Yaşar, ucalar, qalar bu zəhmət Hər sözün işıqdı, duzdu,çörəkdi , Müəllim ,sən bizə susmağı öyrət Həyat danışmağı öyrədəcəkdi!
Ordular məktəbdən döyüşə girər, Hər şagird bu yurdun igid əsgəri, Zülmə ağ olmağı müəllim öyrədib, Çox şey var tarixin öyrətmədiyi.
Məktəbdən bizlərə sevgilər qalar, Sevinclər qüsələr durar göz-gözə, Doğma var,Vətəni gözdən saldırar Düşmən var-sədaqət öyrədir bizə.
Müəllimin borcundan çıxarmı insan! Bir parça torpağam,bir ovuc dənəm, Sən məni bir azca danlamalısan Başımı heç kəsə əyə bilmirəm!
Kitabdan oxunmas namusla qeyrət Bu yolda gözünün işığı gedər. Müəllim sən bizə yanmağı öyrət Gerçəyi, qeyrəti ocağ oyrədər!
BAĞIŞLA,MƏN SƏNİ YANLIŞ ANLADIM…
İllərlə boylandım-gözün gülmədi; taleyi qınadım,bəxti danladIm, irad söyləməyə üzüm gəlmədi- sədaqət andını danmış anladım, bağışla,mən səni yanlış anladım.
Bilmədim-hardasan,kimə bağlısan? nədən şübhəlisən,nədə haqlısan? Əlin qırılardı tutub saxlasan!? Məndən ürəyini sınmış anladım, bağışla,mən səni yanlış anladım.
Səni-yad sevginin əsiri bildim, hardaydın?-nə ölü,nə diri bildim, nə aşkar olanı,nə sirri bildim: Olmayan günahı-olmuş anladım, bğışla,mən səni yanlış anladım.
Qoy gəlim yanına-inamın olsa, təqsirdən keçməyə gumanın olsa, üz-üzə dayanmaq imkanın olsa; Qəlbimlə göz-gözə danış,anladım!
Bağışla,mən səni yanlış anladım. Qəmli gözlərində seli görəndə, qoynunda soluxan gülü görəndə, sevdiyim saçlarda külü görəndə- özgə alovlarda yanmış anlarım; BAĞİÇLA,MƏN SƏNİ YANLIŞ ANLADIM…
*Bu şeir Xalq şairi Mirvarid Dilbazinin 2004-cü ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin “Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçirilməsi” haqqında 12 yanvar 2004-cü il tarixli sərəncamına əsasən işıq üzü görmüş “Seçilmiş əsərləri” kitabından seçilərək dərc olunur
Qonşu mənə baxıb, gileylənirdi: -Nə vaxtıdır şəhərdən heç çıxmayırsan? Qış çətin deyil, lakin yayları Burada yaşamaq deyildir asan.
Qorxulu deyildir mənim üçün heç, İstidə, bürküdə yayda qalmağım. Güzəranım keçir aranlı, dağlı, Evim aranımdır, eyvan yaylağım.
1977
*Bu şeir Xalq şairi Osman Sarıvəllinin 2004-cü ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin “Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçirilməsi” haqqında 12 yanvar 2004-cü il tarixli sərəncamına əsasən işıq üzü görmüş “Seçilmiş əsərləri” kitabından seçilərək dərc olunur
Yadlar sağdan-soldan baxdı həsədlə, Atıla güllələr ona çatmadı. Ölsə də, qızılquş keçməz yad ələ, Daşına sığınmadı, yerə yatmadı.
Ölçdülər, biçdilər kəsib hər yanı, Nəhayət, yorulub əldən düşdülər. O geniş açmışdı qol-qanadını, Vurmaq istəyənlər gecikmişdilər.
*Bu şeir Xalq şairi Hüseyn Arifin 1966-cı ildə Bakı şəhərində, Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı tərəfindən kütləvi tirajla (15000) işıq üzü görən “Yollar və xatirələr” şeirlər və poema kitabından seçilib.
Səhv atılan addımları Sonradan anlayıram. Baxıb vicdan güzgüsünə Özümü danlayıram.
Six ey yanlış addımlarım, Məni dərdə saldınız. Mən sizinlə döyüşdükcə, Gün-gündən çoxaldınız.
Mən haqq-hesab istəyirəm Gecələr gündüzümdən. Narahatam, narazıyam Ömrüm boyu özümdən.
Bizim sənət dünyasının Qırıq telli sazıyam. Bircə ondan razıyam ki, Özümdən narazıyam.
İyul, 1960, Riqa
*Bu şeir Xalq şairi Bəxtiyar Vahabzadənin 2004-cü ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin “Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçirilməsi” haqqında 12 yanvar 2004-cü il tarixli sərəncamına əsasən işıq üzü görmüş “Seçilmiş əsərləri” kitabından seçilərək dərc olunur
Bütün dünya yerindən, mehvərindən qopsa, ayrılsa, Süleyman Rüstəmin qəlbi Azərbaycandan ayrılmaz.
*Bu şeir Xalq şairi Süleyman Rüstəmin 2004-cü ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin “Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçirilməsi” haqqında 12 yanvar 2004-cü il tarixli sərəncamına əsasən işıq üzü görmüş “Seçilmiş əsərləri” kitabından seçilərək dərc olunur
Zümrüdqaşlı bulaqların zümzüməsinə, Xarıbülbülün aşiqi, bülbüllərin eşq nəğməsinə, Cıdır düzündə, qonur libaslı köhlənlərin kişnəməsinə həsrət qaldığımız Qarabağım… Məhbusu olduğun zülmətin çiliklənməsini, yağmalanmış arzularının, qırılmış ümidlərimizdən yandırdığımız ocaqların hənirinə qısılıb, dan yerinin sökülməsini səbrsizliklə gözləyirik. Arabir mirvari yağmur damcıları gah içimizi göynədən yaralarımızı, gah da günəş şəfəqlərini gözləyən utancaq bənövşələrin ləçəklərinə qonan şeh kimi, çatlamış dodaqlarımı isladır. Vətənin sinəsinə tuşlanan güllə səslərindən yağan damcılar özüylə həm kədəri, həm sevinci ovlayır. Torpağın hər qarışında şəhid olur igidlərin gözlərindəki vətən sevdalı həsrətli gülüşlər. Azad etdiyi torpaqlarda otuz ilin yurd həsrətilə titrəyən ürəklərdə gerçəkləşir doğma ocaqlarıyla görüşlər. Kimisi illərlə həsrətində olduğu ata ocağında boynubükülü qalan ağacları bağrına basır, kimisi dizin-dizin doğmalarının, ruhları qarşısında baş əyir, illərdi tərk etdikləri ata-babalarının məzarları önündə sürünür. Kimisi şəhidlərin daģlara, daşlara çökən naləsini, vətən harayını nəfəsində duyur, Kimisi qələbə sevincindən kipriklərində intihar edən göz yaşlarında boģulur. Oğullarımız günahsız qız-gəlinlərimizin, doğulmamış körpələrin inləyən, eşidilməyən fəryadını qaytarır düşmənə, zəfər qoxulu güllə yağışlarında . İgidim bilmir ki, zəfərinə sevinsin… Ya, əyninə geyindiyi acı xatirələrin arxasınca sürünsün… Ya Rəbbim, çox şükür deyərək, öpüb gözləri üstünə qoyduğu vətən torpağında tapır təskinliyini. Tarixə qanla yazılan bu vəhşətlər içərisində anlayır, Tanrının bizə bəxş etdiyi, heç nə ilə əvəz olunmayan, “Vətən” sevgisinin dəryalar tək dərinliyini. Şükranlıqla körpə uşaq anasının qoxusuna sığındığı kimi, dağın-dərənin gül-çiçək qoxuyan, vətən ətirli havasını içinə çəkərək deyir: Mənim Məkkəm, Mədinəm, İslamiyyət günəşi doğan qibləmsən Vətənim!
