ki, bu xoşbəxtlik də o qızın özü kimi “həyasız”dı. Hə, “hə-ya-sız”! Öz çarpayısına uzananda da hələ “həyasız xoşbəxtlik” beyninin içində həzin-həzin yellənirdi. Əlini atıb beyninin içindəki bu yelləncəyi dayandırmaq imkanı olsaydı… Sadəcə yatmaq istəyirdi. Yatmaq.
-Akif, yatmamısan ki? -Anası hüznlü baxışlarını onun açıq pəncərəsində süzdürdü. Bu baxışlar Akifə yönələndə artıq hüznə məzəmmət də qarışmışdı. -Bu pəncərəni örtmək, siyirməsini çəkmək cəmi iki dəqiqənin işidi.-Yaxınlaşıb pəncərəni bağladı. Otaqdan çıxhaçıxda isə laqeydcəsinə dedi.-Sevilyadan məktub var ev telefonunun yaddaşında.
Akif əvvəlcə dondu. İllər əvvəl, Sevilya ərə getməzdən bir neçə ay öncə ev telefonlarının nömrəsini ona vermişdi. Hər axşam işdən evə gəlincə anası laqeydcəsinə eyni kəlmələri deyirdi: “Sevilyadan məktub var ev telefonunun yaddaşında”. Və bir gün Sevilya ərə getdi. O gündən Akif bir daha ev telefonlarının nömrəsini heç bir qıza, qadına vermədi. Sevilyadan gələn məktubları isə onun toyunun səhəri günü yaddaşdan təmizləmişdi. Və indi, anası həmin laqeyd ifadə ilə həmin sözləri demişdi.
Yüyürərək ev telefonunu sinəsinə sıxdı, diktofonun düyməsini basıb stulda oturdu. Diktofondan gələn səs beynindəki yelləncəyi dayandırmış, onu həyata bağlayacağına ümid etdiyi kadrı bəd rənglərlə boyamağa başlamışdı:
-Akif… Günahın hamısı səndədi, bilirsənmi? Bilirəm ki, səsimi eşidib ağlayacaqsan. Nolar ki, ağla. Hətta, ağlayaq. Gəl bir yerdə ağlayaq. Göz yaşlarının da təkliyinə qıymıram. Unutmamısan məni. Bilirdim unudulmayacağımı. Əlimi sənə tərəf uzatmağım buna görəydi. Sənin əllərimə sadəcə bir baxış göndərib getmən daha gözəl tabloydu. İmza yerində adım vardı. Hələ də var. Akif, bilirsənmi?! Bir ömür yaşaya bilərdik. Günləri bölə bilərdik məsələn: mənim çay dəmləməyimə, fincanlarımızın qoşa duruşuna, güzgü önündəki darağa eyni anda əl uzatmağımıza.Dalaşa bilərdik məsələn: sən analitik verilişə, mən tarixi filmə baxmaq istəyərdim. Amma olmadı. Sənin cəsarətsizliyin buna imkan vermədi. İndi də oturub həyasızcasına xoşbəxtliyinimi yaşayırsan? Yox! Bilirəm ki, yox! Çünki unudulmamışam! Varam və olacağam! Akif, biz bu dünyada hamıya, hər şeyə “hə” dedik. “Ailəmiz”-dedik, “cəmiyyətimiz”-dedik, “iş yoldaşlarımız”, “küçəlilərimiz”, “uzaq-yaxın qohumlarımız”-dedik… Təkləndik, “mən”-dedik, “sən”-dedik, ancaq “biz”-deyə bilmədik. Biz deyə bilmədik…
Akif telefon aparatı qucağında stuldaca oturub ağlayırdı. Anası isə onun kiçik biznesinə aid olan sənədlər əlində qarşısında dayanmışdı.
-Akif, sabah saat doqquzda Atatürk prospektindəki banka gedib sənin adına pul götürəcəyəm. Daha bu işi uzatmaq olmaz. Səidə müəllimənin qızı Nigara nişan aparmaq, havalar soyumamış toyu eləmək üçün beşcə min dollar pul lazımdı. Daha evlənməlisən, camaat nə deyər?!
Akif başını ağır-ağır qaldırdı:
-Hə, ana. Camaat çox söz deyər… Çoox… Hamı deyər, hamı! Təkcə… Təkcə, biz deyə bilmədik… Biz…
Gəncə
“Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, AYB və AJB üzvü,
Prezident təqaüdçüsü, Gənclər müfakatçısı
Bu gün üçün qurduğu planlar yaman çox idi. Təzə iş yerində aynaları silməli, iki qapı o yandakı köhnə iş yerində kitab rəflərini səliqəyə salmalı, bazara gedib rayona gəlin köçmüş qızı üçün bir “təkərək” əvəlik almalı, günorta evə qayıdıb oğlu üçün xəngəl bişirməliydi. Tələsirdi. Bu tələskənlik onun qanına hopmuşdu, həyat tərzinə çevrilmişdi. Yolda rast gəldiyi tanışlardan kimsə təngnəfəsliyinə irad tutanda bircə kəlməylə hər şeyin izahını verirdi:
-Yüyürürəm!
Hə, o yüyürürdü. Həyatın bu başından o başına yüyürürdü. Tanrının ovuclarında ona uzadılan ömür payından hərdən bircə barmaq dadırdı; bu “hərdən” adlı zamanın saçından ayırdığı üç tel üçcə an çəkirdi, bir şeir doğulurdu ürək sancısından. O sancını çəkmək vaxtı da fərqli ölçü-biçidəydi; bir il, beş ay, səkkiz gün, bircə an. Bir dəfə şeir doğulan anda “ürəyindən salıb çilikləmək” istəmədi, yüyürüb kiçik dolabın üstündəki boz qeyd dəftərini açdı, dəftərin bir tərəfinə söykənmiş qırmızı qələmi əlinə götürüb misraları kağıza əmanət etmək istədi. Açdığı vərəqdə bir neçə cümlə yazılmışdı: “Həyatım anamın hər təzə iş yeri tapanda sevinməsiylə keçdi. O sevinirdi…Mənsə, için-için ağlayırdım.” O gün şeiri ölü doğulmuşdu…
Təzə iş yerinin qapısına çatmışdı. İçəri keçib çantasını yumşaq kresloya qoyanda fikrindən keçənlərə gülümsündü:
-Çantam məndən urvatlıdı, gah çiynimdə nazlanır, gah kreslolarda xumarlanır. Mənim bu kresloda oturmağa da vaxtım çatmır.
Aynasiləni götürmək üçün içəri otağa keçəndə gözünə ilk dəyən döşəmə üstünə qoyulmuş Nizami Gəncəvinin “Sirlər xəzinəsi” kitabı oldu. Qeyri-ixtiyari aşağı əyildi, əlləri kitaba uzandı. İncə, ağ barmaqlar onun qabarlı əllərini qabaqladı, kimsə kitabı açdı. Yalnız indi belini dikəldib otağa nəzər saldı. İki gənc qadın üzbəüz oturub kitabı araya qoymuşdular. Biri kitabı açıb pıçıltı ilə oxuyurdu, o birisi isə doluxsunmuş halda sanki ürək əməliyyatından çıxmış sevgilisini gözləyirdi; onun ürəyində özünə qarşı bir hissin qalıb-qalmamağını yerişindən bilmək istəyirmiş kimi. Kitabı oxuyan başını qaldırıb əminliklə danışmağa başladı:
-Sənin bir sinif yoldaşın qız olub, o sənə yalan danışmağı öyrədib. Bir oğlan səni sevirmiş, ona ümid verib, aldatmısan. O oğlanın nəfsi var səndə. Evdə ananla mübahisəniz tez-tez düşür adamlarla bağlı, o deyir filankəslə danışma, sən bildiyini eliyirsən. Xülasə, ağıllı ol! Kitab belə deyir.
Daha burda dayanmaq istəmədi. Əlləri, ayaqları titrəyirdi, onun nəzərində kitab böhtan atılaraq günahsızca məhbəsə salınana bənzəyirdi. Aynasiləni götürüb cəld otaqdan çıxdı. Heç iyirmi dəqiqə çəkmədi ki, köhnə iş yerinin qapısı ağzındaydı, ordakı küskün “Sirlər xəzinəsi”ndən fərqli olaraq burdakı nazlı, işvəli kitabları sığallaya bilir, ürəklə qucaqlayır, ürəyi istədiyini evə aparıb axşamlar on-on beş dəqiqə vərəqləyə bilirdi; oxumağa vaxtı çatmırdı.
Burdakı işini də bitirib bazarın yolunu tutdu. Gedə-gedə də fərəhlənirdi, qızına əvəlik almağa pulu vardı. Havalar bir az soyuyan kimi, oktyabrdan başlayaraq ayda bir dəfə qızına əvəlik alıb göndərirdi. Bir dəfə bazarda əvəlik satan tanışı demişdi:
-Qızın rayonda olur axı, orda bu əvəliyi özü yığa bilmirmi ki, sən şəhərdən alıb göndərirsən?
Öncə sual ona qəribə gəlmişdi, tanışı düz deyirdi, lakin tezcə də doğruluğuna heç bir şübhəsi olmayan sözləri dilinə gətirmişdi:
-Qızım istəyir ki, əvəliyi ona anası alıb göndərsin!
İndi də bir “təkərək” əvəliklə qızına bir ürək sevgi, bir nəfəs istilik, bir əl qabarı halallıq göndərəcəkdi, həmişəki kimi. Birdən qulağına tanış səs gəldi:
-Deyir ki, nə çox gülürsən? Deyirəm ki, magistr oxumağa cəhd eləmişəm, alınmayıb. Deyir ki, çox gülmə! Deyirəm ki, ingilis dilini mükəmməl öyrənərəm ha!!! Kiriyib getdi. Ha-ha-ha…
Duruxdu. Bu səs, bu intonasiya, həyasızcasına çəkilən şaqqanaqdan ürpəndi. Dönüb səs gələn səmtə baxdı, zənnində yanılmamışdı. İki əliylə çantasını eşən, telefonu sağ çiyninə qoyub başını üstünə əyən qızı illərdi ki, tanıyırdı. Lakin illər əvvəl bu qız onun nəzərində ən saf, utancaq, güləndə dişləri görünməyən, yolun ortasında səsini yüksəltməyən, saçları palıdı, dırnaqları boyasız bir gözəl idi. Onda hələ kompüter kursuna oxumağa gələr, həyalı-həyalı barmaqlarını klaviaturaya toxundurar, kirpiklərini ürkək baxışlarının üstündən pərdə kimi asardı. Sonra bu qızı daha görmədi. Bir neçə ay öncə həmin kursun müəlliminə rast gəlmişdi. Müəllim kursun bağlandığından, işsiz qaldığından, iş axtarsa da tapa bilmədiyindən danışdı. Bir az dövrandan, zamandan, hətta insanların yadlaşmasından da bir-birinə giley etdilər. Sözarası yaddaşında kövrəklik rəmzi kimi qalan qızı da soruşmuşdu. Ona elə gəlmişdi ki, müəllim bu sualı eşidəndən sonra boyu kiçilmiş, gözlərinin ətrafında qırış çoxalmışdı. Müəllim təəssüf dolu səslə dillənmişdi:
-O yazıq da… Anası rəhmətə getdi, atası ikinci dəfə evləndi, analıq da qızı çöllərə saldı. O tində-bu tində iş axtarır. Görsən, tanımazsan… Yaxşısı budur, görmə heç… Görmə.
Onda müəllimin dediyi bu sözlərə fikir verməmişdi, əksinə, o qızı görmək istəmişdi. Bu gün, bu an isə bir heykəlin qarşısında donmuş kimi ayaqları yerə mıxlanmışdı. Matdım-matdım hələ də çantasını eşən qıza baxırdı; sarı saçlar, boyalı dırnaqlar, saxta, nəyinsə intiqamını alırmış kimi sinəparçalayan gülüş, yuxarı qatlanmış kirpiklər ona heç də tanış deyildi. Təkcə o cingiltili səsi tanıyırdı. O səs də ona çox uzaqdan əl sallayır, vida edirdi…Lap uzaqdan.. İllərin ömür-ömür yığaraq saxlanc etməyə apardığı xatirə faytonunun zınqırovlu atlarının ayaqlarından qalxan tozun içindən…
Nəhayət, başını aşağı salıb ağır-ağır bazara tərəf addımladı. Bir neçə dəqiqədən sonra bazarın qapısına çatanda Tanrının ovuclarındakı ömür payından bir barmaq da dadmışdı…
Gəncə
“Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, AYB və AJB üzvü,
Prezident təqaüdçüsü, Gənclər müfakatçısı
Bilirəm, bu adla yazdığımı heç hara qəbul edib çapa verməyəcək. Amma, yazmalıydım. Hə… Özümü haqlı çıxarmağın bir yolu olmalıdır, ya yox?! Təsəvvür edin ki, bu cümləni deyib sizə çoxbilmişcəsinə bir göz də vururam. Axı, mən uydurmaçının yekəsiyəm. Özü də zarafatcılam, çox zarafatcıl. Uşaqlıqda da belə olmuşam. Onda mənim cəmi on üç yaşım vardı və qonşumuzdakı qızlarla bağa alma yığmağa getməyi çox sevərdim. Onlara deyərdim ki, “siz çıxın ağaca, almaları atın, mənsə tutum”. Əla alınırdı! Bir sirr açım? Hə… Bunu pıçıltıyla deyirəm, çalışın eşidəsiniz: “Onlar həmişə rəngli donlar geyirdilər”. Mən bax, belə, dəcəl oğlan olmuşam. İndi mənim etdiklərimə dəcəllik yox, “narahatlıq” deyirlər. Guya, hansısa filosof, yazıçı, nə bilim kimsə deyib ki, “narahatamsa, deməli yaşayıram”. İndi mən də hamı üçün “yaşamağı bacaran”, “vuran-tutan”, yeri gələndə “yeyib-içən” oğlanam.
Gəlin, tanış olaq, adım Vüqardı. Böyük şəhərin böyük restoranlar şəbəkəsinin sahibiyəm. Daha doğrusu, “vurub-tutaraq” əvvəlcə kiçik bir kafe açdım. Hamının necə bişirildiyini əzbərlədiyi yeməklərin adını menyuya yerləşdirdim. Müştərilər dolmadan tutmuş plovadək hamısının evlərindəki kimi hazırlandığını deyirdilər. Dovğa və çoban salatı isə əsl onların istədiyi kimi idi. Düz beş il hamının bildiyi yeməkləri bişirə-bişirə o balaca, xudmani kafenin həm sahibkarı, həm baş aşpazı, həm də işlər müdiri olaraq keçirdim. İlk dəfə kafenin qapısını açıb ürəklə içinə boylandığım zaman gələcəkdə daha böyük işlərə imza atacağımı düşünmüşdüm, nələr, nələr arzu etmişdim. Amma, “üç bacı” dolmasının reyhanını doğraya-doğraya, dovğanın yarpızını artlaya-artlaya beş ili yola salmışdım. Böyüyən arzularımın qarşısında imkanlarım da, kafem də çox kiçik idi. Bundan sonra daha nəsə edə biləcəyimə ümidimin bitdiyi gün isə evlənməyə qərar verdim. Anamın danlağı hər axşam içəridən bağladığım yataq otağımın qapısına tərəf tolazladığı şəpitləri kimi havada süzür, sonra tappıltıyla hara gəldi-döşəməyə, divanın üstünə, atamın oturduğu stulun yanına düşürdü. Bir gün o danlaqları yerə salmadım, anama evlənməyə razı olduğumu dedim. Yalnız indi problemin böyüklüyü anlaşılırdı:
-Kimlə evlənməli?
Ali məktəbi bitirən gündən “iş və iş” barəsində o qədər düşünmüşdüm ki, həyatımda haqqında danışacaq bir qadınım olmamışdı. Və indi də həyatıma daxil olacaq qadını dəvət etməyi anamın boynuna qoyub yataq otağımın qapısını içəridən bağlamışdım. O axşam anamın şəpiti pərvazlanmamışdı.
Həmin günün səhəri anam “toy əməliyyatına” start vermiş, finişə doğru uğurla irəliləməyə başlamışdı. Heç iki-üç gün keçmədi ki, bir axşam qolumdan tutub məni kompyuterin qarşısında əyləşdirdi:
-Aç interneti! Aç, aç! Yaz ora, yaz! Gül və Səma. Yoox, ingilis şriftləri ilə yox, Azərbaycan şriftləri ilə! Gül və Səma. Ay sağol! Bax!
Anamın “bax” dediyi yerdə-monitorda sarışın bir qız gülümsəyirdi. Ağ köynəyin yaxasından əlvan bir lent sallamışdı, baxışlarında məsumluq vardı. Başımı arxaya atınca anamla göz-gözə gəldik. Qərar verilmişdi; Gül və Səma adlı bu yazıçı qız anamın gəlini olacaqdı. Gülümsəyərək başımı razılıqla tərpətdim, otağımın qapısına çatanda yadıma düşdü ki, toy günü üçün kafedəki yardımçı aşpazlara göstərişlər cədvəli hazırlayıb qoymalıyam. Bacardığım qədər ucadan soruşdum:
-Toy nə vaxtdı?
