Day: Oktyabr 21, 2021

  • Xəyalə SEVİL.Yeni şeirlər (V hissə)

    “Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin (AYB) üzvü, Azərbaycan Respublikası Prezidenti təqaüd fondunun təqaüdçüsü

    * * *

    Ürəyincəmi?

    Bu ruhsuz, duyğusuz

    Halım necədi?

    İndi, yoxsa öncəmi?..

    Qəfil ürəktutmasıtək

    Tutmuşam ürəyimi.

    Hara qoyum?

    Küncəmi?

    Təzə-təzə sevinirdim,

    Təzə-təzə sevirdim.

    Dağıtmısan,

    Qoparmısan qönçəmi.

    Özünü bir özgəsiylə

    Nə vaxt dəyişir insan?

    Nə vaxt?

    “Böyüyüncəmi?”

    * * *

    Bir göz sıxım gedişinə,

    Bir söz düşsün dodağımdan,

    Şeir olsun.

    Yenə yadıma düşmüsən

    Gecə vaxtı,

    Aman, Allah, xeyir olsun.

    Vaxtına çəkir həsrətin,

    O gün də şər qarışanda

    Gördüm, Tanrı əllərimi

    Üstümə tullayıb gedir.

    İçimdəki quyunun

    Dibindən gəlirdi səs:

    Unut! Unut!

    Üçüncüdə-

    Sözünü ağzında qoydum,

    Başını üzdüm ümidsizliyimin,

    Bıçağı boğazında qoydum.

    İntihardı bu ayrılıq,

    İntihardı – biləyəcən.

    Axı biz danışmışdıq sənlə,

    Danışmışdıq: Çəliyəcən!

  • Xəyalə SEVİL.Yeni şeirlər (IV hissə)

    “Gənc Ədiblər Məktəbi”nin müdavimi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin (AYB) üzvü, Azərbaycan Respublikası Prezidenti təqaüd fondunun təqaüdçüsü

    Həyat bu qədər sadə…

    Bu küçə də

    Axırıncı vaqon kimi

    Boşaltdı adamlarını.

    Və bu gecə də

    Qaranlıq qara kəlağayını

    Saldı şəhərin boynuna.

    Yol boyu uzanan gecə işıqları

    Açdı gözlərini.

    Külək deyinə-deyinə

    Oyatdı yuxudan yarpaqları.

    Yəni,

    Həyat bu qədər sadə,

    Həyat bu qədər təkrar.

    Amma ürəyimdə

    Təkrarlanmayan biri var.

    Bütün güclü qadınlar bədbəxtdir

    Qurduğun xəyallardan

    Geriyə dönmək qədər

    Çətin yol yoxdu bu dünyada.

    Gözlərindən yıxılan göz yaşlarını

    Yanağın da qaldıra bilmir.

    Baxışların buz kəsilir.

    Başını qaldırıb göyə baxırsan,

    Göy üzündə sənin çarəsizliyinə

    Qurbanlıq qoyun kimi bir ulduz kəsilir.

    Qaralır dünyan, qaralır,

    Həyatın göz qapaqlarının

    Arası qədər daralır…

    Bütün güclü qadınlar bədbəxtdir, bilirsinizmi?

    İçindəki təkliyi heç kim görmür…

  • Xatirə FƏRƏCLİ.Yeni şeirlər (VII hissə)

    Söz oyununda

    İçimə çəkilib daldalanmışam

    Dəli duyğularım öz oyununda,

    Təpədən dırnağa misralanmışam

    Çarpışan fikirlər söz oyununda.

    İntizarım bilmir nə hədd, nə hüdud,

    Itir, güman itir, üzülür umud,

    Yüklənən kirpiklər toqquşan bulud

    Yaşlar qıraq gedir göz oyununda.

    Sən qutsal sandığın kimində oyun,

    Aşkarında oyun, sirrində oyun,

    Ömrümüz illərin əlində oyun,

    Özümüz taleyin boz oyununda.

