Day: Noyabr 22, 2022

  • PROFESSOR VÜQAR ƏHMƏDİN YENİ MONOQRAFİYASI ÇAP OLUNUB

    Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun Elmi Şurasının 4 oktyabr 2022-ci il tarixli (6 saylı protokol) qərarı ilə Mətbuat  tarixi və publisistika şöbəsinin müdiri, filologiya elmləri doktoru, professor Vüqar Əhmədin “Hayrettin Hoca” monoqrafiyası  nəşr edilib.

    Kitabın elmi redaktoru AMEA-nın prezidenti, akademik İsa Həbibbəylidir. “Ön söz”ün müəllifi Ədəbiyyat İnstitutunun icraçı direktoru, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Mehman Həsənli, redaktoru böyük elmi işçi Dilbər Rzayevadır. Rəyçiləri professor, şair Elçin İsgəndərzadə, Ədəbiyyat İnstitutunun Mətbuat tarixi və publisistika şöbəsinin aparıcı elmi işçisi, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent  Gülbəniz Babayeva və şair, tədqiqatçı, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü Qardaş Əlişoğludur.

    Professor Hayrettin İvginin elmi-ədəbi fəaliyyəti haqqında monoqrafiya “Ecoprint” nəşriyyatında 200 səhifə ilə çap olunub. Türk Dünyasının şöhrətli alimi, akademik Hayrettin İvginin yaradıcılığı çoxşaxəlidir. O həm folklorşünas alim, araşdırmaçı, ədəbiyyatşünas, həm də tarixçi-etnoqrafdır. Əgər onun yazdığı lirik şeirləri ayrıca bir poetik məziyyət hesab etsək, Hayrettin bəyin yaradıcılığının ümumi mənzərəsini tamamilə əhatə etməkdən ötrü, bəlkə də, onlarla kitab yazmaq lazım gələr. Bu səbəbdən də müəllif onun yaradıcılığı ilə sadəcə yığcam şəkildə oxucuları tanış etmək istəyib.  Professor Hayrettin İvginin dəst-xəttinin nə qədər gerçək olduğunu təsdiqləməkdən ötrü Vüqar Əhməd bu monoqrafiyada bir sıra tədqiqatçıların, elm adamlarının kitablarından, məqalələrindən, yazılarından faydalanaraq, eyni zamanda arxiv sənədlərinə istinadən öz araşdırmalarını və fikirlərini ümumiləşdirərək bu

    əsəri meydana gətirib.

    Kitab geniş oxucu kütləsi üçün nəzərdə tutulub. Monoqrafiyadan türk filologiyası ilə məşğul olan bakalavr, magistrant, doktorant, eləcə də tədqiqatçı alimlər faydalana bilər.

    AMEA Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu

    İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsi

  • Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin elanı

    Azərbaycan Yazıçılar Birliyi və AMEA-nın Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu filologiya elmləri doktoru, professor Şirindil Alışanlının 70 illiyi ilə bağlı tədbir keçirir.

    Tədbirdə Xalq yazıçısı Elçin Şirindil Alışanlının yardıcılığı barədə məruzə edəcək.

    Tədbir 2022-ci il noyabr ayının 25-də saat 14:00-da AYB-nin Natəvan adına klubunda keçiriləcək. Maraqlananlar iştirak edə bilər.

    Mənbə: https://edebiyyatqazeti.az/

  • Ali canlı olan insanın vəhşi heyvandan fərqi

    Nemət Tahir yazır

    Canlılar içərisində yeganə canlı insandır ki, öləcəyini bilir. Yəni  bu mahiyyəti ali də olmasa, dərk edir. Orta ömürlü bir insan özü ölənədək çox dəfnlər görür. Gözləri ilə görür ki, insanı axırda aparıb 2-3 m² torpağa atıb üzərini də torpaqlayırlar.

    Əslində, ölümün nə olduğunu bilməyən canlılar insanların etdikləri rəzillikləri  etməlidirlər. Şirlər rüşvət almalıdırlar. Canavarlar mülkiyyət hərisi olmalıdırlar. Fillər təbiəti məhv etməlidirlər. Amma bütün bunları onlar yox, öləcəyini bilən insanlar edir. 

    Öləcəyini bilməyən bütün canlılar bir parça qarınlarını doyurduqdan sonra çəkilib kənardan həyatı seyr edirlər. Günəşə baxırlar, çayları keçirlər, çəmənlərdə gəzirlər. 

    Öləcəyini bilən insan isə bütün ömrünü acgözlüyə sərf edir.

    Mənbə: https://edebiyyatveincesenet.az/

  • “Peç üstündə palçıqlı çörəyi yenidən bişirərək yeyirdik…”

    Emin Piri yazır

    Ağdanın işğaldan azad olunmasının 2-ci ildönümü münasibəti ilə

    Ağdam mənimçün həssas nöqtələrdən olub. Zabit kimi gəncliyimi Ağdam səngərində keçirməyim, əsgərlərimlə metr-metr səngər qazaraq daha irəliyə post çəkərək vətən torpağının metrlərlə azadlığına sevinmək və s. doğmalaşdırmışdı. Öldürdüyümüz düşmən, verdiyimiz şəhid mənə ağdamlı günləri şərəfli ömrə çevirmişdi.

