Category: Ana səhifə

Bəzən kor-koranə sevib-inanır,
sonra gözümüzü yaşa tuturuq,
ağılsız olanda əlimiz yanır,
yananda-közlərə maşa tuturuq.

Dağlar yer dustağı,yellər gəzərgi-
əsməcə tavrınnan dəyişir rəngi,
şahlar ona görə bizi əzir ki,
qorxudan Tanrıyla qoşa tuturuq!

Yaradır payızı,qışı,baharı,
dağları,dənizı,çiçəyi,barı…
Xilaskar göndərir insana Tanrı,
Peyğəmbər Elçisin daşa tuturuq!

Atəşdə çevrilir çörəyə xəmir–
orda ki,özünü itirir dəmir!
“Cibkəsən olanda” xətrinə dəymir,
“Quldurkən” çəkərək başa,tuturuq!!

Dost-dostu itirməz qədir biləndə,
ağlayan çox olar igid öləndə,
yayda,Vahid ƏZİZ,təngə gələndə,
yenə üzümüzü qışa tuturuq…

(Sözə baxmayıb öz doğmalarının da
həyatını zərbə altına qoyanlara)

Qanmaq olmur–nə bəladır,nə kələk?
dərdlər gəlir qoşun-qoşun,dalbadal,
zarafatın yei deyil–eləyək;
ay eloğlu,Vətən qızı,evdə qal!

Min şükürlər…limonumuz,çayımız,
nə cür olsa–yetişəcək payımız,
qadraş,Vallah,yaman azdır sayımız;
KƏSƏ BİLƏR SOYUMUZU,evdə qal!

Bir iş tutsun–kim nə gəlsə əlinnən,
toxusunlar palaz-paltar,kilimnən,
Azadlığın alınmır ki,əlinnən–
bağlasaq da ağzımızı,evdə qal;

bu dərdinki,qaqaş,bircə bu yoldu!
nə qalır ki,bırdə gördün yay oldu!
“İnternetdə” o gün qəşəng toy oldu,
xatalıdır küçə tozu,evdə qal!

Səbrin səni çatlatsa da-qaynama,
bezdirsə də arvad-uşaq,qaynana,
“Virus”-deyir:”Mənnən qoz-qoz oynama”!
inan,sevmir O,”qoz-qozu”,evdə qal!

“Karnanın” da bir gün vaxtı bitcək,
Cəhənnəmə vasil olub gedəcək,
atılacaq həm “ağızlıq”,həm əlcək,
çin etmıkçün arzumuzu,evdə qal.

Şükür bizə!!-ellər yasa batıbdı,
hara desən dərd əlini atıbdı,
elə bilək “Qış yuxusu” tutubdu,
yatıb-alaq yuxumuzu,evdə qal!

Asudəsən–şeir də yaz,saz da çal,
həyətində odun da yar,paz da çal,
qorxma,bala,bəlalıya nə zaval?
“Çıldağ” alar qorxumuzu,EVDƏ QAL…

Baharda ayrılıb yola salanda
çəmən güllərinin gözləri dolur,
daha alışmışam,nağılların da
sonluğu bu cürə qəhərli olur.

Daha alışmışam,”Eşq ocağında”
kül olur ürəklər isidən kömür,
hər yerdə,hər zaman–payız çağında
yuvalar dağılır,yarpaq tökülür.

Ayrılıq çəkəcək,uzağı bir il,
yenə də sonalar uçub gələcək,
nərgiz,bənəvşə də,lalə də bir-bir
üstümə qolların açıb gələcək.

Yaz gələr–əriyər dağların qarı,
daşların altına axar kuzələr,
yarını aparan yollara sarı
qaşların altınnan baxar gözəllər.

Gün vurar,isinər teli sazların,
qoca da,cavan da açar qol-qanad,
tumurcuq timsallı çiçək qızların
kimi yar gözləyər,kimisi övlad.

Güllü yamaclara seyrə çıxanda
qızlar çiçəklərə oxşadar bizi,
can əsas olsa da,belə baxanda,
“sevirəm”–deyənlər yaşadar bizi…

Tüstü otağımı dumanlandırıb,
süfrə,kağız,qələm batıbdır külə,
külqabı gəzirəm kibrit yandırıb,
səhərin qaranlıq vaxtıdır hələ.

Yamacda yel qaçlr,duman qovulur,
buludlar rəngbərəng–boşalır,dolur,
göylərin bənizi açır-tutulur;
baharın bulannıq vaxtıdır hələ.

Sevinc nə çəkdi ki?–zamanı qısa,
“salamı” təlaşlı (o da alınsa),
qəlbini gül kimi bəxş edir qıza;
görüşün bir anlıq vaxtıdır hələ.

Qartallar zirvədə qıy vurub uçur,
şəfəqlər sellərin yolunu açır,
körpə ayq açıb–qaçdıqca qaçır…
dünyaya heyranlıq vaxtıdır hələ.

Sıxma ürəyini gül verən oğlan,
hələ pərvanətək başına dolan,
işın nə biryolluq “o yanlıq” olan,
nə də ki,”bu yanlıq” vaxtıdır hələ.

Ümidi qəlbində söndürmə-ölməz!
hər iş ya düzələr,ya da düzəlməz(!?)
“Sevirəm”-deməknən dil dada gəlməz;
sevginin “yavanlıq” vaxtıdır hələ.

Dünyaya gəlmək də,getmək də qəliz,
hesabat verəcək saldığın hər iz,
özün qocalsan da,ay Vahid ƏZİZ,
şeirinin cavanlıq vaxtıdır hələ…

Централизованная библиотечная система Ясамальского района в течение марта-апреля нынешнего года осуществляет проект “Kitabxana koronavirusa YOX deyir!” («Библиотека говорит НЕТ коронавирусу!»).

В проекте принимают участие все желающие. Проект является также своеобразным вкладом в цикл мероприятий, связанных с Годом волонтеров (Könüllülər ili) в Азербайджане. В рамках данного проекта проводятся выставки рисунков читателей, конкурсы стихов, песен и танцев. Все это способствует полезному и интересному проведению времени в период режима строгого карантина в нашей стране.

Библиотека использует для этого различные площадки – социальные сети (Facebook, Instagram), каналы YouTube.

Впервые в истории библиотечного дела в нашей стране проводится акция «Поэты и писатели в борьбе с коронавирусом» (“Yazıçı və şairlər koronavirusla mübarizə edir”). Акция проводится а рамках проекта “Kitabxana koronavirusa YOX deyir!” («Библиотека говорит НЕТ коронавирусу!»).

Сегодняшним гостем является Гюльнур Аслан, хорошо известная читателям как участница акции «Подари библиотеке книгу», а также как автор романа “Ангелос”, сборника “Мир людей” и многих песен азербайджанской эстрады. Гюльнур Аслан – общественный деятель, поэт и писатель.

Представляем читателям и пользователям библиотеки ее новое стихотворение «Счастье».

Гюльнур Аслан

Счастье

Счастье не в молах, счастье не в парках,

Счастье не в клубах ночных,

Счастье не в дыме, лазерных арках,

Счастье, конечно, не в них.

Счастье не в беге (часто по кругу),

Ни в суете вечеров,

Счастье не в том, чтоб пожать другу руку

И заразить его кровь.

Счастье находится близко до боли

Там, где живут мать, отец,

Там, где ребенок играет с тобою,

Там, где тепло их сердец.

Если ночами вскочив в полумраке,

Ищешь дыхание их,

Чтобы унять бесконечные страхи

Лишь о здоровье родных,

И если слышишь дыханье простое,

Счастье приходит в твой дом.

Счастье лишь в том, что родные с тобою.

Все остальное – потом!

28 марта 2020

#EvdəQal

Bakı şəhər Mədəniyyət Baş İdarəsi Yasamal rayon Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sisteminin (MKS) M.Ş.Vazeh adına Mərkəzi Kitabxanası “Vətənimizə virtual səyahət” layihəsi çərçivəsində Azərbaycanın doğma diyarlarını tanıtmağa davam edir. Layihədə Xızı, Ucar, Göyçay, Agcəbədi, Qax rayon və Şəki şəhər mərkəzi kitabxanaları da fəal iştirak edir.

 Vətənimizi yaxından tanımaq üçün ölkəmizin gözəl guşələrindən biri  olan, qala, istehkam mənasını daşıyan  Qaxa yollanırıq.

Videoçarx ərazisi 1494 kv kilometrdən ibarət Qax rayonunun xəritədə təsviri ilə başlayır. Xəritənin təsvirində dağlar, çaylar, göllər, düzənlikər, həmçinin kəndlərin adı və yerləşdiyi ərazilər də qeyd olunmuşdur. Rayon şimal-şərqdən Dağıstan Respublikası, cənub-qərbdən Gürcüstan Respublikası, şimal-qərbdən Zaqatala rayonu, cənub-şərqdən Şəki rayonu, cənub-qərbdən Yevlax və Samux rayonları ilə həmsərhəddir.

Təqdim edilən videoçarxda Qax rayonunu bol su ehtiyatı ilə təmin edən Qanıxçay, Kürmükçay, Qapıçay, Ləkit çayı, Zərnə çayı, Əyriçay, Hamamçay kimi çayların, dağ zirvələrindən Murana, Partizan, Qəbirliqaş, Yarpızbasan və Qıcalının siyahısı və fotoları da verilmişdir. Zəngin təbiəti ilə məşhur olan  İlisu kəndində 25 metr hündürlüyündə Ramramay, unikallığı ilə seçilən  Ləkit kəndindəki Damcılı şəlalələri, Süskən kəndində çıxan mineral suyun Azərbaycanda məşhur olması haqqında məlumatlar əks olunmuşdur.

Videoçarxda keçmiş dövrdən indiki dövrə kimi bir sıra görkəmli şəxsiyyətlərin adları və fotoları da öz yerini tapmışdır.

Videoçarxda  hər daşının altında bir tarixin yaşadığı qeyd olunaraq, tarixin müxtəlif mərhələlərini özündə yaşadan abidələr diyarı Qaxın tarixi abidələri, ziyarətgahlarının fotoları qeyd olunmuşdur. Fotolar sırasında Qum bazilikası, Şam qalası, Həsənqala, Kümük məbədi, Alban məbədi, İçəri bazar və s. yer alır.

Videoçarxın sonunda bir-birindən fərqli dadları özündə birləşdirən Qax mətbəxinə məxsus sürhüllü, xingili, qırs, quru ətdən hazırlanan yeməklər və müxtəlif plov növlərinin fotolarını izləmək olar.

Videoçarxın giriş hissəsində Akif İslamzadənin “Bura Vətəndir”, davamında isə Pərvin Piranovun “Qax” mahnıları verilmişdir.

Videoçarx aşağıdakı linkdə yerləşdirilib:

https://www.youtube.com/watch?v=8V96ePH7p8o&t=44s

Vətənimizə aid videoçarxlar müntəzəm şəkildə davam etməkdədir.

Dergini yüklemek için TIKLA:

http://tayyibatmaca.com/images/belgeler/hecetaslaridergisi/hecetaslari62sayiOn5nisan2020.pdf 

Hörmətli Azər müəllim!

 91-ci ildə yazdığım əsərdi.

29-il əlyazmalarımın arasında qalıb. Bir az əl gəzdirib Sizə göndərirəm. Hadisələr Azərbaycan Xalq şairi, Respublikanın Milli Qəhrəmanı X.R. Ulutürklə mənim gənclik və tələbəlik illərimizdən bəhs edir.

Biz iki rəfiqə qızla ailə həyatı qurmuşduq. Bu əlyazmamı Xəlilə oxuyanda, artıq mənim xanımım dünyasını dəyişmişdi. İndi də X.R. Ulutürk dünyada yoxdu.

Tanrı Firəngiz xanım Ulutürkü qorusun!

Bakı şəhəri  – 23 mart 2020    

Sizə hörmətlə,  Nəriman Həsənzadə, Xalq şairi

P.S. Bu şəkli 1962-ci ildə, tələbə ikən Moskvada çəkdirmişik.

PROLOQ ƏVƏZİ

Qarşımda bir şəkil var,

arada neçə il var.

Neçə payız, neçə qış:

orda saçlar qaraydı,

burda saçlar ağarmış.

Orda vüsal danışır,

burda həsrət, ayrılıq.

Ordakı “mən deyiləm”,

burdakı mənəm artıq.

Arada bir Araz var,

içimdə etiraz var.

Üz-üzə iki sahil! –

çağır, eşidən deyil.

Xəlil!

Sara!

Firəngiz!

Üçü də doğma, əziz.

Bir dastandı bu şəkil,

sirli, sehirli dastan.

Qalıb iki gəlindən,

iki tələbə dostdan.

Hardadı şəkil çəkən? –

səadət bəxş eləyib,

O da özü – bilmədən.

Burdakı nöqtə, vergül,

adi işarə deyil.

Öz ahımdı – nəfəsim.

Sinəmdən damcılayıb,

qələmdən yox,

                             əzizim!

I

İyirmi bir yaşında,

örpəkləri başında.

Səadəti gözündə,

Həyaları üzündə.

İki gəlin, iki gül,

eşq dolu iki könül.

Biri – Şirindən şirin,

biri – Leylidən əziz.

Sara, bir də Firəngiz.

Güləndə – ekiztayı,

mümkün deyil ayırmaq,

ayırıb qəlbi qırmaq.

İkisi də – bəxtəvər:

biri bir az doludu,

o biri sınıqtəhər.

Biri bərk güləyəndi,

o biri – az danışan.

Biri tez küsəyəndi,

o biri – tez barışan.

Biri – kino sevəndi,

o biri – şəkil yığan.

Biri – gecdən durandı,

o biri çox yatağan.

İkisi də – ağappaq.

Günüağ olmuşların

hərəsi bir cürə ağ,

hərəsi bir cürə pak.

Birinin düşbərəsi,

o birinin süfrəsi.

Bir gəncin yastığına

baş qoyubdu hərəsi.

Ovsunlayıb aparıb

hərəsi bir cavanı, –

biri – Xəlil Rzanı,

o biri də Qiyamı.

Sonra bu toy-bayramı

biri Salyanda qurdu,

biri Gəncədə qurdu.

Aşıqlar oxuyurdu,

gəlinlər oynayırdı,

qanımız durulurdu.

Bəylər qucaqlaşırdı.

Bu dünya paklaşırdı…

Sara elə bilirdi

daimiyik, əbədi.

Yüz il sonra gec olmaz,

danışsa bu söhbəti.

Mən dedim elə demə,

dünyaya ərk eləmə.

Dünya timsah ağzıdı,

açılıb bəşər üstə.

Yatıb xumarlanırıq,

biz mişar dişlər üstə.

Yazıram o söhbəti,

heyif, özü görmədi.

Onda yaza bilmədim,

indi susa bilmədim.

II

Hadini oxuyurdum,

Cavidi oxuyurdum.

Müşfiqi də yanaşı, –

bir sırada qoyurdum.

Hadi – Cümhuriyyətin,

şair oğluydu – mətin!

Yoxa çıxdı sonradan,

On birinci ordudan,

bir silahlı çalağan,

dilində söyüş, hədə,

bir yabançı ləhcədə

sual verir, o susur,

Əmr eləyir, o susur.

Satır şeirlərini,

alanı yox, o susur.

Uçub ilham pərisi,

həyanı yox, o susur.

Deyirdilər o nadan,

atəş açıb sonradan.

Gəncədə deyirdilər,

Bakıda deyirdilər.

Deyən, görən sınırdı,

millət hayıfsınırdı.

Şəhərdə bir təlatüm,

xalq qalxmışdı, görürdüm.

Özüm də qarışırdım,

evdə də danışırdım.

Meydanda başqa Meydan,

nümayiş, şüar, filan!

Üçrəngli bayrağımız,

yuxulu oyağımız,

oyaq yatanlarımız,

ara qatanlarımız…

Tamam dəyişib şəhər,

asfaltla yox,

                   insanla

örtülmüşdü küçələr.

Xəzər – iki dənəydi,

Meydanda – zəlzələydi.

Bu da tarixi bir gün,

tarixi mərhələydi.

Meydanda – “Cümhuriyyət”,

“Demokratik hökumət”.

sözünü ilk dəfəydi

üzə deyirdi millət.

Mən də qalxdım kürsüyə,

demirsən qayna-qarış.

Aparıcı susurdu,

Elçibəy dedi: danış.

Söz verirəm sənə mən! –

təkrar elədi yerdən.

Sağ gözümdə qığılcım,

sol gözümdə məşəqqət, –

bir dildə danışırdı,

bayraq dilində – Millət.

III

Dəyişdi, sənə qurban,

səndən sonra dünyamız.

Himnimizə qarışdı

ağımızla

                   laylamız.

Tanklar yeridi, tanklar!

Susdu qaynar bulaqlar.

Yer tüstüydü, göy bulud,

təkərlər altda sükut

boğulub,

                   bağırırdı,

dünyanın axırıydı.

Döngələr təhlükəliydi,

tarixi bir ləkəydi!

Qətl, qarət – xəbərsiz,

qanunsuz, məhkəməsiz.

Fövqəladə vəziyyət!

Bu zülüm, bu əziyyət

Kremlin “töhfəsiydi”.

Dolu sisternlərin,

neftimin əvəziydi.

Bakı – proletariat!, –

bir fəhlə ölkəsiydi.

Bakı – SSRİ-nin

seçilən bölgəsiydi.

Kremlin gözüylə bax:

özü yox, kölgəsiydi!

Tarix! Ulu Öndərin

tarixi çəkisi var ¹

O göy gurultusunun

bir ildırım səsi var.

Cəllad onda gördü ki,

millətin yiyəsi var.

Salam, Fəxri Xiyaban! –

səndə bir Türbəsi var.

Hər gün, növbədənkənar,

hər nəslin növbəsi var.

Zaman səs verdi bizə,

İstiqlal yazılırdı

qədim salnaməmizə.

İgidlər məzarına,

əyildikcə, ucaldıq.

Ölən yoxuydu daha,

Şəhid olurduq artıq.

IV

Şeirin, sözün ağrısı

bu dəfə cana düşdü.

Xəlil zindana düşdü.

Qarışdı Lorkalara

və Musa Cəlillərə.

Xalq səs verdi Xəlilə

və Xəlilkimilərə.

SARA

Cinayəti nəydi bəs?

QİYAM

Dedilər millətpərəst.

SARA

Yaşayıbmı dünyada

millətsiz bir sənətkar?

QİYAM

Dedilər sev milləti,

Dili lal, qulağı kar.

SARA

Nə qədər yatdı Xəlil?

QİYAM

Nə qədəri şərt deyil.

Uca tutdu başını

Sovetin bayrağından.

Nə çəkicindən qorxdu,

nə onun orağından.

SARA

Firəngiz hardadı bəs? –

həssasdı, dözə bilməz.

QİYAM

O, keçmədi Xəlildən,

ona borcludur vətən.

Sərt, təmkinli, pərişan,

az dinən, az danışan.

Teleqramlar vururdu

yuxarıya birəldən.

Səni xatırlayırdı

məni görəndə hərdən.

“Davam edir otuz yeddi,

daha kəskin, daha ciddi!”

Xəlilin gur səsiydi.

“Lefortovo” zindanı

təzə “gözətçi”siydi.

“Ucundadır dilimin

Həqiqətin böyüyü.

Nə qoydular deyəyim,

nə kəsdilər dilimi…”.

Xəlilin sinəsində

şaxələndi bu üsyan.

İki dahi yetişdi

bizim Kür qırağından,

O – türkçü,

Bu – Ulutürk.

Türkün xəritəsini

xəritədə böyütdük.

V

SARA

Moskva, yataqxana,

yadımdadı o illər.

Yanaşı çarpayınız,

Şərikli kitab-dəftər.

bizim kirayə evlər.

Qaçırdıq yanınıza,

arada, axşam-səhər.

Yoxuydu heç nəyimiz,

İki qutu göy noxud

gətirdik, gələndə biz.

Qonşu hiss eləmişdi,

həyətə, bağa çıxıb.

Deyirdi, altı qutu

anbardan yoxa çıxıb.

– Altı qutu?

– Düz altı.

Əlim çənəmdə qaldı.

İki qutuydu vur-tut,

yarı su, yarı noxud.

Əvəzində sonradan,

noxudun havasıyla, –

aş apardım qonşuya,

üstünün qarasıyla.

uğundu, getdi Xəlil:

“İki qutu göy noxud,

bir sini aş…” pis deyil!

– Bir axşam itmişdiniz,

kinoya getmişdiniz.

Moskvaya, şəhərə!

Nə burda, bələdsiniz,

nə də orda, bir yerə.

Şər qarışır, gün batır,

biz yollarda bir təhər.

Allah, ürəyimizə

nələr gəlmirdi, nələr!

– Sara!

– Firəngiz!

– Sara!

səs salmışdıq yollara.

Gedib qəbristanlığı

harayladıq nə qədər,

Yol – içindən keçirdi,

susurdu daş qəbirlər.

Baxırdıq, boylanırdıq,

gedirdik, əylənirdik.

Sonra gileylənirdik.

XƏLİL

Firəngiz gülər üzdə,

küsər heç şeyin üstə.

Sonra da minnət, xahiş,

gəl, indi dindir, danış.

QİYAM

Sara da küsəyəndi,

dediyini deyəndi.

Bilmirəm necə dözür,

soruşsan danar özü.

XƏLİL

Qızlar küsür ki, Qiyam,

hardasa oxumuşam:

onları çox istəyək,

nə desə, onu deyək.

Xəlil susurdu hələ,

tutulmuşduq arada.

Gəlib tapdıq biz sizi,

bizim yataqxanada.

– Bircə yolumuz qalır,

bundan sonra biz gərək, –

Vağzaldan bilet alıb,

evinizə göndərək.

Xəlil dedi, mən dedim,

mən bilmədim, nə dedim.

Sənin gözlərin doldu,

Firəngiz də tutuldu,

o da çəkdi içini.

İndi necə uçurdaq

İki ağ göyərçini!

Öz tale payımızı,

öz alın yazımızı,

dünyadan – dünyamızı?!

Güləndə, bağışladıq,

söz də veririk ki, sözsüz, –

kinoya gedəcəyik,

ikimiz yox,

                   dördümüz.

VI

Qorki institutundan

məktub göndərmişdilər,

Qızlar pərtiydi yaman, –

ailəli olanlar

tək gəlsin, – demişdilər.

Dolmuşdu yataqxana,

ümid yoxuydu ona.

Moskva!…

İlk dəfəydi.

bizim də səfərimiz.

Məndən soruşdun, Xəlil,

bəs Sara, bəs Firəngiz?!

Küsdülər, köyrəldilər,

vağzalacan gəldilər.

Getmək istəyirdilər,

Moskva qızlarını

dalda pisləyirdilər.

– Necə? – qısqanırsınız?

– Yox, – deyib danırdılar.

Xəlil, bizi sevənlər

bizdən utanırdılar.

Bu da bir istedaddı,

heyif, çoxuna yaddı!

Neyləyəsən, həyatdı:

bir bağın meyvəsi də,

gah şirindi, gah acı.

