Cənab Ali Baş Komandan,
halaldı Sizə
Cənab Ali Baş Komandan,
halaldı Sizə,
istirahət eləməyə
var tam haqqınız.
44 günü siz yazdınız
tariximizə,
Günəş kimi dünyaya da
doğacaqsınız.
“Xarıbülbül” festivalı
bir möcüzəydi,
yerlər-göylər ovsunlanıb
dedim, – Şuşada.
Dağlar təzə, həyat təzə,
yollar təzəydi,
“Paytaxt Şuşa” doğulurdu
qədim Şuşada.
Dünən Qalib Sərkərdəni
xalq alqışlayır,
mən gördüm ki, növbədədi
söz də, ülfət də.
Baş Komandan harda durub,
ordan başlayır
bu dünyaya ilk xəbər də,
müraciət də.
“Sən azadsan, əziz Şuşa!” –
doğma səsiydi,
vurğusu da, nidası da
yadda qalırdı.
Festivalda işğalçının
məhkəməsiydi,
ilk dəfəydi, “əsir” dağlar
nəfəs alırdı.
Filankəsi, filankəsi
dağlarda gördüm,
Paytaxtın ilk qonağıydı
Şuşada onlar.
Üzeyiri də, Bülbülü də
mən orda gördüm,
Festivalda, yarışlara
qoşulmuşdular.
Ulu Öndər “Şuşa!”, – deyə
nitq eləyirdi,
– Vətən, Ana həsrətidi,
Şuşa həsrəti.
– Xoşbəxtəm ki, – oğlu İlham
belə deyirdi:
– Mən yerinə yetirmişəm
bu vəsiyyəti.
Cənab Ali Baş Komandan,
halaldı Sizə,
istirahət eləməyə,
var tam haqqınız.
44 günü Siz yazdınız
tariximizə,
Günəş kimi dünyaya da
doğacaqsınız.
Vaxt, dayan!
Saat gedir,
həyat gedir.
zaman gedir,
insan gedir.
Bəlkə Olimp
oyunudu,
əqrəblərin
bu yürüşü?
Nə qaçışı
bəlli olur
nə yerişi.
nə sürəti.
İnsan özü
quraşdırıb
mat qaldığı
bu hikməti.
Buyur görüm,
yüyür görüm,
ya çat, görüm.
Ya səsini
ucalt görüm:
ey Vaxt, dayan!
saxla anı.
Nə “Buynuzlu”
İskəndəri
eşitdi Vaxt,
nə də şair
Nərimanı.
Anlar və illər
(Naxçıvana məktub)
Muxtar Vilayətin Ali Məclisinin Sədri hörmətli Vasif müəllim, 44 günlük qələbəmiz zamanı Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyev atasının məzarı önündə – Xoşbəxtəm ki, ata, sənin vəsiyyətini yerinə yetirdim, – dediyi anlarda, 1991-ci ilin avqust ayını, Naxçıvana, ulu öndəri ziyarətə gəldiyimiz günü də xatırlayırdım.
Moskva təqiblərindən sonra o, Sizin evinizdə qalırdı. Xalq şairi Bəxtiyar Vahabzadəni, şair Qasım Qasımzadəni, professor Rüstəm Əliyevi və məni Sizdə qarşıladı.
Elə sevinirdi, elə uçurdu,
tanıya bilmirdik ulu öndəri.
Bir ev genişiydi,
öz doğma yurdu,
bu dünya darıydı ondan ötəri.
Tanrı qismətiydi taleyimizə,
bizim o ziyarət, sizin od-ocaq.
Onu qəlbimizdə gətirdik sizə,
sizdə də görüşdük,
özüylə o vaxt.
Bizi alqışladı Araz-Kür boyu,
siz, oğlum yaşında bir gənc, bir cavan!
İl var, yada düşmür bir ömür boyu,
an var,
ömür boyu çıxmır yadımdan.
Gözü bir kitabın varağındaydı,
yollar təhlükəydi, ətraf qorxulu.
Kiçik diktofonu qabağındaydı,
özü təmkinliydi,
sinəsi dolu.