    Hə, özümü sumqayıtlı saysam da, Cəlilabadda doğulsam da, süd anam ağdamlı olub deyə bir az da qürur məsələsi olmuşdu.

    Yazdığım qeydsə elə orada ərsəyə gəlib. 

    BİR ZAMANLAR AĞDAMDA

    I

    Əsgər sinəsi axtarır

    isinməyə

    fevral şaxtasından

    üşüyən güllə.

    Elə fevral ayı olardı o əsgərin özünü gülləyə vətən etməsi… “Sağ qalan varmı?!” şeirimdəndir bu parça. Elə şeirlər kitabımın adı da”Sağ qalan varmı?!” idi. 

    Ağdamda səngər həyatımız davam edirdi.  Ötən ildən, Vətən Müharibəsindən fərqli olaraq  metr-metr səngər irəli çəkməyin sevincini yaşayırdıq. Hər dəfə bir neçə metr irəli səngər çəkmək bizə hansısa kəndi azad etməyin sevincini verirdi. Daha irəlidə post qurmaqsa sanki bir rayon, şəhəri azad etməyin ekstazını yaşadırdı. Bu səngərlərin çəkilməsini zamana böləndə, düşmən qarşısında gecələrlə səngər qazmaq sanki iynəylə eşələnmək idi. Bəzən bir neçə metr irəli səngər çəkmək günlərlə də deyil, aylarla zaman alırdı. Əlbəttə, bu səngər çəkmələr itkisiz başa gəlmirdi. Nəmirli və Şurabad kəndinin sol cinahı tərəfdə bu dəfə digər bölməyə tapşırılmışdı səngər işi. Gecə vaxtı və snayper gülləsi bir gəlinliyi əbədi sahibsiz qoydu. Bir sevən qızın arzularını özüylə birgə apardı. Bəlkə də düşmən silahında üşüyən güllə əsgər sinəsində qızınmağa yer axtarırdı. Beləcə bu şeirim meydana gəldi. 

    Həyat bu qədər fanidir, kiminsə sevərək oxuduğu, kiminsə həzz aldığı şeirlərin altında hansısa faciə, ananın göz yaşı və ya qan dayanır.

    ıı

    “alo, alo, alo…”

    İllərdi gecələr yuxudan təngənəfəs oyanırdım. Bəzən tər içində, bəzənsə boğulmaq üzrəykən… Bu oyanmalar 2010-cu ilin əvvəlindən 2020-ci ilin sentyabrına kimi davam etdi. Əvvəlki illər hər gecə, sonra həftədə bir, sonrasa, ayda 1-2 dəfə yuxularıma haram qatan bir qız idi. Üzünü görmədiyim, heç zaman rastlaşmadığım bir qız. Daha doğrusu, bir qızın səsi. O, heç nə danışmır, hesabını bilmədiyim sayda “alo, alo, alo…”. Yuxularıma haram qatan bu “alo”lar idi. Axı, kim idi bu qız, niyə hər gecə yuxularımda “alo” deyərək qışqırır və mənə əzab verir?!

    Vətən müharibəsi məni bu əzabdan qurtardı. Daha o yuxuları görmürəm, kimsə yuxumda “alo” deyə qışqırmır. İndi öz əzablarım, öz yaşantılarım, bu müharibədə gördüklərim yuxumu qarışdırır. Vətən müharibəsi təkcə Qarabağı deyil, məni o qızdan, o səsdən xilas etdi.

    2010-cu ilin qışı… Ağdam. İşğal olunmuş kəndlərin qarşısı… Səngər həyatımız davam edir. Burada başını səngərdən qaldırmaq ya hansısa snayperin sinəsinə medal taxmaqdır, səngərdən qırağa çıxmaqsa, ayaqlarını minalar üstündə unutmaq.

    Niyə 2010-cu ilin hadisələrindən indi bəhs edirəm – deyə bilərsiniz. Keçmişdə etdiyim qaralamalarıma maraq Vətən müharibəsi zəfərindən sonra maraq oyatdı. Həm də əvvəl bunlara elə də həvəsli deyildim. Çünki məğlub bir ölkənin səngər həyatından bəhs etməyi ya özümə yaraşdırmır, ya da utanırdım. Axı kimə nəyi sübut edəcəkdim? Utanırdım… Məğlub bir ölkənin zabiti kimi xatirələr dərc etməkdən. Eləcə səngər şeirlərimlə ovunurdum. Hə, bu müharibə məni həm şeirlərlə ovunmaqdan, həm də yuxularımdakı qızın səsindən xilas etdi…

    Müşahidə postunda duran əsgər anidən qışqırdı; – “Komandir, erməni”. Dərhal müşahidə postuna çıxdım. Postda ermənini görmək sizə nə qədər qəribə gəlsə də, arzuladığın əzizini görməklə müqayisə edə bilərdim. Yox, yox, o ermənini bağrımıza basmaqçün deyil, gülləyə tuş etməkçün.

