Azərbaycan Yazıçılarının XIII Qurultayı işgüzar şəraitdə uğurla keçirildi. Ədəbiyyatımızın hər nailiyyətini gözü götürməyənlər, Yazıçılar Birliyinə qənim kəsilmiş tək-tüklər yenə də bulanıq suda balıq tutmağa cəhd edirlər. Ayrı irad tapmayanda şəkillərə ilişirlər. Qurultayımızın Rəyasət Heyətində Nizamnaməmizə uyğun olaraq, Xalq yazıçıları, Xalq şairləri, akademiklər, AYB rəhbərləri oturmuşdular. Bu şəkilə etiraz edirlər. Bəs bunlar deyil, kim oturmalıydı? Əvvəllər yalnız müəyyən saytlarda və bəzi qəzetlərdə Yazıçılar Birliynə hücumlar edilirdirsə, indi bu «mübarək» işə bəzi TV kanalları da qoşulub. Yaşlı bir yazıçının məişət problemlərindən gileyini qəsdən şişirdərək, Yazıçılar Birliyinə qarşı yeni təxribata əl atırlar. “Yazıçılar Birliyi niyə həmin yazıçıya qayğı göstərmir” – deyə məsələni şişirdirlər, olayı TV kanalına çıxararaq, Birliyimizə qarşı məhkəmə qururlar. Bu şouda “Azərbaycanda yazıçı yoxdur”, “Mənim xalqım azərbaycanlılar deyil, min nəfərdi” sözləri səsləndi. Əvvəla onu anlamaq istəmirlər ki, Yazıçılar Birliyi yaradıcı təşkilatdır, İctimai təminat nazirliyi deyil, üzvləri olan 2300 yazıçının məişət məsələləriylə, maddi durumuyla, sağlamlıq problemləriylə məşğul olmaq öhdəliyimiz yoxdur. Bunun müqabilində «bəs onda bu Birlik nəyə lazımdır» sualını verənlər görünür yaradıcılıq problemlərinin nə demək olduğunu bilmirlər.
Yaradıcılıq məsələləri ədəbi əsərlərin müzakirəsi, yeni kitabların təqdimatı, ədəbi tədbirlər, yazıçı yubileylərinin keçirilməsi, xarici ölkələrlə ədəbi əlaqələrin qurulması, layiqli əsərlərin mükafatlandırılması, istedadlı gənclərin yetişdirilməsi və istiqamətləndirilməsi, ölkənin mühüm ictimai-siyasi prosseslərində mötəbər yazıçı sözünün səslənməsidir. Bütün bu vəzifələrin icrasına meydan verən ədəbi orqanlarımızın qorunub saxlanmasıdır.
Doğrudur, bundan başqa ən müxtəlif məişət, maddi durum, sağlamlıq, mənzil problemləriylə bağlı bizə müraciət edən üzvlərimizə də imkan daxilində yardım etməyə çalışırıq. Binamızın Birinci mərtəbəsinin icarəyə verilməsi məhz bu məqsədlədir və buna görə də başımız az çəkməyib. Bizə son iradlar onunla bağlıdır ki, ehtiyac olan yaşlı yazıçı Əlisa Nicatı təqaüdçülər siyahısına salmamışıq, amma Əlisanın özünün etiraf etdiyi kimi heç vaxt bu məsələylə bağlı bizə müraciət etməyib. Hər il 50 yazıçıya Prezident təqaüdü veririk. Hər il ən azı bu təqaüdə 200 iddiaçı ərizə verir. İndi özünüz insafla deyin, təqaüd üçün müraciət etməyən yazıçıya təqaüd versək müraciət edib almayanlara necə cavab verə bilərik?
Müxtəlif səbəblərdən Yazıçılar Birliyindən narazı qalan kəsi dərhal dahi adlandırmaq da artıq dəb olub. Əgər bir-iki şeir ya mahnı yazmış, yaxud ifa etmiş adamların TV kanallarında dahi kimi təqdim edilməsini nəzərə alsaq, heç vaxt Azərbaycanda bu qədər dahi olmayıb. Hələ özləri özlərini dahi və istedadlı adladıranları demirik.
Dahi Nizamidir, Füzulidir, Şekspirdir. Televiziya aparıcısı xanım qız bu sözü hər bir çağdaş yazıçıya aid edirsə, deməli, bu sözün mənasını bilmir. Ümumiyyətlə, bəzi TV aparıcılarında və şoumenlərində Yazıçılar Birliyinə səbəbsiz qəzəb onların ədəbi biliklərindən qat-qat üstündür. TV kanallarından biri təşkilatımıza qərəzli münasibəti açıq bildirməmək, gözdən pərdə asmaq üçün Yazıçılar Birliyinin bir təmsilçisini dəvət edərkən Birliyin fəaliyyətindən bixəbər ola-ola ona qarşı çıxış edənlərə meydan verir və təsadüfi adamlardan elə bir auditoriya yığır ki, «Yazıçılar Birliyi lazım deyil» deyəndə gurultulu alqışlar qopsun. Yaxşı, dağıdın, yox edin yazıçılar ocağını, binasını market, otel, hamam edin ya bir oliqarxın igamətgahına çevirin, qəzetimizi, jurnallarımızı bağlayın, burdan evinə çörək aparan yüzlərlə insanı işsiz qoyub dincəlin!
Xoşbəxtlikdən buna dişiniz batmaz.
Hər bir ədəbiyyatın magistral yolu doğma dildə yaranan söz sənətidir. Bu aksiomadır. Amma bununla belə müxtəlif tarixi və ictimai səbəblərdən doğma dilində deyil, başqa dildə yazanları milli ədəbiyyatdan silmək olarmı? Nizaminin, Xaqaninin farsca yazdığını bilməyən ya unudan birisi Çingiz Abdullayevin rus dilində yazdığına görə Azərbaycan yazıçısı saymırsa, təssəvür etmək olarmı ki, hansısa bir qazax ya qırğız şoumeni Çingiz Aytmatovu ya Oljas Süleymenovu rus dilində yazdıqları üçün milli yazıçı saymasın.
Şoumen soruşur ki, Anar müəllim son otuz ildə nə yazıb? Bu suala cavab vermək üçün onu Yazıçılar Birliyinə dəvət edirik ki, Anar müəllimin son otuz ildə yazdığı kitabları ona təqdim edək. Amma hörmətli şoumen özüylə bir hambal də gətirsin. İyirmi qalın kitabı təkbaşına daşımaq ona çətin olar.
88 yaşlı Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Xalq və Dövlət tərəfindən dəstəklənərək fərəhli və şərəfli ömrünü davam edir. Heç bir təxribat, dedi-qodu, yalan və böhtan Azərbaycan Yazıçılar Birliyini Haqq yolundan, həqiqi ədəbiyyat yolundan, milli maraqlarımıza xidmət yolundan sapdıra bilməz.
Əlisa Nicat: «AYB-də mənə qarşı soyuqluq o vaxt Rəsul Rzaya balıq aparmamağımın nəticəsidir». Müsahibə. 1 Dekabr 2022
– Anarla münasibətləriniz necədir?
– Yazıçı kimi işim yoxdur. Amma münasibətlərimiz isti deyil. Bunun da səbəbi var. Mənim bir səhvim üzündən Rəsul Rza məni çox incitdi. 10 il Yazıçılar İttifaqına üzv olmağa qoymadı, nəhayət, 1973-cü ildə Mirzə İbrahimovun göstərişi ilə üzv ola bildim. Bundan əlavə Rəsul Rza «Qızılbaşlar» romanımın çapına uzun illər mane oldu. Roman nə zaman çapa gedirdisə, rəy yazmağa qoymurdu.
– Hansı səhvdən söhbət gedir?
– Rəsul Rza məndən balıq istəmişdi, mən də axmaq kimi onun bu istəyini qulaqardına vurmuşdum. Xahiş etmişdi ki, cənub bölgəsində yaxşı balıqlar olur, mənə də bir dənə gətirərsən, mən də elə bil tilsim düşdüm, balıq aparmadım. Sanki kimsə qarşımı kəsib balıq aparmağa qoymadı. O vaxta qədər mənimlə münasibəti yaxşı idi və hətta poemamı oxuyub ön söz yazacağını və məhz özünün çapa verəcəyini demişdi. Amma bir ədəd balıq mənim bütün həyatımı, həyat yolumu dəyişdi. Düşünürəm ki, AYB-də mənə qarşı bugünkü soyuqluq da məhz onun davamıdır. Mövcud situasiya onu göstərir ki, Anar da soyuq münasibətilə, laqeydsizliklə balıq ədavətini davam etdirir.
Birinci şərh: Sizcə bu sözləri deyən adamın ağlı yerindədir? Bu sayaqlamanı başlığa qoyanların, buna inananların necə?
– Bəs son illər Anar sizinlə maraqlanırmı?
– Yox, qətiyyən. Nə yubileylərimi, nə doğum günlərimdə heç bir zaman yada salmayıb. 7-8 il əvvəl Prezident təqaüdü üçün Prezident Administrasiyasına müraciət etmişdim. Çünki Azərbaycanın sırf fəlsəfi yazıçısı mənəm (Görəsən fəlsəfi romanları da bu müsahibəsi səpgisindədir?), mənim bu qədər romanlarım, əsərlərim, məqalələrim var. Amma Fatma Abdullazadə Prezident təqaüdü almağımın qarşısını aldı. O zaman Prezident Administrasiyasına ünvanladığım müraciətimin mətnini mənim necə yazıçı olduğumu müəyyənləşdirmək üçün Azərbaycan Yazıçılar Birliyinə göndərmişdilər. İnsafən deyim, Anar da cavabında yazmışdı ki, AYB Əlisa Nicatın Prezident təqaüdü almasına etiraz etmir. Anar onun sürətini mənə də göndərmişdi. Çox sağ olsun. Anarın mənə pisliyi keçməyib, amma eyni zamanda yaxşılığı da dəyməyib.
İkinci şərh: Yəqin Anara bir dəfə balıq göndərdiyi üçün təqaüd almasına etiraz etməyib və yəqin daha balıq göndərmədiyinə görə başqa yaxşılığı dəyməyib.
Amma elə də sadəlöhv olmayın. Əlisa Nicatın ağlı yerindədir. Elə olmasydı kiçik bir incikliyini ümumxalq müzakirəsinə çıxarmazdı, kitablarını piar edib satdırmazdı və öz etirafına görə bir gecədə küllü miqdarda ianə qazanmazdı.
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalı tərəfindən gerçəkləşdirilən “Türkiyə-Azərbaycan ədəbi-mədəni əlaqələrinin inkişafına dəstək” layihəsi çərçivəsində çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, Azərbaycanın el şairəsi Güllər Məmmədqızının “Mənim” adlı şeiri Qardaş Türkiyə Cümhuriyyətinin Tokat şəhərində fəaliyyət göstərən TOSAYAD (Tokat Şairler ve Yazarlar Derneği) rüblük orqanı “Kümbet” eğitim, kültür, sanat ve edebiyat dergisinin 58 yeni sayında dərc olunub.
“Türkiyə-Azərbaycan ədəbi-mədəni əlaqələrinin inkişafına dəstək” layihəsinin rəhbəri, müəllifi koordinatoru və məsul katibi Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidmətinin rəhbəri, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü, “Kümbet” və “Usare” dərgilərinin Azərbaycan təmsilçisi, “Kardelen” üçaylıq mədəniyyət, ədəbiyyat və sənət dərgisi yazarı, şair, tərcüməçi, publisist, jurnaist, gənc yazar Kamran Murquzov, məsləhətçisi isə Azərbaycan Respublikası Təhsil Problemləri İnstitutunun Kurikulum Mərkəzinin böyük elmi işçisi, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatının Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin (gundelik.info) və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının (edebiyyat-az.com) Məsul katibi, şairə-publisist Şəfa Eyvazdır.
Qeyd edək ki, bundan öncə Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatı tərəfindən gerçəkləşdirilən “Çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrinin əsərlərinin təbliği” qardaş Türkiyə Cümhuriyyətinin Bilecik şəhərində fəaliyyət göstərən “Kardelen” aylıq şeir dərgisinin 102-ci sayında çap olunub dərc olunaraq, ictimaiyyət nümayəndəlırinin nəzərinə çatdırılmışdı.
