İnanma, bu ömrün vəfası yoxdur. Dərd verən allahın dəvası yoxdur. Şərəfli həyatın səfası yoxdur, Cənnət uydurmadı, gümandı şair, Adəmi aldadan imandı şair.
Dünyaya saf gəldin çirkləndin ama, Nə İsa Məsihsən, nə Məryəm ana. Çəkdiyin siqaret bircə uduma, Tütündü, qətrandı, dumandı şair Çəkmə zəhrimarı, ziyandı şair.
Xoş üzün görmüşük haçan dünyanın, Özü, öz əksindən qaçan dünyanın? Bizik iç üzünü açan dünyanın, Həyat yaxşılara ziyandı şair, Azadlıq ən şirin yalandı şair.
Çözə bilmişikmi haqq nə nahaq nə? Sonu nə olacaq, bunun baxaq nə. Ömürə nə gələk, bölək, çıxaq nə? Bərabər ölümə tamamdı şair. Bizimki iynədir, samandı şair…
* * *
Yaxşı ki, o səhər ölmədim, O sən gedən səhəri deyirəm. Yadındadır, mən topladım Əşyalarını hələ? Hıçqırıqlar içində pıçıldadım da Get, gülə- gülə.
Yox e, sözüm onda deyil, Yaxşı eləyib getdin. Qalıb nə edəcəkdin ki , Viranə ürəyimdə? Onsuzda əzəl gündən Yalançı məhəbbətdin, Onsuzda düşmən bıçağı idin Kürəyimdə.
Bax heç zəng etmirəm də, Nə də axtarıb,sormuram. Həvəsində deyiləm qapalı dəftərin, Çoxdan külünü sovurmuşam, Lənətə gəlmiş vərəqlərin.
Sonra demə unuda bilmədin məni, Lovğalıq qatma gülüşünə. Danışmağı sevmirsən bilirəm, Sussmağın da anlam verir Gedişinə…
Kulis.az “İlin hekayəsi” müsabiqəsində iştirak edən Səadət Həbibqızının “İntihar həll yolu deyil”hekayəsini təqdim edir.
Ucqar dağ kəndinin sağ qanadında yerləşən, xudmani, kiçik bir evi dekabrın soyuğunda sevinc səsləri isitmişdi. Gənc ailənin beş ildən sonra ilk övladı dünyayla salamlaşmışdı. Babalar quda olandan bu yana ilk dəfə bir-birlərinin gözlərinin içinə dik baxmış, birağızdan: – Qızın adı Fərəh olsun! – demişdilər.
Fərəh gətirmişdi bir-birinə calaq olmuş iki nəslə qızcığaz… Amma “fələk” dediyimiz nədirsə, hesabını anlamaq bəşər övladının hünəri deyil axı… İnsan ömrünün iki ilinin bu hesabda nəyə bərabər olduğunu bilməksə… Burda “bilmək” sözünü mücərrədləşdirəndi “fələk…”
Sevincli dekabr axşamından düz iki il sonraydı, bir axşam qaratikan kollarından hörülmüş çəpərin o üzündən kimsə səsinin gur yerinə saldı:
– Tar düşdü dağ yolunda! Dovşan ovuna gedən varıydımı kənddə?
Qızının ikinci ad günündə süfrə boş qalmasın deyə səhər ertədən cələ qurmağa getmişdi gənc ata… Və qayıtmamışdı… Və heç qayıtmadı da… Nəşi aylar sonra-qar əriyib dağ çaylarının canına can qatanda tapıldı…
…İllər yelqanadlı keçir deyirlər. Amma dərddən yaxasına bəzək taxan günlər bu yeldən qanadın adını da yada salmağa qoymur. Fərəhin anası beləcə, dərdini dağlara, daşlara danışa-danışa, hüznünü, səssizliyini qızına danışdığı nağıllardakı şah qızının adına yaza-yaza dörd il keçirdi. Bir gün də, altı yaşlı qızının əlindən tutub kənd məktəbinin heç vaxt örtülməyən dəmir darvazasından içəri girdi…
Qızının hər aldığı “5” ilə üzündəki dərd kölgəsi öləzidi, gününün işığı çoxaldı ananın. Dəfələrlə “İlin ən yaxşı şagirdi” oldu Fərəh. Yetmədi, rayon mərkəzindəki olimpiadalardan diplomlarla, hədiyyə kitablarla qayıtdı anasının yanına. Anası onun hər uğurunda üzünü illər əvvəl tar düşən dağ yamacına tutur, ürəklə, fərəhlə səslənirdi:Ətraflı
– Fərəhimiz yenə üzümü güldürdü, ay gedər-gəlməzdəki…
Elə ki, Fərəh 11-ci sinfə çatdı, anasının sözlərindəki ahəng də dəyişdi; indi onun səsində umacağın qoynuna sığınmış əminlik, bir az da təlaş vardı: -Fərəhimiz müəllimə olacaq, neçə-neçə ailənin, evin fərəhinə çevriləcək, tumurcuqlara gün işığını, yağış suyunu öyrədəcək… – deyirdi.
Fərəh anasının səsindəki umacağın da, təlaşın da qarşısında özünü borclu hiss edir: “Mütləq universitetə qəbul olmalıyam!” – deyə düşünürdü.
***
Oyunundan baş açılmaz “fələk” insafa gəlmişdi; Fərəh yüksək balla universitetə daxil oldu. Babaları hər nə qədər: – Qızı Bakıya bir kişi xeylağı aparsa, yaxşıdır.-desələr də, ana başını bulamış, ilk dəfə ağsaqqalların sözündən çıxmış, sinəsini irəli verərək: – Uşağımı özüm aparacağam Bakıya. Əlimlə yerləşdirib, ürəyi rahat da geri qayıdacağam.-demişdi.
Qəlbiqırığın qəlbinə dəyməmiş, onunla razılaşmışdılar…
***
Bir bazar günü səhər tezdən çatmışdılar Bakıya. Ana qızını tələbə yataqxanasında yerbəyer etdikdən, görüb-götürdüyü qədər məsləhətlərini verdikdən sonra elə həmin axşam da kəndin yolunu tutmuşdu. Fərəh böyüklüyünü nağıl bildiyi şəhərdə tək qalmışdı… Özünü uzun qış gecəsində anasının söylədiyi nağılların şah qızı deyil, o qızın cibindəki səbir daşı sayır, susur, qəhərini qorxusunun ağzına yem kimi atırdı. Otaqda üç qız idilər, amma hamısı bir-birindən ürkək, bir-birindən çəkincən…
Universitetin ilk həftəsi də dumanlıydı onun üçün; ağlına gəlmədiyi tərzdə geyimlər, bahalı telefonlar, şən-şaqraq səslər, özündən əmin gülüşlər onun üçün bəzən reallıq olmaqan çıxır, uzaq, əlçatmaz xülyaya dönürdü. Gerçəkliklə arasındakı yeganə bağ hər gün ona zəng vuran, hal-əhval tutan anasının səsi idi. Naməlumluğun dumanında azmış kimi günü gün dalınca sıralayan Fərəh bir həftədən sonra məhz bu bağdan yapışıb səmtini buldu: “Mən bu böyük şəhərə oxumağa, anamın arzularını reallaşdırmağa gəlmişəm. Bu şəhərin, bu parıltıların ağlımı əlimdən almağına imkan verməyəcəyəm!” – deyərək özünə söz verdi və sözündə də durdu.
Qələbəliyə qaynayıb-qarışa bilmirdi heç… Amma təklik də ağır yük idi bu qədər həmyaşıdının içində. Bəlkə də, onu əslən Qarabağdan olan, Bakıda doğulub, boya-başa çatan Leylaya doğru çəkən də məhz təkliyinin ağırlığı idi, ya bəlkə, Leylanın sadəliyi, gülərüzlüyü idi; Fərəh sonralar da bu səbəbi axtarmağa cəhd etməyəcəkdi.
…Fərəh birinci kursda oxuyanda ana babası, ikinci kursda oxuyanda isə ata babası dünyasını dəyişdi. Bu, o demək idi ki, anası daha ona nəğd pul göndərə bilməyəcəkdi. Bayaq babaların öz təqaüdlərindən ayırdıqları pay indi heç kimin ailəsinin boğazından, əynindən artmayacaqdı. Dayılar da, əmilər də boyunlarındakı külfət boyunduruğunun altında əzildiyini deyir, xalalar və bibilərsə baxdıqları “yad oğlunun əli”ndə gələnləri öz uşaqlarının arasında güc-bəla bölüşdürürdü. Birtəhər ikinci kursu başa vurdu Fərəh və ilk dəfə o yay kənddəki evlərinə şəhərli qohumlarından heç kim qonaq gəlmədi. Sentyabrın qızılı rəngində anasının üzündəki boz kədərin üstünə qırmızı bir təsəlli şalı atdı:
– Ana, narahat olma, günortadan sonra işləyən qızlar var universitetdə. Mən də işləyəcəyəm. Oxumağımı yarımçıq qoymayacağam, müəllim diplomuyla kəndə qayıdacağam – deyərək anasının baxışlarına yüklənən çarəsizliyi azaltmağa cəhd etdi.
Amma cəhdinin uğurla nəticələnib-nəticələnmədiyini yoxlamaq üçün ikinci dəfə baxışlarını anasının gözlərinə dikməyə cəsarəti çatmadı…
*** Fərəhi işə düzəldən qrup yoldaşı Nihat oldu. O, yaşadığı məhəllənin yaxınlığındakı paltar mağazasına satıcı qız axtarıldığını dedi və Fərəhi də yanına salıb ora yollandı. Dərsdən sonra paltar satmaqla minimum əmək haqqı alacağını bilən Fərəhin ürəyi dağa döndü, özünə inamı daha da artdı. Ertəsi gün Fərəh yeni işi, bu işi ona Nihatın tapması haqqında danışanda Leyla qaşlarını çatmış:
– Nihat bir az, birtəhər oğlandı ey… Onunla ehtiyatlı ol – demişdi.
Fərəh Nihatdan gördüyü yaxşılıq müqabilində özünü ona borclu sanır, hiss etdiyi minnət Leylanın sözlərinin altında başqa məna axtarmağa imkan vermirdi.
…Gün keçdikcə, Fərəh işinin təkcə paltar satmaq deyil, eyni zamanda, mağazanı təmizləmək, paltarları manikenlərə geyindirib-soyundurmaq, qırışanını ütüləmək, ləkələnəni təmizləmək də olduğunu anladı. Bütün bu işlərin hamısını yarım günə sığdırmaq isə onu elə yorurdu ki, bəzən axşamlar kitab üzü açmağa halı qalmır, səhər dərsə hazırlıqsız gedirdi. Beləcə, adı “əlaçılar” siyahısından “zərbəçilər” siyahısına düşdü.
Qrupun ən “vuran-tutan” oğlanlarından biri hesab olunan Nihat isə günbəgün ona bir addım daha yaxınlaşır, bəzən axşamlar işdən çıxanda onu yataqxanayadək ötürürdü. Belə günlərin birində dayanacaqda avtobus gözləyərkən Nihat ona dedi:
– Bəlkə, bu axşam gedək bulvara, bir az dənizə baxaq, hə?
Axşamın alatoranında dənizin mistikası yaman cəzb etdi Fərəhi. Yuxu tökülən gözlərini var gücüylə iri-iri açdı və Nihatın təbəssümünün sehrinə qapılıb razılaşdı. Bir az bulvarda gəzişdilər, dənizə baxdılar, gitara çalan oğlanın oxuduğu “Səni əvəz eləmir” mahnısının sədaları altında xəyallara daldılar və… Fərəh bir də özünü Dağüstü parkda tapdı. Ucalıqdan Bakının gecə mənzərəsi qarşısında heyrətə düşdü və bircə kəlmə belə demədən saçlarını Xəzriyə əmanət elədi. – Düşündüm ki, bura sənə daha maraqlı gələcək. Görünür, yanılmamışam. – Nihat dodaqlarını onun qulaqlarına yaxınlaşdırıb pıçıldayırdı.
Qız səssizcə başıyla onun sözlərini təsdiq etdi və oğlanın boynunda hiss etdiyi nəfəsindən ürpənərək bir addım ondan uzaqlaşdı. Amma Nihat əl çəkmədi, qızın əllərindən yapışdı, onu özünə tərəf çevirdi və gözlərinin içinə baxaraq əminliklə sözə başladı:
– Fərəh, sən mənim çox xoşuma gəlirsən. Əgər hisslərim məni yanıltmırsa, sənin də mənə qarşı nələrsə hiss etdiyini düşünürəm.
Fərəh utanaraq əlini çəkdi… Həyatında ilk dəfə idi ki, bir oğlan onun əlindən tutur, üzünə qarşı belə cəsarətli sözlər deyirdi. Özünü ələ almağa çalışaraq çəkincənliklə dedi:
-Evə getmək istəyirəm… -Yaxşı, gedək. – Nihat qaşqabaqla dedi və o gecə yataqxananın həyətinə çatanadək bir kəlmə də danışmadı.
…Həmin gündən sonra Fərəh bacardıqca Nihatdan uzaq durmağa, onunla həmsöhbət olmamağa çalışdı. Amma Nihat tutduğunu buraxana oxşamırdı. Məsafəli, qıt ünsiyyətlə keçən iki həftədən sonra bir axşam Fərəh işdən çıxınca küçədə Nihat ilə rastlaşdı. Qız ağzını açmağa imkan tapmadan Nihat qəti səslə:
– Fərəh, biz danışmalıyıq – dedi.
Yenə bulvara getdilər və orada keçirdikləri axşam boyunca Nihat Fərəhə sevgi dolu sözlər pıçıldadı, onsuz yaşaya bilməyəcəyindən danışdı, gələcək həyatları ilə bağlı xoş, ürək titrədən vədlər verdi. Qızı yataqxanaya ötürəndə isə özündən əmin halda: -Sənə üç gün vaxt verirəm, Fərəh. Fikirləş, qərarını ver. –dedi.
…Üç günün tamamında iş yerinin qarşısında Nihatı görən Fərəh günlərdir duyğularına, düşüncələrinə hakim olan romantikanın məstliyiylə ona hisslərinin qarşılıqlı olduğunu söylədi. Ertəsi gün isə artıq qrupda hamı onlara “qoşa qumrular” deyə müraciət edirdi.
*** Zamanla qoşalığın üstünə şübhələr də kölgə saldı, küskünlüklər də. Amma heç biri iki sevgilinin bir-birinə dediyi sevgi sözlərinin sayını azaltmadı, ahəngini zəiflətmədi. Üstəlik, Fərəh Nihatın ailəsinə yönəlmiş marağını da qismən doyurdu. Varlı ailənin yeganə övladı olan Nihat heç vaxt yoxluq görməmiş, ehtiyacın məngənəsində sıxılmamışdı. Buna görə də, lazım bildiyi yerdə pul səpələməkdə tərəddüd etmirdi. Dəfələrlə Fərəh bunu ona irad tutmuş, sözlərinin arasına “gələcək ailə büdcəmiz” ifadəsini də qatmışdı. Amma onun bu iradları yalnızca Nihatı güldürməyə yetmişdi.
Dördüncü kursu bitirməyə az qalmışdı. Albalı çiçəyi rəngindəki bir aprel axşamında Nihat Fərəhə dedi:
– Anamgil rayona gediblər. Bu axşam evdə təkəm. Və sənə bişirə bildiyim yeganə yeməyi-souslu makaronu bişirmək istəyirəm. Nə deyirsən? Yeməyimin dadına baxıb gələcək ailəmizdə çömçəni əlimə vermək barədə düşünmək istəyirsənmi?
Qızın ruhunu çulğalayan tərəddüddən xilas olmağı üçün “gələcək ailəmiz” sözləri yetmişdi. Baxışlarını oğlandan qaçıraraq nazla: – Niyə də yox? – dedi.