Söz – ağızda çəkilir,

dil – nədir bəs?

Satıcı! –

əridir mətahını,

ucuz-baha qiymətə.

Eşq olsun təbiətə!

VII

Bizə demişdilər ki,

yağarlıqdı Moskva.

Soyuqdu, sərtdi hava.

plaş alın siz orda,

zont alın, beret alın,

Qaloş alın siz orda.

Əldə zont, başda beret,

geyindik plaşları.

Ayaqqabının üstən

keçirdik qaloşları.

Dərsin birinci günü

“bəzənmişdik” büsbütün.

Nə hava soyuq oldu,

nə yağış yağdı o gün.

Sən demə, baxıbdılar,

gülübdülər kənardan.

“Marsdan, Aydan gəlibdi

yəqin bu iki cavan…”

Nə plaşı çıxartdıq,

nə qaloşu soyunduq,

Nə bereti, nə zontu,

Beləcə, “məşhur” olduq.

VIII

Yaxşı keçdi seminar,

inciyən olmadı heç.

Smelyakov apardı –

Yaroslav Vasilyeviç.

On il sürgündə yatan,

nə yuvası, nə evi.

“Gözəl qızıydı Lida”

şeirinin müəllifi.

Ürəyi söznən dolu,

narazıydı mühitdən.

Misal çəkərdi bizə,

Puşkindən, bir də Fetdən.

– Heç kim yerində deyil,

kimsə, bilmək istəsən:

yaxşı dərzi olardı

şairdi, nə deyəsən!

Əla cərrah çıxardı,

istəsəydi filankəs.

O da poema yazır,

şairdi, gəl indi döz!

Vlademir Oqnev də ²

həqiqətə mat qalır:

– “Klassiklər” çoxalır,

oxucular azalır!

Seminar rəhbərinin

dönüb baxır üzünə.

O, dərin məna verir,

tənqidçinin sözünə.

Seminarın davamı

düşmürdü dilimizdən.

Bu, deyirdi: mən düzəm,

o biri deyirdi: mən!

“Şeiri Mayakovski

necə yazır, bax elə.

“Sol,

sol,

sol!..

ancaq elə.

Döyüşdəsən, davada.

misralar qırıq-qırıq!

Ütülü,

Sığallı yox!..”

Bir tələbə – şairin

fikiriydi bu, belə.

O biri də deyirdi,

təmkinlə yox, təkidlə:

“Yesenin də yazır bəs? –

başqasına bənzəməz.

Ağcaqayın dilində,

ana dilində rusun.

Kimə meydan oxusun?

Kimin üstə çığırsın?

Misranı niyə qırsın?”

Bu biçdik, bir ölçdük,

bir yaxşı fikrə düşdük.

Xəlil dedi gəl, gedək,

mən də dedim ki, mütləq.

Bağ evi qonşudaydı,

burda, Nazim Hikmətin.

Ustad sözü deyərdi,

Nə desəydi o, yəqin.

Nazim uca boyuyla,

qıvrım, sarı saçıyla,

öz şəfqət bacısıyla ³

evindəydi –

                   təzə-tər.

Yenə o mavi gözlər!

Yenə o türkcə dəvət!

Yenə o səs, o ülfət!

Yenə “Canım!”, “Şəkərim!”

sevdiyi kəlməsiydi.

Bizi görəndə hər dəm,

bizə “gəl” deməsiydi.

XƏLİL

Seminarıydı, ustad,

şeiri necə yazaq?!

Mayakovski kimi,

yoxsa,

          Yeseninsayaq?

QİYAM

Gəldik, sizdən soruşaq.

Vurğunun bir bəndini

əzbərdən deyə-deyə, –

söykəndi pəncərəyə.

“Nemətdisə gözəl şeir,

şair olan qəm də yeyir.

Ömür keçir bu adətlə,

Uğurlu bir səadətlə.

Görən məni nədir deyir,

saçlarına düşən bu dən,

şair, nə tez qocaldın sən?”

Bir xəzinə yatırdı

Nazimin sinəsində.

Mehriban görkəm aldı,

sağ əli çənəsində:

– Canım, bax, hansı dildə

ananla danışırsan, –

o dildə yaz şerini,

başa düşsün qoy anan.

XƏLİL

“Mən Şərqdən gəliyorum,

Şərqin dərdlərini

bağıra-bağıra

gəliyorum!

Sən yanmasan,

mən yanmasam,

biz yanmasaq,

nasıl çıxar qaranlıqlar

… aydınlığa?!”

– Sizinkidi bu, ustad,

misal çəkirdi Xəlil.

– Mayakoskivari,

üsyan, çağırış deyil?!

– Canım, üsyan, çağırış

lazımdısa oxumaq;

qoy məni oxusunlar,

Mayakovskini yox.

Gördüm başqa bir sual

düşündürür Xəlili.

– Bəs?..

Nazim qabaqladı:

– Vurğun, Rəsul, Rəfili.

Oxuyuram onları,

risk, yeni söz, cəsarət

yaşadır sənətkarı, –

deyirdi Nazim Hikmət.

Dünən orda seminar,

bu gün burda bu söhbət.

İki tələbə – şair,

ortada Nazim Hikmət.

Nazim – parlaq bir ulduz,

Nazim – özünəməxsus.

Yolda bir səs deyirdi:

uddunuz, uduzdunuz?!

Şərt deyil dedi o səs,

oxşamaq,

                   oxşamamaq.

Şərtdi – şair doğulmaq,

şair – doğulur ancaq.

IX

Məhəmməd Mamakayev –

Çeçeniydi milləti.

Canlara dəyəniydi

amma bir xasiyyəti:

Gücsüzün tərəfiydi,

haqsızın – qənimiydi,

onda da səmimiydi.

İki, ya üç yaş artıq,

əslində yaşıdıydıq.

Boyda-buxunda da şax!

dilində yalnız: Allah!

Ucadan danışardı,

danışanda – yaşardı

əli, qolu, bədəni.

Canlıydı, daş deyildi,

biz sevirdik çeçeni.

Xəlilin ad günüydü,

yataqxana süfrəsi.

Biz dəvət eləmişdik,

o da saymışdı bizi.

Bir çeçen xəncəri də

gətirmişdi Xəlilə.

Belindəki kəmərə

bağladı öz əliylə.

General Yermolovun

heykəlini uçurdan, –

biri – Məhəmməd imiş,

deyirdilər o zaman.

İstiqlal istəyibmiş,

Məhəmməd Mamakayev.

cəza çəkib gəlibmiş

Məhəmməd Mamakayev.

Qorki İnstitutunun

o da tələbəsiydi.

Çeçen tərbiyəsiydi,

bizə qardaş deyirdi,

sağlıq deyən tələbə.

(Yadımdadı hələ də!)

Professor İşutin, –

bizim müəllimimiz,

kimdənsə, tutub xəbər,

bilməmişik birimiz,

açdı qapını gülər.

– Burda bir tələbəmin

ad günüdür dedilər.

Təsadüf!

                   Nə qiyamət!

Əvvəl Xəlil gəl! – dedi,

sonra çeçen Məhəmməd.

– Bir tələbə qız gəlib,

lap uzaqdan, Çitadan.

Mən onu axtarırdım

elə burda bayaqdan.

Biz onun gəlişini

bəyəndik, alqışladıq.

Bərk tərifə başladıq.

Saxladı: – Yox, belə yox,

mən bunu xoşlamıram.

Xəlilin sağlığına

qaldırdı bir yüz qram.

– Maqomet Mamakayev! –

düzmü dedim bu adı?

Mənim tələbəm olub,

o yaxşı yadımdadı.

Başsağlığı oxudum,

qəzetdə dünən axşam.

düzü, bərk tutulmuşam.

Əsl çeçen: igid, ər,

bəs sizə deməyiblər?

– Başqa Mamakayevdi,

adı qəzetdə gedən.

Məhəmməd Mamakayev

cavab verdi yerindən.

Gülüş – masabəyiydi,

tələbə süfrəsində.

Doldurulan hər qədəh, –

bir sağlıq növbəsində!

Hər kəs öz aləmində,

hər kəs öz kölgəsində.

Mamakayev oxudu

bir çeçen ləhcəsində.

X

İki göyərçin qondu,

o gün pəncərəmizə.

“Gəlirik, qarşılayın”

teleqram gəldi bizə.

Firəngizdən, Saradan,

Rostovdan, Belqoraddan,

Xarkovdan, daha hardan!

Bir qayğımız var ancaq, –

Onlar harda qalacaq?

komendant köhnə bezdi.

Desək ki, qızlar gəlir,

deyəcək hələ tezdi.

– Xəlil!

– Qiyam!

çağırdı

İkimizi iki səs.

Bir an – yüz günə dəyər,

yüz gün bir ana dəyməz.

Baxdıq, gordük, sevindik,

Göydəydik, yerə endik.

– Sizsinizmi?

– Bizik, biz!

Sara, bir də Firəngiz!

Dünya – qadın ətirli

gülüymüş, bilməmişik.

Gələndə özümüzlə

niyə gətirməmişik?

Nə yaxşı, burda tapdıq,

orda itirməmişik!

XƏLİL

Teleqram vurubsunuz,

yəqin bərk qorxubsunuz.

Düz deyirəm Firəngiz?

beş… altı… bu da səkkizi

Heç qalmayıb pulunuz,

yolda soyulubsunuz.

– Gəlmişik ki, qaytaraq,

bir az da artıq alaq…

Firəngiz gülə-gülə,

cavab verdi Xəlilə.

Sara da dedi: Qiyam,

mən qorxmuşdum, danmıram.

Ünvanı səhv yazarıq,

gəlib burda azarıq.

QİYAM

Görmüşdüm yuxusunu,

gələndə, yol uzunu

deyirdim sən işə bax,

ayan olur ürəyə.

Bir cüt göyərçin – dümağ,

qonmuşdu pəncərəyə.

Əsl xəbərçidilər,

Sizin gəlişinizi

onlar bizə dedilər.

XI

Sara mənə deyirdi ki,

bu, ayrıca hekayətdi,

sizdən sizə şikayətdi.

Mən tərsinə yozurdum:

– Yox,

Şikayət də – məhəbbətdi.

SARA

Siz getdiniz qoyub bizi,

məni, bir də Firəngizi.

Gündə poçtu yoxlayırdıq.

Atamızın evindəydik,

sizdən ötrü ağlayırdıq.

İyirmi il doğma ikən,

yad olmuşdu bu ev birdən.

Firəngizə, mən dedim ki,

bir yol tapım, çıxış yolu,

aramızda sirr oldu bu.

Məktub yazdıq atamıza,

mən Qiyamın imzasıyla,

o Xəlilin imzasıyla,

yeni görüş sövdasıyla.

Guya xiffət edirsiniz,

xahiş, minnət edirsiniz,

bizi dəvət edirsiniz.

“Bilet alıb salın yola,

Moskvaya,

Dobrolyubov küçəsinə,

üç-dörd günə…”

Məktubu göstərdilər,

muştuluq istədilər.

Oxutdular…

oxuduq.

İkimiz də yox, – dedik,

guya razı deyildik.

Guya biz darıxmırıq,

Darıxan tək sizsiniz.

orda ikinizsiniz.

Fikirliydi atamız,

İki evə sığmırdı

hikkəmizlə ədamız.

– Haraya… Moskvaya?…

deyirdik onda biz də.

Məktubu yazmasaydıq,

ölərdik ikimiz də.

Anamız təkləyirdi,

bizi birçəkləyirdi:

– Gedin, ev-eşik olun,

bir az göz-qulaq olun,

yatanda, oyaq  olun.

duranda dayaq olun.

Təzə ər-arvadsınız,

elə bil ki, yadsınız.

Gedin, verin əl-ələ,

yaşayın innən belə.

Darıxıb binəvalar,

Orda pisdi havalar.

Gedin, bir həyan olun,

bir az mehriban olun…

Ağıl-öyüd verdilər,

qəlbimizə girdilər.

Danışdılar, küsdülər,

biz dözdük axıracan,

onlar da çox dözdülər.

Yenə ana ürəyi!

Gəlinlərin “kələyi”

özü də bir yuxuydu,

xəbərləri yoxuydu.

Qorxurduq sonra, düzü,

sirrimiz çıxar üzə.

Gələndə göstərəllər

məktubu onlar sizə.

Sizsiz,

          sizin imzanız,

axı, yazmamısınız.

Məktubu tez götürdük,

rahat bir köks ötürdük.

Firəngizlə görüşdük,

Paytaxta ¹ yola düşdük.

Gəlib yola saldılar,

bizdən razı qaldılar,

Vağzallarda enirdik,

uçurduq, sevinirdik.

hədəfə –

                   bir teleqram.

“Dobrolyubov küçəsi,

Moskva, Xəlil, Qiyam!”,

Dəvət eləmədiniz,

yenə Sara, Firəngiz!

Elə ki, gördük sizi,

əlinizdə gül-çiçək,

Ağladıq ikimiz də,

çətindi sözlə demək.

Gərək bunu mən, Qiyam,

nəvəmə də danışam,

o da öz nəvəsinə…

Mat qalmışdım mən onun

yaşamaq həvəsinə.

Ağırıydı yataqda,

amansızdı təbiət.

Bəlkə də bu hekayət,

qadın heysiyyətindi,

onun vəsiyyətiydi?

EPİLOQ ƏVƏZİNƏ

Ömür uzun, ömür qısa,

ad qazandıq adımıza.

Məndən sizə nə qaldısa,

o da bu sözlərlə qaldı.

İz axtardım, yola çıxım,

sağa dönüm, sola çıxım.

Üzüm bir sahilə çıxım,

o gücüm izlərdə qaldı.

Mən dost gördüm, həyan gördüm,

salam verib, sayan gördüm.

Sənə bir oxşayan gördüm,

gözüm o gözlərdə qaldı.

---

[1] Heydər Əliyevin 1990-cı il 20 yanvar faciəsi ilə bağlı Moskvanın Azərbaycan nümayəndəliyində xarici ölkə jurnalistləri qarşısındakı çıxışı nəzərdə tutulur (müəllif)

[2] Tanınmış rus tənqidçisi (müəllif)

[3] Nazim Hikmətin evində həm şəfqət bacısı, həm də xidmətçi qadın (müəllif)

1 O vaxtkı Moskva nəzərdə tutulur (müəllif)

Mənbə: http://edebiyyatqazeti.az/

Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatının Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Bakı Bürosunun Rəhbəri

* * *

Hələ onda bildim mən onda bildim,
Atamın həm oğlu, həm də qızıydım.
Mənim qəpik quruş xərcliyimdə də
Acılığım bir yol da üzümə vurdu.

Ora qaç, bura qaç, oxu düşünmə
O, keçər bu keçər unutsan keçər,
Atam oğlum deyər, anam qızımdı.
Baxarsan onda da qız üzün gülər!

I knew then, I knew then,
I was both my father’s son and daughter.
My penny is also a penny
Anger hit me in the face one way or another.
Run there, run here, don’t read and think
He passes, he passes, he passes, if you forget,
My father says my son, my mother was my daughter.
If you look, then the girl smiles.

* * *

Özümə dost bilib güvəndiklərim,
Vaxt gəldi yad kimi üzümə durdu.
Bir yol da yıxılsan baltalayarlar
Bu yıxdı o tikdi gedən də qurdu.

Those whom I trust to be my friends,
When the time came, he stood in front of me like a stranger.
If you fall one way, they will ax you
It was demolished, it was built, it was built.

Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatının Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Qarabağ bürosunun rəhbəri

* * *

Qorxu – nəsə itirmək hissi…
Kimisi can itkisindən
Kimisi mal itkisindən
Kimisi vəzifə itkisindən
Qorxar,susar kölələşər.
Yavaş- yavaş ,zərrə-zərrə vəhşiləşər.
İnsan da insanlığın itirməkdən yaman qorxar.
Qan danışar,sonra isə qan qusar….
Yuxu-ruhun azad olduğu an…
Daş üstündə daş kimi yatan da var.
Yatağında ilan kimi qıvrılan da var.
Yarasa kimi qaniçən,gecə həyatı yaşayan da var.
Qula çevrilmiş ruhlar,istəməsə də, bu “canları”daşımağa məhkumdurlar.
Ruhlara bu cəzanı niyə vermiş Allah?
Görən bunların hansı günahı var?…
Sevgi – vərdişin,bağlılığın ən yüksək pilləsi…
Yaradana sevgi,
Valideynlərə sevgi,
Vətənə sevgi,
Qadına sevgi,
Vəzifəyə sevgi,
Var -dövlətə sevgi…
Bu qədər sevgini ürəyimizdə necə gəzdiririk,İlahi?
Bunlar hamısı insana məxsus ehtiyaclar,istəklərdir…
Ruhun isə bir arzusu,bir diləyi,bir sevgisi var ancaq:
Azadlıq !Azadlıq! Azadlıq!!! 

Xatirələr…

Sənsizlik,tənhalıq sıxanda məni
Arzular,ümidlər dayağım olur.
Mən haçan darıxsam,səninlə bağlı
Şirin xatirələr qonağım olur.

Həsrət fırtınası azdırsa məni
O ulduz gözlərin mayağım olur.
Mən eşq dənizində üzən bir gəmi
Qolların limantək sığnağım olur.

(Gənc xanım yazar Yağmur Əsmərsoyun bədii yaradıcılıq fəaliyyəti haqqında bir neçə söz)

Zəngin yaradıcılıq ənənələri ilə öz inkişaf səviyyəsini qoruyub saxlayan çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatı dövrün, zamanın tələblərinə uyğun olaraq, forma-məzmun, mövzu-ideya baxımından bir-birindən daha maraqlı bədii əsərlərin, poeziya nümun ələrinin, dramaturgiya sahəsində yenifikirli qələm sahiblərinin, istedadlı yazarların, gənc nəslin nümayəndələrinin sayının artmasına, dünyaya və həyata baxışın köklü surətdə dəyişilməsinə, xalqın  zəngin tarixinə nəzər salmaqla, humanizmi, səmimiyyəti, dərin fəlsəfi fikirləri, hikmətamiz sözləri yenidən cilalamağa səbəb olan bir çox sənət əsərlərinin yaramasına səbəb olur. Uzunmüddətli yaradıcılıq axtarışlarının nəticəsi kimi qiymətləndirilə bilən bu proseslərin özündə də xalq hikməti, birbaşa xalqa bağlılığı özündə təcəssüm etdirən ənənələr var.

Novatorluğu və ənəni özündə birləşdirən, tarix boyu “Türkləşmək, islamlaşmaq və müasirləşmək” ideyasının təbliğinə xüsusi önəm verən, qədim köklərə söykənən Azərbaycan ədəbiyyatı görkəmli söz sənətkarları ilə yanaşı ilə həm də, yeni nəsil Azərbaycan gəncliyinin istedadlı nümayəndələrinin təbliği, tədqiqi (daha çox ədəbiyyatşünas-alim və ədəbi tənqidçilər tərəfindən araşdırılması) xüsusi diqqət ayırmış, ədəbi mühitdə tanınması üçün lazımi köməklik göstərmişdir. Heç şübhəsiz ki,  bu proses, bu tarixi ənənə bu gün də uğurla davam etdirilir. Ədəbi tənqid isə öz növbəsində müəllif əsərlərinin müsbət və mənfi cəhətlərini müəyyənləşdirməklə qələm sahiblərinin ədəbi-bədii ideya istiqamətinin doğru müəyyən olunmasında mühüm və mühüm olduğu qədər də tarixi rol oynayır. Gələcək üçün oxucu ilə müəllif arasında yeni-yeni körpülərin salınmasına bilavasitə zəmin yaradır.

Əslən Azərbaycandan olmasına baxmayaraq, qürbətdə, bədii yaradıcılığını daha çox lirik şeirləri ilə davam etdirən gənc xanım yazarlardan biri də, təbii ki, Yağmur Əsmərsoydur. Rusiyanın “Mədəniyyət paytaxtı” Sankt-Peterburqda yaşasa belə, qəlbi daim Vətən, yurd eşqi ilə döyünən, böyüyüb, boya-başa çatdığı elinə, obasına bütün varlığı və vücudu qədər bağlı olan xanım yazarın qələmindən çıxan hər bir misradan müəllifin obrazlı təfəkkürə, bədii təsvir və ifadə vasitələrinin daxili imkanlarına bələd olması, daim yenilik axtarışında olması daha aydın çözülür. Böyük əminlik hissi ilə demək olar ki, nəcib, incə duyğulu şeirləri ilə oxucuların rəğbətini qazanan gənc xanım yazar Yağmur Əsmərsoyu böyük ümidlərlə dolu xoşbəxt gələcək gözləyir. Bunun üçün tələb olunan əsas şərtlərdən biri və birincisi daim öz üzərində çalışması, yaradıcılıq fəaliyyətini davam etdirməklə bərabər, həm də ömrünü-gününü mütaliə (daha çox bədii əsərlərin) içində keçirməsi ola bilər. Belə ki, uğurlarının sayı artdıqca hər bir, hətta kiçik uğurdan belə ruhlanması, özünü yeni məzmunlu əsərlər yazmağa sövq etməsi  müəllifin özünəməxsus dəsti-xəttinin formalaşmasına şərair yaradacaq.

Müəllifin şeirlərinin hər birində səmimiyyətin, gələcəyə olan inamın şahidi olmağımız bizə belə deməyə əsas verir. Bir də ki, istedad hər bir şəxs və ya şəxsiyyət üçün önəmli amildir. Heç şübhəsiz ki, istedad müəllifi ədəbi mühitdə tanıdan əsas müsbət keyfiyyətlərdən biri kimi diqqətçəkən məqamlardandır.  İstedad isə öz növbəsində müəllifin xaraterini, dünyagörüşünü formalaşdıran, cərəyan edən ictimai-siyasi hadisələrə biganə qalmamağı təbliğ etməyində əsas və yeganə silahdaşı kimi gözlərimiz önündə canlanır. Duyğu və düşüncələr aləmində bir-birindən maraqlı və maraqlı olduğu qədər də dəyərli sənət nümunələrini yaratmağa vəsilə olan əsas səbəblərdən biridir.

Müasir Azərbaycan ədəbi dilinin funksional üslublar sistemiə daxil olan üslubların hər biri üçün səciyyəvi olan fonetik, leksik, qrammatik normaların gözlənilməsi müəllifin yaradıcılığının əsas müsbət cəhətlərdən biri kimi xarakterizə olunmalıdır.

Müəllifin şeirləri də özü kimi kövrəkdi. Sevgi ilə yazmış olduğu poeziya örnəkləri, sözügedən məsələ ilə bağlı bunu bir daha ədəbi faktor kimi təsdiq edir.

