Rövşən Ramiz Məmmədəli oğlu (15 dekabr 1946, Əmircan, Bakı, Azərbaycan SSR, SSRİ) — şair, yazıçı, esseist, kinossenarist,[1] tərcüməçi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü (1981). Azərbaycan Respublikasının Xalq şairi (2019).
Həyatı
Ramiz Rövşən 1946-cı il dekabrın 15-də Bakının Əmircan kəndində anadan olub[2]. Əslən Qubadlı rayonunun Teymur Müskanlı kəndindəndir. Suraxanı rayonundakı 208 N-li şəhər orta məktəbində təhsil alıb. Azərbaycan Dövlət Universitetinin Filologiya fakültəsini (1964-1969), Moskva Ali Ssenari Kurslarını bitirib (1976-1978). Cəfər Cabbarlı adına “Azərbaycanfilm” kinostudiyasında, “Mozalan” satirik kinojurnal studiyasında redaktor (1971), kinostudiyanın ssenari emalatxanasında ssenarist (1974-1975), ssenari redaksiya heyətinin üzvü (1979-1987), kinostudiyanın baş redaktoru (1987-1992) işləyib. 1992-ci ildən Azərbaycan Tərcümə Mərkəzinin baş redaktorudur. Bir neçə şeir kitabının müəllifidir.
Ramiz Rövşənin ssenariləri əsasında çoxlu sayda bədii və sənədli film çəkilib. Şeir və hekayələri tərcümə edilərək bir sıra keçmiş SSRİ respublikalarında, eləcə də ABŞ-da, Almaniyada, Böyük Britaniyada, Fransada, Polşada, Bolqarıstanda, Türkiyədə və İranda çap olunub. Ramiz Rövşən Müsavat Partiyasının 1997-ci ildə qəbul olunmuş himninin sözlərinin müəllifidir. O, 24 may 2019-cu ildə “Azərbaycan Respublikasının Xalq şairi” fəxri adına layiq görülmüşdür.[3]
Ramiz Rövşən Azərbaycan Yazıçılar Birliyi İdarə Heyətinin üzvüdür.
Yazıçı Yaşar Əliyevin qardaşıdır.
Tərcüməçi Rövşən Ramizoğlunun atasıdır[4].
Kitabları
Cild Kitabın adı İçindəkilər Şəhər Nəşriyyat İl Səhifə ISBN
Bir yağışlı nəğmə Şeirlər Bakı Gənclik 1970 62
Göy üzü daş saxlamaz Şeirlər və poema Bakı Yazıçı 1987 158
Kəpənək qanadları Nəğmələr Bakı Səda 1999 120
Gedək biz olmayan yerə Şeirlər və poema Bakı Çıraq 2006 184
Nəfəs – kitablar kitabı Şeir, nəsr, esse Bakı Qanun 2006 760
Göy üzü daş saxlamaz Şeirlər Təbriz Yaşmaq 2007 ISBN 965-6743-87-0
Nefes – kitablar kitabı Şiir-nesr-esse Ankara Bengü 2008 226 ISBN 978-605-5988-11-1
Yağışlı nəğmə Şeirlər Tehran Əndişeye No 2009 312 ISBN 978-964-6149-56-4
Sevgi məktubu kimi Şeirlər Bakı Mütərcim 2009 52
Yağış yuyur, gün qurudur Şeirlər Tehran Pinar 2011 240 ISBN 965-6743-87-0
Göyərçinim, gəl görüm Şeirli, şəkilli əlifba Bakı 3 alma 2018 68 ISBN 978-9952-311-53-2
Gizlənmişəm, tap məni Uşaq şeirləri Bakı 3 alma 2018 32 ISBN 978-9952-310-97-9
Tərcümələri
Sergey Yesenin. Qara adam (poema). “Xəzər”, 2004, N3, s.18-22.
