Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalı

Şair Səməd Vurğun tez-tez Arana, Muğan düzünə gələr, burada ceyranları seyr edər, ceyran ovlarmış. Muğana qonaq gələndə Kürdəmirin Mollakənd kəndində İslam Məmmədov adlı bir şəxsin evində qonaq qalarmış. Şairin İslamla dostluğunun maraqlı bir tarixçəsi də var: İslam gənc yaşlarında Qazax rayonunda raykom katibi işləyirmiş. Bir gün bir məcslisdə (1940-cı illərdə) şair Səməd Vurğunla tanışır və dostlaşır. Bu dostluğun ömrü 5 il çəkir. Bu müddətdə şair bir neçə dəfə Mollakənd kəndinə gəlmiş, Kür çayı kənarında tut bağlarında dincəlmiş, Sarısu gölündə ov etmişdir.Əsgəri heyət sarıdan əziyyət çəkən SSRİ hərbi rəhbərliyi dövlət işçilərini də döyüşə cəlb etmiş, beləliklə, raykom katibi İslam da aktiv döyüşlərə qoşulmuşdur.1945-ci ilin 8 mayında İslam Polşada döyüşlərdə aldığı yaralardan vəfat etmiş, Polşanın İliç rayonunda dəfn olunmuşdur.Şair İslamın ölümünə “İslam” adlı şeirini qələmə almışdır. Şeiri sizə təqdim edirəm: İSLAMOder çayı dolanmışdır gümüşü bir kəmər kimi Vrotslavın gövdesine;Şırıl-şırıl göy lopələr axdıqca nəğmələr kimi, Heyran olur öz səsine. Ağaclar da kölgə salır Bu saf suyun aynasına. Könlüm, gözüm heyran qalır Su üstdeki ehtişamın Min ulduzlu bir axşamın Ürək açan mənasına.Çiçək sevən, şeir sevən bir millətin Qəlbi kimi gülür bağlar.Ele bil ki, insanlara töhfəsidir tebiətin Göy təpələr, yaşıl dağlar. Hələ bahar! Hola bahar! Polşanın yüz şəhərində, Demə, gülsüz bir eyvan var, Şairlərin rübabı tek, Qəlbi dinir titrəyərək Axşamın da, səhərin de.Vrotslavda ayna kimi parıldayır gen küçəler, Göy üzündən nur tökülür.Dörd yüz bahar, almanlara bir qul olmuş yazıq şəhər, Bu gün baxıb üzə gülür. Dilə gəlir hər mənzərə: “Yer azaddır! Yer azaddır!” Hər ürəkdə bir pəncərə Açılmışdır Şərqə sarı. Gülür insan arzuları. Hamı şaddır! Hamı şaddır! Qəmlər bulud-bulud keçir qəlbimdən, Od tutub alışır sinəmdə ilham. Deyirem: bəlkə də, özüdür ki, var. O, qırxıncı ildə, rahat bir vaxtda Qəlbində sönməyən böyük arzular, Raykom katibiydi bizim Qazaxda. O mənə ilk dəfə el verən zaman, Duydu bir-birini dost ellərimiz. Oxudum o gəncin baxışlarından Ki, birdir eşqimiz, əməllərimiz. Qaməti sərv kimi, köksü irəli, Qapqara saçları, qaşları vardı; Bir cüt ulduz kimi gülər gözleri Səhəri çox zaman çölde açardı. Yaşıl tarlalarda günəşdən qabaq Əlini sıxardı qəhrəmanların. Əvvəl qocalarla salamlaşaraq, Halını sorardı dostum onların. Tarlalar eşitcək onun səsini, Onu yerişinden bilirdi hamı. Duyardı hər kəsin öz nəfəsini, Kənd yeri sevərdi yoldaş İslamı. Tez-tez görünərdi xeyirdə-şərdə, Nə qədər mehriban bir qəlbi vardı! Döşünə döyməzdi o məclislərdə, Hər yerdə bir işdən söhbət açardı. Hər təzə imarət, her bağça, her bağ, Tikilən her məktəb, her kitabxana, Təzə paltar geymiş her yetim uşaq, Oğlunun toyunu görən her ana, V Əridi dağlarda axırıncı qış. Qırx beşinci ilin sekkiz may günü Zəfər bayramına bircə gün qalmış Bizə qurban verdi İslam ömrünü. Cəbhə paltarını o çıxarmadı, Bir də qılıncını görmədi qında; Kürün yaz fəslini seyrə varmadı, Süfrə de açmadı bulaq başında. Yox, yox, ayrılmadı o bizdən, dostlar! Yaşadı ən şirin xatirələrdə, Hər il al geyinib gəldikcə bahar Biz onu görürük min bir səhərdə… İliç lampaları yanıb yan-yana, Çıraqban olduqca kəndin axşamı, Hər ağsaqqal ata, ağbirçək ana Hörmetlə yad edir yoldaş İslamı. Ellər çay üstdəki dəmir körpüdən Keçdikcə piyada, ya da ki atla, Ən əziz, ən şirin bir xatiratla İslamı yad edir tanışlar hərdən. Hər kim öz əlilə bircə şitil də Basırsa anamız qara torpağa, O șitil bir ağac olur bir ildə, İnsana hörmətlə qalxır ayağa. VI Polşa göylərinin dan ulduzları Mavi üfüqlərdə söndükca bir-bir, Eşqi azad olmuş polyak qızları İslamın qəbrini salama gəlir.Araşdırma: Tamerlan MəhərrəmovŞəkil nisbidir (daha dərin məlumatlar üçün arxiv materiallarına ehtiyac var)

Yazını təqdim etdi:

Tamerlan MƏHƏRRƏMOV,

Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Mədəniyyət Bölməsinin rəhbəri