Bu dünya onsuz da haray-həşirdi,
dünyası başqa ulu öndərin.
Ehtiyac içində,
fikirləşirdi,
nəydi ehtiyacı ağır ellərin?
Havası doğmadı, iqlimi tanış,
bəs sirli-suallı olanı nədir?
Bu il Naxçıvanda soyuq gəldi qış,
ağaclar kəsildi,
bağlarda bir-bir.
Bu yanda Türkiyə, o yanda İran,
görüşə bilsəydi, söz deyəsiydi.
Bəlkə də o dəmdə fikrində olan,
İqdır körpüsünün
layihəsiydi?!
Naxçıvan, zəvvarın əskiy olmasın,
“Əshabi-Kəhf” özü bir niyyətiydi.
Hər kəsin dilində xeyir-duası,
burda,
bu torpağa ibadətiydi.
Möminə Xatın da vüqarla durur,
burda varaqlanır tarixi yerin.
Burda daş oxuyur, torpaq oxuyur,
bir qeyrət himnidi,
Atabəylərin.
Şanlı keçmişi var köhnə dünyanın,
qalxıb at belinə, o, səngərdədi.
Cahan Pəhləvanın,
Qızıl Arslanın,
qılıncı, qalxanı mərd əllərdədi.
Heydərin pak ruhu, şöhrəti gəlib,
torpaq salam verir ulu öndərə.
Ana beşiyinə əbədi gəlib,
postament üstündən,
baxır şəhərə.
Dünən yer seçirdi Cavidə hələ,
ürək gəzdirirdi o tək Türbəni.
“Bakıdan gedənlə,
Təbrizdən gələn,
ziyarət eyləsin gərək, Türbəni”…
Cavidin evində eşitdim onda,
tabut ortadaydı,
xəbər də yeni.
Onda xoşbəxt idi Turan xanım da, –
xalq alqışlayırdı, “Xalq düşməni”ni.
Gəldi teatra o böyük ürək,
bəyəndi birinci şah əsərimi.
– Hər gün,
“Atabəylər” oynansın gərək,
Deyib ulu öndər sıxdı əlimi.
O söz məndən ötrü haqq duasıydı,
nə şeirə sığardı, nə də hecaya.
“Hamlet” əsərinin tamaşasıydı,
dəvət olunmuşdum,
mən də gecəyə.
Hər kəsin haqqını el-oba versin,
çətindi enişli-yoxuşlu yollar.
Yeni dastanını qoy çapa versin,
mənim şair dostum,
Asim Yadigar.
Təzə dəmir yolu çəkiləcəkdi,
Naxçıvan, mübarək yeni həyatın!
Açılan hər sabah bir gələcəkdi,
gözü yolda qalan,
gözünüz aydın!
Ali Baş Komandan nurdu, işıqdı,
Zaman səs veribdi onun səsinə.
44 gün –
daimi bir tapşırıqdı,
üçrəngli bayrağın qələbəsinə.
Loğman təbiət
İbn Sina davamçısı
Abbasəli həkimə
İbn Sina dedik… ruhu sizdədi,
mən də fövqəladə bir sirrəm, həkim.
O eşq, o sədaqət qəlbinizdədi,
siz ona,
mən sizə “əsirəm” həkim.
Sizsiniz torpağa “sevgilim” deyən,
küsülü gülləri barışdıran da.
Palıd yarpağıyla söhbət eləyən,
nanəni,
yarpızı
danışdıran da.
Qoy bir də əyilim, öpüm torpağı,
ağaclar bitirir burda o yay, qış.
Çiyidi,
meyvəsi,
kökü,
yarpağı,
hərəsi, hər dərdin bir loğmanıymış!
“Şəkər”in dərmanı – ağ tut yarpağı,
“Şəkər”in düşməni – ağ tutun özü!
Səcdə elədiyim “Seyid ocağı”,
bəlkə elə buydu?
Bu haqq ölçüsü!
Gündə içdiyimiz adi su nəymiş?