    Tr-8-lə müşahidə apardıq. Bir əli cibində, birindəsə telefon qulağına söykəyərək hərəkət edir. Hərəkət edir deyirəmsə, gövdədən yuxarını görürük. Özünü o qədər itirib ki, düşmən valının arxasından çıxdığının fərqində deyil. Axı, adam kiminlə belə danışıb dünyanı unudub öz səngərini tərk edə bilər? Anasımı, sevgilisimi, bacısımı? Onun özündənrazı, tərki dünya olaraq harda olmasını unutması adamın ağlına yalnız sevgilisini gətirə bilir. İnsan onun etdiklərini sevgilisi ilə danışanda edə bilər…

    Bu qədər danışmağıma baxmayın, bu qədər düşüncə bir an ərzində baş verir. Vuraq? Ani olaraq beynimin içindəki düşüncələr mənə imkan vermir? Bəlkə danışdığı adam anasıdır? Və həmin vurulsa… Ya da sevgilisi? Bu elə ən böyük sevgi qətliamı olar. Telefonun qarşısındakı şəxsin o vurulduğu an keçirəcəyi hissləri ağıla gətirmək belə mümkün deyil. Bəs, o əsgərin yerində biz olsaydıq? Danışdığımızsa sevgilimiz, anamızdırsa?

    Bəlkə də, bütün bu düşüncələr bir saniyəlik zaman intervalı olmadan ildırım sürətilə beynimin bir guşəsindən keçir. Amma…

    Erməni əsgəri ordadırsa, əminəm ki, bizi görsə, böyük sevinc hissi ilə vurardı. O burdadır ki, o ona görə vurar ki, bir azərbaycanlının vurulması onunçün medaldır, məzuniyyətdir, özgüvən hissidir, gələcəkdə karyerada yüksəlişdir, məclislərdə özünün və qohumlarının bu hadisədən genələ-genələ danışması, erməni TV-lərində bol-bol öz qəhrəmanlığından danışmaqdır.

    Vuraq? Snayper başından nişan aldığını bildirir. Vur!..

    Səngərdə əsgərlərimiz atışdan sonra “ura!” deyə qışqırır, sevinir, sonrasa ani boşluq. Rabitə ilə koordinatı verib məruzə edirik. Atəşkəs dövründə belə atışlar zamanı koordinat məruzə olunur, vurulmanın dəqiq olub-olmadığını gözləyirdik. Bizə lazım olan xəbərin təsdiqlənib-təsdiqlənməməsidir. Bir neçə saat gözləyir, bu hadisənin nə ilə sonuclanacağından səbrsizlənirdik. Amma nə deyilsə də, atışdan sonra onun necə yerə sərildiyinin gözümüzlə şahidi olduq, axı, – deyirəm özüm-özümə.

    Axşama yaxın rabitə ilə xəbər verilir ki, verdiyiniz xəbər təsdiqini tapıb, vurmusunuz. Sevinclər yenidən artır… Qeyd olunası xəbərdir. Həmin gecəni aşağıdan gətirtdiyim yeyib-içməklə qeyd edirik. Bir növ səngərdə bu xəbərə əsl qonaqlıq verirəm. Ölüm xəbərinə sağlıqlar deməklə. Səhv etmirəmsə, Dövlət radiosunun axşam buraxılışıdır. Verilən xəbər sağlıqlarımıza qoşulur. Atəşkəs pozulub, düşmən təxribatının qarşısı alınıb, düşmən hərbi qulluqçusu “…” məhv edilib.

    (Əlbəttə, istəyən şəxslər bu adı, yeri və s. arxiv materialına əsasən əldə edə bilər. Burada bu məlumatı, adı olduğu kimi vermək həm etik, həm də bəzi məsələlərə görə doğru olmadığından hallandırılmır).

    Səngərin bir köşəsinə çəkilirəm. Kimsənin məni görməyəcəyi bir küncünə. Özümdən asılı olmadan ağlayıram. Bütün gecəni. Həm sevinmək, həm də ağlamaq. Axı mən kimə ağlayıram belə? Məni ağladan kimdir, hansı hisslərdir? Kimə ağlayıram belə? Ölən erməniyə, ölən sevgiyə, yoxsa nəyə? Bəlkə elə özümə? İçimdə qopan fırtınaya cavab tapa bilmirəm…

    O gündən sonra yuxularımda kimsə, daha doğrusu, bir qız “alo, alo” deyərək qışqırır. Mənsə təngnəfəs, tər içində oyanır, mətbəxə keçir, su içir, bəzən ağlayır, bəzənsə siqaret yandırırdım… 2020-ci ilin sentyabrına kimi… Məni kölgə kimi izləyən o qız, o səs qeybə çəkilib. Artıq öz əzablarımı görürəm, öz əzablarım yuxudan oyadır məni…

    …Yenə belə əmr verə, yenə belə edərdimmi? Mütləq ki, bəli. Yenə öldürərdik, yenə bu ölüm xəbərinə qonaqlıq verərdim, yenə də səhərə kimi ağlayardım…

    III

    Səngər şəhidi

    Tağım komandiri kimi iki kəndin qarşısındakı mövqeləri qorumaq bizim heyətin üzərinə düşür. İki həftədən bir yerdəyişmə olur. Gah bu iki kənddən birinin, gah da o birinin qarşısındakı səngərlərdə oluruq. Hər kəndin qarşısında üç post var. Hər tağıma üç post düşürdü. Bir postda bir tağım komandiri ilə bir manqa, digərində tağım komandirinin müavini(gizir) ilə digər manqa, üçüncü postdasa MAXE-nin başçılığı üçüncü manqa. Bu üç posta postlar başılıçığı dövründə üç kərə erməni vuruldu. Daha doğrusu təsdiqlənən vurulmuş erməni sayı üç oldu.