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü, Azərbaycan Respublikası Prezidenti Təqaüd Fəndunun təqaüdçüsü, “Azad qələm” ədəbi-bədii, ictimai-publisistik qəzetinin və “Ali Ziya” ədəbi-bədii, elmi-publisistik jurnalının təsisçisi və baş redaktoru
Bilmirəm haraya uçub getdiniz, Yanımdan gizlicə keçib getdiniz, Bir uzaq mənzilə köçüb grtdiniz, Hərdən harayıma yetən günlərim, Ay ötən günlərim, ötən günlərim.
İndi qırov düşüb iziniz üstə, Kimsə qovrularmı közünüz üstə, Niyə durmadınız sözünüz üstə, Ömrümdən tökülüb itən günlərim, Ay ötən günlərim, ötən günlərim.
Həsrətli baxışım soraqlar sizi, Üşüdər hardasa sazaq, qar sizi, Ürəyim həmişə arzular sizi, Sinəmdə dərd kimi bitən günlərim, Ay ötən günlərim, ötən günlərim.
Saçıma qar kimi yağıb getdiniz, Hansı bir ömrəsə sığıb getdiniz, Nəcibə nə dedi, çıxıb getdiniz, Məni tərk eyləyib atan günlərim, Ay ötən günlərim, ötən günlərim.
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü, Azərbaycan Respublikası Prezidenti Təqaüd Fəndunun təqaüdçüsü, “Azad qələm” ədəbi-bədii, ictimai-publisistik qəzetinin və “Ali Ziya” ədəbi-bədii, elmi-publisistik jurnalının təsisçisi və baş redaktoru
Baxıram həyata necə buz kimi, Qaldım xəyallarda yuxusuz kimi, Eşqi qərib düşən nakam qız kimi, Bu axşam bir şeir yazmağım gəlir.
Könlümün səhrası düzəndi, düzdü, Boylandım gümanlar gözünü süzdü, Ürəyim dərd yeri, kösövdü, közdü, Bu axşam bir şeir yazmağım gəlir.
Halına çox yandım əriyən şamın, Fələk də dadına yetmir nakamın, Qalaraq küncündə bir uçuq damın, Bu axşam bir şeir yazmağım gəlir.
Bəxtin naxışına üz tutanda qəm, Kədər yar deyib oluram həmdəm, Qəlbimdə göz yaşı, yanağmda nəm, Bu axşam bir şeir yazmağım gəlir.
Dərdi var dünyanın, yerin, göyün də, Dərd səni tapanda sevin, öyün də, Ölmüş arzuların lap ətəyində, Bu axşam bir şeir yazmağım gəlir.
Dəli gülüşlərin hay-harayında. Sevən könüllərin neçə sayında, İtən ümidlərin lap o tayında, Bu axşam bir şeir yazmağım gəlir.
Bilmirəm səhrayam, bilmirəm çöləm, Bəılkə də ümmanam, bəlkə də göləm, Bu axşam sinənə baş qoyub öləm, Bu axşam bir şeir yazmağım gəlir.
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü, “İlham çeşməsi” qəzetinin təsisçisi və baş redaktoru, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Qarabağ Bürosunun Rəhbəri, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Təqaüd Fondunun təqaüdçüsü
ŞÜKÜR EYLƏ
Günəşdən qamaşır həmişə üz-göz, Ürək işıq içir göz bəbəyindən, Xoş gündə Allahı unuduruq biz, Dar gündə tuturuq tez ətəyindən.
Əslində borcu yox bizə Allahln, Əslində heç bizə ehtiyacı yox. Yeri ürəklərdi nalənin, ahın, Şeytana uyanın bir əlacı yox.
Gərək qırılmasın kəndiri göydən, İnsan nəçidir ki, bəxtini yaza. Kim ayıra bilər təndiri yerdən, Qış ötüb keçməsə, çıxmarıq yaza.
Taxtı da, baxtı da o göylər verir, Tanrı bağışlayıb cənnəti bizə, Hər sözü eşidir, hər şeyi görür, Odur qiymət verən hər kəlmə sözə.
Hər şeyi nizama salan da odur. Özün bu dünyada zəhmət çək, ək, ye. Gəldin bu dünyaya yaxşısı budur, Allaha şükr eylə, halal çörək ye.
AĞLAMA
Göz yaşınla gəl kövrəltmə məni sən, Dərd olmasın, yolumuzda çiləkən, Bilirsən ki, dərd çəkənəm, dərd çəkən, Qoyma dinsin, ağrım, acım, ağlama.
Sən şəkərim, sən şərbətim , balımsan, Sən sevgilim, sən qanadım, qolumsan, Demirəm ki, sən insafsız, zalımsan, Təkcə sənsən, ehtiyacım, ağlama.
Haqq özüdü, hər insanın pənahı, Aşiqinin vallah yoxdu, günahı, Hər gecənin, gülüm, vardır sabahı, Əlindədir hər əlacım, ağlama.
Sevgi varsa, yoxdu hicran, dərd, kədər, Boylanacaq nurlu günəş hər səhər, Gül ki, döysün, qapımızı xoş xəbər, Yoxdu daha anam, bacım, ağlama.
Göz yaşına dəyməz vallah bu dünya, Mələkləri gəl çağırma bu haya, Şükür eylə, bu qismətə, bu paya, Tale yazan bar ağacım, ağlama.
Sən güləndə, gülür yer- göy, bu cahan, Qoyma gəlsin üstümüzə qəm , hcran, Əziz deyir, qurban olsun, sənə can, Ömrüm, günüm, taxtı- tacım, ağlama.
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü, “İlham çeşməsi” qəzetinin təsisçisi və baş redaktoru, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Qarabağ Bürosunun Rəhbəri, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Təqaüd Fondunun təqaüdçüsü
Şam Işığında
Gecələr bəyaz olsun, Həzinləşsin duyğular, Nəğmələr qanad açsın, Şirinləşsin nağıllar, Ürək yansın, alışsın, Gülüm, şam işığında.
Həsrət, hicran ərisin, Həyat nəşəli olsun, Gözlər sevgi paylasın, Baxışlar nurla dolsun, Ömrümün mənasını , Bilim, şam işığında.
Dara qara saçını, Tökülsün sinən üstə. Qoy yox olsun qəm, kədər, Sən məndən nəğmə istə, Gözlərimin yaşını, Silim, şam işığında.
Məni əsir eyləsin, O baxışın, o gözün, Nazlan bir mələk kimi, Can olsun hər bir sözün, Əllərinə toxunsun Əlim, şam işığında.
Ətrindən bihuş olum, Unudum bu dünyanı, Sən məni xoşbəxt eylə, Al əlimdən bu canı, Gözəl, dizinin üstə, Ölüm, şam işığında.
CƏBRAYIL
Bir cənnətdir Cəbrayılın qucağı, Bir şərbətdir hər çeşməsi, bulağı, Bir qaladı hər qayası, hər dağı, Belə yerdə, könül barsız olarmı?
Cəbrayıldı şeir, sənət ocağı, O yerlərin çoxdu piri, ocağı, Sönməz heç vaxt el, obanın ocağı, Nəğmə sözsüz, söz qatarsız olarmı?
Bu yerlərdə büsat qurub təbiət, Qurbanidən bir dastandı məhəbbət, Şərəflidir bu yerlərdə hər sənət, Uca zirvə, söylə qarsız olarmı?
Kim vurulmaz bu gözəlin hüsnünə, Heyran oldum gözəlliyin büstünə, Şəfəq saçır, günəş hər gün üstünə, Belə yerdə, insan yarsız olarmı?
O yerlərdə qalıb neçə xatirəm, O gözələ mən Məcnunam,mən Kərəm, Bu sevgidən heç vaxt dönən deyiləm, Sevən könül yadigarsız olarmı?
Q dağlarda, hey dolaşır xəyalım, İstəyirəm o diyarda mən qalım, Doğma yerin qadasını mən alım, Əziz Musa, etibarsız olarmı?