*** Axşam deyə-gülə souslu makaron yeyən, romantik filmə baxaraq gah gülən, gah qəhərlənən cütlük səhər açılanda bir-birinin üzünə baxmaqdan çəkinirdilər. Çünki onlar Adəmi cənnətdən eyləyən “almanın dadına baxmışdılar”. Dünənə qədər Fərəh üçün sirr, sehr, anlaşılmaz olan bu dad indi ağzında o qədər acılıq yaratmışdı ki, beş dəqiqənin içində əynini geyindi və özünü küçəyə atdı…
İlk bir neçə gündə Fərəh Nihatdan qaçır, onunla üz-üzə gəlməməyə çalışırdı. Amma bir gün fərqinə vardı ki, əslində, qaçan, uzaqlaşan Nihatdır. Oğlan onun telefonunu açmır, mesajlarına cavab vermir, o, axtarmasa, günlərlə Fərəhi yada da salmırdı. Bütün bunlar Fərəhi incidir, özünü öz gözündən salırdı. Təsəllisi isə Nihatın yaddaşında qalan sevgi dolu səsi, dediyi “gələcək ailəmiz” kəlmələri idi. Bu incə, indicə qopdu-qopacaq təsəlli bağından yapışaraq dərs ilini başa vurdu. Diplomunu əlinə alıb kəndə qayıtmazdan əvvəl cəsarətini toplayıb Nihat ilə danışmaq qərarına gəldi.
Həyatın astarı üzünə çıxmış kimiydi. Bu dəfə qapı ağzında Fərəhi gözləyən Nihat yox, Nihatı gözləyən Fərəh vardı. Yorğun, bezgin görünən Nihat onun nə deyəcəyini əvvəldən kəsdirmiş kimi, qıza ağzını açmağa imkan vermədən üyüdüb-tökdü. Etdiyi əməlin yanlışlığı altında əzildiyini dedi, qarşıda onu gözləyən əsgərlikdən danışdı. Sözü hərləyib-fırlayıb yenə cümlələrinin sonuna bir “xoş vəd” etiketi yapışdırdı:
– Əsgərlikdən gəlim, əvvəlcə, nişan edərik, sonra da toy. Gələn ilin payızını bir yerdə qarşılarıq – dedi. Və Fərəh onun bu sözlərinə elə inandı, bu inamından da elə sarıldı ki, bütün dünyanın ağı qara, qarası ağ olsaydı, yenə də, gözünü açmaz, görmək istəməzdi…
***
İki il idi ki, kənd məktəbində müəllim idi Fərəh… Bu iki ilin hər günündə, hətta hər anında belə, taxta alaqapılarından içəri girən Nihatı xəyal etmiş, onu gözləmişdi. Ümid şamının işığı arada şübhə küləyinə tab gətirməyib öləzisə də, Fərəh bu şamı sönməyə qoymur, kədərini, dərdini, peşmanlığını ümid pərdəsinin arxasında gizlədirdi. Di gəl, ümidləri, nəinki, gül açmaq, heç qönçələmək fikrində də deyildi…
Ta ki, bir gün rəfiqəsi Leyla onu öz nişanına dəvət etdi. Sözarası demişdi ki, nişana bütün qrup yoldaşlarını dəvət edib. Odur ki, bu Bakı səfəri Fərəh üçün ikinci bir ümidi cücərtmişdi: “Bəlkə, Nihatı görə bildim…”
***
Nişan qəşəng keçmişdi. Amma Fərəhin ürəyi sıxılır, gözünü qapıdan çəkəmmirdi: “Nihat gələcək…” Getdikcə bu əminliyi bozarmış, tüstü burumları kimi yoxa çıxmağa başlamışdı; Nihat gəlməmişdi…
Leyla o gecəni onlarda keçirməyi təklif edəndə Fərəh tərəddüdsüz razılaşdı. İlk fürsətdə də Leylaya sual verdi: – Görəsən, Nihat niyə gəlmədi nişana? – Hmmm…- Leyla ağzını büzdü – Heç gəlməsin. Onsuz da, ondan çox xoşum gəlmir. Sadəcə, gələn həftə oğluna ad günü edəcək, bir ay qabaqdan dəvətnamə göndərib. Mən də dedim, gəlsin nişanıma pul salsın, borclu məsələsi olmasın. Yaxşı oldu elə bir tərəfdən, gəlmədi. Mən də getməyəcəyəm onun oğlunun ad gününə. Getsin o yaltaqlandığı varlı qaynatasıyla tək otursun restoranda!
Leyla bu sözləri etinasız, adi bir şeydən danışırmış kimi demişdi. Amma Fərəh illər əvvəl atasının altında qalan tarı ürəyinin üstündə hiss eləmiş, həm üşümüş, həm də boğulduğunu zənn etmişdi… O axşamı adını qoya bilmədiyi ağrılarla keçirmişdi Fərəh. Səhər isə artıq o, əvvəlki şən, hamının hayına çatan, ününə yetən, uşaqların sevimlisi, mehriban, gülərüz Fərəh müəllim deyildi. İndi onun yerində bomboz bir kölgə vardı; ölən ümidlərin qəbir daşlarının upuzun kölgələrinin birləşdiyi kölgə.
Günortayadək Leyla dəfələrlə onu qarşısında oturtmuş: – Fərəh… Nə dərdin var, de, söylə mənə. Nədi səni üzən? Nədi səni için-için yeyən? – demişdisə də, qız dodaqlarını bir-birinə daha kip sıxmış, gözlərini naməlumluğa zilləmişdi…
Əriyirdi, yox olurdu Fərəh. O, anbaan ölümə könül verir, onun ağuşuna atılmaq haqda düşüncələrə qapılırdı… Axşama tərəf Leylanın israrı qarşısında tab gətirmədi, daxilindəki vulkanın yoxedici enerjisini-həyatının bütün rəngliliyini qaraya tabe edən məşum sirrini ona açdı. Leyla onu sakitcə dinlədi… Bir istədi, ağzını açıb: “Mən demişdim…” – desin, son anda qəhəri buna da imkan vermədi. Bərabər ağladılar iki rəfiqə o axşam, gecəni səhərə bərabər dirigözlü açdılar. Səhər isə Leyla Fərəhin əllərini tutub: – Bu gün də qal. Getmə kəndə – dedi – Bilirsən də, qardaşım Cavid psixoloqdu. Sənə psixoloji dəstək lazımdır. Ağlıma ancaq bu, gəlir. Bu gün də qal…
Fərəh elə bur ruh halındaydı ki, nə razılaşmaq, nə də etiraz etmək haqda düşünmürdü. Buna görə də, başını təkrar yastığa atdı və gözlərini yarıaçıq pəncərədən görünən bir əlçim maviliyə zillədi. Leyla qapıdan çıxandan sonra isə bir daha anladı ki, son çarəsi ölümdür…
***
Pillələri çıxdıqca mərtəbələri sayırdı Fərəh:
– 11… 13…
14-cü mərtəbədə dayandı. Yarıqaranlıq dəhlizin sonundakı şüşə qapının açıq olduğuu gördü. Ayaqları qeyri-iradi onu ora çəkdi. Qapı kiçik eyvana açılırdı. Bu eyvanda nə qədər dayanmışdı? Gözlərini zillədiyi uzaqlarda nə vardı? Bakının irili-xırdalı binaları, hərdən-birdən görünən ağacları niyə get-gedə boz rəngə bürünürdü ki? Fərəhin düşüncələri bu sualların içində azmışdı… Azmışdı…
Məhəccərdən yapışıb aşağı baxdı. Uzaqda görünən asfaltın bozluğu daha cazibədar idi; bütün bozlardan daha cazibədar… Ölüm qədər cazibədar… Fərəh gözlərini yumdu və məhəccərdən aşağı əyildi. Ayaqları yerdən üzüldü…Sağ əlini də məhəccərdən araladı… Sol əlini də… Arxadan belinə dolanan qollar onu geriyə çəkdi.
Gözlərini açanda başı Leylanın qardaşı Cavidin dizləri üstündəydi. Və Cavid gözlərindən axan yaşları gizlətmədən, “kişilər ağlamaz” tabusunu eyninə almadan pıçıldayırdı: – Bilirəm hər şeyi… Bilirəm, Fərəh. Və səni qınamıram… Deyəcəyim bircə söz var: Səhv etmək hamımızın haqqıdır. O səhvin cəzasını çəkməkdə də haqlıyıq… Özümüzü cəzalandırmağımız da halal haqqımızdır. Amma çıxış yolu heç vaxt intihar deyil. Anladınmı, Fərəh? Problemlər həyat düsturunun məchuluna çevriləndə intihar həll yolu deyil…
Kulis.az “İlin hekayəsi” müsabiqəsində iştirak edən Coşqun Xəliloğlunun “Azman sənətkar” hekayəsini təqdim edir.
Ara-sıra qəzetlərdə şeirlərim dərc olunsa da, özümü şair hesab etmirəm. Dostlarım, yaxınlarım məclislərdə mənə söz verəndə çıxışımı şeirlə ifadə etməyi xahiş edirlər. Mən də onların sözlərini yerə salmıram. İstəyirəm danışığım maraqlı olsun, ürəklərə hərarət gətirsin.
Amma ağlıma da gətirməzdim ki, qəsəbəmizdəki yanacaq doldurma məntəqəsinin sahibi mənim şeir yazdığımı bilər və günlərin birində evimizin qapısını döyərək, – Şair Mürşüdün evi buradır? – deyə soruşar.
Qapını açdım.
– Xoş gəlmisiniz, Zəbi müəllim, – deyib çağırılmamış qonağa əl uzatdım –keçin içəri.
Zəbi:
– Sağ olun, şair. Sizə işim düşüb – əlindəki qovluğu sol əlindən sağ əlinə keçirdi, – mənə kömək edin. Atamın şeirlərini gətirmişəm. Oxuyun, lazım olsa, düzəliş edərsiniz. Zəhmət haqqınızı ödəyəcəyəm. Axı, atam da sənin kimi şairdi – o, müraciətindəki “Siz”i “sən”lə əvəz elədi.
Mən:
– Lap yaxşı, verin mənə, baxaram.
Zəbi:
– İnşallah, sonra da, sənin Bakıda şair dostların olar, gedərik onların yanına, kişinin kitabını çıxardarıq. – O, əlini cibinə salıb bir dənə göy əskinazı – yüz dolları basdı ovcuma.
Pulu qaytarmaq istədim.
– Nə danışırsan, inciyərəm səndən, halal xoşun olsun. Bu hələ avansdır. – Zəbi pulu təkidlə mənə verdi.
“Bir halda verir, alım, məcbur etmirəm ki…!” düşündüm.
Zəbinin atası Xanəli uzun müddət qəsəbədəki neft dükanında işləmişdi. Çoxdan, lap çoxdan təqaüdə çıxmışdı. Hesabla onun səksən beş-doxsan yaşı olardı. Heç vaxt eşitməmişdim ki, Xanəli kişi şeir yazır. İndi onun oğlunun atasının şeirlərini gətirməsi mənə qəribə gəlsə də maraqla qovluğu aldım.
– On gündən sonra gələrəm. Bir də şair, kitaba giriş sözünü, – yəqin, ön söz demək istəyirdi, – özün yazarsan.
Zəbi mənimlə xudahafizləşib ayrıldı. Qocaman şairin oğlu gedəndən sonra qovluğu açdım. Şeirlər makinada yazılmışdı. Başladım oxumağa. “Həmkarım” necə də “incəqəlbli,” “geniş ürəkli,” “fitri istedad sahibi ” imiş. O, nədən, kimdən yazmamışdı… Mövzular “rəngarəng, ” üslub “müxtəlif,” vəzn “yeni”.
Qovluqda yüzə yaxın “şeir nümunəsi” toplanmışdı… Xanəlinin yazıları boş və mənasız söz yığınından ibarət idi. “Qovluğu nə üçün götürdüm, gərək qaytaraydım. Heç bir nəşriyyat Xanəlinin kitabını nəşr edib özünü biabır etməz” – ürəyimdən keçirdim. Elə bu an yadıma cibimdəki yüz dollarlıq düşdü və fikrimdən daşındım. Mütləq Xanəli Uğurlunun şeir kitabı nəşr olunmalıdır, – qərar verdim. Amma onun yazılarını əvvəlcə şeir formasına salmaq lazım idi. Gecəni gündüzə qatdım, hər gün on-on beş şeir quraşdırdım. Sonra da başladım yazdıqlarımı tərifləməyə, məşhur tənqidçilərdən sitat gətirərək əvvəllər neft satan Xanəli kişinin kitabının “bədii məziyyətlərindən” danışmağa. Axı, ön sözü də mən yazmalıydım.
İki həftədən sonra Zəbinin maşınına minib Bakıya – tələbəlik doztumun özəl nəşriyyatına getdik. Nadir müəllim bizi mehribanlıqla qarşıladı. Gəlişimizin məqsədini biləndə isə çox sevindi. Qovluğu naşirə təqdim etdik. O, bir neçə vərəq oxuyub:
– Gözəl şeirlərdi. Yaxşı ki, demokratiya var, yoxsa belə şairlərin yaradıçılığından xalq heç vaxt xəbər tutmazdı, –dedi.
Zəbi:
– Nadir müəllim, kişi yazır, mənim də borcum onları çap etdirməkdir, –güldü.
– Siz, çox xeyirxah iş görürsünüz, Zəbi müəllim, əhsən!
Nadiri yaxşı tanıdığımdan və onun ciddi danışığından şeirlərin xoşuna gəldiyinə şübhəm qalmadı.
Üçümüz birlikdə kitabın tərtibatını, tirajını və nəşr xərclərini müzakirə etdik. Razılaşdıq ki mənim yazdığım ön sözə Nadir müəllim tanınmış şairlərdən birinə imza atdırsın.
İki ayın tamamında kitab nəşr olundu. Zəbi məni evlərinə dəvət etdi. Qəsəbənin bütün vəzifə sahibləri burada idilər. Ağsaqqal “şairin” kitabının təqdimat mərasimi keçirilirdi. Ömründə bəlkə də boynuna birinci dəfə qalstuk bağlamış “azman sənətkar” məclisin lap yuxarı başında əyləşmişdi. Zəbi mərasimi açdı, qonaqları salamlayıb, başladı atasını tərifləməyə. Sonra polis rəisi, icra nümayəndəsi və bazarkom bir-bir danışdılar, Xanəli kişinin ünvanına gözəl-gözəl sözlər dedilər. Mədəniyyət evinin işçisi Səmayə xanım kitabdan şeir parçaları oxudu. Orta məktəbin direktoru Mənsim müəllimin çıxışı lap hərarətli oldu. O, Xanəli Uğurlunun yaradıcılığının gənc nəsil üçün örnək ola biləcəyini, yaxın günlərdə onunla şagirdlərin görüşünü keçirəcəklərini bildirdi. Üzünü mənə tutub:
– Cavan oğlan, sən də şeir yazırsan. Məncə, şeirlərini Xanəli müəllimə göstərib, məsləhət alsan, pis olmaz, – dedi.
Mən başımla, guya onunla razılaşdığımı bildirdim.
Əvvəllər rayon qəzetinin foto – müxbiri işləyən Müseyib təqdimat mərasimini həvəslə videolentin yaddaşına köçürüldü.
Həmin gündən başlayaraq hara gedirdimsə Xanəli kişinin kitabı haqqında eşidirdim. Düzdür, bəzi agzıgöyçəklər deyirdilər ki, şeirləri Zəbi Bakıdakı şairlərdən hansınasa pulla yazdırıb, Xanəli kişi belə ağıl sahibi deyil. Amma çoxları Xanəli kişinin kitabındakı şeirlərin kiminsə yazdığını heç ağıllarına da gətirmirdilər. Ən maraqlısı o idi ki, nə şair, nə də onun oğlu şeirləri yenidən yazdığıma görə mənə bircə kəlmə də söz demədilər. Bəlkə də, şeirlərin təzədən yazıldığını heç başa da düşmədilər.