    Həmişə içimizdə bir qorxu vardı, bunun bir bədəli nə zamansa olacaq…

    Təzə tərxis olunmuşdum. Bir neçə gün keçmişdi. Çavuşlarımızdan Məmmədova zəng etdim. Dəfələrlə zəng çatmadı. Zabit yoldaşımız Xantəmirova zəng etdim, Məmmədov şəhid olub cavabıyla qulağım cingildədi…

    Bədəl verilmişdi…

    Ağdam torpağı bərəkətli və bolsulu idi. Yağışlar vaxtı, qar əriyəndə bütün axıntı səngərə dolurdu. Bəzən səngərdə su dizə çatırdı. Beləcə, nə hərəkət etmək olurdu, nə də yemək təminatı düzəməlli. Çörək də belə havalarda palçıq qarışıq olurdu. Bir növ peç üstündə palçıqlı çörəyi yenidən bişirərək yeyirdik. Əvvəlki vaxtlarımızda restoranda yediyimiz çörəkdən daha dadlı idi o palçıq-çörək.

    Hə , onu deyirdim, belə havalar, palçıqlı, yağışlı günlər ermənilər üçün ov vaxtı, qisas günləri olurdu. Çünki yağışdan sonra səngərlər, üstü, bermalar dağılır. Bizsə o səngərləri, bermaları yenidən düzəltməyə çalışırdıq. Belədə gülləyə tuş gəlməmək şans məsələsi olurdu. Bununçün gecə vaxtları seçirdik. Həmin dövrün texnoloji vasitələri indiki qədər deyildi, amma hər zaman gecə görmə cihazından istifadə etmələri mümkün idi. Necə ki, bəzən istifadə etmişdilər. Ya da təsadüfi səngər boyu səpələmə atəşə tutmaq.

    Çavuş Məmmədov da belə günlərin birində boğazından vurularaq şəhid oldu. 

    ıv

     Ev yıxan şərab çənləri

    Ağdamda sovet dövründə üzümçülüyün hansı formada inkişaf etdiyini bilirsiniz. Mövqelərin qarşısında iki böyük keçmiş çaxır çəni var idi. Hündürlüyü 10metrdən çox olardı. Gedəndə öyrənmişdim ki, adətən o çənlərin üzərində ermənilər snayper yerləşdirir…

    Elə snayper atışları da məhz ordan olurdu çox vaxt.

    O çaxır çənləri çox evə od salmışdı…

    Bəlkə simvolikdir, şərab müharibəsiz də, mülki həyatda da çox evi yıxıb…

    V

    Biz qaldırırıq, onlar vurur

    Üzümlük deyilən ərazi vardı. Səngər irəli çəkməklə həmin üzümlük ərazisində mövqemiz ermənilərin bölük dayaq məntəqisinin 26 metliyinə çatmışdı. Gecələr orada “pasinka”lardan müşahidə postu qaldırırdıq. Səhərsə ermənilər oranı qumbaratanlardan atəşə tuturdu. Belə hallar, belə “hərbi oyunlar” dəfələrlə təkrarlanırdı; Biz gecələr qaldırırdıq, onlarsa gündüzlər vururdu…

    VI

    Ay piri…

    Gizirimiz, tağım komandirinin müavini Əmirxanovla hərbi münasibətlərdən əlavə səngər dostluğum da vardı. Mənə qısaca olaraq Piri deyirdi. Ya da uzaqdan çağıranda “ay piri” deyə. Bəzən bir-birimizi bərk çağıranda cəmi bir neçə metrlik məsafədə bizim adları yəqin ki, ara-sıra eşidirdilər qarşı tərəfdə…

    Üzümlük dediyim ərazidən keçəndə qarşı tərəfdən eşitdiyim səs tüklərimi biz-biz etdi. Ay piri, Ay piri; qışqırırdılar erməni valının arxasından.

    Səngər həyatımdan sonra Piriyev Emin Emin Piri imzasına çevrildi beləcə. Piri adı gizirimizin mənə müariciətindən sonra doğmalaşmışdı. Qarşı tərəfindən səsləməsindən sonrasa “PİRİ” şeirlərimin imzasına çevrildi.

    Mənbə: https://edebiyyatveincesenet.az/

  • İntiqam Yaşar Tunisdə Beynəlxalq Poeziya Festivalında ölkəmizi təmsil edəcək

    Noyabrın 24-27-də Tunisdə keçiriləcək 42-ci Beynəlxalq Poeziya Festivalında ölkəmizi Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyinin rəhbəri İntiqam Yaşar təmsil edəcək.

