Azerbaycanın Kültür ve Edebiyat Portalının Türkiye temssilcisi
Aliterasyon ve Alitersyonla Yazılmış Dünyadaki tek ve ilk kitap
TÜRKÇE HARFLERİN GEOMETRİK ŞİİR İNŞASI
Prof. Dr. Nurullah Çetin
Gülten Ertürk,Harflerin Dansı “Asonans ve Aliterasyonlarla Şiirler” adlı bu çalışmasıyla Türk şiirinde bir ilki başardı. Zekice bir düşünüş ve buluşla Türk şiirinde şimdiye kadar yapılmayan, düşünülmeyen bir yeni deneme gerçekleştirdi. Âdeta bütün Türk harflerinden geometrik bir şiir yapısı kurdu. Şaire, çalışmasında abece sırasıyla bütün Türk harflerini sırayla şiirlerde kullandı. Hem mısra başlarında, hem kelime başlarında hem de kelime içinde yoğun olarak aynı harfi kullanarak A’dan Z’ye bütün Türk harfleriyle yoğunlaştırılmış şiirler demeti ortaya koydu. Şaire, sırayla mısra ve kelime başlarında aynı harfleri kullanmakla kalmadı; şiir içinde de aynı harfi yoğunlukla kullanarak ünlü ve ünsüz ses tekrarlarına dayalı bir şiir dizisi ortaya koydu.
Bu çalışma, şekil bakımından önemli olduğu kadar, Türkçemizin bir başka zenginliğini de ortaya koyması bakımından önemlidir. Zira biz bu çalışmayla gördük ki, Türkçemiz, aynı harfin yoğun olarak tekrarlandığı kelime kadrosu bakımından oldukça zengindir. Her harfin hem kelime başlarında hem de kelime içlerinde zengin bir biçimde kolayca yer alabildiği başka bir dil yoktur. Mesela A harfini kullandığı ilk şiirin başlığı A ile başladığı gibi şiirde geçen kelimelerin tamamı a ile başlıyor. Bununla da kalmıyor; bütün kelimelerde a harfi belirgin biçimde sıklıkla tekrar ediliyor. Şiir, neredeyse bütünüyle denilecek ölçüde a harfinin yoğun kullanıldığı kelimelerden oluşmaktadır. Ondan sonra gelen şiir, B harfiyle başlıyor ve şiirdeki bütün kelimelerin ilk harfi b olduğu gibi kelime içlerinde de yoğun olarak b harfinin tekrar edildiğini görüyoruz. Böyle böyle Z harfine kadar gidiyor.
Gülten Ertürk’ün bu çalışması görüldüğü kadarıyla büyük bir emek ürünü. Gülten Ertürk, Türkçemizin bütün kelime kadrosunu didik didik etmiş, hepsini elekten geçirmiş, süzmüş, hepsini uyumlu ses yoğunluğuna göre tasnif etmiş ve anlamlı bir çalışma ortaya koymuş. Şaire, şiirlerinin tamamında kelimelerin ilk harfinin aynı olması için büyük bir emek harcamış. Bu çalışma bize Türkçemizin ne kadar simetrik, paralel, geometrik, zengin bir dil olduğunu gösterdiği gibi; yoğun ünlü ve ünsüz harf tekrarıyla ve hece vezniyle Türkçemizin şiirde ne kadar ahenkli bir yapı üretebildiğini de gösteriyor.
Çalışmanın bir başka özgün yanı şudur: Şaire, sadece benzer ses tekrarına dayalı ahenkli bir yapı kurmakla yetinmemiş; aynı zamanda anlamlı, hikmetli, millî ve manevî değerlerimizi terennüm eden metinler de üretebilmiş. Böylesine zor bir işi başardığı için, Türkçemizin geometrik yapısı içinde ahenkli ve anlamlı metinler üretebildiği için Gülten Ertürk’ü kutluyoruz. Bu çalışma, Türk edebiyatı tarihinde alanında ilk olma özelliğiyle her zaman özgün yerini alacaktır.