Bir gün televizora baxırdım. Diktor qız elan etdi:
– Sizə təqdim etdiyimiz bu mahnının sözləri istedadlı şair Xanəli Uğurluya məxsusdur…
“Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin (AYB) üzvü, Azərbaycan Respublikası Prezidenti təqaüd fondunun təqaüdçüsü, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının GƏNCƏ Bürosunun Rəhbəri
* * *
Qurduğun xəyallarından Geriyə dönmək qədər Çətin yol yoxdu bu dünyada. Gözlərindən yıxılan göz yaşlarını Yanağın da qaldıra bilmir. Baxışların buz kəsilir. Başını qaldırıb göyə baxırsan, Göy üzündə sənin çarəsizliyinə Qurbanlıq qoyun kimi bir ulduz kəsilir. Qaralır dünyan, qaralır, Həyatın göz qapaqlarının Arası qədər daralır… Bütün güclü qadınlar bədbəxtdir, bilirsinizmi? İçindəki təkliyi heç kim görmür…
* * *
Şəhərdə tanış üzlər- Gülümsəyir hamı. Amma arxa fonda Ümidsizliyin reklamı. Vaxtı keçən yaşımdan Boylanıram günümə- Bir az vicdan yüküm var, Bir az təsəllim. Bərabərdi, Şükür yenə. Söz yox. Daha gözümdə böyütmürəm Heç kimi, heç nəyi- Buludlardan başqa. Sağlığıma qismət, Bir cüt qara buludum var, Boşalacaq axşam.
“Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin (AYB) üzvü, Azərbaycan Respublikası Prezidenti təqaüd fondunun təqaüdçüsü, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının GƏNCƏ Bürosunun Rəhbəri
* * *
Sonra Səssizlik çökər gözlərinə. Kipriyindən asdığın Yaş da quruyar, Əllərin qoynundan yarıyar. Gözəl-göyçək ümidlərlə Aranı vuran tapılmaz. Hər yerin elə ağrıyar, Bir dənə yaran tapılmaz. Susarsan, Elə susarsan, Bircə gözlərin səs edər… İlahi, nə çox düşündün? Mənə ölüm də bəs edər.
* * *
Hər şey yoluna düşür, Öyrəşirəm təkliyə. Nə sənə əl uzadıram, Nə Tanrıya – əllərimdən çək deyə. Hər şey yoluna düşür, Səhər-axşam darıxmaq da Vərdiş halına düşür. …Gözlərimdən axıb getdi, Ürək bir ovuc su idi. Amma hələ düşünürəm: Yarım qaldı, Ya tamamı bu idi?..
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü, Azərbaycan Respublikası Prezidenti Təqaüd Fondunun təqaüdçüsü, “Azad qələm” ədəbi-bədii, ictimai-publisistik qəzetinin və “Ali Ziya” ədəbi-bədii, elmi-publisistik jurnalının təsisçisi və baş redaktoru
My Mother Tongue, Turkish Language
You are my world and life, My all heart and merriment. You are my lullaby and first song, Turkish language – my mother tongue.
You”re a word of Fizuli”s world, You”re a fame of Nizami”s wisdom. You”re Gorqud”s honour of Oghuz home, Turkish language – my mother tongue.
You”re my Uzeyir”s tongue with tune, You”re my Babak”s fighting hand. You”re my high mount”s flood, Turkish language – my mother tongue.
My spirit is getting prettier with you, I have desire in love with you. My poems are inspired by you, Turkish language – my mother tongue.
We”ve found the truth in this language, We”ve known mugham in this language, You”re wise word of our great nation, Turkish language – my mother tongue.
Whoever feels ashamed of you, Whoever is not on good terms with you – May Heaven punish him! Turkish language – my mother tongue.
Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü, Azərbaycan Respublikası Prezidenti Təqaüd Fondunun təqaüdçüsü, “Azad qələm” ədəbi-bədii, ictimai-publisistik qəzetinin və “Ali Ziya” ədəbi-bədii, elmi-publisistik jurnalının təsisçisi və baş redaktoru
Həkim, ağrın alım elə dərman yaz, Bütün dərdlərimə çarə eyləsin, Ya öldür, ya sağalt biryolluq məni, Qoyma həsrət könlüm yara eyləsin.
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Baş redaktor müavini
İstəyirəm göy üzündə hər zaman Aydın bulud, parlaq günəş görünsün. Xoşluq olsun, xeyir olsun, yox yaman Bəşəriyyət xoşbəxt bir ömür sürsün.
Olmasın müsibət, nə müharibə, Ahıllar, körpələr, cansız cəsədlər, Qan – qada, faciə, bu zillət, bir də Sağlığın itirmiş qazi, şəhidlər. * Yarı can da olmuş oğullar da var, Bir qolu olmayan, qıçı olmayan, Ona ümüd olmaz, bəlkə sağalar Dərdinə yox dəva, dərd sağalmayan.
Bizimçün veribdir canından parça, Bədəni doludur qəlpələr ilə, Torpağa qarışıb qan parça – parça Şəhadət yolunda, qədəmləriylə.
Bükülür bayrağa şəhidim mənim Canından keçdiyi torpaq gözləyir. Açıb qollarını, ağrılar deyir, Ana balasını torpağa verir.
Gözünün yaşını bir QAZİ silir, Axı o da bir şəhid yarısıdır. SONA İNTİZARam, bilənlər bilir VƏTƏN mənim üçün YER TANRISIDIR
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Baş redaktor müavini Əğyarın dərdindən əriyir canım, Şam öz pərvanəsiycün yandığı kimi. Vədəsiz – zamansız gələn o yarım, Ayrılıb gedibdir, gəldiyi kimi…
Həsrət nalə edər, fəğan qoparar, İntizar çəkməkdən saçım ağarar, Qəlbim qübar olar, göz yola baxar, Uzaqdan gəlirsən, sandığı kimi…
Nə olardı görən, halımı sorsan? Arayıb, axtarıb, ya soraqlasan, Vaxt gələr səhvini sən anlayarsan, Peşiman olanlar qandığı kimi… Nə xəbər, nə ətər qoyub getmisən, Uzaqdasan, ya qeybə çəkilmisən?! Mənə dağlar boyda bir dağ çəkmisən Ürəyin içinə ox çəkər kimi…
Sənin yoxluğunla barışmıram mən, Verdiyin əzaba qatlaşıram mən, Səni röyalarda axtarıram mən, Gerçəkdən gizlənib qaçdığı kimi… Gözümün nurunu aparmısan sən… Şöləm sönür bir vaxt saçdığı kimi…
Qasımlı Gülnar Vaqif qızı 1986-cı ildə Tovuz rayonunun Dondarquşçu kəndində anadan olmuşdur. 2001-ci ildə “Mən sehrli səmayam” adlı ilk kitabı çap olunub. 2004-cü ildə BDU-nun filologiya fakultəsinə daxil olub. 2007-ci ildə ali məktəblərarası keçirilən XII fənn olimpiadasında Azərbaycan dili fənni üzrə II yeri qazanıb. 2009 və 2014-cü il seçkilərində Tovuz rayonunun Dondarquşçu kənd bələdiyyəsinin üzvü seçilib.
2010-cu ildə AMİ-nin Azərbaycan ədəbiyyatı bölməsinə magistraturaya qəbul olunub. 2011-ci ildə “İçimdəki söhbətlər” kitabı nəşr olunub. 2014-cü ildə AMEA-nın Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutuna Ədəbi Tənqid şöbəsinə doktoranturaya qəbul olunub. 2014-cü ildən AYB-in üzvüdür. Bədii və publisistik əsərləri mətbuatda müntəzəm çap olunur. 2009-2014-cü illərdə Tovuz rayonunun Muncuqlu kənd ümumi-otra məktəbində müəllim işləyib. 2014-cü ildən “Hədəf” hazırlıq kurslarında müəllim işləyir. Bir sıra beynəlxalq konfrans və simpoziumların iştirakçısıdır.
Kimi
Mənə çəkdiyin dağa gəl, Gəl, qorxma, dumanı yoxdu. E.Əzim
O hansı dağdı ki, dumanı yoxdu, Mənim ilk sevgimin göz dağı kimi? O hansı yazardı romanı yoxdu, Şair ürəyimin söz dağı kimi.
Elə sancır sanki key iynələyir, Bir işə yaramaz şey iynələyir Tikməyi bir yana hey iynələyir Cumubdur üstümə biz dağı kimi.
Göybəgöy axtardım, Səma, özümü Yerbəyer yerlərdə bitdi əzimim. Gönüqalın bilib üzsüz üzümü Dərimi hey soyur xəz dağı kimi.
Var
Sənsiz gecələrə vərdiş etmişəm Həsrətə, hicrana məndə dözüm var. Nazıyla oynadım ayrılıqların Vüsala tamarzı iki gözüm var.
Mənli-mənsiz, onlu-onsuz arzular Qanıma susadı qansız arzular Qar üstə yazdığım sonsuz arzular Od üstə can verən neçə buzum var.
Sən nədən biləsən, nədənlər nədən? Özün cavab çıxar “a”dan ya “be”dən Gözümdə kölgəli o nurlu didən Məni sınaq etmə, məndə əzim var.
Bir qız
Bir qız vardı bizim kənddə Mənim kimi gözü qara. Sənə olan sevgisindən Bənzəyirdi üzü qara.
Bir qız vardı qarabəniz Üzündə xal düzümləri. Yetişməmiş kim dərmişdi Tənəkdə kal üzümləri?!
O qız bircə addımıyla Ürəyini tərk elədi. Qovuşmağa gücü çatmaz, Ayrılığa ərk elədi.
Sən gələndə həmin qızın Sevgisi sevgiyə döndü. O dinə gəlməyən qızın Dilində sən oldun andı.
Bir qız vardı bizim kənddə Reyhan kimi gözü qara. Gülü, narı yığıb getdi Sizin kənddən səmalara.
Yuxuda…
Sən yuxuya gedəndə Mən yuxudan gəlirdim. Gözün məni güdəndə Özüm bunu bilirdim.
Yuxu mənə gələndə Mən də səndən gedirdim. Sən mənimçün öləndə Mən də gendən gedirdim.
Mənə o təsir edir Sən axı dan gəlirsən. Hamı yuxuya gedir Sən yuxudan gəlirsən.
Hamı xeyrini güdür Sən də mənə zərərsən. Məni könlünə müdir Yat, yuxuda görərsən.
Taxta divan
Vaxtla oynama, gülüm, Vaxtında oyna bir az. Özünə divan tutma Taxtında oyna bir az.
Oturtmaqçün yerində Taxta divan qurular. Sənin alın tərində Taxta divan qurular.
Boş sözdü ki, deyirlər Quruca baxtın olsun. Baxtın quruyanacan Qızıldan taxtın olsun.
Bir dünya
Mən sənə dünyanı bağışlayardım, Sən mənə bir dünya bağışlasaydın. Gözümü yoluna baxışlayardım, Ömür yollarımı naxışlasaydın.
Sən mənə bir dünya bağışlasaydın, Mən sənə dünyanı bağışlayardım. Gözümdə eşqimi alqışlasaydın Özüm eyləyərdim baxışla yardım.
Sevgimdən su içdin gözün doyunca, Səmadan yerlərə yağışladınmı? Sənə səma verdim dünya boyunca Sən mənə bir dünya bağışladınmı?!
Burda nə var ki…
Ayrılaq səninlə burda nə var ki, Ayrılıq mənimçün həyat tərzidi. Bir ömrü hey ölçür-biçir durmadan, Həyat yolumuzda həyat dərzidi.
Eh!!! Burda nə var ki, ayrılaq getsin, Guya ayrılmayıb neyləyəcəyik. Bizim həsrətimiz bir ömürlükdü, Vüsalı yolundan eyləyəcəyik.
Çoxdan gözləyirdin bu təklifimi, Ayrıldıq üstündən dağ götürüldü. Sənin məhəbbətin öldü, gömüldü Mənim xəyallarım sağ götürüldü.
“Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Gənclər Şurasının və Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyinin üzvü, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Tovuz Bürosunun Rəhbəri, Prezident təqaüdçüsü, Gənclər müfakatçısı
“Bir şeirin könlün alıb, heca-heca sevdim səni” – misralarının müəllifi Aysel Xanlarqızının “Darıxan şeirlər” kitabından söhbət açmaq istəyirəm. Kitabın bir şeirindəki “bir tabutluq çiyin, bir kəndirlik boyun, bir dözümlük can, bir qismətsiz yazı” kimi tapıntılar əksər şeirlərdə nəzərə çarpır:
Çiçəklər arıların dodaqlarında
bal daddıqca
yarpaqlar xəfif təbəssümlə qımışır burda,
hörümçəklər yuva arzusuyla
tər tökürlər torda…
Arılar və çiçəklər, hörümçək və tor sözün bütün mənalarında ədəbiyyatın hədəfinə tuş gəlib. Ayselin təqdimatında isə balın çiçəklərdən başlayan ömrünün arının dodaqlarından keçən həyat yolu yarpaqların xəfif təbəssümlə qımışmasına səbəb olub. Eləcə də hörümçək torunun yuva qurmaq arzusundan başlayaraq tər tökməyin bəhrəsi kimi hörgüsü şairanə təqdimatdır.
Qolları eşq döngəsi,
Ömürdür hər nəfəsi…
Gedişi mərmi səsi,
Həsrəti savaş adam.
Qolların eşq döngəsinə bənzədilməsi çarəsizliyin fərqli təqdimidir. Hərəsi bir tərəfimizdə yerləşən qollarımızı üfüqi istiqamətdə və ya başımız üzərinə qaldırsaq, hərəsi bir tərəfə baş götürüb gedər. Paralel tutsaq, həndəsənin aksiomları öz hökmünü verər: paralel düz xətlər kəsişməz. Həmin paralel qollarımızı kəsişdirib özümüzə tərəf əysək, özümüzü qucaqlamalı olarıq. Əgər bizi başqası qucaqlamırsa, qollarımız eşqin özümüzə sarılan eşq döngəsidir. Şeirdə isə söhbət ONUN qollarından gedir. Eləcə də, onun nəfəsindən, onun gedişindən, onun həsrətindən. O nəfəs ki, səninçün ömür deməkdir. O gediş ki, ancaq mərmi səsiylə müqayisə oluna bilər və düşdüyü, ya da dayandığı yerdə faciələr yaradar. O həsrət ki, onu duymaq özünü savaşda hiss etmək kimidir.
“Dünya Tovuz boydaydı bu gecə, /Bütün manşetlər boyu/ Güllələnirdi xəbərlər…” – misraları Tovuz döyüşlərinin qəhrəmanlarından olan general Polad Həşimovun xatirəsinə həsr olunmuş şeirdəndir. 30 il torpaqlarının 20 faizi işğal altında qalmış bir dövlətin yenidən başqa bir bölgəsinə düşmən göz dikərsə, o zaman o xalq üçün bu boyda dünya kiçilib bir rayon boyda olar. O millətə elə gələr ki, bütün dünya ilə mübarizə aparmaq, sadəcə, bir rayonu müdafiə etmək qədər mümkündür. Düşmənin üzü dönərsə, millətin də gözü dönər. Dünyanın hər yerində etiraz dalğaları baş qaldırar. Bütün manşetlərin xəbərlərini güllə səsinə məhkum edər.
“Sus, danışma” bağırır bütün atəşkəslərə,
Son damla qanınadək tarix yazır oğullar…
Qarabağa duatək səslənir güllə səsi,
Qələbə arzusuyla gerçək olur nağıllar
Hücum əmri şığıyır…
Bu bənddə Vətən müharibəsinin bütün gəlmişini-getmişini sezmək olur. Son damla qanınadək tarix yazan oğulların atəşkəs qərarlarını susdurmaq əmri verməsinə alqış duyulur. Xalqımızın müharibə dövründə atəşkəs müqavilələrinə olan etirazından tutmuş, güllə səsini duatək qəbul etməsi, qələbəyə inamı, nağılları gerçəkləşdirmək əzmi təqdir edilir.