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidməti və İctimaiyyətlə Əlaqələr şöbəsi
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalı tərəfindən gerçəkləşdirilən “Türkiyə-Azərbaycan ədəbi-mədəni əlaqələrinin inkişafına dəstək” layihəsi çərçivəsində çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, Azərbayan Jurnalistlər Birliyinin üzvü, şair İbrahim Səfərlinin “Kəlbəcər” adlı şeiri Qardaş Türkiyə Cümhuriyyətinin Tokat şəhərində fəaliyyət göstərən TOSAYAD (Tokat Şairler ve Yazarlar Derneği) rüblük orqanı “Kümbet” eğitim, kültür, sanat ve edebiyat dergisinin 58 yeni sayında dərc olunub.
“Türkiyə-Azərbaycan ədəbi-mədəni əlaqələrinin inkişafına dəstək” layihəsinin rəhbəri, müəllifi koordinatoru və məsul katibi Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidmətinin rəhbəri, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü, “Kümbet” və “Usare” dərgilərinin Azərbaycan təmsilçisi, “Kardelen” üçaylıq mədəniyyət, ədəbiyyat və sənət dərgisi yazarı, şair, tərcüməçi, publisist, jurnaist, gənc yazar Kamran Murquzov, məsləhətçisi isə Azərbaycan Respublikası Təhsil Problemləri İnstitutunun Kurikulum Mərkəzinin böyük elmi işçisi, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatının Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin (gundelik.info) və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının (edebiyyat-az.com) Məsul katibi, şairə-publisist Şəfa Eyvazdır.
Qeyd edək ki, bundan öncə Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatı tərəfindən gerçəkləşdirilən “Çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrinin əsərlərinin təbliği” qardaş Türkiyə Cümhuriyyətinin Bilecik şəhərində fəaliyyət göstərən “Kardelen” aylıq şeir dərgisinin 102-ci sayında çap olunub dərc olunaraq, ictimaiyyət nümayəndəlırinin nəzərinə çatdırılmışdı.
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidməti və İctimaiyyətlə Əlaqələr şöbəsi
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü, Azərbaycan Respublikası Prezidenti Təqaüd Fondunun təqaüdçüsü, “Azad qələm” ədəbi-bədii, ictimai-publisistik qəzetinin və “Ali Ziya” ədəbi-bədii, elmi-publisistik jurnalının təsisçisi və baş redaktoru
Eh…mənim ömrümü yarı eylədi, Utancaq, ismətli, həyalı eşqin. Ağardıb saçımı, qarı eylədi, Sənin daş ürəkli, qayalı eşqin.
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü, Azərbaycan Respublikası Prezidenti Təqaüd Fondunun təqaüdçüsü, “Azad qələm” ədəbi-bədii, ictimai-publisistik qəzetinin və “Ali Ziya” ədəbi-bədii, elmi-publisistik jurnalının təsisçisi və baş redaktoru
Nə vaxt gedirəmsə ata yurduma Məni kədər qovur, qəm qucaqlayır. Bir ata harayı, qardaş nisgili Açır qollarını məni haqlayır.
Nə atam hay verir, çıxır qarşıma, Nə də ki, qardaşım ötürür məni. Ələnir dünyanın qarı başıma, Zaman damla-damla əridir məni.
Atamın əkdiyi bar ağacları, Ayrılıdan için-için qovrulur. Quruyub gilənar, nar ağacları, Elə bil həsərətən külü sovrulur.
Körpə ağacların körpə budağı, Qardaş salamını yetirir mənə. Qəfil dolu vurmuş solan yarpağı Kövrəlib öpürəm mən dönə-dönə.
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü, Süleyman Rəhimov adına Qubadlı rayon ədəbi ictimai birliyinin sədri, AJB Şərqi Zəngəzur Jurnalistlər Təşkilatının sədri, ”Sözün Sehri” qəzetinin təsisçisi, Qubadlı Rayon İcra Hakimiyyətinin mətbu orqanı “Bərgüşad” ictimai-siyasi qəzetinin Baş redaktoru, ”Qızıl qələm” və “Qızıl kitab” mükafatları laureatı, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının (edebiyyat-az.com) Qubadlı bürosunun rəhbəri Əziz müəllimlər! Hər birinizin qarşısında baş əyir, peşə bayramınız münasibəti ilə hər birinizi təbrik edir, sizlərə uğurlar diləyirəm!.. Və dünyasını dəyişmiş müəllimlərimə Allahdn rəhmət diləyirəm! Tərəqqinin hər bir sahəsində əməyi olan müəllimlərimizə eşq olsun!
… Saxlayın hörmətin müəllimlərin, Onlardı açarı xəzinələrin. Yazıb-oxumağı öyrətdi bizə, Bir açıq göz verdi gözlərimizə. Ləkə gətirməyin onun adına, Kor olar kəm baxan öz ustadına. Müəllimə hörmət borcdu bizlərə, Haramdı haqqını itirənlərə!!.
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü, Süleyman Rəhimov adına Qubadlı rayon ədəbi ictimai birliyinin sədri, AJB Şərqi Zəngəzur Jurnalistlər Təşkilatının sədri, ”Sözün Sehri” qəzetinin təsisçisi, Qubadlı Rayon İcra Hakimiyyətinin mətbu orqanı “Bərgüşad” ictimai-siyasi qəzetinin Baş redaktoru, ”Qızıl qələm” və “Qızıl kitab” mükafatları laureatı, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının (edebiyyat-az.com) Qubadlı bürosunun rəhbəri
Deməyin Əlağa dönüb dumana, Sarıldı hardasa bir dağa, getdi. Deyin hopa-hopa ürəyimizə, Döndü didəmizdə bulağa, getdi!
Məni aqil olan tez düşər başa – Söylərdi dərdini divara-daşa. Axır dərdləriylə verib baş-başa, Eylədi canını sadağa, getdi!
Keçirib göynəkdən hər gələn dərdi, Balatək oxşayıb əzizləyərdi… Hardasa “Dilqəmi” inildəyərdi, Dönərdi bir gövrək uşağa, getdi!
Deyərdi, a Qafqaz, könlüm çağlamır, Bir yanım tikandı, bir yanım mamır… Onsuz da bu dünya qonaq saxlamır, Bir gün də görərsən Əlağa getdi!
“Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Gənclər Şurasının və Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü, Prezident təqaüdçüsü, “İlin gənci” müfakatçısı, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Baş redaktoru
Bu şeir yazılanda Şuşa hələ həsrət idi… Bir daha belə şeir yazmamaq diləyilə… 😊
İtirilmiş şəhərləri okeanlarda axtarıb Səhralarda tapırıq… Səncə, bu, sevgi deyil?! Harda bir ovuc gülüş var Gözlərimizlə qapırıq… Səncə, bu, sevgi deyil?!
“Ağ yuyub qara sərdiyim” Sənsizliyin qucağına Bir körpə şəkli qoymuşam… Dünən də xəyalımda Şuşaya qədər qaçmışam, Cıdır düzünün köksündə Şeir süfrəsi açmışam… Səncə, bu, sevgi deyil?!
Şeir-şeir, nəğmə-nəğmə Öldürürlər şairləri Bütün gözəl oxucular… İlk şeiri yazanların Son misrası ağı olub; Unudulmur ağıçılar… Səncə, bu, sevgi deyil?!
Dəməşqdə bir qız ağlayır, İstanbulda layla deyir bir nənə… Bizim evə yağış damır; Damla-damla pay bölürük Tanrıyla: “Biri sənə, biri mənə…” Səncə, bu, sevgi deyil?! Məncə, Sevgidir, sevdiyim… 2020
“Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Gənclər Şurasının və Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü, Prezident təqaüdçüsü, “İlin gənci” müfakatçısı, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Baş redaktoru
Şəkinin dumanı nazlanır axı… Çəkir ürəyimi pişik dalaşı, Qonşuda söz qalıb:qapıarası, Qızların göyçəyi piyada gəzmir, Naza həsrət daşlar küçə həyası, İndi necə edim, nə deyim ki, mən Olmayım dumanda nazdan narazı?
Bir naz da mən atdım xatirələrə, Bu gün də yadıma salmadım səni… … Nə eyvan, nə də ki pişik deyiləm, Qatım abırıma, aldadım səni… Mənimki, uzağı, bircə tumardı, Çəkəsən ruhuma, dönəm olam mum… …bilirəm… Bilirəm, gözəl axtaran, Şəkidə eyvan da, qara pişik də, Bu daşlı yollarda ölən ümid də, Lap elə Şəkinin özü də məsum… … Bir mən günahkaram… Bir də, ayrılıq… … Şəkinin dumanı nazlanır axı… Şəfa Vəli (2022)
Gülnar Qasımlı mənim doktorantımdır. “Müstəqillik dövrü Azərbaycan ədəbiyyatında poema janrının inkişaf yolu və xüsusiyyətləri” mövzusunda namizədlik dissertasiyası üzərində işləyir. Ən azı ayda 2-3 dəfə yanıma məsəhətə gəlir. İnanıram ki, yaxın gələcəkdə bir tənqidçi – ədəbiyyatşünas kimi öz sözünü deyəcək.
Onun şeir yazdığını bilirdim, amma bircə misrasını belə oxumamışdım. Həm də ərkyana məsləhət görmüşdüm ki, öz elmi işinlə məşğul ol, şeirlə sonra qonuşarsan. Amma bir gün televiziyada Gənclər günü münasibətilə Azərbaycan Respublikası Gənclər və İdman Nazirliyinin mükafatı ona təqdim olunanda qətiyyən hirslənmədim, sevindim.
Və bir gün çəkinə-çəkinə mənə zəng edib “Vaqif müəllim, “aybKitab” layihəsi üzrə şeirlərimi çap etdirmək istəyirəm, ön söz yazarsınızmı?” – deyə soruşdu. Dedim ki, oxuyaram, xoşum gəlsə, mütləq yazaram.
Gülnarın şeirlərini oxudum və etiraf edim ki, belə gözləmirdim. Zənn edirdim ki, bu gün özündə məsuliyyət hiss etmədən ədəbiyyata gələn, şeirlərinin və kitablarının sayı “şairliyinin” müqabilində qat-qat artıq gözə dəyən yazarlardan biridir Gülnar. Amma Gülnar mənim bu təsəvvürümə xətt çəkdi və sanki hər şeirində qışqırtıyla yox, utana-utana dedi ki; “Mən şairəm!”
Gülnar Qasımlı özünə Səma təxəllüsünü götürüb. Böyük riskdir bu. Səma bütün göy üzüdür. O Səmada günəş yanır, dünyaya işıq saçır. Mən şair görmüşəm ki, özünə Dərya təxəllüsü götürüb, amma onun şeirləri dəryanın heç bircə damlası deyil. Mən şair görmüşəm ki, özünə Muğan, ya Şirvan, ya da Qobustan təxəllüsü seçib, amma yazdığı şeirləri və özünü nə Muğanda, nə Şirvanda, nə Qobustanda tanıyırlar. Gülnarın Səma təxəllüsünə hələlik heç bir etirazım yoxdur, çünki mən onun şeirlərində səma təmizliyini, saflığını gördüm. Buludunu, yağışını, günəş zərrələrini gördüm.
Mən gənc şairi tərifləyib ərşi-əlaya qaldırmaq niyyətində deyiləm. Təbii ki, iki şeir kitabı çıxsa da, Gülnarın axtarışları davam edir. (Məgər şair bütün ömrü boyu axtarışda deyilmi?) Deməli, Gülnar Səma adını doğrultmalıdır. Gülnar nədən yazır? Onun bir mövzusu var- sevgi. Bu sevgi kitablardan gəlmir, özünün yaşadığı, ürəyində əmanət saxladığı hissdir, duyğudur.
Bu sevgi yollarda düşüb qaldısa,
Məhəbbət deyilən dili laldısa,
Ayrılıq əbədi bir vüsaldısa,
Mən buna məhəbbət deyə bilmərəm.
Ay sevgi, peşimi burax sən artıq
Daha heç toruna düşən deyiləm.
Ağac əyiləndə sındı deyirlər,
İgidlər ölərsə, niyə əyiləm?
Mən sənə dünyanı bağışlayardım,
Sən mənə bir dünya bağışlasaydın.
Bu misralar sevən bir qəlbin əzablarından doğur. Amma bu əzabın özü də qəm-qüssə gətirmir, işığa can atır o qüssədən uzaq olmaq istəyən ürək.