Abbasəli həkim deyirdi şərhsiz!
Suyun möcüzəsi – müalicəymiş,
bizim xeyrimizə,
bizdən xəbərsiz.
Yerin insan adlı bir töhfəsiyəm,
bütün yaranışın gözü məndədi.
Mən ki, təbiətin bir zərrəsiyəm,
niyə, tufanların özü məndədi?!
Hər kim olsam belə, adi bəndəyəm,
başqadır sizdəki gördüyüm ovsun.
Gecələr bir yuxu həsrətindəyəm,
verin,
gündüzlərim sizinki olsun.
Başqadır sizdəki gördüyüm ovsun.
Ana
“Qulağımdakı qızıl sırğaları
çıxart, qızım. Sonra gec olar,
əziyyət çəkərsən”.
(Ölüm yatağında deyilən söz)
Qızıl hərisləri qoy tələsməsin,
fikir var ötəri, söz var qətiymiş.
Həyatda ən ali fəlsəfə dərsi,
bəlkə,
bir ananın vəsiyyətiymiş.
İpəyə qarışır, tülə bürünür,
gün doğur elə bil,
güləndə üzə.
Bəs niyə bu qədər adi görünür,
ana dediyimiz əsl möcüzə?!
Dərk edə bilmədim mən bu həyatı,
alın yazımızı hardadı yazan?
Allahım, ya qaldır göyə ananı,
ya özün yerə en,
bilək anasan?!
Üçrəngli bayrağa bükülənlərim
(Alboma yazılan şeir)
Şəhid oğulların bu şəkilləri,
hərəsi – gözümün bir işığıydı.
Hərəsi – Tanrının bir şah əsəri,
yerin də yer üstü yaraşığıydı.
Gör, necə şax durub, canlı heykəldi,
bu tuncdan əbədi tökülənlərim.
Üçrəngli bayrağı qaldıran əldi,
Üçrəngli bayrağa bükülənlərim.
Tarix bir məqamı qoy unutmasın,
Bizim andımızdı, sağ olsun Vətən.
Nişan üzüyünü gör, neçə qızın,
gətirən olmadı oğlan evindən.
Bir əsgər istəyib doyunca gülsün,
səngərdə səsinə səs verə bilmir.
Neyləyim, düşmənin gözü tökülsün,
kordu, gözəlliyi o görə bilmir.
Xarici qonaqdan bir xahişim var,
döyüş meydanıdı qədimdən bu yer.
Şəhidi, Qazidi vaxtsız yatanlar,
Asta keç, o ruhlar oyana bilər.
“Gələn Yermolovdu, təslim ol, Qafqaz!..” –
çoxları daş atdı taleyimizə.
Yadelli bilmədi, qafqazlı qorxmaz,
qafil, bir yəhər də – Vətəndi bizə!
Çapdı at belində qaçaq oğullar,
Şəhid oğullara dönənə kimi.
Şahid bu dağlardı, bir də bu yollar,
yaşayır indi də ənənə kimi.
Şəhid oğulların bu şəkilləri,
hərəsi – gözümün bir işığıydı.
Hərəsi – Tanrının bir şah əsəri,
yerin də yer üstü yaraşığıydı.
Zəng elə
Gedirsən, arxanca gözüm yol çəkir,
yadından çıxarma, mənə zəng elə.
Dünyanın o qədər işləri var ki,
özünü çox yorma, mənə zəng elə.
Deyirlər, hamının Tanrısı birdi,
bəs niyə yaşamaq sualdı, sirdi!
Bəlkə bu qayğıdı, bəlkə fikirdi?
tək olsan, tək durma, mənə zəng elə.
Çox görmə bu eşqi, bu adı mənə,
taleyim yan keçdi, baxmadı mənə.
Dünyada bir səs var, doğmadı mənə,
o səsdən ayırma, mənə zəng elə.
Yaşayır
Məzarı başında oxunan şeir
Gəldin, getdin, ay Mir Cəlal,
keçdiyin yol, iz yaşayır.
Pak ailən, təmiz adın,
yenə pak, təmiz yaşayır.