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Azərbaycan Respublikası Prezidenti Təqaüd Fondunun təqaüdçüsü, “Kredo” qəzetinin Baş redaktoru
Aida Adıgözəl adlı, bəxtinin qaralıgı gözəl bir şairənin xalı, gəbə timsallı şeirini oxudum. Çeşnisini gözlərimin önünə çəkib, dərd hanasını ürəyimdə toxudum. Azərbaycan qan-qırmızı xalılar, gəbələr ölkəsidir, Bu da bir şairənin Xocalı kölgəsidir. Şeir oxudum qan süzülürdü misralardan. Yaralı sözlər ruhumun agrısına dönüb varlıgıma çökürdü. Dəhşətin üstünə örtük çəkmişdi qardan, Deyəsən, Tanrı gördüyündən xəcalət çəkirdi. Gecədən çıxmış səhər zorlanmış gəlin kimi dünyaya gəlişinə peşman idi. Bəxti çiliklənmiş güzgü kimi qar üstündən göz-göz baxırdı. Qənim kəsilmişdi taleyinə bu bəxt- yagıdan betər düşmən idi. Dünyanın kar qulagından, kor gözlərindən, biganəlik seli axırdı. …Yaddaşımın sinəsini sökdü Aida Adıgözəlin Xocalı tablosu… Bir qərinəlik vaxtın içindən qisasa yol çəkdi, Şair iztirablarının agrılı-acılı tablosu… Aida Adıgözəl adlı. bəxtinin qaralıgı gözəl bir şairənin xalı, gəbə timsallı şeirini oxudum. Çeşnisini gözlərimin önünə çəkib dərd hanasını ürəyimdə toxudum. …Azərbaycan qan-qırmızı xalılar, gəbələr ölkəsidir. Bu da bir şairənin xocalı kölgəsidir. Əli Rza XƏLƏFLİ 18.02.2019
Sən, Dədə Qorqudun yadigarısan Xalqımın kimliyi, etibarısan, Bütün Türk elinin iftixarısan, Harada səslənsən əhval olur saz, Necə də doğmasan bizə, telli saz.
Yolların çətindir, daşlı – kəsəkli, Daima olmusan aydın məsləkli, Nəğmələr demisən təmiz diləkli, Qarda, sərt boranda gətirmisən yaz, Necə də doğmasan bizə, telli saz.
Hər zaman kökdəsən, həyatcanlısan, Ələsgər, Azaflı, Tufarqanlısan, Koroğlu, Qurbani, Bozalqanlısan, Qoşaca qanaddır xoş söz, xoş avaz, Necə də doğmasan bizə, telli saz.
Saz ilə söhbətin yeri başqadır, Evlərdə məkanın daim başdadır, Sənlə keçən ömür, vallah, bal dadır, Sənsiz məclislərin ləzzəti olmaz, Necə də doğmasan bizə, telli saz.
Xəbər gətir böyük Turan elindən, “Şikəstə,” “Dübeyti,” “Sarı tel”indən, “Ruhani,” “Dilqəmi,” “İncəgülü”ndən – Dinləsəm, heç zaman ürəyim doymaz, Necə də doğmasan bizə, telli saz.
Haqdan yaranmısan nurdu əməlin, Tanrı dərgahından üzülməz əlin, Səninlə öyünür bütün türk elim, Yaradan göndərib bizə ərməğan, Yenilməz sərkərdə Tayyip Ərdoğan.
Dar gündə yetişdin Qarabağıma, Nur kimi səpildin qəm ocağıma, Doğma qardaş oldun yaman çağıma, Könlümüzə zəfər sevinci yaxan, Yenilməz sərkərdə Tayyip Ərdoğan.
Sən türk dünyasının yenilməz dağı, Gətirdin bizlərə zəfər soraģı, Yazdın yaddaşlara bu gözəl çaģı, Zülmətə daģ çəkib Günəş tək doģan, Yenilməz sərkərdə Tayyip Ərdoģan.
Yoğurdun təməldən qüdrətli Turan, Ulu Türk önündə səcdəyə duran, Tarixin ən uca taxtını quran, Haqqın bayraqdarı, ey böyük insan, Yenilməz sərkərdə Tayyip Ərdoğan.
Nə dostdan bir xəbər gəldi, Deyəm əhdə vəfalıymış. Nə şadlıq, nə kədər gəldi, Deyəm ömrü cəfalıymış.
Nə bildi, ağladım, güldüm, Nə bilsə, bildiyin bildim. Nə bildi qəm yeyib öldüm, Bu eşq şair xəyalıymış.
1993
*Bu şeir Xalq şairi Mirvarid Dilbazinin 2004-cü ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin “Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçirilməsi” haqqında 12 yanvar 2004-cü il tarixli sərəncamına əsasən işıq üzü görmüş “Seçilmiş əsərləri” kitabından seçilərək dərc olunur
Mən ölmək istəmirəm Hələ beynim düşünür, Hələ qələmim yazır. Mən ölmək istəmirəm, Buna deyiləm hazır.
Dost mənə yaşa deyir, İllər qəbrimi qazır. Qələm düşməz əlimdən, Günlərim, ötmə hədər, O son mənzilə qədər.
Qoca köklər üstündə Olur meyvəli budaq. Mən ölmək istərəm Gözlə, məkanım torpaq.
1984
*Bu şeir Xalq şairi Mirvarid Dilbazinin 2004-cü ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin “Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçirilməsi” haqqında 12 yanvar 2004-cü il tarixli sərəncamına əsasən işıq üzü görmüş “Seçilmiş əsərləri” kitabından seçilərək dərc olunur
Sirlər dünyasıdır bu dünya başdan, Tükənən deyildir onu deməklə… Təbiətdən güclü, qadir, möhtəşəm, Bir qüdrət, bir qüvvət bilmirəm hələ.
Mən ona şadam ki, hələ canlıyam, Ayrılmaz üzvüyəm mən təbiətin. Kim bilir, bəlkə də, sirri bundadır, Təbiətə olan bu məhəbbətin!
1976
*Bu şeir Xalq şairi Osman Sarıvəllinin 2004-cü ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin “Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçirilməsi” haqqında 12 yanvar 2004-cü il tarixli sərəncamına əsasən işıq üzü görmüş “Seçilmiş əsərləri” kitabından seçilərək dərc olunur
Təbiət! Sevirəm, demişəm müdam- Sənin hikmətinə alqış, min alqış! Yerə çiləyirsən çox səxavətlə Yayı bolca isti, qışı qar, yağış.
Təbiət! Həm məftun, həm minnətdaram Sənin dövlətinə, sənin varına. Bir də ona görə çox sevirəm ki, Sadiqsən öz möhkəm qanunlarına.
1976
*Bu şeir Xalq şairi Osman Sarıvəllinin 2004-cü ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin “Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçirilməsi” haqqında 12 yanvar 2004-cü il tarixli sərəncamına əsasən işıq üzü görmüş “Seçilmiş əsərləri” kitabından seçilərək dərc olunur
*Bu şeir Xalq şairi Hüseyn Arifin 2004-cü ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin “Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçirilməsi” haqqında 12 yanvar 2004-cü il tarixli sərəncamına əsasən işıq üzü görmüş “Seçilmiş əsərləri” kitabından seçilərək dərc olunur
Həyat ətirli güldür, Gülümə qurban olum. Dağdı, dənizdi, göldü, Gölümə qurban olum.
Coşub, çağlayan könül, Açıb, bağlayan könül, Gülüb, ağlayan könül, Könlümə qurban olum.
Dağ sökülüb, -dedilər, Bel bükülüb, -dedilər, -ARİF ölüb, -dedilər, Ölümə qurban olum.
*Bu şeir Xalq şairi Hüseyn Arifin 2004-cü ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin “Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçirilməsi” haqqında 12 yanvar 2004-cü il tarixli sərəncamına əsasən işıq üzü görmüş “Seçilmiş əsərləri” kitabından seçilərək dərc olunur
De, yolun düşdümü Muğan düzünə? Piyada gəzdinmi çölləri sən də’? Söz qoşub ceyranın qara gözünə, Dincini aldınmı bir göy çəməndə?