Gülnarın o balaca səmasını təkcə sevgi duyğuları ilə məhdudlaşdırmaq olmaz. Orada az da olsa , vətən ağrıları da var, yurd itkisindən doğan ağrılar da. Amma hamısında nikbin xallar görürəm. Şair fikirlə hissin vəhdətini əks etdirir və bu vəhdət duyulmazsa, yəni bu iki məfhum- şair üçün hava və su kimi gərəkli olan bu iki konponent bir-birindən ayrı düşərsə, o zaman şeir “ağıllı ürəyin” ifadəsinə çevrilə bilməz. Gülnarın bir sıra şeirlərində bu vəhdət özünü hiss etdirir. Amma çox arzu edərdim ki, o, bir az mövzu məhdudluğundan xilas olsun. Sevgini, həsrəti təkcə bir rəngdə görməsin, həyata, gerçəkliyə geniş nəzərlərlə baxsın.
Mən Gülnar Qasımlıya- Səmaya uğurlar arzulayıram. Onun da atasının adı Vaqifdir, elə mən də onun şeirlərinə mənəvi Ata xeyir-duası verirəm.
“Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Gənclər Şurasının və Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyinin üzvü, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Tovuz Bürosunun Rəhbəri, Prezident təqaüdçüsü, Gənclər müfakatçısı
Deyə-deyə adam olmur, Döyə-döyə adam elə. Hər gün başının ətini Yeyə-yeyə adam elə. Onun şirincə canına Qıya-qıya adam elə. Qanına bələ, sonra da Yuya-yuya adam elə. Bərəltdiyi gözlərini Oya-oya adam elə. Nəsimitək dərisini Soya-soya adam elə.
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Rəhbərliyi Sizi, çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsini,Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvünü, Azərbaycan Respublikası Prezidenti Təqaüd Fondunun təqaüdçüsünü, “Kredo” qəzetinin Baş redaktorunü doğum gününüz münasibətilə səmimi qəlbdən təbrik edir, Sizə uzun ömür, möhkəm cansağlığı, xoşbəxtlik, işlərinizdə, ədəbi-bədii yaradıcılığınızda bol-bol uğurlar diləyir! Dodaqlarınızdan gülüş, yanaqlarınızdan təbəssüm əskik olmasın! Sevib, sevdiyiniz insanların əhatə dairəsində olun!
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidməti və İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsi
Dekabrın 15-16-da Heydər Əliyev Sarayında Azərbaycanın Xalq artisti Emin ənənəvi qış konsertini təqdim edəcək.
AZƏRTAC xəbər verir ki, konsertdə müğənni sevilən lirik kompozisiyaları və rəqs nömrələrindən ibarət hitləri ilə tamaşaçıların qarşısına çıxacaq.
Qeyd edək ki, musiqidə özünəməxsus dəst-xəti olan Emin dünyaşöhrətli Frenk Sinatra, Elvis Presli və özünün müəllimi saydığı Müslüm Maqomayev kimi musiqi sənətinin dühalarından ilhamlanaraq bu sənətə gəlib. 2006-cı ildə onun “Still” adlı ingiliscə ilk albomu çıxıb və albomla eyni adı daşıyan mahnı hitə çevrilib. Bu albomda, həmçinin onun öz bəstələri də yer alıb. Daha sonra Eminin 2007-ci ildə “İncredible” adlı albomu işıq üzü görüb və albomdakı “Don’t cry” mahnısı sevilən mahnılar sırasında yer alaraq, eyni zamanda, film musiqisi kimi də tanınıb. Daha sonra isə dünya musiqi sənətinin əfsanələrindən olan E.Presli və F.Sinatranın mahnılarından ibarət “Obsession”, həmçinin “Devotion” albomlarını buraxıb.
Bakıdakı Rus Evində “açıq mikrofon” formatında növbəti yaradıcılıq gecəsi keçirilib.
Rusiya İnformasiya-Mədəniyyət Mərkəzinin mətbuat xidmətindən AZƏRTAC-a verilən məlumata görə, Rus Evindəki ədəbiyyat klubunun iştirakçıları olan gənc şairlər Aydan Allahyarova, Olqa Şalayeva, Dilarə Mehdiyeva, Nina Tişşenko, Günatay Hüseynova, Tamilla Şıxəmirova, Tatyana Zorina, Aysel İbrahimova, Esmira Atluxanova, Alyaska, Bayram Məhərrəmov, Türkan Bayramzadə öz şeirlərini və tanınmış şairlərin əsərlərini oxuyublar.
Bakıdakı Rus Evində fəaliyyət göstərən ədəbiyyat klubunun növbəti yaradıcılıq gecəsi dekabrın 9-da keçiriləcək.
Dekabrın 6-da Azərbaycan Milli Xalça Muzeyində Mədəniyyət Nazirliyinin Mədəniyyət üzrə Elmi-Metodiki və İxtisasartırma Mərkəzi tərəfindən əlilliyi olan istedadlı şəxslərin fəaliyyətini ictimaiyyətə təqdim etmək, eyni zamanda əl işlərinin satışına dəstək göstərmək məqsədilə “İstedad sərhədsizdir” adlı fiziki imkanları məhdud şəxslərin əl işlərindən ibarət satış sərgisi açılıb.
AZƏRTAC xəbər verir ki, Milli Xalça Muzeyinin direktoru Şirin Məlikova tədbirin əhəmiyyətindən danışıb. Bildirib ki, hər il Əlillər Günü Xalça Muzeyi tərəfindən müxtəlif fiziki məhdudiyyətli insanlar üçün xüsusi proqramlar hazırlanır və hazırda muzeydə sərhədsiz muzey adlı proqram həyata keçirilir.
Mədəniyyət üzrə Elmi-Metodiki və İxtisasartırma Mərkəzinin direktoru Səadət Xələfbəyli bildirib ki, bu gün ölkədə fiziki məhdudiyyətli insanların ayrı-seçkiliyə məruz qalmamaları üçün maarifləndirmə işləri aparılır. Xüsusi qayğıya ehtiyacı olan insanların digər insanlardan fərqlənməməsini, cəmiyyətin bərabər hüquqlu fərdləri kimi yaşamasını, cəmiyyətə inteqrasiya olunmalarını təmin etmək, komplekslərdən qurtulmalarına çalışmaq hər birimizin borcudur. Bunun üçün mütəmadi olaraq onlarla ünsiyyətdə olmağa, onlara mənəvi cəhətdən yardım göstərməyə, daima dinləməyə və anlamağa çalışmaq lazımdır. Ölkəmizin birinci xanımı, vitse-prezident Mehriban Əliyevanın rəhbərlik etdiyi Heydər Əliyev Fondunun köməkliyi ilə əlillər üçün xüsusi mərkəzlər tikilir, onların vaxtaşırı zəruri ehtiyacları ödənilir və bir çox xeyirxah işlər görülür. Dövlət fiziki məhdudiyyətli vətəndaşların qabiliyyətini, bacarığını üzə çıxarmaqla onların iş yerində və əmək bazarında verdikləri töhfənin tanınmasına kömək göstərir. Bundan əlavə, ölkədə cəmiyyətin bir hissəsi olan fiziki məhdudiyyətli insanlara dövlət tərəfindən xüsusi diqqət və qayğı göstərilir.
Tədbirdə Azərbaycan Əlil Təşkilatları İttifaqının prezidenti Davud Rəhimli, “Əlilliyi olan Şəxslərə Sosial Dəstək” İctimai Birliyinin sədri Təranə Musayeva, “Əlil Qadınlar” Cəmiyyətinin sədri Məhluqə Rəhimova və digər çıxış edənlər ölkəmizdə əlilliyi olan şəxslərə göstərilən diqqət və qayğıdan, bu kateqoriyadan olan insanların yaradıcılıq və idman qabiliyyətlərinin dəstəklənməsi sahəsində görülən işlərdən bəhs ediblər.
Sonra sərgiyə baxış keçirilib.
Sərgidə fiziki məhdudiyyətli şəxslər tərəfindən hazırlanmış suvenirlər, ağac üzərində oymalar, xalçaçılıq, tikmə və toxuma nümunələri, rəsmlər, bəzək əşyaları, aksesuarlar və s. nümayiş olunub. Tədbirin bədii hissəsində isə sənətkarlar tərəfindən müxtəlif ustad dərsləri, həmçinin xüsusi internat şagirdlərinin çıxışlarından ibarət konsert proqramı təşkil edilib. Bundan başqa, tədbir zamanı sosial videoçarxlar təqdim olunub.
Rusiya paytaxtı Moskvada MDB-nin ən böyük müalicə-sağlamlıq turizmi forumu olan “Med Tourism-2022” keçirilib. Dörd gün davam edən tədbirdə iştirakçı ölkələrin tibbi turizm fəaliyyəti ilə məşğul olan əsas qurumları iştirak ediblər.
AZƏRTAC xəbər verir ki, ölkəmiz forumda Azərbaycan Sağlamlıq və Termal Turizmin İnkişafına Dəstək Assosiasiyasının sədri, Azərbaycan Sahibkarlar Konfederasiyası Rəyasət Heyətinin üzvü Ruslan Quliyev tərəfindən təmsil olunub. Tədbirin ilk günü Rusiya, Azərbaycan, Qazaxıstan, Qırğızıstan və Özbəkistan sağlamlıq turizmi assosiasiyalarını birləşdirən alyansın yaranması elan edilib. Yeni yaradılan qurum üzv ölkələrin tibbi turizmin aparıcı peşəkar assosiasiyaları arasında əməkdaşlığı koordinasiya edəcək. Sonrakı günlərdə forum panel müzakirələri ilə davam etdirilib.
“Rusiya və Yaxın Şərq” adlı paneldə çıxış edən təmsilçimiz Ruslan Quliyev bildirib ki, bu gün belə tədbirlərin keçirilməsi çox vacibdir. Çünki turizm o qədər həssas sahədir ki, dünyada baş verən kataklizmlər, təbiət hadisələri, pandemiya riskləri, iqtisadi və siyasi böhranlar, müharibələr həm qlobal, həm də regional miqyasda ona dərhal təsir edir: “2020-ci ilin əvvəlindən bütün dünyanı qorxu altında saxlayan COVID-19 pandemiyası qısa müddətdə qlobal turizm iqtisadiyyatını iflic vəziyyətinə salıb. Qitələrarası logistika və rabitə sahəsində qlobal məhdudiyyətlər turizm sektorunda trilyonlarla vəsaitin itirilməsinə və 100 milyon iş yerinin bağlanmasına səbəb olub. Nəzərə alsaq ki, qlobal turizm sənayesində çalışanların 75 faizi 25 yaşa qədər gənclər və bir o qədər də qadınlardır, onda bu problemin nə qədər ciddi olduğunu başa düşə bilərik”.
Ruslan Quliyev, həmçinin Azərbaycanın öz tibbi turizmini necə inkişaf etdirməsi ilə bağlı məlumat verərək qeyd edib ki, 2016-cı ildə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasında ixtisaslaşmış turizm sənayesinin inkişafına dair Strateji Yol Xəritəsi”, “Təbii müalicə sərvətləri, müalicə yerləri və kurortlar haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu və digər dövlət proqramları bu sahəni inkişaf etdirmək istiqamətində ölkəmizin sağlamlıq turizminə xüsusi diqqət yetirdiyini göstərir. Diqqətə çatdırıb ki, Azərbaycanın tibbi turizm sahəsində olduqca böyük potensialı mövcuddur: “Min bir dərdin dərmanı olan Naftalan nefti, Qalaaltı sanatoriyası, Naxçıvanda Duzdağ, Masallıda istisu mənbələri hələ sovet dövründən indiki MDB ölkələrində tanınıb və sevilib. 2020-ci ilin Vətən müharibəsində əldə edilən Qələbə Azərbaycanın turizmin digər istiqamətləri ilə yanaşı tibbi turizm imkanlarını bir qədər də genişləndirib. Belə ki, işğaldan azad edilən Qarabağ və Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonlarının da zəngin turizm ehtiyatları hazırda öyrənilir, bu istiqamətdə gələcək fəaliyyət istiqamətləri müəyyənləşdirilir”, – deyə R.Quliyev bildirib.
Qeyd edək ki, “Med Tourism-2022” forumu çərçivəsində iştirakçı ölkələrin tibbi turizm qurumları arasında əməkdaşlıq memorandumları da imzalanıb. Bu əməkdaşlıq həm assosiasiyalar, həm də tibb müəssisələrini əhatə edib.
Dekabrın 23-də Müslüm Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Akademik Filarmoniyasında görkəmli Azərbaycan bəstəkarı, Xalq artisti Rauf Hacıyevin 100 illiyi münasibətilə “Rauf Hacıyevin musiqi miniatürləri” adlı konsert təşkil olunacaq.