Sən zindan aşiqisən, mən azadlıq yanğılı,
Qoşulmağa gücüm yox içimdəki haraya…
Rəngli-rəngli baxsaq da bu sevginin gözünə,
Kefin istəməyəndə deyəcəksən qaraya
Ayselin bu kitabında nümunə gətirdiyimiz bəndin formasına oxşar bir neçə eksperiment şeir var. Mənə elə gəlir ki, bu eksperimetlər uğurlu alınıb. Belə ki, hecada yazılmış hər dörd misranın sonuna ya bir söz, ya da bir söz birləşməsi əlavə edilib ki, bu da mənaca əvvəlki misralarla bağlanır. Həmin qanunauyğunluq digər şeirlərində də mükəmməllik yaradıb. “Darıxan şeirlər”in məxsusi cəhətlərindən biri xoşagəlimli qafiyələrin varlığıdır:
Gözümdən yuxu tökülən,
Gecəm yellənir beşikdə.
Həsrət evimin içində,
Sevinc buzlayır eşikdə…
Bəndində işlədilmiş beşikdə və eşikdə tam qafiyələri ilə yanaşı, “qarmağı sevən balığa”, səndən qalan tək qalıq”, “şüa kimi sevməyə” “dua kimi sevmək” qafiyəsinin tapılması mətn daxilində çox yerinə düşür. “Günəşi alovlandırasan qoynunda//Öpüşləri boyunbağı edəsən boynunda…” – misraları isə yalnız qafiyələrinin gözəlliyi ilə deyil, mənasının özəlliyi ilə də fərqlənir.
Aysel Xanlarqızının bu kitabında “İnsan adlı oyuncağam”, “Dərviş ömrü”, “Qonaq görüşlər” və başqa bir neçə heca vəznində yazılmış şeirlərinin bütün misralarını poetik örtüyə qərq olmuş görürük. Bu cür şeirlər müəllifinin ani səhlənkarlığı olmasa, daha yaxşı olardı. Məsələn:
Həyat çılğın dalğaların gətirdiyi çöpləri
Yığsa da sahilim boyu,
Zamanı sevgiyə boğmağı sevdim…
misralarında ilk baxışdan hər şey qaydasındaır. Lakin SEVGİYƏ sözü Azərbaycan dilinin qrammatik qaydalarını pozub. Fikrimcə, bu söz ya “ilə” qoşması və ya -da, -də şəkilçisi ilə işlənməli idi. Sözün yönlük halda işlənməsi heç bir məna kəsb etmədiyi ilə yanaşı, həm də dil qüsuru yaradır. Heç sevgiyə qərq etmək anlamı da vermir. Bundan başqa “əgər gedərsəm, mənimçün darıxma” – şərt budaq cümləsində də “getmək” feilinə şəkilçilər düzgün ardıcıllıqla qoşulmayıb. Normaya əsasən, zaman şəkilçisindən sonra şəxs, sonra şərt şəkilçisi gəlməlidir və söz “gedərəmsə” olmalıdır. Nümunənin sərbəst şeirdən olduğunu nəzərə alaraq, heç bir poetik məcburiyyət qarşısında qalmadan dil qaydalarını pozmağa haqq qazandırmaq olmur. Ona görə ki, Aysel istəyəndə dil və ədəbiyyatın iş birliyindən öz xeyrinə yararlana bilir: “sevgim həsrətinə əsir qurtuldu”, “ayrılığın fəryadında səadətə kar olmuşam”, “xoşbəxtlik alın yazımda qəza enişi eyləyir”, “sürət həddini aşmış mənim şikəst həyatım” – misraları sözün ən gözəl halındadır. Eyni zamanda
“yarpaqtək yaşadı ruhum xəzəli”, göz dəyməsin təkliyimə, bir sıldırım qaya kimi…” təşbehi, “məni yoxluğuna alışdırma gəl, yolları götürrəm ayağın altdan…” mübaliğəsi müəllifinə əhsən dedizdirir.
“Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin (AYB) üzvü, Azərbaycan Respublikası Prezidenti təqaüd fondunun təqaüdçüsü, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının GƏNCƏ Bürosunun Rəhbəri
“Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin (AYB) üzvü, Azərbaycan Respublikası Prezidenti təqaüd fondunun təqaüdçüsü, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının GƏNCƏ Bürosunun Rəhbəri
Qurduğun xəyallarından Geriyə dönmək qədər Çətin yol yoxdu bu dünyada. Gözlərindən yıxılan göz yaşlarını Yanağın da qaldıra bilmir. Baxışların buz kəsilir. Başını qaldırıb göyə baxırsan, Göy üzündə sənin çarəsizliyinə Qurbanlıq qoyun kimi bir ulduz kəsilir. Qaralır dünyan, qaralır, Həyatın göz qapaqlarının Arası qədər daralır… Bütün güclü qadınlar bədbəxtdir, bilirsinizmi? İçindəki təkliyi heç kim görmür…
Kimsə olmalı… Kimsə gəlməli Gecənin bu vədəsində. Yekə adam, Ölkə adam, Vətən adam, Həmdəm adam. Taleyin hədəsidi Əl-qolumu bağlayan Yoxsa özüm gələrdim. Bircə qırıq ümid olsa, Olsa, dözüm gələrdim. Adını çəkib dururam, Ah kimi, ahım yuxarı. İlahi, özün düşürsən, Yoxsa mən çıxım yuxarı?
“Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin (AYB) üzvü, Azərbaycan Respublikası Prezidenti təqaüd fondunun təqaüdçüsü, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının AĞSTAFA Bürosunun Rəhbəri
Fələk aman vermədi, Candan can aldı, getdin! Qəfil ömrün sonuncu- -Zəngini çaldı, getdin!
O, sənli illər yandı, Qönçəydi güllər, yandı… Ağızda dillər yandı, Ahh, bu nə haldı, getdin!!!
Arzuların bitməmiş, Övlad toyu etməmiş, Muradına yetməmiş, Axı nə oldu, getdin?!
Ömür dərddir, ömür yük, Ürəyə dərd gömürük… Sənin ömrün, ömürlük, Xatirə qaldı, getdin!!!
“Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin (AYB) üzvü, Azərbaycan Respublikası Prezidenti təqaüd fondunun təqaüdçüsü, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının AĞSTAFA Bürosunun Rəhbəri
Ömür var təzadlı, ömür var qəliz, Yaşayır, qoyaraq hərə bir cür iz… Həyat ləzzətinə tamarzıyıq biz, Onsuz da hər nə var dadından çıxıb.
Elə ki, deyirsən sözün əslini, Sənə yaşadırlar xəzan fəslini. Oğul var unudub əsil-nəslini, Ata soyadından, adından çıxıb.
Yaşanan çox günün çiləsi var ki?! Bitmək də bilməyir, “hələ”si var ki… Yaşamaq eşqiylə eləsi var ki, Sürünüb cəhənnəm odundan çıxıb.
Adi hal olubdur ədavət etmək, Ədavət sonucu, “cinayət” etmək… Vallah “adamlara” nəzarət etmək, Deyəsən Allahın yadından çıxıb. Rüfət Axundlu.
Sağlığında yaman deyin yamanlara. Yalnız, yalnız sağ olanda, Hər kəs əsl qiymətini bilər onda; Bu sözlərim düz olmasa töhmət edin. Sizdən rica eləyirəm milyon kərə, Şairlərə sağlığında hörmət edin, Sağlığında heykəl qoyun ölməzlərə… Gələcəyə çox da ümid bağlamayın, Sözünüzü sonralara saxlamayın. Zəhləm gedir sonralardan, Vaxtsız dinən zurnalardan, Boşboğazdan, avaradan, Toydan sonra nağaradan. Sağlığında sevindirin təmizləri, Siz həyatda bu amalla addımlayın. Sağlığında ifşa edin xəbisləri, Satqınlara sağlığında satqın deyin, Tülkü deyin tülkülərə, aslan deyin aslanlara; Sağlığında qiymət verin insanlara… Hər kəs bilsin öz yerini necə sağdır, Bu, pislərin həyatını qısaltmaqdır, Yaxşıların həyatını uzatmaqdır… Bu nədəndir ölən kimi, qəlbimizdə Adamlara sevgi, hörmət aşıb-daşır. Ölən kimi yaxşılar da yaxşılaşır, Yamanlar da yaxşılaşır… Çirkinlər də təmiz olur ölən kimi… Yadlar belə əziz olur ölən kimi… Xatirələr söyləyirik, nekroloqlar qollayırıq, Hamısını ucdantutma yaxşı deyib o dünyaya yollayırıq. Bu gecikmiş xeyir-dua kimə gərək? Bundan məzar böyüyəcək, ya ölənmi diriləcək? Xoşum gəlmir bu köhnəlmiş adətlərdən, xoşum gəlmir… Bu sərdaba sevgilərdən, hörmətlərdən xoşum gəlmir. İstəmirəm vaxt-vədəsiz şöhrəti mən, Bir an ömrü milyon qızıl ölüm gələ, dəyişmərəm… Diri üçün iynə boyda hörməti mən Ölü üçün min heykələ dəyişmərəm… Düz deməsəm, onda məni bağışlayın, Üz tutaram uşaqlara, qocalara, cavanlara, Sağlığında qiymət verin insanlara, Yaxşılara sağ olanda yaxşı deyin, Sağlığında yaman deyin yamanlara…
Mən gözümü bu torpaqda açmışam, Mənim dilim bu torpaqda söz tutub. İməkləmiş, yerimişəm, qaçmışam- Dizlərimi qanadanda daş-kəsək İlk yaram da bu torpaqda göz tutub. Tarixində adım-sanım yox onun, Hardan olsun, neyləmişəm axı mən? Ancaq Vətən mənim kimi çoxunun Zəhmətini çox çəkmişdir əzəldən. Əllərimdən tuta-tuta aparmış, Məni həyat yollarına çıxarmış. Bu yerdədir, rişələrim, köklərim- Ulu babam bu torpaqda uyuyur. Vətən – mənim al şəfəqli səhərim, Onsuz günəş gözlərimdə soyuyur. Vətənsizin nə günəşi, nə ayı?.. Vətən yoxsa – hər şey hədər, havayı. Qarış-qarış dolansam da cahanı, Gözəlsə də yad ellərə səyahət, Heyran-heyran seyr etsəm də hər yanı, Səyahətim burda bitər, nəhayət. Ağuşuna çəkər məni torpağım. Harda olsam, harda gəzib dolansam, Burda tapar əks-səda sorağım. Bir-birindən hər şey qopar, ayrılar- Ayrılmayan bəs nə var? Mən, Vətən!
Dil açanda ilk dəfə ana söyləyərik biz, “Ana dili” adlanır bizim ilk dərsliyimiz. İlk mahnımız laylanı anamız öz südüylə İçirir ruhumuza bu dildə gilə-gilə.
Bu dil, – bizim ruhumuz, eşqimiz, canımızdır, Bu dil, – bir-birimizlə əhdi-peymanımızdır. Bu dil, – tanıtmış bizə bu dünyada hər şeyi. Bu dil, – əcdadımızın bizə qoyub getdiyi Ən qiymətli mirasdır, onu gözlərimiz tək Qoruyub, nəsillərə biz də hədiyyə verək.
Bizim uca dağların sonsuz əzəmətindən, Yatağına sığmayan çayların hiddətindən, Bu torpaqdan, bu yerdən, Elin bağrından qopan yanıqlı nəğmələrdən, Güllərin rənglərindən, çiçəklərin iyindən, Mil düzünün, Muğanın sonsuz genişliyindən, Ağ saçlı babaların əqlindən, kamalından, Düşmən üstünə cuman o Qıratın nalından Qopan səsdən yarandın. Sən xalqıının aldığı ilk nəfəsdən yarandın.
Ana dilim, səndədir xalqın əqli, hikməti, Ərəb oğlu Məcnunun dərdi səndə dil açmış. Ürəklərə yol açan Füzulinin sənəti, Ey dilim, qüdrətinlə dünyalara yol açmış. Səndə mənim xalqımın qəhrəmanlıqla dolu Tarixi varaqlanır, Səndə neçə min illik mənim mədəniyyətim, Şan-şöhrətim saxlanır. Mənim adım, sanımsan, Namusum, vicdanımsan.
Millətlərə, xalqlara xalqımızın adından Məhəbbət dastanları yaradıldı bu dildə. Moskvada Puşkinə heykəl qoyulan zaman, Ona abidə qoydu bu dildə Şirvani də.
Bu dil, – tanıtmış bizə bu dünyada hər şeyi, Bu dil, – əcdadımızın bizə qoyub getdiyi Ən qiymətli mirasdır, onu gözlərimiz tək Qoruyub nəsillərə biz də hədiyyə verək.
Ey öz doğma dilində danışmağı ar bilən, Bunu iftixar bilən Modalı ədəbazlar Qəlbinizi oxşamır qoşmalar, telli sazlar. Qoy bunlar mənim olsun. Ancaq Vətən çörəyi, Bir də ana ürəyi Sizlərə qənim olsun.
Bu dünyanın şanını, Həyatın ad sanını, Kamını, nakamını Tanıyır bu ruh, bu qəlb Yazılmalıdır əlbət, Amma xəlvət… Şeirlərin içində Hərəsi bir biçimdə. Çoxdan ölərdim, Yoxdan ölərdim, Hər şeyin başından… Boynumda daşlarımdan Asardım özümü, Atardım özümü Şair olmasaydım… Bəlkə də… Şeir doğulmasaydım, Şair olmazdım…
Bəxtiyar balalar, oynayın, gülün Xalqın sevincidir gülüşləriniz. Bir də qaşlarınız çatılmayacaq, Durmuşuq ağ günün keşiyində biz.
Körpə fidanları becərməsəydi, Bağban bağ üzünə həsrət qalardı. Uşaqlar, cavanlar yetişməsəydi, Yəqin ki, insanlıq tez qocalardı …
Yeni dünya qurdu ata-babanız – Bu sözün mənası dərindir, dərin! Çox var-dövlət qoydu… sabah yəqin ki, Sahibi sizsiniz bu nemətlərin!
Dünya bir evdirsə, övlad işıqdır, Oğul arxadırsa, qız yaraşıqdır. Oxumaq, öyrənmək, yaratmaq olsun, Hər an vəzifəniz, hər an işiniz. Sizə biz keşikçi olduqca bu gün, Sabah siz özünüz keşikçisiniz!
Gedin, mətin olsun addımlarınız, Hər saat irəli, hər gün irəli! Günəşi lap erkən salamlayacaq, Qızaran səhərin keşikçiləri!…
Mən də bir insanam, mən də canlıyam, Mənim də qəlbimin arzuları var. Deyirlər arabir dəliqanlıyam. Çox da deyinməsin dalımca əğyar! Mənim də qəlbiınin arzuları var…
Mən səni sevmədim “o gözlər” deyə, Gözümdən od kimi yaşlar tökmədim. Mən sənə vermədim qızıl hədiyyə, Çünki yalvarmadım və diz çökmədim; Gözümdən od kimi yaşlar tökmədim.
Sən Xumar deyilsən, mən də ki, Sənan, Bugünkü sevginin başqadır andı. Nə Məcnun, nə Leyli, nə də biyaban Qalmamış, onların adı yaşandı; Bu günkü sevginin başqadır andı.
Qoy bizə gülməsin nə dost, nə də yad, Ehtiyatlı danış, ehtiyatlı dur!.. Nə qədər mən sağam, get dolan azad! Fəqət sevgilimdən xahişim budur: Ehtiyatlı danış! Ehtiyatlı dur!..
Haydı, insanlara qaynayıb qarış Qalma bu dünyada həyatdan iraq! İstəsən aləmi gəz qarış-qarış, Xain adamları tez görüb buraq, Qalma bu dünyada həyatdan iraq!