Atam əvvəlcə mənə, sonra da anama matdım-matdım baxdı. Anamsa məğrurluğun zirvəsində dayanıb iki kişinin üzərindəki hökmranlığının dadını çıxarırdı:
-Gələn həftənin bu günü!
Qapını içəridən bağlayaraq şkafa tərəf addımlayırdım ki, eşikdən nə isə zərblə qapıya dəydi. Yalnız yerə düşəndə çıxan tappıltı səsindən bunun “möhtərəm şəpit” olduğunu anladım. Anam eşitsin deyə var səsimlə bağırdım:
-Əla vuruş idi! Qapıya bir qol!!!
Bir həftə sonra evləndim. Nigah qeydiyyatı zamanı yazıçı xanımımın əsl adını vərəqdən oxudum: Sadəgül. Pis ad deyildi, amma bir az nimdaş hisslər yaradırdı adamda. Daha bu qızın özünü yazıçı kimi niyə “Gül və Səma” adıyla tanıtdığını anlayırdım. Nimdaşlıqdan yaxasını qurtarırdı.
Evliliyimiz ideal ailənin bütün etik və estetik normalarına uyğun davam edirdi. Lakin, zamanın davamedici forması da hərdən mənim uşaqlıqda etdiyim kimi dəcəllik etməkdən çəkinmir. Bizdə də elə oldu. Evliliyimizin ikinci ayında hər şey bir xörək qaşığı ilə dəyişdi. Həmin gün mənim üçün ideal tarix idi: 27 aprel! İlahi!
Həyəcanlandım… O günü təkrar yaşamaq imkanı olsaydı-deyəcək qədər romantik deyiləm, bilirəm, amma, üzümdəki sevimli təbəssümü də sizdən gizlətmək fikrim yoxdu. Hələ də sevimli arvadımın divardakı qaş-qabaqlı şəklinə baxıb ürəklə və arxayınçılıqla gülümsəyirəm.
Həmin gün kafedə yalnız pomidor-yumurta və Bağmansayağı toyuq çığırtması sifarişini almışdım. Hər ikisi də sevimli yeməyim olmadığından axşam evə ac gəlmişdim. Özümü mətbəxə salıb anamı haraylamışdım:
-Ana, nə bişirmisən?
Anamın şəpiti havada süzüb mətbəx qapısının astanasında özünü yerə çırpmışdı. Aldığım cavab sadə idi:
-Yeməyi gəlin bişirir, ay nadinc! Ta mən qazanı da, qaşığı da ona təhvil-təslim eləmişəm!
Qaz plitəsinin üstündəki iri qazanın qapağını qaldırmaq istəyirdim ki, başqa bir səs məni utandırdı:
-Əzizim, qazandan yeməzlər. Sən ki, baş aşpazsan, bilirsən. Otur stulda, indi masanı hazır edərəm.
Mehribanlıqla gülümsəyib stulda oturdum. Sadəgül masanın üstünə çörəkqabını, kağız dəsmalı, sarımsaqlı qatığın kasasını, qaşığı və su dolu fincanı elə ehmalca düzdü ki, beynimə gələn ani fikirdən paxıllandım. Mənim kafemdə beş ildə ən az ayda bir dəfə ofisiant dəyişikliyi baş vermişdi. Hələ belə səliqəli və cəld ofisianta rast gəlməmişdim. Xörək boşqabda buğlanaraq qarşıma qoyulanda Sadəgülün üzünə baxdım.
-Pomidor şorbasıdı-dedi.
İlk dəfə bu adı eşidirdim. Qaşığı əlimə alıb xörəyə batırdım. Boşqabın o biri sahilindən isə bir qaşıq sarımsaqlı qatıq xörəyimə əlavə olundu. Və o sehrli gün sehrli xörək qaşığı ağzıma qonaq gəlincə səhərisi gün nəyi necə edəcəyimi anladım. Arzularımın bircə addımlığındaydım. O bircə addımı atmaqda mənə kömək üçün Tanrı Sadəgülü göndərmişdi.
Günü səhərdən kafenin menyusunu dəyişdim. Bütün gecə yatmayıb Sadəgüldən bişirə bildiyi yeməklərin hazırlanma qaydasını, tərkibinə nələrin əlavə olunduğunu yazıb götürmüşdüm. Obaşdan yolumu mərkəzi bazardan salıb kafeyə yüyürmüşdüm, qollarımı çırmalayıb işə başlamışdım. Kafenin üstündəki reklam lövhəsində isə bu sözləri markerlə əlavə etmişdim:
-Ən ağlagəlməz dadlar!
Hə, ağlagəlməz dadlardaydı Sadəgülün yeməkləri. O, kələm qızartmasına kəvər doğrayırdı, yarpaq dolmasının içliyinə əzilmiş suxarı qatırdı, yarım stəkan süd əlavə etməklə olladi xəmirini ikiqat artıra bilirdi, ən qəribəsi isə, kartof püresinə əzilmiş pomidor qatır, onu da sarımsaqlı qatıqla yeyirdi. Və mən aprelin iyirmi səkkizi günü kafedə hər şeyi məhz bu cür bişirməyə başlamışdım. Əla alınırdı!
Mayın ortalarında artıq kafenin ərazisini genişləndirməyin labüdlüyü göz önündəydi. Dolma və plov, ən kreativ halda bozartma, yaxud çığırtma yeməkdən bezmiş insanlar kafedə bir-birinə görüş təyin edir, bank işçiləri noutbuklarını qoltuqlarına vurub bura gəlir, tələbələr imtahan həyəcanıyla burda uca səslə müzakirələr aparırdılar. Sevinirdim. İyunda artıq şəhərdə sevimli məkana çevrilmiş gözəl bir restoranın sahibiydim. Evliliyimizin ilk ildönümünü üç restoranın sahibi olaraq qeyd etmişdim.
İndi, artıq dörd il səkkiz aydır ki, evli kişiyəm. Böyük restoranlar şəbəkəsinin sahibi olaraq arzularıma çatmışam. Bundan sonrakı arzum Sadəgülün illərdi üstündə işlədiyi romanının çapını görməkdi. Səhər-səhər məndən əlyazmasını oxumağı xahiş etdi. Müavinimə zəng vurub bu günü evdə keçirəcəyimi dedim. Və əlimdə Sadəgülün netbuku bütün gün yataqda uzanıb qaldım. Nahar vaxtı Sadəgül qapını azacıq aralayanda əlimlə netbuka işarə edib səssiz olması gərəkdiyini başa saldım. Saatlardır qapıya heç kim, heç anamın şəpiti də yaxınlaşmayıb. Sadəgülün romanının əlyazmasını oxumağa başlamaq istəsəm də, alınmadı. Oxumaqdan daha çox bu gün mənə yazmaq üçün lazım idi. Odur ki, bunları yazdım. Adı qəribə olsa da, bu yazını nəşriyyatlara göndərmək fikrim var. Çap etməsələr belə, mənim həyat yoldaşımın-bu məhşur yazıçının mətbəxdəki əvəzolunmazlığı müasir ədəbiyyat saytları üçün göydəndüşmə xəbər olacaq. Üstəlik, roman nəşr olunmazdan əvvəl “Gül və Səma” adı tənqidçiləri cəlb edəcək. Fərz edin ki, söhbətin bu yerində sizinlə sağollaşmağa bir söz axtarıram. Üzrlü sayın, sağollaşmadan mətbəxə qaçası olacağam, deyəsən. Burnuma qızardılmış göyərti qoxusu gəlir. Çox sadə hazırlanma qaydası var; soğança hazır olduqda yuyulub-doğranmış göyərtini əlavə edirsiniz, tam bişirirsiniz, duz, istiot, sarıkök, zövqə görə də yumurta əlavə edirsiniz, hazırdı. Yeyərkən boşqabınıza sarımsaqlı qatıq əlavə etməyi unutmayın. Bu, Sadəgülün sevimli yeməyi, mənimsə uğur kitabımın növbəti səhifəsidir. Axı, bildiyim və əzbərlədiyim bütün yeməklərə belə Sadəgül öz zövqünə görə nəsə əlavə etməyi və məni heyrətləndirməyi bacarır.
Bir də, necə demişdilər? Hə… “Kişinin qəlbinə yol…” Mən qaçdım! Bu andan etibarən yataqda keçən bir gün zamanın davamedici formasında məkan üstünlüyünü mətbəxə həvalə edir…
Azerbaycanın Kültür ve Edebiyat Portalının Irak temsilcisi
NEREDESİN
Sen gönlümün dileğisin,
Sen aşkımın meleğisin,
Sen dünyamın gerçeğisin,
Ömrüm sevgim neredesi
Gel bir kere yüzün görüm,
Dizim üste saçın örüm,
yanağına elim surum,
Ömrüm sevgim neredesi
Doğranirsam dilim dilim,
Sensiz geçmez ayım yılım,
Heceliyor adın dilim,
Ömrüm sevgim neredesin?
İçten sakıt sızıldadım,
Zehir oldu hayat tatım
Mecnün benim aşk ustadım
Ömrüm sevgim neredesin?
Yazar Değilsin
Senin savadın nerde
Salma kimseyi derde
Asma gözlerden perde
Yazma,yazar değilsin.
Tarif etme özünü,
Azacık aç gözünü,
Deyim sözün düzünü,
Yazma,yazar değilsin
Kalem alma eline,
Oğren çocuk dili ne?
Kavrulursun külüne
Yazma yazar değilsin
Jurnalistem söyleme
Her geçene eyleme
Bir bencil sen aleme
Yazma yazar değilsin
Populust yok bir körsün
Küle boylu nankörsün
Vicdanın varsa sorsun
Yazma yazar değilsin
Kapat yazma defterin
Yokdu senin hünerin
Neden bilmezsin yerin?
Yazma yazar değilsin
Halka derim ismini
Yayımlarım resmini
Yandırıp yak cismini
Yazma yazar değilsin
Şairə-jurnalist-publisist
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü,
“Qızıl qələm” media mükafatı laureatı,
Qəzəllərim – silsiləsindən
Sevin, gül, fəxr et könül, vardır şöhrət, şanım mənim,
Var Odlar Yurdu kimi, dövrü-qədim bir Vətənim.
Dostuna-dost olubdur, düşmənini edib zəlil,
Həm daşı, həm torpağı xainlərə olub qənim.
Ərləri, ərənləri at belində, əldə qılınc,
Tarixi hünər dolu, həm bu günüm, həm dünənim.
Ucaldıb bayrağını beş qitənin üstə bu gün,
Xalqları, ölkələri valeh edir şux gülşənim.
Dillərdə dastan olub ehtişamı, əzəməti,
Qurbanam qeyrətinə, qeyri hara mən güvənim?…
Dövrana fəxarətdir olmaq ona “vətən daşı”,
Haqqımdır cənnətməkan, vətənimlə qürrələnim.
Şairə-jurnalist-publisist
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü,
“Qızıl qələm” media mükafatı laureatı,
“Qəzəllərim – silsiləsindən
Geyib bayram libasını nə müddətdir Naxçıvanım,
Azərbaycan dünyasına fəxarətdir Naxçıvanım.
Sanki bu məmləkətə Rəbb özü tumarın çəkir,
Dağı, daşı, torpağı bərəkətdir Naxçıvanım.
Torpağından güc alır, ərşə ucalır binalar,
İstiqlalın təməli güc, qüdrətdir Naxçıvanım.
Atabəylər tarixə öz adın qılıncla yazıb,
Hər anı qəhrəmanlıq, şan şöhrətdir Naxçıvanım.
Əshabi-Kəhf, Nuh eli, ulu Tanrı ərməğanı,
Möcüzələr diyarı sirr, heyrətdir Naxçıvanım.
Bu qədər gözəlliyinlə, səninlə öyünməmək,
Rahilə Dövran üçün qəbahətdir, Naxçıvanım.
Şairə-jurnalist-publisist
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü,
“Qızıl qələm” media mükafatı laureatı,
“Vətənimdir” – silsiləsindən
Əvəzsiz bir dürr, incisən,
Sən Dövranın sevincisən.
Könüllərdə birincisən,
Ürək dolu hiss,həyacan-
Əziz, doğma, Azərbaycan!
Şanlı , qədim tarixin var,
Daş dövrünə gedib çatar.
Günəş səndə çıxar,batar,
Alovlara qucaq açan-
Əziz, doğma, Azərbaycan!
Buxovları qırıb atdın,
Şöhrətinə-şöhrət qatdın.
Ay-ulduzu sən ucaltdın,
Hünəriylə zəfər saçan-
Əziz, doğma, Azərbaycan!
Zaman yüyrək bir kəhərdir,
Övladların igid ərdir.
Milli Ordun səfərbərdir,
Alınacaq qanına -qan-
Əziz, doğma, Azərbaycan!
Qarabağtək dərin yaram,
Onsuz bizə yuxu haram.
Cihadına mən də varam,
Mücahidin şair Dövran,
Əziz, doğma, Azərbaycan…
İl ildən bəd gəlir,bala,
Daşa tutur hər il bizi.
Qəlbi dərd dəlir az qala,
Başa çəkdikcə iblisi.
Dünən-bu gün,bu gün-dünən,
Sabah da bu günün tayı.
Ağzından vurulub dinən,
“Hop”demə keçməmiş çayı.
Dil yalana,əl harama,
Göz də talana alışır.
Söz məlhəm olmur yarama,
Gözdə qalana alışır.
Saydığını sayma belə,
Yerində saydığın yetər.
ALLAHINA şükür elə,
Hələ gün var bundan bətər!
Gəl,mənimlə dil-dil ötmə,
Get-özünə bir gün ağla.
Dünyaçın özündən getmə,
Yox olan gününə ağla.
Nə bu dünya sənin deyil,
Nə sən dünyanın,qadası.
RƏBBİNİN önündə əyil,
Olma şeytanın qidası!
09.05.2001.
Azərbaycan.Quba.
Şair Məhəmməd Hadiyə.
Yaxşı-yaman,yaman-yaxşı,
Haram-hiylə,halal-naşı.
Dünyanın itibmi başı,
Bəmdə hallana-hallana?
Ürəkdən gəlməyən sözü
Yazanın ağ olmaz üzü.
İkiliyə necə dözüm,
Bütöv hallana-hallana?
Haram mənim yarım deyil,
Bütöv qəmdir,yarım deyil.
Harın:”Mənə yarın!”-deyir,
Qızıb yallana-yallana.
Şeiri dərdə satan bilər,
Alan bilməz,atan bilər…
Nə çəkirəm-batan bilər,
Sözdən sallana-sallana!
12.01.2001.
Azərbaycan.Quba.
Mərhum yazıçı,həmyerlim Rahim Dünyamalının əziz xatirəsinə.
Bu daş ağaran daş deyil,
Yusa da yağış,qar daşı.
Bu daşda əcəl göyərib,
Bir də göylərin qarğışı.
Qan damır daşın gözündən,
Ağarır başım sözümdən…
Cavandır yaşım özümdən,
Cavandır hələ göz yaşım.
Bu daş əzəldən ölçülüb,
Dərdi boyuma biçilib,
Gözümdə Dünya kiçilir,
Heç olur sənsiz,qardaşım.
Daşdan keçən sözün yaşdır,
Ocağında közün yaşdır.
Qara geyən dözüm yaşdır,
Yaşdır ağaran baş daşın.
Nəyin vardı-verib getdin,
Söz dünyana varıb getdin.
Qərib gəldin,qərib getdin,
Sən öz yurdundan,yurddaşım.
Bu daş düşmür daş başlara,
Baş ağardan yad daşlara…
Sən də köçdün yaddaşlara,
Vay halına qara daşın!
Azərbaycan.Quba.
04.04.1999.
P.S.”Ulduz” jurnalında 12.2000. tarixində dərc olunub.
Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatının Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyi və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Rəhbərliyi və Kollektivi Sizi, yeni nəsil Azərbaycan gəncliyinin istedadlı nümayəndəsini, Gundelik.info və Edebiyyat-az.com saytlarının redaksiya heyətinin üzvünü, “Ədəbiyyat” bölməsinin rəhbərini doğum gününüz münasibətilə səmimi qəlbdən təbrik edir, Sizə uzun ömür, möhkəm cansağlığı, xoşbəxtlik, işlərinizdə uğurlar diləyir!
Dodaqlarınızdan gülüş, yanaqlarınızdan təbəssüm əskik olmasın! Sevib, sevdiyiniz insanların əhatə dairəsində olun! İnşAllah!
Mətbuat xidmət
Azerbaycanın Kültür ve Edebiyat Portalının Irak temsilcisi
Hoyrat ( Beyatı ) İki türü bizde var, biri Cinaslı bununda bir çok türlüsü vardır. Diğeri Cinassız bununda bir kaç nevi var burada sadece Hoyrat nedir açıklıyorum ve ondan sonra ( Kan Cinaslı Hoyratımdan ) sevgili okuyucularımıza bir kaçını örnek vermek istiyorum.
Hoyrat Nedir ?