AZƏRTAC xəbər verir ki, gecədə Fransa Beynəlxalq Musiqi Akademiyasının direktoru, Əməkdar artist Adilə Əliyeva, Beynəlxalq müsabiqələr laureatı Fəqan Həsənli və “Şəms-qəmər” kamera xoru (bədii rəhbər və dirijor Leyla Zalıyeva, konsertmeyster Əməkdar müəllim Naibə Şahməmmədova) çıxış edəcəklər.
Xatırladaq ki, Prezident İlham Əliyev sənətkarın anadan olmasının 100 illiyinin dövlət səviyyəsində qeyd olunması ilə bağlı Sərəncam imzalayıb. Sərəncama əsasən, Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən müvafiq tədbirlər planı hazırlanıb. Tədbirlər planına uyğun olaraq, il ərzində ölkəmizdə və xaricdə müxtəlif tədbirlər və layihələr həyata keçirilib.
Çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar mədəniyyət içisi, görkəmli şair, ədəbiyyatşünas, publisist, nasir, tərcüməçi, filoiogiya elmləri doktoru, professor Rafiq Yusifoğlunun “Seçilmiş Əsərləri”nin dördcildliyi işıq üzü görüb.
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidməti və İctimaiyyətlə Əlaqələr şöbəsi
Şuşa şəhərinin 2023-cü il üçün “Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı” elan edilməsi ilə bağlı tədbirlər haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı
2022-ci il martın 31-də Türkiyə Respublikasının Bursa şəhərində Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti Təşkilatına (TÜRKSOY) üzv ölkələrin Mədəniyyət Nazirlərinin Daimi Şurasının növbədənkənar iclasında Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı Şuşa şəhəri 2023-cü il üçün “Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı” elan edilmişdir.
Memarlıq və şəhərsalma sənətinin 270 illik tarixə malik parlaq incisi olan və Azərbaycan xalqı üçün yüksək mədəni-mənəvi dəyər kəsb edən Şuşaya xüsusi ehtiramın təzahürü kimi bu qərar bütün türk dünyasının birlik və həmrəyliyinin yeni rəmzinə çevrilməklə, türk xalqları arasında əməkdaşlıq perspektivlərinin daha da genişləndirilməsi işinə öz töhfəsini verəcəkdir.
Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 32-ci bəndini rəhbər tutaraq qərara alıram:
Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti:
1. Şuşa şəhərinin 2023-cü il üçün “Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı” elan edilməsi ilə bağlı tədbirlər planı hazırlayıb həyata keçirsin.
2. Bu Sərəncamdan irəli gələn digər məsələləri həll etsin.
Bakıda dekabrın 10-11-də Qazaxıstan Kino Günləri keçiriləcək.
AZƏRTAC xəbər verir ki, nümayişlər Qazaxıstanın Azərbaycandakı səfirliyinin dəstəyi ilə gerçəkləşəcək.
Tamaşaçılara “Kenje Kiz” cizgi filmi və “Alga” bədii filmi təqdim olunacaq. Filmləri cizgi filminin rejissoru İvan Ardaşov və bədii filmin baş rol ifaçısı Yerqol Semkulov təqdim edəcəklər.
Hər iki film ingilis subtitrləri ilə rus dilində nümayiş olunacaq.
XX əsr Azərbaycan musiqisinin görkəmli bəstəkarlarından Fikrət Əmirov və Rauf Hacıyevin 100 illik yubileyləri münasibətilə “Ustad dərsləri” həftəsi çərçivəsində cari ilin 28 noyabr-2 dekabr 2022-ci il tarixlərində Bakı şəhərində Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin Mədəniyyət üzrə Elmi-Metodiki və İxtisasartırma Mərkəzinin təşkilatçılığı ilə Bakı şəhər Mədəniyyət Baş İdarəsi və Sumqayıt, Gəncə, İsmayıllı Regional Mədəniyyət İdarələri tabeliyində fəaliyyət göstərən uşaq musiqi, rəssamlıq, muğam, aşıq məktəb və mərkəzlərinin xor dirijorluğu, xanəndəlik və qanun müəllimləri üçün ustad dərsləri keçirilib.
Layihənin həyata keçirilməsində məqsəd Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin sisteminə daxil olan uşaq musiqi, incəsənət, rəssamlıq, muğam, aşıq məktəb və mərkəzlərinin səmərəliliyinin artırılması üzrə fəaliyyətin təkmilləşdirilməsi, optimallaşdırılması, bədii təhsil sisteminin daha da inkişaf etdirilməsi, müəllimlərin peşəkarlığının artırılması, UMİM-də təlim prosesinin müasir təhsil standartları əsasında yenidən qurulması və tədris edilən fənlərin təhsilalanlar tərəfindən yüksək səviyyədə mənimsənilməsini təmin etməkdən ibarətdir.
Ustad dərsləri xanəndəlik ixtisası üzrə (28 noyabr və 1 dekabr) Azərbaycan Milli Konservatoriyasının müəllimi, əməkdar müəllim Qəzənfər Abbasov, Bakı şəhər Ş.Ələkbərova adına 20 nömrəli Onbirillik musiqi məktəbinin müəllimi Kəmalə Cahangirova tərəfindən aparılıb.
UMİM-nin xanəndəlik, xor dirijorluğu və qanun müəllimlərinin bilik, bacarıq və peşə səriştələrinin artırılması məqsədilə təşkil xor dirijorluğu ixtisası ixtisası üzrə partitura oxunuşu, xorun təşkili (şagirdlərin səslərinin təyini), dərsin təşkili (nəfəs məşğələləri, idman məşğələləri, səs məşğələləri) ,musiqi təhlili (əsərin diapazonu, tonallığı, ladı, ifa çətinlikləri, mətni, janrı), ifa növləri (akapella, unison, cüt səslər) və s. xanəndəliklə bağlı ustad dərsdə Xalq mahnısı və bəstəkar mahnısının ifası, xanəndəlik ixtisasının tədris proqramı haqqında məlumat (siniflər üzrə muğam və mahnılar) muğamlar, təsniflər, qəzəllər, bayatı, qoşma, vəznlər (heca, əruz) haqqında məlumatlar (mənaları, xarakteri, quruluşu, şöbələri və s.), qanun dərsində isə verilən əsərin alətdə üzdən oxunması (üzdən ifası), hər hansı bir əsərin əzbər ifası (sərbəst seçim), alətin yaranması və inkişaf tarixi, ixtisasın metodikası və metodologiyası (əllərin quruluşu, keçidlər, vibrasiya, pozisiyaların mənimsənilməsi yolları, hər iki əl üzərində qoyulan tapşırıqlar və onların həlli yolları və s.) ştrixlər, dinamika, rəng çalarları, cümlə, ibarə, ifaçılıq mədəniyyəti və s. haqqında ətraflı məlumat verilib.
Qeyd edək ki, ustad dərslərdə xanəndəlik ixtisası üzrə 31 nəfər, xor-dirijorluq ixtisası üzrə 61, qanun ixtisası üzrə isə 20 nəfər müəllim iştirak etmişdir. Bundan əlavə, aparıcı bədii təhsil müəssisələrinin istedadlı şagirdləri öz çıxışları ilə ustad dərslərə rəng qatıblar.
Bu il Azərbaycan musiqi mədəniyyətinin görkəmli nümayəndəsi, ustad tarzən və mahir pedaqoq, Xalq artisti Əhməd Bakıxanovun (1892-1973) anadan olmasının 130 illiyidir.
Bu münasibətlə dekabrın 6-da II Fəxri xiyabanda sənətkarın məzarı ziyarət olunub.
Mərasimdə Mədəniyyət Nazirliyi İncəsənət və qeyri-maddi mədəni irs şöbəsi Musiqi sektorunun müdiri Vüqar Hümbətov, mədəniyyət və incəsənət xadimləri, sənətkarın ailə üzvləri və digər qonaqlar iştirak ediblər.
Sənətkarın oğlu, görkəmli bəstəkar, pedaqoq, Xalq artisti Tofiq Bakıxanov qeyd edib ki, Əhməd Bakıxanov daim axtarışda olub, Azərbaycanın musiqi sənəti xəzinəsinə dəyərli töhfələr verib: “Tar ifaçılarının böyük bir nəsli Əhməd Bakıxanovun yetirmələri olub. Mən də oğlu kimi onun ifaçılıq üslubundan bəhrələnərək “Dügah”, “Nəva”, “Şahnaz”, “Hümayun” və “Rahab” simfonik muğamlarını bəstələmişəm. Bildiyiniz kimi, Prezident İlham Əliyev oktyabrın 21-də Əhməd Bakıxanovun 130 illiyinin qeyd edilməsi haqqında sərəncam imzalayıb. Bu münasibətlə ölkəmizin bir sıra mədəniyyət ocağında tədbirlər keçirilir. Atamın yaradıcılığına göstərilən yüksək diqqətə görə ölkəmizin rəhbərliyinə təşəkkürümü bildirirəm”.
Azərbaycan Dövlət Mahnı və Rəqs Ansamblının bədii rəhbəri və dirijoru, Xalq artisti Ağaverdi Paşayev bildirib ki, Azərbaycan xalqı xoşbəxt xalqdır ki, onun muğamı var: “Muğam bizim ana laylamızdır. Əhməd Bakıxanov da bütün ömrünü muğama, onun inkişafına və tədrisinə sərf edib. Azərbaycanda Mirzə Fərəc Rzayev, Mirzə Sadıq, Mirzə Mansur Mansurov və başqaları kimi çox tanınmış tar ifaçıları olub. Amma bu sənətkarların içərisində təkcə Əhməd Bakıxanova qismət olub ki, ona müəllim deyiblər. Mən xoşbəxt insanam ki, Əhməd Bakıxanovun sinfində oturub onun dərslərinə qulaq asmışam”.
Çıxışlardan sonra mərasim iştirakçıları sənətkarın məzarı üzərinə gül dəstələri qoyaraq xatirəsini ehtiramla yad ediblər.
Xatırladaq ki, Əhməd Məmmədrza oğlu Bakıxanov 1892-ci il sentyabrın 5-də Bakıda anadan olub. İranda ustad tarzənlərdən ifaçılığın və muğamatın sirlərinə dərindən yiyələndikdən sonra 1920-ci ildən Bakıda musiqi məclislərində və konsertlərdə iştirak edib. 1930-cu illərdən Üzeyir Hacıbəylinin dəvəti ilə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında muğamdan dərs deyib. Eyni zamanda musiqi təşkilatçısı olan Ə.Bakıxanov Azərbaycan Radiosu nəzdində Xalq çalğı alətləri ansamblını yaradıb və kollektivə rəhbərlik edib. 1973-cü ildən, sənətkarın vəfatından sonra ansambl ustad tarzənin adını daşıyır. Ansambl Cabbar Qaryağdıoğlu, Seyid Şuşinski, Hüseynqulu Sarabski, Zülfü Adıgözəlov kimi bir sıra görkəmli xanəndələri müşayiət edərək geniş konsert proqramları ilə insanların zövqünü oxşayıb.
Ə.Bakıxanov muğam sənətinin dərin bilicisi kimi tanınmaqla yanaşı, az ifa olunan “Nəva-Nişapur”, “Əbu-əta” muğamlarının mahir ifaçısı kimi də məşhurdur. Eyni zamanda onun yaratdığı bir çox melodiyalar, rənglər ifaçılıqda geniş yayılıb.
Ə.Bakıxanovun ərsəyə gətirdiyi “Azərbaycan xalq rəngləri” (1964), “Azərbaycan ritmik muğamları” (1968), “Muğam, mahnı, rəng” (1975) kimi not nəşrləri xalq musiqisinin tədrisi və tədqiqi üçün qiymətli vəsaitlərdir. Onun musiqi məktəbləri üçün tərtib etdiyi muğam proqramı tar tədrisində bu gün də istifadə olunur.
Görkəmli musiqi xadimi 1973-cü il martın 26-da vəfat edib.