Gənclik dövrünü yaşayan, bərkə-boşa çəkildikcə möhkəmlənən, söz ilə silahlanan, xalqın zəngin adət-ənənələrinə, milli-mənəvi dəyərlərinə dərin hörmət və ehtiram bəsləyən gənc qələm sahibi Yağmur Əsmərsoy oxucusu ilə daha çox könül dilində-səmimiyyə dilində danışır. Uydurmaçılıqdan tamamilə uzaq olması da müəllifin qısa zamanda uğur qazanmasına səbəb olan müsbət keyfiyyəti kimi səciyyələnməlidir. Ona görə ki, fərd və müəllif olaraqgənc xanım yazar sənət meydanında uğur qazanmağın yollarını bilir və bunu dərk edir. Hər şeydən öncə öz istedadına güvənir. İstedadına güvənmədən uğur qazanmağın mümkün olmadığını da ədəbiyyatsevərlərlə bərabər, müəllif həm dərk edir, həm də özü üçün mülahizələr yürüdür. Şeirlərinin hər biri isə real həyat hadisələrinə söykənir. Misradaxili bölgü, qafiyə də öz yerində. Bir çox məqamlarda ictimai-siyasi, fəlsəfi məzmunlu fikirlərini də çatdırmağı unutmur.

Son vaxtlar ədəbi elektron məkanda bir neçə mədəniyyət və ədəbiyyatyönümlü portallarda şeirlərini oxudum. Hər birində cərəyan edən hadisəyə fərqli yanaşmanın, fərqli düşüncənin şahidi oldum desəm, heç də yanılmaram. Hansı mözvuda yazmağından asılı olmayaraq, müəllif hər şeydən öncə dilin sadələyinə, anlaşıqlı və təsirli olmasına önəm verir. Bu amil müəllifin özü üçün də çox vacibdir.

Yaradıcılığında humanizmi, səmimiyyəti təblği edən gənc xanım yazar Yağmur Əsmərsoy gələcək ilə bağlı arzu və istəklərini, düşüncələrini də bölüşür.

Sənət meydanında ilk titrək qədəmlərini atan qələm yoldaşımız, şair dostumuz Xanıməfəndi Yağmur Əsmərsoya yeni-yeni yaradıcılıq uğurları və fəaliyyəti diləməyi özümə həm vətəndaşlıq, həm də qardaşlıq borcu bilirəm. El qızı, uğur olsun!!! Uğurların bol olsun!!!

Gün o gün olsun ki, Sənin Azərbaycan Yazıçılar Birliyinə üzv qəbul olunmağını görək. Şeirlərinin, bir-birindən maraqlı və rəngarəng kitablarının işığına yığışmaq diləyi ilə

Kənan AYDINOĞLU,

Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Baş redaktoru, Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü.

Bakı şəhəri. 12 aprel 2020-ci il.

Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatının Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Bakı Bürosunun Rəhbəri

Oldu da tüfürüb buraxdıqlarım,
İndi yaxınlaşıb üzümə baxmaz.
O, gündən bu günə yaltaqlananlar,
Bir də tüfürdüyü kişi yalamaz.

What I spat and left,
He doesn’t approach me now and look at my face.
He is flattered from day to day,
And the man who spit does not lick.

Что я плюнул и ушел,
Он не подходит ко мне сейчас и смотрит на мое лицо.
Он польщен изо дня в день,
И человек, который плюет, не лижет.

Bakı şəhər Mədəniyyət Baş İdarəsi Yasamal rayon Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sistemi (MKS) Rusiya Federasiyası Orenburq Vilayətinin model kitabxanası ilə birgə “Kitabxana – dostluq körpüsüdür” (“Dostluq sərhədləri tanımır” çagırışı)  layihəsi çərçivəsində bu kitabxanalarda ən populyar və ən çox oxunan kitabların virtual sərgisini təşkil etdi.

Virtual sərgi #EVDƏQAL çağrışına dəstəkdir. Virtual sərgi aktuallığı ilə maraq doğurur. Burada müasir oxucuların ən çox oxuduqları kitablar yerləşdirilib.

Sərgilənən kitabları seçmək üçün M.Ş.Vazeh adına Yasamal rayon Mərkəzi Kitabxanası Azərbaycan Respublikası Prezidentinin müvafiq sərəncamları ilə yaradılan “Azərbaycan ədəbiyyatının virtual kitabxanasında” olan kitabların mütaliəsini analiz etdi. Nəticədə son yeddi ildə müxtəlif ölkələrdə yaşayan oxucular tərəfindən ən çox oxunan beş kitab müəyyən edildi.

Sərginin birinci bölməsində son yeddi il ərzində ən çox oxunan və populyar olan beş kitab (Пять самых читаемых и популярных  книг Азербайджана) haqqında məlumat verilmiş, Azərbaycan, ingilis və rus dillərində olan bu kitablar əks olunmuşdur.

Onların arasında ingilis dilində William Goldman “The Princess Bride”    (“Prenses gəlin”), kolumbiyalı yazıçı, ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatçısının Gabriel Garcia Marquez ingilis dilində “One Hundred Years of Solitude” (“Yüz ilin Tənhalığı”), akademik İqrar Əliyevin rus dilində «История Азербайджана» (“Azərbaycan tarixi”), Qabusnamə, professor F.Veysəllinin “Dil” kitabı.

Virtual sərginin ikinci bölməsində Orenburq sakinlərinin  beş ən çox oxuduqları (Пять самых читаемых книг оренбуржцами) kitablar verilmişdir: «Книга о губернаторах Оренбуржья» (“Orenburq qubernatorları”), «Оренбург: Литературные прогулки – книга-альбом» (Orenburq: ədəbi gəzintilər – kitab-albom), britaniyalı yazıçı Coan Roulinqin “Harri Potter” (Джоан Ролинг “Гарри Поттер”), avstraliyalı yazıçı Kolin Makkalounun «Поющие в терновнике» (“Tikanlıqda şərqi deyənlər”) rus yazıçısı Mixail Bulqakovun «Ма́стер и Маргари́та» (“Master və Marqarita”) və Geоrge Orwel «1984» kitabı.

Son aylarda virtual kitabxanaya yerləşdirilən kitablar arasında ən çox oxunan «Uşaq hüquqları dünya xalqlarının nağılllarında» (Azərbaycan və rus dillərində), «Azərbaycan çörəyi”, rus dilində T.Aleksandrovanın “Kuzka yeni evdə” (“Kuzka v novom dome”) və Brayan Cekson “Lyuk haqqında əfsanə” (“Leqenda o Lyuke”).

Ətraflı: virtual sərgidə yerləşdirilən kitabları https://padlet.com/nikitinmihail56/gaablew1nva1  oxumaq olar.

Yazıçı və şairə Gülarə Munis “Nənə, nağıl de mənə…” nağılı ilə

“Kitabxana – koronavirusa YOX deyir!”

layihəsində iştirakı davam edir

Bakı şəhər Mədəniyyət Baş İdarəsi Yasamal rayon Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sisteminin (MKS) həyata keçirdiyi “Kitabxana – koronavirusa YOX deyir!” layıhəsi çərçivəsində “Yazıçı və şairlər koronavirusla mübarizə edir” aksiyasına qoşulan yazarlar öz əsərlərini təqdim etməkdə davam edir.

Kitabxana karantin rejimində işini uğurla davam etdirərək, oxuculara virtual xidmət göstərməkdədir.

         Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü istedadlı yazıçı və şairə, M.Ş.Vazeh adına Yasamal rayon Mərkəzi Kitabxanasının Fəxri oxucusu Gülarə Munis növbəti “Nənə, nağıl de mənə…” adlı nağılını kitabxanaya virtual formada təqdim etdi. Nağılın qəhrəmanı Məsmə nənənin – “O xəstəliklərə insanlar hamı birlikdə qalib gələcək, insanlar evdə qalmaqla ona üstün gələcək” – sözləri ilə yazar “Biz birlikdə güclüyük!”, “#Evdəqal” çağrışını bir daha dəstəklədi.

Əziz uşaqlar, “Göy guruldadı, ildırım çaxdı, güclü yağış yağdı. Yağış havada olan bütün xəstəlikləri yuyub apardı!” – deyən yazar, tezliklə bəşəriyyətə kabus olan bu virusun məğlub olacağını, insanlığın qələbə çalacağını bildirir.

Nağılı rəngli şəkillərlə də oxuya bilərsiniz:

http://yasamal.cls.az/front/files/libraries/81/documents/947884706.pdf

                                                   Gülarə Munis

                                           AYB-nin və AJB-nin üzvü,

                               M.Ş.Vazeh adına Mərkəzi Kitabxananın

                                                    Fəxri oxucusu

                              Nənə, nağıl de mənə…

Biri var idi, biri yox idi.Məsmə adlı bir nənə var idi.Məsmə nənənin Azər və Turan adlı iki nəvəsi var idi. O, hər gün axşam nəvələrinə maraqlı nağıllar danışar, nəvələri da onu dinləyərdi.

Bir gün Məsmə nənə yenə nağıl danışmağa başlayanda Turan dedi:

– Ay nənə, elə nağıl danış ki, orada əjdaha, div olmasın.

Bunu eşidən Azər isə dedi:

– Nə danışırsan? Onda nağıl maraqlı olmaz ki… Qoy əjdaha, div olan nağıl danışsın. Sən qızsan, qorxursan get yat!

Turan incik halda cavab verdi:

– Mən onlardan qorxmuram! –  Sonra əlavə etdi. –  Nənə, ola bilər ki, o əjdaha və divlər bizim yaşadığımız zamana da gəlib çıxsınlar?

Məsmə nənə Turanın başını sığallayıb dedi:

– Əslində hər zamanın öz divi, əjdahası olur. Bizim də zamanda div, əjdaha var, amma biz onları görmürük. Onlar öz pis əməllərini gizlincə edir. İnsanları qorxuya, vahiməyə salır. Onlara zülm edir.

Turan maraqla soruşdu:

– Ay nənə, düzdür ki, əjdahanın başında tac olur?

Məsmə nənə gülümsəyərək cavab verdi:

– Düzdür. Amma bəzən başında tac olan daha qorxulu şeylər də olur.

Azər tez qışqırdı:

– Mən bilirəm, bizim dövrdə olan əjdahanın adı nədir, o koronavirusdur. Onun da başında tac var, o da insanlara düşmənçilik edir, adamlara əzab-əziyyət verir. Nənə, onda demək pis xəstəliklər divlər kimidir? Onda da adamlar evdən çölə çıxmır, hamı öz evində qalır.Ay nənə, nağıllarda qəhrəmanlar o divlərə, əjdahalara qalib gəlib, onları öldürür, insanları xilas edir, bəs bu xəstəliklərə kim qalib gələcək? Onları kim məhv edəcək?

Məsmə nənə mehribanlıqla cavab verdi:

– O xəstəliklərə insanlar hamı birlikdə qalib gələcək, insanlar evdə qalmaqla ona üstün gələcək. O xəstəlik gəzəcək, axtaracaq, küçələrdə yoluxmağa adam tapmayacaq. Hirsindən, qəzəbindən  özü məhv olub gedəcək. Axı insanlar əlbir olanda, bütün divlərə, əjdahalara qalib gələ bilirlər.

Beləcə bu günkü nağılımız da sona çatdı. Göy guruldadı, ildırım çaxdı, güclü yağış yağdı. Yağış havada olan bütün xəstəlikləri yuyub apardı!

                      Nənə, nağıl de mənə,

                      Mən qulaq asım sənə.

                      Danış yağışdan, qardan,

                      Almalar gəlir hardan?

                      Göyün donu sökülsün,

                      Ordan alma tökülsün!

Birinə xoş gələr,birinə “naxoş”,
bilinmir–oyaqdır,ya yatıb Bakı?
Bulvar qəribsəyir,küçələr bom-boş;
“50-ci” İllərə qayıdıb Bakı!

Hər kəs öz evinə,mülkünə bağlı,
danışar gah qəmli,gah gülə-gülə,
böyük Vurğun demiş:”Sirli,soraqlı…”
sonu nə olacaq?-bilinmir hələ!

Allah uzaq etsin-yaslı analar
üzlərin qanadıb,dizinə vurub,
Bakıda çox olub matəmli anlar,
“Qızılın” qarası üzünə vurub!

Bu,”Qara” adlanan “qızıla” görə
o qədər insanlar sınıb,asılıb,
dövran–şairləri atıb Xəzərə,
adına içi boş məzar qazılıb!

Mənim də başqa iş gəlmir əlimnən,
hamımız dövrana xidmət etmişik,
bəlkə də gerçəkdır-“Virus”-deyilən,
bəlkə də hamımız küyə getmişik?

Xəbərlər yayılır: “Basıb aləmi,
amandır,itməsin ayıq-sayıqlıq”!
bəlkə də,bir dostum dediyi kimi:
“Böyük oyunların peşkalarıyıq”!!

Beynimə yazmışam məşhur deyimi:
“Üzmək çetin olur axına qarşı”,
savaşda-General,Pıyada–eyni,
“Qələbə marşı da”Piyada marşı!

“Virus”- yer üzünə vurulmuş yamaq,
yaz gəldi,Qürbətdən durnalar köçür,
“50-ci” illərin şəhəri olmaq
sevdiyim Bakıya yaraşmır heç cür…
04,04,2020.

Ürəyim yenicə nəğmə deyirdi,
qəlbim daşınırdı arana,dağa,
heç sənin səsini yeridi indi?-
nə olur,qaraltma qanımı,qarğa!

Fərq etməz–yavaş öl,ya birdən-birə,
qatma “qar-qarını” qayğı-fikirə,
sevinər axdıqca Xan Araz–Kürə,
səncə,bu– “Hicranın sonumu”-qarğa?

Bülbültək çəkərəm bəlamı dildən,
həmən tanıdılar səsimi zildən,
bülbül hardan bilsin–“Qəfəs düzəldən”
səni salmalıymış,onumu,qarğa?!

Kim ki,əyilmədi yelə,küləyə,
sındırıb anlatdı vaxt döyə-döyə,
ovçular gülləyə tutmasın deyə,
sənlə bir budağa qonummu,qarğa?!

Eh,qarğa,dünyada hələ nələr var?;
hətda sizlrdə də rəngə baxılar!
hər yerdən qovular “Ala qarğalar”,
nə simsar,nədə ki,qohumdu,qarğa!

Ağlım kəsən günnən saçı dənliyəm,
qaçqınlı,köçgünlü,didərginliyəm,
çoxdandır qılıncım düşmür əlimnən–
savaşda itirdim qınını,qarğa.

Bacarsam–qoymazdım itən çox ola,
nə gərək Qürbətdə bitən çox ola?
qorxurdum–arxamca gedən çox ola,
yoxsa qurtarardım canımı,qarğa.

Dayan,qara geymiş,səssizcə otur!
yerdə dilənçisən,ağacda quldur,
hər dəfə səsindən bəd xəbər tutur,
yetər ağlatdığın anamı,qarğa!

Yadıma bu düşdü şeiri yazanda;
köçəri deyilsən,pıs oxusan da,
bircə istəyim var–mən olmayanda,
qonub başdaşıma oxuma,qarğa…

Tariximiz,baxmayın ki,qocalıb,
olayları yaxşı yadda saxlamış,
görürsən ki,birisini ucaldıb,
qürur duyur:”Millət üçün ağlamış!”.

Qürur duymaq istəyərkən adından-
gözlərimə cılız,zəif görünüb,
“palazına bürünərək” bu adam
ağlayaraq millətiylə sürünüb.

Bu sürünmək,bu ağlamaq cinayət;
öndə gedib Bayraq olmaq gərəkmiş,
qaniçənlə mehribanlıq–xəyanət,
düşmənindən qisas almaq gərəkmiş!

Bilməmişik dəli yellər əsəndə,
baş verənlər günahların qəsdidir,
babam,düşmən qulağını kəsəndə,
düşünmürdün “yaralanmış vəhşidir!”.?

Gül əkmişıik,tikan bitib–dalayıb,
şahidimiz qan rəngində körpüdür,
bir şahımız tutub torpaq paylayıb,
elə bil ki,dədə-baba mülküdür!

Şah Xətayi Türkə qılınc vuranda,
laxlatmışdın Sarayının dirəyin,
düşmən “ballı barmağını soranda”,
bilmirdin ki,gedəcəkdir biləyin?

Xor baxaraq ləyaqətə,əxlaqa,
çox ziyalı öz qınına giribdi,
biz susanda,yalmananda–bu xalqa
sürünənlər “Tarix dərsi” deyibdi…

Şəbnəm hər ləçəkdə bir yaş giləsi,
ətrafı tikanlı,yol bağlı idi,
qəfəsdə oxuyan bülbülün səsi,
asudə olannan yanıqlı idi.

Uzaq gəncliyimdən yadımda qalan
ətrinə uyduğum gül nəfəsiydi,
mənimçün adicə təranə olan-
qəfəs bülbülünün faciyəsiydi.

Qonub qızıl gülün bir budağına
bülbül oxuduqca soldu qızıl gül,
“Əlvida”-deyərək “Sevgi bağına”,
asudə qalmağı sevmədi bülbül…

Xalqın gözündə ucalmaq çox çətin,
düşmək ağılasığmaz dərəcədə asanddır!
Henrix HEYNE

Hər zaman nəfsimlə oluram üz-göz,
gözümün toxluğu varım,sərvətim,
yersiz bir ifadə,hərcayı bir söz
yerlə-yeksən edər el məhəbbətin.

Gələr görüşlərdə axınla çiçək,
bəxtəvər o kəs ki-eldə sevilir,
körpənin anaya heyranlğıtək,
millət sənətgara qulaq kəsilir.

Ruhuna höpdurar müdrük əsəri;
orda cavablanar xeyli suallar,
xalq–ona hündürdən baxan kəsləri
çəkib ayağının altına salar!

Sözlər yalan olmaz eldə dolaşan,
bəzi müğənnilər yamanca çaşır!
bir vaxt “Yüz manata” mayallaq aşan
indi “On beş minə” toylar danışır!?

Hamının qisməti Tanrı əlində,
“Hay-haynan gələnlər vay-vaynan gedər”,
beş-on misram qalsa elin dilində
məni alqəşlayar məzara qədər.

Özümnən nə deyim? mən bu qədərəm,
Tanrıdan ərmağan təxəllüs–adım,
qudurğan harına salam vermərəm,
dilənçi həmvətən halına yandım.

Dəngəsi pozulmaz bu tərəzinin,
dəyəri nə “Fərman” nə şahlar verir,
önündə qır-qızıl itirər özün,
adama dəyəri insanlar verir…
11.04.2020.

Pedaqogika üzrə elmlər doktoru,
səmimi dostum,mükəmməl poeziya xiridarı
Vidadi ORUCOVA ithaf olunur.

İradəmiz möhkəm oldu dəmirdən,
hey bərkidik,vaxt sındıra bilmədi,
yoğrulmuşduq halal olan xəmirdən,
dövran bizi bulandıra bilmədi.

Yad əllərdə buraxmadıq yaxanı,
mənliyimiz Yurdun qılınc,qalxanı,
qartal kimi zirvələrə çıxanı,
şaxta vurub,Gün yandıra bilmədi.

Hakim gördük–gözləri kor,qəlbi kar,
hökümdarlar nökəriydi qanunlar,
hərdən elə işvəliydi yalanlar;
çoxumuzu inandıra bilmədi.

Hökm eləyən cəllədların inadı
millətlərin taleyiylə oynadı,
qılıncları gücdən salıb,doğradı,
qələmləri dayandıra bilmədi!

Çalxalandıq,durulandıq,bulandıq,
həm alimlə,həm nadanla sınandıq,
Vətən sevdik,el başına dolandıq,
Xan–başına dolandıra bilmədi!

Az qandılar–üsyan edən nə dildir,
gurultusu tük ürpədən nə zildir!?–
Nəsiminin dərisindən Təbildir,
“zahid” ona çırtma vura bilmədi!

Cəhd edəndə-zindanları sındıram,
müstəbitlər bağırdılar;: “Qulduram”!
mən Babəkin ordusundan Şeypuram–
çox mətləbi O,qandıra bilmədi.

Qoç Koroğlu,məzarını yarım,çıx!!
çox işimiz o vaxtlrdan yarımçıq,
“Dəlilərdən” beş-on nəfər qalmışıq,
çoxlarını oyandıra bilmədik…

Allahım,bir dövrana bax!
qan qaraldır axşam,sabax.
Bilmək olmur–nə əyyamdır?
adamların çoxu yalax,
insanləğa ləkə,yamax.
Kaş ki,məni bu cahana
gətirəydin Min il qabax.

Kür–bənndlərdə yatıb gəlir,
Araz çirkə batıb gəlir,
insan köçəri quş kimi-
kimi Yurdu atıb gedir,
kimi Vətən satıb gəlir.
Bir gün toyam,bir gün yasam,
Xəzərdə batası olsam-
boğulaydım Min il qabaq.

Vətənin əlində əsa,
zamanın üstüynən gedir
yanlarını basa-basa,
yaramnazdım mənnən olsa!
Bir nakişı yıxacaqsa-
yıxılaydım Min il qabaq.

Yaxşı çalın-neydirsə bu,
ağılladın-keydirsə bu,
əvf edin-gileydirsə bu;
dağılmalı şeydirsə bu-
kaş,bu fani,zalım dünya
dağılaydı Min il qabax!

Fələk mənə qulaq asa,
(xatırlaya,mümkün olsa)-
hansı Şair xoşbəxt oldu
el dərdınnən yaza-yaza?!
Vahid ƏZİZ,səndən sonra
məzarın da yox olarsa,
yox olaydı Min il qabax.

Həm arxayın,həm təlaşlı
bir varıığam ağır daşlı,
ya–istək kimi qalaydım,
ya da o vaxt yaranaydım;
Nizamidən bir az əvvəl,
Füzulidən xeyli qabax.
O zaman ki,Şairlərin matəmində
mollalarin duasından
çalınardı təbil qabax–
o zamanlar,
Min il qabax…

Bəzən yayın soyuq oldu,
yazdan ilıq qışın,dünya,
hər dönəmin dərdli,odlu,
açılmadı başın,dünya.

Sağ ol ki,qoynunda varam,
nə işinə yarayaram?
anladım ki,günahkaram-
çatılanda qaşın,dünya.

Çoxdur ərin,ərənlərin,
uğrunda can verınlərin,
ordu-ordu gələnlərin,
gedən qoşun-qoşun,dünya.

Kimlər sənə çox əzizdi?
saxladığın beş-on izdi,
qırma,ümid yerimizdi
kotanınla-xışın,dünya.

Qoy-özümdə özüm olum,
öz kəfənlik bezim olum,
başdaşım da özüm olum,
çatmayanda daşın,dünya.

Altımda yer niyə çökür?
tərəzin nə cürə ölçür?
dedin: “Hamı ora köçür,
sən də ora daşın”-dünya.

Sevindirsən-könlüm gülər,
incidəndə boğar qəhər,
mən gedəndə-yaşım qədər
azalacaq yaşın,dünya!

