Qoşma
Aşıq ədəbiyyatının ən geniş yayılmış janrlarından biri də Qoşmadır.Hər bəndi dörd misradan və hər misrası on bir hecadan ibarət olan şeir şəklinə Qoşma deyilir.Ədəbiyyatşünaslıqda qoşmaya
“məhəbbət şeiri” və ya “aşiqanə şeir” də deyilir.Qoşmanın ilk bəndində birinci və üçüncü misralar sərbəst olur.İkinci və dördüncü misralar isə bir-biri ilə qafiyələnir:abcb.Sonrakı bəndlərdə isə ilk üç misra öz aralarında qafiyələnir, dördüncü misra isə birinci bəndin ikinci və dördüncü misrası ilə qafiyələnir:çççb,dddb…Qoşmada bəndlərin sayə tək və cüt olur.Azərbaycan Ədəbiyyatında bəzi qoşmalar 3,5,7; bəziləri isə 2,4,6,8 bənddən ibarət olur.Qoşmanın son bəndində müəllif adətən öz təxəllüsünü göstərir.Həmin bənd “möhürbənd” adlanır.Ədəbiyytaşünüslıqda son bəndə bəzən “tapşırma” da deyilir.Qoşma əsasən heca vəznində olur.Misra daxili bölgü 6+5,5+6,4+4+3 şəklində olur.Aşıq ədəbiyyatında və klassik ədəbiyyatda da işlənir.
Azərbaycan ədəbiyyatı tarixində özünəməxsus yer tutan görkəmli xalq şairlərimizin də yaardıclığında qoşma janrında yazılmış şeirlərə rast gəlinir.Məsələn,Nəriman Həsənzadənin “Mən”,”Ay Həkim”,Zəlimxan Yaqubun “Gəlib”, “Dəli olmağıma bir addım qalıb”,Bəxtiyar Vahabzadənin “Bakıyla Təbrizin ararsındayam”,”Səninlə dünyada bəxtiyram mən” və
Gəraylı
Aşıq ədəbiyyatının ən geniş yayılmış şeir janrlarından biri də gəraylıdır.Hər bəndi dörd misradan, hər misrası 8 hecadan ibarət olan şeir şəklinə Gəraylı deyilir.Gəraylının ilk bəndində birinci və üçüncü misralar sərbəst olur.İkinci və dördüncü misralar isə bir-biri ilə qafiyələnir:abcb.Sonrakı bəndlərdə isə ilk üç misra öz aralarında qafiyələnir, dördüncü misra isə birinci bəndin ikinci və dördüncü misrası ilə qafiyələnir:çççb,dddb… Gəraylıda bəndlərin sayə tək və cüt olur.Azərbaycan Ədəbiyyatında bəzi gəraylıda 3,5,7; bəziləri isə 2,4,6,8 bənddən ibarət olur.Gəraylının son bəndində müəllif adətən öz təxəllüsünü göstərir.Həmin bənd “möhürbənd” adlanır.Ədəbiyytaşünüslıqda son bəndə bəzən “tapşırma” da deyilir.Gəraylı əsasən heca vəznində olur.Misra daxili bölgü 4-4, 5-3, 3-5 şəklində olur.Aşıq ədəbiyyatında və klassik ədəbiyyatda da işlənir.