Azerbaycanın Kültür ve Edebiyat Portalının Türkiye temsilcisi
Dünyadaki birçok toplulukta farklı inanışlarda ve farklı isimler altında şenliklere konu olan dünyanın en eski bayramı ”Nevruz”dur. “Nev” yeni “ruz” ise gün anlamındadır. Kelimenin aslı Farsça olup yeni gün anlamındadır. Pek çok farklı kültürde özel ve kutsal bir anlam da taşımaktadır. Türklerde Ergenekon’dan çıkışı ve baharın gelişine duyulan sevinci, tabiatın canlanmasını simgeler. 21 Martta kutlanır.
Türklerin İslamiyet öncesinden beri coşkuyla kutladıkları en eski bayramıdır. Nevruz Bayramı için hazırlıklar günler öncesinden başlar. Evlerde köklü bir bayram temizliği yapılır. Yeni kıyafetler dikilir. Giysiler baha gibi rengârenk olur. Canlı renklere özellikle kırmızıya daha fazla ağırlık verilir. O gün için “sömelek” denilen nevruz aşı pişirilir. Ziyafetler düzenlenir. Şekerler ve çerezler çocuklara dağıtılır. Pastalar, börekler, çörekler pişirilir. Günler öncesinden yumurtalar renk renk boyanır. Evde kaç kişi varsa hepsi için birer tane mum yakılır. Gelinlerin şimdiki kına tepsisi gibi Nevruz tepsisi itinayla hazırlanır. İçine renk renk süslenmiş boyanmış yumurtalar, çimlenmiş buğday, şekerlemeler, çerezler, pastalar, çörekler konur ve mumlar yakılır. Kadın-erkek, yaşlı- genç herkes bayramlık giysilerini giyer. Gençler kol kola girerek halay çekerler. Kız kaçırma oyunu ve at yarışı bu bayramda oynanan belli başlı oyunlardandır. Nevruz ateşi yakılır ve insanlar bu ateşin üzerinden atlarlar. Nevruz ateşinin kötülükleri kovduğuna inanılır. Nevruzda ağaç kesilmez, hele meşe ağacının kesilmesi iyi sayılmaz. Nevruzda özellikle dut ve şeftali fidanları dikilir.
Türki cumhuriyetlerde bu bayramı kutlamaya çok önem verilir. Yeniden canlanmaya başlayan doğanın insanlara sunduğu bolluğu, bereketi, sevgiyi, kardeşliği, paylaşmayı ve dostluğu simgeleyen Nevruz, Azerbaycan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan, Afganistan ve Tacikistan’da milli bayram olarak kutlanmaktadır. Hatta Azerbaycan dahil olmak üzere Türk kültürünü koruyan çok ülkede okullar tatil edilir, bu tatil 1-7 gün arasında değişir. Azerbaycan’da okullar bir hafta tatildir.
3000 yıldan beri kutlanmakta olan bu şenliği, 2010’da Birleşmiş Milletler Genel Kurulu; Dünya Nevruz Bayramı olarak ilan etmiştir. Günümüz İran’ında, her ne kadar İslami bir kökeni olmasa da bir şenlik olarak kutlanmaktadır. Bizde baharın gelişi ve Türklerin Ergenekon’dan çıkışı, göç edişi kutlanır. Nevruz’umuz kutlu olsun.
Adana.19 Mart2015