Gəldim,xeyli gözləmisən,
Vahid ƏZİZ-həmin mənəm!
görən hansı əməlimnən
gələ bilib xoşun,dünya…

“İnsanlar möhkəm iradəyə sahibdirlər. İnsanlarının möhkəm iradə, səbr, əzm və inamı bütün yer üzünü bu  bəladan xilas edəcəkdir!”
 Bu cumlələr Bakı şəhər Mədəniyyət Baş İdarəsi Yasamal rayon Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sisteminin (MKS) həyata keçirdiyi “Kitabxana – koronavirusa YOX deyir!”   layıhəsi çərçivəsində “Yazıçı və şairlər koronavirusla mübarizə edir” aksiyasına qoşularaq yeni-yeni yazıları ilə oxucuların rəğbətini qazanan yazıçı-publisist, şair Sevinc Ağa Xəlilqızının “Qoca Loğman” hekayəsindəndir.
Dünyda tüğyan edən, can almaqda davam edən yeni koronavirus infeksiyasının qarşısının alıması üçün müxtəlif qabaqlayıcı tədbirlər həyata keçirir. #Evdəqal çağrışına dəstək olaraq yeni yazılan hekayə kiçikyaşlı oxuculara təqdim olunur.
Hekayə maraqlı sonluqla bitir: “Çox az bir vaxt keçdi… Həqiqətən də Günəş elə şölə saçdı ki, Loğmanın dedikləri həqiqətə çevrildi”.
Hekayəni   aşağıdakı linkdə oxumaq olar:

http://yasamal.cls.az/front/files/libraries/81/documents/498818769.pdf

   

“İnsanı ömründə peşmançılıq əzabı qədər
daxilən tərbiyə  edən  başqa bir hiss  yoxdur”.  Fridrix Şiller

 

Ağır müharibə illəri idi. Kəndin başı papaqlılarını aparmışdılar davaya. Yaşayış gündən-günə çətinləşirdi. Gülpəri arvad beş balaca-balaca uşağı ilə qalmışdı kiçik bir damın altında. O, səhərdən axşama kimi işləyir, toyuq-cücə bəsləyir, bir də olmazın əziyyətə qatlaşaraq iki inək saxlayırdı ki, körpələrinə süddən-qatıqdan yedizdirə, onları bir yana çıxarda  bilsin. 

   Gülpəri çox zirək və ağıllı qadın idi. Allah baisin evini yıxsın, müharibə olmasaydı, əri Həsrətlə necə də xoşbəxt idilər. 

   Kəndə mal-qara oğrusu dadanmışdı. Həftədən, iki həftədən bir kiminsə qoyun-quzusu, kiminsə danası, ya da inəyi oğurlanardı. Danışırdılar ki, oğru silahlıdır. Ona görə də axşam düşən kimi hamı həyətin darvazasını, evin qapısını bərk-bərk bağlayıb Allaha dua  edirdi ki, oğrunun yolu bağlansın, onlara dəyib-dolaşmasın. 

   Gecədən xeyli keçmişdi. Gülpərinin üçüncü uşağı, altı yaşlı Ağaverdi anasını silkələdi. Gülpəri yorğun gözlərini güclə açıb: 

 –Nə olub, bala, niyə yatmırsan? 

 –Ana, bayıra çıxmaq istəyirəm. 

 –Axşamdan o qədər su içirsən ki, – ana deyindi –dur gedək. 

   Ana-bala həyətə düşdülər. Qəfildən Ağaverdi qışqırdı: 

   –Oğru, oğru! 

   –Oğru nə gəzir, ay bala, it-pişikdi –demişdi ki, Gülpərinin gözləri tövlənin yanındakı qaraltıya sataşdı. Qaranlıq olsa da, qaraltının adam  olmasına şübhə yox idi. 

   Gülpərinin beynindən bircə anda yüz fikir keçdi. Qışqırmaq, qarğımaq yersiz olardı. Özünü güclə ələ alıb: 

   –Bala, sənin gördüyün oğru deyil, dayındı. Dayın insaflı adamdı. O, inəyin  birini aparacaq, birini bizə saxlayacaq, – deyib oğlunun əlindən yapışaraq sürətlə evə girdi. 

Qəribağa neçə illər idi ki oğurluq edirdi. Həmişə onu üzünə də, arxasınca  da söymüşdülər, qarğış etmişdilər. Heç kimə məhəl qoymamış, heç kəsə cavab verməmişdi. Amma onların söyüş və qarğışları Qəribağanı oğurluğa daha da həvəsləndirmişdi. 

   Bu gecə isə onu oğurluq vaxtı görən bir qadın  “insaflı adam, “uşaqların dayısı” adlandırırdı. Bəlkə də… O, insaflı adam ola bilərmi?  ”İnsaflı adam”,  necə də gözəl səslənir. Yox, yox, mən insaflı adam olacağam”. Qəribağa tövlədən uzaqlaşdı. O, ürəyində indiyə kimi etdiklərinə görə qəribə bir hiss keçirdi. Bu peşmançılıq hissi idi. 

   Gülpəri səhərə kimi yata bilmədi. Sakit-sakit ağladı ki, uşaqları oyanmasın. Sübh tezdən Gülpəri tövləyə getdi. Ümidsiz-ümidsiz tövlənin qapısını açdı və gözlərinə inanmadı… Hər iki inək tövlədə idi. 

Bakı şəhər Mədəniyyət Baş İdarəsi Yasamal rayon Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sisteminin (MKS) M.Ş.Vazeh adına Mərkəzi Kitabxanasının “Kitabxana – koronavirusa YOX deyir!” adlı layihəsi çərçivəsində keçirilən “Yazıçı və şairlər koronavirusla mübarizə edir” aksiyasına bugünədək bir çox tanınmış şair və yazıçılar qoşularaq, əsərlərini təqdim etmişdilər. 
Şair-qəzəlxan, AYB-nin, “Məcməüş-Şüəra” və “Vahid” ədəbi məclislərinin üzvü Əli Əmirov (Ələmi) bu mövzuda bir neçə gün əvvəl də şeiri ilə aksiyaya qoşulmuşdur. Karantin rejimi davam etdiyi üçün və mövzu aktual olduğundan şairin növbəti şeirini oxuculara təqdim edirik.

 EVDƏ QAL EE, EVDƏ QAL!
Anlamırıqmı hələ, hansı bəla tuş gəlib?!
Xanə xərab etməyə bir yeni bayquş gəlib!
Vermiş ona canını, çoxları bihuş gəlib!
Ya iliş o dərdə sən, gəl, bizi də dərdə sal,
Ya sözə bax, millətim, evdə qal ee, evdə qal!

Əlbir olaq, ay balam, tez bitirək bu işi,
Yaxşı sabunlan canım, eylə bu cür vərdişi,
Baxma mənə qıyğacı, gülmə yenə kişmişi,
Yolxucuya tuş gəlib, olmayasan halbahal,
Bax sözə, ey millətim, evdə qal ee, evdə qal!

Çox deyirik, bir çoxu amma bəla sanmayır,
Guya zarafatdı bu, hər sözə aldanmayır,
Hər nə qədər başə sal, anlamayır, qanmayır,
Fərq eləməz ki ona, beynin apar – zurna çal!
Bax sözə, ey millətim, evdə qal ee, evdə qal!

Kimdisə, icad edib, guya həmin virusu,
Bəlkə bu bir qurğudur, kimsələrin qurğusu!
Vəlvələmi, zəlzələ, fərq eləməz doğrusu,
Gər ilişirsə sənə, çarəsini tap, sağal,
Bax sözə, ey millətim, evdə qal ee, evdə qal!

Dostlarımız öyrənib, yazdı o gün çarəsin:
Ağlı olanlar baxıb bir balaca dinləsin,
Meyvə, tərəvəz yeyib, zəncəfili çeynəsin!
İsti suya soda qat, həm də limon doğra, sal!
İç onu, ey millətim, evdə qal ee, evdə qal!

Hər kəsi quc-quc edib, vermə daha əl-ələ,
Bir belə maç-maç nədi, busələri ləğv elə,
Köksüvə qoy əlləri, təzim elə, bax, belə!
Kimsəni çimdikləyib, salma daha qalmaqal,
Bax sözə, ey millətim, evdə qal ee, evdə qal!

Bəxtimizə gün doğar, həm bu bəla yan keçər,
Bax bu çəmənikdə o güllər açar tazə, tər!
Tazə gülüstanda həm də Ələmi bəxtəvər
Badəsini qaldırıb, şer oxuyar dalbadal,
Amma, gülüm, get hələ, evdə qal ee, evdə qal!

30.03.2020

      Həsən kişinin iki ekiz oğlu var idi. Oğlanlardan birinin adı Musa, o birininki İsa idi. Bu əkizlər o qədər oxşayırdılar ki, onları fərqləndimək belə çox çətin idi. Qohum-qonşu uşaqları ayıra bilmirdilər. Lap kiçik yaşlarından İsanın sakit və ağıllı, Musanın isə dəcəl və qoçaq olduğu bəlli oldu.
    İsa və Musa böyüyüb məktəbə getdilər. Həmin gündən valideynlər də çaş-baş qaldılar. Müəllim xəbər göndərdi ki, İsa çox şuluqdu, uşaqlarla dalaşır, Musa isə, maşallah, çox ağıllıdır. Ata-ana görürdü ki, İsa bütün günü çalışır, dərslərini hazırlayır, amma Musanın gündəliyinə “beş”lər yazılır. İllər keçdi, uşaqlar böyüdülər.
İsa həm özünün, həm də   Musanın əvəzinə ali məktəbə imtahan verdi.    
   Qardaşlar təhsillərini başa vurdular. Hərəsi bir peşənin sahibi oldu. Musa neftçi- mühəndis, İsa avtomobil mütəxəssisi kimi işləməyə başladı. Musa yeri gələndə  İsanın adından istifadə edir, lazım olanda gördüyü günah işləri  İsanın üstünə atmaqdan da çəkinmirdi.
   …Musanın toyu idi. O, tay-tuşlarını xeyir işə dəvət etmişdi. Dostlarının toyunda yeyib-içən, onlarla duzlu-məzəli zarafat edən Musa başa düşürdü ki, qonaqları ondan “hayıf” çıxacaqlar. Ona görə də ustalıqla aradan çıxıb qonaqların yanına qardaşını göndərdi. İsa qonaqlarla mehribanlıqla rəftar edir, deyib-gülürdü. Qədəhlər dolub-boşalır, bəyin sağlığına badələr qaldırılırdı. Üçüncü badədən sonra qonaqlardan biri –  baməzə Nadir özünü saxlaya bilməyib:
   –Ayə, Musa, axı sən bəysən. Elimizin adətinə görə bəy toy günü az içməlidir. Bizi biabır etmək istəyirsən?
   –Nadir, mən Musa deyiləm, İsayam.                                                                
   Elə bu an Musa göründü:
   –Necədir, Nadir? Qardaşım mənə çoxmu oxşayır? –deyib qəh-qəhə çəkdi.
Məclisdəkilər Musanın qəh-qəhəsinə qoşuldular.
  Musagilin yaşayış yeri ilə işlədiyi qəsəbə arasında xeyli məsafə var idi. Xidməti maşın olmadığından Musa bu yolu gedib gəlməkdə həm  çətinlik çəkir, həm də xeyli pul xərcləyirdi. Elə oldu ki, İsa da həmin qəsəbədəki sürücülük məktəbinə müəllim təyin olundu. İsa işinə can yandırır, şagirdlərinə diqqət və qayğı göstərirdi. Musanın Allahı vermişdi. Hər gün dayanacaqda gözləyərkən avtomobil sahibləri onu çağırıb:
   –İsa müəllim, buyurun əyləşin,  gedək, – deyirdilər.
Bu avtomobil sahibləri sürücülük məktəbində daha yüksək dərəcə almaq istəyənlər idilər. Onlar Musanı İsa müəllim hesab edir, ona hörmət və nəzakət göstərirdilər. Musa xoşhal olur, sürücülərin “İsa müəllim“ müraciətinə  “bəli” deməklə kifayətlənirdi. Evlərinə çatdıqda özündən razı halda bic-bic gülümsünərək İsa ilə ekiz olduğuna görə çox sevinirdi.
   Lakin İsadan bəzi şagirdləri narazı idi. O, güzəşt etməyi sevmirdi və istəyirdi ki, sürücülər öz ixtisaslarına mükəmməl yiyələnsinlər. Kərim adlı sürücü yüksək dərəcə almaq üçün dəfələrlə imtahan vermiş və hər dəfə də İsa müəllimdən “iki” almışdı. Kərim qət etmişdi ki, İsa müəllimdən qisas alsın. Fürsət axtarırdı ki, onunla hesablaşsın. Nəhayət, bir gün dayanacaqda Musanı görüb səslədi:
   –İsa müəllim, gəlin, gedək.
   Musa ərklə maşına mindi.
   Bir qədər getdikdən sonra Kərim:
   –İsa müəllim, necəsiniz, işiəriniz necə gedir?
   –Sağ olun, –  Musa cavab verdi.
   –İsa müəllim, ”avtoşkola”da nə var, nə yox?
   –Hər şey yaxşıdır.
   –İsa müəllim, bəs məni niyə get-gələ salırsan? -Kərim avtomobilin əyləcini elə basdı ki, Musanın başı maşının qabaq şüşəsinə dəydi. –  Burada sənin aşının suyunu necə verərdim?  Onda bilərdin ki, adam incitmək necə olur.
   – Məən, məəən…
   Musanın dili topuq çaldı. Tez maşından düşdü. Kərim ədəbsiz küçə söyüşləri işlədərək maşını sürətlə uzaqlaşdırdı.
   Küləkli, yağmurlu havada kimsəsiz küçədə kədərlə dayanan Musa ömründə ilk dəfə idi ki, İsayla ekiz olduğuna görə bəxtini lənətləyirdi.

   Otağımızın qapısı döyüldü. – Buyur, gəl,-  dedim.
   Oqtay idi. Həmişəki kimi “Bir atım çayınız olmaz?”- soruşdu.
   Çay qutusundan dəftər varağına bir qədər çay tökdüm, verdim Oqtaya. ”Sağ olun”-deyib çıxdı. Otaq yoldaşlarım Zabitlə  Nahid bir-birinə baxıb güldülər.
      –Ayə, bu Quruçay – Oqtayı öz aramızda belə çağırardıq –lap bizi təngə gətirib. Axşam-sabah, hər gün çaya gəlir.  Adam da utanır, ”yoxdu” deməyə. Biz də tələbəyik, çayı havayı almırıq ki… Zabit deyindi.
   Nahid:
   –Siz  “Hə” deyin,  mən ona çay istəməyi tərgitdirim.
   –Tərgitdirə bilirsən, tərgitdir də.  – Mən gülümsündüm.
   Səhəri gün Nahid bir qutu bahalı Seylon çayı aldı. Qutunu boşaltdı boş bir qaba və gülə-gülə:
   –Bu qutuda Oqtay üçün çay tədarük edəcəyik.
   Həmin gündən etibarən hər dəfə çayniki təmizləyəndə  işlənmiş çayı yığaraq başladıq qurutmağa. Nəhayət, çayın hamısı içilib qurtaranda boş qutu da doldu. Nahid çay qutisunun ağzını səliqə ilə yapışdırdı:
   –Bu, Oqtayın çayıdır. Nə vaxt gəlsə, verin ona.
   …Sabahkı dərslərimizi hazırlayıb yatağımıza yenicə girmişdik ki, Oqtayın səsini eşitdik:
   –Mənə bir atım quru çay verin.
   –Şkafı aç, yuxarı gözdəki çayı götür-Nahid dilləndi.
   –Hamısını?
   –Hə, hamısını. Bizim var.
   –Sağ olun, əla. Qonağım gəlib. Lap yaxşı oldu, sizin sağlığınıza bala-bala içərik.
   Gülməkdən özümüzü güclə saxlamışdıq.
   Oqtay çıxdı. Bir daha onu qonşulardan quru çay istəyən görmədik.

Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatının Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Bakı Bürosunun Rəhbəri

Əl açdım əyildim Namaza min yol,
Razımı Allahım bəndəliyimdən.
Peyğəmbər eşqinə əyildim öldüm,
Mən yandım kül oldum yandım o, gündən.

Quranı üç öpüb alnıma qoydum,
Yuxumda kəbəni bir yol da keçdim.
Haqq dedim, yüyürdüm mən haqqa döndüm
O,suru o,nuru içdim mən içdim.

Göz açdım səhərlər əzan səsində,
Həmd olsun min şükür bu günü açdıq.
Mən qorxdum çəkindim yanlışlarımdan
Yalandan, riyadan biz elə qaçdıq .

Adəmi həvvası, sonrası bizdik,
Yenildi nəfsinə bax,onda insan.
Cənnəti yox bilib çoxda ki keçdik
Unutduq olmadı, unutduq o, an.

Nə oldu bir əsri bir belə keçdik,
Günahı, savabı gec amma bildik.
Sığındıq o nura bağışla Allah,
Doğluduq bir öldük torpağa döndük

Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatının Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Rəhbərliyi Sizi, Qasımov Astan Zakir oğlunu doğum gününüz münasibətilə səmimi qəlbdən təbrik edir, Sizə uzun ömür, möhkəm cansağlığı, xoşbəxtlik, işlərinizdə, ədəbi-bədii yaradıcılığınızda bol-bol uğurlar diləyir! Sevib, sevdiyiniz insanların əhatə dairəsində olun!

Mətbuat xidməti

Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatının Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Qarabağ bürosunun rəhbəri

Sevinc bizdən uzaq idi,
Kədərin də üzü döndü.
Bumeranqdır sanki həyat,
Nə etdiksə,bizə döndü.

Haqq yoluna üz qoyduq.
Yaramıza duz qoyduq.
Qəlbimizə buz qoyduq.
Buz bir anda közə döndü.

Günah da yük,savab da yük.
Qələm balta,vərəq kötük.
Günahları edam etdik.
Savabımız sözə döndü.
09.04.2020 Nemət Tahir

Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatının Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Bakı Bürosunun Rəhbəri

Cənnətmi, anamın ayağı altda,
Gündə min yol öpür əyilirəm mən.
Saçın da ağ gəzib üzüldüyüm də,
Qayğında bir ölüb dirilirəm mən.

Nurundan pay aldım a mehribanım,
Duan da varlığım əzbərə döndü.
Zakirin durnası köçüb gedəndən
Eşqimin alovu o gündə söndü.

Başımı sığalla bir yol sığalla,
Ölüm cənnətin də qoy ölüm ana.
Nə yazdım, nə bildim hansı sualla,
Dil açım danışım, qayıdım ana.

Bir ağız çağır ki yüyürüm gəlim,
Mən haqqdan yoğrulub haqqdan gəlmişəm.
Açıldı Allaha gecələr əlim,
Cənnəti ay anam səni bilmişəm.

Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatının Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Bakı Bürosunun Rəhbəri

Uzansam gecələr çəkilməz olmur,
Yuxular gözümdən tez uzaq düşüb.
Pəncərəm toz basıb gedəndən elə
Mən yazıq, sən ölü eşqimiz qalıb.

Bir eşqin adından yazdım eşitməz,
Ay da şahidliyə yaxına durmaz.
Bir susdun göründün yox oldun yenə.
O gündən saatlar dörd beşi vurmaz.

Günəş də oyatmır səhərlər məni,
Dururam bir uşaq səsinə onda.
Uzansam çəkilmir günlər çəkilmir
Bir nöqtə vergülsüz bitərmi sonda.

Bakı şəhər Mədəniyyət Baş İdarəsi Yasamal rayon Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sisteminin (MKS) M.Ş.Vazeh adına Mərkəzi Kitabxanası “Yazıçı və şairlər koronavirusla mübarizə edir” aksiyası keçirərək, koronavirus infeksiyası ilə bağlı Azərbaycanda elan olunmuş karantin rejimi müddətində oxuculara virtual xidmət göstərərək #EvdəQal çağrışını dəstəkləyir.
Növbəti yazar, kitabxananın Fəxri oxucusu uşaqlar üçün hekayələr, nağıllar yazan Xanım Mehdixanlı (Xanımbacı Məlikzadə) “Ana təbiətin qəzəbi” hekayəsini oxuculara təqdim edir. Hekayədə cəmiyyətdə baş verən hadisələr təbiət, dəryaların şahzadəsi, meşə, torpaq, heyvanlar və Günəşin dilindən verilir. Müəllif son günlərdə yayılan virusu insanların təbiətə müdaxiləsinin cəzası kimi göstərir. 
Qeyd edək ki, Xanım Mehdixanlı BDU-nun Kitabxanaçılıq-informasiya fakültəsinin bakalavr, ADMİU-nu kultroloq ixtisası üzrə magistr pilləsini bitirib. O, 2016-cı ildən AYB-nin üzvüdür. Bu yaxında bir roman və bir povestdən ibarət kitabı çapdan çıxıb. 
Hekayəni aşağıdakı linkdə oxuya bilərsiniz:

​ http://yasamal.cls.az/front/files/libraries/81/documents/433680897.pdf​​​

Azərbaycan Jurnalistlər Birliyi Sumqayıt şəhər təşkilatının Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin və Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Bakı Bürosunun Rəhbəri

Bəlkə də bu boyda haq etməmişdim,
Ağlasam gözüm də yaşı silən yox.
O, sevdi o, gördü o, da bitirdi
Hələ mən getməmiş bitirməmişdim.

Getdimi, ömrümün payızı qaldı,
Bir bahar qəlbimin üstünə qoydum.
Nə oldu, elə bir çətin sualdı
Çox içdim bu eşqə elə ki doydum.

Biraz payıza döndüm
Bahara bir addım qalmış.
Ocaq ocaq bir yol söndüm.
Bitirdiklərim bitməmiş qalacaqmış.

Dayandım o getdi baxdı o getdi,
O, günü tarixə bir xəttlə yazdım.
Bir dua göylərin yolundan ötdüm
Bir eşqliq yolumu yenə də azdım.

Bakı şəhər Mədəniyyət Baş İdarəsi Yasamal rayon Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sisteminin (MKS) M.Ş.Vazeh adına Mərkəzi Kitabxanası tərəfindən  “Vətənimizə virtual səyahət” layihəsi çərçivəsində “Ucara virtual səyahət” adlı videoçarx hazırlandı.

Yeni növ  koronavirus (COVID-19) infeksiyasını Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı “pandemiya” elan edib. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) Azərbaycan nümayəndəliyi koronavirus infeksiyasının törədə biləcəyi təhlükəni nəzərə alaraq əhaliyə müraciət edib.  ÜST bununla bağlı kampaniyaya başladığı #evdəqal həştəqi ilə insanları evdə qalmaqla həyatları xilas etməyə çağırıb.

 “Vətənimizə virtual səyahət” layihəsi çərçivəsində hazırlanan videoçarxlar həmçinin “Evdə qal” çağrşına dəstəkdir.

Rayonun iqlimi – yayı quraq keçən mülayim-isti yarımsəhra və quruçöl iqliminə aiddir. Təqdim olunan videoçarxda Ucar rayonu və onun görkəmli şəxsiyyətləri haqqında ümumi məlumat verilmiş, rayonun təbiəti, mətbəxi, tarixi abidələri, müasir binaları və parklarına aid fotolar əks olunmuşdur.

Videoçarxda Böyük Vətən müharibəsində həlak olmuş Ramal kənd sakinlərinin xatirəsinə ucadılmış abidə, Ucar rayonu 1941-1945-ci illər müharibəsi döyüşçülərinin xatirəsinə həsr olunmuş abidə, 416-cı Taqanroq diviziyasının şərəfinə ucadılmış xatirə abidəsi, Ucar rayon Su qülləsi, Bərgüşad kəndi nekropol baş daşı və s. abidələri əks etdirən fotolar verilmişdir.