    AZƏRTAC xəbər verir ki, dünyanın bir çox ölkələrindən ədəbiyyat nümayəndələrinin iştirakı ilə təşkil olunacaq tədbir Tunisin Tozour şəhərində keçiriləcək.

    Tədbirdə şeirlər oxunmaqla yanaşı, həmçinin müxtəlif panellərdə ədəbi müzakirələr təşkil olunacaq. Səfər Gənclər və İdman Nazirliyinin dəstəyi ilə təşkil olunacaq.

    Mənbə: https://azertag.az/

  • “Nizami Gəncəvi dühası Türk dünyası gənclərinin gözü ilə” layihəsinin icrasına başlanılıb

    Gənclər təşkilatlarının layihələrinin qismən maliyyələşdirilməsi ilə bağlı Gənclər və İdman Nazirliyi tərəfindən elan olunmuş müsabiqənin qalibi olan Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyi (DGTYB) tərəfindən təqdim olunmuş “Nizami Gəncəvi dühası Türk dünyası gənclərinin gözü ilə” layihəsinin icrasına başlanılıb. “Ədəbiyyat və incəsənət” portalı bu barədə DGTYB-nin sədri İntiqam Yaşara istinadən məlumat verir. 

    “Böyük  Azərbaycan şairi Nizami Gəncəvi irsi, Nizamişünaslıq daha çox Sovet dövründə akademik səviyyədə tədqiqata cəlb edilib. Müstəqillik dövründə də Nizaminin geniş tədqiqat obyekti olan əsərləri daha çox orta və daha yuxarı yaş qrupuna daxil tədqiqatçıların akademik yanaşmalarının, elmi incələmələrinin istinad nöqtəsi kimi xarakterizə olunub.  Bu da, təbii olaraq, daha geniş auditoriyalaraın, günümüzdə geniş oxucu kəsiminin, əsas etibarı ilə gənclər kəsiminin tam da diqqəti mərkəzində sayıla bilmir. Nizami Gəncəvi yaradıcılığı akademik-elmi yanaşmaların şəkilləndiyi, boy atdığı istiqamət üzrə və yaradıcılıq örnəklərinin yenidən mütaliəsi və müasir texnoloji yanaşmaların tələblərinə uyğun şəkildə səsləndirilməsi, tirajlanması baxımından həm ölkəmizdə, həm də Türk dünyasının digər ölkə və topluluqlarında gənclərin diqqətini çəkməlidir. 

    Danılmaz faktdır ki, bütün dövrlərdə həqiqi Nizamişünaslar, Nizami Gəncəvi yaradıcılığının araşdırmaçıları, bu misilsiz dünya ədəbiyyatı şedevrinin aşiqləri olub, bütün bu sadlananlar əsas verir ki, Nizami irsinə yenidən, daha dərindən, daha üfüqügeniş şəkildə yanaşılsın”, – təşkilatdan bildirilib.

    Qeyd edək ki, layihə çərçivəsində Türk ölkə və topluluqlarından olan araşdırmaçı yazarların məqalələrindən ibarət kitabın çap olunması, layihə ilə bağlı sosial çarxın çəkilişi nəzərdə tutulur. Layihənin yekununda çap olunmuş kitabın geniş ictimaiyyətə təqdim olunması nəzərdə tutulur.

    Mənbə: https://edebiyyatveincesenet.az/

  • Sona İNTİZAR.”SƏNƏ AİD ŞEİRİM”

    Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Baş redaktor müavini

    Əlimdə əlinin qoxusu qalıb
    Sığalı duyuram saçımda hələ
    Necə də xoş idi… Fikirə dalıb,
    Xatirən gəlibdir ağlıma yenə…


    Ürəyim çırpınır həyəcanından,
    Doğma bir nəfəsdə, doğma qollarda
    Sənin od-alovlu baxışlarından
    Bax , həsəd aparır sənə yollar da.


    Gəl sarıl belimə, al qollarına,
    Qoru bu həyatın zülmündən məni.
    Adım hecalansın dodaqlarına,
    Sən çağır…
    Hayına hay verib, səsləyir səni.


    Gəl yoluna qurban, gəl bu həsrəti
    Dəf edib, biz çataq arzuya, kama…
    Səndən yetim qalan bu məhəbbəti
    Gəl, çatdır vüsala, yarım buraxma


    Qələmim tək səndən yazır-yaradır
    Şeirimin hər sətri səndən bəhs edir…
    Sonanın sevgisin ürəkdən alır…
    Qələm sətirlərdə səni vəsf edir…

  • Şair-publisist İbrahim İLYASLI Fikrət Sadıq adına “İşıq” mükafatına layiq görülüb

    Çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Azərbaycan Respublikasının Prezident Təqaüd Fondunun təqaüdçüsü, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Sumqayıt Bürosunun Rəhbəri Şair-publisist İbrahim İLYASLI Fikrət Sadıq adına “İşıq” mükafatına layiq görülüb.

    Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mətbuat xidməti 
    və İctimaiyyətlə əlaqələr şöbəsi.