Vladimir Mayakovski. Şalvarlı bulud (poemadan parça); Anam və almanların öldürdüyü bir gecə; Qulaq asın; Sergey Yeseninə (şeirlər). “Xəzər”, 2005, N1, s.18-26.
Aleksandr Blok. Şeirlər. “Xəzər”, 2005, N2, s.24-26.
Marina Svetayeva. Sənin adın; Yatır yollar yorğunu (Blok haqqında şeirlərdən). “Xəzər”, 2005, N2, s.27-30.
Filmoqrafiya
Filmin adı İl Ssenari müəllifi Redaktor Şeir müəllifi Mahnı mətnlərinin müəllifi Sinxron mətnlərin müəllifi Mətn düzümü Filmin növü
Qız Qalası (1924).JPG
Qız qalası əfsanəsi 1923 Hə
(2011-ci ildə filmin bərpasından sonra dialoqların mətninin müəllifi) Tammetrajlı bədii film
Şəkil yoxdur-film.svg
Şəbih 1971 Hə “Mozalan” satirik kinojurnalı № 2, 1-ci süjet
Bulud Niyə Ağlayır? (1973).jpg
Bulud niyə ağlayır? 1973 Hə Qısametrajlı cizgi filmi
Pıspısa Xanım və Siçan Bəy (1974).jpg
Pıspısa xanım və Siçan bəy 1974 Hə Qısametrajlı cizgi filmi
Təkcə adanı özünlə apara bilməzsən… (film, 1980).jpg
Təkcə adanı özünlə apara bilməzsən… 1980 Hə Tammetrajlı bədii film
Yol Əhvalatı (1980)(afişa).JPG
Yol əhvalatı 1980 Hə Tammetrajlı bədii film
Babamızın babasının babası (film, 1981)(kollaj).jpg
Babamızın babasının babası 1981 Hə Tammetrajlı bədii film
Şəkil yoxdur-film.svg
Söyüdlünün su dərdi 1982 Hə Qısametrajlı sənədli süjet-Mozalan № 75, 2-ci süjet
Nizami (1982).JPG
Nizami 1982 Hə Tammetrajlı bədii film
Əzablı Yollar (1982).JPG
Əzablı yollar 1982 Hə Tammetrajlı bədii film
Evlənmək İstəyirəm (1983).JPG
Evlənmək istəyirəm 1983 Hə Hə Tammetrajlı bədii film
Tənha Narın Nağılı (1984).JPG
Tənha narın nağılı 1984 Hə Tammetrajlı bədii film
Cin Mikrorayonda (1985).JPG
Cin mikrorayonda 1985 Hə Tammetrajlı bədii film
Humayın Yuxusu (1985).jpg
Humayın yuxusu 1985 Hə Qısametrajlı cizgi filmi
Şəhərli biçinçilər (film, 1986).jpg
Şəhərli biçinçilər 1986 Hə Tammetrajlı bədii film
İşarəni Dənizdən Gözləyin (1986).JPG
İşarəni dənizdən gözləyin 1986 Hə Hə Tammetrajlı bədii film
Şəkil yoxdur-film.svg
Fədailər 1986 Hə Qısametrajlı bədii süjet-Mozalan № 106, 4-cü süjet
Şəkil yoxdur-film.svg
Özbaşınalıq 1986 Hə Qısametrajlı sənədli süjet-Mozalan № 103, 1-ci süjet
Şəkil yoxdur-film.svg
Haram tikə 1986 Hə Qısametrajlı sənədli film-Mozalan № 110
Bəyin Oğurlanması (1985)(kollaj).jpg
Bəyin oğurlanması 1986 Hə Tammetrajlı bədii film
Xüsusi Vəziyyət (1986).jpg
Xüsusi vəziyyət 1986 Hə Tammetrajlı bədii film
Süd Dişinin Ağrısı (1987).JPG
Süd dişinin ağrısı 1987 Hə Tammetrajlı bədii film
Kishi Sozu (1987).JPG
Kişi sözü 1987 Hə Tammetrajlı bədii film
Şəkil yoxdur-film.svg
