Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, Prezident təqaüdçüsü, şair AY Bəniz Əliyarın “Vətən andı” adlı yeni kitabı işıq üzü görüb.
Kitab müəllifin öz oxucuları ilə sayca doqquzuncu görüşüdür. Geniş oxucu auditoriyası üçün nəzərdə tutulub. Ədəbiyyatsevərlər, şeir, sənət aşiqləri tərəfindən maraqla qarşılanacağına, dərin oxucu rəğbətini qazanacağına ümid edirik.
“Vətən andı” kitabında şair AY Bəniz Əliyarın bir poeması və bir pyesi təqdim olunur.
“Zəfər yazanlar” adlı poema sətirlərlə Qarabağ adlı tarixi faciəmizin xronoloji günlüyü kimi davam edir, birinci və ikinci Qarabağ savaşı, Aprel döyüşləri və bu savaşlarda, döyüşlərdə Azərbaycan əsgərinin şücaəti, Azərbaycan xalqının, Ali Baş Komandanın cəsarəti naminə qazanılan Qələbəmiz şairə xas şeir diliylə təsvir olunur.
“Xarıbülbül” pyesində Hikmət adlı nişanlı bir gəncin döyüş yolu və nişanlısının timsalında Azərbaycan qadının Vətənə sədaqəti əks olunur. Pyesdə yetişməkdə olan gəncliyə aşılanan haqq savaşımızdakı uğurlarımız və birliyimizin sonucundakı qazandığımız böyük Zəfər öz əksini tapır.
Tanınmış ədəbi-tənqidçi Zakir Məmmədin yazdığı “Müharibə, sevgi, insan.” adlı ön sözə diqqət edək.
“44 günlük döyüş hərb cəbhəsində səngisə də, ədəbiyyatda davam edir və etməlidir. Vətən uğrunda gedən bütün davalarda olduğu kimi. Bu savaşın ədəbi silahdaşlarından Ay Bəniz xanımın üzərinə düşən vəzifələr də vardı və şair bunun öhdəsindən gəlməyi bacarır. Ön cəbhədə hərbin, ədəbiyyat cəbhəsində sənətin üsulları ilə işləməyin nəticəsi torpağın işğaldan azad edilməsi oldu. Hər bir istedadlı sənət adamı da yazdıqları ilə fikri, düşüncəni “işğaldan” azad etmiş olur. Vətənin millət halında bütövlükdə dərki vətənin və sənətin qələbəsinə səbəb olmalıdır”.
Azərbaycanda polyak memarların ərsəyə gətirdiyi abidələrdən, həmçinin ölkəmizdə yaşayıb-yaratmış məşhur polyaklardan bəhs edən broşür hazırlanıb.
Dövlət Turizm Agentliyindən AZƏRTAC-a bildirilib ki, Azərbaycanda polyak izlərinin turizm potensialını vurğulamaq məqsədilə hazırlanmış broşür Azərbaycan Turizm Bürosunun Polşanın ölkəmizdəki səfirliyi ilə əməkdaşlığı çərçivəsində ərsəyə gətirilib.
Broşürdə neft bumu dövründə Bakının xüsusi görünüşünü formalaşdıran 4 görkəmli polyak memar – İosif Qoslavski, İosif Ploşko, Kazimir Skureviç və Yevgeni Skibinskinin Azərbaycandakı memarlıq fəaliyyətlərindən, həmçinin neftçıxarma üzrə mütəxəssis Pavel Pototskinin ölkənin neft sənayesinə verdiyi töhfələrdən bəhs olunur.
Nəşrdə 4 polyak memar tərəfindən ərsəyə gətirilən Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti binası, Əlyazmalar İnstitutu (Tağıyevin Qızlar Məktəbi), AMEA Rəyasət Heyətinin binası – İsmailiyyə, Səadət sarayı, Baş Prokurorluq binası, Mstislav Rostropoviçin Ev-Muzeyi, Memarlar İttifaqının binası, Milli Tarix Muzeyi, Bakı Univermağı, Dövlət Kukla Teatrı, Bakı Dəmiryolu Vağzalının binası, Yeni Avropa otelinin binası, Müqəddəs Məryəm Katolik Kilsəsi və digər memarlıq nümunələri detallı məlumatlarla təqdim olunur.