  • “Şuşa mədəniyyətinin inciləri”: maestro Niyazi

    Mədəniyyət Nazirliyinin “Şuşa mədəniyyətinin inciləri” layihəsi müxtəlif bölmələr üzrə təqdimatlarla davam edir. “Şuşa İli” münasibətilə həyata keçirilən layihənin “Şuşanın simaları” bölməsinin növbəti təqdimatı maestro Niyaziyə həsr olunub.

    Dünyaşöhrətli dirijor, bəstəkar, ictimai xadim, SSRİ Xalq artisti, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı Niyazi Zülfüqar oğlu Tağızadə–Hacıbəyov 1912-ci ildə avqustun 20-də Tbilisi şəhərində dövrünün tanınmış bəstəkarı Zülfüqar Hacıbəyovun ailəsində anadan oluub. Əslən Şuşalıdır.

    O, Azərbaycan bəstəkarlarının bir çox simfonik və musiqili səhnə əsərlərinin kantata və oratoriyalarının ilk ifaçısı olmaqla yanaşı, bu əsərlərin təqdimatında özünəməxsus orijinal ifaçılıq üslubu yaradıb. Azərbaycan milli dirijorluq məktəbinin formalaşması onun adı ilə bağlıdır.

    Xosrov və Şirin” operasının (1942), “Çitra” baletinin (1961), “Zaqatala süitası” (1934), “Qaytağı” (1939), “Konsert valsı” simfonik əsərlərinin, “Rast” simfonik müğamının (1949) “1920-ci ildə” opera-kantatasının, simfonik orkestr üçün “Rəqs süitası”nın, Hindistan yazıçısı Rabindranat Taqorun əsərləri əsasında yaratdığı “Çitra” baletininin (1962) və sairə musiqi əsərlərinin müəllifidir.

    Niyazi Z. Hacıbəylinin “Aşıq Qərib”, Ü. Hacıbəylinin “Arşın mal alan” və s. əsərlərinin yeni redaksiyalarını hazırlayıb, Azərbaycan xalq mahnılarını (“Xumar oldum”, “Qaragilə”, “Ay bəri bax”, “Küçələrə su səpmişəm” və s.) simfonik orkestr üçün işləyib, 1935-ci ildə “Rast” və “Şur” muğamlarını nota salıb.

    Niyazi 1934-cü ildə “Zaqatala süitası”nı yazıb, 1944-cü ildə iki hissəli “Qəhrəmanlıq” simfoniyası üzərində işini bitirib. Azərbaycan musiqisində ilk simfonik əsərlərin müəlliflərindən olan Niyazi milli simfonizmin təşəkkülü və inkişafında əhəmiyyətli rol oynayıb.

    İfaçılıq sənəti tanınmış sənətkarlar D. Şostakoviç. Ş. Q. Şarayev, K. Sekki, B. Tarcan, V. Dobiaş və b. tərəfindən yüksək qiymətləndirilən Niyazi Azərbaycana qayıdaraq Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrının bədii rəhbəri və baş dirijoru təyin edilib.

    Niyazinin “Konsert valsı” və s. simfonik əsərləri, fortepiano ilə orkestr üçün konserti klassik musiqi əsərləri hesab olunur. O, “Təbrizim”, “Dağlar qızı”, “Vətən haqqında mahnı”, “Arzu” mahnılarının müəllifidir. Niyazi Ə. Haqverdiyevin “Dağılan tifaq”, C. Cabbarlının “Almas”, S. Vurğunun “Vaqif”, A. Korneyçukun “Polad qartal” dram tamaşalarına, həmçinin “Almas”, “Kəndlilər”, “Fətəli xan” və s. kinofilmlərə yazılan musiqilərin müəllifidir.

    Niyazi 1984-cü ildə avqustun 2-də Bakı şəhərində vəfat edib. 

    Mənbə: https://culture.gov.az/

  • Özbəkistanda Azərbaycan ədəbiyyatının da yer aldığı “Türk ədəbiyyatının inciləri” adlı 100 cildlik kitablar seriyası nəşr edildi

    Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzindən verilən məlumata görə Özbəkistan Respublikasının Prezidenti Şavkat Mirziyoyevin göstərişi ilə Türk dövlətlərinin şair və yazıçılarının əsərləri Özbək dilinə tərcümə olunmuş “Türk ədəbiyyatının inciləri” adlı 100 cildlik kitablar seriyası Daşkənddə “Özbəkistan” nəşriyyatında çap edilib.

    Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurasının 2019-cu il oktyabrın 15-də Azərbaycanın paytaxtı Bakı şəhərində keçirilən VII Zirvə toplantısında irəli sürülən təkliflər əsasında Özbəkistan Respublikasının Prezidenti Şavkat Mirziyoyev “Türk ədəbiyyatının inciləri” adlı 100 cildlik kitablar seriyasının hazırlanması və nəşri ilə bağlı göstəriş verib.

    Özbəkistan Yazıçılar Birliyi və Elmlər Akademiyası tərəfindən hazırlanmış çoxcildlikdə ümumi Türk ədəbiyyatının ən yaxşı nümunələri, Özbəkistan, Türkiyə, Azərbaycan, Qazaxıstan, Qırğızıstan, eləcə də Türkmənistan və Macar ədəbəbiyyatına dair 629 görkəmli şair, yazıçı və mütəfəkkir əsərləri öz əksini tapıb.