Hüsnünü örtməsin nə pərdə, nə rəng – Ay kimi saf dolan, gün kimi açıq. Keçmişin üstünə qələm çəkərək, Vuruş meydanında vuruşmağa çıx, Ay kimi saf dolan, gün kimi açıq!
Bu son sozlərimi qulağından as! Dünyada, hər günün bir hökmü vardır. Vaxtını almasın nə toy, nə də yas, Gurlayan səsinlə “irəli!” hayqır; Dünyada hər günün bir hökmü vardır.
İlahi, yatağın nə sağında, nə solunda, nə bir gözəlin qolunda yatmaq istəyirəm. İlahi, nə söyüd kölgəsində, nə dünyanın ən azad ölkəsində yatmaq istəyirəm. İlahi, dar quyu dibində, qaranlıq nəm içində, işıqlı qəm içində, ağrısız yatmaq istəyirəm.
“Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Gənclər Şurasının və Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü, Prezident təqaüdçüsü, “İlin gənci” müfakatçısı, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Baş redaktoru Gənc xanım yazar Şəfa Vəlinin məqaləsi “Yada düşdü” jurnalında işıq üzü görüb.
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidməti və İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsi.
Kulis.az “İlin hekayəsi” müsabiqəsində iştirak edən Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Baş redaktoru Şəfa Vəlinin “Hər şeyi sevən adam” hekayəsini təqdim edir.
“Dünən dekabrın biri idi. Bu gün ikisidir. İki gün arasındakı yeganə fərq yalnız aid edildikləri təqvim rəqəmləridir. Vəssəlam! Başqa nə? Nə axı? Heçcə nə!” – düşüncələrindən asdığı yüklər xana yumaqları kimiydi; biri çözələndikcə, o biri də yuvarlanır, birinin ipi ərişə keçəndə, o birininki arğaca dolanırdı: “Sonra da ad qoyurlar mənə, ayama taxırlar öz aləmlərində! Elə bilirlər, sözarası dedikləri o “qaravəlli” sözünü qanmıram, anşırdammıram. Təpəniz haqqı elə! Qurudun əzgintisi kimi şeylərdi, əşşi, hamısının canında, ruhunda nə var-nə yox, ömür cəmində islanıb, əzilib, neçə dəfə də süzülüb, xəngələ-xaşıla çilənib.”-dodaqlarına əmin, bir az da həyasız gülüş çiləndi: “Nə ayamadı amma! Pəh! Yazasan bir A4 səhifəsinə, çap edəsən rəngli printerdə, arxasını tüpürcəkləyib yapışdırasan hamısının qaşqasının ortasına bircə-bircə! Özü də, iri hərflərlə: ƏZGİNTİ! Gələn də oxuyub gülə, gedən də!”-şaqqanaq çəkdi…Amma gülüşünün ömrü anlıq oldu, ruhundakı uçurumun dibinə çoxdan atdığı təəssüfü silkələnib qalxdı, boyunu göstərdi: “İndi qurud tanıyanmı qalıb?! Qoyasan elə marketdən kauçuk qabda yaxantı daşıyalar, adını da qatıq qoyalar…”
Dərindən “ah” çəkib gözlərini tavana zillədi. Geridə qoyduğu günün hər saatını, hətta hər anını yadına salmağa başladı. Adətiydi başı yastığa gəlincə divardakı təqvimdə üstündən qara qələmlə “bir quş!” yazdığı rəqəmə aid edilən günü xatırlamaq…
…Səhər də həmişəkiydi; təmirsiz evində yuxudan oyanmış, suyu yaxşı isitməyən qızdırıcıya söyə-söyə, ləkəli aynaya baxmadan əl-üzünü yumuş, şokolad yağlı yaxmasını yemiş, kürəyi enli, qolları gödək paltosunu əyninə keçirib qapıdan eşiyə atılmışdı. Yenə küçədə qabağına şalına bürünmüş küçəsüpürən qadın çıxmışdı, onu görəndə işini dayandırmış, çalğısının uzun sapına söykənib ona gülümsəmişdi.
– Hansına gününə gülürsən, ay bədbəxt?! – demişdi küçəsüpürənə bircə sərt baxış ataraq, sonra da paltosunun boyunluğunu yuxarı qaldırıb sürətlə özünü dayanacağa çatdırmışdı.
Avtobusda yolçuluğu da dəyişilməzliyə məhkum idi; itələyən, yıxılan, oturmaq davası edən, sürücüylə dilləşən sərnişinlər, kələ-kötür yollar, qazandan daşan yarma sıyığı kimi, dayanacaqdan yolun ortasına qədər köpüklənən insan səbirsizliyi…
İş yerində də könülaçan heç nə yox idi… Nə işini, nə iş yoldaşlarını sevirdi, maaşından razı olan adama isə bir dəfə də olsun, rast gəlməmişdi. Uşaqkən bütün həmyaşıdları kimi, kosmonavt olacağına əmin idi. Yeniyetməlikdə anladı ki, kainat arzularına sığa bilər, amma atasının cibinə sığmır. “Dolanışıq” kəlməsinin ucundan yapışmağının bütün arzularının, xəyallarının üstünə keçə kimi örtüldüyünü dərk etməyinin yaratdığı xəyal qırıqlığı get-gedə ümidsizliyinin özəyinə çevrildi. Bu özək çatladıqca, içindən yeni-yeni uğursuzluqlar, narazılıqlar zoğ verdikcə başladı əcdadlarından qalan, minilliklər boyunca urvatını itirməyən lənətli mirasa sarılmağa-günahkar axtarışıyla barmağını önünə gələn bəşərə tuşlamağa. Hikkəli, alacaqlı, umacaqlı düşüncəsinin “borclu”sunu tapmaqda gecikmədi; babasından atasına, atasından da ona qalan təmirsiz evin yaşanılası olmamasının günahkarı evi tikən bənna, səkilərin əyri-üyrü, çala-çuxur olmasının günahkarı gülərüz küçəsüpürən, avtobusdakı basabasın günahkarı adamları “çaqqıldax yunu xarala basan kimi” üst-üstə avtobusa dolduran sürücü, sevmədiyi işinin günahkarı isə “yediyini danan” boğazı idi…
…Dikəlib yerində oturdu. Dəyişməyən, bir-birindən heç nə ilə fərqlənməyən alatoran günlərin, heç olmasa, birində belə, gün işığı görməyin mümkünsüzlüyünün səbəbini axtardı xatırladığı həyatında ilk dəfə… Sağ əlini üzünə çəkdi, qaşlarını dartdı və ağzını açdı. Canından keçən ani titrətmə ilə özünə gələndə susuzladığını hiss etdi və ayağa qalxıb mətbəxə keçdi. Qulpu qırıq fincanını su kranının altına tutanda nahar vaxtı iş yoldaşının dediyi sözlər yadına düşdü.
***
…Üç nəfər idilər: işi-gücü su borusunu o yan-bu yana sürütləmək olan saqqallı qoca, gündə, bəlkə, yüz dəfə eynəyini köynəyinin qoluna silən arıq, uzun oğlan, bir də o. Qoca çay dəmləyir, oğlan fincanları yaxalayır, o isə əlləri qoynunda dayanıb çay içmək üçün səbirsizlənirdi. Arabir də, mətbəxin qapısına nəzər salırdı ki, kollektivdən daha heç kimin gəlməməyindən əmin olsun. Çay hazır olan kimi, fincanını doldurub aradan çıxacaq, öz kiçik kabinetinə girib qapını içəridən bağlayacaqdı. Xoşlamırdı ağız deyəni qulaq eşitməyən yığıncaqları; bir-iki dəfə məcburən qalmışdı tünlüyün ortasında, içdiyi çayı zəhərə dönmüşdü. Hələ də, o bir-iki dəfədən üç-dörd epizod xatırlayırdı. Katibə qızın saçını əliylə oynadaraq gülməsi, xadimənin telefonda nəvəsinin şəklini göstərib: “Düz yeddi ildən sonra gəlib e! Yeddi il!” – deməsi, müdir müavinin pəncərəyə uzanan şam budağındakı dələni göstərib hamıya sakit olmalarını işarə etməsi… Bu xatirə saçaqlarının hər biri onu hirsləndirir, insanların bu qədər dolanışıq dərdinin içində, bu qədər bozluğun, rəngsizliyin içində necə sevinə bilmələrinə, necə gülə bilmələrinə məəttəl qalırdı.
-Bağban dayı, çay hazırdımı? Siyirməmdə şirin kökələr var, götürüb gəlirəm.
Katibə qız başını mətbəxin qapısından içəri salıb ucadan soruşdu və cavab gözləmədən çevrilib gözdən itdi. O, əsəblə içini çəkdi və başını buladı. Oğlan yaxaladığı fincanları səliqə ilə masaya düzdü, ehmalca başını qaldırdı və düz onun gözlərinin içinə baxıb:
– Bircə gün də hər şeyi, hamını sev!-dedi.
***
…Əlindəki fincana baxdı, suda öz əksini gördü; əyri-üyrü, tərpənən üzü dodağının qaçmasına səbəb oldu. Boş olan əlini yelləyib fincandakı suyu birnəfəsə içdi və fincanı etina ilə masaya qoyub yerinə qayıtdı…
Yuxuya gedənədək oğlanın dediyi cümləni düşündü: “Bircə gün də hər şeyi, hamını sev!” Səhər oyananda da ilk ağlına gələn elə bu cümlə idi. Yerinin içində gərnəşdi və otağa göz gəzdirdi. Pərdələrin süzülmüş yerlərindən görünən işıq günün bir boy qalxmasından xəbər verirdi. Bir istədi, zəngli saat düzəldən zavodun işindəki səmərəsizlikdən gileylənsin, tez yadına düşdü ki, bu gün iş yoxdur-idarədə müdir müavinlərinin hesabat günüdür. Əlini atıb zəngli saatın başına tumar çəkdi və pıçıldadı:
– Sən elə etibarlı dostsan ki! Düz, iyirmi yeddi ildir, mənə yoldaşlıq edirsən bu ömür yolunda. Atamın səni aldığı gün hələ yadımdadır. –susdu, diliylə dodaqlarını yaladı və gözlərini yumub əlavə etdi:-Onda on yaşlı uşaq hardan biləydi ki, günə başlamaq üçün sənin hay-harayına möhtac qalacaq…
Yenə uşaqlıq xatirələrini bürmələyib atdığı sandığın qapısına əl uzatmışdı düşüncələri. Bir hövldə ayağa sıçradı: “Nə qədər olar ey uşaqlıq arzularını xatırlamaq? Elə dünənin kədərini əzizləyə-əzizləyə bu günün sevinclərindən məhrum olmurammı?” –deyə düşünərək özünü əlüzyuyana çatdırdı. Yenə su ilıq idi, amma o, bu ilıqlıqda nəsə xoş bir şey hiss elədi. Nə idi bu xoşluq? Qorxa-qorxa, çəkinə-çəkinə ətrafına göz gəzdirdi. Hər şey eynən dünənki kimiydi. Yox… Dünənki kimi deyildi axı. Dəyişən nə idi? Gözlərini yumub ürəyində onadək saydı, sonra gözlərini açdı və hamam otağını daha diqqətlə süzdü. Dəyişənin nə olduğunu yenə anşırdammadı, əl-qolunu oynada-oynada mətbəxə keçdi. Şokoladlı yaxması da, axşamdan qalan dəm də ona ləzzət elədi. Damağındakı dad qaçmamış özünə ikinci yaxmanı da düzəltdi, ikinci çayı da süzdü.
Qapıdan çıxmamış pulqabındakı pulları saydı və özünə yeni palto almaq üçün ən gözəl vaxtın məhz bu gün-dekabrın üçü olduğuna qərar verdi. Səkidəki su ilə silələnmiş çalaların üstündən hoppanaraq keçdi, lap axırıncısının yanında dayandı. Əyilib yerdən bir çinar yarpağı götürdü, onu su dolu çalanın üstünə qoydu. Yarpaq iriydi, ucları çalanın kənarında qaldı. Ətrafına baxdı, nisbətən kiçik yarpaq tapdı, çalaya onu buraxdı. Amma bu yarpaq da suyun üstündə üzmədi, eləcə, olduğu yerdə qaldı.
– Bu balaca yaxşı üzər.
Səsə geri çevrildi. Küçəsüpürən çalğısının sapını qoltuğunun altında sıxmışdı, bir əliylə şalının düyününü bərkidirdi, digər əliylə də balaca, uzunsov bir yarpağı ona uzatmışdı. -Sağ olasan, xala!
Həvəslə yarpağı aldı və suyun üzərinə qoydu, əyilib var gücüylə üfürdü. Yarpaq sürətlə bir qarışlıq çalanın digər sahilinə çatdı. -Zoğal yarpağıdır o, yüngüldü, həm də, damarı nazikdi. –dedi küçəsüpürən gülümsəyərək. -Burda zoğal ağacı var?-heyrətlə ətrafına baxdı. -Budu ey, məktəbin həyətindədi.
Küçəsüpürənin göstərdiyi səmtə burdu boynunu; on-on beş metr aralıda dekabrın çiskininə könül vermiş, hər budağında iki tək, bir cüt sarı yarpaq görünən zoğal ağacı vardı. -Zoğalını da uşaqlar yeyər bunun.-İlk ağlına gələn fikir söz donunu geyinməkdə gecikmədi. -Hə.-Küçəsüpürən başını yellədi: -Sağ olsunlar, həmişə ovuclarına yığıb mənə də uzadırlar dəmirlərin arasından.
…Avtobus dayanacağına çatanadək dodaqlarının kənarındakı dartılmanı dayandırammadı: “Küçəsüpürənin təbəssümü sıçradı üzümə, yüz faiz!”-deyə düşünməkdən də özünü saxlaya bilmədi. Dayanacaqda adam az idi. Yaşlı kişi taxtası qırıq oturacaqda oturmuşdu, qaşlarını düyünləyib siqaret çəkirdi. Gənc qız düz səkinin kənarında idi; ayaqlarını aralı qoyub başını sinəsinə əymiş, baxışlarını asfaltdakı çata zilləmişdi. İki yeniyetmə oğlan dayanacağın dəmir dirəyinə söykənmişdi, hərəsi öz telefonunun ekranına baxırdı. Bir neçə saniyə oğlanları müşahidə elədi, onların üzündə anbaan dəyişən ifadələrdə nə axtaracağına qərar verə bilmədiyini anlayanda yenə gülümsədi: “Hələ o yaşdalar…” – düşünərək yoluna davam elədi. Bu gün avtobusa minməyəcək, iki küçə aşağıdakı paltar dükanınadək piyada gedəcəkdi. Düşüncələrinin tanıdığı kələ-kötür, yamaqlı küçələrin addımlarına yad olmağını da sevgisizliyə yozmaq istəmirdi, elə-belə, səbəbsizcə, məna axtarmadan piyada gedirdi…
***
…Təzə aldığı paltosunu dəhlizdəki asılqandan asanda canına istilik yayıldı: -Evim…-dedi kövrəkliklə:-Öz evim. Babamın əl əməyi, atamın sığınacağı, anamın qürur yeri…
Mətbəxə keçdi. Çaydanı doldurub qaynamağa qoydu, dəmliyin qapağını qaldırıb köhnə dəmin tünd qoxusunu ciyərlərinə çəkdi. Sonra dəmliyin içindəki qaraçayı pəncərədən eşiyə-həyətdəki kollara tərəf tulladı. Yadına iş yerindəki qoca bağbanın çay dəmləməsi düşdü. Eynən onun kimi, ehmalca dəmliyi yaxaladı, ürəyi soyumadı, ovcuna su alıb eşiyinə də çəkdi, sonra çay qaşığı götürdü, üç çay qaşığı qaraçay tökdü dəmliyə. Döyükə-döyükə mətbəxdəki dolabın üç-dörd qapısını açıb-örtdü, nəhayət, kiçik bir kasanın dibində beş mixək tapdı. Üçünü götürüb dəmliyə atdı və çaydanın qaynamasını gözləməyə səbri çatmayacağını görüb dəhlizə çıxdı. Yataq otağının yarıaçıq qapısından görünən dağınıqlıq ürəyini sıxdı…
Çirkli yataq örtüyünü hamam otağındakı kauçuk vannaya qoyub əlini yumağa başladı. Sabunlu əllərini bir-birinə bərk-bərk sürtdükcə nəyinsə yeniləndiyini, dəyişdiyini düşünür, o “nəsə”ni axtarmaqdan qorxduğu üçün özünü danlayırdı: “Özüm ölüm, hələ mənə urvatlı ad qoyublar ha! Elə qaravəlliyəm ki, buyam! İndiyədək qorxduğum bir Dəli Nəstənin itiydi. İndi amma gözümün gördüyündən diksinirəm, hoppanıram içimdən. Əriştə aşının həlimi kimi, bulandırıram zehnimdə nə varsa. Niyə axı? Niyə? Elə bil, bu dünyada…Yox…-başını buladı:-Dünya çox oldu axı, ay qaravəlli, sən dünyanın eyninəsənmi ki? –sulu əlini yellədi, baxışları sıçrayan damlaların ardına düşüb güzgüyəcən getdi, köynəyinin qoluyla güzgünü silməyə başladı: -Lap elə bu şəhərdə, bu küçədə qorxulası o qədər adam var ki! Biri elə Əsnatın qızı Lilpar, çənəsinin altına keçdinsə, birinci sinifdə aldığın “iki” də yadına düşür. Nətəhər edirsə, kalapır kartofu kimi, bişirir, piləyə döndərir adamı. Vaxtında atana, anana demədiyin nə sirrin varsa, göy düyünçə eləyib, büküb qoyursan Lilparın ovcuna. Qorxulasıdırmı? Hə!”