Burada həmçinin Ucarın Qazyan, Qazqumlaq, Qulabənd və başqa kəndlərinin görüntüsü də təqdim olunmuşdur.

Videoçarx Ucar rayonunun Bərgüşad kəndində gözaçan el sənətkarı Aşıq Əhlimanın “Ucarım” mahnısı ilə müşayiət olunur.

Videoçarx aşağıdakı linkdə yerləşdirilib:

https://www.youtube.com/watch?v=1mUqgH6rNWg

 “Vətənimizə virtual səyahət” adlı layihəyə daxil olan videoçarxları “Kitabsevər uşaqlar” Facebook səhifəsində və YouTube kanalında da izləmək mümkündür.

Layihə çərçivəsində  Azərbaycanın bir çox rayonları haqqında silsilə videoçarxlar hazırlanacaq.

Kök üstə budağı neçədi, bildim,
Budaqda yarpağı neçədi, bildim,
Salxımı, saçağı neçədi, bildim,
Bu yaşıl ağacın altı bizimdi.

Saçağı tərpənir tellərin kimi,
Yarpağı oynaşır əllərin kimi,
Düyməsi açılıb tüllərin kimi
Bu yaşıl ağacın altı bizimdi.

Bu sevgi, bu layla, bu beşik bizim,
Çəkər növbəmizi bu keşik bizim.
Nəyimizə lazım ev-eşik bizim?
Bu yaşıl ağacın altı bizimdi.

Su içər sevginin kökü ömürdən,
Sevgi əl üzməsin təki ömürdən,
Xoş bir xatirədi iki ömürdən,
Bu yaşıl ağacın altı bizimdi.

Könlümüz havalı, gözümüz də ac,
Gəncliyin havası başımızda tac.
Bir sənsən, bir mənəm, bir yaşıl ağac,
Bu yaşıl ağacın altı bizimdi.

Atəş Allahındı, isti Allahın,
Ocaq Allahındı, tüstü Allahın,
Bu yaşıl ağacın üstü Allahın,
Bu yaşıl ağacın altı bizimdi.

Dən kimi səpələ, toxum kimi ək,
Zəlimxan, bu anın ləzzətini çək.
Hələ bizdən sonra çoxu deyəcək:
“Bu yaşıl ağacın altı bizimdi”.

Bosniya və Herseqovinanın paytaxtı Sarayevo şəhərində böyük Azərbaycan şairi və mütəfəkkiri, filosof İmadəddin Nəsiminin seçilmiş əsərləri boşnak dilinə tərcümə olunaraq çap edilib. Kitabın tərtibçisi AMEA Məhəmməd Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutunun aparıcı elmi işçisi, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Əkrəm Bağırovdur.

Əlyazmalar İnstitutundan bildirilib ki, ön sözün müəllifi elmi müəssisənin direktoru, akademik Teymur Kərimlidir. Nəşrin məsləhətçisi institutun beynəlxalq əlaqələr şöbəsinin müdiri, tarix üzrə fəlsəfə doktoru Nigar Babaxanovadır.

Qeyd edək ki, şairin əsərləri Sarayevo Universitetinin türkoloq-şərqşünasları tərəfindən tərcümə olunub.

Mənbə: http://edebiyyatqazeti.az/

Xəbər verdiyimiz kimi, Bakı şəhər Mədəniyyət Baş İdarəsi Yasamal rayon Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sisteminin (MKS) M.Ş.Vazeh adına Mərkəzi Kitabxanasının fəxri oxucuları olan yazıçı və şairlər “Kitabxana – koronavirusa YOX deyir!” layihəsinə qoşularaq “Yazıçı və şairlər koronavirusla mübarizə edir” aksiyasını keçirir. Kitabxana yazıçı və şairləri ətrafına toplayaraq, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin 19 mart 2020-ci il tarixli Fərmanı ilə yaradılmış Koronovirusla Mübarizə Dəstək Fonduna və #EvdəQal kampaniyasına informasiya dəstəyi göstərir. 
Aksiya çərçivəsində yazıçı-publisist, şairə Sevinc Ağa Xəlilqızının (Basqallı) “Sağlam həyat tərzi – hər birimizin devizi olmalıdır” adlı hekayəsi, Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü, yazıçı və şairə Gülarə Munisin “Çətin günlərin düşüncələri…” essesi oxuculara təqdim olunmuşdur.
M.Ş.Vazeh adına Yasamal rayon Mərkəzi Kitabxanasının təşəbbüsü ilə  keçirilən “Yazıçı və şairlər koronovirusla mübarizə edir” aksiyası davam edir. 
Kitabxananın Fəxri oxucusu, Qərbi Azərbaycan İcmasının Qadınlar Şurasının sədri, şairə-publisist, AYB-nin və AJB-nin “Qızıl Qələm” media mükafatçısı, BMT yanında Ümumdünya Sülh Federasiyasının “Sülh səfiri” mükafatı laureatı, “Vedibasar” qəzetinin redaktoru Nəsibə İsrafilqızının “Korona gəlir” şeri oxuculara təqdim olunur.

KORONA GƏLİR

Tanrı bəlasıdı vallah bu bəla…
Görün insanları salıb nə hala…
Baxmayıb yaşına, başına, bala…
İnsanın bağrının başını dəlir,
Bağla pəncərəni, korona gəlir…

Restoran,kafelər yeyib-tökdülər…
Doyub harınlayıb,tikib sökdülər…
Yolları bağlandı, indi çökdülər.
Dəyib daşdan-daşa başlar gicəlir,
Örtün qapıları, korona gəlir.

Nə məscid, nə molla var, nə QURAN,
Nə yaradan, nə yaşadan, nə quran,
İki əlli qapaz endirdi VURAN.
Dəstəmaz almadın, ruhun dilənir…
Sabunlu, spirtli korona gəlir.

Demədilər bu Allahdı, bu pirdi,
Soyunub-geyinmək pünhandı,sirdi,
Bəla gəldi, hamı yaşmağa girdi.
Ağız-burun nə gördüsə,iyrənir,
Açın gözünüzü, korona gəlir.

Allah bəla verdi, ağıllan dedi,
Bir az kitab oxu, ağıllan dedi,
Zəhrimar dadırsan, noğullan dedi.
Görüm hansı dərman karına gəlir,
Bağla bacaları, korona gəlir.

Ay Nəsibə, duman gələr, çən gedər,
Tanrı bir gün bu bəlanı səngidər,
Söz oxunar, şeir qalar, sən gedər.
Allaha sevgimiz hər an güclənir, 
-Ya Rəbbim, kömək ol! Korona gəlir,
Bu kədər, bu bəla bağrımı dəlir.
Allahım kömək ol, korona gəlir.

“Sarıl qələmə, səslən aləmə” çağırışı ilə qələm əhlinə üz tuturam. Xalqımızn birliyi, həmrəyliyi nəticəsində bu bəlaya güc gələcəyik.
                                                                                     Nəsibə İSRAFİLQIZI

Bakı şəhər Mədəniyyət Baş İdarəsi Yasamal rayon Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sistemi (MKS)  bir çox ölkələri bürümüş koronavirus infeksiyasi ilə bağlı bədii sözün gücünə arxanalaraq əhali arasında təbliğat işini gücləndirmək məqsədilə şair və yasıçıları ətrafına toplayaraq yeni “Kitabxana – koronavirusa YOX deyir!” layihənin həyata keçirilməsinə başladı. Kitabxana koronavirusla mübarizədə ətrafına şair və yazıçıları topladı və Koronavirusla Mübarizəyə Dəstək Fondunun tədbirlərinə qoşuldu. 
 Layihənin “Sağlam həyat tərzi – hər birimizin devizi olmalıdır” adlı ilk hekayəsini  kitabxanaya yazıçı-publisist, şairə Sevinc Ağa Xəlilqızı (Basqallı) təqdim etdi.
İlk “Çətin günlərin düşüncələri…” esseni isə M.Ş.Vazeh adına Yasamal rayon Mərkəzi Kitabxanasının Fəxri oxucusu Azərbaycan Yazıçılar və Jurnalistlər Birliklərinin üzvü, BMT yanında Ümumdünya Sülh Federasiyasının üzvü Gülarə Munis kitabxanamıza təqdim etdi.
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı “pandemiya” elan etdiyi yeni növ koronavirus (COVID-19) infeksiyasının dünya gündəmini zəbt etdiyi bir vaxta qələmə alınan bu hekayə oxuculara mənəvi və psixoloji dəstəkdir.
Esse http://yasamal.cls.az/front/files/libraries/81/documents/217161714.pdf  ünvanda yerləşdirilib.

Marina Axmedova

İtburnu

Həyat möhkəm sürüklədi apardı,

Təsadüfən məni döndüyüm yerə.

Ürəyimdə buz bağlamış ümidlər,

Canlanıb ot kimi cücərdi yenə.

Əyildi təkər də çıxdı yolundan,

Sürət  ilə diyirləndi enişə.

Sanki sözlər necə gəldi, nizamsız

Tökülürdü sətirlərə təşvişlə.

Ürəyim də hey çırpındı sinəmdə,

Möcüzə gözləyən uşaq tək baxdı.

Sanki  birdən peyda olub hardansa,

Dikildi yoluma itburnu çıxdı.

Böyrümə ilişib tikanlarıyla

Cəsur-cəsur saxladı yıxılmaqdan,

Artıq lazım deyildi ki, anlayım

Bu şeytandan idi, yoxsa Haqqdan.

Sanki təzələdi qar fırçasıyla,

Döndüm ruhumda yüngüllük, təzəlik.

İtburnu isə dayandı təmkinlə,

Durdu tikanlarıyla həmişəlik.

***

Mənə

lazım deyil dərslikdən oxuyum

ölkənin tarixini, coğrafiyasını.

Doludur

müharibə ağrıları ilə ailəmin taleyi,

Ural dağlarından

Leninqrad şəhərinə kimi

bütün ağrı-acılar canlarında.

Təzad…

Sevinc və dərd bir arada.

Heç zaman

ürəyim parçalanmamışdı belə,

Heç nə

belə sevindirməmişdi qəlbimi,

Qələbə günündəki kim!

Qırmızı sətir

Bilmirəm nə istəyirsən,

Nə istəyirəm mən özüm.

Nə məktub yolladın mənə,

Nə yadda qaldı bir sözün.

Ruhumda bir sətir vardı,

Abzasdan qırmızı xəttlə.

Dodaqlarımdan çıxmadı,

İlişib qaldı həsrətlə.

Asılıb qaldı bilmədim

Hisslərimin harasında,

Heç bir şeyi dəyişməyən

Payız və qış arasında.

Ş.H.Məmmədovanın 1-ci dərəcəli “Əmək” ordeni ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı

Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 23-cü bəndini rəhbər tutaraq qərara alıram:

Azərbaycan mədəniyyətinin inkişafında uzunmüddətli səmərəli fəaliyyətinə görə Şəfiqə Haşım qızı Məmmədova 1-ci dərəcəli “Əmək” ordeni ilə təltif edilsin.

İlham Əliyev

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti

Bakı şəhəri, 29 mart 2020-ci il.

Mənbə: https://president.az

Teymur ƏHMƏDOV
AMEA-nın Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun şöbə müdiri, filologiya elmləri doktoru, professor,