Hoyrat özel bir uslupla yazılmış dörtlüktür, hakıkatta derin anlamlar taşıyan çok az sözcüklerle çok büyük anlamlar ifade eden veya geçmişten bir hikaye , bir olay veya öyküsünü anlatan ve bir kişi tarafından işlenemesinden doğan ve halkın içli duygusuna tercüman olan bir çeşittir …
Hoyrat Türkmen edebiyatımızın temel dallarından biri olduğundan çok eminiz, verimi geldikçe yoğunlaşan, ölmeyen ve yaşamı sürdüren bir ölümsüz daldır.
Dedelerimizden bize kalan altın bir kalittir. Türkmenlerin kimliği olan ve biz Türkmenleri bütün Dünyaya tanıtan dörtlük üslübüyle yazılan bir dizidir…
Divan edebiyatında olduğu gibi Hoyratta da güzel anlayışı için özel anlam içeren ve çeşitli benzetmeler kullanılmaktadır ve bu benzetmeler Halk ağzıyla yerli sözlerden kurulmuştur.
Hoyrat, kanatları arasında bir dereceye kadar mana bütünlüğü ve anlam bağlılığı bulunan, cinaslı ise birinci kanadı ( 3, 4 veya 5 ) heceli ayrı kalmak üzere, ( 2, 3, 4 )ncü kanatları yedi heceden oluşur. Derin sevgi ve saygılarımla.
Esat ERBİL
Emekli Türkmen Millet Vevili
Ve Barış Dergisinin Baş Yazarı,
Türkmen Evi Gazetesinin Baş Yazarı ve
Türkmen Aydınlar Örgütü Başkanı.
Cinaslı Hoyratlar
Kan Ağladı
Gam canda kan, ağladı
Bir vefasiz ardınca
Gözlerim kan, ağladı.
Kan Ayı
Aşur ayı kan, ayı
Yerde suçlu elinnen
Kabliyipti kan, ayı.
Kan Düştü
Kanaraya kan, düştü
Gel gülüm uzaklaşağ
Aramıza kan, düştü.
Kan sağladı
Hastanı kan, sağladı
Uşağ ağlar süt ister
Neneyse kan sağladı.
Kan sağlar
Hasta canı kan, sağlar
Nene uşağ ağzına
Süt yerine kan, sağlar.
Kan Yara
Dost olursan kan, yara
Yardan kanım birleşti
Men verendem kan, yara.
Kana Gam
Gözüm tutup kan, ağam
Yurdumun hasretinnen
Katılıptı kana, gam.
Kanatımnnan
Gediri kan, atımnnan
Uçmağ vaktim gelince
Kırıldım kanatımnnan.
Kanatımı
Kanlıyıp kan atımı
Yar size gelebilmem
Yad kırıp kanatımı.
Kanaraya
Kan aktı kanaraya
Yarı mennen ettiler
Saldılar kan, araya.
Kanalandı
Hasta var kan, alandı
Men ölürsem bu yolda
Dostlarım kan, alandı.
Kananı
Hasta kansız kan, anı
Gecelerim zar oldu
Yarım yada kananıç
Kandı bügün
Gözlerin kandı, bügün
Yar emeğim unuttu
Yadlara kandı, bu gün.
Kandı Gene
Dost yada kandı, gene
Kimin kanın döküpsen
Gözlerin kandı bügün.
Kandı Yara
Tek gevlim kandı, yara
Sen küstün men darıldım
Bak doldu kan, diyara.
Kansızdan
Kan alınmaz kansızdan
Dostumçın yas tutmaram
Almayıncan kan, sizden.
Kanşardan
Çok döküldü kan, şerden
Dilimi bend eyledi
Yar bakanda kanşardan.
Araştırma : Esat ERBİL
Geçen Temmuz ayının ortasında bir daha ata yurdum olan yer yüzünün cennet mekani Azerbaycana ASKEF tedbirlerine katılmak üzere hasretin çektiğim bu diyarın Rayonlarını tedbirler yanında gezmek amacıyla ilk durağım Baki oldu. Orada çok değerli ve kimetli dostlarım tarafından karşılandım ve asıl Türk ailesi ve müsafir perverliklerini bana yakından gösterip ilgilendiler, ben onlara bir bir teşekkür edip ve minnetdarlığımı bildiriyorum. İkinci durağım ise 2016 yılında Azerbaycanın Kültür Merkezi seçilen Şeki Şehrine gittik, orada ASKEF ilk etkinliği yapmak üzere, Şeki Palas Otelinde yerleştikten sonra. Kahvealtından sonra yavaş yavaş tanışmalar başladı, bir çok değerli edebiyatçı , Sanatçı ve Müzisyenlerle tanıdıktan sonra, bir masada Gulşad NURANİ hanımla tanıştık, bu kadın işi bir şaire olmaktan fazla el işleri sanatında Bir uzman El İşleri sanatçısı olarak kendini tarif etti, sühbetimiz uzun sürmedi çünkü diğer arkadaşlarla tanışmağımız devam etmekteydi.Azerbaycanın ünlü şairi ve edebiyat dahisi Bahtiyar VEHAPZADE Parkına gittik ve orada bir kaç arkadaşlar konuşma yaptılar. Sonra öğle yemeğinden sonra tam saat 3 te Şeki etkinliği başladı, benim amacım burada hanım Gülşad NURANİ’den bir az konuşmak istiyorum çünkü doğrudan yaptığı el işlerini gördükten sonra gerçekten heyran kaldım işlerine el işleri levhelerinin bir kaçını gördüm çok mükkemel ve değerli, aynı zamanda işler sanki bir makine bunları dizmiş bu gözel tablolar ortaya çıkmıştır. Bu nedenle ben orada karar verdim bir görüşme kendisiyle sağlamak ve kendisini yakından Türk Dünyasına tanıtmak istedim ki buda onun arzularından biri idi.
Soru – 1 :
Lütfen kendinizi özetle okuyucularımıza tanıtarmısınız ?
Cevap – 1 :
Tam adım ( Gülşad Hakveri Kızı ), tanılmış ( Gülşad Nurani İbrahimov ), 10 Nisan 1966 tarihinde Aqdam Şehrinde dünyaya göz açtımışım. Şeki Şehrinde 4 – Nomaralı orta mektebinde okumuşam ve Sekkizinci sinife kadar okudum ve atam daha koymadi tamamliyim ve dedi : Ki qiz uşağı al mektep okumaz, ama Muellimlerim söylediler ki hayif bırakın çocuk okusun babam ise dedi olmaz. Böylece mektepten ayrıldım.
Soru – 2 :
Neden Aqdam’da kalmadınız, Şeki Şehrine göç eylediniz?
Cevap – 2 :
Babam bazi aile sorunlarını çözmek için, 1976 yılında Şekiye göçetti, çünkü halem oraya gelin gitti ve atama söyledi ben tekem burada, böylece ailece geldiler Şekide yerleştiler. Söylemeye değer ki Şeki çok gözel bir şehirdi ve doğulduğum sevgili vetenimdir.
Soru – 3 :
Şiir Her İnsan yazabilmez, belki de şiir kabilyeti Allahın bir bağışıdır insana, siz ne zaman Şiir yazmaya başladınız?
Cevap – 3 :
Gerçekten ben uşağ çağından şiir meraklısıydım ve şiir ezbere alırdım, bu sevgi büyüdükçe bende kabiliyet yarattı böylece 1976 – ci yılında ilk defe “Qeribem “ve “Anne” şiirlerimi yazmışam, diye bilirim ki dördüncü sinfinde şiir hisslerim vardı ufak tefek yazmaya başladım, ama tam altıncı sinfide iken ciddi şiir yazmaya başladım.
Soru – 4 :
Ne zaman aile Kurdunuz?
Cevap – 4 :
1984 – cu yılda aile kurmuşam. Bir oğlum (Vasif ) ,bir kızım (Samire ) adlarında var, kızım ingilizce dil muellimesi. Oğlum ise DYP ( Devlet Yol Polisi ) üzre teknikomu bitirib. Dört nevem var. Onlarda sırasıyla ( Gülnür, Nermin, İkram ve Uqur ).
Soru – 5 :
Altıncı sinfinden sonra şiir aleminin geniş kapısından girip çoğunlukla ne Tür Şiirlerden Hoşlanıp yazarsınız?
Cevap – 5 :
Yazdığım şiirler esasen vatanperverlik mövzüsündadır. “Menim Dovletimde sulh olsa eğer ” adli sirim mektepliler arası şiir yarışmasında “Qizil qlobus” mükafaati almişti.. Umummilli lider Ölmez prizidentimiz merhum Heyder Eliyevin vefatile ilgili yazdığım “Beşerin xilaskari” şiirim şiir yarışmasında birinci yere çıkmıştır.Ve muxtelif kitablarda işik üzü görmüştür. “Incimişem men” ve “Xocali” şirime sevimli bestekarimiz Yaqut Almaz Hanim musiqi bestelemişti.
Soru – 6 :
Şiirlerin hangi Gazete ve Dergilerde veya Televezalarda çıxtı bazısının adını söylermisin ?
Cevap – 6 :
Azerbaycanin sevimli xanendesi Könül Hanım Xasiyeva “Könlümün sultanı söyle hardasan?” adlı şirime zeminxare muqamida ifa etmişti. Azerbaycanım atributu olan Müqeddes Bayrağımız olan el işim Televeziya verlişlerin birinde “Dunyanın en gözel hediyyesi” kimi seslendirilmiştir. Güllü Nrmrt KIZININ. “ÖMÜR YOLU” kitabinda iki şirim çıktı ve kitabın ön sözünü ben yazdım.
Vidadi Aqdamlının ” Qarabağname ” yoplusunda üç şirim çıktı.
” Kaspi “. ” Qanun ve hedef ” ve başka qezetlerde Siirlerim ve meqalelerim çıkmıştır. Ama Telvezionda şahsen hiç bir görüşmem olmadı.
Soru – 7 :
Duyduğumuza göre siz şiir yanında da el işlerinde büyük bir maharat ve yetenek sahibisiniz, bu yönde kim size destek oldu, nasıl bu el işlerini öğrendiniz. Bunu lütfen açıklarmısın ?
Cevap – 7 :
Tabii Atam beni okuldan yasakladığı için mecbüren evde oturmak zorunda kaldım, böylece boş zamanım çok oldu ve kendimi meşgul etmek hem de bir teselli olarak bu yanlızlığımı unutmak için el işlerine meyil verdim. Şayet çox uzaklara gitsek annem benim elbiselerime bezek vururken görmüştüm. Az hatirliyorum . Ancaq aslinda…Bir gün çok bir olayla baqi özüme kapandım ve stres keçirdin ve depresiyaya düştüm. Günlerce yimedim içmedim . Sanki bir gün uykudan ayilmiş gibi oldum. Gördüm artık ben bu sanatımla taninir ve sevilirem. Arkadaşlarımın bana “Sen bizim BAYRAKTARIMIZSIN” demesi sanki beni geriye apardi.Ve neler yaptığımı düşündüm… Bu yolda bana ne oyretmen nede bir destek olmadı..Herden annemden ve ablamdan aldığım pullar ve az az xurda ticaretten kazandığım pulla melzemeler alırdım. Çok kadın metbexe keçirken dağılmış şirincayı stol üstü bezle silib atarken ben bu iki şeyle böyük bir sanat eseri yarattim. Yanı Surinay edip.. stostu bez alıp onun üstüne zerle Azerbaycanimizin ve kardaş ülke Türkiyenin bayrağını yaptım. Herden konşulardan “Rica ederin bana metbex bezi verermisin demeyim gah gülüş gah siniklik yaratirdi.. Evveller minlerce küçük boncuk – biserlerden yapdim. Azerbaycanin mukam senetinin mahir xanebdesi Könul xanim Xasiyevaya hediyye etdiyim vatanımızın milli atributu olan bayrağımıza yeddi mine yakın boncuk taktım. ” Bir millet – Iki dövlet” adlı Azerbaycan -Türkiye bayrağı adlı eserime ise On minden çok boncuk – biser diktim. Bu işi görmeyim ucun beni bezen sindirib böyle söylüyenlerde oldu. “BIR AYAĞIN BURDA BIRI GÖRDE NEYNIRSEN UŞAQ KIMI MONCUQLARLA OYNAYIB? ELLI YA:IN VAR .. HASTASAN ETTIKLERINIDE SAT ÖZÜNUÜ MÜALICE ETTIR KI ÖLME..WIRXINDA ÖĞRENEN GÖRÜNDE ÇALAR SRNINSE ELLI YAŞIN VAR. ÖLENE KIMDI BUNLARA KIYMET VEREN.?””Bu sözler kalbini kirsada bir azda ruhlandım. mubariz oldum. Subut etmeye caliştim ki ben bu yoldan dönmeyecem Azerbaycanin ilk bayraktar xanımı olarak ad koyup heyatta kocecen. ve xesteliyim öz süretini etsede men Bayrağıma değer vererem ancak maddi kiymet koyup onu satmam. Çünkü Bayrağımı bütün dünya binleli – cevahir etini getirseler bele deyerini ödeyemezler. Benim bayrağım deyerli olduğu kadar da kiymetlidir .. Ben hiç bir zaman baş eğmedin, hiçte eğmem. Ancak üç varlık önünde eğilirim her zaman ..Mükeddes Anam…Mükeddes Kuranım…ve mükeddes Bayrağım önünde. Men bu yolda gözlerimin nurun harcadım.. Ancak son görüntüme kadar bu sanatı yapacağım. Qurur duyuram bu sanatımla. Sonradan uzmanca İşlere başladım ve becerdim tüm işlerimide seve seve yapmışım her keste begenmiştir yaptığım El işlerimi. Türk yazarlarının Azerbaycana seferi zamani Türk bayrağı el isimi yaziçilar ittifaqinin başkanına hediyye etmiştim. Semkir medeniyyetinin direktörü Refiqe xanima Semkirin gerbi el işimi hediyye etmişem. Muxtelif tedbirlerde başarı kaytedenlere hediyye olaraq Menim Bayrak el işim hediyye olunur. Her defe Bayrak hediyye etdikçe kendimi vatanperver bir esker gibi sayıram.
Soru – 8 :
Son olarak sizden bir kaç şiir istesek okuyucularımıza armağan edermisiniz ?
Cevap – 8 :
Memnüniyetle şiirlerim çoktur ve umut ederim hepsini bir kitapta görüm en sevdiğim iki şirimi armağan ediyorum Kocaman Türk halkıma saygılarımla :
20 Yanvar
Dehşetli bir gece,odlu meşeqqet!!..
Min doqquz yüz doxsan “20 yanvar”..
Bu tarix yarattı düşmana nifret…
Allahim! Ne qeder günahsiz qan var.?..
Haqsizliq hokm etti haqqin yoluna….
Baxmadı sağına ne de soluna…
Balasin gorende tank altda ana…
Ne feryad qopardı o yana-yana?..
Xalqim qorxmayaraq düşman celladdan…
Siper eylediler sinelerini..
“Azadliq”!!deyerek qorunan addan…
Sarsitti qururla düşman qelbini..
Çevrildi dastana -efsanelere..
Ilham Ferizenin sevgi dastani..
Nümüne olarak seven gençlere..
Ebedi mehebbet oldu o anı..
Xalqı sarsıtmağa çalıştı düşman..
Çalıştı eyilsin ,baş eysin vatan…
Deyişe bilsede taleyimizi..
Sarsida bilmedi birliyimizi..
Nece iller keçer,qerine keçer..
Saqalmaz !Düşmanın vurduğu yara..
Gelecek nesiller unutmaz Eğer…
Qururlu bir ömür yaşamisansa!!!
———————-
Onu zaman seçti
Onu zaman seçti, zaman yaşatti..
Qelblerde yaşayan ebedi addi..
Arzudu,istekdi,qelbde muraddi..
Ömrünü boş yere etmedi heder..
Vetençun yaşadi Eliyev Heyder!..
…….
Kasiblik da gördü,var da ,dovlet de..
Deyişmez eqide oldu dovletde..
Xalqı yaşatmadı dertte ,zillette..
Bir insan üzüne vermedi keder..
Vetençun yaşadi Eliyev Heyder!
..
Bir tarix yaratti beşer ovladin..
Dünyaya tanitti müqeddes adın..
Dahisi olubdur bu kainatin..
Adı qurur ile dillere düşer..
Vetençun yaşadi Eliyev Heyder!..
..
Yazin üreklere silinmez adı..
Xar etsin sevgisi düşmanı yadı..
Önder ölmeyibdir!Emeli sağdı!..
Qoyduqu siyaset Ilhamla geder..
Vetençun yaşadi Eliyev Heyder..
——————
Son olarak ben Irak’tan bir araştırmacı olarak Esat ERBİL sizlere Azerbaycanın en gözel Şehri olan Şekiden bir unutulmuş yetenekli Şaire hem de El İşleri Uzmanını yakından tanıttığıma çok mutluyum. Derin sevgilerimle başka yazılarımda.
Azerbaycanın Kültür ve Edebiyat Portalının Türkiye temssilcisi
Biliyorum; gideceksin.
Git, derdim gitmen değil ki
Herkes sen gibi gelecek bana…
Sen gidince
Tepeden tırnağa hüzün kesilecek
Her yer…
Ağaçlar yapraklarını dökecek,
Kara bulutlar önünü kapatacak güneşin,
Geceler daha karanlık,
Mevsimler hep ayaz olacak.
Sebepsiz yağmurlar yağacak dünyama.