Güzgü təmizləndikcə gözlərinin qarşısında üz xətləri aydınlaşdı. İkiəlli əlüzyuyanın kənarlarından yapışdı və irilənmiş bəbəklərinin içinə zillədi baxışlarını: “Ay qaravəlli! Qaravəlli, hey! Bax, gördün? Bircə gün sevdim hər şeyi, hamını! Elə bilirsən ki, Lilpardan zəhləm gedir? Yox ha! Onu da sevirəm! Onun o qara saçlarını, ala gözlərini hələ məktəb vaxtından sevirəm. Köklüyü də eynimə deyil. Məgər kök olmağı, arıq olmağı adam özü seçir ki?! Heç onun sözgəzdirən olması da pis deyil. –çiyinlərini çəkdi:-Nəyi pisdir ki? Hə? Lilpar olmasa, Haqqı kişi evində tək öləsiydi, düzdümü? Amma tək ölmədi. Lilpar hay saldı camaatın canına ki, Haqqı kişinin evində işıq səhərəcən yanıb. Gəlib ertədən kişini yarımcan tapdılar, sən demə, divandan yerə yıxılıbmış. Nolsun ey, illərdi oğul-uşağı yiyə durmurdu? İndi hər gün gəlib-gedirlərmi? Gəlid-gedirlər! –gözlərini yumdu, səsini qısdı:-Onsuz da, kişi öləndə o ev onlara qalacaqdı da… –Gözlərini açdı, bu dəfə daha hikkəylə başını irəli uzatdı: -Sevirəm hər şeyi! Sevirəm hamını! Bilirəm, heç kimin günahı yoxdur mənim belə yaşamağımda! Ümumiyyətlə, var olmağımda! Ev təmirsizdi? Bənna neynəsin ki? Vaxtında çax-çillə tikib də! Səkilər pis gündədi? Küçəsüpürən eşib? Yox! Avtobus da ki… Heç ondan danışmayacağam da, hamı işə tələsir, hamının vaxtı puldu bu dəqiqə. –bir neçə dəqiqə daha baxdı güzgüdəki əksinə, sonra fağırlaşdı, çiyinləri çökdü, gözləri qıyıldı, dodaqları səyriməyə başladı, səsi öləzidi: -Bilirəm, səndədi günahın hamısı, ay Tanrı…”
…Çaydan qaynadığını bildirmək üçün qürurla taqqıldayır, açıq mətbəx pəncərəsindən içəri təpilən dekabr sazağı, onsuz da, yaxşı isinməyən evin divarlarına yayxanırdı… Hər şeyi sevən adam çiyinlərini gərərək evin içində dolanır, hamının məsum olduğu dünyada yaşamağın gözəlliyini anladığına görə, özüylə qürur duyurdu… Ən gözəli isə barmağını hara istəsə tuşlamağın mümkünlüyüydü; o, tapdığı yeganə günahkarın harda olduğunu bilmir, heç bilmək də istəmirdi…
Kulis.az “İlin hekayəsi” müsabiqəsində iştirak edən ə Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Qarabağ bürosunun rəhbəri Nemət Tahirin “İsinmiş zəhər” hekayəsini təqdim edir.
Lalə xanım kimsəsiz qadın idi. 10 il olardı ki, Kəngərli ailəsində həm qulluqçu, həm də dayə kimi çalışırdı. Artıq Lalə bu ailənin üzvünə çevrilmişdi Ailənin başçısı Gəray Kəngərli, onun həyat yoldaşı Taclı Kəngərli, övladları Oğuz və Aybəniz idi. Oğuz və Aybəniz valideynlərinin işləri ilə bağlı vaxtlarının çoxunu «Şirin ana» dedikləri Lalə xanımla keçirirdilər. Lalə də bu iki uşağı doğma bilirdi. Bu ailəyə xidmətə gəldiyi gündən özünün bir otaqlı evini kirayə verib burada yaşayırdı. O, ailədən, ailə isə ondan çox razı idi. Bir gün kirayə haqqını almağa gedən Lalə axşamçağı evə zəng etdi… Dəstəyi taclı xanım götürdü: – Ay Lalə, hardasan, bacı? Axşam oldu, hələ gəlib çıxmamısan. Lalə: – Taclı xanım, bir az işlərim var, əgər icazə versəniz, mən sabah gələrəm, həm də ki sizə bir sürpirizim var ey! – Xeyir ola, inşallah, ay Lalə? – Xeyirdi xanım.Lalə sevincək halda cavab verdi. – Təki xeyir olsun. Nəsə səhər tezdən gəl. Uşaqlar da, özümüz də sənsiz çox darıxırıq doğrusu. – Taclı xanım, hər şeyi hazırlıyıb soyuducuya yığmışam, axşam və səhər yeməyiniz var. Sabah da özüm gələcəm.Lalə və Taclı xanım sağollaşıb dəstəyi asdılar. Ailə şam etdikdən sonra uşaqlar öz otaqlarına dərs çalışmağa getdilər. Gəray və Taclı isə televizora baxır, sabahkı günlərini müzakirə edirdilər… Səhər tezdən yuxudan oyanan Taclı xanım isə gecikdiyini nəzərə alaraq,(o, biologiya müəllimi idi). Özü nahar etmədən süfrəni hazırlayıb həyat yoldaşını oyatmağa getdi. – Sabahın xeyir, Gəray! Əzizim, hər şeyi süfrəyə düzmüşəm. Mən işə gecikirəm, uşaqları da oyat, yemək yeyin. Sizə qoşula bilmədiyim üçün məni bağışla. Taclı xanım auditoriyada mühazirə oxuyurdu, birdən telefonuna zəng gəldi. Zəng edən uşaqlarının sinif rəhbəri idi. – Taclı xanım, bağışlayın, narahat edirəm, amma bunu deməliyəm. Dərs zamanı Oğuz və Aydəniz öydülər, tez təcili yardım çağırdıq, xəstəxanaya aparırıq. Özünü itirmiş ana uşaqlardan üzr istəyib, çantasanı götürməyi belə unudaraq auditoriyadan çıxdı… Yarım saatdan sonra Taclı xanım xəstəxanaya çatanda uşaqları təcəzə gətirib mədəsini yumaq üçün xüsusi şöbəyə aparmışdılar. Taclı xanım sinif rəhbərinin telefonda dediklərindən başqa onu öyrənə bildi ki, sinif rəhbəri Gəray bəyə nə qədər zəng etsə də, cavab verən olmayıb. Təlaş içində, göz yaşları axa-axa Taclı xanım da Gəray bəyə, sonra isə ev telefonuna zəng etdi. Cavab verən olmadı. Həm həyat yoldaşının qarasına söylənir, həm də içərisində bir qorxu hiss edirdi… Bir saatdan sonra həkimlər göründü. Onların üzlərindən hər şey aydın olurdu. Ancaq ürəyi yanan ananın ayaqları əsir, titrəyən əllərini bir-birinə sıxaraq: – Qadanızı alım, həkim, balalarıma nə olub? – Çox çalışdıq, Allah bilir ki, əlimizdən gələni etdik, lakin zəhərlənmədən çox vaxt keçdiyi üçün onları xilas edə bilmədik. Bu sözlər Taclı ananın eşitdiyi son söz oldu. Fəryadı göylərə qalxdı, bütün dünya başına yıxıldı ananın. Hələ bu, son faciə deyildi. Ananı saxlaya bilməyən tibb işçiləri və sinif rəhbəri nə edəcəklərini bilmirdilər… – Taclı xanım, baxın, həyat yoldaşın zəng edir. İkinci zəngdən sonra sinif rəhbəri telefonu açıb Taclı xanımın qulağına tutdu. Taclı xanım ağlaya-ağlaya – Gəray, evimiz yıxıldı – dedi. Yox, telefondakı Gəray deyildi. – Taclı xanım, mənəm Lalə.Lalə də hönkürüb ağlayırdı. – Lalə, sizin də artıq xəbəriniz var? Gəray yoldadır. Telefonunu evdə qoyub. Can, ay Gəray, necə dözəcək bu dərdə??? – Taclı xanım, siz nədən danışırsınız? Ağlamaq imkan vermirdi ki, danışsın,– Lalə, Oğuzla Aybənizin öldüyünü deyirəm. Sizə kim xəbər verib? – Nəəə?! Aman Allah, belə də zülüm olar? – deyib yüksək səslə ağlayırdı Lalə. – Lalə, Gəray çoxdan evdən çıxıb, ona da ,bəlkə də. uşaların zəhərləndiyini deyiblər. – Taclı xanım, mən evə girəndə evdə heç kəs yox idi. Evləri yığışdırmaq üçün sizin otağa keçəndə ağzından qan gəlmiş şəkildə Gəray bəyi gördüm. Xanım, Gəray bəy ölüb. Əlindən telefon sürüşüb düşən Taclı xanım da ruhən və mənən ölmüşdü, təkcə nəfəsi arada gəlib gedir… Sabahı gün orta palatada üzünə gün işığı düşən Taclı xanım ayılanda yanında tibb bacısını və ağlamadan saçları pırpızlaşıb gözləri şişmiş Laləni gördü. Xanımın ayıldığını görən Lalə özünü saxlaya bilməyib ağlayaraq onun boynunu qucaqladı: – Allah başımıza daş saldı. Lalə nə qədər ağlasa da, gözləri bir nöqtəyə dikilmiş Taclı xanım ağlamadı. Tibb bacısı birtəhər Taclı xanımdan qoparıb çölə çıxardı. Xəstəxanaya gəlib Taclı xanımdan izahat almaq istəyən polis işçilirəni həkimlər xəstənin psixoloji vəziyyəinin pis olduğun söylədilər. Mərhumları məsciddə yuduqdan sonra dəfn etdilər. Yas yerinə o qədər adam gəlmişdi ki, yas mərasiminin üçüncü gününə kimi hər gün mağar Ən azında 5-6 dəfə dolub-boşalırdı. Qohum-qonşu, qohumlarla yanaşı Gəray bəyin çalışdığı şirkətdən ən önəmli adamlar gəlmişdi. «Üç» mərasimini artıq yola vermişdilər. Bu üç gündə Taclı xanım ortalıqda ruh kimi dolaşır, elə bil ki, nəsə fikirləşirdi. Axşam saat 9 olardı. Qapının zəngi çalındı. Qapını açan Lalə Taclı xanıma polislərin gəldiyini söylədi. – Qoy, gəlsinlər, – dedi. – Taclı xanım, axşamınız xeyir. Bəlkə də vaxtsız gəlmişik, ancaq imkan varsa, sizinlə danışmalıyıq. Səhər süfrənizdən götürdüyümüz nümunələr şəhər məhkəməsinə və laboratoriyaya göndərilib. Ancaq tort atıldığı, boşqablar krantın altına yığıldığı üçün götürülən nümunələr kifayət etməyə bilər. – Allah mənim boynumu qırsın, bilsəydim lazım olacaq, tortu atmazdım, pişik kremini yediyi üçün atdım, – dedi Lalə. Polis rəisi üzünü Taclı xanıma tutub: – Kimdən şübhələnirsiniz, sizinlə düşmənçilik edən elə bir adamınız varmı??? Taclı xanım: – Yox, indiyə kimi heç kəslə işimiz olmayıb. Evizimizdə isə ən yad adam Lalədir. O isə artıq 10 ildir bizimlə yaşayır. Polislər bir neçə gün gəlib hər iki qadını sorğuya çəkdikdən sonra gəldikləri nəticəni Taclı xanıma söyləməyi qərara aldılar. – Taclı xanım, əlimizdəki bütün sübutlar Lalə xanımdan şübhələnməyə əsas verir. – Yox, ola bilməz. Mən Lalədən heç vaxt şübhələnmərəm. – Bilirsiz, xanım, şübhələnməyə əsas verən odur ki, Lalə xanım zəng edib sizə deyir ki, kirayə haqını almağa getmişdim, birinci, Lalə xanım evinə getməyib, ikincisi, kirayə haqqının vaxtına hələ bir həftə varmış – bunu bizə kirayəşin dedi. Daha bir şübhəli məqam – telefonda deyib ki, sizə sabah sürprizim var. Bu sürpriz hələ də ortalığa çıxmadığı üçün bu, səhər yeməyinə qatılan zəhər ola bilər. Qalmış tortun atılması bunu bir daha sübut edir. Məqsəd isə sizin var-dövlətinizə yiyələnmək ola bilərdi. Bu həqiqətə oxşar dəlillər Taclı xanımı da inandırmağa başladı. Səhəri gün Laləni şübhəli şəxs kimi gözaltına aldılar. Bir həftə ərzində sübutları, araşdırmadan çıxan nəticələri Lalənin qarşısına qoyub cavab istəyirdilər. Lalənin isə dediyi bir söz var idi: – Mən qatil deyiləm, yediyim çörəyə xəyanət etmərəm. Ekspertizaya göndərilən qidanın hamısı təmiz çıxsa da, tortun nümunəsini daha daha dəqiq nəticə üçün xaricə ölkəyə göndərdilər.Elə polislərin də şübhələndikləri tort idi. Yuxudan qalxan Taclı xanımın axşamdan ağlamaqdan və gec yatdığı üçün başı ağrıyırdı. Yataqdan qalxıb neçə gündür səliqəyə salmadığı mətbəxə keçdi. Evin hər yerində əzizlərinin xatirəsi dolaşırdı. «Tefal» çaydanı əlinə götürdü, istədi şəbəkəyə taxsın, suyun az olduğun görüb doldurmağı qərara aldı krantın qarşısında çaydanın qapağını açıb içərisinə baxdı, gördüyünə inanmadı. Çaydanı yerə atıb zala qaçdı, bilmirdi nə etsin, ağlayırdı. – Bilirdim bunu Lalə etməyib, – dedi. Telefonun dəstəyini götürüb şöbəyə zəng etməyə çalışdı, əlləri əsirdi. Nömrəni yığana kimi qapının zəngi çalındı. Taclı xanım telefonu yerə qoyub, qapıya qaçdı. Gələn şöbə rəisi idi. – Sabahınız xeyir, bağışlayın. Sizi narahat edirəm, sizinlə vacib İşim var. – Yox, narahat etmirsiz. Elə mən də sizə zəng edirdim. – Bilirsiz, Taclı xanım, biz yanılmışıq. Lalə xanımın heç bir günahı yox imiş. – Mən artıq bilirəm. – Sizə şöbədən xəbər veriblər? – Nəyi? – Xaricə göndərdiyimiz nümunənin təmiz çıxmasını. – Xeyr, mən ailəmin ölüm səbəbini tapmışam. – Necə tapmısınız? – Gəlin mənimlə mətbəxə keçək. Taclı xanım elektrik çaydanını götürüb içərisindəki «spiral»ın altında ölmüş kərtənkələni göstərdi. Baxın, budur mənim ailçmin məhvinə səbəb. – Necə yəni, Taclı xanım? – Mən, biologiya müəllimiyəm. Bilirəm Ki, zəhərli sürünənlər, eləcə də kərtənkələ isti suya salınarkən zəhərini buraxır. O gün axşamdan yazıq Gərayla (Taclı xanımın gözləri dolur) çay dəmləyib içdik, istilədiyimiz üçün mətbəxin nəfəsliyini açdıq, yadımızdan çıxıb örtmədən yatmışıq. Səhər oyananda(Allah mənim canımı alsın) işə tələsdiyim üçün çaydanda qalmış suyu isitdim, çaydanın içinə baxmadım. Çox güman ki, kərtənkələ axşam nəfəslikdən keçib çaydanın lüləyindən içinə girib. Artıq mənə olan olub, Lalə yox, ailəmin ölümünə mən səbəbkaram. Gedək, azad edək, səhv etdiyimi deyim, ayağına düşüb yalvarım, məni bağışlasın. – Daha gecdir, Taclı xanım. Lalə bacı bu gecə kameradan özünü asıb, bu məktubu da sizə yazıb. – Aman Allah, daha bir zərbə. Bu nə həyatdır, ikinci dəfə tələskənliyim ucbatından sevdiyim insanı itirdim.Taclı xanımın ürəyi gedir. Bir azdan ürək dərmanı və sərin su ilə polis rəisi Taclı xanımı ayılda bilir. Həm polislərin, həm də Taclı xanımın şübhələnməsindən heyfsilənib, Lalənin susmasından çox pis olduqlarından danışdılar. Polis rəisi ev sahibəsinə bir daha başsağlığı verib getdi. Taclı xanım pəncərənin qarşısında Lalənin son məktubunu oxumağa başladı: «Düz on il bundan əvəl, vaxtı ilə sevib evləndiyim həyat yoldaşım hər gün məni və oğlumu içib döydüyü üçün dolana bilmirdik. Bir dəfə içib məni döyəndə oğlum nə qədər çalışsa da, məni onun əlindən ala bilmədi. Keçib mətbəxdən bıçağı gətirib, atasını bıçaqlayıb öldürdü. Məhkəmə də cavanlığına, məni müdafiə etməyinə görə 10 il iş verdi. Sizin evdə işə düzələndə bütün bunları gizlətmişdim ki, heç bir ailə tanımadığı və başına bu cür hadisə gəlmiş insanı işə götürməz. Həmin gün – sizə yalan danışdığım gün oğlum həbsdən azad olacaqdı, o sürprizim isə övladımı sizin yanınıza gətirərək hər şeyi danışacaqdım. Bilidir ki, məni qəbul edəcəksiniz. Lakin həmin axşam oğlumu içəridə öldürdülər. Artıq yaşamağın mənası yox idi. Gəlmişdim sizinlə sağollaşıb ayrılım, gedib özümü öldürüm. Lakin bu faciədən sonra sizə dəstək olmaq üçün yaşamağa məcbur idim. Axı siz mənə həyat vermişdiniz. Mən sizin ailənizi öldurməmişəm. Bilirəm, bəlkə fikirləşəcəksiniz ki, azadlığa çıxa bilməyəcəyini anlayıb özünü öldürdü, bu məktubla özünü quruya çıxardır. Lakin and olsun ki, bizi yaradana, o on il dəmir barmaqlıqlarda qalıb öldürülən balamın goruna, mən sizin ailənizi öldürməmişəm. Haqqınızı halal edin. Sizi çox sevən Lalə». Pəncərəyə düşən yağış damlalar pəncərədə, göz yaşları isə Taclı xanımın solğun yanağında özünə iz açmışdı.