Bakının İstiqlaliyyət, İslam Səfərli, Murtuza Muxtarov, Nizami və Polşa memarları küçələrində polyak memarları tərəfindən inşa edilmiş binalar haqda geniş məlumat verilir.
Burada, həmçinin 20-ci əsrin əvvəllərində təkcə Bakıda deyil, Şamaxı, Gəncə, Qusar və Zaqatalada da polyak memarlıq üslublarında məscid, kilsə, eləcə də şəhər planlarının hazırlandığı diqqətə çatdırılır.
Polyak turistlərin ölkəmizə səfərini təşkil edən turizm agentlikləri üçün əlverişli vəsait olan ingilis dilində hazırlanmış broşürün onlayn versiyasını aşağıdakı keçiddən yükləmək mümkündür: https://tourismboard.az/az/publications
Prezident İlham Əliyevin Sərəncamına uyğun olaraq oktyabrın 21-22-də Milli Xalça Muzeyində Xalq rəssamı Kamil Əliyevin 100 illik yubileyinə həsr olunmuş “Rəssam və xalça: bu gün və sabah” adlı beynəlxalq elmi-praktik konfrans təşkil olunacaq. Konfrans Mədəniyyət Nazirliyi və Milli Xalça Muzeyinin təşkilatçılığı ilə reallaşacaq.
Milli Xalça Muzeyindən AZƏRTAC-a bildirilib ki, konfransa Azərbaycan, Türkiyə, Yaponiya, Argentina, Ukrayna, Türkmənistan, Rusiya, Latviya, Avstriya, Almaniya, Özbəkistan, Qazaxıstan, Qırğızıstandan olan 34 mütəxəssis qatılacaq. İkigünlük akademik sessiyada konfrans iştirakçıları “Xalçaçı rəssamlar ənənə çərçivəsində”, “Xalça müasir rəssamların yaradıcılığında”, “Müasir xalça sahəsində kurator layihələri”, “Azərbaycanın müasir xalça sənəti” mövzularını əhatə edən məruzələrlə çıxış edəcəklər. Pandemiya şəraiti ilə əlaqədar bir sıra ölkələrdən olan mütəxəssislər konfransa onlayn şəkildə qoşulacaqlar.
Konfrans çərçivəsində qonaqlar üçün mədəni proqram da nəzərdə tutulub. Onlar Milli Xalça Muzeyinin ekspozisiyası ilə tanış olacaqlar, “İçərişəhər” Muzey Mərkəzini, Heydər Əliyev Mərkəzini ziyarət edəcəklər.
Oktyabrın 22-də tədbir iştirakçıları Fəxri xiyabanda Xalq rəssamı Kamil Əliyevin məzarını ziyarət edəcəklər.
Ümumdünya Kulinariya Təşkilatları Birliyi 2004-cü ildə İrlandiyanın Dublin şəhərində keçirdiyi beynəlxalq konfransda hər il oktyabrın 20-nin Beynəlxalq Kulinariya Günü kimi keçirilməsi haqda qərar qəbul edib.
AZƏRTAC xəbər verir ki, Beynəlxalq Kulinariya Günü Azərbaycanda 2007-ci ildən etibarən hər il təntənəli şəkildə qeyd olunur. Bu günün ölkəmizdə keçirilməsi gənc nəslin Azərbaycanın milli kulinariyasının sirlərinə yaxından bələd olması və ölkənin hüdudlarından kənarda milli mətbəx nümunələrimizin təbliği və tanınması baxımından olduqca əhəmiyyətlidir.