Yerdən ayağını quş kimi üzüb, Yay kimi dartınıb, ox kimi süzüb, Yenə öz sürünü nizamla düzüb, Baş alıb gedirsən hayana, ceyran?
Əzəldən meylini salıb çöllərə, Bəxtini tapşırdın bizim ellərə, O qara gözlərin düşdü dillərə. Dişlərin oxşayır mərcana, ceyran!
Bir məsəl qalmışdır ata-babadan: Uçarda turacdır, qaçarda ceyran Bir mən deyiləm ki, hüsnünə heyran, Şöhrətin yayılıb hər yana, ceyran!
Sükuta qərq olmuş ürəyimlə mən Keçirəm yenə də Muğan çölündən. Yanında balası, yağış gölündən Əyilib su içir bir ana ceyran!
Elə ki, son bahar min büsat qurur, Kolları-kosları yıxıb uçurur, Sıxlaşıb bir yerə baş-başa durur Düşəndə çovğuna, borana ceyran.
On addım kənarda yatmayır təkə, Gəzinir, oylağa baş çəkə-çəkə. Gələn qaraltıdır, yoxsa təhlükə? Bir özünə baxır, bir ona ceyran!
Ovçu, insaf elə, keçmə bu düzdən! O çöllər qızını ayırma bizdən! Qoyma ağrı keçə ürəyimizdən, – Qıyma öz qanına boyana ceyran! Nə gözəl yaraşır Muğana ceyran!
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü, Azərbaycan Respublikası Prezidenti Təqaüd Fəndunun təqaüdçüsü, “Azad qələm” ədəbi-bədii, ictimai-publisistik qəzetinin və “Ali Ziya” ədəbi-bədii, elmi-publisistik jurnalının təsisçisi və baş redaktoru.
Bahar nəfəsli sinən güllələrə tuş gəldi, Ağu dedi bülbülün, qaranquşun nəğməsi. Çiçəklərin, güllərin gözlərindən yaş gəldi, Daraldı hər bir yerdə təbiətin nəfəsi. Şəhid ayım, aprelim!
Qönçə-qönçə gül açan güllərin güllələndi, Şəhid ətrin yayıldı, qara geydi buludlar. Hər arzun, hər diləyin qəlbində düyünləndi, Torpağına, daşına başın əydi buludlar. Şəhid ayım, aprelim!
Dalğalandı dəniz tək, çaxdı ildırım kimi, İgidləri hayladı azadlığın işığı. Ölümə sinə gərən ərən oğullarına, Əbədiyyət yaratdı o bahar yaraşığın. Şəhid ayım, aprelim!
Nəfəsində igidlik toxumları səpildi, Şəhidlərin ruhunda açıldı danın gözü. Qönçələrin qan əmdi, küləklərin acıdı, Çiçək açdı dilində azadlıq adlı sözün. Şəhid ayım, aprelim!
Vətən adllı tarixin düşüb igid payına, Aprel şəhidlərimin qızıl səsli bu ünü. Şəhidlərim doğuldu dil açdı sinən üstdə, Apeliin ikisində yazıldı doğum günü. Şəhid ayım, aprelim!
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü, Azərbaycan Respublikası Prezidenti Təqaüd Fəndunun təqaüdçüsü, “Azad qələm” ədəbi-bədii, ictimai-publisistik qəzetinin və “Ali Ziya” ədəbi-bədii, elmi-publisistik jurnalının təsisçisi və baş redaktoru.
Şeirimin bahar gözü, Yaşla dolub, kövrəlibdi. Yaz nəfəsli ürəyimdə Qış yenidən dirçəlibdi.
Hər sözümün bənövşəsi, Qara xallı laləsi var. Vətən deyən dillərimin Göyə qalxan naləsi var.
Misra-misra qocalıram, Kəlmə-kəlmə can verirəm. Şeir-şeir ucalıram, Vətən boyda qan verirəm.
Sözlərimin soyqrımı, Dillərimdən asılıbdı. Qələm tutan əllərimi Gör kimlər daşa basıbdı.
Azərbaycan və Yazıçılar Birliklərinin üzvü, Prezident təqaüdçüsü, Dünya Gənc Türk Yazar Birliyi (DGTYB) Məsləhət Şurasının üzvü, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent, şair, tənqidçi, ədəbiyyatşünas
Hava yeni kararmıştı. Avluda sessizlik vardı. Ninem kümese bakıp tavukları-civcivleri yokladı, hepsinin tünekte büzüşüp yattığını görünce kümesin kapısını kapattı. Parmaklıktan tutup her zamanki gibi yavaş adımlarla iki katlı evin ikinci katına çıkan merdivenlerden yukarı çıkıyordu ki, avlu kapısı açıldı. (Avlu kapısını kapatmayı unuttuğunu da şimdi anladı.) Avlu kapısı önünde komşu Ruhsare göründü. O, «buraya gel, burasıdır» diye avluya davet ettiği yaşlı kadınla açık kapıdan içeri girdi. Ninem bu vakitsiz misafirlerin gelişine şaşırsa da bunu belli etmedi. Ruhsare kapı komşusu idi, avlu kapıları birbirine bakıyordu. Lakin konu-komşuya gidip-gelmezdi, nadiren birisinin kapısını açardı. Üstelik, avludan el-ayağın çekildiği karanlık düşen bir vakitte. Ninem hemen bu vakitsiz gelişin Ruhsare’nin önüne düşüp yol gösterdiği bu yaşlı kadınla ilgili olduğunu anladı. Gelenlerle selamlaşıp rahatsız bakışlarını onlara dikti. Ruhsare de onu beklemede bırakmayıp çabucak konuya girdi. Güzel haberi çabuk verme telaşıyla meraklı bir üslupla nineme sordu: – Tavat, iyi bak bakalım, kim olduğunu biliyor musun? Ninem 65 – 70 yaşlarında görünen, uzun boylu, beyaz tenli, ela gözlerinin bebekleri heyecandan titreyen bu garip kadını dikkatlice süzdü. Kadının aşağı sarkmış örtüsünün altında görülen düz saçları da, mucize bekliyor gibi düğümlediği kaşları da bembeyaz idi. Bu beyazlık onun aydınlık çehresine özel bir güzellik veriyor, simasını daha da nurlu gösteriyordu. Tahminen aynı yaşta görünen bu iki kadın uzun bir süre bakıştılar. Birden ninemin bakışları kadının gözlerinin derinliğine takılıp kaldı. «Meryem» sözünün dilinden düşmesi ile onların biri birilerine sarılması, gözyaşlarının biri birine karışması aynı anda gerçekleşti. Bu sahne, izlemeye duran çoluk-çocuğu da, komşu Ruhsare’yi de hüzünlendirdi. Ninem, «Allah-Allah! Kamboy’umun can-ciğeri» diye diye adı Meryem olan bu kadını öpüp kucaklamaya doymuyordu. Artık evdekiler de bu adı işittiklerinde misafirin kimliğini anlamışlardı. Hepsi şaşkınlıkla Meryem’e bakıyordu. Efsanenin gerçekleşmesi imkânsız göründüğü gibi Meryem’in uzak geçmişteki hatıralardan gelişi de masal kahramanının gerçek hayatta görünmesi gibi inanılmaz şaşkınlık doğurmuştu. Çocuk yaşlarından ninemin mutlu genç kızlık çağları, bey konağındaki bolluk günleri, daha sonra babası Dadaş Bey’in sürgün edilmesi, yeni evlenmiş, henüz çoluk-çocuk sahibi olmayan kardeşi Kamboy’un ahretliği Meryem’in sevgili erkeğinden zorla koparılıp sürgüne gönderilmesi, sonra Kamboy’un savaşta yitik düşmesi, anası Zabite Hanım’ın üzüntüden azap çekerek ölmesi… Bütün bu hatıraları döne döne dinlemiştim. Ninem ansızın karşılaşmanın heyecanından yerinde donup kalmıştı. Meryem’e baktıkça baktı, baktı… Sanki birden ayılıp aziz misafirini geldiğinden beri ayakta beklettiğinin farkına vardı: – Uzak yoldan geliyorsun, yorgunsun. – dedi. Bir birinin beline sarılmış halde basamakları çıktılar. Ninemin sevincinin de, kederinin de haddi hududu yoktu. Tanrı’nın izni ile hepi topu altı aycık aziz kardeşi Kamboy’a zevcelik, babası Dadaş Bey’e gelinlik eden Meryem – anası Zabite Hanım’ın sevimli büyük gelininin sürgünde ölüp gitmediğine, Sibirya’nın vahşetinden sağ salim çıkıp bu karşılaşmaya gelebildiğine seviniyordu. (Sibirya vahşetlerini ise bir süre sonra Meryem’in konuşmalarından daha açık şekilde anlayacak, saçının tüyleri dik dik olacaktı.) Dadaş Bey’in sürgün edildiği, aslında izinin kesin kaybedildiği, üç katlı bey konağından – dede-baba ocaklarından zorla göçürüldükleri, kardeşlerinin birbirinden ayrı düştüğü, anasının üzüntüden ateşlere düştüğü, kendisinin türlü türlü belalara düçar olduğu günler yeniden gözlerinin önünde canlandığı için de kederleniyordu. O, Meryem’i lafa tutmazdan önce çay-çörek sofrasını hazırladı. Dolabı açıp oradaki emanet kutusundan ikiye katlanmış, sararmış bir defter yaprağı çıkarıp Meryem’e uzattı: Bak bakalım ne mektubu? Okuma – yazma bilmeyen ninem kırmızı kalemle alel-acele yazılmış olan bu mektuptaki metni önceleri oğluna, sonraları ise torunlarına o kadar çok okutmuştu ki, orada yazılanları birebir ezberden biliyordu. Mektubu açar açmaz Meryem’in iri ela gözleri buğulandı. Yanaklarından aşağı doğru yuvarlanan bir damla yaş kâğıttaki «daha» sözcüğünün üzerine düştü. Ondan önceki satırda yazılı olan «belki» sözünün üzerindeki gözyaşı hangi vakit düşmüştü. Meryem, bu mektubu yazdığı sırada, sürgüne gönderildikleri o gam yüklü katardaki uğursuz gecelerden birinde akıttığı bu gözyaşını tanıdı. O acı hatıraları anınca her iki eli ile yüzünü kapatarak yürek yakan hıçkırık ile ağladı. Evde bulunanların hiçbiri, bu anda, dünyadaki bütün haksızlıklar nedeniyle, bütün dünyanın yerine, dünyadaki bütün dertlilerin gözyaşıyla ağlamak isteyen bu yaşlı kadına teselli vermek istemedi. Çünkü bu gözyaşlarını hiçbir teselli avutamazdı. Ninem de onunla birlikte bu gözyaşlarına katılıp bütün bir neslin asilzadeliği yüzünden düştüğü durumlara ağladı. Meryem gözyaşlarını dindirip bir süredir eğleştiği odanın duvarlarında göz gezdirdiğinde ilk olarak Kamboy’un fotoğrafını gördü. Ninem Tavat Hanım’ın Kamboy’un yanında durduğu bu fotoğraf aslında ayrı ayrı çekilmişti. Kamboy savaşta kaybolduktan sonra ninem her iki sureti birleştirip büyütmeyi fotoğrafçıdan istemişti. Fotoğrafçının ustalıkla birleştirip büyüttüğü bu fotoğraf o zamandan evde en mukaddes bir hatıraya dönüşmüştü. Meryem öne çıkıp fotoğrafın karşısında durdu. Geçen yıllar boyunca hayalinde yaşattığı, halen de gençlik şevki ile sevdiği sevgilisinin gözlerine baktı, baktı… Babası Elbrus Bey’in evinden gelin çıktığı günü, büyüklerin hayır duasını, Dadaş Bey’in büyük oğlu Kamboy’a kavuşacağı anı gizli hasretle beklediğini, o anın anlatılamaz güzelliğini… Daha neleri, neleri hatırladı. Sanki Kamboy’un kendisi ile yüz yüze duruyormuş gibi söze başladı: – 70 yaşı devirdim, Kamboy! Sensiz neler gördüm, bilsen… Sibirya, işkence, hakaret, açlık, susuzluk, hastalık… Ölümden döndüm, yollar beni çok yordu. İnsanlar gördüm, merdi de oldu, namerdi de. Ancak senin gibisini görmedim Kamboy! Sonra gözlerini fotoğraftan ayırmadan: –Bir bilebilseniz o nasıl bir insan idi… Allah onu tek yaratmıştı. Kamboy gibi yiğit o vakit de yok idi, şimdi de yoktur– dedi. Gece sabaha kadar uyumadılar. Ninem, Bakü asilzadelerinden olan meşhur Ağacanlılar soyunun en yakışıklı, Petersburg’da yüksek eğitim görmüş oğlu Mehdi ile düğünlerinden, gelin gittiği faytonun Bolşevikler tarafından alıkonulmasından, sevgili nişanlısından zorla koparılmasından, Bolşevik İsrafil’le (babamla) ailesinin kalan üyelerini kurtarmak maksadıyla evliliğe razı olduğundan, kocasın düzenlediği, on altı yaşındaki genç kızın mağduriyeti pahasına gerçekleşen sahte boşanma belgesi nedeniyle anasının, kardeşlerinin ve kendisinin Sibirya’ya sürğün edilmemesinden, 1941 yılında savaş başladığı zaman Meryem’siz kendine bir yer bulamayan Kamboy’un kendini ölümün ağuşuna atıp ön cepheye yollanmasından, kaybolmasından… ve birçok başka meselelerden bahsetti. Meryem de kendi başına gelenleri anlattı. Sibirya’ya giden trende nasıl hakarete uğradıklarından, yol boyunca askerlerin onları alçaltmasından, fırsat bulan kimi asilzadelerin intihar etmesinden, kendinin başarıya ulaşmayan intihar girişiminden, yer altı maden ocağındaki ağır çalışma şartlarından… –Saçımızı da kesmişlerdi, Tavat. Aylarca banyo yapamıyorduk, herkesin başı bit-sirkeyle dolu idi. Hem de öyle ağır çalışmadan sonra saç örgüsü de başa ağırlık ediyordu. Saçımızı keseceklerini biliyordum. O nedenle önceden saç örgülerimi kesip saklamıştım. Kamboy’un elinin sıcaklığı vardı onlarda, kıyıp da atamazdım…– sözünü tamamlayamadı, birden yaşça kendinden büyük baldızı ile (aralarında beş yaş fark vardı) konuştuğunu hatırlayıp utancından yanakları kızardı. Tıpkı gençliğindeki gibi… Ninem Meryem’in yüzünde bundan elli yıl önceki kızarıklığı gördü. Deminden beri onu meraklandıran soruyu sordu; – Nasıl oldu da kaçabildiniz? – Yer altı maden ocağında iş çok ağır idi. Bir yandan da açlık, hastalık. Açlık olan yerde hastalık da eksik olmuyor. Kızamık, verem, astım… Hemen hemen her gün ölen var idi. Cenazeleri defnetme işlemini de bize yaptırıyorlardı. Bize hayvandan da kötü muamele ediyorlardı. Havasızlıktan herkesin rengi sapsarı olmuştu. Sadece cenaze defnederken hava yüzü görüyorduk. Cenaze defnetmek sana kolay gelmesin. Sibirya’nın kışını anlayamazsın. Erkeklerin tükürüğü havada donup sakalından sallanıyordu. Yer, ayazdan nasıl donup taşa dönüşüyorsa, orda en hünerli erkek bile mezar kazamazdı. Her seferinde mezar kazma görevini üç kişiye veriyorlardı. Bu üç kişi de ellerine balta alıp buz tutmuş, ayazdan taşa dönüşmüş toprağı yarmaya başlıyordu. Öyle oluyordu ki, sabahtan bu minval üzere mezar kazmaya başlıyor gece yarısı ancak bitirebiliyorduk. Bir deyişle, mezar kazmak madende yaptığımız en ağır işten de ağır idi. Bir gün Karabağ beylerinden birinin güzel kızı kendini asmıştı. «Güzel» diyorum ama güzel olduğunu o kızın belki kendisi de unutmuştu, her gün yüzüne-gözüne kömür isi çalıp geziyordu. – Neden? – Orada namusumuzu korumak için çoğumuz böyle yapıyorduk. Kendimizi kasten çirkin göstermek için