Daim axtarışlarla dolu geniş və çoxşaxəli yaradıcılığı ilə Azərbaycanın musiqi sənəti xəzinəsinə dəyərli töhfələr verən görkəmli tarzən Əhməd Bakıxanov muğam aləminin mükəmməl bilicisi olmaqla yanaşı, tar ifaçılığının sirlərinə dərindən yiyələnib. Yüksək istedada malik sənətkar xalqımızın bu misilsiz mədəni-mənəvi irsini bütün fəaliyyəti boyu klassik ənənələrə sədaqətlə qoruyub yaşadıb. Onun ifa etdiyi muğamlar, eləcə də bəstələdiyi mahnı və təsniflər parlaq sənət nümunələri kimi musiqimizin qızıl fondunda özünəməxsus layiqli yer tutur. Ə.Bakıxanovun təşkilatçısı və uzun illər ərzində rəhbəri olduğu xalq çalğı alətləri ansamblı zəngin repertuarı ilə seçilərək, ölkənin mədəni həyatında yaxından iştirak edib. Musiqi salnaməmizə mühüm səhifələr yazmış tar ifaçılarının bütöv bir nəsli məhz Əhməd Bakıxanovun yetirmələridir.
Bu sözləri dekabrın 5-də Müslüm Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Akademik Filarmoniyasında Mədəniyyət Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə Xalq artisti, ustad tarzən Əhməd Bakıxanovun 130 illiyinə həsr olunmuş konsert proqramından əvvəl çıxış edən Əməkdar artist Azad Şükürov deyib. Bildirilib ki, Prezident İlham Əliyevin müvafiq Sərəncamı ilə bu il ölkəmizdə görkəmli sənətkarın 130 illiyi silsilə tədbirlərlə qeyd edilir.
Daha sonra sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru Səadət Təhmirazqızı, Xalq artisti Ramiz Quliyev, Əməkdar incəsənət xadimi Nazim Kazımov, Əməkdar jurnalist İttifaq Mirzəbəyli görkəmli tarzən Əhməd Bakıxanovun həyat və yaradıcılığından danışıblar. Qeyd olunub ki, 1930-cu illərdən Üzeyir Hacıbəylinin dəvəti ilə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında, daha sonra Azərbaycan Dövlət Musiqi Məktəbində muğamdan dərs deyib. Eyni zamanda, Azərbaycan radiosunun nəzdində Xalq çalğı alətləri ansamblının təşkilatçısı və rəhbəri olub. Ə.Bakıxanov muğam sənətinin dərin bilicisi olub, ifaçılıq təcrübəsində az ifa olunan “Nəva-nişapur”, “Əbu-əta” muğamlarının mahir ifaçısı kimi tanınıb. O, həmçinin “Azərbaycan xalq rəngləri”, “Azərbaycan ritmik muğamları”, “Muğam, mahnı, rəng” kimi not nəşrlərinin müəllifidir. Bu məcmuələr xalq musiqisinin tədrisi və tədqiqi üçün qiymətli vəsaitdir. Onun musiqi məktəbləri üçün tərtib etdiyi muğam proqramı tar tədrisində bu gün də istifadə olunur. Əhməd Bakıxanovun ifasından bəstəkar N.Məmmədov tərəfindən bir çox instrumental muğamlar -“Rast”, “Şur”, “Bayatı-Şiraz”, “Segah-Zabul”, “Rahab”, “Şüştər”, “Hümayun”, “Şahnaz” muğamları nota salınaraq çap olunub. Ə.Bakıxanovun oğlu, bəstəkar, Xalq artisti Tofiq Bakıxanov onun ifaçılıq üslubundan bəhrələnərək “Dügah”, “Nəva”, “Şahnaz”, “Hümayun”, “Rahab” simfonik muğamlarını bəstələyib.
Konsertdə Azərbaycan Televiziya və Radiosunun Ə.Bakıxanov adına xalq çalğı alətləri ansamblı çıxış edib.
Yeni nəsil Azərbaycan gəncliyinin istedadlı nümayəndəsi, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Baş redaktor müavini, gənc xanım yazar Sona İntizarın “DOST MƏKTUBU”, “KƏNAN AYDINOĞLUNA”, “YAZ, QƏLƏMİM!”, “SEVDİYİM”, “GƏL, APAR!”, “ƏLVİDA!” adlı şeirləri “Gənclər Şəhəri” doğma Sumqayıtda fəaliyyət göstərən Süleyman Rəhimov adına Qubadlı rayon Ədəbi-İctimai Birliyinin aylıq mətbu orqanı “Sözün Sehri” ədəbi-bədii, ictimai qəzetinin Noyabr sayında işıq üzü görüb.
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidməti və İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsi.
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının təsisçisi və baş redaktoru Kənan Aydınoğlunun “Yaşasın RƏHBƏRİ Azərbaycanın!”, “Ustad Aşıq Şəmşirə”, “Sən mənim qədrimi bilmədin, dünya!”, “Məni ayırmayın şeir dünyamdan!”, “Axı Sən gələndə başqadı dünya” adlı şeirləri “Gənclər Şəhəri” doğma Sumqayıtda fəaliyyət göstərən Süleyman Rəhimov adına Qubadlı rayon Ədəbi-İctimai Birliyinin aylıq mətbu orqanı “Sözün Sehri” ədəbi-bədii, ictimai qəzetinin Noyabr sayında işıq üzü görüb.
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidməti və İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsi.
Dekabrın 6-da Azərbaycan Milli Xalça Muzeyində Mədəniyyət Nazirliyinin Mədəniyyət üzrə Elmi-Metodiki və İxtisasartırma Mərkəzi tərəfindən əlilliyi olan istedadlı şəxslərin fəaliyyətini ictimaiyyətə təqdim etmək, eyni zamanda əl işlərinin satışına dəstək göstərmək məqsədilə “İstedad sərhədsizdir” adlı fiziki imkanları məhdud şəxslərin əl işlərindən ibarət satış sərgisi keçiriləcək.
AZƏRTAC xəbər verir ki, dekabrın 8-dək davam edəcək sərgidə fiziki məhdudiyyətli şəxslər tərəfindən hazırlanmış suvenirlər, ağac üzərində oymalar, xalçaçılıq, tikmə və toxuma nümunələri, rəsmlər, bəzək əşyaları, aksesuarlar və s. əl işləri nümayiş olunacaq. Sərgidə həmçinin sənətkarların ustad-dərsləri və bədii hissə də nəzərdə tutulub.
Qeyd edək ki, Azərbaycan müstəqillik qazandıqdan sonra ölkədə cəmiyyətin bir hissəsi olan fiziki məhdudiyyətli insanlara dövlət tərəfindən xüsusi diqqət və qayğı göstərilməyə başlanılıb. Bu gün ölkədə fiziki imkanlarından məhrum olan insanların ayrı-seçkiliyə məruz qalmamaları üçün maarifləndirmə işləri aparılır. Dövlət fiziki məhdudiyyətli vətəndaşların qabiliyyətini, bacarığını üzə çıxarmaqla onların iş yerində və əmək bazarında verdikləri töhfənin tanınmasına kömək göstərir.
Xətai Sənət Mərkəzində “Su və rəng ahəngi – 2022” adlı akvarel sərgi açılıb.
AZƏRTAC xəbər verir ki, sərgi Mədəniyyət Nazirliyi, Azərbaycan Rəssamlar İttifaqı və Azərbaycan Dövlət Rəsm Qalereyasının dəstəyi, Beynəlxalq Suluboya Cəmiyyəti Azərbaycan nümayəndəliyi (IWS Azerbaijan) və Xətai Sənət Mərkəzi nəzdindəki Xətai Akvarel Qalereyasının təşkilatçılığı ilə gerçəkləşib.
Tədbirdə Xətai Sənət Mərkəzinin direktoru Zahid Əvəzov sərginin əhəmiyyətindən danışıb.
Sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, Əməkdar incəsənət xadimi Ziyadxan Əliyev, Beynəlxalq Suluboya Cəmiyyəti Azərbaycan nümayəndəliyinin sədri Səbinə İskəndər, Azərbaycan Dövlət Rəsm Qalereyası Muzey və ekspozisiya şöbəsinin müdiri Elçin Hüseyn sərgi haqqında fikirlərini bölüşüblər.
Çıxışlardan sonra sərgi iştirakçılarına sertifikatlar təqdim olunub.
Qeyd edək ki, sərginin məqsədi ölkəmizdə akvarel janrının inkişafına dəstək olmaq, bu texnika ilə çəkilmiş əsərlərə ictimai marağın artırılmasına töhfə verməkdir. Sərgidə iştirak etmək üçün 100-dən çox rəssam 250-dən artıq əsər təqdim edib. 76 rəssamın 100 əsəri sərgilənmək üçün seçilib.
İştirakçılar Kubanın ecazkar musiqi zənginliyinə daxil olan “Punto-quaxiro”, “Ça-ça-ça”, “Bolero”, “Quaraça”, “Mambo” kimi janrlardan da eşidə biləcəklər.
Layihənin məqsədi – musiqinin bütün dünyada danışılan universal dil olduğunu bir daha vurğulamaqdır.
Musiqili gecədə Əməkdar artist Sevinc Sarıyeva (xanəndə), Artist Cubano (gitaraçı-bəstəkar), Yusif Cəfərbəyli (xanəndə) və Məsim İslamov (tar) iştirak edəcəklər.
Mədəniyyət naziri Anar Kərimov dekabrın 2-də Nizami Kino Mərkəzində gənc kinematoqrafçılarla görüşüb. Görüşdə Mədəniyyət Nazirliyi Audiovizual və interaktiv media şöbəsinin müdiri Rüfət Həsənov və kinorejissor, Əməkdar incəsənət xadimi Elçin Musaoğlu da iştirak ediblər.
Anar Kərimov çıxış edərək mədəniyyətimizin dayanıqlı inkişafı məqsədilə aparılan islahatlardan danışıb. Mədəniyyət sahəsinin idarə edilməsində insan resurslarının müasirləşdirilməsi, şəffaf və səmərəli idarəetmə mexanizmlərinin yaradılması, müasir tələblərə cavab verən və cəmiyyətin inkişafına yönəlmiş infrastrukturun qurulmasında yaradıcı gənclərin də dəstəyinə ehtiyac duyulduğunu bildirib.
Prezident İlham Əliyev tərəfindən Azərbaycan Respublikası Kino Agentliyinin Nizamnaməsinin təsdiq edildiyini söyləyən Anar Kərimov qurumun ölkəmizdə kino sənayesinin inkişafına təkan verəcəyini vurğulayıb.
Kino sahəsinin inkişaf etdirilməsi üçün Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən həyata keçirilən tədbirlərin, festivalların vacibliyini diqqətə çatdıran nazir gənc kino xadimlərini bu prosesdə aktiv iştirak etməyə səsləyib.
Anar Kərimov daha sonra sözü gənclərə verib, onların fikirlərini dinləyib. Gənc kino sənətçiləri Azərbaycan kinosunun bugünkü vəziyyəti barədə fikirlərini bölüşüblər. Gənclər milli kinonun inkişaf etməsi, beynəlxalq arenaya çıxarılması və yeni ideyalara açıq olması barədə arzu və təkliflərini diqqətə çatdırıblar.
Görüş qarşılıqlı fikir mübadiləsi şəklində davam edib.
Bu il görkəmli maestro, Xalq artisti, Dövlət mükafatı laureatı Rauf Abdullayevin anadan olmasının 85 illiyidir.
Dekabrın 2-də Mədəniyyət Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə M.Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Akademik Filarmoniyasında dirijorun yubileyi münasibətilə təntənəli gecə keçirilib.
Maestronu təbrik etməyə gələnlər arasında Prezident Administrasiyası Humanitar siyasət, diaspor, multikulturalizm və dini məsələlər şöbəsinin müdiri Fərəh Əliyeva və mədəniyyət nazirinin birinci müavini Vaqif Əliyev, sənətkarın həmkarları, dostları, ictimaiyyət nümayəndələri olub.
Tədbirdə ilk olaraq səhnəyə Azərbaycan Milli Konservatoriyasının prorektoru professor Lalə Hüseynova çıxaraq Rauf Abdullayevin yaradıcılığından, dirijor sənətinin yaranma tarixindən söz açıb. Deyib ki, dirijorluğun ayrıca bir sənət kimi formalaşma tarixi o qədər də qədim deyil. Musiqi ifaçısız yaşamır. Musiqiyə can verən, onu notlarla dinləyiciyə çatdıran məhz ifaçılardır. Bu baxımdan dirijor sənəti xüsusi bir özəlliyə malikdir. O, heç bir musiqi alətində ifa etmir, lakin bütün bu alətləri idarə edir. Musiqinin məzmununu, ideyasını çatdırmaq onun vasitəsilə gerçəkləşir: “Hər dirijorun öz dünyası, təxəyyülü, musiqiyə baxışı var. Biz orkestrdə səslənən musiqini, bəstəkarın ideyasını məhz dirijor vasitəsilə mənimsəyərək hiss edirik. Nə yaxşı ki, Azərbaycan musiqisində Üzeyir Hacıbəylinin, Qara Qarayevin, Fikrət Əmirovun yanında duran böyük dirijorlar olub. Azərbaycan musiqisini Niyazisiz təsəvvür etmək mümkün deyil. Musiqi mədəniyyətimizin dünya miqyasına çıxmasında onun çox böyük əməyi var. Niyazidən sonra Azərbaycan musiqisində yeni bəstəkarlar, ifaçılar nəsli yetişdi. Onların sırasında maestro Rauf Abdullayevin adını xüsusilə qeyd etmək lazımdır. O, çox böyük məharətlə öz dövrünün nəbzini tuta bilib”.