Sarı duvarlar
Üstüme üstüme gelecek hep…
Nereye baksam boşluk!
Ne yapsam nafile…
Çin Seddi kurulsa önüne
Engel saymayacaksın.
Biliyorum; gideceksin.
Uzaklaşacaksın benden adım adım,
Adım yalnızlık olacak.
Adana.24 ŞUBAT 2012.SAAT: 11.35
Azerbaycanın Kültür ve Edebiyat Portalının Türkiye temssilcisi
Göz göz olmuş
Delice sevda
Eprimiş emprime entarisi
Ne çabuk soldurmuş alını yeşilini
Kınası kurumamışken ellerinde…
Duvağı sılada kalmış,
Gümüş telleri kayıp…
Gelinin
Çay karası gözlerinde
Umut türküleri dillenmiş.
Güneşi arkasına almış
Yıldızsız kömür karası gecelerde…
Ta uzakta titrek mum ışığı,
Elsiz ayaksız bir koşu
Dehlizlerden, kör kuyulardan
Aydınlığa doğru…
Adana.15 Mart 2012.20.30
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü,
“İctimaiyyət və təhsil” qəzetinin təsisçisi və baş redaktoru,
“Qızıl qələm” media mükafatı laureatı
BU HƏYAT YOLUNDA
Neçə ürəkləri varaqlamışam,
Neçə çəmənləri oraqlamışam.
Neçə sevənləri soraqlamışam.
Heç demə naşıyam, ruhum bir incim,
Dünya sevncimdən olub bir əlçim.
Mən sevən biriyəm, sözə bağlıyam,
Cüt qoşa qanada, gözə bağlıyam,
Kədəri, qüssəni atmağa nə var,
Ürəyi sevgiylə vuran insanın,
Ruhuna bulaqtək axmağa nə var?!
Qəlbini bir sözlə almağa nə var?!
Yurdumun bu ilıq, od nəfəsindən,
Mən ilham alaraq cilalanmışam,
Qəlbi bədxahların daş qəfəsindən,
Kədərdən ələmdən uzaqlaşmışam.
Çəməndə çiçəklə, aranda güllə,
Meşədə kəkliklə, bağda bülbüllə,
Dərələr keçmişəm, dağlar aşmışam,
Qayada bulaqla dodaqlaşmışam.
Uzaq səfərlərdə yaraqlaşmışam.
Bu həyat yolunda bulaqlaşmışam.
Kədəri, qüssəni atmağa nə var,
Ürəyi sevgiylə vuran insanın,
Ruhuna bulaqtək axmağa nə var?!
Qəlbini bir sözlə almağa nə var?!
BƏLKƏ BİR YAY AXŞAMI…
Bəlkə, bir yay axşamı,
Ruhumu oxşayasan,
Sınsın həsrətin əli.
Yenə də söyləyəsən,
“Ey gözəllər gözəli”
Bəlkə bir yay axşamı,
Qadasını aldığım,
Bakı bağlarındaca,
Könlümü oxşayasan…
Baxasan varaq-varaq,
Qumaş qumlu sahildə,
Tufanda birgə olsaq,
İnan təsir eləməz,
Mənə nə qar, nə sazaq.
…Bəlkə bir yay axşamı,
Ləpələrin döydüyü,
Sahildə qoşa gəzək,
Sevgini nuş eyləyib,
Həsrətin izin əzək!
Gecə ay işığında,
Qumaş qumlar üstündə,
Həsrəti pərən salaq,
Pisləri edək yasaq.
…Bəlkə bir yay axşamı,
Qadasını aldığım,
Bakı bağlarındaca,
Deyək şeiri, qəzəli,
Unudasan özünü,
İxtiyarsız deyəsən,
“Nə yaxşı ki, sən varsan,
Ey gözəllər, gözəli”!
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü,
“İctimaiyyət və təhsil” qəzetinin təsisçisi və baş redaktoru,
“Qızıl qələm” media mükafatı laureatı
AZƏRBAYCAN UĞRUNDA
Əsgərlərimin himni ədalət nəğməsidi,
Səngərlərin igidlər, ərənlər nənnisidi.
Mübarizin, Ramilin əməli haqq səsidi,
Bir kəlmə şüarı var, dilində dodağında,
Hamımız çalışırıq Azərbaycan uğrunda!..
Millətimin şöhrəti dastanlar yaradıbdı,
Düşmənlərin bağrını yaxıbdı-yandırıbdı,
Yağılara ölümlük nifrəti yağdırıbdı,
Şairə ilham gəlir qələbə sorağında,
Yazırıq, yaradırıq Azərbaycan uğrunda!
Bulağının suyunda, dərəsində, dağında,
Laləzar təbiəti, çəmənində bağında.
Məhəbbəti gözümün qarasında-ağında.
Babəklərin dayanıb zamanın cığırında,
Yanırıq alışırıq Azərbaycan uğrunda!..
Yenə gələcək inan, firavan çağlarımız,
Bərəkətli, nemətli Qarabağ bağlarımız!
Babalardan əmanət vüqarlı dağlarımız,
Müqəddəs Qibləgahdı üçrəngli bayrağın da,
Çalışıb-vuruşuruq Azərbaycan uğrunda!..
SƏHƏRİMİZ XEYRƏ AÇILSIN
Səmalardan enir ruhum, ilhamım,
Coşmasam, gecələr çıxmaz hilalım.
Təkcə xoş əməllər, fikrim, xəyalım,
Ömrümüzə xoş arzular saçılsın,
Hər gün səhərimiz xeyrə açılsın!
Zülmətdən günəşin gələn vaxtıdır,
Dünyanın sevilib gülən vaxtıdır,
Süsənlər bağların bar-baharıdır,
Ömrümüzə xoş arzular saçılsın,
Hər gün səhərimiz xeyrə açılsın!
Boz küləklər saçlarımı yolubdu,
İncə ruhum yanar məşəl olubdu,
Hərdən sinəm şeir, sözlə dolubdu,
Ömrümüzə xoş arzular saçılsın,
Hər gün səhərimiz xeyrə açılsın!
Xeyirxahlıq ruhun öz bəhrəsidir,
Sevən könüllərin söz töhfəsidir,
Hüriyyət saflığın pak nəfəsifdir,
Ömrümüzə xoş arzular saçılsın,
Hər gün səhərimiz xeyrə açılsın!
Bir ah çeksem gökte Güneş kül olur
Gözyaşımdan nehir taşar, göl olur
Bu sevdaya Leyla Mecnun kul olur
Çöllerde kaybolup, düzde azar heyy.
Cihan cennet olsa yoktur gözümde
Melekler toplansa durram sözümde
Ferhatta hayrandır bana dözümde
Külüngle ismimi taşa kazar heyy.
Saçım yeli dağı taşı kum eyler
Firavunu bir tek sözüm mum eyler
Sahralara elim değse şum eyler
Ozanlar binlerce destan yazar heyy.
27.07.2016
“Talihim yok bahtım kara…”
Şarkısını dinlerken
KIRAC.
Ela gözden gam yaşını
Döken varmı benim gibi
Dizlerimde dermanım yok
Çöken var mı benim gibi.
Bu aşk beni vurdu yere
Meskenimdir her dağ,dere
Yüregine alıp yare
Çeken var mı benim gibi.
Son gördügüm bakışları
Bitti kalbin akışları
Vurduğu tüm nakışları
Söken var mı benim gibi.
Felek yine çarkın gerdi
Gam gönderdi kama erdi
Sinesini yarıp derdi
Eken var mı benim gibi.
Yar gözümü yolda koydu
Yıllardır gam içim oydu
Valla canım derde doydu
Mekan var mı benim gibi.
Hadi yatma sabaha dek
Bu destanı kaleme çek
Boynun egip menekşe tek
Büken var mı benim gibi…
27.03.16
Canım zülümdən qurtulur,
Ötüb çagla dil-dil, ölüm.
Sevincimdən aglayıram,
Sen də mənə bax, gül, ölüm!
Üstümə ağ kəfən sərib,
Dostunu çox sanma qərib.
Mübarək əlinlə dərib,
Başım üstə səp – gül, ölüm…
Düşünmə ki, yerim dardır,
Tanrım hər vaxt mənə yardir.
Gözüm üstə yerin vardır,
Nə vaxt gəlirsən, gəl, Ölüm!
Mərdi ocaqda qaladı,
Yurdunu çapdı, taladı.
Namərd haqqı tapdaladı,
Ona söz deyən olmadı.
Qəmə tuş görüb anımı,
Dişimə çəkdim canımı.
Həqiqətin ünvanını
Sordum, düz deyən olmadı.
Yatmışıq, şirin röyadan
Yoxdu bizi bir oyadan.
Çıxıb gedək bu dünyadan,
Dünya biz deyən olmadı.
Dünyanı yaradan, nizam saxlayan,
Yaxşını, yamanı seçəni vardır.
Ölüm kövşənində şələ bağlayan,
Ömür zəmisini biçəni vardır.
Sevincə dərd hörür öz hanasında,
Ümid parıldayır zər tanasında.
Həyat mənzilinin astanasında,
Qapısı vardırsa keçəni vardır.
Sevinc təsəllidir, qəm yaşanandır,
Ürəyi incidən kəm yaşanandır,
Həyat həm ümiddir, həm yaşanandır,
Dərdi sevinc bilib içəni vardır.
Müzəffər, uzaq dur bal pətəyindən,
Arif ol, məhşəri duy tütəyindən,
Tanrı bələdçindir, tut ətəyindən,
Ömrün həm zülməti, həm çəni vardır.
Cəzamı verməyə gətirdin, Allah,
Bu yazıq bəndəni bu şər dünyaya?
Yoxsa doğulmamış etdimi günah,
Götürüb tulladın bəşər dünyaya?
Daddırdın həyatı bal, nobat kimi,
Sonsuz arzu verdin amanat kimi,
Ömrünə, bəxtinə mükafat kimi,
Gətirdin qəlbində qəhər dünyaya,
Verdin ədaləti, səmimiyyəti,
İnsafı, mürvəti, gözəl niyyəti.
Fəqət əsirgədin səlahiyyəti,
Etdin bu yazığı yəhər dünyaya.
Başından əsgilmir qovğa, qalma-qal,
Zərbəni vurduqca vurdun dalba-dal,
Dərddən, ehtiyacdan tapdımı macal,
Verə sevincini nəmər dünyaya?
Ruhunu, cismini cəbrə bağladın,
Bütün ümidini səbrə bağladın,
Ömür örkənini qəbrə bağladın,
Keçdi doğanaqdan kədər dünyaya.
Şəhid adı müqəddəsdir. Müqəddəsdir ona görə ki, doğma vətən torpağı şəhidlərin qanı ilə suvarılmasaydı bu gün biz azad və müstəqil şəkildə ya şaya bilməzdik. Suverenliyimizi borclu olduğumuz şəhidləri daim yad etmək, gələcək nəsillərə tanıt maq isə hamımızın vətəndaşlıq borcudur.Bu prin sipi əsas götürərək şəhərimizin bir qrup ziyalısı yaxın günlərdə Biləsuvar rayonunun Əliabad kəndində Milli Qəhrəman Mübariz İbrahimovun xatirəsini yad etdilər.
Sumqayıt şəhər Təhsil Şöbəsi Veteranlar Şura sının təşəbbüsü ilə müharibə və əmək veteranları 11 nömrəli tam orta məktəbin müəllim kollektivi ilə birlikdə Biləsuvar rayonu Əliabad kəndində oldular. Qonaqları Biləsuvar rayon icra hakimiy yətinin şöbə müdiri Xəyalə Qənbərova, kənd icra nüma yəndəsi Telman Əliyev, Biləsuvar rayon bələdiyyə sinin sədri Məhəmməd Əliyev və başqa məsul şəxslər qarşılamışlar. Qonaqlar İcra haki miyyəti binasının qarşısında əzəmətlə ucaldılmış Ulu öndər Heydər Əliyevin heykəli önünə tər çiçəklər düzmüş, ruhuna dua oxumuşlar.Daha sonra qonaqlar Azərbaycan Respublikasının Milli Qəhrəmanı Mübariz İbrahimovun təhsil aldığı şəhid Malik Priyev adına Əliabad kənd ortaməktəbinə gedərək (rayonla kəndin arası 7 kmdir) burada yaradılmış “Mübarizlik məktəbi” adlı
muzeylə tanış oldular.Təhsil ocağının müəllimləri ilə keçirilən görüşdə məktəbin direktoru Bəsirə Rüstəmova çıxış edərək Milli Qəhrəman Mübariz İbrahimovun məktəb illərindən, keçdiyi şərəfli ömür yolundan geniş söhbət açaraq, Mübariz kimi bir vətən oğlunun bu məktəbdə təhsil alması ilə fəxr etdiyini bildirdi.Görüşdə məktəbin coğrafiya müəllimi, Mübarizin sinif rəhbəri Əhliman Quliyev, kənd icra nümayəndəsi Telman Əliyev, Bələdiyyə sədri Məhəmməd Əliyev, Sumqayıt şəhər Təhsil Şöbəsi, Veteranlar Şurasının sədri, qabaqcıl maarif xadimi Məşdi Zeynalov, şəhər müharibə, əmək, silahlı qüvvələr, hüquq-mühafizə orqanları Veteranlar Şurasının sədri Leyla Qasımzadə, böyük vətən müharibəsi veteranı Mirməhəmməd Əliyev, Qarabağ müharibəsi iştirakçısı Fəxrəddin Behbudov, 11 nömrəli tam orta məktəbin direktoru Şəhla Bağırova, məktəbin həmkarlar təşkilatının sədri, riyaziyyat müəllimi Natavan Kə rimli, Qarabağ müharibəsi işti rakçısı, məktəbin fotoqrafı Şakir Rəhman, həvəskar fotoqraf Vahid Hüseynov, xeyriyyəçi Musta fa Mütəllimov, tarix müəllimi Sevil Əliyeva, 3 nömrəli tam orta məktəbin veteran müəllimi Tofiq Mikayılov, 14 tam nömrəli orta məktəbin veteran müəllimi Tərlan Ruhullayev də çıxış edərək Mübarizin mübarizliyindən danışmış, onun misilsiz qəhrəmanlığından söhbət açaraq belə bir Azərbaycan oğlunun hər bir gəncə örnək olduğunu qeyd etdilər.
Sumqayıt şəhər Veteranlar Şurasının sədri Leyla Qasımzadə, 11 nömrəli tam orta məktəbin direktoru Şəhla Bağırova bütün qonaqlar adından
məktəbin xatirə jurnalına ürək sözlərini yazmışlar.
Həmin gün qonaqlar Azərbaycan Respublikasının Milli Qəhrəmanı Mübariz İbrahimovun doğulub, boya-başa çatdığı evdə olmuş, şəhidin atası Ağakərim kişi, anası Şamama xanımla görüşmüşlər.
Sumqayıt şəhər Veteranlar Şurasının sədri, qabaqcıl maarif xadimi Məşdi Zeynalovun Milli qəhrəman Mübariz İbrahimov haqda yazdığı, onun cəsarətindən, qəhrəmanlığından, vətən eş qindən bəhs edən “Xalqın Mübariz oğlu” adlı mə qaləsi “Sumqayıt”, “Sumqayıt təhsili”, “Möhtəşəm Azərbaycan”, “Azərbaycan müəllimi” və “Respublika” qəzetlərində dərc edilmişdir. Məşdi müəllim həmin qəzetlərdən nümunələri şəhidin valideyn lərinə və “Mübarizlik mək təbi” ad lı muzeyə
təqdim etmişdir.
Çıxış edən qonaqlar Mübariz İbrahimova dərs demiş bütün müəllimlərə və məktəb kollektivinə onun kimi vətənini, xalqını, millətini canından artıq sevən
oğul yetişdirdikləri üçün minnətdarlıq etmiş, Mübarizlə hər za man qürur duyacaqlarını, onun kimi qəhrəman oğlu olan bir ölkənin vətəndaşı olmaqla fəxr etdiklərini
bildirmişlər.
Sonda onu da qeyd etmək istəyirəm ki, böyük ümidlərlə Azərbaycan Respublikasının Milli qəhrəmanı Mü bariz İbrahimovun heykəlinin Biləsuvar rayonunda, yaxud da öz doğma kəndi Əlia badda ucal dacağı günü gözləyirəm. Çünki vətən üçün, doğ ma xalqı üçün canından keçibadını tarixə qanı ilə yazan qəhrəmanlar tarixdə
əbədi yaşamalıdırlar. Azərbaycan Respublikasının Milli Qəhrəmanı Mübariz İbrahimov məhz belə insanlardan biridir.Söhbət əsnasında Azərbaycanın Milli Qəh
rəmanı Mübariz İbrahimovun atası Ağakərim kişi onlara gös tərilən diqqət və qayğıya görə respublika rəhbərliyinə və aidiyyəti qrumlara dərin təşəkkürünü bildirdi və bu minnətdarlığını qəzetimiz vasitəsilə çatdırıl masını xahiş etdi.