neler yapmıyorduk? Hatta kaşlarımızı da tamamen yolup dökmüştük… Ha! O kız da fırsat bulup kendini öldürmüştü. Sibirya’da bu başlı başına bir hüner idi. İntihar etmeye de bırakmıyorlardı. Biz sağ kalıp çalışmalı, açlık ve işkence görmeliydik. Çünkü biz, Sovyet hükümetini tanımak istemeyen adamların karıları, kızları idik. İnsanı yakan nedir bilir misin? Suçsuz cezalandırılmak. Bu nedenle biz durumumuzla uzlaşamıyorduk. Suçumuzun sadece asilzade olmamız olmasıyla, sadece bu suçla Sibirya’ya gönderilmemizle uzlaşmamız mümkün değildi. Ha! O kadının öldüğü gün hava her zamankinden daha soğuk idi. Mezar kazma görevini, anama, bana ve başka bir kadına vermişlerdi. Aslında bu taş kırmakla eşitti. Baltaları götürüp güçlükle işe başladık. Hava o kadar soğuktu ki, ayaz eldivenin içinden geçip insanın iliğine işliyordu. Büyük baltaların ağırlığı da insanı güçten düşürüyordu. Baltayı her kaldırıp indirişte taşa dönen topraktan küçük bir parça kopuyordu. Mezar kazılıp bitmek bilmiyordu. Aç-susuz akşamadek kazdık. Mezarı henüz yarı etmemiştik. Nöbetçiler söyleniyor, bize en kötü küfürleri ediyor, işin gecikmesinden dolayı sinirleniyorlardı. Artık hava kararmıştı. Eli silahlı nöbetçiler sigaralarını çeke-çeke karın üstünde dolaşmaktan bezmişlerdi. Onlar iki kişi idiler. Kendi aralarında fısıldaşıp bir şeyler konuşuyorlardı. Fırsattan istifade anam ve öbür kadın ellerinde balta ile onlara doğru saldırdılar. Anam elindeki baltayı şiddetle nöbetçilerden birinin başına indirdi. Öbür kadın ise baltayı hedefe vuramayıp diğer nöbetçiyi omzundan yaralamıştı. O, yere çöktüğü gibi kadın da onun göğsüne çöküp boğmaya başladı. Onları öldürmeleri o kadar ani oldu ki, yaşananlardan kendime gelemiyordum. Lakin artık kaçmak fırsatını geri tepmek olmazdı. Biz yakınlardaki meşeliğe yöneldik. Kaçıp sığındığımız köydeki ev sahibi çok iyi bir insan idi. O, bizi bir yıl evinde sakladı. Sonra… Çok köyler, çok evler gördük. Bir askere rastladık, o bize çok iyilikler etti, üçümüze de sahte kimlikler düzenledi, iş buldu. Tatar milletindendi, Albay idi, – Meryem’in sesi burada kesildi. Ninem heyecanla sordu: – Ya sonra? –O, bizim bütün sıkıntılarımıza katlanmaya söz verdi. Bize öyle gönülden davranıyordu ki, anamın da takdirini kazanmıştı. Anamı ki, tanıyorsun… Böylece… – Meryem’in seni yine titredi, Kamboy’un duvardaki fotoğrafına baka-baka: – Şimdi o benim kocamdır. Emekli Albay Atabiyev. – Ya çoluk–çocuktan neyiniz var? –Ninem bu soruyu özel merakla sordu. – İki kızım var, – sonra ninemin merakını gidermek için ilave etti: –Oğlum olmadı, olsaydı Komboy’un adını koyacaktım. Kızlarıma da Kamboy’an bahsettim. Beni iyi anlıyorlar. O da iyi adamdır (kocasını aklına getiriyordu), ama çok asabidir. Lakin baldızının gözlerinde bir yığın soru görüp dedi: –Benim hayatım Kamboy’la sona erdi, bahtım–talihim onunla gitti. Şimdiki Meryem bir cisimdir, bir de hatıra yumağı. Ruhum çoktan uçup Kamboy’un yanına gitti. Öylece nefes alıp veriyorum… Sizden haber almak için uzun yıllardır kavruluyorum. O, korku, o hüzün henüz canımdan çıkmamıştı, o nedenle arzumu kimseye belli etmeye cesaret edemiyordum. Allah’ın merhameti büyüktü, geç de olsa gerçekleşti. Şükür ki, talihimde seni, bu toprağı bir daha görmek varmış. Günün aydınlanması yaklaşıyordu. Yetmiş yaşında gelin, yetmiş beş yaşında baldız mutlu gençliğin, çok kısa süren mutlu günlerin birbirinden tatlı anılarını hatırladılar. Yıllardan beri yüreklerinde dolaştırdıkları en ulvi duygularla hafızalarındaki mukaddes hatıra sandığını «döküp-döküştürdüler». Birlikte yaşadıkları bey konağındaki günlerin en kötü hallerini de sevinçle yâd ettiler. Bu hatıraların varlığından aldıkları lezzet kalplerini öyle bir refahla doldurmuştu ki, sanki her ikisinin de bir ömürlük mutluluk payını saklayıp-saklayıp bir gecede onlara hediye etmişlerdi. Sohbet esnasında ninem: –Meryem, İsfendiyar’ı görmek ister misin? – diye sordu. Meryem geldiğinden beri cevabını almak istediği, lakin kötü haber korkusundan sakındığı için sustuğu, biricik kaynının sağ–salim olduğunu duyunca düşüncelerini dile getirdi: –Sormaya cesaret bulamıyordum, Tavat! Senin kardeş acının bir değil iki olduğunu işitmekten korkuyordum. –Allah’a şükür, İsfendiyar sağ–selamettedir. Önceki muzipliği, hazırcevaplığı da yerindedir. Mingeçevir’de yaşıyor. İstersen sabah gidebiliriz. …Mingeçevir’den ayrılırken Meryem İsfendiyar’ı kucaklayıp: –Bu son görüşmemizdir gardaş – dedi, – çok kocadım, aslında ben kendi sıcak yurdumdan uzak düştüğümde kocadım. Bu söz her üçünü de hüzünlendirdi. Gerçekten her üçü de kocamıştı. Ve her üçü Meryem’in dediği vakitte kocamıştı. Külfet, Dadaş Bey’in alındığı geceden başlamıştı, bey konağından kovulup kiralık eve taşındıkları günden. Bolşeviklerin okul binası yaptıkları evlerinin yanından geçtiklerinde gizli-gizli gözyaşı akıttıkları andan… Çoktan kocamışlardı, uzun zaman önce… …Bakü’den Nalçik’e giden tren yavaş yavaş ilerliyordu. Tekerlerin sesi onu koynuna alıp aheste-aheste uzaklara götürüyordu. Bomboz çorak çöller de, tek-tük dikenlik dallarından başka dalı-budağı olmayan çıplak dağlar da, tren gelip geçtikçe tek-tük «əğilip-yıkılan» elektrik direkleri de onu bu ana yurdundan koparıp ayırıyordu. Bu ayrılıkta memnuniyetsizlik, üzüntü karışımı bir sükûnet vardı. Bu ayrılık bundan elli yıl önceki o dehşetli ayrılığa benzemiyordu. Bu tren de o tren gibi yedeğinde çekilmez dert yükü taşımıyordu. Meryem’in içinde bir hafiflik vardı. Elli yıldan beri ilk defa kendini bu kadar rahat hissediyordu. Sanki dünyaya yeniden gelmiş gibiydi. Onu seven kalplerin sıcaklığını, ateşini buluyordu kendinde. Kamboy’un fotoğraftan bakan emin bakışları ona – kendi vefalı güzeline «İyi ki geldin!» diyordu. Bakü, 2006 Türkçeye çeviri: Alpaslan Demir
Azərbaycan və Yazıçılar Birliklərinin üzvü, Prezident təqaüdçüsü, Dünya Gənc Türk Yazar Birliyi (DGTYB) Məsləhət Şurasının üzvü, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent, şair, tənqidçi, ədəbiyyatşünas
Burdan qərib Bezansona – Hüqoya beş addım yoldu, Ruhum qalan Panteona Qatar yolu neçə əsr?