“Manifesti” oxuyuram,
nə yeyirəm, nə doyuram.
Sən gedəli, göz qoyuram,
dediyin haqq söz yaşayır.
Nə Püstə xanımın səsi,
nə özü var, nə əvəzi.
Evində açıq süfrəsi,
“Gülbəsləyən qız” yaşayır.
Keçdim sənsiz Xan Arazı,
ürəyimin tən parası!
Təbrizdə Gəncə havası,
Gəncədə Təbriz yaşayır.
Taleyin qəsdi-qərəzi,
buydumu ay “ev yiyəsi?!”,
Dünya – bir daş, bir tərəzi!
çəki çəkən düz yaşayır.
Hörmət ulu sənətkara!
gözüm dikilib yollara!
Nə yaxşı: Arif, Elmira,
Ədibə, Hafiz yaşayır.
Baxt ulduzum olaydın kaş
Baxt ulduzum olaydın kaş,
səmadan seçərdim, səni.
Ovcumu səndən doldurub,
doyunca içərdim, səni.
Bənövşə olsan, iylərdim,
dərdimi gülə söylərdim.
Şimşəyə dönsən, əylərdim,
əynimə biçərdim, səni.
Eşqinlə oxuyan quşam,
səni gözümlə tutmuşam.
Qorxuram, bir az bihuşam,
əlimdən uçurdam, səni.
Dəymə, Allahım
Hər gülüşü həyat verir,
o səsə dəymə, Allahım.
Naza, qəmzəyə həsrətəm,
qəmzəsə dəymə, Allahım.
Göydən enib mələk kimi,
yerdə bitib çiçək kimi.
Sinəmdə bir ürək kimi,
döyünsə dəymə, Allahım.
Mən bir ovsuna düşmüşəm,
yerin ovcuna düşmüşəm,
Məcnun bürcünə düşmüşəm,
Leylisə dəymə, Allahım.
Millət sənin anan, qızım
Nərminə xanım
İsgəndərzadəyə, hörmətlə
Qubadlıda
tufan qalxıb,
yağış yağır,
külək əsir.
Qubadlıda
qəbiristanda
bir örpəkli
gəlin gəzir.
Anasının
məzarıdı
axtardığı,
qəbir-qəbir.
Başdaşları,
Allah-Allah,
nə gündədir!
Əlifbalar
qırıq-qırıq,
kəsik-kəsik,
anasının
adı olar, –
oxuyur
tələm-tələsik.
Gözünün
yaşını silir,
bir qəbir
daşını silir.
Oxuya-oxuya
susur.
“Naləsi”
bir qəbiristana
sığışmayır,
guya susur.
Yağış – onun
yağışıymış,
külək – onun
küləyiymiş,
tufan – onun
tufanıymış,
o da onun
“qurbanıymış”
əsir düşən
əsgər kimi.
Demə, qisas
tələsiymiş,
qəbiristan da
səngər kimi.
Azərbaycan!
Cəbhə boyu
səndən qaçan,
başdaşını
bombalayır
bu millətin.
Dirisi yox,
ölüsüylə
hesab çəkir.
Ən ağırı
budur, qansız!
cinayətin.
İnsan olan,
əlbəttə ki,
əzab çəkir.
Gözündə
qəsdi-qərəzi,
nə ölçü var
ondan ötrü,
nə tərəzi!
Allah kəssin
bu mərəzi!
Eşitməyib
onlar insan
duasını,
anaların
laylasını.
Məscidləri
ləkələyib
nəfəsləri.
bir fənd ilə.
Dinimizin
paklığına
rişğənd ilə.
Bu yaralar
dedim, qatil,
sağalmayır
peyvənd ilə.
Qalx ayağa,
ana, – deyib
yanan qızım.
Sən anasan,
millət sənin
anan, qızım.
“Azıx mağarası”
Prof. Məmmədəli Hüseynovun
xatirəsinə
Məmmədəli müəllim, –
gözəl bir
insanıydı.
Mənə sonra dedilər,-
bizim
Qazaxdanıydı.