Məşdi Zeynalov,
Sumqayıt şəhər Təhsil Şobəsi
Veteranlar Şurasının sədri,
şəhər Veteranlar Şurasının məsul katibi,
qabaqcıl maarif xadimi
Ərdoğana
Bu yaxınlarda Türkiyənin hava
sərhəddini pozan rus təyyarəsinin
vurulması ilə bağlı rusların hədəqorxusuna
Türkiyənin prezidenti
Rəcəb Təyyub Ərdoğanın sərt
bəyanatı məndə qürur hissi oyatdı.
Əhsən sənə, əzəmətli Ərdoğan!
Böhtan boğan, şeytan boğan, şər boğan.
Qartallara neyləyibdir, neyləyər
Kor yapalaq, ala qarğa, sağsağan?!
Şər-şeytanı zalım fələk doğubdur,
Səni huri, səni mələk doğubdur,
Bəlkə aslan, bəlkə pələng doğubdur,
Aslan doğmur, pələng doğmur hər doğan.
Türküm vurmaz düz yollarla qaçanı,
Vursa, vurar göydə əyri uçanı,
Haqdan kənar haqsız qapı açanı
Haqsız yerə vurmayıbdır nər boğan.
Bir cənnətdə cəhənnəmi yaratsa,
Bir çəməndə gül-çiçəyi saraltsa,
Bir ölkədə çıraqları qaraltsa,
Qaranlıqda özü qalar nur boğan.
Urus pozub sərhəddində havanı,
Özü salıb aralığa davanı,
Çox dağıdıb abad yurdu-yuvanı,
Şər atıbdır çoxlarına şər doğan.
Haqsızlara sərt cavabın haqlıdır,
Sərt cavablar el gücünə bağlıdır,
Əyilməzlər xalqın əsil oğludur,
Kaş mərdlərin onun doğa bir doğan.
Ulu Heydər öyünübdür, öyübdür,
İki dövlət, bir millətik deyibdir.
Nə zaman ki, tale bizdən əyibdir,
Hər türkümüz dönüb olub şir boğan.
Öz taxtında oyaqlardan oyaqsan,
Yurdu talan yurdsuzlara dayaqsan,
Azanlara yol göstərən mayaksan,
Ulu türkün ər oğlusan, Ərdoğan!
Yanımdasan gen gündə də, darda da,
Yanındayam boranda da, qarda da,
Bu dostluğu qoruyarıq gorda da,
Yenilməyib heç bir zaman nər doğan,
Ulu türkün ər oğlusan, Ərdoğan!
12 yanvar 2016
SOYUQ KÜLƏKLƏR
Şair Rafiq Odaya dost gileyi
Harda yubanmısan, ay Rafiq Oday,
Ürəyim təşnədir şeirdən ötrü.
Gözlədim, bağıma gəlmədin bu yay,
Sən ki darıxardın bu yerdən ötrü.
Həsrətdən saraldı heyva sovqatın,
Pərt olub budaqda nar da qızardı.
Təzəcə göyərən bahar sovqatın,
Payız sazağında soldu, bozardı.
Çatdır gileyimi Zirəddinə də,
Vəfasız olmayın bu dövran kimi.
Yaman narahatam Cabir Cəlildən,
Fuad itkin düşüb Qəhrəman kimi.
Ürəyim istəyir həkim Cəfəri,
Sirrimi özgəyə deyə bilmirəm.
Tofiqi görmürəm nə vaxtdan bəri,
Əsəd məndən küsüb, niyə bilmirəm.
Fərqinə varmaram varın-yoxluğun,
Dostu yad eyləmək imkana baxmır,
Bircə səbəbi var bu soyuqluğun:
Ürək yanmayanda gözdən yaş axmır.
Tənha yol gedirəm mən neçə ildir,
Qarşımda keçilməz dağ qalır hələ.
Sizə bəslədiyim ümidlər öldü,
Amma hörmətiniz sağ qalır hələ.
Gözümdən düşübdür vəfasız həyat,
Ümidim üzülüb, gümanım itib.
Kim mənə göstərər bir də iltifat?!
Dövranım devrilib, zamanım bitib.
Bir vaxt tanışlarım, dostlarım mənim
O qədər çox idi…, saysız, hesabsız.
Elə ki büdrədi şöhrət köhlənim,
Verdiyim salamlar qaldı cavabsız.
Ömrün payızında sovuldu barım,
Qışında vəzifəm, postum olmadı.
Köçdü bu dünyadan ən yaxınlarım,
Təsəlli verməyə dostum olmadı.
Gül əkdim, yerində ot-ələf oldu,
Çəkdim ağrısını öz içimdə mən.
Kimə dost demişdim, naxələf oldu,
Həmişə yanıldım dost seçəndə mən.
Ey dost, qınamıram dönük dostları,
Payızda başlayır soyuq küləklər.
Gəlməz çəmənlərə bal arıları,
Saralıb-solanda güllər, çiçəklər…
Payızda başlayır soyuq küləklər.
Bu gecə sən hardan
yuxuma gəldin?
Ümidi üzülüb qırılan eşqim,
Taleyin hökmünə boyun əyirdi,
Arxanca sürünüb yorulan eşqim,
Təzəcə-təzəcə mürgüləyirdi,
Bu gecə sən hardan yuxuma gəldin?
Yenə alovlandı dəli istəyim,
Sönmüş xatirələr közərdi bir-bir,
Quş kimi çırpındı təşnə ürəyim,
Qaçdı gözlərimi ovudan çimir,
Bu gecə sən hardan yuxuma gəldin!
Əhdinə, andına arxa çevirib,
Aciz qul eylədin qula özünü.
Zirvədən bir alçaq təpəyə enib,
Duman yuxu kimi tutub gözünü,
Bu gecə sən hardan yuxuma gəldin?
İtmiş xatirələr ayaz ömrümə
Düşdü şaxta kimi, yağdı qar kimi,
Yaz təki gəlmişdin payız ömrümə,
Getdin taleyimdən son bahar kimi,
Bu gecə sən hardan yuxuma gəldin?
Soyuq baxışların donub üzümdə,
Eh, nəyim qalıbdır daha sevməli?!
Əllərin əlimdə, gözün gözümdə
Sən ki itirmisən məni, ay dəli…
Bu gecə sən hardan yuxuma gəldin?
Təsəllin qəlbimin indi əzabı,
Ziyası ömrümə saçılmaz daha,
Taleyin əliylə bağlanan qapı
Vüsalın əliylə açılmaz daha..
Bu gecə sən hardan yuxuma gəldin?
1983
Dünya
Uyma bu dünyanın etibarına,
Əvvəli,axırı yalan dünyadı.
Güvənmə heç zaman onun varına,
Bir gün, verdiyini alan dünyadı.
Heç kimin yolunda dönmə əngələ,
Keçər ayağına,qurduğun tələ.
Çapma köhlənini belədən-belə,
Atlını atından salan dünyadı.
Xoşbəxtlik, səadət ən uca taxtdı,
Kimə qismət ola o baxta-baxtdı.
Cəhd etmə çarığın yırtılacaqdı,
Özü yaxşısını bilən dünyadı.
Qismət bölgüsünü aparar səssiz,
Kimi şən yaşayar, kimi fərəhsiz.
Fağıra zalımdır, yoxsula xəsis,
Varlıya həmişə kalan dünyadı.
Kimini saxlayar gözünün üstə,
Kimini yandırar közünün üstə,
Heç vaxt durmayıbdır sözünün üstə,
Gündə min xəyala dalan dünyadı.
Bəzən bir qocanı, o gənc eyləyib,
Cavanı qocaldıb iyrənc eyləyib,
Ən kamil adamı gülünc eyləyib
Dalınca min hava çalan dünyadı.
Ucalda-ucalda qaldırıb bizi,
Məqamda-macalda soldurub bizi,
Qocalda-qocalda öldürüb bizi,
Gəncləşə-gəncləşə qalan dünyadı.
Qəbir yaman bahadır
Həyat ömür şahmatı,
Haqq haqsıza uduzdu.
Yaşamaq od qiyməti,
Ölüm yaman ucuzdur.
Ölən ölmək istəmir,
Qəbir yaman bahadır.
Haqqa ölüm gəzənlər,
At oynadır aləmdə.
Bu dünyadan bezənlər
Əlac gəzir ölümdə.
Yalnız ölüm istəyir,
Qəbir yaman bahadır.
Şair gördüm, dərdi nə,
Elə yazır ölümdən.
Əlac tapmır dərdinə,
Bir iş gəlmir əlindən.
Ucuz ölüm axtarır,
Qəbir yaman bahadır.
Daşa dəyib qisməti
Öz ağlının ucundan.
Ləkələnib isməti,
Özün asıb saçından.
Bir qız ölüm istəyir,
Qəbir yaman bahadır.
Yaxşı bilir bilənlər,
Bizdın əvvəl ölənlər,
Sakit-sakit yatırlar.
İndi ölmək çətindir.
Bir qəbirlik daşı da,
Torpağı da satırlar,
Qəbir yaman bahadır.
Tükənirəm büsbütün,
Üfürsələr keçərəm.
Haqqa qovuşmaq üçün,
Haqq dünyaya köçərəm.
Necə köçüm, ay Allah,
Qəbir yaman bahadır.
2015
Xəyal
Qarşımda bir uca dağ,
Yol çətin, mənzil uzaq…
Fəqət arzum, amalım
Zirvəyə qalxmaq olub.
Heyhat…
Təkcə xəyalım
Yoluma mayak olub,-
Dərə keçir, dağ aşır,
Buludları dolaşır.
Günəşdən boylanır o,
Ulduzlara yanır o.
Eh, xəyala nə var ki,
Məskənidir zirvələr.
Kaş xəyal zirvəsinə
Qalxa biləydi hünər?
Ağlasın
Nə ağlarsan, ölən xəstə,
Halına gülən ağlasın.
Dərdini de son nəfəsdə,
Dərdini bölən ağlasın.
Nə gözləyir sabah bizi,
Dünya etməz agah bizi,
Özü boyda sirdir özü,
Sirrini bilən ağlasın.
Bir qarın ac, bir qarın tox,
Qəm yaşadın ömürdın çox,
Ağlamalı günahın yox,
Günahı olan ağlasın.
Dünya cənnət, dünya tələ,
Yaşayırıq ölə-ölə,
Ölənlər var, sağdır hələ,
Sağ ikən ölən ağlasın.
Bu ağıllı, gic dünyadan,
Barındınmı heç dünyadan?
Gülə-gülə köç dünyadan,
Dünyaya gələn ağlasın.
Gəzər
Elə yara, eldən barın,
Azalmasın etibarın.
Eldən yazan sənətkarın
Söz-söhbəti eldə gəzər.
Nurlu əməl-yaraşığın,
Sozalmasın gur işığın.
Ürək çalan hər aşığın
Ürəyi də teldə gəzər.
Ötdü ömrün tən yarısı,
Saçlarımın dən yarısı.
Nə xoşbəxtdir bal arısı
Ömrü boyu güldə gəzər.
Bu torpağı, bu yurdu gəz,
El deyəni heç kim deməz.
Gördüklərin sözə gəlməz,
Yazdıqların əldə gəzər.
Xasay, yazın yazı olsa,
Qışı olsa, yazı olsa,
Ürəyinin sazı olsa,
Hər ürəkdə, dildə gəzər.
Çətin gündə
Deyirsən ki, tərifləyib qartalı,
Sən bu qədər vəsf edirsən – nədəndir?
Məgər hələ bilməyirsən zavallı
Bizim ellər haqqı-sayı güdəndir?
Nə yarpağı, nə çiçəyi, nə barı
Axıradək budaqlarda görmədim.
Qonaq gəlib, qonaq gedən quşları,
Qışa kimi bu dağlarda görmədim.
Kim bilmir ki, yaxşı günün dostları,
Yaman günün əzabına dözməyir.
Söylə, necə vəsf etməyim qartalı,
Tufanda da dağdan ayrı gəzməyir.
Hər gün daha çox darıxıram sənsiz. Günlər, aylar keçir, amma sənsizlik ağrısı hələ də ilk günkü kimidir. Çətindir sənsiz həyata tutunmaq. Hər dəqiqə xəyalınla yaşamaqdır nəfəs aldığım hər gün. Özümü unutdum sən yoxsan deyə, gülüşüm saxtalaşdı, həyata baxışım dəyişdi, gələcəyə ümidim itdi…
Arzular, ah arzular…. sizdəmi O getdiyi gün bitdiniz?! Sizdəmi O getdi deyə getdiniz?! Nə çətinmiş, nə dözülməzmiş sənsiz nəfəs almaq. Səsini eşitməmək, üzünü görməmək , sənə toxunmamaq… Tək təskinliyim sənin yadigarlarınla ovunmaqdır. Sənə oxşamaq istəyən, sənin yolunu gözləyən, “atam olsa belə olardı” deyən iki əmanətin var məndə. Amma sənsiz onlar da qanadı qırılmış quş kimidilər. Sənsiz onlar da təkdirlər. Kim ola bilər sənin qədər əziz, sənin qədər yaxın onlara? Kim tuta bilər onların əlindən sən tutduğun kimi, bərk-bərk? Kim saçlarına sığal çəkər sənin kimi?..
Özümlə savaşıram. “O yoxdur, bəs mən niyə varam” deyə. “Niyə gülürəm, niyə boğazımdan loxma keçir” deyə. “Niyə gəzirəm, niyə sənsiz dözüb yaşayıram, niyə sənsizliyə dözürəm” deyə çox qınayıram özümü. Bu niyələr yorur məni… sənsizlik alır gücümü…
Yorulmuş ruhum qorxudur məni, əmanətlərini sən istəyən kimi böyüdə bilmərəm deyə. Sənə söz verirəm, ey mənim qürur yerim, ey mənim baş tacım, fəxrim, fəxarətim, ən dəyərlim, sənə layiq böyüdəcəyəm əmanətlərini. Səni onlarda görmək arzusuyla, həyata tutunub övladlarını sənin kimi, qorxmaz, igid, mərd, əsl kişi kimi böyüdəcəyəm . Yarımçıq qalan arzularını onlarla birgə həyata keçirdəcəyəm.
Sən rahat uyu, ŞƏHİDİM!
Sənin uğrunda canından keçdiyin Vətəndə ən çox sənin övladlarının yaşamaq haqqı var! Gözün arxada qalmasın, Yerin behişt, qəbrin nurla dolsun.
40 yaşın mübarək, igidim, ŞƏHİDİM
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü,
“İctimaiyyət və təhsil” qəzetinin təsisçisi və baş redaktoru,
“Qızıl qələm” media mükafatı laureatı
XOCALI
Səndən sonra, yuxularım acılı,
Körpələri odda yanan Xocalı…
Əzrayıl gətirdi vaxtsız əcəli,
Solub çəmənləri, solubdu bağlar,
O cənnətməkana ürəyim ağlar.
Yetişmədi arzuların toxumu,
Aparmısan gözlərimdən yuxumu.
Ömür bitdi, qalıb azmı-çoxumu,
Xocalım gedibdi, kimsəsiz dağlar,
O yerlərçün gözüm, ürəyim ağlar…
Xocalım, gözəllik əzəl canında,
Laləzar güllərin rəngi qanında,
Gəzmişik çiçəkli yaşıl donunda,
İzləri dağlarda əmanət saxlar,
O cənnətməkana ürəyim ağlar.
Yandı bu yoxluğa, həm qurum, yaşım,
Xocalımda getdi igidim, naşım.
Elə bu dərdlərə ağardı başım!!
Bəlkə də, qayıtmaz getdi o çağlar,
O yerlərçün gözüm, ürəyim ağlar…
MƏNƏ SEVGİDƏN DANIŞ
Baxma mənə şübhəli,
Sənsən sevgi telləri,
Qovuşmaqçun sevgilim,
Hey sayıram günləri,
Sənsiz hər kəlməm yağış,
Gözlərimə qonar qış.
Sən Allah yalvarıram,
Mənə sevgidən danış!
Gözlərini görəndən,
Qəm, kədəri atmışam,
Sənə qovuşmaq üçün,
Nələrə qatlaşmışam,
Haqsızlığa inciyib,
Küsmüşəm, ağlamışam,
Gəl keçək bu sədləri,
Sən də mənim tək alış!
Sən Allah yalvarıram,
Mənə sevgidən danış!
Firtinalar qovlayıb,
Zaman məni yıxıbdı,
Titrəyərək qalxmışam,
İldırımlar çaxıbdı.
Sevgi haraylamışam,
Gözdən leysan axıbdı,
İnandığım, tək sənsən!!
Taleyimə gəl qarış,
Sən Allah yalvarıram,
Mənə sevgidən danış!
Gözəllik aşiqisən,
Baxışını sezmişəm,
Bilirsən ki, qısqancam,
Özümdən də bezmişəm,
Neçə yaman dilləri,
Nankorları əzmişəm,
Gəzdiyin hər döngəni,
İzlərəm qarış-qarış,
Sən Allah yalvarıram,
Mənə sevgidən danış!!
Susuz səhralar kimi,
Leysan yağış istərəm.
Tanrıdan bir möcüzə,
Xoşbəxt naxış istərəm,
Məni sevən kimsədən,
Yalnız alqış istərəm,
Taleyin yazısıyla fikirləşmə,
Gəl barış!!
Sən Allah yalvarıram,
Mənə sevgidən danış!