    Qısılıb bir küncə arxayınlığım

    Boş ver,

    müstəntiq,

    o qədər önəmli deyil mənimçün

    oğurlanan əşya,

    o gün yaşadığım gərginliyin,

    həyəcanın ziyanını hesabla.

    Evimdən gedənlər nə sayılır ki,

    ruhumdan gedənin yanında elə.

    Tapdanıb evimin bakirəliyi,

    yad nəfəs toxunub əşyalarıma,

    evdə hər yerə,

    qısılıb bir küncə arxayınlığım,

    döşəməmdə ayaq izi,

    kitab şkafımda yad əlin yeri çığırır,

    o elm, o zəka yatırımında

    pul-para axtarıb o nadan

    o gün.

    Oğurluğu qazanc bilir bu burda

    şərəfə tamarzı qalır mənliyi,

    ömrü oğurlanır həbsxanalarda,

    vaxtı qarət olur,

    illəri gedir,

    arzuları puç olur orda.

    Qazanc hesablayır götürdüyündən,

    bundan gedənləri anlamırmı bu,

    xəbəri yoxdurmu itirdiyindən?

  • Xatirə FƏRƏCLİ.Yeni şeirlər (VI hissə)

    Qış ağacları

    Ümidləri

    yaza, günəşə,

    talanıb yaşılı,

    rəngi-ruhu bomboz,

    yolub saçlarını sərxoş küləklər,

    döyür təpəsinə

    dünyanın qışının dolusu, qarı,

    pəjmürdə görkəmin düzəltmək üçün

    yağış damlasından sırğalar taxıb

    bu çör-çöp ağaclar,

    qış ağacları.

    Can vətənim

    Gözlərimin yaşındasan,

    vətənim,

    ürəyimin başındasan,

    tikə-tikə,

    parça-parça vətənim.

    Yetim əlində yağlı tikə olmusan

    hər zaman.

    Hər istəyən bir diş vurub,

    Diş qıcanıb hər tərəfdən

    Olan-qalan varlığına.

    Neçə məkr qarşısında,

    Neçə hiylə qarşısında

    Dözüb dayanan vətənim,

    can vətənim, can vətənim…

  • Adilə NƏZƏR.”SİZ ÖZÜNÜZLƏ DANIŞIRSINIZ?”

    Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru,
    Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, “Kitab Evi” İctimai Birliyinin sədri

    Dərgilərdən birinin “Özüylə söhbət” rubrikasına yazı vermək təklifi aldığımda ilk ağlıma gələn rubrikanın adının anlamı oldu. Və düşündüm ki, hər bir insan başqası ilə söhbət edə bilmək üçün öncə özü ilə söhbət etməyi bacarmalıdır.

    Haradasa oxumuşdum ki, insan psixoloji baxımdan ikili şəxsiyyətdir. Bu fikrə əsaslanaraq deyə bilərik ki, özü ilə söhbət çox normaldır və hətta lazımdır (səssiz olduqda). Bu eyni zamanda əqli cəhətdən sağlamlığa işarədir.

    Əlbəttə ki, işin bioloji təkamül tərəfi də var. Özü ilə danışmaq kamilləşmə, yenilənmə baxımından mükəmməl sağlam bir davranışdır. Bunu adətən uşaqlar və tək yaşayanlar daha çox edir. İnsanın danışıq qabiliyyətinin inkişaf etməsinin əsas səbəbi, onun sosial varlıq olaraq ünsiyyət sistemini təmin etməkdir.

    Mən həyatımın axarını düşüncə gücümlə yönləndirə bilirəm. Amma təkcə düşünməklə deyil, düşündüklərimi həyata keçirməklə dəyişdirə bilirəm. Sıxıntılı zamanlarda yüksək səslə düşünürəm, çünki beynimdə düşündüklərim sıxıntıdan qurtarmağıma kömək etmir. Xüsusilə bu halım bir şeyə qərar verməyin çətin olduğu vaxtlarda daha çox baş verir. (bilmirəm, başqalarında necədir..)