Hər xalqın özünəməxsus tarixi, ədəbiyyatı, folkloru, milli adət-ənənəsi olduğu kimi, özünəməxsus mətbəxi də mövcuddur. Xalqımızın milli mətbəx mədəniyyətinin öyrənilməsi və təbliği məqsədilə 1991-ci ildə yaradılan Azərbaycan Milli Kulinariya Mərkəzi tərəfindən son illərdə böyük işlər görülüb. Mərkəz 1992-ci ildən Ümumdünya Kulinariya Təşkilatları Birliyinin üzvüdür. Ölkəmiz MDB məkanında və Türk dünyasında bu quruma qəbul edilən ilk dövlətdir. Milli Kulinariya Mərkəzi yarandığı gündən aparıcı kulinarları, səliqə-sahmanı və bu sahədə yaradıcılıq fantaziyası olan mütəxəssisləri ətrafında birləşdirib. Məhz bunun nəticəsidir ki, 1993-cü ildə Azərbaycanın milli komandası ilk dəfə Maltada keçirilən Dünya Kulinariya Çempionatına qoşulub və qızıl medalla Vətənə dönüb.
Qatıldığı bütün yarışlarda birinciliyi əldən verməyən milli kulinariya ustalarımız dünyanın bir neçə ölkəsində xalqımıza məxsus zəngin mətbəx mədəniyyətini nümayiş etdirib. Hətta Malta Prezidenti Qvide de Marko, İngiltərə şahzadəsi Anna azərbaycanlı kulinarların əl qabiliyyətinə heyran qalaraq onları mükafatlandırıblar.
Ölkəmiz 1998-ci ildən UNESCO-nun Xalq Yaradıcılığı Təşkilatının da üzvüdür. Azərbaycan Milli Kulinariya Mərkəzinin rəhbəri Tahir Əmiraslanov həm də UNESCO-nun Ənənəvi Qida Komitəsinin sədridir.
Uşaqlar üçün yazılan “İki qardaş” poeması F.Köçərli adına Respublika Uşaq Kitabxanasına hədiyyə edilib.
AZƏRTAC xəbər verir ki, “İki qardaş” uşaq poeması 1912-ci ildə lirik, satirik şeirləri, vətənpərvərlik ruhunda qəzəlləri, mənzumə və rübailəri ilə tanınan şair Abbas Ağa (Nazir) Qayıbzadə tərəfindən yazılıb. Poema iki qardaşdan (ağıllı və tənbəl) bəhs edir. Kitabın orijinalı 108 il sonra (2020-ci ildə) şairin nəslindən olan Rüstəm Nazir Qayıbov tərəfindən tapılıb.
Abbas Ağa (Nazir) Qayıbzadə, məşhur Azərbaycan şairi Molla Vəli Vidadinin nəvəsi, XIX əsrin əvvəllərində yaşayıb-yaratmış, dövrünün məşhur şairi Mirzə Nəbi Qayıbzadənin oğludur.
Abbas ağa Nazir nəslinin davamçısı Rüstəm Nazir Qayıbov tərəfindən kitabxanaya hədiyyə olunan “İki qardaş” uşaq poeması kitabxananın daimi oxucularına çox dəyərli töhfə olmaqla yanaşı, həm də kitabxana fondunu zənginləşdirmək baxımından xüsusi önəm daşıyacaq.
Mədəniyyət Nazirliyi, Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının dəstəyi, “Bakı” Rəsm Qalereyasının, Azərbaycan Dövlət Rəsm Qalereyası və Xətai Sənət Mərkəzinin təşkilatçılığı ilə noyabrın 5-də Vətən müharibəsində Qələbəmizin ildönümünə həsr olunmuş “Qələbə hünəri” adlı sərgi təşkil olunacaq.
Dövlət Rəsm Qalereyasından AZƏRTAC-a bildirilib ki, sərgi rəssamlarımızın yaradıcılığında Azərbaycanın, xüsusən də işğaldan azad olunmuş ərazilərin təbiət gözəlliklərinin tərənnümü, Ali Baş Komandanın rəhbərliyi altında rəşadətli Azərbaycan Ordusunun Vətən müharibəsində göstərdiyi misilsiz qəhrəmanlığın və qazanılmış möhtəşəm tarixi Zəfərin təsviri sənət əsərlərində nümayişi məqsədilə həyata keçirilir.