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü,
“İctimaiyyət və təhsil” qəzetinin təsisçisi və baş redaktoru,
“Qızıl qələm” media mükafatı laureatı
YURDUMUN
Cavanşirlər yetiribdi, bu torpaq,
Mübarizdi hər döyüşdə, üzüağ,
Öndərlərin yolu bizə bir çıraq,
Gəlin, bu yollarda, birlikdə olaq.
Yüksəlir sədası hər gün ordumun,
Həzisi var, Mehdisi var yurdumun!!
Dərəsinə, dağına qəlb aşıqdı,
Cizgiləri zəngindi, qarışıqdı,
Əcəmisi, Səttarı yaraşıqdı,
Könlüm bu gözəlliyə sarmaşıqdı,
Məhsətidi pak amalı arzumun,
Natavanı, Nigarı var yurdumun!!
Düşmənlərin ağlın lərzəyə salan,
Xalqın yaddaşında şərəflə qalan,
Sinəsində Vətənə sevgi yanan,
Ölümdən qorxmayıb, torpağın anan,
Ürəyimdə ən imanlı andımın,
Mübarizi, Ramini var, yurdumun!!
İrəvan, Göyçədi, ümid yerimdi,
Dəmirqapı Dərbənd öz Vətənimdi,
Təbriz, Borçalıdı, doğma elimdi,
Bakı, Naxçıvandı, qaşı yurdumun,
Ucalıb göylərə başı yurdumun,
Qızıldı, yaqutdu daşı yurdumun!!
SƏNİ SEVMƏMİŞDİM İTİRMƏK ÜÇÜN
Nələr gəldi sevgimizin başına,
Leysan yağdı, kipriyinə, qaşına,
Yol gedirəm, bir işığın tuşuna,
Harayımı sənə yetirmək üçün,
Səni sevməmişdim, itirmək üçün!
Sənsən sevgi dünyam, belə deyirdin,
Gümanıma, bir aydınlıq gətirdin,
Hardan sən özünü mənə yetirdin?!
Qızılgül bəslərəm, bitirmək üçün,
Səni sevməmişdim itirmək üçün!
İndi ki, belədir, unut beləcə,
Gözləyəcəm sınıq bəxtim gülüncə,
Bir sevgi istərəm, gəlsin gizlicə,
Nisgili aradan götürmək üçün,
Səni sevməmişdim itirmək üçün!
Mektubunu aldım sitemle dolu
Bizi gözlüyormuş ayrılık yolu
Yazmışsın anladım gözleri sulu
Ezilmiş kağıtta bozulmuş her şey.
Belece dert elem içimi aldı
Bin türlü fkire, hayale saldı
Maziyi düşünüp, geçmişe daldı
Talihten alnıma yazılmış her şey.
Hayatta bir gün de sensiz olamam
Güneşle uyanıp, nefes alamam
Cihan cennet olsa orda kalamam
Rüyaysa tersine yozulmuş her şey.
Cekdiğim cefalar az imiş demek
Kismetimde olan güz imiş demek
Verilen ved yalan söz imiş demek
Sabır taşlarına kazılmış her şey.
03.03.2016
Sevdamı kazıdım gizli, saklına
Asma gül yüzünü gülümse biraz.
Ayda, yılda bir kez gelsem aklına
Kov gitsin hüznünü gülümse biraz.
Her zaman yakında yanı başımda
Sen varsın her öğün yenen aşımda
Baharı yaşattın sen bu yaşımda
Kov gitsin hüznünü gülümse biraz.
İçin ağlamasın, dudağın gülsün
Seviyorum seni yüreğin bilsin
Hayalim süzülüp gözyaşın silsin
Kov gitsin hüznünü gülümse biraz.
Beni rüyaların bendine saldın
Şimdi hatıramla baş başa kaldın
Unutma hırsızdın kalbimi çaldın
Kov gitsin hüznünü gülümse biraz.
Bir bilsen ne kadar özledim seni
Bıkmadan yollarda gözledim seni
Kalbime bir ömür sözledim seni
Kov gitsin hüznünü gülümse biraz.
01.08.2016
Ər igidlər, qəhrəmanlar,
Elin dərdinə yananlar,
Əbədiyyət qazananlar,
Bu dünyada ölməz olur.
Şəhid olub köçənlərim,
Yağıları biçənlərim,
Vətən andı içənlərim,
Öz əhdindən dönməz olur.
Torpaq udub çox ərləri,
At oynadan ərənləri.
Ülviyyətin şölələri,
Daim yanar, sönməz olur!
Vətən üçün töküb qanlar,
Vətənləşdi qəhrəmanlar.
Şan-şöhrətə ucalanlar,
Zirvələrdən enməz olur!
Bir donda qalmayır şairin təbi,
Könlündə sevinc də, qəhər də olur.
Təbiət şairi dağlar qoynunda,
Məhəbbət şairi şəhərdə olur.
Dağın dağ yeri var, şəhərin şəhər,
Hər yerin xoş keçən öz dəmi vardır.
Dağlarda nə qədər gözəllik olsa,
Şəhərin bir özgə aləmi vardır.
Şəhərdə olanda çox darıxırsan,
Dağı düşünürsən, düzü anırsan.
Dağlarda dağları vəsf eyləyirsən,
Şəhərdə şəhərə ,,yaltaqlanırsan*”.
…Bütün yorğunluğun çıxır yadından,
Xəstə olsan belə, şəfalanırsan.
Gözəllər dövrəyə aldıqca səni,
Ağlın başdan çıxır havalanırsan.
Hamsı bir-birindən gözəl gözəllər,
Hansını sevəsən, çaşıb qalırsan.
Birisi inciyib, tez küsür səndən.
Elə ki birinin könlün alırsan.
Məhəbbət bir sirli dərin dəryadı,
Sevgisi ən dərin qatından çıxır.
Görəndə can alan şux mələkləri,
Evdəki xanımın ,,yadından çıxır.”
Bütün sevənlərin ürəyi belə,
Mənim ürəyim tək köz-köz olurlar.
Sonra da adama irad tuturlar,
Deyirlər, şairlər şorgöz olurlar.
Nə deyim ? Bilmirlər sevgidən yazmaq,
Şairdə ilhamdı, təbdi, həvəsdi.
Mən belə deyərdim, sevməyənlərə,
Şairlər şorgöz yox, gözəlpərəstdi.
Bir donda qalmayır şairin təbi,
Könlündə sevinc də, qəhər də olur.
Təbiət şairi dağlar qoynunda,
Məhəbbət şairi şəhərdə olur.
Bir gün səsləyəcək, Vətən: – Qalx! – deyə,
O böyük gün üçün bəslə ruhunu.
Daim oyaq saxla, ayaqda saxla,
Tarixin dibindən səslə ruhunu.
Bu yurddur tükənməz dövlətin-varın,
Kişilik simvolun, namusun, arın,
Hər cür sünilikdən, çirkabdan arın,
Köklə nəcabətə, əslə ruhunu.
Sarıl, qol-boyun ol məmləkətinlə,
Öyün bu yenilməz əmanətinlə,
Daim cilalansın qoy qeyrətinlə,
Saf ötür gələcək nəslə ruhunu.
Mən öz məsləkimin, öz amalımın,
Bir arzu qanadlı quşuyam hələ.
Gərək sədlər aşan xoş xəyalımın,
Şirin dünyasında yaşayam hələ.
Kürə pıçıldayır dərdini Araz,
Həsrət payımıza çox düşüb”bir az”,
Qəlbimi didsə də yetişmiş muraz,
Gərək ürəyimdə daşıyam hələ.
Fikir üyüdürəm, söz ələyirəm,
Sönmüş ocaqları çözələyirəm,
Vətənin dərdini təzələyirəm.
Yara bağlamaqda naşıyam hələ.
Yolum hamar oldu yamana kimi,
Haqqım büdrəmədi yalana kimi,
Buludlar qaralar dolana kimi,
Mən ömrün bəmbəyaz qışıyam hələ.
Dünya başdan-başa müəmma, təzad,
Fikirlər dolaşıq, xəyallar azad,
Məslək yollarında bələdçim həyat,
Bu yolda bir ümid daşıyam hələ.
Nə qələm yorulub, nə də ki, aləm,
Mən şeir yazmaqdan yorulmamışam.
Müəllif
Göydən də, yerdən də uca Allahı,
Tərənnüm etməkdən yorulmamışam.
Qunutun, rukunun ardınca, inan,
Səcdəyə getməkdən yorulmamışam.
Dostları, tanışı İslam dininə,
Bu gün səsləməkdən yorulmamışam.
Qəlbimdə düşmənim şeytana hər an,
Nifrət bəsləməkdən yorulmamışam.
Haqq nuru “Qurani-Kərim”dən bu gün,
Mən ilham almaqdan yorulmamışam.
Ömrümün ən xoşbəxt çağında belə,
Nəğməsiz qalmaqdan yorulmamışam.
Hər aylı-ulduzlu gecədə bəlkə,
Sən mənim könlümə həyan olassan.
Darayıb telini gözüm önündə,
Mənim xatirimdə belə qalassan.
Atalı-analı dünyanın özü,
Səni qayğısına bürüyəcəkdi.
Sənin dodağından bircə ah çıxsa,
Qar da bir buz kimi əriyəcəkdi.
Gecə də, gündüz də narahat olub,
Səni axtaracaq illər uzunu.
Sənsizliklə keçən bir ömrün günü,
Bəlkə əridəcək yerin üzünü.
Sən gəlsən yanıma mənim ömrümdə,
Bir eşqin çırağı sönüb-yanacaq.
Səhərdən-axşama narahat könlüm,
Bu gün də,
bu gün də səni anacaq.
Sən döyüb qapını gəlsən yanıma,
Mən özgə qayğıdan azad olacam.
Adına yazdığım neçə şeiri,
Tək sənə oxuyub evdə qalacam.
*Bu şeir Sumqayıt şəhərində fəaliyyət göstərən “Yeganə yol” qəzetinin 14 aprel 2010-cu il tarixli sayında çap olunub
Şairə-jurnalist-publisist
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü,
“Qızıl qələm” media mükafatı laureatı,
“Könül dəftərim” – silsiləsindən
Gözlərimdən düşən yaşı,
Sinəm üstə daşıyiram,
Dolanaraq dağı, daşı,
Kimin üçün yaşayıram?
Əriyirəm aram- aram,
Qaysaq tutmur, köhnə yaram.
Bilmirəm ki, yoxam, varam,
Kimin üçün yaşayıram?
Hicran baş qoyub dizimə,
Payız çöküb gül üzümə.
Alışaraq öz közümə,
Kimin üçün yaşayıram?
Demə barsız söyütmüşəm,
Dərdi dəntək üyütmüşəm.
Qəlbdə vüsal böyütmüşəm,
Kimin üçün,yaşayıram?
Zaman keçdi, olan- oldu,
Əhdi- peyman, yalan oldu.
Dövran, ömrün talan oldu,
Söylə, Rəbbçün yaşayıram…
Şairə-jurnalist-publisist
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü,
“Qızıl qələm” media mükafatı laureatı,
Qaranlıq çökübdür, al sabahıma,
Ağ bulud örpəkli dağ itirmişəm.
Əlac tapılmayır mənim ahıma,
Barlı, bəhrəli bir bağ itirmişəm.
Hər gecə yuxuma girirsən mənim.
Nə ola gerçəkdən gələsən, nənə.
Durula göz yaşım, çəkilə çənim,
Doğan günəş olub dönəsən, nənə.
Baxır çərçivədən gözəl bənizin,
Ruhum da, canım da, yenə sənlədir.
Gözlərin əkizi mavi dənizin,
Nəğməli dalğalar ürək inlədir.
Xəyallar götürür məni birbaşa,
Xar tutun altına, çay süfrəsinə.
Baxıram pendirə, sacda lavaşa,
Ocaqda qaynayan daş küftəsinə.
Yüksəlir süfrədən qəhqəhə, gülüş,
Əlvan xalı üstə halay vurulur.
Yığışır qonşular dost, tanış-biliş,
Gecə yarıyadək məclis qurulur.
İndi qəlbimizə kədər əkilib,
Quzey qarı kimi günəşə həsrət.
Nağıl, bayatılar ərşə çəkilib,
Qalmışıq sığala, gülüşə həsrət
Hər gecə yuxuma girirsən mənim.
Nə ola gerçəkdən gələsən, nənə.
Durula göz yaşım, çəkilə çənim,
Doğan günəş olub dönəsən, nənə.
Üzünü ağ etmir üzgörənliyin,
Üzünün suyunu töküb gedirsən.
İçindən bulanıb üzünün suyu,
Suyunda lillənib çıxıb gedirsən.
O qədər üz görüb üzün dünyada,
Üzünün ağlığı üzdə qalmayıb.
Üzünü çevirib üzlər üzündən,
Üzünə üz tutan üz də qalmayıb.
Üzünün suyundan gözüm su içmir,
Üzündə bozarır saxta qürurun.
Səndə bu üz ki var,çətin durula
Üzündə,gözündə Məhəmməd(s.) nuru.
Üzünə tutmağa ələk gəzirsən,
Üzündə üz varmı ələk tutası?
Hələ söz deməyə bir üzün də var-
Üzünə çökdükcə içinin pası?!
Çevirib astarın üzünə üzün,
Üz varmı bir daha üzə çıxasan?
Çətin ki qədərin bataqlığından,
Nəfsinin üzündən üzə çıxasan.
Azərbaycan.Quba.
30.05.2000.
(“Tələbəlik illəri” silsiləsindən)
Atamın əlinə baxıram,gülüm,
Özüm qazanmıram çörəyi hələ.
Dost-tanış yanında gödəkdir dilim,
Rahat nəfəs almır ürəyim hələ.
İyirmi yaşımı haqlasam belə,
Əl tuta bilmirəm ata-anama.
Bacara bilmirım ürəyim ilə,
Hələ tələbəyəm məni qınama.
Mən ki bir ocağı qoyub gəlmişəm,
Orda məndən həsrət gizləyənlər var.
Demirəm-obamdan doyub gəlmişəm,
Yolumu ümidlə gözləyənlər var.
Hələ ki sevinci qüssə dalayır,
Hələ ki arzular çeşmə-çeşmədir.
Arzuya yön olan yollar dolayı,
Ümidlə yaşanan ömrüm çeşmədir.
Hələ bu cahandan tələblərim çox-
Hələ ev tikməli,ad almalıyam.
Səndəsə gözləmək hövsələsi yox…
Görünür mən sənə yad olmalıyam.
Çəkmə imtahana baxışla məni,
Qınama ürəkdən gələn sözümü.
Bağışla gözəlim,bağışla məni,
Hələ ki,gəzirəm özüm-özümü.
Atamın əlinə baxıram,gülüm,
Özüm qazanmıram çörəyi hələ.
Dost-tanış yanında gödəkdir dilim,
Rahat nəfəs almır ürəyim hələ.
Azərbaycan.Bakı.1984
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin maliyyə dəstəyi ilə həyata keçirilən “aybkitab” layihəsi çərçivəsində Rusiya Federasiyasının paytaxtı Moskva şəhərində yaşayıb, bədii yaradıcılıq fəaliyyəti ilə məşğul olan soydaşımız Sabit Əliyevin “Özgə evi” adlı ilk kitabı işıq üzü görüb.
Qeyd edək ki, layihənin rəhbəri və müəllifi Layihənin rəhbəri və müəllifi Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Mətbuat xidmətinin rəhbəri, Gənclər Şurasının sədr müavini, şair-publisist Xəyal Rzadır.
Gülnarə ŞÖHRƏDDİNQIZI,
“Möhtəşəm Azərbaycan” qəzeti
Azərbaycan Yazıçılar Birliyi tərəfindən həyata keçirilən “aybkitab” layihəsi çərçivəsində Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, “Ulu Şirvan” qəzetinin təsisçisi və baş redaktoru, “Qızıl qələm” media mükafatı laureatı Mətanət Ulu Şirvanlının “Merinin nağıllar dünyası” kitabı işıq üzü görüb.Layihənin rəhbəri və müəllifi Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Mətbuat xidmətinin rəhbəri, Mikayıl Müşfiq Komissiyasının sədri, şair-publisist Xəyal Rzadır.
Qeyd edək ki, bundan öncə 2015-ci ildə “Mütərcim” nəşriyyatı tərəfindən “Ağ ayaqqabı” kitabı işıq üzü görmüşdü.
Gülnarə ŞÖHRƏDDİNQIZI,
“Möhtəşəm Azərbaycan” qəzeti
Çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, fililogiya elmləri doktoru, professor, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar elm xadimi, türkoloq, ədəbiyyatşünas Tofiq Məliklinin Türk dünyasının böyük şairi Fazil Hüsnü Dağlarcaya ərməğan etdiyi “Dahinin tənhalığı” adlı yeni kitabı “aybkitab” layihəsi çərçivəsində işıq üzü görüb.
Qeyd edək ki, layihənin rəhbəri və müəllifi Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Mətbuat xidmətinin rəhbəri, AYB Gənclər Şurasının sədr müavini, şair-publisist Xəyal Rzadır.