R.Abdullayevin repertuarının zəngin olduğunu deyən prorektor dirijorun klassik və müasir əsərləri eyni məharətlə idarə etdiyini diqqətə çatdırıb: “Bir çox tanınmış bəstəkarlarımızın əsərləri onun dirijorluğu ilə səslənib. R.Abdullayev opera, simfonik orkestr, həmçinin kamera orkestri dirijoru kimi fəaliyyət göstərib. Uzun illər Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrında çalışıb və 50-yə yaxın tamaşaya rəhbərlik edib. O, 85 illik ömrünün 60 ilə yaxın bir dövrünü bu çətin sənətə həsr edib, onun inkişafına töhfələr verib”.
L.Hüseynova çıxışının sonunda yubileyi münasibətilə maestroya cansağlığı və yaradıcılıq uğurları arzulayıb.
Sonra Üzeyir Hacıbəyli adına Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestri ilə birlikdə ilk olaraq pult arxasına gənc dirijor Mustafa Mehmandarov keçib. Orkestrin ifasında C.Verdinin “Taleyin yolu” operasından uvertüra səslənib. Alqışlarla qarşılanan əsər bitdikdən sonra yubilyara ünvanlanan təbriklər videoçarx şəklində təqdim edilib. Videoçarxda SSRİ Xalq artisti Tamara Sinyavskaya, Xalq artistləri Fərəc Qarayev, Elçin Əzizov, dünya şöhrətli rusiyalı musiqiçilər Maksim Vengerov, Sergey Doqadin Rauf Abdullayevə təbriklərini ünvanlayıblar.
Təbriklərdən sonra gecə Əməkdar artist Fuad İbrahimovun dirijorluğu ilə M.Musorqskinin “Sərgidən şəkillər” əsərinin səslənməsi ilə davam edib. Dinləyicilər gözəl musiqidən, orkestrin virtuoz və ifadəli ifasından böyük zövq alıblar.
Gurultulu alqışlarla səhnəyə dəvət olunan və çiçək dəstələrinə qərq olan yubilyar sənətkar tədbirin təşkilatçılarına və iştirakçılara təşəkkürünü ifadə edərək orkestrə və gənc həmkarlarına uğurlar arzulayıb.
Qeyd edək ki, dövlət başçısının 28 oktyabr 2022-ci il tarixli sərəncamı ilə Xalq artisti Rauf Abdullayev Azərbaycan musiqi mədəniyyətinin inkişafında böyük xidmətlərinə görə I dərəcəli “Əmək” ordeninə layiq görülüb.
Mədəniyyət Nazirliyinin “Şuşa mədəniyyətinin inciləri” layihəsi müxtəlif bölmələr üzrə təqdimatlarla davam edir. “Şuşa İli” münasibətilə həyata keçirilən layihənin “Azərbaycan musiqisinin məbədi – Şuşa” bölməsinin növbəti təqdimatı Rəşid Behbudova həsr olunub.
Rəşid Behbudov 1915-ci il dekabrın 14-də Tiflisdə xanəndə Məcid Behbudalı oğlunun ailəsində dünyaya gəlib. Əslən Şuşalıdır.
1943-cü ilin sonunda Bakı kinostudiyasında Üzeyir Hacıbəylinin eyniadlı operettasının motivləri əsasında çəkilən “Arşın mal alan” filmində baş rola dəvət alır.
1946-1956-ci illərdə Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasının, 1953-1960-cı illərdə fasilələrlə M. F. Axundov adına Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrının solisti, 1957-1959-cu illərdə Azərbaycan Dövlət Konsert Ansamblının təşkilatçısı və rəhbəri olub.
1966-cı ildən musiqi və estrada sənətinin caz, balet, pantomim kimi müxtəlif janrlarını birləşdirən Azərbaycan Dövlət Mahnı Teatrını təşkil edib və ömrünün sonunadək oranın solisti və bədii rəhbəri olub.
“Şuşa İli” münasibətilə Mədəniyyət Nazirliyi və “PAŞA Həyat Sığorta” ASC-nin dəstəyi ilə “İrs” Nəşriyyat evi tərəfindən “Şuşa – Zirvədən uca” və “Şuşa – Qarabağın ulduzu” kitabları çap olunub.
Dekabrın 2-də Beynəlxalq Muğam Mərkəzində yeni nəşrlərin təqdimatı keçirilib.
Təqdimat mərasimində çıxış edən mədəniyyət naziri Anar Kərimov kitabların tarixi-mədəni əhəmiyyətini yüksək qiymətləndirib. Deyib ki, Şuşa şəhəri Azərbaycan üçün, onun mədəniyyəti üçün olduqca əhəmiyyətli və müqəddəsdir: “Qarabağımız, Şuşamız Ali Baş Komandanın rəhbərliyi ilə qüdrətli Ordumuzun qanı-canı bahasına azad edildi. Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı kimi Şuşanın tarixi-mədəni zənginliklərinin kitablarda, kataloqlarda əksini tapması böyük əhəmiyyət kəsb edir. Çünki Şuşanın hər küçəsi bir tarix, bir rəmzdir”.
Nazir bildirib ki, Azərbaycan 44 günlük Vətən müharibəsində qalib gəlsə də, informasiya sahəsində müharibə davam edir: “Ona görə də Qarabağa, Şuşaya qayıdışımızı, azad edilmiş ərazilərimizin mədəniyyətini və tarixini bu qəbildən nəşrlər vasitəsilə dünyaya çatdırmalıyıq. Bu gün möhtərəm Prezidentimizin bilavasitə rəhbərliyi ilə işğaldan azad edilmiş ərazilərdə böyük bərpa və quruculuq işləri həyata keçirilir. Dövlətimiz nəinki məscidləri, eləcə də kilsələri bərpa edir. Bu da dünyaya mühüm bir mesajdır”.
28 illik işğal illərində də Şuşaya həsr edilən kitabların nəşr olunduğunu diqqətə çatdıran Anar Kərimov həmin kitabların psixoloji cəhətdən ağır təsir bağışladığını bildirib: “Bu gün yeni işıq üzü görən kitabları isə qürurla, sevinclə təqdim edirik. Çünki əzəli torpaqlarımız artıq azaddır. Kitabların rus və ingilis dilləri ilə bərabər türk dilində də çap olunması qardaş Türkiyədə Şuşa haqqında təsəvvürlərin dərinləşməsinə öz töhfəsini verəcək”.
Kitabın ərsəyə gəlməsində zəhməti olan hər kəsə təşəkkürünü bildirən nazir “İrs” Nəşriyyat evinin rəhbəri Musa Mərcanlıya Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən təsis olunan “Şuşa – 270” xatirə nişanını təqdim edib.
AMEA-nın prezidenti akademik İsa Həbibbəyli kitabları “Şuşa İli”nə layiqli töhfə kimi qiymətləndirib. Deyib ki, kitabları Şuşanın tarixi pasportu da adlandırmaq olar: “Nəşrlərdə Şuşanın tarixi, mədəni zənginlikləri özünü göstərməkdədir. Həmçinin burada şəhərin Azərbaycan elminə, incəsənətinə bəxş etdiyi şəxsiyyətlər haqqında dəqiq məlumatlar yer alıb. Sevindirici haldır ki, biz Azərbaycan rəssamlarının ictimaiyyətə az məlum olan Şuşaya həsr etdikləri əsərlərini də bu kitabda görə bilirik. Bu mənada, kitablar həm də Şuşanın rəngli ensiklopediyası sayıla bilər”.
“İrs” Nəşriyyat evinin rəhbəri Musa Mərcanlı diqqətə çatdırıb ki, doqquz ildir fəaliyyət göstərən nəşriyyat bu silsilədən 19-cu kitabını təqdim edir. Kitab daha çox xarici auditoriya üçün nəzərdə tutulub. Düşmənlərimizlə informasiya savaşının davam etdiyi bir vaxtda belə kitabların nəşri çox önəmlidir.
“PAŞA Həyat Sığorta” ASC İdarə Heyətinin sədri Niyaz İsmayılov bildirib ki, 10 ildir fəaliyyət göstərən qurum artıq 13-cü kitaba dəstək olur. Bakı Musiqi Akademiyasının rektoru, Xalq artisti Fərhad Bədəlbəyli Şuşa ilə bağlı xatirələrini bölüşüb, nəşrlərin ərsəyə gəlməsində əməyi olanlara minnətdarlıq edib.
Çıxışlardan sonra təqdimat mərasimi bədii hissə ilə davam edib. Konsert proqramında Beynəlxalq Muğam Mərkəzinin solistləri tərəfindən Azərbaycan bəstəkarlarının Qarabağ və Şuşaya həsr olunan əsərləri səsləndirilib.
Qeyd edək ki, kitablarda Şuşa şəhərinin qədim tarixi, mədəni həyatı, abidələri, işğal dövründə dağıntılara məruz qalması və azadlığa qovuşması faktlar və fotolarla təqdim olunur.
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Baş redaktor müavini
Bəlkə məni düşünürsən, Bəlkə soyuq yatağında, o qaranlıq otağında Mənsizlikdən üşüyürsən. Xəyalına gəlirmi, heç Bircə kərə bu sürətim, O gözlərini qırpanda, köməyinə yetirmi heç Çətin anda, sən adımı çağıranda… Sevginmi çox, ya nifretin?! Bu sualı düşünməkdən, Buna cavab axtarmaqdan heç bezmirəm Usanmıram Yanımdasan, mənimləsən Mənsə yenə, O əllərini tutmaqdan, Nur gözlərinə baxmaqdan Yorulmuram, doyammıram… Rəsmini də cızma-qara eyləyirəm Arada bir xəyalımda. Mən ki səni unutmadım, Unutduğum Özüm oldum, Ta o vaxt ki, mən ayıldım Eşq yuxusundan oyandım, Amma səni görəmmədim dörd yanımda… Çox sıxıldım, Çox ağladım tənhalığa Üsyan etdim, Zəfər çaldım, Qalib gəldim ayrılığa. Fəxr eylədim səniniylə, Sevginiylə Dar günümə kömək olan, Şirinkə…
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Baş redaktor müavini
Pis günü unudub, xoş arzularla Yaşaya bilməkçün lazımsan mənə. Qaranlıq gecədə o xülyalarla Bacara bilməkçün lazımsan mənə
Yenidən həyata gəlmək İstərəm, Doymamış həyatdan köçə bilmərəm, Min kəs də doğulsam, səni gəzərəm Sevə bilmək üçün lazımsan mənə
Çətindir tək-tənha qalmaq həyatda. İnan, sənsiz heçdir nəfəs almaq da. Yorğun yollar boyu addımlamaqda İrəliləmək üçün lazımsan mənə
Ömrüm sona çatır, qonağa mən də, Sənə möhtac qalıb ruhum, cismim də Ölsəm, vuracaqdır qəlbim bil, səndə Səni duymaq üçün lazımsan mənə
Unutma, gözlərim güldü səninlə, Ağladı səninlə, güldü səninlə, Ürəyim də vurur indi səninlə Diqqət et sözümə, SƏNLİ HƏYATDAN Xəbər almaq üçün lazımsan mənə
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Baş redaktor müavini
Sən apar, buradan, apar uzağa Xəyalımı apar, fikrimi apar. Tənhalıq İstərəm, təklik İstərəm, Sevincimi apar, qəmimi apar
Bu da bir taledir, bu da bir qismet Səndə suni, məndəsə safdır məhəbbət. Son anda istəsən məndən əmanət, Sən gəl əqlimi apar, qəlbimi apar.
Yad kimi… özgə tək görüşürük biz… İndi yaysız oxdur acı sözümüz. Əgər nakamdırsa bizim sevgimiz Gəl qopar canımdan sevgimi apar.
Unut sən əhdi də, o ilqarın da, Bircə addım atma mənə sarı da Vəfasız olarmış qəlbin yarı da… Gəl çıxar cismimdən ruhumu apar.