Mir Cəlal müəllimin
yaxınıydı,
tanışı.
Kafedra müdiriydi,
kafedrası
yanaşı.
Mən aspirant babaydım,
o, məşhur
alimiydi.
Xasiyyəti – əvəzsiz,
bir az
mülayimiydi.
Elmi söhbətlərini
dinləyirdim
arada.
Bir çənə sümüyünü
tapmışdı
mağarada.
Köhnə ocaq yerində.
Füzuli tərəflərin,
bir az
o dağ yerində
O Azıx mağarası,
Azıxantrop
o qız!
Moskvadan, Parisdən
məktub –
saysız-hesabsız!
Gördüm o imzaları,
o zərli
möhürləri.
Rusca, ingiliscə də
çıxan
qalın əsəri.
Dünən təsdiq edənlər,
bu gün
danırlar, əfsus!
İngilis, ya fransız,
erməni əsilli rus,
Nə vicdan, nə də namus!
– Yüz yol o mağaraya
getmişəm,
gəlmişəm mən, –
deyərdi bizə hərdən.
– Gah piyada düşmüşəm
o yolların
ağına,
gah yağışın altına,
gah yelin
qabağına.
Çox çəkmişəm mən onda, –
bir kəl arabası da,
sevinmişəm,
tapanda…
Cənab Baş Prokuror,
kimə deyək
bunları?
Qurtarmır bu dünyanın
erməni
oyunları!
Qəti qadağa qoyun
yalan,
böhtan səsinə.
Məni Şahid çağırın
o haqq
məhkəməsinə.
Xəyanət bəzəndi
şüarla gəldi
Sayılıb-seçilən fəxri bir adı,
mən də çıxartmıram ömrümdə yaddan.
Nobel mükafatı laureatı –
sözsüz,
mötəbərdi çox mükafatdan.
Neftin qazancıydı bu var, bu dövlət,
şair Məmməd Araz yazdı bir zaman.
Rişğənd də elədi, səsində xiffət, –
kimlərə verilir,
kimin adından!
Kreml üstümüzə tanklarla gəldi,
Hər canda Bakının ağrı-acısı.
Xəyanət bəzəndi,
şüarla gəldi, –
dinmədi bir Nobel mükafatçısı.
Zaman hədələdi ölümlə-qanla,
yerin də varıymış alın yazısı.
Nobel prospekti doldu qoşunla,
“görmədi”,
bir Nobel mükafatçısı.
Nə bir məktub aldıq, nə bir teleqram,
xalqın ünvanına böhtan, ittiham?!
Tərif eşitməyə adət edənlər,
bilmədi,
Bakıda söyülə bilər.
Üstəlik, Qorbaçov aldı bu adı,
şəhidlər qanına o, həris oldu.
Nobel mükafatı laureatı! –
şərəf lövhəsində,
şərəfsiz oldu.
Taleyimin töhfəsi
Oğlum Nazimə
Dil açan vaxtınıydı,
təzə-təzə,
sən onda.
“Cızza nandı” deyirdin,
işığımız yananda.
Sənin öz cümlələrin,
öz mübtədan, xəbərin.
Bir sən başa düşürdün,
dediyini,
bir anan.
O da “tərcüməçiydi”
aramızda, sonradan.
Güldün,
qaçdın,
oynadın,
yıxıldın birdən, oğlum.
– Nə tapdın yerdən, oğlum?
Bir az zarafatıydı,
bir az ehtiyatıydı,
sənə verdiyim sual, –
Özün qalx yıxılanda, –
deyirdim bir də onda.
Bir gün də sənə qurban,
dünyadan köçdü anan.
Mən yıxıldım yatağa,
özün düşdün qabağa.
Bu dəfə tək səni yox,
tək Ata! – deyəni yox,
tapdım atam əvəzi,
taleyimin töhfəsi!
Yaşa, – həyatım mənim,
“Cızza nandı” deyənim.