Gülnarə ŞÖHRƏDDİNQIZI,
“Möhtəşəm Azərbaycan” qəzeti
“Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, AYB və AJB üzvü,
Prezident təqaüdçüsü, Gənclər müfakatçısı
Bizdə çox qəribə bir yanaşma var. “Bu qəzetin redaktoru filankəsdi, onu tərifləyək”, “bu almanaxı filankəslər çıxarır, gərək pul verib alam”, “bu jurnalın naşiri filan müəllimdi, tənqid etmək olmaz”. Bu yanaşma məndə də var, danmıram. Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Şəmil Sadiqin “Odərlər”ini sevdiyim məkan olan kitabevim.az-ın xətrinə oxudum. “Odərlər” mənim üçün o qədər gözəl və qiymətli əsər oldu ki, onun xətrinə “Arvadsız kişi”ni də oxudum. Bunlardan sonra oturub kitab evinin Gəncə filialının açılışını səbirsizliklə gözlədim. Fevralın 27-də “Ustad” dərgisinin ilk sayının təqdimatına özümü Bakıya çatdırdım. “Ustad”ın ilk sayı məndə çox fərqli təəssürat yaratdı. Ədəbiyyatın sevdalısı Gülnar Səma ilə günlər boyu dərgini müzakirə etməkdən və öyünməkdən yorulmadıq. Təbii, ümid etməkdən də…
“Ustad”ın 3-cü sayında Tural Turanın bir şeirindən yaranan təəssüratlarım da çap olundu. Texniki qüsur ilə. Öncə təəssüflənsəm də, sonra bu qəribəlik məni cəzb elədi. Nə də olsa, şəkil mənim idi. Dərgini anam Gəncədəki kitab evindən 15% güzəştlə almışdı. Sevindirici idi. Doğrudur, səbirsizliklə açılışını gözlədiyim məkanın oxuculara qapı açdığı gün mən dəvət olunmamışdım, yenə də oranı görmək, kitablarını doyunca qoxulamaq istəyindəydim. Bir gün yolumu ordan saldım. Büdcəyə uyğunluğu mütənasiblikdə saxlamaq naminə “Qoy-götür” şöbəsinə üz tutdum. Satıcı oğlan şərtləri sadalayanda əlim-qolum yanıma düşdü. Demə, mən onların anbarında olmayan bir kitab gətirib hədiyyə etməliyəm ki, sonra ordan kitab götürə bilim. Axı, mən hardan bilim ki, o anbarda nə var, nə yox?! Ayrıca, “kitab anbarı” ifadəsi də məndə mistik təəssürat yaratdı. Təsəvvür edin, kitab oxuyanlar, kitab evinə üz tutanlar, adətən, çox həssas və reallığın düzxətli kəsişməsindən qaçıb hiperbola formasında həyata dönən insanlardır. Bu insanlardan biri əlinə Əzizə Cəfərzadənin “Bakı-1501” kitabını alıb yüyürək kitab evinin qapısından içəri təpilir. Nəinki insanlara, ordakı kitablara belə laqeydcəsinə baxan boz sifətli, tünd baxışlı oğlan qayıdır ki:
-Bundan anbarda var. Get, ayrısını gətir.
Gözucu boybaboy düzülən kitablara baxıb əlindəki kitabın xətrinə dəyməsin deyə sinənə sıxaraq eşiyə çıxırsan. Əzilən həvəsini təsəlli etməyə söz qalmır. Və qırılan ümidlərin sənə bir daha bura gəlməməyi diqtə edir. Bu da olur oxucunun qıt zamanında oxucu toplamaq.
Amma, kitaba laqeyd yanaşan insanlar unudur ki, kitabla dost olanlar bu dostluğu nəyinsə xətrinə başlamamışlar. Hansısa boz və soyuq sözlərə, şərtlərə görə də kitabdan küsmək olmaz.
Kitab evinin Gəncədə açılışı möhtəşəm hadisədi. Bütün bu narazılığım o demək deyil ki, mən o məkana yadam. Əksinə, o doğma məkanda bu nüansları görmək istəmirəm. Düzdür, qərbin sevgi ənənəsində belə bir psixologiya mövcuddur ki, sevdiyini bütün qüsurları ilə sev. Ancaq, mənim damarlarımda şərqli qanı axır. Mən sevgi anlamının yanına mükəmməllik də yazmağı sevirəm.
Kitab evinin bir özəlliyi isə, doğrudan da, heyrətamiz və təqdirəlayiqdir. Bu, hədiyyə kartları kompaniyasıdır. İnanın, mən o hədiyyə kartlarından birini öz ad günümdə elə almaq istərdim ki…
Elə kitab evində də “Ustad” dərgisini almaq mümkündür. Mən almasam da vərəqləməyə vaxt ayıra bildim. İlk sayında məni cəzb edən yazılar sırasında Şəmil Sadiqin “Türk hökmdarlarının sözü və qılıncı”, Nizami Cəfərovun “Ədəbiyyatın müstəqilliyindən müstəqilliyin ədəbiyyatına”, Alxan Bayramoğlunun “Dövlət himnimizin söz və mətninin müəllifi kimdir”, Elxan Nəcəfovun “Sufilikdən bir az” yazıları oldu. Çox maraqlıydı. İkinci sayı sadəcə vərəqləmək imkanım olduğundan tam oxuya bilmədim. Müşfiq Xanın “Nədən və necə yazmalı?” yazısına nəzər saldım. Elə xoşuma gəldi ki, hekayələrimin birində bu məqama toxundum. Üçüncü sayı büsbütün oxudum, müəyyən narazılıqlarım olsa da, Dino Buzatti Traversonun “Tanrı görmüş köpək” hekayəsini ən az on adama danışmışam artıq. Rövşən Danyerinin tərcüməsində çox maraqlı alınmışdı. Lakin, “Memuar janrı və Seyran Səxavətin “Qaçaqaç” romanı” haqda müzakirə məndə alayarımçıq təəssürat oyatdı. Əvvəla, oxucu memuar janrı haqda haçalanmış fikirlərlə qarşı-qarşıya qoyulur. İkincisi, Seyran Səxavətin romanının ümumi nədən bəhs etdiyi qaranlıq qalır. Öncə roman haqda kiçik bir yazı verilib sonra müzakirə başlasaydı, tam təəssürat yarana bilərdi. Təklif edərdim ki, bundan sonrakı müzakirələrdə oxucu amili nəzər alınsın. Axı, dərgi cəmiyyətin müxtəlif xarakterli, fərqli dünyagörüşlü insanlarının oxuması üçün nəzərdə tutulub, təkcə “Qaçaqaç” romanından xəbəri olanlar üçün deyil.
Bu gün də kitab evinə getmək fikrindəyəm. Səliqəli şəkildə bölmələrə ayrılmış rəflərdə qarışıq yığılmış kitabları görərək təəssüf hissi keçirəcəyimi bilsəm də, harda kitab varsa ora mənə doğmadır.Hələ kitab evi… Gəncənin ən möhtəşəm kitab məkanı. Hərçənd, gəncəliləri kitaba cəlb etmək üçün heç bir sevindirici və ilhamlandırıcı şərtləri olmasa da…
Şəfa Vəli (Gəncə)
Yeni nəsil Azərbaycan gəncliyinin istedadlı nümayəndəsi, Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Tuzirm Nazirliyi ilə Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin birgə layihəsi olan “Gənc Ədiblər Məktəbi3”ün üzvü, gənc yazar Məhəmməd Turanın “Şeir sevgilim” adlı ilk şeirlər kitabı 2016-cı ildə respublikanın paytaxtı Bakı şəhərində “Xan” Nəşriyyatı tərəfindən işıq üzü görüb.Kitabın redaktoru Əməkdar mədəniyyət işçisi, “Qızıl qələm” media mükafatı laureatı, şair Məzahir Hüseynzadə, ön sözün müəllifi Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birklərinin üzvü, Prezident təqaüdçüsü, “Ulduz” jurnalının Poeziya şöbəsinin müdiri Fərqanə Mehdiyevadır.
Kitab müəllifin oxucuları ilə ilk görüşüdür.Kitabda müəllifin son illərdə qələmə aldığı ədəbi-bədii nümunələri, poeziya örnəkləri toplanıb.Geniş oxucu auditoriyası üçün nəzərdə tutulub.Oxucuların rəğbətini qazanacağına ümid edirik.
Qeyd edək ki, Sentyabr ayında gənc yazar Məhəmməd Turanın “Şeir sevgilim” adlı ilk şeirlər kitabının təqdimat mərasimi gözlənilir.
Şəfa VƏLİYEVA,
AYB və AJB üzvü, Prezident təqaüdçüsü, Gənclər mükafatçısı,
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının
Gəncəbasar bölgəsinin xüsusi müxbiri,
Gəncə şəhəri.
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü,
“İctimaiyyət və təhsil” qəzetinin təsisçisi və baş redaktoru,
“Qızıl qələm” media mükafatı laureatı
Ayrıldıq…Səninçün canım sıxıldı,
Elə bil zirvədən yuvam yıxıldı.
Səninlə bir şərik malımmı qaldı?!
Bilmirəm, sehirsən, mehirsən, nəsən,
Mənim çəkdiyimi nə biləsən sən…
Ayrıldıq…Səmada bir şimşək kimi,
Bənizim saraldı bir çiçək kimi,
Ürək tənha qaldı boş pətək kimi,
Güllər üstə qonan arımmı qaldı?
Bilmirəm, sehirsən, mehirsən, nəsən,
Mənim çəkdiyimi nə biləsən sən?!
Yollar aramıza niyə sədd çəkib?!
Vüsalın üstündən qoşa xətt çəkib,
Kimlər mənim qədər belə dərd çəkib?!
Bir daha sevməyə halımmı qaldı?!
Bilmirəm, sehirsən, mehirsən, nəsən,
Mənim çəkdiyimi nə biləsən sən,
Mənim çəkdiyimi nə biləsən sən…
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü,
“İctimaiyyət və təhsil” qəzetinin təsisçisi və baş redaktoru,
“Qızıl qələm” media mükafatı laureatı
Səmanın dibsiz dərinliyi,
Sənin ürəyinin dərinliyilə
Eynidir.
Bəzən orda itib-batanın,
Daha, bu dünyaya dönüşü yox.
Ürəyində ucalığa qalxanın,
Bir daha enişi yox…
Bəlkə sən elə,
Bir qılmansan, xəbərim yox?!
Sənsizlik, elə sənsizlikdi,
Sükutdu, səssizlikdi,
Yəni,çarəsizlikdi…
Verebiliyorsan kalbine emir
Demek ki olmuşsun cihana emir
Benimse ruhumu zalimce emir
Vefasız dünyada vefasız sevda.
Ağarmış saçlarım benziyor kara
Yıllarca gözüme indirdin kara
Gönül ümmanında görünmez kara
Bahtıma yazıldı sefasız sevda.
Aşkımız imkansız vuslatın yarım
Her iki cihanda tek sensin yarım
İstersen kalbimi hancerle yarım
Gör ki var içinde şifasız sevda.
İltimas sakın ha, geldin bu yaşa
Başını dimdik tut onurla yaşa
Ömür geçicidir gel basma yaşa
Var mı ki dünyada cefasız sevda.
03.08.2016
Sanma ki seninle aşkın da gitti
Kalbimde taş gibi asıldı kaldı
Bakışlar yollara dikildi, bitti
Gözümde yaş gibi asıldı kaldı.
Hayal dünyasına kaç gez girildi
Ruhum candan çıktı uçtu, gerildi
Yüregim bin defa öldü, dirildi
Çatılmış kaş gibi asıldı kaldı.
Eller bakıp dedi olmuş divane
Ateşlerde yanan bahtsız pervane
Çöllere sürülen yolsuz kervana
Taklmış baş gibi asıldı kaldı.
30.07.2016
Güləndamı Vəli saxlar,
Gülbadamı Əli saxlar.
Hərəni bir dəli saxlar,
Bəs səni kimdi saxlayan?
Xankişidən al pulunu,
Boynuna sal öz qolunu.
Sən də belə tut yolunu,
De, səni kimdi saxlayan?
Keçsə cənginə bir ,,qoyun”,
Qur onunla min cür oyun.
Qışda bürün , yayda soyun,
De, səni kimdi saxlayan?
Evliikən subay da gəz,
Gündə gedib Dubayda gəz.
Yerin dardı, get Ayda gəz,
De, səni kimdi saxlayan?
,,Eşq”ini dildə söz elə,
Ürəkləri köz-köz elə.
Hər yetənə qaş-göz elə,
De, səni kimdi saxlayan?
Soruşursan, ,,dərdin nədir, ay şair?”
Vallah, dərdim deyiləsi dərd deyil.
Deməyim hansını, deyim hansını?
Vallah, dərdim deyiləsi dərd deyil!
Xəyal edib düşünürəm bir anlıq,
Kimdən qalıb hiylə, böhtan, nadanlıq?
Görürəmsə yaxşılığa yamanlıq,
Vallah, dərdim deyiləsi dərd deyil!
Qan ağlayır, gildir-gildir hər didə,
Haqsızlıqdır, yaxşıları şər didə.
Mərdi qovan namərd edir mərdi də,
Vallah, dərdim deyiləsi dərd deyil!
İnsan oğlu bu həyatda düz gərək,
Bir biçməkçün, əvvəl ölçə yüz gərək.*
Dost sarıdan tapdanırsa duz-çörək,
Vallah, dərdim deyiləsi dərd deyil!
Heç bilmirəm, bu həyatda nə sirsə:
Yıxır səni, kimin üstə əsirsən*.
Əl tutduğun əllərini kəsirsə,
Vallah, dərdim deyiləsi dərd deyil!
Ən yaxının bilirsənsə sən, kimi:
Artır sənə həm qəzəbi, həm kini.
Gündən-günə dərdlər üzür Təmkini,
Vallah, dərdim deyiləsi dərd deyil!
Tale yazdı bu sevgini baxtıma,
Hansımızıq görən indi günahkar?
Bu subaylıq, bi sultanlıq taxtıma,
Öz əlimlə yağdı leysan günahlar.
Gəncliyimi yaşadım mən səbrsiz,
Ötəmmədim bu sevdadan xətərsiz,
Ürəyimi oğurladın xəbərsiz,
Özün söylə, məgər məndə günah var?
Gözlərində sevinc dolu yaşam mən,
Kiprik çalma, qorxuram ki, düşəm mən,
Ürəyində yuva quran quşam mən,
Yuva söküb gəl qazanma günah yar.
Müzəffərin qəlbi dönməz sevgidən,
Yaman saldı saçlarıma sevgi dən,
Mən ki, sənə deyəmmərəm sevginən,-
Məhəbbətsiz ötən ömür-gün ağlar.
1981
Pozulubdur sığalları,
Sevməz daha nağılları,
Bu torpağın oğulları,
Dözümə düşmən kəsilib.
Basılıbdır sərhədlərim,
Haya gedib igidlərim,
Səbr verən öyüdlərim,
Özümə düşmən kəsilib.
Sevincim əsirmi qəmdə?
Bu millət qalmaz ələmdə.
Dərdimi yazmır qələm də,
Sözümə düşmən kəsilib.
Oyatmışam yaddaşı da,
Yanır bağrımın başı da,
Daha gözümün yaşı da,
Gözümə düşmən kəsilib.
Eşitdiyimə görə filologiya elmləri doktoru, professor, məşhur ədəbiyyatşünas və tənqidçi alim mərhum Qulu Xəlilov o qədər də uzun olmayan ömründə təqribən doqquz dəfə cərrahi əməliyyata məruz qalıb. Amma bu faktı rekord göstərici hesab edənlər bilmirlər ki, mən bu rekordu çoxdan təzələmişəm. Düz on bir dəfə cərrah bıçağının altında olmuşam. Həm də bu əməliyyatların bir qismi peşəmlə bağlı fəsadların nəticəsi idi.
Otuz beş il fasiləsiz olaraq “Sosialist Sumqayıtı” (indiki ”Sumqayıt” qəzeti) redaksiyasında sənaye şöbəsinin müdiri vəzifəsində çalışmışam. Bu şöbə inşaat və nəqliyyat sahələrini də əhatə edirdi. Həftədə üç dəfə çıxan və dörd səhifədən ibarət olan bu qəzetin birinci və üçüncü səhifələrinin materiallarını təkbaşına hazırlayırdım. Bununla yanaşı redaksiyanın poçtuna gələn bədii yazıları – şeir və hekayələri nəzərdən keçirmək, yaxşı nümunələri çapa hazırlamaq, müəlliflərə cavab yazmaq və s. mənə tapşırılmışdı. Hecə işlədiyimi və hansı səviyyədə jurnalist olduğumu bilmək üçün aşağıdakı faktlara diqqət yetirmək kifayətdir.
“Sumqayıt” qəzetinin baş redaktoru mərhum Kamran Hacıyev mənim fəaliyyətimə həsr etdiyi “Ustad” adlı kitabında qəzetin keçmiş redaktoru Zərifə xanım Təhməzovanın sözlərini sitat gətirərək qeyd edir: ”Sumqayıt mətbuatında Xasay Cahangirov məktəbini yaratmağın vaxtı çoxdan catıb”.