(Əvvəli ötən sayımızda)
… Səhər dan yeri sökülməmiş Lvov hərbi bazasındakı tank korpusu müdafiə mövqeyi tutmaq üçün geri çəkilmişdi. Nəcəf öz vzvodu ilə ön cəbhəyə göndərilməsi haqqında raport vermişdi. Batalyon komandiri, qvardiya mayoru Romanov Nəcəfin şəxsi işində yazmışdı: “Nəcəf Nərimanov “ön mövqeyə göndərilməsi barədə dəfələrlə raport vermişdi. Yalnız özünün təkidli xahişindən və batalyon komandiri kimi mənim şəxsi binagüzarlığımdan sonra ön xəttə göndərilmişdir”.
Gülsüm xanım nə edəcəyini bilmirdi. Körpələr evinin Moskvadan Daşkəndə köçürülməsinə ciddi hazırlıq getməsi onun nigaranlığını artırmışdı. İki həftə keçsə də, Nəcəfdən bir xəbər yox idi. Bir gün Gülsüm xanım işdən evə qayıdarkən poçt qutusunda məktub gördü. Bu, Nəcəfin cəbhədən ilk məktubu idi. O, dərhal açıb oxumağa başladı:
“Ana, cəbhədən ikinci məktubumdur ki, yazıram. Bilmirəm alacaqsan, ya yox? Lvovdan necə çıxdığından nigaranam. Səhhətin necədir?.. On səkkiz gün ərzində cəbhədə çox şey görmüşəm. Amma indi bir qədər rahatam. Almanların vəziyyəti ağırlaşır. Biz yaxşı müdafiə təşkil etmişik…”
Gülsüm xanımda daxilən bir toxtaqlıq yarandı, pillələri tələm-tələsik çıxıb, qapını açdı. Mənzildə divanın üstündə əyləşib məktubu həyəcanla oxudu, öpdü, köksünə sıxıb, Nərimanovun portretinə baxdı, şükranlıq etdi. Ona elə gəldi ki, Nərimanov onun sevincinə şərikdi, məmnuniyyətlə gülümsəyir.
Nəcəf məktubunda yazmışdı: “Ümumiyyətlə, sakitlikdir. Biz möhkəm müdafiə təşkil etmişik. Çox şadam ki, alman dilini bilirəm, alman əsirləri ilə anlaşıqlı danışıram. Dünən 5 alman əsiri ilə jurnalistin qəzet üçün müsahibəsini tərcümə etdim. Əsirlər şaddırlar ki, onları güllələmirlər…
Onlarla 3 saata qədər söhbət etdim. Hamısı 21, hətta 19 yaşında gənclərdi. Müharibəyə nə üçün gəldiklərini bilmirlər, iki ildir döyüşürlər, cana gəliblər”.
1941-ci ilin son aylarında Cənubi-Qərb istiqamətində alman ordusunun sürətli hücumunun uğursuzluğu Adolf Hitler qərargahında ciddi narazılıq doğurmuşdu. 1942-ci ilin əvvəllərindən, cəbhədə qanlı döyüşlər gedirdi.
Düşmən qoşunları Moskvaya doğru can atırdı. Moskvanın müdafiəsi möhkəmləndirilmişdi. Məlumdur ki, bir çox idarə və təşkilatlar Orta Asiya respublikalarının mərkəzi şəhərlərinə köçürülmüşdü. Moskva uşaq evləri və idarə rəhbərləri də, o cümlədən, Gülsüm xanım Daşkənd şəhərinə köçmüş, burada fəaliyyətini davam etdirirdi. O, Moskvadakı qonşusu və rəfiqəsi Feliks Dzerjinskinin bacısı Yadviqa Edmundovna ilə fəal ictimai işə qoşulmuşdu. Leninqraddan və digər şəhərlərdən Daşkəndə köçürülmüş uşaqların qəbul edilib yerləşdirilməsi komissiyasında çalışırdı. O, xəstəlik ucbatından Moskvadan köçə bilməyən qonşusu Kuybışevin arvadı Olqa Nikolayevnaya göndərdiyi məktubunda yazırdı: “Daşkənd ikinci Moskva olmuşdur. Burada xeyli moskvalı vardır. İşim çoxdur. Nə gecəm var, nə gündüzüm. Uşaqlarla məşğul oluram. Müqəddəs işdir. Adam körpələrə baxanda ürəyi ağrıyır. Bu tifillərin günahı nədir? Nə qədər əziyyət çəkmişlər, əzab görmüşlər. Ölkə bu dəhşəti heç bir vaxt unutmayacaqdır”.
Gülsüm xanımın Nəcəflə əlaqəsi beş ay idi ki, kəsilmişdi. Cəbhədən ürəkaçan xoş xəbərlər eşidilmirdi. Gülsüm xanımın SSRİ Xalq Müdafiə Komissarlığına göndərdiyi teleqramlar əsasında Ordu siyasi idarələrinin axtarışları da nəticə verməmişdi. Ana sıxıntı və iztirablar məngənəsində idi.
Rəsmi sənədlərdən məlum olur ki, ağır döyüşlərin birində iki ayağından yaralanan Nəcəf çoxlu qan itirmiş, zəifləmişdi. Ona görə Saratov hərbi xəstəxanasında bir müddət müalicə olunur, komissiyadan keçəndən sonra Qorki şəhərində bərpa institutuna göndərilir. 1942-ci ilin baharında Moskvaya, evlərinə qayıdan kimi Daşkənddə yaşayan Gülsüm xanıma 30 mart 1942-ci il tarixli məktubunu göndərir: “Əziz ana! Mən çox şadam ki, səndən xoş xəbər eşitdim. Sən artıq bilirsən ki, mən sentyabrın 20-də (1941-ci ildə) hər iki ayağımdan yaralandım, dekabr ayınadək Saratov xəstəxanasında, sonra Qorkiyə göndərildim. İndi martın 10-dan burada, Moskvada bir ay müalicə olunacam…”
Nəcəf yeni rütbə alması, paqonlarına “3 kubik” vurması barədə anasına xoş xəbər verir: “Məni yeni rütbəmlə təbrik edə bilərsən. Deməli, indi mən “Baş texnik leytenantam, yadında saxla”.
Saratov şəhərindən göndərdiyi məktubun bir yerində yazır: “Ana, mən indi yeni döyüşə hazırlaşıram. Tezliklə, yəqin ki, sentyabrın ortalarında cəbhəyə gedəcəm. Sən eşidibsənmi, Qərb cəbhəsində almanlar darmadağın edilib, Cənub-Qərb cəbhəsində də onları vurmaq lazımdır. Almanları Qafqaza buraxmaq olmaz”.
1942-ci il avqustun axırlarında hərbi xəstəxanadan buraxılan günün ertəsi Nəcəf Nərimanov ölkənin Cənub-Qərb istiqamətində mövqe tutan general-leytenant K.V.Sviridovun mexanikləşdirilmiş korpusuna göndərildi. Həmin korpusun daxil olduğu Cənub cəbhəsi komandanlığının üçüncü qvardiya diviziyası mühüm tapşırığa hazırlaşırdı: Tufandan qabaq dəryada görünən sakitlik kimi döyüş meydanında da əməliyyat səngimişdi. Lakin Stalinqradda qarşı-qarşıya dayanmış hərbi hissələrdə müharibənin taleyini həll edəcək böyük döyüşə hazırlıq gedirdi. General-leytenant K.V.Sviridovun korpusu Stalinqradın yaxınlığında mövqe tutmuşdu. Qvardiya baş texnik leytenantı Nəcəf Nərimanov öz vzvodu ilə yorulmaq bilmədən korpusda tankların texniki vəziyyətini nəzərdən keçirirdi. Bu dövrdə Nəcəf Kommunist partiyası sıralarına qəbul edildi. Bundan xəbər tutan Gülsüm xanım ümumittifaq radiosu ilə çıxışlarının birində öz sevincini bildirdi. Oğluna ürək sözlərini çatdırdı:
– Mənim əzizim! Kommunist Partiyamızın üzvü olmağın haqqındakı xəbərin məni çox sevindirdi. Oğlum, səni ürəkdən təbrik edirəm! Vaxtın bu qədər tez keçdiyinə inana bilmirəm. Axı, lap bu yaxınlaradək sən pioner idin… İndi komandirsən, partiya üzvüsən. Sənin atan bu partiyanın sıralarında uzun illər boyu xalqımızın azadlığı və səadəti uğrunda mübarizə aparmışdır. O, gecə-gündüz işləməyi bacarırdı, dincəlməyi məsləhət görən həkimlərə qulaq asmırdı. Nəcəf, yadında saxla ki, sən Nəriman Nərimanovun oğlusan. Bilirəm ki, bunu bir dəqiqə də olsun unutmursan. Sənin öhdənə şərəfli vəzifə – vətəni faşist quldurlarından müdafiə etmək vəzifəsi düşmüşdür. Faşistlərin törətdikləri cinayətlərdən nə qədər qəzəbləndiyimi ifadə etməyə söz tapmıram. Bu vəhşilər bizim xoşbəxt həyatımıza qəsd etmişlər.
Mən, Şərqin mənim kimi minlərlə qadını yalnız Sovet hakimiyyəti illərində çadramızı atmış, oxumuş, işləmiş, övladlarımızı tərbiyə edə bilmişik. Sən yaşa dolmusan, mən təhsilimi başa vurmuşam. Deməli, biz uzun zaman xoşbəxt yaşaya bilərik. Müharibə başlandı və bizi bir-birimizdən ayırdı. Lakin düşmən xalqımıza heç vaxt diz çökdürə bilməyəcəkdir.
Əzizim, məndən nigaran qalma. Moskvadayam. Hamı qayğı göstərir…
Özünü necə hiss etdiyin barədə, işlərin haqqında mənə tez-tez yaz. Döyüş yoldaşlarına məndən salam yetir…
1942-ci ilin sentyabrında Alman ordusunun böyük zirehli dəstələri, yüzlərlə təyyarəsi həmləyə keçdi. Sovet ittifaqı marşalı V.İ.Çuykov yazır ki, çarpışmanın qızğın vaxtında “Alman faşist komandanlığı şəhərə daha üç təzə diviziya gətirdi, güclü zərbə qruplaşması yaratdı. Düşmən təyyarələrinin sayı əvvəllər də hər gün mindən çox olurdu, 1942-ci il oktyabrın 14-də isə rekord rəqəmə – 2540-a çatdı. Ətrafda hər şey alovlanırdı. Düşmən artilleriyası və aviasiyası neft çənlərini yandırırdı. Alova bürünmüş neft axırdı. Alovun hündürlüyü bəzən 800 metrə çatırdı. Elə bil torpaq da yanırdı, Volqa da…
Adama elə gəlirdi ki, nəinki torpaq, həm də səma bomba, mina, mərmi partlayışından sarsılır… Toz və tüstü dumanları günəşin işığını kəsir, gündüzü gecəyə çevirir. Bu alov dənizinin ortasında, arası kəsilməyən bombardmanlar içərisində sanki bütün canlılar məhv olmalı idi, insan əsəbləri bu cəhənnəm gərginliyinə dözməyə elə bil daha qadir deyildi. Lakin əsgərlərimiz dözə bildilər. Onlar öz mövqelərində sarsılmaz qala kimi dayandılar”.
Bütün dünyanın diqqəti ölüm-dirim müharibəsinə dikilmişdi. Gülsüm xanım da, ölkə vətəndaşları kimi Sovet Məlumat Bürosunun radio verilişlərini həyəcanla dinləyirdi. Nəcəfin bu tufanın mərkəzində olmasından xəbərsiz idi.
1943-cü ilin fevralında faşist strategiyasının iflası xəbəri dünya antifaşist müqavimət hərəkatında qələbəyə dərin inam yaratdı. Müharibənin gedişində dönüş yarandı. Əzilən alman ordusunun geriçəkilmə mərhələsi başlandı.
1943-cü ilin baharında Gülsüm xanım beş aydan sonra oğlu Nəcəfdən aldığı məktubdan onun Stalinqrad döyüşlərində olmasından xəbər tutdu. Nəcəf yazırdı:
“Əziz ana, mən də orada idim. Dörd ay orada qaldım. Göndərdiyin bağlamanı qışda, faşistlər bizi lap Volqaya sıxışdıran zaman aldım. Amma axırı yaxşı məlumdur. Biz sarsılmadıq. Stalinqrad alman qoşunlarının böyük bir qrupunun məzarı oldu”.
Narahatçılıqla oğlunun intizarını çəkən ananın ağır məqamda bu məktubu oxuduğu anda keçirdiyi hissi təsəvvür etmək çətindir. Gülsüm xanım məktubu oxuyan kimi, Nərimanovun iş otağına keçib Tanrıya böyük şükranlığını bildirdi. Amma qəhərdən özünü saxlaya bilmədi.
Donetskdən sıxışdırılıb çıxarılan alman hərbi hissələri geri çəkilirdi. Onların yeganə çıxış yolu Volnovaxa şəhərindən idi. Mexanikləşdirilmiş tank korpusuna alman hərbi hissələrinə ağır zərbə vurub Volnovaxadan çıxarmaq, düşmənin inadlı müdafiəsinə imkan verməmək əmr olunmuşdu.
Bu əmrin uğurla yerinə yetirilməsində general-leytenant K.V.Sviridovun mexanikləşdirilmiş korpusu misilsiz qəhrəmanlıq göstərdi. Volnovaxa şəhəri alındı. Alman hərbi hissələri darmadağın edildi.
Qvardiya baş texnik leytenantı Nəcəf Nərimanovun vzvodu dəmiryolu magistral qovşağını keçib müdafiə mövqeyi tutmuşdu. Nikolay Sazanov onu görüb maşını saxladı, Nəcəflə səmimi görüşüb tankçıları təbrik etdi. Sonra Nəcəfə dedi:
– Səni axtarırdım. Moskvaya göndərilməyin barədə əmr alınmışdır. Tez qərargaha get, general səni görmək istəyir.
Nəcəf vağzala çatmamış buludlu, tutqun havada 300 alman təyyarəsi göründü, Volnovaxaya çatar-çatmaz mərmi səpələdi. Ölümsaçan dağıdıcı mərmilər yeri-göyü titrətdi: Ərşə qalxan toz-duman çəkildikcə dağılmış dəmiryolu vağzalının, ətraf küçə və həyətlərin, inzibati binaların və evlərin xarabaları görünürdü. Yüzlərlə mübariz döyüşçü həlak olmuşdu.
Volnovaxa şəhəri döyüş meydanında Nəcəfin həlak olması xəbəri Gülsüm Nərimanovanı ildırım kimi vurdu. Böyük ana qəlbinin pünhan acı-ağrısını, zəmanəyə, bəşəri cinayətə, haqsızlığa, zülmə ittiham olan naləsini oxucuya necə təqdim edəsən? Müdrik Mövlana deyir: Şəhidə ağlamazlar!.. Ürək parça-tikə olursa nə etmək lazımdır?!
Ana ürəyi dözmədi, o, yataqda yarımcan oldu. Hər şeyi unutdu. Həkimlərin cidd-cəhdi hədər getmədi. Hər gün səhərdən-axşama şəfqət bacısı çarpayıda halsız uzanan xəstə Gülsüm xanıma xidmət edirdi: dərman içirər, təzyiqini ölçər, yeməyinə nəzarət edərdi.
Nəhayət, bir az yaxşılaşsa da, bütün günü yatağında susqun, halsız uzanan Gülsüm ana axşam çağları tənha qalanda xalatını geyinər, adyalına bürünüb Nəriman Nərimanovun iş otağına çəkilərdi: olub-keçən hadisələri düşünər, sızıldar, iztirab çəkərdi, için-için ağlardı. “Bundan sonra necə yaşaya bilərəm. Axı, necə yaşaya bilərəm…” Əlinə qələmi alıb nə isə yazmaq istəsə də, fikrini cəmləşdirə bilmirdi.
Bir gün için-için ağlaya-ağlaya xatirə dəftərinə taqətdən düşənədək nə isə yazdı: “Həlak olmuşdur… Nə böyük dəhşət. Axı, o, mənim gözümün ağı-qarası yeganə oğlumdur. Cəmi 24 yaşı var. İnsanın həyatının çiçəkləndiyi dövr. Ömründə heç nə görmədi… Qarşımda sual durur: bundan sonra necə yaşamalıyam? Yenidən necə ömür sürə bilərəm? Nəyə doğru can atmalıyam? Həyatımın məqsədi nədən ibarətdir? İndi heç kəsim yoxdur. Mənim üçün heç nə mövcud deyil: nə təbiətin gözəlliyi, nə də adamlar… hər tərəfdə dəhşətli boşluq yaranmışdır, hər şeyi təhrif olunmuş şəkildə görürəm… Məndə nə qədər qüvvə, inam vardı, hər gün nə qədər sevinc gətirirdi. Oğlumu gözləyirdim, səbirsizliklə gözləyirdim.
Lakin dəhşətli an gəlib çatdı. Hər şey yox oldu. Sanki dünya qaranlıqlaşdı, dünya mənə dar oldu. Ürəyim ağrıyır, hər tərəfdə gözümə qan görünür…
Nəcəf, mənim yeganə oğlum, fərəhim, sən haradasan, bu vəhşilər sənə nə etdilər? Axı, üç ildi ki, gözləyirdim. Sən qayıdacağına söz vermişdin. Məgər anaya verilən vədi bu cür yerinə yetirirlər?..
Oğlum həlak olmuşdur. O, mənim üçün hər şey idi, dost idi, ana idi, ata idi. Ömründə bir dəfə də mənə kobud söz demədi. Cəbhədən həmişə yazırdı: “Anacan, özünə fikir ver, mənə bundan başqa heç nə lazım deyil. Mən səni həmişə gümrah, cavan görmək istəyirəm. Qələbə ilə evə qayıtmaq – yeganə arzum budur”. Uşaqlıqda, atası öləndə demişdi: “Anacan, ağlama, görürsən ki, mən atama oxşayıram. Böyüyəndən sonra atam kimi olacağam. Yaxşımı? İndi məni öp, yoxsa mən də ağlayaram”. Bəs nə oldu, oğlum? Niyə sözünə dönük çıxdın, məni tək qoydun?..
Elə güman edirdim ki, Akademiyanı qurtaracaqsan, evlənəcəksən, mən nəvələrimi bəsləyəcəyəm. Axı, mən öz oğlumla fəxr edirdim, o, adi uşaq olsa da, mənim iftixarım idi. Dəhşətdir…”
Gülsüm xanım başını qaldırıb Nəriman Nərimanovun portretində onun qayğılı, kədərli baxışını gördü: fikrinə gəldi ki, Nəriman Nərimanov sağ olsaydı, ötkəm səslə deyərdi: “Gülsüm, özünü üzmə, ağlama. Nəcəfin ruhu yaşayır, onu incitmə”.
Gülsüm ananın vəziyyəti “təlatümlü cəmiyyət “dənizində” qayıqda tək qalan insanı xatırladırdı. Lakin o, müdrik, mübariz, möhkəm iradəli qadın idi. Nəriman Nərimanovun və Nəcəfin ruhu, onu əhatə edən qayğıkeş insanlar Gülsüm ananı sınmağa qoymadılar.
Kreml həkimlərinin ciddi səyi, qayğısı ilə birtəhər özünə gələn Gülsüm ana yataq xəstəsi olsa da, tək balasının faciəsi sorağında oldu. O, ilk məktubunu çox çətinliklə Nəcəfin cəbhə dostu Nikolay Sazanova yazdı: “Doğma oğlumun həlak olduğunu xəbər verdiyiniz məktubu aldım. Bu zərbə məni əzdi. Əgər yaşayıramsa, yalnız ona görə ki, ətrafımda milyonlarla ananın mənim vəziyyətimdə olduğunu görəndə ölməyə haqqım yoxdur”.
Ana öz məktubunda Nikolay Sazanovdan Nəcəfin başına gələn müsibətin təfsilatını öyrənmək istəyirdi: cəbhə həyatı, döyüş epizodları, düşüncələri, fikri və arzuları, hər şey onu maraqlandırırdı. “Əziz Kolya, ola bilər ki, ayrı yoldaşlar da onun haqqında bir söz desin. Siz başa düşürsünüzmü, oğlum haqqında deyilən hər nə varsa, hamısı mənim üçün necə əzizdir? Nəcəf özü barədə çox az danışırdı… Şəxsi dərdim ağırdı. Ancaq dərk edirəm ki, Vətənin mənafeyi hər şeydən üstündür, gərək bütün qüvvəmizi düşmən üzərində qələbəyə həsr edək. Bildiyimiz kimi, ağır xəstələnmişəm, yaza bilmirəm. Ona görə qısa məktubla Sizə müraciət edirəm. Oğlumu unutmayın, onun ölümü haqqında hər şeyi, nə öyrənə bilərsinizsə, hamısını ətraflı yazıb göndərin: o, harada dəfn olunub, kimlər iştirak edib, onun məktubu və bir sənədi qalıbmı? Nəcəfi son anda görən varsa, soyadını, ünvanını öyrənin. Əgər mümkünsə onlardan xahiş edin, oğlum barəsində gördüklərini mənə yazsınlar…”
Gülsüm xanım baş vermiş hadisənin təfsilatını öyrənmək məqsədilə Tank korpusunun komandanı, general-leytenant K.V.Sviridova da qısa məktubla müraciətində Nəcəfin məzarının qorunması barədə göstəriş verməsini, məzarın şəklini, dəfn olunduğu yerin ünvanını, əşyalarını (qeyd dəftərini, məktubları və s.), oğlunun təltifi barədə məlumatı göndərməsini xahiş edir.
Haşiyə: Tank korpusunun komandanı, general-leytenant K.V.Sviridov xüsusi hərbi poçt kuryeri ilə Gülsüm anaya Nəcəf Nərimanovun “Stalinqrad uğrunda” medalını, “I dərəcəli Böyük Vətən müharibəsi” ordenini və əşyalarını göndərmiş, öz imzası ilə rəsmi məktubunda yazmışdı: “Hörmətli Gülsüm Nərimanova. Sizin oğlunuz Nəcəf Stalinqrad vuruşmasında faşistlərə ilk güclü zərbə endirən hissədə xidmət etmişdir. Biz əmri yerinə yetirdik – almanları qovduq. Zərbəmizdən sonra Stalinqrad yaxınlığında Qızıl Ordunun ümumi geniş hücumu başlandı. Biz düşməni kənddən-kəndə, şəhərdən-şəhərə qovurduq… Vətənimizin ən yaxşı və ləyaqətli oğulları arasında sizin də oğlunuz vardı… İllər keçəcək, biz itkilərin ağrısını unudacaq, xarabazarları bərpa edəcəyik, lakin bəşəriyyəti faşizm təhlükəsindən xilas etmək üçün özlərinin həyatını Nəcəf kimi qurban vermiş Vətən oğullarını heç vaxt yaddan çıxarmayacağıq”.
Böhranlı, ağır günlərdə Gülsüm xanım tək-tənha qalmadı: dost-tanış, qohumlar ona mənəvi dayaq oldular.
Hər gün poçtalyon teleqram və məktublar gətirirdi. Qonaq otağında Nəcəfin hərbi geyimdə qara çərçivəyə alınmış fotoşəkli təzə-tər gül-çiçəyə qərq olmuşdu. Gülsüm xanım orada dəst-dəst yığılmış məktub və teleqramları hər gün gözdən keçirir, qovluqlara yığırdı. Səhhəti yaxşılaşmaqda olan Gülsüm xanımın həyəcanla, göz yaşı ilə oxuduğu təsəlliverici “başsağlıqları” onu həyata səsləyir, mənəvi dayaq olur, möhkəm və mübariz olmağı aşılayırdı. Gülsüm xanıma baş çəkən qohum-qonşu və yaxınlar da onun özünə gəlməsinə, sağlamlaşmasına çalışırdı.
Gülsüm xanım Bakıdakı və Tbilisidəki qohumlarına yazırdı: “Mən özüm başa düşdüm ki, yeganə çıxış yolu canını, qanını Vətənin müdafiəsinə Nəcəf kimi qurban verənlərə qayğı və nəvaziş göstərməkdir. Təəssüf ki, indi xəstəyəm. Amma sağalan kimi bu dəhşətli dərd üz verənədək işlədiyim hərbi xəstəxanaya gedəcəyəm”.
Kreml xəstəxanasının həkimləri son müayinədən sonra işə çıxmasına icazə verdilər. Həmin axşam Gülsüm xanım Nəriman Nərimanovun iş otağında Tank korpus komandanı, general-leytenant K.V.Sviridova məktub yazıb oğlu Nəcəfin məzarının səliqə-sahmana salınması, abidə qoyulması barədə müraciət edir.
Gülsüm xanım ertəsi günü hərbi xəstəxanada onu gözləyən rəfiqəsi Asya Kurskaya ilə görüşür. Onlar döyüş meydanından göndərilən, ağır yaralı döyüşçülərin qayğısına qalır, ağrı-acılarını yüngülləşdirmək, dərdlərinə şərik olmaq üçün bacardıqlarını əsirgəmirdilər: yaralılara konsertlər, əbədi-bədii gecələr; komediya tamaşaları, incəsənət xadimləri, tanınmış yazıçılarla görüşlər təşkil edirdilər.
Gülsüm xanım və Asya Kurskaya hamilik xidmətinə görə Moskva Şəhər Səhiyyə Şöbəsinin, Hərbi xəstəxana komandanlığının təşəkkür və fərmanlarına layiq görülmüşdülər.
Gülsüm xanım Nərimanova Moskva Şəhər Qırmızı Xaç Komitəsi hamilik komissiyasının üzvü idi. Eyni zamanda, Moskva Uşaq Evi Qəyyumluq Şurasının sədri vəzifəsində çalışırdı.
İkinci Dünya müharibəsini qələbə ilə başa çatdıran ölkədə qıtlıq və çətinliklər hökm sürürdü. Bu dövrdə uşaq bağçaları, uşaq evləri, internat məktəblər bərbad vəziyyətdə idi. Gülsüm xanım qəyyumluq etdiyi bütün yerlərdə qayda-qanun yaratmaq üçün səhərdən-axşama dövlət idarə rəhbərləri ilə əlbəyaxa idi. O, tabeliyində olan uşaq evlərini, yetimxanaları təmir etmək üçün inşaat materialları, ərzaq, geyim əşyaları, yeməkxana üçün qab-qacaq və binaları qızdırmaq üçün yanacaqla təmin edirdi. Gülsüm xanım ömrünü bu xeyirxah işə həsr etmişdi. O, böyük hörmət və nüfuz sahibi idi. Səlahiyyəti çərçivəsində çox iş görürdü.
Gülsüm xanım həmsöhbəti, yaxın rəfiqəsi, Daşkənddən ardı-arası kəsilmədən ona məktub göndərən Yadviqa Edmundovna Dzerjinskayaya yazırdı:
“Bu hərb günlərində Moskva bir qədər sərt, işgüzar görünür. Ancaq Moskva xüsusi cazibədarlığını və əzəmətini saxlayır. Ədəbi və ictimai işə girişmişəm. Oçerklər, məqalələr yazıram. Sovet qadınları antifaşist təşkilatının daimi üzvlərindən biri olmuşam.
Bu hadisə çox qəribədir. Uşaq evinə və məşhur Rusakov xəstəxanasına getmişdim. Uşaqların hitlerçilərdən müdafiə olunmasına həsr edilmiş antifaşist mitinqdə həmin xəstəxana haqqında danışıldı. Məndən orada gördüklərim barədə yazmağı xahiş etdilər. Uşaqların vəziyyəti və onlara göstərilən qayğı mənə o qədər böyük təsir etmişdir ki, bu haqda ətraflı yazdım. “Rusakov xəstəxanasında” məqaləsini və İngiltərənin qadınlarına müraciəti xarici dillərə tərcümə edib radio ilə verdilər. Bütün bunlar həyatımı zənginləşdirir. Gördüyüm işdən razıyam”.
Bu qayğılar içərisində yaşasa da, Gülsüm xanımı bir an tərk etməyən, həmişə düşündürən Nəcəfin tək məzarı, onun vəziyyəti idi. Bu barədə müəyyən məlumatı olsa da, ana xəyalı pərvanə kimi Nəcəfin məzarı üstündə dolanırdı.
Gülsüm Nərimanovanı Volnovaxa Rayon İcraiyyə Komitəsinin işçiləri hörmətlə qarşıladılar. Onu rayon mərkəzindəki parka – Qardaşlıq məzarlığına apardılar. Ukrayna torpağının alman-faşist işğalından azad edilməsi uğrunda şəhid olan Sovetlər Birliyi xalqlarının döyüşçüləri burada dəfn olunmuşdular.
Gülsüm xanım “Qardaşlıq qəbiristanlığı”nda – məzarların üzərində təzə-tər gül-çiçək, hər tərəfdə səliqə-sahman, qayğı nişanəsi gördü. Məzarlığa baş əydi, göz yaşı yanaqlarını islatdı.
Nəcəf Nərimanovun məzarı qarşısında bir an dayandı, diz çökdü, sinə daşını qucaqlayıb hönkür-hönkür ağladı. Ana hıçqırıqla ürəyindən qopan sözlərlə oğlunu oxşayırdı. Onu müşayiət edən Volnovaxa Rayon İcraiyyə Komitəsinin məsul işçisi Yevdokiya İliniçna ona yaxınlaşıb ayağa qaldırdı, qucaqladı, xoş sözlərlə təsəlli verdi, pərişan saçlarını səliqəyə saldı, öpdü.
Gülsüm xanım Volnovaxa yaxınlığındakı Staro-İqnatevka kəndindəki Uşaq Evinə də baş çəkdi. Burada müharibədə valideynlərini itirmiş uşaqlar yaşayırdılar. Yetimxanada binanın təmirə, uşaqların geyimə, ayaqqabıya ehtiyacı vardı, dəftərxana ləvazimatı, mütaliə üçün bədii ədəbiyyat, dərslik çatışmırdı. Bu acınacaqlı vəziyyət Gülsüm xanımı narahat etdi.
Gülsüm xanım Volnovaxa rayon mərkəzindən uzaqda yerləşən Staro-İqnatevka kəndində meşəlikdə mənzərəli bir yerdə tikilmiş ikimərtəbəli Uşaq evinin rəsmi himayəçiliyini öz öhdəsinə götürdü. Moskvaya qayıdan Gülsüm xanım uşaq evinin təmiri, maddi təminat problemi (ərzaq, yanacaq, paltar, ayaqqabı), maşın alınması ilə ciddi məşğul oldu. İlk növbədə Uşaq evinə “Nəcəf Nərimanovun kitabxanası”nı hədiyyə göndərdi. Bu hadisə böyük sevinclə qarşılandı. Kitabxanada kitab rəflərinin girişində vurulmuş lövhədə Gülsüm Nərimanovanın uşaqlara müraciəti yazılmışdı:
“Nəcəf Nərimanovun sizin kitabxananıza göndərdiyim kitablarına görə sevindiyinizi eşidəndə mən də fərəhləndim. Kitab bilik mənbəyidir, insanın ən böyük və ən sadiq dostudur. Həyatınızda baş verən bütün hadisələr zamanı kitabdan istifadə etməyi öyrənin. Siz kitabdan bilik, müdriklik qazanacaq, həmişə vətənə sədaqətlə xidmət edəcəksiniz”.
Uşaq Evi kitabxanasının genişləndirilməsi təkcə Volnovaxa rayonunda deyil, bütün vilayətdə əks-səda doğurmuşdu. Uşaq evində yaşayan uşaqlar Gülsüm xanıma cavab məktubunda yazırdılar:
“… Əziz hədiyyəni – oğlunuz Nəcəf Nərimanovun kitabxanasından göndərdiyiniz kitabları aldıq. Diqqətinizə görə çox sağ olun. Hədiyyənizə cavab olaraq dərslərdən həmişə “dörd” və “beş” alacağımıza söz veririk. Bir nəfər də dərsdən geri qalmayacaqdır. Kitabxanamız daha da zəginləşdi. Fəxr edirik ki, orada oğlunuzun oxuduğu kitablar da vardır. Söz veririk ki, Nəcəf kimi olacağıq, Vətəni onun kimi sevəcəyik, bir-birimizə hörmət edəcək, namuslu, igid adamlar kimi böyüyəcəyik”.
Staro-İqnatevka Uşaq Evi Gülsüm xanımın qayğısı sayəsində vilayətdə ən nümunəvi tərbiyə ocağına çevrilmişdi. Uşaq Evinin məktəbliləri Volnovaxadakı “Qardaş qəbiristanlığı”nda iməciliyi ənənəyə çevirmişdilər. Nəcəf Nərimanovun məzarı üstündə həmişə təzə-tər gül-çiçək olurdu.
Volnovaxa İcraiyyə Komitəsindən Yevdokiya İliniçna Gülsüm xanıma göndərdiyi məktubunda Nəcəf Nərimanovun məzarının qaydaya salındığını, əklillər qoyulduğunu xəbər verir, sonda yazır: “Nəcəf Nərimanov qəlbimizdə yaşayır, onun qəhrəmanlığı unudulmayacaqdır. Volnovaxanın ən yaraşıqlı, geniş küçələrindən biri Nəcəf Nərimanovun adını daşıyır”.
Haşiyə: On il ötmüşdü… 1953-cü ildə Ukraynanın sərt dekabrında çovğunlu bir gündə Qvardiya baş texnik leytenantı Nəcəf Nərimanovun məzarı önündə 23 yaşlı, ucaboylu, başı açıq, əynində plaş bir gənc əlində tutduğu vərəqi təngnəfəs oxuyurdu… Bu, Nəriman Nərimanovun 1925-ci ildə 6 yaşlı oğlu Nəcəfə yazdığı vəsiyyətin əlyazması idi. Qadağalar dövründə gənc tədqiqatçı aspirant Vəli Məmmədov Bakı şəhərindən Volnovaxaya gəlib “Qardaşlıq qəbiristanlığı”nda şəhid həmyerlisini ziyarət edirdi”.
***
Taleyin dönüklüyü, həyatın sərtliyi və amansızlığı Gülsüm xanımı sındıra bilməmişdi. O, müqəddəs ideallar: vətənin və xalqın azadlığı, müstəqilliyi uğrunda mübarizədə şəhid olan ərinin və oğlu Nəcəfin ruhunu öz qəlbində iftixarla yaşadırdı.
Gülsüm xanım Nəriman Nərimanovun şəxsi arxivini sahmana salır, Nəcəfin məktublarını və şəkillərini, rəsmi məktubları ayrıca qovluqlara yığırdı. Gülsüm xanım N.Nərimanovun şəxsi arxivindən bir neçə qovluğu Azərbaycan Dövlət Muzeyinin ədəbiyyat və incəsənət arxivinə göndərmişdi.
Gülsüm xanım Moskva şəhərində qəyyumluq etdiyi uşaq evlərində müharibə dövründə ata-anasını itirmiş, sahibsiz qalmış yetimlərin maddi-rifah halının yaxşılaşdırılması, sağlamlığı, təlim-tərbiyəsi məsələlərinə nəzarət edir, çatışmayan hər nə varsa, onun gətirilməsini təşkil edirdi.
Gülsüm xanım səlahiyyəti və nüfuzu çərçivəsində gördüyü xeyirxahlıq işləri onu məmnun edirdi. Uşaq evlərində ona ülfət bağlamış körpələr öz tədbirlərində Gülsüm xanımın iştirak etməsinə çalışırdılar. Gülsüm xanımın şəxsi arxivində saxlanılan yüzlərlə dəvətnamə də fikrimizi təsdiq edir.
Gülsüm xanımın hərdənbir xəstələnməsi işin ahəngdar ritmini pozmuşdu, ona elə gəlirdi ki, fiziki gücü tükənir. Jurnalistik fəaliyyəti ilə məşğul olmurdu: Ümumittifaq radiosunda çıxışını dayandırmışdı. Mərkəzi mətbuatda ədəbi-publisist yazılarla çıxış etmirdi. Amma hərdənbir uşaq evlərinin vəziyyəti, işin təşkili və görüləcək işlər haqqında məqalələri dərc olunurdu. Böhranlı vəziyyətdən çıxmağın bir yolu vardı: müalicə və pəhriz.
Maddi cəhətdən çətinlik çəkən Gülsüm xanım Mərkəzi İcraiyyə İdarəsinə müraciət etməyə məcbur olur: O, SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin sədri Şvernikə müraciətində 1919-cu ildən V.İ.Leninin sərəncamı ilə N.Nərimanovun ailəsinə Xalq Komissarları Sovetinin yeməkxanasından və poliklinikasından istifadə üçün verilmiş imkanın bərpasını xahiş edir.
Arxiv sənədlərindən məlum olur ki, N.Nərimanovun vəfatından sonra 1925-ci ilin yayında Gülsüm xanım və altı yaşlı oğlu Xalq Komissarları Sovetinin yeməkxanası və poliklinikası uçotundan çıxarılmışlar. SSRİ Mərkəzi İcraiyyə Komitəsi dörd il ötəndən sonra – 1928-ci il oktyabrın 28-də N.Nərimanovun himayəsiz qalmış ailəsinə təqaüd verilməsi barədə qərar çıxarmışdı.
Gülsüm xanım 1943-cü ildən sonra qıtlıq illəri oğlunun köməyindən də məhrum olmuşdu. Hipertoniya, əsəb pozğunluğu, mədə-ürək xəstəliklərinə düçar olan Gülsüm xanım “çox ağır maddi çətinlik şəraitində” yaşayırdı. O, SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin sədri Şvernikə müraciətinin axırında yazırdı: “İlk dəfə olaraq köməklik məqsədilə Sizə müraciət edirəm.
Əgər mümkünsə, mənə maddi yardım göstərin və Kremlin yeməkxanasından 19-cu ildən aldığım yardımı bərpa edin. Həkimlər mənim şəhərdənkənar yerdə yaşamağımı məsləhət görürlər. Heç olmasa Moskva ətrafında pulu dövlət hesabına ödənilən 6 kvadratmetrlik bir otaq verin ki, yayda orada olum… Mənə belə yüksək təzyiqlə yayda şəhərdə yaşamaq çox çətindir…
Mən ərimin ölümündən sonra onun bütün qiymətli şeylərini muzeyə bağışlamışam. Oğlumun da bütün şeylərini və kitablarını uşaq evinə vermişəm.
Mənə belə bir sualla sizə müraciət etmək ayıbdır. Məni bağışlayın, Sizə dərin hörmətlə Nərimanova”.
Gülsüm ərinin vəfatından sonra 18 il oğlu Nəcəfə, həm də ata əvəzi olmuşdu: ağıllı-kamallı bir igid böyütmüşdü.
Ömrünü oğlu Nəcəfin boya-başa çatmasına qurban verən Gülsüm ana tək qalmışdı: ümidi, pənahı Nəcəf Nəcəfov 24 yaşında müharibədə şəhid olmuşdu. Qəriblikdə əbədiyyətə qovuşan oğlu Nəcəfin xiffətini çəkirdi, onun ayrılığına ana ürəyi dözmürdü. Gözünün işığı, ümid çırağı sönmüşdü. On il mübarizə apardı, Nəcəfin qəbirüstünün düzəldilməsinin nigarançılığını çəkdi. 1952-ci il mayın 1-də Volnovaxa rayon soveti qəbrin düzəldilməsi xəbərini verdi.
1953-cü ildə Gülsüm ana əbədiyyətə qovuşdu. Moskvada Voqankova qəbiristanlığında dəfn olundu.
Vətəndən çox-çox uzaqlarda, qəriblikdə Odlar Yurdunun üç müqəddəs şəhidi torpağa tapşırılsa da, qədirbilən xalqımız onları unutmur, əziz xatirələrini ürəklərində yaşadır. Allah onlara qəni-qəni rəhmət eləsin!