Sərginin ekspozisiyasında Azərbaycan rəssamlarının əsərləri ilə yanaşı, həmçinin Azərbaycan Dövlət Rəsm Qalereyasının kolleksiyasına daxil olan əsərlər də yer alacaq. Nümayiş olunan əsərlərin müəllifləri sertifikatla təltif ediləcək.
Xətai Sənət Mərkəzində açılacaq sərgi noyabrın 12-dək davam edəcəkdir.
Sərginin keçiriləcəyinə dair əvvəlcədən verilmiş elana uyğun olaraq 156 müəllif tərəfindən elektron variantda 200-dən çox əsər təqdim olunmuşdur. Sərginin təşkilatçıları və münsiflərin qərarı ilə 40 müəllifin 46 əsəri sərgidə nümayiş olunmaq üçün seçilib.
Müəlliflər seçilmiş əsərlərini oktyabrın 30-dək “Xətai” Sənət Mərkəzinə təqdim etməlidir.
“Ədəbiyyat qəzeti”nin Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu və “Ulduz” jurnalı ilə birlikdə hazırladığı “Nizami Gəncəvi İli” Xüsusi buraxılışının təqdimatı keçirilib. Əvvəlcə tədbir iştirakçıları institutun foyesində Nizami Gəncəvi ilə bağlı nəşr olunmuş kitablardan ibarət sərgi ilə tanış olublar.
Tədbiri AMEA-nın vitse-prezidenti, Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun baş direktoru, akademik İsa Həbibbəyli açaraq giriş nitqi söyləyib. Akademik İsa Həbibbəyli Prezident İlham Əliyevin 2021-ci il 5 yanvar tarixli Sərəncamı ilə bu ilin ölkəmizdə “Nizami Gəncəvi İli” elan olunduğunu xatırladıb, bununla əlaqədar AMEA-da çoxlu tədbirlər həyata keçirildiyini qeyd edib. AMEA-da Nizami Gəncəviyə həsr olunmuş konfransların, seminarların, dəyirmi masaların, kitab təqdimatlarının keçirildiyini deyən akademik İsa Həbibbəyli akademiyanın alimlərinin xaricdə də bir sıra konfranslarda Nizami ilə bağlı məruzələr söylədiklərini, ölkəmizdə müxtəlif KİV-lərdə, məktəblərdə bu mövzuda çıxışlar etdiklərini vurğulayıb. Akademik bu il AMEA-da Nizami Gəncəviyə həsr olunmuş 26 kitabın işıq üzü gördüyünü, daha bir neçə kitabın hazırda çapda olduğunu bildirib. Vurğulayıb ki, “akademiyanın müxbir üzvü Nüşabə Araslının hazırladığı kitab min səhifədən çoxdur və axırıncı redaktə prosesini keçirir. Həmçinin institutda iki cilddən ibarət “Nizami Gəncəvi ensiklopediyası” çapa hazırlanır. İnstitutumuzun əməkdaşı Siracəddin Hacınının bu istiqamətdə gördüyü işləri xüsusi qeyd etmək lazımdır. O, Nizami ilə bağlı kitabların meydana çıxması baxımından dünyada rekordsmendir. Heç kəsin Nizami Gəncəvi haqqında on cilddən ibarət şərhləri yoxdur. Nizami haqqında 10 dildə hazırlanan kitabda Azərbaycan, türk, ingilis, rus, çin, alman, polyak, ukrayna və gürcü dillərində yazılar yer alıb.”.