Qəzetin məsul katibi, mərhum jurnalist Tofiq Məmməd “Bizim Xasay müəllim” sərlövhəli oçerkində yazır: “Rus yazıçıları Qoqolun “Şinel”indən çıxdıqları kimi, Sumqayıt şair və jurnalistləri də Xasay Cahangirovun makinasından pərvazlanmışlar.
1958-ci ildə işlədiyim vəzifə ilə yanaşı, təşəbbüsümlə “Sumqayıtdan gələn səslər” Ədəbi Birliyini yaradaraq iyirmi altı il ona rəhbərlik etmişəm. Bu birlik Sumqayıt ədəbi mühitinin formalaşmasında müstəsna rol oynamışdır. Respublikamızın görkəmli şair və yazıçılarının Sumqayıt zəhmətkeşləri ilə görüşlərinin və yaradıcılıq gecələrinin təşkili, habelə Sumqayıt şairlərinin fəhlə yataqxanalarında, tikinti meydanlarında, mədəniyyət ocaqlarında, məktəblərdə çıxışları Birliyin fəaliyyətinin əsas istiqamətləri olmuşdur. Yeri gəlmişkən, onu da qeyd edim ki, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Sumqayıt filialı məhz bu Birliyin bazası əsasında yaradılmışdır. Bütün bunlara görə 1967-ci ildə Zəhmətkeşlərin Ümumittifaq Xalq Yaradıcılığı Festivalının Təşkilat Komitəsi “Sumqayıtdan gələn səslər” Ədəbi Birliyinin səmərəli fəaliyyətini yüksək qiymətləndirmiş, onu diplom və medalla mükafatlandırmışdı.
Yeri gəlmişkən, qeyd edim ki, məni dəfələrlə Respublika mətbuatında – “Kommunist”, ”Ədəbiyyat və incəsənət” qəzetlərində işə dəvət etmişlər. Amma mən həyatımın mənası hesab etdiyim doğma “Sumqayıt” qəzetində qalıb işləməyi daha üstün tutmuşam. Möhtərəm oxucu, elə zənn etmə ki, olub-keçənləri xatırlamaqla özümü tərifləmək istəyirəm. Əsla!
Bunun çox ciddi və əhəmiyyətli bir səbəbi var. Yuxarıda qeyd etdiyim kimi, otuz beş il fasiləsiz olaraq “Sumqayıt” qəzetinin ən çətin şöbəsində çalışmış, hazırladığım bütün materialları makinamda özüm yazmışam. Uzun illər diqqətim makinada olduğundan gözlərim zəifləmiş, sonra da qəflətən tutulmuşdu. Həkimlərimiz sağ olsunlar. İşıqlı dünyamı yenidən özümə qaytardılar.
Bildiyiniz kimi həmin qəzet keçmiş Şəhər Partiya Komitəsinin, Şəhər Zəhmətkeşlər Soveti İcraiyyə Komitəsinin və Şəhər Komsomol Komitəsinin orqanı idi. Bu orqanın əməkdaşlarına qayğı göstərməyə, problemlərinin həllinə kömək etməyə, şəhərin tərəqqisində zəhməti olanların fəaliyyətini qiymətləndirməyə bu rəhbər təşkilatların başçıları borclu idilər.
Amma təəssüf ki…
Bəzən aylarla xəstəxanalarda müalicə olunmuşam. Hələ bir dəfə də olsun, şəhərin rəhbər təşkilatlarının başçıları mənim vəziyyətimlə nə maraqlanıb, nə qayğı göstərib. Əslində hamıya belə laqeydlik göstərilsə də, bunu həmişə təbii hal hesab etmişik.
Sən demə, tabeliyində olan şəhərin vətəndaşlarına doğma münasibət bəsləyən, onların zəhmətini qiymətləndirən, ləyaqətli, gərəkli və təmiz adamları öz doğması hesab edən rəhbərlər də var imiş. Elə Sumqayıt Şəhər İcra Hakimiyyətinin yeni başçısı Zakir Fərəcov kimi, onun müavini Teymur müəllim kimi, aparatın digər xeyirxah əməkdaşları kimi.
Zakir müəllimin qayğısından söhbət açmağım əbəs deyil. Necə deyiblər, aşıq gördüyünü çağırar.
Bu il aprel ayının əvvəlində yenidən çox ağır vəziyyətdə xəstəxanaya düşdüm. Bu, mənim üçün əsl sınaq imtahanı oldu. İki ay müddətində köhnə şair dostlarımdan Ofeliya Babayeva, Rafiq Oday, Əli Rafiq, İldırım Dəmirovdan başqa nə jurnalist həmkarlarım, nə şair dostlarım palatamın nə qapısını açdı, nə də telefonla da olsa belə halımı soruşmadılar.
Bu böhranlı günlərimin birində xəstəxana qapısını xeyirxah bir əl açdı. Sumqayıt Şəhər İcra Hakimiyyəti başçısının müavini Teymur müəllim, bir neçə əməkdaş ilə mənə baş çəkməyə gəlmişdi. Onunla bərabər Şəhər Səhiyyə Şöbəsinin müdiri Ələkbər Tağıyev, icra aparatının baş məsləhətçisi Şuşa xanım Aslanova da gəlmişdi. Sumqayıt Şəhər İcra Hakimiyyəti başçısı Zakir Fərəcovun göstərişi ilə gəldiklərini, hər hansı bir problemim varsa, yerindəcə həll etməyi tapşırdığını bildirdi. Onu da qeyd etdi ki, bu münasibət təkcə sizə deyil, Sumqayıt şəhərinin bugünkü səviyyəyə çatmasında zəhməti olanların hamısına göstərilir.
Bu görüş sanki bütün dünyanı mənə verdi. Bu qayğının təsirindən Sumqayıt Şəhər 1 Saylı xəstəxananın baş həkimi Nazim həkim, şöbə müdiri Əhməd həkim, uroluq Maqsud həkimin şəfalı əlləri, isti münasibəti məni yenidən həyata qaytardı.
Xalq cəbhəsi dövründə quru bəylərin qondarma qanun-qaydalarına əsasən 1993-cü ilin əvvəlində razılığım olmadan məni 62 yaşımda təqaüdə göndərib belə dedilər: ”Get istirahətə, etiraz etməyinin əhəmiyyəti yoxdur”. Yaradıcılığımın çiçəklənən dövründə işdən azad edildim. Gərəkli illərim unuduldu, özüm də yaddan çıxdım. Çoxları məni həyatdan köçmüş zənn etdi.
Və bir də 23 il sonra yada düşdüm. Zakir Fərəcov kimi xeyirxah, qayğıkeş, qədirbilən insanın sayəsində belə isti münasibət mənə qol-qanad verdi. İndi özümü həmkarlarımın arasında hiss edirəm. Zakir müəllim onların ən fəllarından biri kimi peşə bayramım – Milli Mətbuat günü münasibəti ilə məni də mükafatlandırdı. Mətbuatda səmərəli fəaliyyətimə görə uzunillik zəhmətim Sumqayıt Şəhər İcra Hakimiyyətinin Fəxri fərmanı və qiymətli hədiyyəyə layiq görüldü. 86 illik ömrümdə bu mükafatı ən dəyərli ərməğan hesab edirəm.
Zakir müəllim Milli Mətbuat günündə peşə bayramım münasibətilə İcra hakimiyyətinin yeddi nəfər nümayəndəsini – Sumqayıt Şəhər İcra Hakimiyyəti başçısının müavini Teymur müəllimi, Gündüz Əliyevi, Fərman Kazımovu, Ceyhun Məmmədovu, AJB-nin Sumqayıt Şəhər şöbəsinin rəhbəri Rafiq Odayı və ”Dünya” TV-nin bir qrup əməkdaşını da evimizə – məni təbrik etməyə göndərdi. Şəhərkənarı bağ evimdə mükafatın təqdimatı mərasimində adları çəkilən aparat işçiləri bildirdilər ki, bu çətin və məsul vəzifəyə gəldiyi gündən hamımıza lazımi tapşırıqları verməklə yanaşı, Zakir Fərəcov çox vacib bir vəzifəni də qarşımıza qoyub: ”Sumqayıt şəhərinin salınmasında və tərəqqisində zəhməti olanların, lakin unutqanlıq ucbatından yaddan çıxanların hamısının taleyi ilə maraqlanmaq, problemlərinin həllinə kömək etmək və s. bizim ən ümdə vəzifələrimizdən biri olmalıdır. Çünki keçmişini unudanın gələcəyi olmaz, deyiblər.”
Sumqayıtın köhnə sakinlərindən olan Zakir Fərəcov Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı kimi bir ilə yaxındır ki, fəaliyyətə başlayıb. Bu qısa vaxt ərzində onun gördüyü işlər adamı valeh edir, heyran qoyur. Lap möcüzə kimi!
Şəhərin üç tərəfdən giriş yollarının həndəvəri sanki cənnəti xatırladır. Necə deyərlər, gül gülü cağırır, bülbül bülbülü. Şəhərin daxili abadlığı da bu cür göz oxşayır, könül açır.
Sumqayıt zaman-zaman inşaatçılar, metallurqlar, kimyaçılar şəhəri adlandırılıb. İndi isə ona, məncə, güllər-çiçəklər şəhəri adı daha çox yaraşır. Digər sahələrin abadlığı, iqtisadi inkişafı, quruculuq işləri də beləcə yüksək səviyyədədir. Atalar yaxşı deyiblər: çörəyi ver çörəkçiyə, birini də üstəlik.
Qısa zaman kəsiyində bu qədər könül açan işlərin aparıldığını görəndə istər-istəməz deyirsən: “Sumqayıt, axır ki, öz layiqli, qədirbilən başçısını tapdı”.
Mən həmişə taleyimin şəhəri olan doğma Sumqayıtımla fəxr etmişəm, bu gün də fəxr edirəm və deyirəm:
Arzulardan doğulub, arzulara çatmısan,
Xəzərin sahilində bir aləm yaratmısan,
Xəzansız baharımsan, çiçəklərə batmısan,
Ay mənim şən şəhərim,
Qoynu gülşən şəhərim!
Möhtərəm və hörmətli Zakir müəllim Fərəcov!
Yaddan çıxanları yada saldığınıza, şəhərin sosial-iqtisadi inkşafında zəhməti olanların əməyinə qiymət verdiyinizə və nəhayətdə, doğma Sumqayıtı az qala cənnətə döndərdiyinizə görə Sizə və işgüzar komandanıza minnətdarlığımı və dərin təşəkkürümü bildirirəm. Yolunuz uğurlu, işiniz avand, canınız sağlam, ömrünüz uzun olsun!
Xasay CAHANGİROV,
86 yaşlı şair-jurnalist,
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü.
Şəhidlik uca zirvədir. Vətənin azadlığı, suverenliyi və ərazi bütövlüyü uğrunda canlarından keçənlər xalqın yaddaşında əbədi yaşayır və gənclərin hərbi vətənpərvərlik tərbiyəsində bir nümunə kimi göstərilirlər. Hər bir xalq mövcudluğuna görə ilk növbədə şəhidlərinə, qəhrəmanlarına borcludur. Şəhidlərə hörmət və ehtiram, şəhid ailələrinə isə diqqət və qayğı ölkə rəhbərliyinin fəaliyyətində həmişə prioritet olub, bu gün də bu istiqamətdə dövlət siyasəti uğurla davam etdirilir.
Son vaxtlar kütləvi informasiya vasitələrində bir neçə şəhid ailəsinin hər hansı bir probleminin qabardılaraq guya şəhidlərə hörmətsizlik, şəhid ailələrinə isə biganəlik, diqqətsizlik kimi ictimailəşdirilməsi şəhid qardaşı, Qarabağ müharibəsinin əlili, ehtiyatda olan polkovnik, həmçinin Qarabağ müharibəsinin əlil, veteran və şəhid ailələrini özündə birləşdirən böyük bir ictimai birliyin rəhbəri kimi məni çox narahat edir. Əvvəla bütün bu məsələlər yetişməkdə olan gənc nəslin vətənpərvərlik tərbiyəsinə, Silahlı Qüvvələr şəxsi heyətinin döyüş ruhuna, mənəvi-psixoloji hazırlığına çox mənfi təsir göstərir. “Şəhidlərə hörmətsizlik, şəhid ailələrinə biganəlik kimi” təqdim edilən bu kimi materiallar çox vaxt da reallıqdan uzaqdır. Hər hansı bir məmurun səhlənkarlığı ucbatından bir arayış şəhidin ailəsinə gec çatırsa, bunu ümumiləşdirib şəhid ailəsinə hörmətsizlik kimi göstərmək və yaxud da hər hansı bir şəhid ailəsinin qaldırdığı problemin hüquqi əsası olub-olmadığını dəqiqləşdirmədən onu ictimailəşdirmək çaşqınlıq yaradır.
İctimai təşkilat olaraq biz bir çox nazirliklərlə əlaqəli işləyirik. Yaxşı bilirik ki, şəhid ailələri Müdafiə Nazirliyi rəhbərliyinin həmişə diqqət mərkəzindədir. Nazirliyin müvafiq idarələri bu işlə ciddi məşğul olurlar, şəhidlərin dəfn mərasimləri bütün əsgəri və dini ənənələrə uyğun olaraq yüksək səviyyədə təşkil olunur. Nazirliyin rəsmiləri mərasimlərdə yaxından iştirak edib şəhid ailələrinə dayaq olurlar.
Şəhid pilotların və polkovnik Murad Mirzəyevin dəfn mərasimi zamanı Silahlı Qüvvələrin Təlim və Tədris Mərkəzindən ta ikinci Şəhidlər Xiyabanınadək piyada irəliləyən böyük izdihamın qarşısında Müdafiə Nazirliyinin rəhbərliyi getmirdimi?! Yaxud ən ucqar kəndlərdə belə şəhidlər son mənzilə yola salınarkən Müdafiə Nazirliyinin yüksək rütbəli zabitləri orada deyildilərmi? Ümumiyyətlə, mən başa düşmürəm ki, bəzi şəhid ailələri kiminsə mərasimə gəlib-gəlməməsini müzakirə obyektinə çevirirlər. Bu heç bizim mentalitetimizə də uyğun deyil. Aprel döyüşlərindən sonra bütün dünya gördü ki, Azərbaycan dövləti və xalqı öz şəhidini necə böyük izdihamla, hörmət və ehtiramla son mənzilə yola salır.
Onu da xatırlatmaq istəyirəm ki, Müdafiə nazirinin müvafiq əmri ilə bu ilin əvvəlində Mənəvi-Psixoloji Hazırlıq və İctimaiyyətlə Əlaqələr İdarəsində “Sosial müdafiə və şəhid ailələri ilə iş bölməsi”nin yaradılması məhz Müdafiə Nazirliyi rəhbərliyinin bu işə necə önəm verdiyinin təsdiqidir. Artıq bir neçə aydır ki, biz Müdafiə Nazirliyi ilə birlikdə şəhid ailələrinin problemlərinin öyrənilməsi və onların aradan qaldırılması məqsədilə “Şəhid ailəsi, Sən necə yaşayırsan?” devizi altında aksiya keçiririk. Mən bu işin nə kimi fayda verdiyini açıqlamaq istəmirəm. Ancaq şəhid ailələri yaxşı bilirlər ki, onların bir çox problemləri məhz bu aksiya nəticəsində öz müsbət həllini tapmışdır.
Bəzi şəhid ailələri Müdafiə Nazirliyini suçlayırlar ki, onların övladları layiq olduqları fəxri ad, orden və medallarla təltif edilməyiblər. Bu məsələni də bir çox jurnalistlər az qala Müdafiə Nazirliyinə qarşı ittiham kimi tirajlayırlar. Ancaq hər kəs birmənalı olaraq bilməlidir ki, döyüşçünün göstərdiyi şücaəti xidmət etdiyi hərbi hissənin komandanlığı kimi heç kim qiymətləndirə bilməz. Odur ki, hər bir hərbi qulluqçunun döyüş zamanı göstərdiyi xidmətlər komandalıq tərəfindən ciddi araşdırılır və layiq olduğu mükafata təqdim edilir. Doğrudur, hər bir şəhid bizim üçün və şəhidin ailəsi üçün həqiqətən qəhrəmandır. O, canını Vətən uğrunda qurban verib. Ancaq bu o demək deyildir ki, hər bir şəhid ailəsinin istəyi ilə, toplanmış imzalarla şəhid ölümündən sonra bu və ya digər dövlət təltifi ilə mükafatlandırılsın.
Bir də onu demək istəyirəm ki, şəhid ailələrinin ağrılı, acılı günlərində onların emosiyaları ilə oynanılmasın. Şəhidlərimizin adları qalmaqallarda hallandırılmasın. Şəhidlər öz müqəddəs şəhadətləri ilə ən uca məqama yüksəlmiş, həm ailələrinə, həm xalqımıza, həm dövlətimizə, həm də ordumuza başucalığı gətirmişlər. Bu gün hər birimiz bir məqsəd, bir amal naminə birləşməliyik: Şəhidlərin qisasını almaq, Azərbaycanımızın ərazi bütövlüyünü təmin etmək.
Mehdi MEHDİYEV
Azərbaycan Qarabağ Müharibəsi Əlilləri, Veteranları və Şəhid Ailələri İctimai Birliyinin sədri, ehtiyatda olan polkovnik.