Rəşad MƏCİD
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin gənclərlə iş üzrə katibi, “525-ci qəzet”in baş redaktoru

Qala – Adam

Hər adamın sığınmağa
Bir qalası olsun gərək.
Bu qaynaşan pis gözlərdən
Bir xilası olsun gərək.

Nicat yoxdu bolca vardan –
Hündür divar, dik hasardan!
Adamı daş adamlardan
Qala – Adam alsın gərək!

Bu gələn gözəl, əladı
Yeriyən, gəzən qaladı.
Bəlkə də təzə bəladı
Dinsin görək, gəlsin görək!!!

BİR DƏ GƏLMƏYƏCƏK…

(Bu şeirə Əməkdar artist Xumar Qədimovanın bəstələdiyi və ifa etdiyi mahnı çox məşhurdur. Qadınların sevimlisidir)

Elə möcüzələr yaratmısan ki,
Elə dəqiqələr yaşatmısan ki,
Olmayıb heç onun yüzdə biri də
Nə mənim dünyamda,
nə bu dünyada.

Sən elə telləri qırıb getmisən,
Sən elə yaralar vurub getmisən,
Təpəri yoxdu ki, dözüb dayansın,
Nə mənim dünyamın,
nə bu dünyanın.

Qəfil gəlişinlə suç eləmisən
Sənsiz keçən ömrü puç eləmisən
Vurmayıb heç zaman belə qar-yağış
nə mənim dünyamı,
nə bu dünyanı.

Bilmədim iblissən, ya mələk, Qadın,
Ətri, gözəlliyi çiyələk Qadın.
Bir də gəlməyəcək sənintək Qadın
Nə mənim dünyama,
nə bu dünyaya.

O

(Bu şeirə Xanım İsmayılqızı mahnı bəstələyib)

Baxma ki, sakit dayanıb,
Qəfildən götürər səni!
Qoparıb dostdan, tanışdan
Evindən itirər səni.

Qaldırıb göyün qatına,
Mindirər şahlıq atına.
Dad gətirib həyatına,
Cənnətə yetirər səni.

Əlində yarağın qalmaz,
Dəftərin, varağın qalmaz,
Heç nəyə marağın qalmaz,
İşini bitirər sənin.

Quruyarsan bulaq kimi,
Bezər, doyar uşaq kimi,
Bir qırıq oyuncaq kimi
Qaytarıb gətirər səni!

GƏL

Nəyə lazım artıq zəhmət, əziyyət? –
Orda onu, burda məni tovla gəl.
Adımızı eyni yerdə qeyd elə,
İkimizə eyni mesaj yolla gəl.

… Fikir vermə, zarafatdı sözlərim,
Yenə gülsün, işıq saçsın gözlərin!
Qayıt yenə əvvəlkitək şipşirin,
Dillərində bir şan təmiz balla gəl.

Olan oldu, keçən keçdi, qəzaydı,
Tanrı gərək elə belə yazaydı.
İndi daha beyin açıq, göz aydın,
Geri boylan, vallah qayıt, vallah, gəl.

NƏ FƏRQİ…

(Bu şeirə Aysel Kərim musiqi bəstələyib. Əməkdar artist Gülüstan Əliyeva ifa edib)

Gedirsənsə, nə fərqi var, ya səssiz,
ya sözümü, baxışımı yozub get.
Nə fərqi var, azad burax, çox inan,
ya da yoxla, addımımı pusub get.

Bu sevginin nənnisində biz uşaq,
bitibdisə ha sarmaşaq, qovuşaq.
Fərqi yoxdu, ya candərdi barışaq,
ya da inci, ya da çığır, küsüb get.

Nə iblisim, nə mələyim deyilsən,
ümid dolu gələcəyim deyilsən.
İndən sonra ta gərəyim deyilsən,
fərqi yoxdu, ağlayıb get, susub get.

YAXIN GƏLMƏRƏM

Sel kimi kökümdən qopartdın məni,
Bir də şırnağına yaxın gəlmərəm.
Cadunu canıma yaydı öpüşün,
Odlu dodağına yaxın gəlmərəm.

Sandım gül qoxulu ilk bahar imiş,
Gördüyüm ilğımmış, yayda qar imiş.
Sehrli qoynunda tilsim var imiş,
Sirli qucağına yaxın gəlmərəm.

Qarışdı saçımın qarası, ağı,
Oldu barmaqların rahat darağım.
Bir də barmağına dəyməz barmağım,
Bir də dırnağına yaxın gəlmərəm.

Atdım yaddaşımı nimdaş çarıqtək,
Soyundum sevgimi boz arxalıqtək,
Çırpınıb əlindən çıxdım balıqtək,
Bir də qarmağına yaxın gəlmərəm.

NƏ İDİ?

Gözlərini döyə-döyə baxarlar,
Anlamazlar bu toxunan nə idi?
Yüz qoxunu qovalayan bu ətir,
Bu təzə dad, təzə xanə nə idi?

İşıq səpdin, nurla doldu dağ, dərə,
Min rəng verdin boz-bulanıq günlərə.
Atlananda qırğı kimi kəhərə
Çaşdılar, bu özgə xına nə idi?

Niyyətini gülüşünlə pərdələ,
Qocasını, cavanını fəth elə.
Qəfil yox ol, hamısını tərk elə,
Mat qalsınlar, bu fırtına nə idi?

QİSAS

Adamı göyə qaldırıb
Sonra ki, yerə vururlar.
Elə bir sıfır artırıb
Sonra sıfıra vururlar.

Gedir, qalmır izi, tozu,
Hər gələn bir yerə yozur,
Adını lap başdan pozub
Lap, lap axıra vururlar.

Kündə kimi ovxalayıb,
Əzib, büküb, buxovlayıb,
Qışda buz üstə tullayıb,
Yay vaxtı qıra vururlar.

VAXTIM QALMADI

Ha çalışdım, ha yenə
Çatmadım sən gedənə,
İncimə, bircə dənəm,
Yenə vaxtım qalmadı.

Ümidlə baxdım göyə,
Kaş əqrəblər əriyə,
Kaş saatlar geriyə
Dönə, vaxtım qalmadı.

Vəhşidilər nədilər,
Dənlədilər, diddilər
Vaxtımı da yedilər,
Sənə vaxtım qalmadı.

QAYIDIR

Yenə nəğmələr qayıdır, –
Hər sətri səs-səs dirilir,
Damarımda qan tərpənir,
Canımda nəfəs dirilir.

Yadırğadığım o sözlər
Yenə geri dönür bir-bir.
Çoxdan unutduğum hisslər
Gizli-gizli boy göstərir.

Yenə hamıdan gizlicə
Çəkdiyim təlaş qayıdır.
Yenə ürəyimə həsrət,
Gözlərimə yaş qayıdır.

Yenə dünya yaşıllaşır,
Payızın düz ortasında.
Yenə uşağa dönürəm
Ömrümün günortasında.

Taledən ən dadlı töhfə,
Ən ləzzətli bar qayıdır.
Tanrı, insafına şükür,
Yenə də bahar qayıdır.

DÖNDÜM

Səndən qıraqda həyat yox,
Desələr də vardı – döndüm.
Qaçdı ağzımın ləzzəti,
Damağımın dadı, döndüm.

Nə cadular, nə ovsunlar,
Gücləri yox, saxlasınlar.
Məni ən gözəl oyunlar,
Əyləncələr yordu, döndüm.

Bir nəfəs qalmadı canda,
Dörd bölündüm darıxanda –
Qol bir yanda, baş bir anda
Mənəm – məğlub ordu, döndüm.

GET

“- Nə olar, qal da bir az
– Burda nə var ki, qalım”.

(Bu şeirə Əməkdar artist Tünzalə Ağayeva mahnı bəstələyib, özü də ifa edib)

“Sağ ol” demə, vida etmə,
Zamandısa, vaxtdısa, get.
Getməyinin gərəkliyi
Qalmağından çoxdusa, get.

Bir mən qalım, bir dərd-sərim,
Hədər oldu çəkdiklərim.
Pıçıltıyla dediklərim,
Yaddaşından çıxdısa, get.

Qaysaqlanar yenə yaram,
Sızlamaram, ağlamaram
Səni yoldan saxlamaram –
Soldusa get, sağdısa get.

Bir sözünlə mənalıydı,
Gülüşünlə mənalıydı.
Mənə sənlə mənalıydı
Sənə məna yoxdusa, get.

SƏNƏ GÖRƏDİR – SƏBƏBİ SƏNSƏN

(Bu şeirə Əməkdar artist Xumar Qədimova musiqi bəstələyib, adını da “Səbəbi sənsən” qoydu. Özü də ifa etdi. Mən də kitabın adını şeirin yeni adıyla adlandırdım)

Özümü hamıdan güclü sanmağım,
Durduğum yerdəcə qanadlanmağım,
Mənim sevinməyim, ya şadlanmağım
Hamısı, hamısı sənə görədir.

İndi ucadadır yeri taxtımın,
Qızıl dövranıdır indi vaxtımın
Sınıq taleyimin, bağlı baxtımın
Açılan qapısı sənə görədir.

Qalmayıb qəlbimin daha gileyi,
Qəmli çəmənimin açıb çiçəyi
Payızın ortası yazın gəlməyi –
Bu bahar havası sənə görədir.

Ancaq uçulur dam – sən olmayanda
Dərdə dözmür adam sən olmayanda
Hamını sancıram sən olmayanda
Ruhumun davası sənə görədir.

***

Sənsiz qaldım, qəlbimin
Artdı qəmi – darıxdım.
Yanına qayıtmağın
Yetdi dəmi – darıxdım.

İnsafı yox gecənin
Qərib, soyuq gecənin
Oyanaraq gecənin
Bir aləmi – darıxdım.

Yer sıxdı birdən-birə,
Dərd axdı birdən-birə
Darıxdım birdən-birə
Vəhşi kimi darıxdım.

Azərbaycan Respublikasının Prezident Təqaüd Fondunun təqaüdçüsü, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü,
Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Sumqayıt Bürösunun Rəhbəri

KİMDİ MƏNİ SƏSLƏYƏN

Tanrım, görən mən kiməm,
Nəçiyəm bu dünyada?-
Bir payı quru torpaq,
Üç payı su dünyada!

Adım Peyğəmbər adı,
Özüm adi bir adam.
Bir də bu adilikdən
Bezib çıxan fəryadam.

Qənşərində durduğum,
Aynadakı mənəmmi?
Ruhum mənə dardımı,
Mən ruhuma binəmmi?

Əvvəl-axır deyilən
Bir ölçü-biçi varmı?
Varsa bəs ölçüsüzlük
Nədi, bilmək olarmı?

Bu cismi-can varlıqdı,
Yoxluq divanəsiyəm.
La İlahə İlləllah!-
Kimdi məni səsləyən?!

BU DİVARIN O ÜZÜNDƏ

Bu divarın o üzündə,
Bir nazlı mələk uyuyub.
Gecə gərib qanadını,
Üstündə lələk uyuyub.

O xanədə nə var – oyaq,
Döşəmədən tavanacan.
Qapı, pəncərə, dörd divar,
Çimir almaz sabahacan.

Odasının yörəsində
Yüz hoqqadan çıxır külək.
Donub qalıb pəncərədə,
«Heyrət ey büt!…» – oxur külək.

Tanrı tamaşası nədi –
O mələyi görən bilir.
Günəş ondan ötrü çıxır,
Ay ondan ötrü yüksəlir.

…Divarların bu üzündə,
Qismətim qubardı mənim.
Hər yan gözəllikdi, Tanrım,
Hər yanım divardı mənim.

ÖLÜMƏ SÖYKƏNMİŞ ADAM

Sevgiyə layiq dostun yox,
Nifrətə layiq düşmənin.
Nə layiqsiz adamsan sən –
Bə sənin nəyin var, nəyin?!

Nə dərdindən ölənin var,
Nə öldürmək istəyənin.
Zalım adam, aciz adam,
Bə sənin nəyin var, nəyin?!

Maddım-maddım nə baxarsan,
Bu Yer sənin, bu Göy sənin.
Səninkilər sənin deyil,
Bə sənin nəyin var, nəyin?!

Nə haqqını tanıyırsan,
Nə nahaqdan yox köməyin.
Haqlı adam, haqsız adam,
Bə sənin nəyin var, nəyin?!

Nə ağ bayrağın yellənir,
Nə gəlir qanlı köynəyin.
Amalın yox, amacın yox,
Bə sənin nəyin var, nəyin?!

Yaşa dolmaq yaşamaqmı,
Yaşanıb tükənmiş adam?
Yaradandan utan barı,
Ölümə söykənmiş adam!

NƏ GÜNAHIN YİYƏSİYDİM

Nə günahın yiyəsiydim,
Sallanıb, çıxdın qarşıma?
Gəldin – gözümü, könlümü,
Küməmi yıxdın qarşıma.

Sən kiminsə halalısan,
Sənə belə baxmaq olmaz!
Göz qadağa qanmır, xanım,
Sənə evdən çıxmaq olma!

Belə də baxış olarmı?! –
Pah… obana-elinəcən!..
Davasan, qansan, xatasan,
Dırnağından telinəcən!

Xuda canalan yaradıb,
Ta sənə ad lazım deyil.
Valiyə deyək: – Şəhərə
Daha cəllad lazım deyil!

Sən qisas yeri deyilsən,
Aralıqda batar qanım.
Bu dəfə mənə rəhm elə,
Allahı sevərsən, xanım!

KÖHNƏ GÖZƏLLƏMƏ

Tanrım, bu gözəli sən yaradıbsan,
Nurdan yoğurubsan mah camalını.
Tullayar tacını ayaqlarına
Görsə dərgahında şah, camalını.

Onu görənlərin gün deyil günü,-
Görürsən ərşdəki fəryadı, ünü…
Meh vurub oynadır siyah zülfünü,-
Gah köksünü örtür, gah camalını.

Məni bu heyrətdə bir az da əylə,
Ahımı xəcər et, bağrımı teylə –
Qanımı qaşına vəsməlik eylə,
Bəzəsin çəkdiyim ah camalını.

* * *

Oturub ömrün içində
Çiçək şəkli çəkirəm.
Yalan rəngləri götürüb
Gerçək şəkli çəkirəm.

Çəkirəm ciyərlərimə
Faniliyin ətrini.
Məndən əziz tutan varmı
Bu faninin xətrini?!

Kimsə bilməz nə çəkdirir
Mənə mən çəkdiklərim.
Ölümlərə cücərirlər
Olmağa əkdiklərim.

Dəryalar mənə çəkilir,
Tufanlar məndən qopur.
Başıma odlar ələnir,
Ruhuma sular hopur.

Şəkillənir qələmimdə
Doğulmamış bir adam.
Mən şair deyiləm, yavrum,
Mən bir dəli rəssamam.

YADINA DÜŞDÜM

Bu gün hardan doğdu belə? –
Gör kimin yadına düşdüm!
Şükür sənə, görk eləyən,
Görkümün yadına düşdüm!

Qoşuldum ağlar səsinə,
Çəkildim çağlar səsinə.
Səs verdi dağlar səsinə,-
Ərkimin yadına düşdüm!

Aldatdı şeytan nəfəsi,
Atdım məni sevən kəsi.
Hər gün məni lənətləsin,
Hər kimin yadına düşdüm.

NECƏSƏN

Mənim səndən uzaqlarda
Yamanda halım, necəsən?
Özgəsinə qismət olan
Cahı-cəlalım, necəsən?

Yalana döndü gerçəyim,
Ay gözəlim, ay göyçəyim.
Çəmənim, çölüm, çiçəyim,
Pətəyim, balım, necəsən?

Daşam yolun üstə bitən,
Nə sirdi anlamaz yetən.
Gözü, könlü dil-dil ötən,
Dilləri lalım, necəsən?

Zər-zibam, ləlim, gövhərim,
Yaqut-Yəmən, simu-zərim,
Barmaqları bəxtəvərim,
Başı bəlalım, necəsən?

Üzün dönməz mənə sarı,
Özündən muğat ol barı.
İbrahimin sitəmkarı,
Necəsən, zalım, necəsən?

BİLƏM

«Mən ölsəm ağlayarsanmı?…»
Sən ölsən, ağlamaq nədi?-
Özümü öldürə billəm.
Dostu yandırıb, düşməni
Ölüncə güldürə billəm.

Önündə qurub məhşəri,
Heyrətdə qoyub bəşəri,
Mənəm deyən aşiqləri
Tarixdən sildirə billəm.

Zəhər deyib şirin cana,
Boyanıb qızıl-al qana.
Bir daha dövrü-dövrana
Eşq nədi – bildirə billəm!

Şairə-jurnalist-publisist Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Gündəlik Analitik İnformasiya Agentliyinin Naxçıvan Muxtar Respublikası Bürosunun Rəhbəri, “Qızıl qələm” media mükafatı laureatı

D Ö V R A N S I Z

Açıb doğma yurdda ilk bahar gülü,
Nərgizlər bəzəyib çəməni, çölü.
Gül- gülü səsləyir, bülbül- bülbülü
Açılıb bayram süfrəm sevdasız, yarsız,
Qovuşduq Novruza bu il Dövransız.

Hər zaman sevərdi toyu, düyünü,
Nəzm ilə söylərdi təbrik sözünü.
Sevincdən coşardı hər bayram günü
Deyildi bu qədər qəddar, amansız,
Necə rəva bildi, qaldıq Dövransız?.

Süfrədə rəsmiylə qaldıq göz- gözə,
Bir hacət qalmadı kəlməyə, sözə.
Ürək daş ola ki, bu dərdə dözə
Bu ömür necə keçsin baharsız, yazsız?
Fələk bizi qoydu yarsız, Dövransız…

Təsəlli edər dostlar, bəzən də danlar,
Sevdası yarım qalan bu dərddən anlar.
Qəlbdə qövr eləyir Onlu anılar
Bilsəm də yaşam yox- boransız, qarsız,
Hər günüm bir ildir nazlı Dövransız…

TALEHSİZ ŞAİR
/”Düşüncələrim” – silsiləsindən/

Bağım, bağçam evim uçdu, töküldü,
Təməli boş imiş, kökdən söküldü.
Nə qədər arzumun boynu büküldü
Bu qada, bu bəla gəldi haradan?
Əl üzdü taehsiz, şair dünyadan.