Əlavə edib ki, Nizami Gəncəvinin yubileyinin qeyd olunması haqqında Sərəncamın imzalandığı 1939-cu ildən bu günə qədər onun haqqında bizim mətbuat orqanlarında minlərlə məqalə çap olunub. Azərbaycan dünya nizamişünaslığının mərkəzidir. Azər Turanın rəhbərlik etdiyi “Ədəbiyyat qəzeti”nin Nizami Gəncəvi İli” 9 oktyabr tarixli Xüsusi buraxılışı nizamişünaslıq elminin inkişafında tamamilə fərqli hadisədir. İlk dəfədir ki, bir qəzet bütünlüklə Nizami Gəncəviyə həsr olunub. Bu buraxılışda Nizaminin müasirləri olmuş şairlərin əsərlərindən tərcümələr vardır. Eyni zamanda bu gün nizamişünaslıq istiqamətində görülən işlərə aid icmallar, yeni xəbərlər, Nizami ilə bağlı bu gün prosesin necə geməsi öz əksini tapıb. Bu qəzet vasitəsilə Nizami haqqında onun dövründən tutmuş bu günə qədər gedən inkişaf prosesini izləyə bilirik. 2021-ci ildə- Nizami Gəncəvi ilində Azərbaycan nizamişünaslığının hansı səviyyədə olduğu, hansı axtarışlar apardığı, hansı istiqamətlərdə inkişaf etdiyini bilmək istəyirsinizsə bu qəzet onu əks etdirə bilir. Bu buraxılışı Azərbaycan nizamişünaslığının tarixində yeni mühüm hadisə kimi dəyərləndirməyi özümə borc bilirəm. Bu iş, Azərbaycan Yazıçılar birliyinin və “Ədəbiyyat qəzeti”nin “Nizami Gəncəvi ili”nə sanballı töhfəsi, xidmətidir. Həmçinin “Ulduz” jurnalı da bu layihəyə qoşulacaq, bu iş davam edəcək. Beləliklə, ölkəmizdə bir jurnal və bir qəzet bütünlüklə Nizmaiyə həsr olunmuş olur.
“Ədəbiyyat qəzeti”nin baş redaktoru Azər Turan “Nizami Gəncəvi İli” xüsusi buraxılışının hazırlanma zərurəti və əhəmiyyəti” məruzəsində prosesə tarixi aspektdən yanaşıb: “1930-cu illərin ikinci yarısında represiya dalğasının içərisində Azərbaycanda bir sevinc, bir bayram da yaşanırdı. Stalin Nizaminin Azərbaycan şairi olduğunu demişdı və bütün xalq bu fərəhlə yaşayırdı. Azərbaycan xalqının türk xalqının bir qolu olmadığı ideyası da Stalin tərəfindən gəldi, Azərbaycan alimləri bir dilemma qarşısında qaldılar. Nəhayət, biz dünyaya çıxarılan “İran şairi Nizami”ni gördük. Problem ideolji səbəblərlə bağlı idi. 1947-ci ildə Nizaminin yubileyi ərəfəsində çap olunan Azərbaycan SSR Yazıçılar İttifaqının Azərbaycan Elmlər Akademiyası ilə birgə nəşr etdiyi kitablarda Nizaminin Azərbaycan şairi olduğu deyilir. Azərbaycanlıların türk olmadığı ayrıca məqalələrlə qeyd edilir, eyni zamanda Səlcuqluların Azərbaycanı işğal etməsindən söhbət gedirdi və Nizami də bu mədəniyyətin içərisinə buraxılmırdı. Biz Nizamini özümüzə qaytarmaqla həm də Nizamidən, yəni türk insanından uzaqlaşdırıldıq. Nizaminin “türkdür, azərbaycanlıdır” – isbatına ehtiyacı yoxdur. Bertels deyir ki, Nizamini heç bir halda İran şairi hesab etmək olmaz”.
Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin yaradıcılıq üzrə katibi İlqar Fəhmi qəzetin xüsusi buraxılışındakı məqalələrdə Nizami yaradıcılığına müxtəlif aspeklərdən toxunduğunu qeyd edərək bildirib ki, “bu bizim ən ağrılı yerimizdir, çünki mübahisəli məsələlər çoxdur. Nizami ilə bağlı elə şeylər var ki, bəzən gedib siyasətə söykənir. Bəzən güzəştə gedəsi yerlərimiz var, elmi dairələrdə bu məsələlər yüksək səviyyədə araşdırılır. Bu sayın unikallığını mən onda görürəm ki, sanki mini formada Nizami ensiklopediyasıdır”.
AYB-nin Beynəlxalq əlaqələr üzrə katibi Səlim Babullaoğlu qəzetin bu buraxılışında işıq üzü görən yazıların kitab şəkilində çap olunmasını məqsədəuyğun hesab edib.