Lovğa fil balası 1987 Hə Qısametrajlı cizgi filmi
Araqarışdıran (film, 1987).jpg
Araqarışdıran 1987 Hə Tammetrajlı bədii film
Şəkil yoxdur-film.svg
Varlığa nə darlıq 1987 Hə Qısametrajlı sənədli süjet-Mozalan № 118, 1-ci süjet
Şəhidlərdən Şəhidlərə (1990).jpg
Şəhidlərdən şəhidlərə 1990 Hə Qısametrajlı sənədli film
Qətl Günü (1990).JPG
Qətl günü 1990 Hə Tammetrajlı bədii film
Təxribat (1990).JPG
Təxribat 1990 Hə Tammetrajlı bədii film
Girişmə, Öldürər (1990).jpg
Girişmə, öldürər 1990 Hə Tammetrajlı bədii film
Gecə Qatarında Qətl (1990).JPG
Gecə qatarında qətl 1990 Hə Tammetrajlı bədii film
Şəkil yoxdur-film.svg
Almas İldırım 1991 Hə Qısametrajlı sənədli film
Şəkil yoxdur-film.svg
Bəhanə 1991 Hə Qısametrajlı sənədli süjet-Mozalan № 161, 1-ci süjet
Bəxt Üzüyü (1991).JPG
Bəxt üzüyü 1991 Hə Tammetrajlı bədii film
Prima (1992).JPG
Prima 1992 Hə Qısametrajlı sənədli film
Şəkil yoxdur-film.svg
Şəbi-hicran 1993 Hə Qısametrajlı sənədli film
Ac Herifler (1993).JPG
Ac həriflər 1993 Hə Tammetrajlı bədii televiziya film-tamaşası
Şəkil yoxdur-film.svg
Kamança 1993 Hə Tammetrajlı Bədii televiziya filmi
Ağ atlı oğlan (film, 1995)(kollaj).jpg
Ağ atlı oğlan 1995 Hə Hə Tammetrajlı bədii film
Özgə Vaxt (1996).JPG
Özgə vaxt 1996 Hə Tammetrajlı bədii film
Şəkil yoxdur-film.svg
Füzuli-500 1997 Hə Qısametrajlı sənədli film
Sarı Gəlin (1998).JPG
Sarı gəlin 1998 Hə Tammetrajlı bədii film
Şəkil yoxdur-film.svg
Xoşbəxt adam 1999 Hə Sənədli televiziya filmi
Etimad Telefonu (2001).jpg
Etimad telefonu 2001 Hə Tammetrajlı bədii film
Şəkil yoxdur-film.svg
Ömür ağacı 2002 Hə Sənədli televiziya filmi
Hacı Qara (2002).JPG
Hacı Qara 2002 Hə Tammetrajlı bədii film
Kitabi Dədə Qorqud. Basat və Təpəgöz (2003).jpg
Kitabi Dədə Qorqud. Basat və Təpəgöz 2003 Hə Qısametrajlı cizgi filmi
Məkanın Melodiyası (2004).jpg
Məkanın melodiyası 2004 Hə Tammetrajlı bədii film
Küçələrə Su Səpmişəm (2004).JPG
Küçələrə su səpmişəm 2004 Hə Hə Tammetrajlı bədii film
Arxada qalmış gələcək (film, 2004).jpg
Arxada qalmış gələcək 2005 Hə Tammetrajlı bədii film
Əlvida, Cənub Şəhəri (2006).JPG
Əlvida, cənub şəhəri 2006 Hə Hə Tammetrajlı bədii film
Cavid ömrü (film, 2007).jpg
Cavid ömrü 2007 Hə Tammetrajlı bədii film
Kitabi Dədə Qorqud. Basat və Təpəgöz (2003).jpg
Kitabi Dədə Qorqud. Basat və Təpəgöz 2003 Hə Qısametrajlı cizgi filmi
Məhkumlar (2007).jpg
Məhkumlar 2007 Hə Tammetrajlı bədii film
Biz Qayıdacağıq (2007).JPG
Biz qayıdacağıq 2007 Hə Tammetrajlı bədii film
Qala (2008).jpg
Qala 2008 Hə Hə Tammetrajlı bədii film