“Ədəbiyyat və incəsənət” portalı yazıçı Varisin “Qu quşunun son rəqsi” adlı hekayəsini təqdim edir. Bu hekayə bir neçə dilə tərcümə edilib, Rumıniya, Türkiyə və Rusiya kimi ölkələrdə ədəbi portallarda və antalogiyalarda dərc edilib.
Axır dönüş Allaha tərəfdir!
Hamı Allahın hüzuruna qayıdacaqdır.
(“Qurani-Kərim” Ali-İmran surəsi, 28-ci ayə)
“Bir də qayıt və özünü yadına sal”
(Cəlaləddin Rumi)
– Kim idi?
– Nə bilim, bir Allah bəndəsiydi. Susuzlamışdı. Tez-tez udqunur, cadar-cadar olmuş dodağını diliylə isladırdı.
– Siması necəydi?
– Sifəti uzunsovuydu, amma baxışları yastıydı.
– Bəs əyin-başı?
– Nimdaşıydı. Plaşı da, panaması da üzülüb getmişdi.
– Su verdinmi ona?
– Verməyib neynəyəsiydim? Yezidəm məgər? Allahın suyudur da.
– Yəqin ki, son damlasınadək içdi, hə?
– Qəribədir ki, yox. Baxışlarını dondurub fincanı xeyli süzdü, sonra da özümə qaytararaq getdi…
lll
Bilmirəm, bayaqdan iki küçəmi, üç küçəmi keçmişəm. Piyada gəzib dolaşmaqdan xoşum gəlir. Addımlarımla səkilərin daş bağrını yarmaq sevimli məşğuliyyətimdir.
Bu zaman yaranan taqqıltı qulaqlarımı səsi qəbuletmə qabiliyyətini tam olaraq ortaya qoymağa vadar edir. Addımların yerə basılması ağırlığı həmin anda beynin və ürəyin yüklənməsi dərəcəsindən asılı olduğu kimi, səki daşlarının ölçü və çəkisindən də asılı olur. Nəticədə də hər addımın taqqıltısının səs tembri fərqlənir.
Görmə bucağımda hey dəyişməkdə olan bina, ağac, avtomobil, insan siluetləri canlı olduqları qədər də hərdən butafora kimi, sadəcə, göz aldatmağa xidmət edir.
Bu gün xüsusi günümdür. Uğurları sıraladıqdan sonra mənə elə gəlməkdədir ki, yerinə yetirdiyim xüsusi missiyama doğru daha bir neçə addım irəliləmişəm. Mən sıradan bir adam deyiləm. Haçansa dünyanı dəyişəcəyim qətiyyətim məni bir az da məmnunlaşdırıb.
Saatın əqrəbləri 18:30-u göstərir. Cəmi bir saat yarıma “Sonalar gölü” baleti başlayır. Heyf ki, dostum N.-i tapa bilmədim ki, mənimlə tamaşaya getsin.
Cibimdəki sıra 13, yer 13 qeydləri aparılmış biletimi barmağımla rahatlayıram. Bileti alanda əsla 13-lərin fərqində olmamışdım. Amma hər halda, 13-lər diqqət tələb eləyirlər. Ən azından, barmağım biletin səthinin rəqəmlər həkk edilmiş qeyri-hamar hissəsinə dəyməklə 13-lərin adilikdən bir baş yuxarı olmasını xəbər verir.
lll
“Məktəbdə oxuyanda uşaqlar öncə qaralama dəftərində yazıb-pozurdular, yalnız düzgün nəticə əldə etdikdə yazdıqlarının üzünü ağlama dəftərə köçürürdülər…
Amma yaşadığımız həyatı yazmaqçün Allah bizə cəmi bir dəftər verib. Ona görə də burada yazıb-pozmaq mümkün deyil. Burada səhvlər pozulmaz. Gərək üstündə əsə-əsə, yüz ölçüb bir biçə-biçə elə yazasan ki, pozmağa ehtiyacın qalmasın”, – dedi nimdaş kişi. Və cəld də soruşdu:
– Sənin, təbii ki, həm ağlama, həm də qaralama dəftərin var idi, hə?
“Hə”, – deyə mızıldandım.
İçini çəkərək davam etdi:
– Valideynlərim həddən artıq kasıb olduqlarından mənə iki dəftər almağa gücləri çatmazdı. Heç vaxt qaralama dəftərim olmadığından mən səhv etməməyə məhkum idim.
lll
– Pas…
– Sissonne…
Qızlar, doğrudan da, qu quşları idilər. Bəmbəyaz, tül paltarda iki sıra düzülmüşdülər. Bir sıra barmaqlarının ucuyla irəliləyəndə digər sıra geriyə çəkilirdi.
Əllərini yana açıb yelləyirdilər. Bu qanadçırpma pəncələrin yerlə ünsiyyətini nizamlayır, dabanların yerə toxunuş həsrətini daha uzunömürlü edirdi.
Səhnənin tən ortasında dayanmış naziksaqqal kişi barmaqlarının hərəkətləriylə qızları yönəldir, arabir də nəsə deyirdi:
– Qızlar, saat səkkizə az qaldı, məşqi tamamlamalıyıq! Kardebalet, tempi aşağı salırıq, get-gedə öldürürük. Korifey gəlir!!!
Onun sözlərinin əks-sədasını yararaq qara tül geyimdə bir huri-mələk fırfıra kimi fırlana-fırlana səhnəyə daxil oldu.
O qədər incə, gözəl idi ki, bahar səhərində gül-çiçəyin üstünə qonmuş şeh damlasını xatırladırdı…
lll
Daha bir küçə də keçməliyəm.
Bu gün insanların çöhrəsi nəsə bir qədər tutqun görünür.
Dostum N. o gün təsadüfən metroya minibmiş, maşını xarab imiş. Deyir, hamı sanki qayğılı, fikirli, dərdliydi. Hərənin də başı öz mobil telefonuna qarışıbmış. Amma illər öncə, metrodakıların sifətlərindən təbəssüm əskik olmazmış. Hamı bir-birinə nəvaziş göstərərmiş, xoş ovqat bəxş edərmiş…
Yeri gəlmişkən, dostum N. də sıradan adam deyil. Ölkənin Şimal Şərqindəki nəhəng dəryaçanın layihələndirmə işlərinə başçılıq edir. Görən, indi neynəyir? Bu cür tamaşanı qaçırdı.
Zəng vururam, cavab vermir.
Parisə gedəcəydi. Həm yorğunluğunu çıxarmağa, həm də qulaqlarına dinclik verməyə. Yazığı jurnalistlər boğaza yığıblar. Dəryaçanın tikintisi zamanı qırılan böyük meşə massivinə görə, qurudulan xırda gölə görə hey hücuma məruz qalır. Ay nə bilim, flora dağıldı, fauna məhv oldu…
O gün bir qəzet yazmışdı ki, meşənin məhv edilməsiylə, gölün qurudulmasıyla bağlı minlərlə quşu təhlükə gözləyir.
Dəryaçanın gətirəcəyi xeyirdən isə danışan yoxdur.
Yaxşı, Parisə gedibsə də, bəs niyə xəbər eləmədən gedib?
… Doğrudan da, bu gün insanlar çox qəribədirlər. Qoluma toxunan bu nataraz oğlan heç üzr də istəmədi. Küçədə söyüşlə danışan o ər-arvada bax, heç kəsi veclərinə almırlar.
Bəs o bir büküm zibili gətirib səkinin kənarına qoyan qadına nə deyəsən?
Saatımın əqrəbləri 18:54-ü göstərir. Tamaşaya bir saatdan bir qədər artıq vaxt qaldı.
Görən 13-cü cərgənin 13-cü yeri tam ortadırmı? Səhnəni necə görəcəyəm?
Neçənci dəfədir ki, baletə gedirəm, amma hələ də Opera və Balet Teatrının tamaşa zalındakı yerlərin düzülüşünü beynimə yerləşdirməmişəm.
Əslində, belə də olmalıdır. Mənim beynim daha ciddi informasiyaların qoruyucu kamerasıdır.
Elm və texnikanın inkişafı, eləcə də iqtisadi həmlələr nəticəsində ekoloji tarazlığın pozulması atmosferin stratosfer qatındakı azon təbəqəsinin get-gedə nazilməsinə gətirib çıxarıb, bu bəllidir. Amma inkişafı dayandıra bilməyəcəyik axı. Odur ki, Yer kürəsinin tavanı hesab edilən və yeri meteoritlərin, digər kənar cisimlərin dağıdıcı təsirindən qoruyan atmosferin xilası üçün onu təşkil edən hava qatının təbii tərkibinə müdaxilə etməyin yolunu tapmaq üzrəyəm.
Doğrudan da, dünyanı dəyişdirməyin astanasındayam.
Hələ vaxta var. Bir stəkan qəhvə içmək üçün yarımzirzəmidəki kafeyə daxil oluram.
Ofisiant daimi müştəri olduğumdan heç nə soruşmayıb qarşıma bir fincan türk qəhvəsi və qəndqabında şəkər tozu qoyur.
Görəsən, dəryaça tikilərkən qurudulan göllərdə məskunlaşmış və təhlükə ilə üzləşmiş quşlar arasında Qu quşları da varmı? Yoxsa, Qu quşları o tərəflərdə məskunlaşmırlar?
Qonşu masadakı gənclərin səsləri kafenin yarımqaranlıq sükutunun bakirəliyini pozmaqdadır:
– Eşitmisən, dünən Sabunçuda bir kişi arvadını, qayınatasını, qayınanasını, bir də iki qaynını güllələyib öldürüb?
– Doğrudan?
– Hə. Bayaq da “Euronews”da göstərdilər ki, Avstraliyada bir manyak məktəbə soxularaq 13 məktəblini qətlə yetirib…
– 13?! – deyə qeyri-ixtiyari qonşu masaya sual ünvanlayıram…
Sualım fincandan burula-burula qalxan buğu tən ortadan yarır.
lll
“Sahildən bir ovuc qum götürməyim gərək idi. Yaxınlaşıb o qumu dənə-dənə götürdüm, zamanımı itirdim. Halbuki sizlər qumu ovuclayıb götürürsünüz”, – söylədi nimdaş plaşlı, nimdaş panamalı uzunsov sifətinə yastı baxışları natarazlıq gətirən nimdaş kişi.
– Nə dediniz?! – deyə söylədiyinin məğzini anlamağın fərqinə varmadan etinasızlıqla soruşdum.
Bükülmüş barmaqlarını açıb ovcunun içindəki dəhşət xətlərini göstərdi. Bu xətlər hörümçək toru kimi bir-birinə qarışmışdı, başlanğıcı və sonu dibsiz uçuruma bənzəyən labirintin içində itib-batmışdı.
lll
Nağıllardanmı, yaxud hansısa dünyadanmı gəlmiş, ağzını açıb oradan od püskürəcək əjdahayla haçansa rastlaşacağımı ağlıma belə sığışdıra bilməzdim. Özü də harada, şəhərin ən mərkəzi, gur yerində: Behbudov prospektinin ortasında – dördtəkər və ikiayaqla hərəkət edən nəsnələrin arasında. Yox, məni qara basmırdı: Qara, qəhvəyi, sarı və yaşılın azacıq parıltı əlavə edilmiş çalarları ilə rənglənmiş nəhəng və əcaib məxluq. Oydu. Ağzını hələ açmamışdı, təbii ki, odu da hələ püskürməyə başlamamışdı. Şüurumdakı və qarşımdakı obrazların fərqini yox etməkçün qeyri-ixtiyari onun yapışqan kimi olan boynuna dırmaşıb (bu cəsarət mənə haradan gəldi, anlaya bilmirəm) əllərimi soxaraq bir-birinə kip pərçim olunmuş dodaqlarını araladım, sonra bir-birinə keçmiş qarmaq dişlərini bir-birindən dartıb qopardım. Ağzı tam olaraq açıldı, amma od görünmədi.