Xatırlama daha bu Sonanı da, Unut, xəyal etmə ötən anı da, İndi sənə özgə İntizarı da, Gəl apar, bacara bilsən, əzizim İndi sən özgəsən, mən bir özgənin…
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Baş redaktor müavini
* Bir tar səsi, Həzin-həzin eşidilir… Bir tar səsi, Yerini heç nə vermir… * Bir tar səsi, Məni cuşa gətirir… Bir tar səsi, Yazmağa həvəs verir… * Bir tar səsi, Laylay kimi səslənir, Bir tar səsi, Məni necə məst edir… * Bir tar səsi, Duyğuları oyadır… Bir tar səsi, Neçə arzu yaradır… * Bir tar səsi, Gecəmin qonağıdır… Bir tar səsi, O gecənin sabahıdır..
Qocaman yazıçı, filosof Əlisa Nicatın ağır məişət durumu barədə süjeti “Azadlıq radiosu”nda ürək ağrısı ilə izlədik. Aylıq 470 manat gəlirlə ailəsini dolandırmaq zorunda qalmış yazar kommunal xərcləri belə ödəyə bilmədiyindən qışın bu çağında bir müddət işıqsız, susuz, qazsız qalıb.
Yazıçı Kənan Hacı belə bir post paylaşıb: “Bu gün Kitabevim.az-a gedib Əlisa Nicatın 2 kitabını aldım. Təklif edirəm ki, hər kəs heç olmasa, yazıçının 1 kitabını alsın.”
Bəlkə həqiqətən bu təşəbbüsə qoşulaq?
O nəhənglikdə insanın belə acı aqibəti yolverilməzdir.
Nazirliyin sistemində olan kitabxanalar üzrə vakant vəzifələrin tutulması məqsədilə 28 noyabr 2022-ci il tarixində Azərbaycan Milli Kitabxanasında təşkil olunan test imtahanında iştirak etmiş namizədlərin nəticələri bəlli olub.
Nəticələrə əsasən, test imtahanında iştirak edən 319 namizəddən 141 nəfəri (44 faiz) keçid balını toplayaraq müsabiqənin müsahibə mərhələsində iştirak etmək hüququ qazanıb. 178 namizəd (56 faiz) isə müəyyən edilmiş keçid balından aşağı nəticə göstərməklə müsabiqədən keçməyib.
Namizədlər aşağıdakı linkə daxil olmaqla iş nömrələri vasitəsilə test imtahanının nəticələri barədə ətraflı məlumat əldə edə bilərlər.
Məlumat üçün bildiririk ki, test imtahanından 70% (35 düzgün cavab) nəticə əldə etmiş namizdələr Bakı şəhərində fəaliyyət göstərən kitabxanalar üzrə vakant vəzifələrin tutulması üçün, 60% (30 düzgün cavab) nəticə əldə etmiş namizdələr Sumqayıt, Gəncə şəhərləri və Abşeron rayonu üzrə fəaliyyət göstərən kitabxanalar üzrə vakant vəzifələrin tutulması üçün, 50% (25 düzgün cavab) nəticə əldə etmiş namizdələr isə digər inzibati ərazi vahidlərində olan kitabxanalar üzrə vakant vəzifələrin tutulması üçün müsahibəyə buraxılacaqlar.
Test imtahanından keçmiş namizədələrə müsahibənin proqramı, vaxtı və yeri barədə əlavə məlumat veriləcəkdir.
Nəticələrə dair şikayəti olan şəxslər 5-7 dekabr 2022-ci il tarixlərində apellyasiya@culture.gov.az elektron poçt ünvanı vasitəsilə Nazirliyin Apellyasiya Şurasına müraciət edə bilərlər.
Ölkə Prezidentinin 2022-ci ilin “Şuşa İli” elan edilməsi haqqında müvafiq Sərəncamına uyğun olaraq keçirilən heykəltaraşlıq müsabiqəsinin əsas məqsədi Azərbaycan incəsənətinin tarixi mərkəzi, Qarabağın baş tacı, Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı – Şuşa şəhərinin zəngin mədəni irsinin təbliği, həmçinin bu irsi özündə təcəssüm etdirən heykəltaraşlıq abidələrinin ərsəyə gətirilməsi və qorunmasına dəstək olmaqdır.
Heykəltaraşlıq müsabiqəsinə ölkəmizin rəssamları tərəfindən 47 əsər təqdim olunub. Təsdiq olunmuş işlərin dəyərləndirilməsi və müsabiqənin yekun nəticələrinin müəyyən olunması məqsədilə Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin nəzdində yaradılmış komissiya tərəfindən qaliblər seçilib.
Azərbaycan Yazıçılar Birliyi bütün üzvlərinə diqqətlə yanaşan, onların qayğılarına biganə qalmayan bir təşkilatdır. Vəfat etmiş imkansız üzvlərimizin ailələrinə, xəstəlikdən əziyyət çəkən üzvlərimizə, imkansız üzvlərimzə hər zaman maddi dəstəyimizi əsirgəməmişik. Dəfələrlə bildirmişik ki, Yazıçılar Birliyi kirayəyə verdiyi sahəsindən gələn gəliri maddi vəziyyəti aşağı olan əməkdaşlara əlavə yardım olaraq və yuxarıda qeyd edilmiş məsələlərə xərcləyir. Hətta imkan olduğunda, üzvlərimizin kitab nəşrlərinə də yardım edilir. Yazıçılar Birliyinin mühasibatlığında saysız-hesabsız belə ərizələr mövcuddur. Sadəcə olaraq bunu açıqlamağı, reklam etməyi özümüzə yaraşdırmamışıq. Yazıçılar Birliyi kimi öz üzvlərinə maddi yardım edən, hər müraciətə diqqətlə yanaşan ikinci bir təşkilat bəlkə də yoxdur. Yazıçılar Birliyini biganəlikdə qınamaq gülüncdür.
Tokat Şairler Ve Yazarlar Derneği yayın organı olan Kümbet Dergimizin 58. sayısının dağıtımına başlandı. Bu sayıda dernek başkanı Hasan Akar’ın okuyucuları ile hasbihali şöyle: EDİTÖRDEN Saygıdeğer okurlarımız Kümbet Dergisinin 2022 yılının ikinci yarısında 58. sayısı ile sizlerle birlikteyiz. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın ve siz değerli kültür-sanatseverlerin katkılarıyla ülkemizdeki ekonomik sıkıntılarının yaşandığı zor bir döneminde taşradan tüm dünyaya sesimizi duyurma gayreti içindeyiz. Bu sayımızda derginin kapağında da işaret edildiği gibi beş makale ve dört şiirden oluşan özel Atatürk Dosyasına yer verdik. Araştırmacı-Yazar M. Necati Güneş’in Atamızın na’şının Anıtkabir’e defni sırasında Türk Gençliğinin Temsilcisi olan Anayasa Mahkemesi Eski Başkanlarından Yekta Güngör Özden’le ve Eğitimci-Yazar Mahmut Hasgül’ün Anıtkabir inşaatında çalışan Veteriner Hekim Burhan Yamanoğlu ile (sağlığında) yaptıkları röportajlar; Tokat Atatürkçü Düşünce Derneği Başkanı Mehmet Ali Cinlioğlu’nun “10 Kasım 1953 te Atatürk’ün na’şının Etnografya Müzesi’nden Anıtkabir’e nakli törenlerine Tokat’tan katılanlar” ve Araştırmacı –Yazar Remzi Zengin’in “Atatürk’ün Vasiyeti” başlıklı makaleleri ile birlikte dosya içinde Orhan Seyfi Orhon’un “Gidiyor”, Âşık Veysel’in “Ağlayalım Atatürk’e” ve Şerare Kıvrak Yağcıoğlu’nun “Atatürk Yaşıyor” şiirleri; 10 Kasım 1938’de aramızdan ayrılan Cumhuriyetimizin banisi Atatürk için 21 Kasım 1938’de Tokat ve ilçelerinde yapılan, TC. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri’nden temin edilen Anma törenlerini yansıtan fotoğraflar yer aldı. Prof. Dr. Saim Sakaoğlu, Prof. Dr. Adnan Karaismailoğlu, Halistin Kukul, Sona Çerkez, Osman Ergüden, Sercan Ünsal, Ayfer Atay, Hasan Akar, Gökçen Divriklioğlu Aksoy, Enis Erol, Kumrugül Türkmen Akın, Nurdane Özdemir Sağkan, Sunay Akın, Zeynep Boynudelik, Soner Fiat, araştırma, yazı ve makaleleriyle; Hışır Osman Nebioğlu, Ayşe Benek Kaya, Yavuz Doğan, Talat Ülker, Buğra Bıçak, Ahmet Divriklioğlu, Aydın Uzkan, Hasan Fahri Tan, Abdulkadir Bostan, Güller Memmedkızı, İbrahim Seferli, Orhan Tamtürk, Gonca Yılmaz Hatunoğlu dağarcıklarında bulunan birbirinden değerli şiirleriyle dergimize renk kattılar. Ayrıca bu yıl Niksar Belediyesi ve Tokat Şairler ve Yazarlar Derneği işbirliği ile 10.su yapılan “Erzurumlu Emrah’tan Cahit KÜLEBİ’ye Şiir Yarışması ve Niksar’ın Fidanları Şiir Gecesi“ etkinliği dosyasını, Eğitimci Rabia Şahin; Bayrak Şairi Arif Nihat ASYA Anısına 2. Yeşilırmak Şiir –Müzik Programı” dosyasını Eğitimci-yazar Sündüs Arslan Akça; “Niksar Gökçeli Bağ Bozumu Etkinlikleri“ dosyasını Gazeteci-Yazar Fatih Kılıç sizler için hazırladı. 2023 yılının ülkemize esenlikler getirmesi ve 59. sayımızda buluşmak dileğiyle… Hasan Akar Tokat Şairler ve Yazarlar Derneği Başkanı
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının təsisçisi və baş redaktoru Kənan Aydınoğlunun 30 noyabr 2022-ci il tarixli müvafiq qərarına əsasən, 31 Dekabr-Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəyliyi Günü saytın (10 illik) uzunmüddətli səmərəli fəaliyyətinə xitam veriləcək.
Fəaliyyətə başladığı ilk gündən bəri ədəbiyyatsevərlərin, oxucuların diqqətinə ən son mədəniyyət və ədəbiyyatyönümlü xəbərləri çatdırmaqla yeni nəsil Azərbaycan gəncliyinin istedadlı nümayəndələrinə dəstək olmağı özünə borc bilən saytın rəhbərliyi və kollektivi üçün Siz dəyərli dostlarımızın sayəsində yorulmaq bilmədən çalışdı. Bir çox layihələrdə iştirak etdi. Səmərəli fəaliyyətinə görə mükafatlandırıldı. Qardaş Türkiyə Cümhuriyyətində və İranda fəaliyyət göstərən bir sıra dərgilərlə əməkdaşlıq əlaqələrinin bugünkü dönəmdə də uğurla davam etdirən, ədəbi elektron məkanında özünəməxsusluğu ilə seçilən sayt öz missiyasını yerinə yetirmiş hesab edir. Bununla bağlı qəbul olunan qərar deyilənləri bir daha təsdiqləyir.
Qeyd edək ki, sayt 2012-ci il fevral ayının 14-də Bakı şəhərində gerçəkləşdirilən “Çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatının inkişafına dəstək” layihəsi çərçivəsində istifadəyə verilmiş və geniş oxucu auditoriyasının rəğbətini qazanmışdır.
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü, Azərbaycan Respublikası Prezidenti Təqaüd Fondunun təqaüdçüsü, “Azad qələm” ədəbi-bədii, ictimai-publisistik qəzetinin və “Ali Ziya” ədəbi-bədii, elmi-publisistik jurnalının təsisçisi və baş redaktoru, Azərbaycanlı şairə-publisist Nəcibə İLKİN “Qızıl Əllər Milli Mükafatı”na layiq görülüb.
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidməti və İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsi.