Xüsusi buraxılışın nizamişünaslıqda son illər görülən ən yaxşı işlərdən biri olduğunu söyləyən filologiya elmləri doktoru Ataəmi Mirzəyev qeyd edib ki, dahi şairin yaradıcılığına geniş rakusda baxılan bu yazılar “Nizami Gəncəvi İli”nə ən gözəl töhfədir.
Tədbirdə filologiya üzrə fəlsəfə doktorları, dosentlər Nəzakət Məmmədli, Siracəddin Hacı, Səadət Şıxıyeva çıxışlarda buraxılışı mütərəqqi addım kimi dəyərləndiriblər və Nizami irsinin dünyada Azərbaycan şairi kimi tanıdılması istiqamətində görülən işlərdən danışıblar.
Açın mənim qəlbimi, oxuyun kitab kimi, Orda ilham adında cilvəli bir pəri var. Təkcə nazlanmaq deyil onun işi, peşəsi, Qayğıların içində min bir dərdi-səri var.
Duyğuların, hisslərin gah zilidi, gah pəsi, Çeşmələrin, çayların, bülbüllərin səsidi. İlham nə yaradırsa, Tanrı hədiyyəsidir, Qələm adlı qızılı, dəftər adlı zəri var.
Buluddan sıyrılan Ay, haqdan yanan şam mənə, Yuxusuz gecələrim ləzzət mənə, tam mənə. Mən ona can verməsəm, can verməz ilham mənə, Orda əlin qabarı, orda alnın təri var.
Söz qalxar qatar-qatar, söz gələr dəstə-dəstə, Hər qatarın ruhunda təzə səs, təzə bəstə. İlahi sovqatında, Allah verən nəfəsdə, Yerlərin ağırlığı, göylərin ləngəri var.
Boylan, başın üstə yüksəkliyə bax, insan, Əllərin çatmasa da, o uzaq səninkidir. Yeridiyin yerləri yerişinlə möhürlə, Ayağın altındakı bu torpaq səninkidir.
Doğan Günəş, yağan qar qismətədi, baxtadı, Ömrün, günün yolunda gah bürkü, gah şaxtadı. Beşiyində ağacdı, tabutunda taxtadı, Bu palıd səninkidir, o qovaq səninkidir.
Bir alın yazısı var hər kəsdə, hər adamda, Ölməz bir kimsə yoxdur, ömür bişmişdə, xamda. İstər sarayda yaşa, istər daxmada, damda, Axırda məzar adlı dar otaq səninkidir.
Çətindir mənimlə birgə yaşamaq , Bəzən gözlərimdə dəyişir aləm . Mənimlə ömür – gün yoldaşı olmaq Bir az da çətindir , Başa düşürəm .
Nə duman çəkilir , başımdan nə çən ,Tufanlı boranlı dağam mən , nəyəm ?! Nə bilim , Dünyada mən öz əlimdən Bəlkə də birinci şikayətçiyəm .
Məndə bir ” mən ” də var …. Məndən bixəbər , Nə eşidər məni , nə sayar məni . Yer var ki o məni hörmətsiz eylər , Yer də var şöhrətə çatdırar məni .
Bir qəmi bir ürək gəzdirə bilər , Yüz ürək qəmi var bu bir sinəmdə . Mən yerdən göylərə baxsam da əgər , Göy ürəyimdədir…. Yer ürəyimdə .
Bir insan olsaydım nə idi dərdim , Yaşardım hər fəsil bir paltar geyib , Evimdə çay içib , Çörək də yeyib Bir insan qəmini çəkə bilərdim .
Sinəmdə xalqların bədbəxt taleyi , Bəzən bir aldanmış qadın gileyi , Bəzən bir torpağın batan çeşməsi , Bəzən bir üzsüzün üzə düşməsi , Könlümün yayını çəkib qırırlar , Səndən diqqətimi yayındırırlar .
Elə ki , tutuldum , gözlə bir qədər , Bir az qayğıkeş ol sən ana kimi . Yağış yağan kimi açılır göylər , Mən də yağmalıyam ….. Yağana kimi .