Odu özüm axtarıb tapası oldum. Alışqanımın çaxmağını ha çəkdim, yanmadıqda trotuar boyunca yığılmış zir-zibildən təpə düzəldib onu odlayan donqarbel dalandarın köməyinə sığındım, atəşindən oğurlayıb əjdahanın ağzına dürtdüm. Atəş alovlanmadı, yalnız qığılcım kimi arabir parladı.
Belə olduqda Əjdahanın boynunu sıxıb bərəlmiş, hədəqəsindən çıxan gözlərinə tuş gəldim. Qan sızmış gözlərinin dərinliyində bir qəzəb, nifrət axtardım, amma axtarışlarım boşa çıxdı. Orada sonsuz laqeydlik vardı, biganəlik və soyuqluq vardı. Daşlaşmış başını yumruqladım, barmaqlarımı cırıq-cırıq eləyən cod sifətini cırmağa cəhd etdim, ancaq vücüdünda ağrı yarada bilmədim.
Qəfildən mənə elə gəldi ki, bu Əjdaha mənə kimisə xatırladır. Hər halda, bu sifəti, xüsusən baxışları görmüşdüm axı.
Zəndlə baxdığımı görəndə o da sulanmış gözlərini qırpa-qırpa mənə zillədi, sanki mən də ona tanış gəldim.
Ani nəfəsdərmədən sonra o, özünü bir qədər də toplayıb, ovurdlarını şişirdib, rəngdən-rəngə düşərək istəyimi yerinə yetirməyə – od püskürməyə başladı. Od topa-topa, lopa-lopa sağa-sola atılır, dəydiyi, yapışdığı hədəfi alışdırırdı.
Bu qorxulu halıyla əjdaha dərhal ətrafdakılarda şok effekti yaratdı. Ətrafdakılar vahimə içərisində, təlaşla çığırışaraq aradan çıxmağa başladılar. Basabaş düşdü, dördtəkərlilər bir-birinə çırpılıb bir-birini əzdi, dördayaqlılar bir-birini itələyib, yıxıb tapdalamağa başladı. Bir anda əzilib-tapdalanmış bu nəsnələrin hamısı əcaib-qəraib hala düşdü.
Uff… Mən neynirəm axı, ilahi!
Bu ki bir anda hər şeyi və hər kəsi məhv edəcək…
Dəhşət içində özümü Əjdahaya tərəf atdım, yuxarı dırmaşıb əllərimlə ağzındakı odu söndürməyə cəhd elədim. Barmaqlarımın ağrısı cızıltı səsi artdıqca ərşə qalxmaqdaydı…
lll
“Ölməmiş doğulmaq yaxşıdır, yaşamağa macal tapmırsan, yeriməyi öyrənirsən. Yaxşı yeriyə bilsən uçmaqla mükafatlandırılır, bacarmasan sürünməklə cəzalandırılırsan. Gah ağ-qara, gah da rəngbərəng dünyanın isti-soyuq, şirin-acı təzadlarını gecəli-gündüzlü həyatının yorğan-döşəyi edib, başını da gözləmə adlı balışa dayayıb sonsuz və fasiləsiz gözləntilərlə yaşamağa başlayırsan. Pisin yaxşı olmasını gözləyərək sonucda pisin lap pis olmamasıyla təsəlli tapırsan…
Yox, doğrudan da, ölməmiş doğulmaq yaxşıdır, yaşamağa macal tapırsan hər halda. Amma doğulmamış ölmək çox dəhşətlidir”, – dedi nimdaş kişi.
Və birdən qıyğacı baxışlarla mənə baxıb soruşdu:
– Sən hansılardansan? Birincilərdən, ikincilərdən?
Bu qırsaqqızın yaxamdan haçan əl çəkəcəyini təxmin edəmmədim. Gözümü döydüm, nə cavab verəcəyimi bilmədim. Özü köməyimə çatdı, dedi, sən də, şübhəsiz, hamı kimi birincilərdənsən.
Bir qədər rişxəndlə: “Dünyanı dəyişəcəyini düşünürsən, hə?” – sualını verib cavab gözləmədən də söylədi: “Havanı, torpağı, suyu zəhərləyənlərdən beyni zəhərləyənlər daha təhlükəlidir”.
Səsi xırıltılı gəlsə də nitqi səlist idi. Dedi, hamınız eyni ölçüdə, eyni biçimdəsiniz. Eyni cür yatır, durur, eyni cür yeyib-içir, eyni cür təbii ehtiyaclarınızı ödəyirsiniz. Eyni cür aldadır, eyni cür xəyanət edirsiniz. Yarınız eyni cür Allaha ibadət eləyir, yarınız eyni cür şeytana xidmət edirsiniz. Doğulmağınız, doqquz ay bətndə işıqlı dünyaya can atmanız da eynidir, ölməyiniz, doqquz dəqiqə Əzrayıla can verməyiniz də. Sevginiz də nifrətiniz qədərdir, xoşbəxtliyiniz də bədbəxtliyiniz ölçüsündədir. Toy-büsatınızla yasınız da eyni boydadır.
Qəfildən sifətini bozardıb soruşdu:
– Axırıncı dəfə nə vaxt yemək yeyib qarnını doydurmusan?
Qeyri-ixtiyari qolumdakı saata baxıb bayaq “Elmlər” metrosunda yediyim lavaşarası dönəri xatırlayaraq “Üç saat öncə”, – söylədim (Hətta orada – kafenin qarşısında titrək əlini irəli uzadaraq dilənən məsum baxışlı gəlinə düz 5 manat verdiyimi də dilə gətirmək istədim, amma cəld də fikrimdən daşındım).
Məndən əsla qopmayacağına bu dəfə tam əmin olub dar küçədə hərəkəti məhdudlaşdırılmış nəqliyyat kimi lap sıxıldım.
– Bəs, axırıncı dəfə nə vaxt ürəyini, qəlbini qidalandırmısan? – sualı ilə məni itələyib dar dalana dirədi. Məhdudlaşmış hərəkətim büsbütün dayandırıldı.
Şablon cavab verib də pafosla bu cavaba nə qədər rəng qatsam belə nimdaş kişini razı sala bilməyəcəyimi anlayıb, sadəcə, susdum.
lll
Qara qu quşunun rəqsi sanki ağ qu quşlarını əfsunlamışdı, hamısı gözləri irilənmiş halda onun plastika və mimika mükəmməlliyinin sehrində donub qalmışdılar.
Əllər gah qanadlara dönür, çırpınırdı, gah da nazikləşib lələklərə çevrilirdi.
Libasının qara rəngindən qara çalarlar şəfəq kimi yayılaraq daş-divara dönmüş hərəkətsiz ağ libasların ağlığına hopmaqdaydı.
Naziksaqqal əllərini bir-birinə çırpıb həyəcanla qışqırdı:
– Tanrım! Bu nə gözəllikdir belə! Korifey, cəld kulis arxasına!!! Sənə baxa bilmirəm! Kardebalet, təntənə yaradırsınız, şənlik yaradırsınız, cəld! Möhtəşəm bir şənlik!
Qara qu quşu səhnəyə pərçim olan və heç cür getmək istəməyən ayaqlarını zorla hərəkətə gətirib yavaş-yavaş səhnənin dərinliklərinə yan aldı.
Ağ qu quşları yenidən iki sırada qıy vura-vura süzməyə başladılar.
Naziksaqqal elə hey qışqırırdı:
– Pas de chat!
– Pas de ciseaux!
– Pas de poisson!
lll
Əjdahanın ağzı od püskürməkdəydi. Yanan əllərimlə odu söndürmək cəhdlərim əbəs idi.
Bir anda onun gözlərindən də şimşək çaxıb dəqiq zərbələrlə od lavasını bu dəfə xeyli aralıdakı ünvanlara səpələməyə başladı. Ətrafdakı binalar, ağaclar, maşınlar, adamlar da odlandılar, cızıltıyla yanmağa başladılar.
“Uff… Aman Allah, mən neynədim axı!”, – deyib özümü lənətləyə-lənətləyə get-gedə böyüyən od kütləsini yalın əllə söndürmək acizliyinə qapılmaqdaydım…
lll
Qəfildən içərini yanıq iyi bürüdü. Tamaşa zalı tüstüyə qərq olmağa başladı.
Qızlar çaşqınlıq içində məşqi dayandırdılar.
Naziksaqqal gözünü tüstülənən və get-gedə alova bürünən zala zilləyib qışqırdı:
– Yanğın, yanğın! Personal! Biz yanırıq!!!
lll
“Göz gördüyünü beyinə, bir də ürəyə ötürməlidir. Gözdən beyinə və ürəyə doğru uzanan siqnal eskalatoru ikiistiqamətlidir. Amma nədənsə illər ötdükcə göz yalnız bir istiqamətə məlumat ötürür: beyinə! Nəticədə ürək məlumatsızlıqdan get-gedə korşalır, daşlaşır”, – söylədi həmin kişi.
Dedi ki, diqqət etsən, daşlaşmış insanı daş binalardan, dəmirləşmiş insanı maşınlardan, taxtalaşmış insanı ağaclardan seçə bilməyəcəksən.
Və onu da əlavə etdi ki, ət effektli yanmır, taxtasa dəmir və daş qarışığını atəşfəşanlığa bənzər bir şey yarada-yarada gözoxşayan tərzdə yandırır.
Və qəhqəhə çəkərək əks-səda verən səslə bəyan etdi ki, hər birinizin günah sayınız sizi yandıracaq alovu gurlaşdıran nöyüt ümmanıdır…
lll
Dostum N.-i dalbadal yığmaqdaydım, telefonunu götürmürdü ki götürmürdü.
Nəhayət, səsi gəldi. Xışıltının içindən qırıq-qırıq eşidilən sözlərindən bədənimdə qanım dondu.
– Təsəvvür eləyirsən… Parisdə – Mülen Rujda əjdaha peyda olub…
lll
Səs-küy, qışqırtı, ah-of sədaları ərşə qalxmışdı. Tüstüdən səmanın üzərində qatı bir təbəqə yaranmışdı. Qara qarğaların böyük bir dəstəsi özünü həmin o təbəqəyə vurur, sonra geri çəkilib yenidən həmlə edirdi. Hər həmlədə də qarğalar tüstü təbəqəsini acgözlüklə dimdikləyirdilər.
Qaçanlar ağına-bozuna baxmırdılar, qadınlar, uşaqlar, qocalar belə taptanırdı.
Tərpənməyən, yerində donub qalan tək bir qaraltı diqqətimi cəlb etdi. Bayaq dönər yediyim kafenin qarşısında gördüyüm qadın idi. Əlini açıb sədəqə dilədiyi vəziyyətdəydi…
lll
Balerinalar acışan gözlərini ovuşdura-ovuşdura, öskürə-oskürə birtəhər özlərini zaldan foyeyə, oradan da çölə ata bildilər.
Naziksaqqal kişi onları itələyib özünə yol açaraq zalı ən birinci tərk etmişdi.
Qara qiyafəli qız isə sövq-təbii kreslolardan məhz hansının yanğına səbəb olması fərqinə vararkən tül paltarını alov dilimlərinə tuş gətirmiş, dərhal da alışmışdı.
Yanğını törədən 13-cü cərgənin 13-cü yerindəki kreslo qara qu quşunu ovlamasını alov dilimlərini daha yüksəyə ucaltmaqla qeyd edirdi…
lll
… Qəfildən od püskürməkdə olan Əjdahanın olduqca tanış gözlərinin ifadəsinin haradan mənə tanış gəldiyini xatırladım. Bu baxışlar yamyastıydı. Upuzun sifətini yana tərəf əyməkdəydi.
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Baş redaktor müavini
Bu sözü tək sənə deyirəm, dinlə Çünki çətin anda oldun mənimlə, Bu canım səninlə, ruhum səninlə, Bir gün olmayacam… Ölsəm bağışla… * Soyuq bir üşütmə gəlibdir, yenə Mən harda axtarım, de, qaçım sənə, Hər zaman BİR DƏNƏM deyərdin mənə Bir gün olmayacam… Ölsəm bağışla… * O gülən gözlərin bir gün dolarsa, Uzanan əllərin bomboş qalarsa, İzlərin hər yanda məni axtarsa, Bir gün olmayacam…Ölsəm bağışla… * HƏR ANIN BİR HÖKMÜ VARDIR deyirlər, O ana hökm olub nə vaxtsa gözlər İndi mənədirsə bütün ümüdlər Bir gün olmayacam…Ölsəm bağışla… * Sən mənə dar gündə çox gərək oldun Sinəmdə çırpınan bir ürək oldun Mən əyilən ağac, sən dirək oldun Bir gün olmayacam… Ölsəm bağışla * Hər şeirim kimi… bu da ərmağan Mən deyim, eşitsin bu bəşər, cahan Sevgidir insana gərək hər zaman Mən göydən baxaram bəyaz buluddan Son anda gələrəm yağan yağışla Bir gün olmayacam… Ölsəm bağışla…
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Baş redaktor müavini
Bəsdi daha qəm, ağlama Gülər gözüm, gülər gözüm Yetər artıq, yas saxlama Gülər gözüm, gülər gözüm * Həyatın mənası səndə olubdur, Gülə bənzədib şeh, sənə qonubdur Sən baxan hər tərəf nurla dolubdur Gülər gözüm, gülər gözüm… * İntizar çəkməyə alışmışam mən, Qəmdən közərmişəm, alışmışam mən, Bəlkə ağlamaqçun darıxmışam mən… Gülər gözüm, gülər gözüm. * Çoxdandır gülmürsən, şənlik etmirsən, Elə boylanırsan, elə baxırsan, ŞAD XƏBƏR, DOĞMA KƏS gözləyirsən… Gülər gözüm, gülər gözüm Sənin üçün ağladım mən, Sənin hələ gülər gözün…
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Baş redaktor müavini Yurdumun hər daşı, qayası əziz Doğma diyarımdı, doğma elimdi Yolunda can verib, can alsaq da biz, HAQQI ÖDƏNİLMƏZ, bu bir deyimdi
Uğrunda oğullar ŞƏHİD oldular, Neçə körpə bala atasız qaldı Analar balasız , gəlinlər başsız, Neçə min ailələr çıraqsız qaldı.
Hamsı yaddaşlarda iz qoydu getdi, Hər oğul bir tarix, hər oğul dastan. Bu harda başladı, bu harda bitdi?! Bu haqda nə qoyub, nəyi yazasan?!
Bəlkə də səhvim var, nəsə nöqsanım, İmkan ver düşünüm, daşınım, qanım. Tapım saf-çürüklə düzü, inanım, Mümkün, hər kəs hərdən aza yol, çaşa, Məni ürəyimlə burax baş-başa.
Yox, haqdan kənara çıxan deyiləm, Üstünə nəyisə yıxan deyiləm, Qəlbini azacıq sıxan deyiləm. Quran da deyiləm oyun, tamaşa, Məni ürəyimlə burax baş-başa.
Dinlədim, eşitdim, şikayətini, Kinli narazılıq hekayətini, Duydum, hiss elədim bil niyyətini. Dürüst qərarıma arxayın yaşa, Məni ürəyimlə burax baş-başa.
Səninçün vəkilə dönəcəm özüm, Olmaz yox, haqqında bircə sərt sözüm. Xırda qüsuruna yumulmaz gözüm. Mümkünsüz nahaqla ruhum barışa, Məni ürəyimlə burax baş- başa.
Fərqi yox, inan ki, ola harda, kim, Şəksiz söz-söhbətdə vicdanım hakim, Hazıram verərsə cəzam nə, çəkim. Düşmə zərrə qədər bundan təlaşa, Məni ürəyimlə burax baş-başa. 16.03.2021