Buta (2011).jpg
Buta 2011 Hə Tammetrajlı bədii film
İlahi məxluq (film, 2011).JPG
İlahi məxluq 2011 Hə Tammetrajlı bədii film
Tərsinə çevrilən dünya (film, 2011).jpg
Tərsinə çevrilən dünya 2011 Hə Tammetrajlı bədii film
Səhərə inan… (film, 2011).jpg
Səhərə inan… 2011 Hə Hə Tammetrajlı bədii televiziya filmi
Maestro (film, 2011).jpg
Maestro 2011 Hə Hə sənədli televiziya filmi
Çölçü (film, 2012).jpg
Çölçü 2012 Hə Tammetrajlı bədii film
Yarımçıq xatirələr (film, 2015).jpg
Yarımçıq xatirələr 2015 Hə Tammetrajlı bədii film
Haqqında olan televiziya verilişləri
Üç çinar yarpağı (film, 1985) (ssenari müəllifi Rüstəm İbrahimbəyov, rejissor Ramiz Həsənoğlu) (veriliş üç şair – Vaqif Səmədoğlu, Ramiz Rövşən və Vaqif Cəbrayılzadəyə həsr olunub)
Burax gedim, ay işığı (film, 1987) (rejissor Ramiz Həsənoğlu)
Ağrı (film, 1993) (rejissor Ramiz Həsənoğlu)
Mətnlərinin müəllifi olduğu mahnılar
“Bağışla”. Flora Kərimova (youtube. com)
“Pıspısa xanım və Siçan bəy”. Flora Kərimova (youtube. com)
“Ayrılıq”. Azərin (youtube. com)
“Yalquzaq”. Şəmistan Əlizamanlı (youtube. com)
“Bu ağac öləcək…”. Mehriban Zəki (youtube. com)
“Bilirəm gələn deyilsən”. Şəfa. (youtube. com)
“Bilirəm gələn deyilsən”. Lamiyə (youtube. com)
“Səni sevdim sevilmədən”. Lamiyə (youtube. com)
Filmlərdə səslənən şeirləri
“Yağış yuyur, gün qurudur” (Əlvida, cənub şəhəri Mehriban Zəki) (youtube. com)
İstinadlar
Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına “Azərbaycanfilm” kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim “Azərbaycanfilm”. 1923-2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 272-274.
Ramiz Rövşənin doğum günüdür
“Azərbaycan Respublikasının mədəniyyət xadimlərinə fəxri adların verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24 may 2019-cu il tarixli Sərəncamı” (azərb.). president.az (25 may 2019). 25 may 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 may 2019.
RAMİZ RÖVŞƏNİN OĞLU “VARİS”də. musavat.com (azərb.)
Mənbə
Azərbaycan Milli Ensiklopediyası: Azərbaycan. Ramiz Məmmədov. Kino. Azərbaycan Milli Ensiklopediyası Elmi Mərkəzi, 2007.- səh. 814.
Xarici keçidlər
Commons-logo.svg
Vikianbarda Ramiz Rövşən ilə əlaqəli mediafayllar var.
Vikisitatda Ramiz Rövşən ilə əlaqədar sitatlar var.
Ramiz Rövşən: “Susuram, Sözüm böyüyür” Rəsul Mirhəşimli
Ramiz Rövşən. “Azərbaycansayağı hannibalizm” (esse)
“Tanış səltənətin sultanı” Fəxri Uğurlu
Ramiz Rövşən. Şeirlər, Hekayələr
Ramiz Rövşən şeirləri və haqqında
Milli Metr: Ramiz Rövşən
Geriyə baxanda – Ramiz Rövşən (24.09.2017)