Ötükən əski türkün düşüncəsinə görə qutsal yer sayılırdı. Türküstanda ilk türk dövləti olan Hun İmperiyasının, sonralar isə Göytürk dövlətinin başkəndi burda yerləşirdi. Ötükənin harda olduğu tam dəqiqliklə bəlli deyil. Lakin məlumdur ki, bu yer hazırkı Monqolustan ərazisində Orxon çayının mənbəyinə yaxın ərazidə olub. Mahmud Kaşğarlı da Divani Lüğət-it-türk əsərində bu yer haqqında cəmi bir cümləlik bilgi verir: “Ötükən tatar çöllərində, Uyğur ölkəsinə yaxın bir yerin adıdır”. Türkün daş yaddaşı olan Orxon-Yenisey yazılarında Ötükən adı tez-tez çəkilir. Bu haqda yazının davamında ayrıca bəhs olunacaq. Ötükən adı ilə bağlı iki fərqli düşüncə var. Birinci düşüncə odur ki, Ötükən başkəndin-paytaxt şəhərin adı idi. İkinci versiyaya görə Ötükən ərazinin, coğrafiyanın adıdır. Hun İmperiyasının və Göytürk Xaqanlığının baş kəndi də Ötükən ərazisində idi. Araşdırmalardan belə nəticəyə gəlmək olar ki, ikinci versiya daha ağlabatandır. Ötükən coğrafiyanın adıdır. Başkənd də bu coğrafiyada yerləşirdi.
Ötükən sözünün etimologiyıası
Bu sözün anlamı haqqında bir çox versiyalar olsa da, hələlik bütün araşdırmaçıların üzərində dayandığı və razılaşdığı ortaq fikir yoxdur. Türkiyəli araşdırmaçı Dəniz Karakurtun açıqlamasına görə dua etmək anlamına gələn “ötümək” sözündən yaranmış ola bilir. Araşdırmaçının fikrincə “etmək (yapmaq) sözü ilə də bağlantılıdır. “Ötög” moğolca ayı deməkdir və ayının yuvası torpağın içində olub, eyni zamanda qutlu sayılan bir heyvandır” . Bu versiya o qədər də inandırıcı görünmür. Ötükənin Ut-Ot-Od sözündən törəyə biləcəyini ehtimal edənlər də var. Tanrıçılıqda Torpaq anaya verilən adlardan biri də Ötükən idi. Monqollarda bu sözün Etugen, Itügen və ya Odigan variantları var. Əski türkcədə yaşayış, yurd yeri anlamına gələn “kən” sözü var idi. Kənd sözü də bu sözdən törəmişdir. Bəzi araşdırmaçılara görə Ötükən sözündəki “kən” də bu anlamda işlənmiş ola bilir. Ötükən sözünün etimologiyası haqqında şəxsi versiyamı dəyərli oxucuların diqqətinə çatdırmağı gərəkli bilirəm; Ötükən adı iki sözün birləşməsindən yaranmış ola bilir. Türk dillərində öt(mək) feili var. Üstün, uca, daha yüksək anlamlarına gələn “ötə” sözü də bu sözdən törəmişdir. “Kən” isə dediyimiz kimi əski türklərdə yaşayış məntəqəsi anlamını verirdi. Deməli, böyük ehtimalla Ötükən “üstün, uca məkan”, anlamında işlənib. Bu sözü “qutsal yurd” və ya “müqəddəs torpaq” kimi də izah etmək olar. Nədən ki, Kül Tikin abidəsində türk millətinə ünvanlanan “Ötükəndən dağılmayın”, “Ötükəni tərk etməyin” kimi çağırışlar və “Qutsal Ötükən…” kimi ifadələr var. Digər versiyam da var, amma onu sonda deyəcəm. Ötükən adının ən doğru anlamını sözsüz ki, min illər öncə burada yurd salan dədələrimiz daha yaxşı bilirdilər. Ancaq əfsuslar olsun ki, ulularımız Ötükənin adını tez-tez sevgi və sayğı ilə daşlara yazsalar da, bu sözün hansı anlam daşıması haqqında bizə heç bir yazılı bilgi ötürməyiblər. Bəlkə də ötürüblər, ancaq biz hələ tariximizi yetərincə araşdırmamışıq
Ötükən Orxon-Yenisey yazılı abidələrində
Yazılı abidələrdən anlaşılır ki, Ulu Türk Xaqanlarının hamısı Ötükənə yüksək dəyər verib. Bu yeri qutsal sayıblar və buranı təkcə Türküstanın deyil, eləcə də dünyanın mərkəzi olduğunu düşünüblər. Türk Xaqanları zaman-zaman ulusa səslənərək, bu yerləri tərk etməməyi vəsiyyət ediblər. Onlar sanki min illər öncəni görürmüş kimi xəbərdarlıq ediblər. “Ötükəndə olduğunuz sürəcə əbədi var olacaqsız, qüdrətli və böyük olacaqsız” – demişdilər. Bu abidələrdə Xaqanların Ötükənlə bağlı uyarılarını oxuyanda heyrətlənməmək olmur. Nədən ki, zaman ulularımızı haqlı çıxardı, onların nə qədər uzaqgörən olduğunu isbatladı. Orxon-Yenisey abidələrində Ötükənlə bağlı yazılardan bəzilərinə diqqət edək; – Türk xaqanı Ötükən dağında oturarsa yurdda sıxıntı olmaz. (Kül Tikin) – Ötükən dağından daha yaxşı yer (məkan) əsla yoxdur. Yurd salınacaq ən yaxşı yer Ötükən dağıdır. (Kül Tikin) – Ötükən dağında otursanız, əbədi yurd edib oturacaqsız… (Kül Tikin) – Qutsal Ötükən dağı (Kül Tikin) – Türk xaqanı Ötükən dağında oturarsa (qərargahını burda qurarsa) ölkədə sıxıntı olmaz. (Bilgə Xaqan) – Qutsal Ötükən dağı ulusu… (Bilgə Xaqan) – Türk xaqanını, türk ulusunu Ötükənə mən Bilgə Tonyukuk gətirdim. Ötükənə yerləşdiyimizi eşidən güney, batı, quzey və doğudakı boylar (yığışıb) gəldi. (Tonyukuk abidəsi) Ötükənlə bağlı örnək gətirdiyimiz misallar Orxon-Yenisey abidələrində Ötükən adı keçən yazıların kiçik bir qismidir. Əski türkün daş yaddaşı olan bu abidələrdə “Qutsal Ötükən” yurdunun adı sıx-sıx keçməkdədir. Yazılı daş abidələrimizdə ümumilikdə 30 dəfəyə yaxın Ötükənin adı çəkilir. Bu hələ araşdırılan, bəlli olan rəqəmlərdir. Bu da onu göstərir ki, Xaqanlar və eləcə də digər yetki sahibləri bu yerə çox yüksək dəyər veriblər, buranı çox seviblər. Gələcək nəsillərə də buranı tərk etməməyi, Ötükəni əbədi yurd etməyi tapşırıblar. Ötükəndə olduğumuz sürəcə birliyimizin pozulmayacağını, qüdrətimizin azalmayacağını və yenilməz olacağımızı əminliklə ifadə ediblər. Ulu dədələrimiz törələrdən uzaqlaşmamağı tapşırmışdılar. Əslində ulu Xaqanlar özlərindən və sözlərindən əmin olduqları üçün vəsiyyətlərini daşlara yazdırırdılar. Ötükəndən dağıldıq, enerjimiz və gücümüz parçalandı, özümüzdən və özlüyümüzdən uzaq düşdük. Birliyimiz pozuldu, törələrdən uzaqlaşdıq, farslaşdıq, ərəbləşdik, hələ bir az da manqurtlaşdıq…
Günümüzdə Ötükənin izləri
Hazırda türk dünyasında, eləcə də türklərin məskunlaşdığı ayrı-ayrı coğrafiyalarda bir sıra yer adları var ki, onların Ötükən adından törədiyini ehtimal etmək olar. Onlardan bir qisminə diqqət edək; Ödəmiş (Ötəmiş) – Türkiyədə İzmirdə yer adıdır. Bəzi araşdırmaçılara görə bu ad Odamıs sözündən meydana çıxmış, “Ana tanrıça” və ya İlahə anlamını verir. Ötükən sözünün də eyni anlam ifadə etdiyini iddia edən araşdırmaçılar var. Otemis – Qazaxstanda bu adda iki yer var. Onlardan biri Kaskop bataqlığı yaxınlığında yerləşən, əhalisi təxminən 450 nəfərdən ibarət olan kiçik kənddir. Digəri isə Qazaxstanın güneyində yerləşən, nisbətən böyük kəndin adıdır Otamış (Utamış) – Dağıstanın Dərbənd rayonunda qəsəbə adıdıdır. Burada əsasən türk boylarından biri olan kumıklar yaşayır. 16-17-ci yüzillikdə kalmıkların Otamış Sultanlığının paytaxtı burda yerləşirdi. Araşdırma apardıqda Orta Asiyada, Doğu Türküstanda, Çində, ümumiyyətlə Asiya ərazisində xeyli sayda bu kimi toponimlərə – Ötükənin izlərinə rast gəlmək olur. Bütün bunlar “Qutsal Ötükən”in bir qədər fərqli variantda ya bilərəkdən bu yerlərə ad kimi seçildiyini ya da bilmədən genetik yaddaşlarda yaşadıldığının göstəricisidir.
Könül istərdi ki…
Əski Çin, yunan, yəhudi, türk, ərəb, hind və digər toplumların düşüncəsinə görə bəzi dağlar qutsal sayılırdı. Onlar bu dağların Tanrıya daha yaxın olduğuna və bu dağları tərk edərdilərsə, fəlakətlə üzləşəcəyinə inanırdılar. Yəhudilərdə Sina dağı, ərəblərdə Ərəfat dağı, yunanlarda Olimp dağı, hindlilərdə Himalay dağı, moğollarda Burhan-Haldun dağı belə yerlərdən sayılırdı. Əski türklərdə də qutsal yüksəklik Tanrı dağları idi. Ötükənin bir Tərəfi Tanrı dağlarının ətəyi, bir tərəfi Orxon (Orhun) çayının mənbəyinə yaxın ərazi, bir tərəfi ilə yaşıl ormanlar idi. Ötükənin özünün də yerləşdiyi ərazi yüksəklik – yayla idi. Türkün ən qədim dastanlarından olan “Yaradılış” dastanına görə Tanrı ilk insanı ağacdan yaratmışdı. Ötükənin ətrafının ormanlar olması onun dəyərini bir qədər də artırırdı. Göründüyü kimi Ötükən təkcə coğrafi cəhətdən və hərbi-strateji baxımdan deyil, həm də inanc baxımından vazkeçilməz bir yer idi. Ayrıca, əski türklərin inancına görə; – Dağlar, çaylar, göllər və ormanlar canlıdır, onların ruhları var. Bu səbəbdən onları incitmək, ziyan vurmaq olmaz. -Su həyatvericidir, safdır, təmizdir. Su biliyi, ağlı və gücü simvolizə edir. Bu və bu kimi nədənlərdən ulu xaqanlar türk ulusuna bu yerləri tərk etməməyi dönə-dönə vəsiyyət etmişdi. Ulu xaqanların vəsiyyəti pozulunca ulusun birliyi, bütünlüyü və böyüklüyü çat verdi, nizamı pozuldu. Nizamı pozulan türk millətinin enerjisi də parçalandı, Tanrı ilə əzəli bağını itirdi… Yaxşı olardı ki, Ötükənlə bağlı türk ölkələrinin ortaq araşdırma komissiyası təşkil edilsin. Ötükən – Qutsal yurd dərindən və hərtərəfli araşdırılsın. Və könül istərdi ki, Türküstanın min illik başkəndində onun tarixini və qutsallığını özündə əks etdirən abidə ucaldılsın. Bu yer türk dünyasının birləşmə, toplanma, bütünləşmə simvoluna çevrilsin və hər il Böyük Ziyarət Günü təşkil edilsin. Bu qutsal yerləri ziyarət etmək hər bir türk üçün yerinə yetirilməsi vacib olan borc sayılsın. Nədən ki, türkün Ərəfatı Tanrı dağları, Məkkəsi Ötükəndir. Sonda xüsusi olaraq vurğulamaq istəyirəm ki, Şumerlərdə günəş tanrısının adı Utu idi. Şumer düşüncəsinə görə hər şeyə can verən Utu tanrıdır və o, yalnız yaxşılıqlar və gözəlliklər tanrısıdır. Şumer düşüncəsinə görə Utu tanrı Nananın (Nanna) övladıdır. Ötükən xalqı da Ötükənin qoruyucu mələyinin adının Nanu (Namu) olduğunu deyirdilər. Ötükən, Utukən – Utunun kəndi – “Günəş tanrısının yurdu” da ola bilərdi. Həm Ötükən, həm də Şumer sivilizasiyasının qurucuları eyni törənin daşıyıcıları idi…