Havada şaxtalı
soyuq bir nəfəs
(Prof. Rüstəm Əliyevi anarkən)
Azərbaycanın İrandakı
keçmiş fövqəladə və səlahiyyətli səfiri
Abbasəli Həsənova
İkiyə bölündü bir xalq, bir vətən,
sözü üzə dedi şəhid oğullar.
Rüstəm – bir körpüydü Arazın üstən, –
hələ,
sağlığında deyib Şəhriyar.
Təfəkkür sahibi, söz yiyəsiydi,
nahaqqı qoymazdı o, haqq yerinə.
Rüstəm – bir intibah pəncərəsiydi,
üzü –
bu dünyanın sabah yerinə!
“Quran”dan deyəndə, qaynar həvəsi,
fitri bir istedad varıydı onda.
Farsca, ingiliscə mühazirəsi,
təkiydi,
Tehranda,
Vaşinqtonda!
Deyirlər, biliyi, dünyagörüşü,
alimin özünü veribdi bada.
Arazdan o tayda,
Şahla görüşü,
mat qoyub Arazın bu tayını da.
Deyirlər, Arazı keçib gələndə,
şübhəli adamlar salam veriblər.
O ada,
şöhrətə,
o şəxsiyyətə,
burda, bu tərəfdə xitam veriblər.
Uca çinarları əyibdi onlar,
havada şaxtalı, soyuq bir nəfəs.
Beləcə, hər nəslə göz qoyubdular,
Mərkəz “rahat olub”,
o vaxtkı Mərkəz!
Görüşdük bir dəfə, gözündə bir nur,
Üzündə təbəssüm hələ dururdu.
Başıyla salamı – sadə və məğrur,
başı çəkdiyini,
unutdururdu.
Bir iş vermişdilər… laborant yeri,
keçdimi bu tale yolunu, Tanrım?
Hardadı alimin o pak and yeri? –
ziyarət eləyək,
biz onu, Tanrım.
Xilaskar
Qələm dostum Bəxtiyar Sadıxovun
“Xilaskar İlham Əliyev”
kitabını oxuyarkən
Bu qədər həsrətmi olar ürəkdə,
bu qədər yanğımı olar, İlahi!
Güllə yağışında,
qarda,
küləkdə,
meşəyə qaçdılar onlar, İlahi!
Faşist ləhcəsində kəkələyənlər,
yerin paklığını ləkələyənlər.
tankların üstündə doldu şəhərə,
daha az qalırdı
onda səhərə.
İnsanın əlindən insan qaçırdı,
görüb içindəki qəsd-qərəzini,
qayalar insana qucaq açırdı,
gülləyə verirdi
daş sinəsini.
Əlsiz-ayaqsız da geri qalmayıb,
– Qaçma, –
bir-birinə deyib qaçırdı.
Ağdam Qarabağın gözüydü,
hayıf,
o gözü arxada qoyub qaçırdı.
Sən onda səngərdə yuxusuzuydun,
səni qoruyurdu,
səni yaradan.
Düşmənin birini hədəfə qoydun, –
Ağdamın hayfını alırdın ondan.
Onda ki, göstərdi dəmir yumruğu,
Ali Baş Komandan qalxdı ayağa, –
silaha sarıldı hər vətən oğlu,
and içdi,
əyilib ana torpağa.
Onda ki, “Qarabağ Azərbaycandır!”,
sən dedin,
mən dedim,
bir millət dedi.
Biz gördük, ölkədə
xalq qəhrəmandı,
nə dedi, ilahi bir qüvvət dedi.
“Sənə qurban olum, a şəhid balam!”
alovlu sinəndən qopan səs oldu.
Qatillər əlindən qurtuldu Ağdam,
Qarabağ torpağı,
müqəddəs oldu.
“Sənə qurban olum, a türk qardaşım!” –
bu da Qarabağın şirin diliydi.
Qədim babaların bu qan yaddaşı,
adi görünsə də,
dahiliyiydi.
Xilaskar – əynində əsgər paltarı,
odların içiydi keçdiyi o yol.
Allahım,
hifz elə sən Xilaskarı,
Ali Baş Komandan, sən yaşa, var ol.