Uymadı əl çirki, dünya malına,
Düşmədi var- sərvət qalma- qalına.
Heç xilaf çıxmadan saf amalına
Qıymadı adına söylənsin- nadan,
Əl üzdü taehsiz, şair dünyadan.

Olmadı göz yaşın, qadasın silən,
Olmadı doğması, üzünə gülən.
Olmadı qədrini, qiymətin bilən
Don geyib ismətdən, abır, həyadan,
Əl üzdü taehsiz, şair dünyadan.

Bir ömür gecəni- gündüzə qatdı,
Səfalət içində yazdı, yaratdı.
Illərlə yazdığı sandıqda yatdı
Olmadı nəşr edən, dərc edib yayan,
Əl üzdü taehsiz, şair dünyadan.

Aldığı təqaüd çatmadı dada,
Bitməmiş çox əsər, getdi hey bada.
Sədası çevrildi haqlı fəryada
Etmədən kimsəyə dərdini bəyan,
Əl üzdü talehsiz Dövran dünyadan.

“Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Gənclər Şurasının və Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Baş məsləhətçisi, Prezident təqaüdçüsü, Gənclər müfakatçısı

Həqiqət, sadəcə, qavramdır. Biz onu reallıqda görəmmirik, əllə tutammırıq. Ona görə də həqiqət hamı üçün fərqli olur.

Ədəbi əsərdən tam olaraq reallıq gözləmək mümkün deyil. Hadisələrin mahiyyəti real həyatda baş verənlərlə eyni ola bilər, amma ən azından, müəllif adları dəyişmək haqqına sahibdir. Ədəbi əsərdəki istənilən uydurma müəllifin azadlıq ölçüsüdür. Bəzən bu ölçü hüdudsuz görünür, lakin mütləq və mütləq dəqiq xətli bir sərhədi vardır. Bəli, dəqiq xətli. Çünki girinti-çıxıntılar incəsənəti xaosa döndərə bilər. Yaradıcılıq, yaratmaq istəyi məhz kainatın mövcud xaotik nizamından qaçmaq istəyindən doğan təbii instinktdir. Bəzi insanlar üçün yazmaq xarakterə çevrilir və hər əsərdə yenilənir, yenilənir… İnstinktlər bizə yaradılışdan verilən ən böyük hədiyyədir. Xarakteri isə biz özümüz qazanmışıq və qazana-qazana da gedirik. Eynilə immun sistemimizin müxtəlif virus və xəstəliklərə qarşı möhkəmləndiyi kimi…

***

Cerom Devid Selincerin qızı xatirələrində yazır: “Atam düşünürdü ki, istedadsız adam incəsənət sahəsini seçməklə küfr edir, təmiz, müqəddəs bir şeyi korlayır”. Doğrudanmı, ədəbiyyat korlana bilər? Axı, ədəbiyyat adlı həqiqətin nədən ibarət olduğunu, sərhədlərinin harda bitdiyini heç kim bilmir… İtirilmiş krallıq xəzinəsi kimi daim axtarılan “əsl ədəbiyyat”ı kim necə korlaya bilər? Öz hisslərini gündəliyinə yazan yeniyetmə bir qız, yoxsa sınıq-salxaq xəttiylə xaraba qalmış yaddaşında xatirələrini axtaran bir qoca? Məncə, heç biri… Yazmaq onların da haqqıdır və heç kim zəmanət vermir ki, nə vaxtsa onların yazdığı bir-iki cümlə hansısa romanda qarşımıza çıxmayacaq, biz onu sevməyəcəyik…

Ədəbiyyatı “bulvar ədəbiyyatı”, “işsizlərin ədəbiyyatı”, “küçə ədəbiyyatı”, “yeraltı ədəbiyyat” kimi “ayamalarla” təqdim etmək bütün dövrlərdə olub. Amma hələ də bu “ayamaların” konkret olaraq nəyi ifadə etdiyini izah edən tapılmır. Madonna uşaq ədəbiyyatı yazanda da, Sezen Aksu öz şeir kitabını nəşr etdirəndə də üsyançılar və inkarçılar vardı… Amma sevinən, oxuyan, qonşudan borc aldığı pulu o kitablara verən də az deyildi… Bu məqamda Müşfiq Şükürlünün “Yazıçı olmağa iddialı nankor oxucular” adlı yazısını xatırlayıram: “Yazmaq ki yazıçının ibadətidir, necə axı yazma deyər… Yazmaq ki seçimdir. Seçimsə azadlıq deməkdir…” Sonra da düşünürəm ki, görəsən, özünə “elit ədəbi tənqidçi” deyən biri çıxıb Madonnaya “kitab yazma” desəydi, Madonna da onu “azadlığıma müdaxilə edir” iddiasıyla məhkəməyə versəydi, həmin məhkəmədə kim qazanardı?

… Yaddaşını itirən bir xəstəyə müxtəlif şəkillər göstərməklə nəyisə xatırlayıb-xatırlamadığını test edirlər. Bunu “görsəl yaddaş” adlandırırlar və mütəxəssislər yaddaşın bərpasında əhəmiyyətli olduğunu vurğulayır. Ədəbiyyat da belədir; hansı əsəri zehnində yaşayırsansa, hansı əsərin içində “itib-batırsansa”, onu xatırlayırsan, onunla yaşayırsan… Özünü vərəqlərində itirdiyi kitab oxucunun ehtiyacıdır. Bu gün dünyanın hər yerində nəşriyyatlar məhz oxucunun ehtiyacına hesablanmış kitabları nəşr etməkdə həvəslidir. Tamam, burda iqtisadi maraqlar var, anlayıram. Bəs, nəşriyyatların geri itələdiyi əlyazma qovluqları? Onları yazanların da ehtiyacı düşünülürmü? Məncə, yox… Bu da yazıçının faciəsidir… Yazmaq ehtiyacı ödənməyəndə yazmaq eşqiylə dəliyə dönənləri sağlığında dəliyə, öldüyündə dahiyə döndərən də bizlər deyilikmi?! Elə bizik… “Nə yazıldığının, necə və nəyə yazıldığının önəmi yoxdur çox vaxt. Sadəcə, yazmaq ehtiyacının ödənilməsi vacibdir bəlkə də… Bəli, yazmaq ehtiyacdır, ehtiyacdan ötə əlacdır… Hətta, könlün antibiotikidir… Nizamlı və davamlı olmalıdır”- deyə yazır Kübra Aydın… Haqq verirəm ona… Yazmaq kiminə görə dəlilik olsa da, kiminə görə yaşamağın açarıdır…

***

Günahlandırılan yazıçı olmağı heç kim istəmir. Amma oxucunun şəhadət barmağının ucu həmişə yazıçıya tərəfdir: istər günahkar axtarışında, istərsə də xilaskar axtarışında… Bəzən düşünülür ki, yazıçının tək günahı “yaxşı yazmamağındadır”. Bəzən bu sözü lap kobudlaşdırırlar; “filankəs yazmağı bacarmır…” Alt qata enəndə, Xəstə Qasım demiş, “qəvvas olub dəryaya baş vuranda” “yazmağı bacarmaqdan” daha çox şey tələb olunan yazıçıya adamın yazığı gəlir… Kənan Hacının fikrincə, “yazıçı ideoloq olmazdan əvvəl humanist olmalıdır”. Burda fikirlərin qladiator döyüşünə çıxdığını görməmək mümkün deyil. Zaman-zaman bütün ideologiyalar ədəbiyyatdan süzülüb; ya ideologiyalar ədəbi abidə qazanıb, ya da ədəbi edama məhkum edilib. Bütün bunların arxasında dayanan da yenə insanın “canı yanmağı”, ibarəli desək, empati bacarığıdır. Düzdür, bu gün insanı “bəşərin əşrəfi edən” duyğunun məhz sevgi olduğunu, sevginin də empatinin rüşeymi olduğunu, bütün bunların da ümumi terminlə humanistlik adlandığını bilməyən qalmayıb. Yenə də yazıçı ideologiyasını Femidanın görməyən gözlərinin önündə yelləmək ədalətsizlik olardı…

Ədalət demişkən, görəsən, ədəbiyyat adildirmi? O, öz həqiqət axtarışında nə vaxtsa haqlının haqqını haqsıza qurban verirmi? Təlatümlü düşüncədir… Bəlkə də, qorxunc düşüncədir… “Dünya ədəbiyyatının dünyaları” essesində Deniz Gündoğan İbrişimin dediyinə görə: “…daim bir təxəyyül gücüylə ictimai, mədəni və fərdi çərçivədə oxucunu və dünyanı formalaşdırma gücünə sahibdir ədəbiyyat…” Bəs niyə məktəbin “ən yaxşı oxuyan şagirdi”nin on ildən sonra həbsxanaya düşmə ehtimalı yox deyil? Öz qüdrətiylə ədəbiyyat onu xilas edə bilməzdimi? Məncə, yox… Nə qədər qüdrətli olursa-olsun, ədəbiyyat insanın seçimlərini diqtə eləmək gücünə malik deyil… Özünü “oxucu” hesab edən hər kəs Pompey əfsanəsindən xəbərdardır və “insanın insana olan sevgisinin mücərrədliyə ünvanlanan bütün sevgilərdən daha dərin” olduğunu, bu sevginin öldürmə qüdrətini bilir. Yenə də həyatla savaşda öz sevgisi və ehtirasıyla silahlanır. Həmin an insanlıqdan çıxıb bir ağac donunda olanları seyr etdikdə ədəbiyyat heç də adil təsir bağışlamır… Nə yaxşı ki, ağac deyilik!

***

Oxucu termin kimi ayrıca müzakirə olunmalıdır. Yazılan əsərlərin, nəşr edilən kitabların taleyini “müəyyən etmək” qədər hökmlü olan oxucu kimdir? O, nəyi oxuyur? Niyə oxuyur? Qarşı-qarşıya dayansaq, bu sualları özümə də ünvanlaya bilərəm: Mən nəyi yazıram? Niyə yazıram? Özümün özümə cavablarım çoxdur, ən qısacası isə budur: “Bilmirəm…” Çünki yazmağın mənası da insanın missiyası qədər naməlumluqda çoxdan azıb… Hər gün tapılan yeni cavablar təxəyyülümüzdə yaşayan “böyük həqiqət”ə tərəf sürüklənərkən əlimizə keçənlərdir…

“Ədəbiyyatın ən sadə və çox yayılmış düsturu budur ki, əgər oxuduğu əsər oxucuya tanış gəlirsə, personajları özü kimi hiss edirsə, deməli, əsər alınıb”. Bunu Şahanə Müşfiq deyir… Fikir olaraq doğrudur, hətta illərlə deyilmiş fikirləri sadə bir düstura çevirdiyinə görə Şahanəyə təşəkkür düşür. Bu düsturdakı yeganə naməlum əmsal yazıçının özünü buxovlamasıdır. Oxucuya xoş gəlmək üçün fikirlərini çərçivəyə salmaq, öz-özünə qadağalar qoymaq yazıçıya uğur qazandıra bilər, hətta bu, necə deyərlər, günah sayılmır. Amma yazı alma bağı deyil ki, yazda-payızda budamağa, calamağa ehtiyac duyulsun… Yazı böyürtkən kolu kimi qollarımızı sıyıranda, kol dibindəki bənövşəyə dönəndə, yarpağında şeh düymələnmiş yemlik təki parıldayanda daha dürüst olur. Həyatın hər köşəsində dürüstlük axtara-axtara yazıçıdan fikirlərinə maska taxmağı tələb edən oxucunu qazanmaq faciəm olardı, yoxsa uğurum? Bilmirəm…

Şahanə Müşfiq “Bəzən yazarlar “oxucu yoxdur” – deyib şikayətlənirlər. Oxucu isə susmaqla kifayətlənir” cümlələrini yazmaqda da haqlıdı. Oxuduğunu “vaxt öldürmək”, “gün keçirmək” vasitəsi sayan bir oxucu üçün hayqırmaq, haray çəkmək yazıçının dəliliyidi, cəsarəti yox. O yazıçı qəhrəmandır ki, özüdür, fikirlərini buxovlamır, budamır, sinəsi tənqidçilərin tənqidinə, oxucuların təhqirinə hədəf olanda kürkünə bürünmür… Amma qəhrəmanlar da uzunömürlü olmur… Qısa ömürlərindən geriyə isə əfsanələr qalır. Rəşad Məcidin təbirincə desək, “əfsanələri dəyişmək olmaz”.

Təhsil Problemləri İnstitutunun Kurikulum Mərkəzinin böyük elmi işçisi, Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin müəllimi, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Məsul katibi

Mənim nə gülüşüm, nə göz yaşım var,
Doğru bildiyiniz yalan adamam.
Sevincin, şadlığın tamına baxıb,
Özünə tamarzı qalan adamam.

Hər gün əlçim-əlçim buluda dönüb,
Özü-öz başına yağan yağışam.
Bayırdan qurulu saray görünüb,
Könlü içəridən talan adamam.

Məni tanımağa çalışma, adam,
Sənə tanışamsa, özümə yadam.
Nə qoruya bildim, nə də saxlaya,
Bir ömrü əlindən salan adamam.

Geriyə dönməyə yolmu qalıb ki?!
Bütün körpüləri oda atanam.
Sevinci əlindən havayı verib,
Qəmi qucaq-qucaq alan adamam.

07.03.2016.

Təhsil Problemləri İnstitutunun Kurikulum Mərkəzinin böyük elmi işçisi, Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin müəllimi, Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Məsul katibi

Bütün sətirlərim incidi məndən,
Bir şair qəlbini sındırdığım gün.
Didildi, dağıldı ruhum içindən,
Bir şair qəlbini sındırdığım gün.

Nə dedin bal dilim acıya döndü,
Getdiyim düz yollar əyildi bütün.
Dünyanın mən adlı işığı söndü,
Bir şair qəlbini sındırdığım gün.

Mən ki istəməzdim qəlbini yorum,
Bənd oldu dilimə atdığın düyün.
Yarandı içimdə dibsiz uçurum,
Bir şair qəlbini sındırdığım gün.

“Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin (AYB) üzvü, Azərbaycan Respublikası Prezidenti təqaüd fondunun təqaüdçüsü

İlahi, canım çox yandı,
Mənimki də oddan çıxır.
İlahi, verdiyin ömrü
Sürmədikcə yaddan çıxır.

Göy uzaqdı deyə qalxır,
Dizin döyə-döyə qalxır.
Ruhum elə göyə qalxır
Elə bil, qanaddan çıxır.

Qaranlığın son gecəsi,
Günəş üzü, gün təzəsi.
Günlərimin ən təzəsi
Sən demə ən altdan çıxır.

“Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin (AYB) üzvü, Azərbaycan Respublikası Prezidenti təqaüd fondunun təqaüdçüsü

Mən hardan baxıram? -Sükut içindən,
İnsan sükutundan da bəlli olur.
Üzümü göylərə tutub durmuşam,
Sağ olsun, Tanrı da təsəlli olur.

Külək döyəclədi, yağış islatdı,
Payız ağacıyam, çöl ortasında.
Nə məndən keçən var, nə mən keçdiyim,
Elə bir yolam ki, yol ortasında.

Eh! Sən də anlaya bilmədin məni,
Gözlərim səninçün sirr düşərgəsi.
Hardasa, uzaqda səslənir indi
Ölüm paltarında vida şərqisi.

Sevgilim, qulaq ver gələn fəğana,
Dinlə, gör nə deyir bu dəli-dəli.
Çəkim saçlarımı gözümdən yana-
Bax, necə çağırır, Hu… dəli-dəli.

Sözün sözüm idi, andındı andım,
Əydin, əyilmədim, amma ki, sındım.
Mən odsuz-ocaqsız yandıqca yandım,
Çilə atəşimə su dəli-dəli…

Burada bir dəli qulun oynayır,
Axtarır tapammır yolun, oynayır.
Düşüb ortasına gölün oynayır
Sonuncu rəqsini qu dəli-dəli…

Bir ağrı, bir acı atıbdı çəngəl,
Gözümün önünü tutubdu çən, gəl.
Kim gəlmir gəlməsin, ölurəm, sən gəl,
Məni göz yaşınla yu, dəli-dəli…

Adilə Nəzər 21.03.2020

Bilirsənmi, darıxmağın yöntəmini,
İçin boyda çöl olarsan.
Qaldırırsan saatları başın üstə
Bir gecəni nuş etməyə yad gəzərsən,
Çölündəki özgələrdə od gəzərsən,
Çölündəki özgələrdən əl umarsan.
Bilirsənmi,
Darıxanda
Bir baxışda min ah olar,
Bir ümiddə neçə-neçə günah olar.
Bilirsənmi, darıxanda cığır düşər
yanağından bir işığa,
o işıqda güzgülənər xəyal-xəyal sevişmələr,
puçurlanar saçlarında bir gecənin min günahı,
puçurlanar buxağında bir öpüşün
bir ah boyda min tamahı.
“Ah” səsinə bədən-bədən uçunarsan,
bir ah boyda
savab edən günahkarsan!
Bilirsənmi,
Darıxınca bir gecədən bir səhərə kölgə düşər,
O kölgədən pəncərənə
Neçə-neçə dalan düşər,
şəhər düşər,
ölkə düşər…
Adam-adam, əlsiz-əlsiz
qol açılar, əl uzanar,
uzun-uzun yol yeriyən
baxışların yerə düşər,
bir ürəkdən,
bir bədəndən,
bir torpağa
yol salınar.
Bilirsənmi,
darıxınca için-için sökülər,
Göz yaşında gülər adam
Bilirsənmi,
Qara gecə bəyaz olar
O bəyaza bükülər,
Bir gecədə ölər adam!
Bilirsənmi,
darıxmaqdan ölər adam!
Bilirsənmi,
darıxmaqdan ölər adam!

Şeyit-Xanum Alişova

Ad günü – həyatımın başlanğıc günü,

Parlaq, təntənəli keçməlidir

bu günüm…

Dostlarımdan eşitdim ki,

 getmisən hədiyyə almağa,

nə axtarırsan orda?

Anlamıram,

donluq parçamı seçirsən yoxsa?

Nə alsan qəbulum,

nə alsan dəyərlidir mənə.

Lakin

bütün bunlar mənasız.

Əgər sevirsənsə,

bu günü

mənimçün gözəlləşdir, parlat,

rəng qat mənim bu günümə.

Ən gözəl hədiyyə özünsən,

özünü gətir mənə!

Gözlənti

Səssizlik. Gecə. İşıldaquşların parıltısı.

Havanı qırıb tökür nəfəs,

Parçalanır qara gecə, ruhum darmadağın.

Uzaqdan addım səsi gəlir,

uzanır yerdən ulduzlara qədər,

artır səslər, böyüyür, şar kimi şişir get-gedə,

şişdikcə çəkir içinə qarşısına çıxan hər şeyi

Ağacları. Daşı. Quşu.

Atılır, tullanır, burulur

Pilləkənin qara divarlarında

Sanki duyur, işıqlanır pillələr,

əks-səda verir, doldurur gurultu evi

Sən! Bu sənsən!

Qalxacağam  qaranlıqdan tufan kimi,

Axacağam qapılara şəlalə tək,

Çəkiləcək qapı,

İtaətkar dalğalar çəkiləcək,

Bosağada  isə

 durub gecə divar tək.

Dəmirdən. Betondan. Büsbütün.                                                      

***

Açılmadı

gül açılmadı

mən kədərlənməyim deyə,

Uçdu

arı uçdu

qorxdu ki, məni sancar,

soldu rənglər,

batdı hər yer rəngsiz qumda.

Bircə işçi arıdır

paslanmış neştəri ilə

bal axtarır uzaqda.

Suya düşən xəyallarım,
Gün gülmədi üzünüzə.
Hardan əsdi, hansı tufan
Qum üfürdü gözünüzə?

Suya düşən xəyallarım,
Od tutdu su, yandı qar da.
Həvəslə qurulmuşdunuz
Harda boşluq oldu, harda?

Suya düşən xəyallarım,
Sizi ki gerçək sanmışdım.
Mən onsuz sizə qədər də
Belə qor alıb yanmışdım.

Suya düşən xəyallarım,
Qarşınızdan su axmadı.
Elə yıxdı sizi yıxan
Nə çəkdiyimə baxmadı.

Öldü sonuncu ümid də
Üzündən zalım dostların.
Yalnızlıq daha əfzəlmiş
Yüzündən zalım dostların.

Min düşmən üstünə hürsə,
Dərd etmə ürəklər birsə.
Araz qurşağından, Kürsə
Dizindən zalım dostların.

Cücərtməyir su hər dəni,
Qəbul etmir bu pər dəni.
Tanrım, qaldır bu pərdəni
Üzündən zalım dostların.

08.03.2019.

Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin Mingəçevir bölməsinin sədri

Yoxmuş insanlığın “əlinin duzu”,
Yaxşılıq nədənsə tez yaddan çıxır.
Xoş söz əritməsə qəlbdəki buzu,
Sonda qaşınmayan yerdən qan çıxır.

Şirin xəyallarla ovunur insan,
Kim deyir yalanın ömrü az olur?
Ürək heydən düşüb üzüləndə can,
Adamın çöhrəsi tanınmaz olur.

Ömrü uzun imiç nisgilin-qəmin,
Dərd əhli bilir ki, sızlamaq nədir.
Nədənsə əzəldən bir ağlı kəmin,
Bəxti yeyn olur-çox qəribədir…

Sönür əzəl-axır od da, ocaq da,
Şan-şöhrət çoxunu yaman çaşdırır.
Zülmət kök atanda küncdə-bucaqda,
Şüşə parçası da göz qamaşdırır.

Vaxt-vədə bir yeyin köhnə fırfıra,
Qarışıq səslərdən baş gicəllənir.
Yerlər səhv düşəndə pozulur sıra,
Əcəl qəfil gəlir, kəsilir hənir.

Gizli bir ucu var hər müşkül işin,
Ürək korun-korun yanan ocaqdır.
Sevinc-qüssə yüklü ömür sərnişin,
Ölümsə sonuncu dayanacaqdır.

Harda qaldı o xoş günlər, zamanlar,
Nə tez ötdü sevinc dolu səhərlər,
Yaddan çpxmaz gülüm vallah, o anlar
Zülüm varmı ayrılıqdan de, betər.

Ah çəkməkdən dilim, ağzım alışır,
Unutmadım ay fəfasız mən səni.
İndi fikrim o yollarda dolaşır,
Niyə axı tez unutdun tez məni.

Eşqin ilə çox nəğmələr yazmışam,
Ürəyimdə yuva qurub həsrətin,
Qatarından ayrı düşən bir quşam,
Qulağımdan getmir sözün, söhbətin,

Çox dözmüşəm həsrətinə, qəminə,
Ömrüm boyu ürəyimdə yerin var,
Heç bilmirəm nə söyləyim, mən sənə,
Səni deyib öləcəyəm ey nigar.

Pərvanəsiz yaşayarmı söylə şam,
Bir vaxt mənə can deyərdin axı sən,
Bu şeiri sənin üçün yazmışam,
Darıxanda bu şeirimi oxu sən.