    Azərbaycan ədəbiyyatından Nizami Gəncəvi, İmadəddin Nəsimi, Məhsəti Gəncəvi, Əfzaləddin Xaqani, Məhəmməd Füzuli, Molla Pənah Vaqif, Heyran xanım, Natəvan, Seyid Əzim Şirvani, Hüseyn Cavid kimi 200-ə yaxın klassiklərimizin, şair və yazıçının yaradıcılığı ilə 16 cilddə təqdim olunur. Çoxcildlikdə yer almış Azərbaycan əsərlərində Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin ədəbiyyatımıza dair tərcümələrindən də geniş istifadə olunub.

    “Türk ədəbiyyatı inciləri” əsərlər toplusunda Məmməd Səid Ordubadi, Məhəmməd Hadi Mirzə Ələkbər Sabir, Cəlil Məmmədquluzadə, Səməd Vurğun, Mirzə İbrahimov, Əhməd Cavad, Süleyman Rüstəm, Almas İldırım, Mikayıl Müşfiq, Rəsul Rza, Nəbi Xəzri, Bəxtiyar Vahabzadə, Xəlil Rza, Anar, Ramiz Rövşən, Sabir Rüstəmxanlı, Elçin,  Yunus Oğuz, Ramiz Əskər, Səlim Babullaoğlu, Firuz Mustafa, Qənirə Paşayeva, Əkbər Qoşalının əsərləri də yer alıb.

    Özbəkistanda bu möhtəşəm layihənin yaradılmasında 200-dən çox tərcüməçi, 100-dən çox ədəbiyyatşünas və mətnşünas, yazıçı, redaktor və rəssam iştirak edib. Kolleksiya 200 min nüsxə tirajla Daşkənddə çap olunub.

    Cari ilin 22 noyabr tarixində Özbəkistan Dövlət Şərqşünaslıq Universitetində Türk dövlətlərinin Özbəkistandakı Səfirlikləri və Mədəniyyət Mərkəzlərinin iştirakı ilə sözügedən layihənin və nəşrlərin geniş təqdimatı keçiriləcək.

    Azərbaycanı tədbirdə Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin direktoru, Səfirliyin birinci katibi Samir Abbasov təmsil edəcək.

    Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzindən verilən məlumata görə Özbəkistan Respublikasının Prezidenti Şavkat Mirziyoyev “Türk ədəbiyyatının inciləri” adlı 100 cildlik kitablar seriyasının hazırlanması və nəşri qardaş ölkənin Türk mədəniyyəti, ədəbiyyatına böyük töhfəsi sayılır və cəmiyyət arasında böyük rezonans yaratmışdır.

    Qeyd olunub ki, gələcəkdə sözügedən layihənin davam etdirilməsi, Türk dövlətlərinin müasir dövr ədəbiyyatına dair yeni-yeni şair və yazıçıların əsərləri ilə yanaşı, yalnız Türk dövlətlərini deyil, bütövlükdə Türk dünyası, Türk toplumlarının şair və yazıçılarının da əsərlərinin nəşri nəzərdə tutulub.

    Mənbə: https://culture.gov.az/

  • Mədəniyyət naziri Anar Kərimov Rabatda ICESCO-nun Baş direktoru ilə görüşüb

    Mədəniyyət naziri Anar Kərimovun rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyəti Mərakeş Krallığında səfərdədir. Səfər çərçivəsində noyabrın 20-də Rabat şəhərində, ICESCO-nun qərargahında Azərbaycan nümayəndə heyəti ilə görüş keçirilib.

    Təşkilatın Baş direktoru Salim Məhəmməd əl-Malik nümayəndə heyətini salamlayaraq, 2021-ci ilin yanvarında və cari ilin mayında ölkəmizə gerçəkləşən səfərlərindən söz açıb. O, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevlə görüşlərini, habelə ölkəmizin Birinci vitse-prezidenti, ICESCO-nun xoşməramlı səfiri Mehriban xanım Əliyevanın fəaliyyətlərini və ICESCO-nun elan etdiyi “Qadınlar İli” çərçivəsində “Qadınlar və qızlar elmdə” Beynəlxalq Günü münasibətilə fevralın 11-də keçirilmiş videokonfrans formatında tədbirdə çıxışını məmnunluqla xatırlayıb. Hər iki səfərində ölkəmizin işğaldan azad edilmiş ərazilərini ziyarət etdiyini deyən Salim Məhəmməd əl-Malik Azərbaycana hər zaman sevə-sevə gələcəyini bildirib.  

    ICESCO-nun yeni strategiyasının təşkilatın beynəlxalq nüfuzunun artmasına ciddi təsir etdiyini bildirən nazir Anar Kərimov qlobal böhranlar dönəmində sülh, ədalət və inkişaf dəyərlərinə sadiq qalmağın önəmindən bəhs edib. Nazir, bəzi təşkilatlardan fərqli olaraq, dini, milli və s. mənşəyinə rəğmən mədəni irsin qorunmasını siyasiləşdirməyən ICESCO-nun Azərbaycanın işğaldan azad edilmiş ərazilərinə gələn ilk beynəlxalq təşkilat olduğunu minnətdarlıqla qeyd edib.

    Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə 2008-ci ildən elan edilmiş mədəniyyətlərarası dialoq naminə “Bakı Prosesi” çərçivəsində həyata keçirilən tədbirlərdə ICESCO-nun strateji tərəfdaş kimi iştirakından söz açan Anar Kərimov ölkəmiz tərəfindən 2021-ci ildə, postmüharibə dövründə elan edilmiş “Mədəniyyət naminə sülh” qlobal kampaniyasında da təşkilatın tərəfdaşlığının bizim üçün əlamətdar olduğunu deyib.

    Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı Şuşanın bu il 270 illiyinin qeyd edilməsi haqqında məlumat verən nazir ICESCO-ya təqdim edilmiş “Şuşa – İslam Dünyasının Mədəniyyət Paytaxtı 2024” nominasiyasının da uğurlu olacağına ümidvar olduğunu bildirib.

    Azərbaycan-ICESCO münasibətlərinin yüksələn xətlə inkişaf etdiyini vurğulayan nazir Prezident İlham Əliyev tərəfindən təşkilatın ölkəmizdə Regional Ofisinin açılması ilə bağlı sazişə dair müvafiq sərəncamın artıq imzalandığını məmnunluqla diqqətə çatdırıb.

    Görüşdə ICESCO-nun müxtəlif bölmə rəhbərləri Azərbaycanla həyata keçirilən ortaq layihələrə dair nazirə məlumat veriblər.

    Görüşdən sonra Salim əl-Malik nazir Anar Kərimovu ICESCO-nun baş qərargahında yeni yaradılmış “Peyğəmbərin Yolu” muzeyi ilə tanış edib. Bir neçə zaldan ibarət geniş və müasir muzeyin ekspozisiyasında Məhəmməd Peyğəmbərin həyatına, ailəsinə, həyat tərzinə, eləcə də Məkkə və Mədinə şəhərlərinə həsr olunmuş dəyərli eksponatlar, ədəbiyyatlar, tarixi kitablar əyani və rəqəmsal formada sərgilənir. Ekskursiyanın sonunda Anar Kərimov ölkəmiz adından muzeyə Azərbaycan dilində Qurani-Kərim hədiyyə edib. Qeyd edək Anar Kərimov yeni açılmış muzeylə tanış olan ilk xarici mədəniyyət naziridir.

    Sonda ICESCO tərəfindən Azərbaycan nümayəndə heyətinin şərəfinə rəsmi ziyafət verilib.

    Mənbə: https://culture.gov.az/

  • Gəncədə Fikrət Əmirovun 100 illik yubileyinə həsr olunmuş konsert proqramı keçirilib

    Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə keçirilən “Fikrət Əmirov 100” Musiqi Festivalı çərçivəsində, Gəncə Şəhər İcra Hakimiyyətinin, Azərbaycan Dövlət Akademik Filarmoniyasının dəstəyi, Gəncə Regional Mədəniyyət İdarəsinin və F.Əmirov adına Gəncə Dövlət Filarmoniyasının təşkilatçılığı ilə Gəncə Dövlət Filarmoniyasında Ü.Hacıbəyli adına Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestrinin konsert proqramı keçirilib.

    Fikrət Əmirovun 100 illik yubileyinə həsr olunmuş konsert proqramında Gəncə Şəhər İcra Hakimiyyəti başçısının birinci müavini Səməd Tomuyev, Türkiyənin Gəncədəki Baş konsulu Zeki Öztürk, Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyinin İncəsənət və qeyri-maddi mədəni irs şöbəsinin Musiqi sektorunun müdiri Vüqar Hümbətov, Gəncə Regional Mədəniyyət İdarəsinin rəisi Vasif Cənnətov, idarə, müəssisə, təşkilat rəhbərləri və şəhər ictimaiyyəti iştirak ediblər.

    Bədii rəhbər və baş dirijor, Xalq artisti Rauf Abdullayevin və dirijor Mustafa Mehmandarovun rəhbərliyi altında keçirilən konsertdə Xalq artistləri Fərhad Bədəlbəyli, Azər Zeynalov, Teyyub Aslanov, solist Safura Aslanova çıxış ediblər. Konsertdə “Azərbaycan” simfonik suitası, “Azərbaycan elləri”, H.Cavidin “Şeyx Sənan” musiqili dramından “Kor ərəbin mahnısı”, “Kürdi-Ovşarı” simfonik muğamı, “Sevil” operasından Balaşın ariyası və “Azərbaycan kapriççosu”, F.Əmirov-E.Nəzirova – piano və orkestr üçün ərəb mövzuları əsasında Konserti səsləndirilib.

    Onu da qeyd edək ki, konsertin proqramında Fikrət Əmirovun işlənməsində Xalq mahnısı “Gözəlim sənsən”​ dirijor Mustafa Mehmandarovun redaktəsində ilk dəfə olaraq Azər Zeynalov tərəfindən ifa olundu.

    Konsert proqramı tamaşaçılar tərəfindən yüksək rəğbətlə qarşılanıb.

    Mənbə: https://culture.gov.az/