Yenə fikrim uzaqlarda, Qraf Tolstoyda qaldı Payız… Yasnaya Polyana… O kədərli, köhnə qəsr.
Ryazanda meşə yolu, Ağcaqayın sağda, solda. Bir şeirlə zəncirlənib, Ruhum Yeseninə əsir.
Qocalıb Puşkin dağında, Bir ağacın gözü doldu. Bu yaz da gedə bilmədim, Yenə hər ilki kəm-kəsir…
Peterburqda bir tələbə Ömründən-günündən oldu. Edamdan dönən yazarın Səsi qulağımda gəzir.
Gecəyarı… könül yenə Gör kimləri yada saldı?! Gör nə qədər doğmalar var, Həsrəti qəlbimi əzir.
ElLƏ SUSDUM DAŞ BİLDİLƏR
Bu nə yerdi, bu nə dövran, Kim göndərdi bura məni? Bir yol gördü div adamlar, Yüz yol çəkdi dara məni.
Duyduqlarım duymadılar, Dərd yedirib doymadılar, İçimdə yer qoymadılar, De, gizlədim hara məni?!
Hər gün bir ümid yıxıram, Qalaq-qalaq qəm yığıram, Daha özümdən çıxıram, Özgələrdə ara məni.
Baharımı qış bıldilər, Nə etdim çaşbaş bildilər, Elə susdum daş bildilər, Hördülər divara məni.
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü, “İlham çeşməsi” qəzetinin təsisçisi və baş redaktoru, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Qarabağ Bürosunun Rəhbəri, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Təqaüd Fondunun təqaüdçüsü
XOŞ GƏLMİSƏN
Qar əriyir, çaylar daşır, sellənir, Nərə çəkib, lal qayalar dillənir, Çeşmə üstə, salxım söyüd tellənir, Ana Vətən oğlun, qızın bəxtiyar, Yurdumuza xoş gəlmisən ey bahar.
Al geyinib gilənarlar, alçalar, Bəzyibdi yamacları xalçalar, Qayalardan süzən sular, əl çalar, Çeşmələrə keşik çəkər, xan çinar, Yurdumuza xoş gəlmisən ey bahar.
Gözəl bahar, nə gözəldi vüsalın, Zirvələrə qanadlanıb xəyalın, Gözəllikdi əzəl gündən amalın, Bu diyardan, gözəl, bir diyarmı var Yurdumuza xoş gəlmisən ey bahar.
Bənövşələr, qızılgüllər nazlanır, Gözəllərin yanaqları allanır, Hər budaqdan neçə çiçək sallanır, Hər çiçəyin arzular,ı şirin bar, Yurdumuza xoş gəlmisən, ey bahar.
Şəlalələr yenə coşub, çağlayır, Sünbül qalxıb yolu, izi bağlayır, Bir cənnətdi, yaşıl çəmən, çöl- bayır, Zirvələrdən yavaş-yavaş gedir qar, Yurdumuza xoş gəlmisən ey bahar.
Qızılgülün düymələnir yaxası, Hər çiçəyin təzələnir butası, Bir aləmdi yazın nazlı havası, İndi-indi qönçələnir heyva, nar, Yurdumuza xoş gəlmisən, ey bahar,
Gün uzanır, günəş qalxır taxtına, Hər qayaya çəkilbdi bir xına, Qaranquşlar uçub gəlir, yaxına, Məhhəbbətdən söhbət açır, yara, yar, Yurdumuza xoş gəlmisən, ey bahar.
Əzəl gündən sən olmusan həmdəmim, Sən gələndə yoxa çıxır dərd, qəmim, Çəmənlərə göz yaşıdı şəbnəmim, Nanə, yarpız el-obaya ilk nubar, Yurdumuza xoş gəlmisən, ey bahar.
Yamaclarda qoyun, quzu hey mələr, Yaxalardan bir-bir qopar düymələr, Gəlişinlə yaradırsan gör nələr, Məclisləri tay bəzəyir kaman, tar, Yurdumuza xoş gəlmisən ey bahar,
Gözəllikdən ilham alır, bu ürək, Əziz Musa səni sevir Kərəm tək, Bayramımız mübarəkdir, mübarək, Gözəlliyə düşmən baxıb, olur xar, Yurdumuza xoş gəlmisən, ey bahar.
BİZİ BAĞIŞLAMAZ
Qarabağda ermənilər prezident seçkiləri keçirir.
Azdıq yolumuzu dumanda, çəndə, Sevən qəlbimizi həsrət dağladı, Doğma yurd-yuvanı qoyub gələndə, Dərələr hönkürdü, dağlar ağladı, Bizi bağışlamaz vətən torpağı.
Torpağı böldülər, yurdu satdılar, Çoxları yüyürdü kabab iyinə, Şuşada, Laçında ocaq çatdılar, Bizi yük etdilər elin çiyninə, Bizi bağışlamaz vətən torpağı.
Min oyun açdılar xalqın başına, Təzə qanun yazdı əyri adamlar, Qiymət oxudular hər qarışına, Yurda sahib çıxdı ayrı adamlar, Bizi bağışlamaz vətən torpağı.
Bizə çox gördülər havanı, suyu, Hər kənddə, şəhərdə bazar açdılar, Yaman dərin oldu daş düşən quyu, Pərvanə oğullar oddan qaçdılar, Bizi bağışlamaz vətən torpağı.
Ar-namus satdılar pul hərisləri, Qarabağ satıldı bir kresloya, Daha satılmağa torpaq qalmadı, İndi boylanırıq günəşə, aya, Bizi bağışlamaz vətən torpağı.
Bu dərdi, kədəri kimsə bölüşmür, Torpaq azlıq edir tamahkarlara. Günahkar bəndəyə fatihə düşmür, Torpaq qucaq açmaz günahkarlara, Bizi bağışlamaz vətən torpağı.
Bəs niyə tapılmır bu dərdə yiyə, Məzar da satılır pula, sələmə, Hər səhər dayanın üzü qibləyə, Satqına, namərdə rəhmərt diləmə, Bizi bağışlamaz vətən torpağı.
Qalıb gor yerləri, beşik yerləri, Hərə can ağrımız, yaramız təzə, İndi harda qazaq biz qəbirləri, Halallıq verərmi Qarabağ bizə, Bizi bağışlamaz vətən torpağı.
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü, “İlham çeşməsi” qəzetinin təsisçisi və baş redaktoru, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Qarabağ Bürosunun Rəhbəri, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Təqaüd Fondunun təqaüdçüsü
AĞLAMA
Göz yaşınla gəl kövrəltmə məni sən, Dərd olmasın, yolumuzda çiləkən, Bilirsən ki, dərd çəkənəm, dərd çəkən, Qoyma dinsin, ağrım, acım, ağlama.
Sən şəkərim, sən şərbətim , balımsan, Sən sevgilim, sən qanadım, qolumsan, Demirəm ki, sən insafsız, zalımsan, Təkcə sənsən, ehtiyacım, ağlama.
