Xalq yazıçısı, akademik Kamal Abdullanın Moskvada “Kitabi-Dədə Qorqud poetikasına giriş” adlı elmi monoqrafiyası çap olunub. Kitabın ön söz müəllifi Moskva Dövlət Linqvistik Universitetinin Milli və xarici ölkələr ədəbiyyatı kafedrasının müdiri, Rusiyanın görkəmli ədəbiyyatşünası, tərcüməçisi, professor Aleksandr Petroviç Bondarevdir.
Professor Bondarev “Hermenevtikanın ortancıl mərhələsi” adlı ön sözündə akademik Kamal Abdullanın bu kitabını “Gizli Dədə-Qorqud”dan bəri davam edən araşdırmalarında yeni mərhələ hesab edir.
Əsərdə qədim mətnlərin poetik qatı ilə bağlı orijinal və yeni yanaşma təqdim edilir. Müəllif qeyd edir ki, “Kitabi-Dədə Qorqud” kimi anaxronik, müxtəlif qədimlik dövrlərinin əlamətlərinə malik olan mətnlər üçün bu yanaşma bədiilik qatının immanent təhlil açarı ola bilər. Qədim yazılı abidələrin müxtəlif poetik qatlarının bir-birindən ayrı təhlili sonrakı birgə təhlilin platformasına çevrilir.
Kitab müqəddimə, iki hissə (hər biri ayrıca fəsillərlə), ümumi nəticə, son söz və əlavələrdən ibarətdir. Müqəddimədə kitabın adı haqqında müəllifin qeydləri, anaxronik mətn, mif dövrü mətninin xüsusiyyətləri, ibtida bədiipoetikliyin yaranma səbəbləri və sairə haqda elmi təhlil yer alıb.
“Mifoloji dan söküləndə bədii-poetik enerji axtarışları” adlanan birinci hissədə autentik mif, qədim mətnin yaranma mühiti və şəraiti, autentik mifdə potensial bədii-poetik enerjinin təzahürü, Mağara mədəniyyəti və Mağara ruhu, Dədə Qorqud mətnlərində sözün müstəqim və məcazi qatları haqda elmi yanaşma ortaya qoyulub.
“Xüsusi qurmalar ibtidai bədii-poetiklik vasitələri kimi” adlanan ikinci hissədə “Sahmanlayıcı ünsürlər”, “Sadəlövh suallar”, “Təkrarlar ibtidai bədii-poetik quruluşun əsas vasitəsi kimi”, “Bədii-poetik yasaqlar. “Materialın müqaviməti”” adlı fəsillərdə “Kitabi-Dədə Qorqud” mətninin poetik məziyyətləri, mətndaxili kosmik nizam, Xaosdan Kosmosa keçidin “bədii-poetik” qatda reallaşması, poetikliyin söz, cümlə və cümlə birliyi səviyyələri araşdırılır.
Kitabın “Əlavələr” bölümündə monoqrafiyanın istiqamətinə uyğun olaraq oxucunun təsəvvürlərinin dərinləşdirilməsi məqsədilə müəllif tərəfindən “Azərbaycan dili sintaksisinin nəzəri problemləri” kitabından “Azərbaycan dilində cümlənin monopredikativ quruluşunun təşəkkülü” hissəsi və “Mifdən Yazıya, yaxud “Gizli Dədə Qorqud” kitabından “Mif və Yazı” hissəsi yerləşdirilib.
Qeyd edək ki, monoqrafiya Moskvanın nüfuzlu “Xudojestvennaya literatura” nəşriyyatında çap edilib.
Mənbə: http://www.edebiyyatqazeti.az