Haqq özüdü, hər insanın pənahı, Aşiqinin vallah yoxdu, günahı, Hər gecənin, gülüm, vardır sabahı, Əlindədir hər əlacım, ağlama.
Sevgi varsa, yoxdu hicran, dərd, kədər, Boylanacaq nurlu günəş hər səhər, Gül ki, döysün, qapımızı xoş xəbər, Yoxdu daha anam, bacım, ağlama.
Göz yaşına dəyməz vallah bu dünya, Mələkləri gəl çağırma bu haya, Şükür eylə, bu qismətə, bu paya, Tale yazan bar ağacım, ağlama.
Sən güləndə, gülür yer- göy, bu cahan, Qoyma gəlsin üstümüzə qəm , hcran, Əziz deyir, qurban olsun, sənə can, Ömrüm, günüm, taxtı- tacım, ağlama.
TAPŞIR GÖZLƏRİNƏ
Gözlərin gör necə, naz ilə baxır, Elə bil zülmətdə, şimşəklər çaxır, Bu oda, alova, neyləsin fağır, Tapşır gözlərinə, dinc dursun bir az.
Mən dözə bilmirəm atəşə, oda, Onsuz da istidi, indi hava da, Bir od parçasısan, sən bu dünyada, Tapşır gözlərinə, dinc dursun bir az.
Üzmüsən onsuz da bu ürəyi sən, Yox deyə bilmirəm vallah nə desən. Sən mənim qəlbimin şahzadəsisən, Tapşır gözlərinə, dinc dursun bir az.
Süzgün baxışların qorxusu çoxdu, Qaşların bir kaman, kipriyin oxdu, Vallah sənin kimi, can alan yoxdu, Tapşır gözlərinə, dinc dursun bir az.
Səni görməyəndə gözlərim dolur, Sənsiz ömür, günüm cəhənnəm olur. Sənsiz günəş batır, çiçəklər solur, Tapşır gözlərinə, dinc dursun bir az.
Hər gün od tökürsən, alovun üstə, Dərd gəlir üstümə, hey dəstə-dəstə, Əzizi yandırma, ay boyu bəstə, Tapşır gözlərinə, dinc dursun bir az.
II Qarabağ müharibəsində Kürdəmirin ilk şəhidi olmuş, ölümündən sonra “Vətən uğrunda” medalına layiq görülmüş Əliyev Adəm İlqar oğlunun əziz xatirəsinə ithaf edirəm.
Uşaqlıqdan qoçaq idi, fərasətli, zirək idi, Bir dünyaydı, sevinc idi, şadlıq idi, fərəh idi, Anasına arxa idi, dayaq idi, kömək idi, İllər keçdi, yaşa doldu, böyüdü, cavan oldu, O, Adəmdir, cəsarəti, hünəri dastan oldu.
İdmançıydı, yorulmadan məşq edərdi, çalışardı, Hər zəhmətə qatlaşardı, əziyyətə alışardı, Dostlarıyla oynayardı, həvəs ilə yarışardı, Böyüdükcə səy edərək , əsil “pəhləvan” oldu, O, Adəmdir, cəsarəti, hünəri dastan oldu.
Musiqini çox sevirdi, nağara, qarmon çalırdı, İlhamını ana yurddan, doğma eldən alırdı, Şair idi, bir də gördün, xəyallara dalırdı, Yazdıqları, igidlərdən, anadan, dostdan oldu, O, Adəmdir, cəsarəti, hünəri dastan oldu . Müharibə başlayanda, cəsarətlə döyüşlərə atıldı, Qorxmaz, igid əsgərlərin cərgəsinə qatıldı, Düşmənləri məhv eyləyən – alov, şimşək, od oldu, Doğma elə – Kürdəmirə şöhrət , şərəf, şan oldu, O, Adəmdir, cəsarəti, hünəri dastan oldu.
Ölümdən qorxmayırdı, söyləyirdi: – erməni, Gəlirəm, lap az qalıb, məhv edəcəyəm, səni, Tez ol, tərk eylə, bizim bu müqəddəs vətəni, Döyüşlərdə qorxmaz oldu, cəsur qəhrəman oldu, O, Adəmdir, cəsarəti, hünəri dastan oldu.
Vətənə məhəbbəti, tükənməzdir canında, Uyuyur Kürdəmirdə, “Şəhid Xiyabanı”nda, Əziz dostu, sirdaşı mərd Fuadın yanında, Ordumuz qalib gəlib, bu da, bir zaman oldu, O, Adəmdir, cəsarəti, hünəri dastan oldu.
Çörək müqəddəsdir eldə, obada, Əslər boyunca unudulmayıb. Odu ayaqlayıb ötən olsa da, Çörəyin üstündən keçən olmayıb.
Odur süfrəmizə yaraşıq, bəzək, Açmış qapımızı nə qədər qonaq. Biz çörək vermədik çörək istəyək, Biz çörək verdik ki, çörəkli olaq.
Qılınc
Dağılmış bir yurdun xərabəsindən, Bir qılınc qarşıma çıxdı bu səhər. Necə də rənginə qaralıq çöküb, Axıb dolandıqca aylar, fəsillər.
Bir insan əlində oynayan qılınc, Min ömrə son qoyub, min qəlbə dəydi. Torpağın altında çürüməzdi o, Torpağın üstündə qan tökməsəydi.
*Bu şeirlər Xalq şairi Hüseyn Arifin 1966-cı ildə Bakı şəhərində, Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı tərəfindən kütləvi tirajla (15000) işıq üzü görən “Yollar və xatirələr” şeirlər və poema kitabından seçilib.
Qarın soyuqluğunda əridikcə qırmızı hərarət. Sakitləşirdi körpənin balaca ürəyi… Donan kiçicik barmaqlarını son dəfə apardı isti nəfəsinə doğru. Layla deyirdi ona buludlarda əyləşən mələklər. Gözlərini iricə açıb mələklərəmi baxırdı Xocalıdakı körpə? Dodağının kənarında donan gülüşlərdən danışın mənə… Görəsən, son dəfə onu belə gülümsədən nə idi? Nəyə, kimə gülürdü körpə? Anasınımı xatırlamışdı? Bəlkə də, onu yanına aparmaq üçün elə Tanrı özü gəlmişdi..
Aludə olub zülmət tanrıcasının zümzüməsinə 17 oktyabr 2020-də göy üzünəmi zilləndi körpə baxışların? Buludlarda əyləşən mələklərin laylasını dinlə, Mədinə, getmə… Ölüm bumbuz öpüşlərini səpdikcə dodaqlarına… Titrəyib soldu körpə əllərinin hərarəti… Qanadlandı göz bəbəklərindən neçə-neçə qaranquşlar, Gecənin Amozonvarı göz yaşlarını hiss edirsənmi? Mədinə, su istəyirsənmi? O gecə qan rəngində idi bütün ulduzlar, ay da dəyişmişdi libasını… Planet-planet uzaq olmalıydı ölüm sənə Mələklərmi toxudu bəmbəyaz kəfənini? O gecə için-için ağladı bütün qalaktika… Mədinə, lütfən, oyan, yatma… Ürəyinin getdikcə zəifləyən tik-takları Dəyişə bilərmi dövranın axsaq nizamını? Sıxmısan körpə əllərini dünyanın ədalətinə İcazə ver öpüm ovuc içlərini… Mədinə, aç əllərini… O gecə güllə yağarkən Nizaminin yurduna… Sən sonuncu sülh göyərçini idin, Mədinə… Qanadlanıb sığındın pəmbə buludlara… Bir il dörd aylıq ömründə Qucaqladın ölümü sakitcə, Daşıyaraq milyonların məsumiyyətini Addımladın əbədiyyətə… Bütün dillərdə əzbər kimi qaldın Üzündəki qorxulu yuxunu necə dartıb alım? Necə bəxş edim dodaqlarına gülüşləri? Mədinə… Mədinə… Mədinə, Eşidirsənmi?