    Bir çox qələm adamları “gündəlik” yazırlar. Gündəlik yazmasam da, şeirlərimin bəzilərinin (evdə olan vaxtlarımda yazılanlar) əlyazması – qaralama şeir dəftərlərim var. Orada şeirlərdən başqa ara-sıra fərqli fikirlər, həmin anın dəyişik duyğuları da qeyd olunub ki, onlar bəzən şeirlərlə əkslik təşkil edir. Hərdən açıb baxıram, düşünürəm ki, heç bir gündəlik oxucu üçün yazılmır və yazılmamalıdır. Gündəliklər müəllifin bir növ özü ilə söhbətidir.

    Qismət deyilən şey məncə ikiyə bölünür. Bir hissəsi insanın öz iradəsi ilə təyin olunursa da, digəri onun iradəsinə ziddir. Yəni həyat ssenari deyil, biz də rolumuzu oynamırıq. İradəmiz daxilində bütün seçimlərimizə cavabdehik. Məsələn, oxuduğumuz peşəni seçə bilərik, istədiyimiz dilləri öyrənərək bu yolda irəliləyə bilərik. Ancaq irq, boy və ailə kimi şeylər dəyişməz taleyin nümunələridir.

    Son iki ildə pandemiya səbəbilə evlərə qapandıq. Özümüzlə danışmaq o qədər güclü bir ünsiyyət vasitəsinə çevrildi ki, öz daxili düşüncə proseslərimizi dinləməyə başladıq. Halbuki əvvəllər bunu daha az edirdik. Demək ki, insanlar özləri ilə tək qaldıqda, daha rasional qərarlar qəbul edə bilirlər və daha təsirli olma potensialına sahib olurlar. Doğrudur, bunlar mədəni və yaradıcı həyatımızda bizə fayda verən amillərdir, amma yenə də qismən də olsa azadlığımıza qoyulan məhdudiyyətlərin aradan qalxmasını və yenidən sosial həyata tamamilə qayıtmağımızı arzulayıram. Bir də tövsiyə edirəm ki, özümüzlə danışarkən özümüzə qarşı xeyirxah olmağı unutmayaq. Əlbəttə ki, bəzən özümüzə qəzəblənə bilərik, özümüzü tənbehləyə, hətta söyə də bilərik, bununla belə, özümüzü bağışlamamız, özümüzə çox ağır yanaşmamağımız daha sağlam qərarlar qəbul etməyimizə və lazımsız olaraq stresə düşməməyimizə kömək edə bilər. Özü ilə danışmağın ən böyük faydası budur: bu səs-küylü dünyada sizi dinləyən bir nəfərin olduğunu bilmək gözəldir.

  • Adilə NƏZƏR.Yeni şeirlər (2021)

    Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru,
    Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, “Kitab Evi” İctimai Birliyinin sədri

    FƏSİLLƏR DƏYİŞİR

    Sözalır göydə Günəş yellər uyudur bu yeri,

    Dağılır odlu yayın səltənəti, bax, solaraq.

    Yox olur təbiətin yazdığı ilk yaz əsəri,

    Pozulur gülbaharın rəngi, itib yox olaraq.

    Ruhu sarsır zəminin sapsarı çılpaq düzəni,

    Gücü çoxdan tükənibdir işaran boz günəşin.

    Titrədir həm də külək laləni, sünbül- süsəni,

    Dalayır əllərimi sarmaşıqların güləşi…

    Qarağaclar itirir sərvboylu qamətini,

    Dağın dumanı tutur indidən tədarükünü.

    Hava çiskinləyir.. Haqq göndərəcək nemətini,

    Günün ömrü qısalır, gecələr çəkir yükünü.

    Nə qədər solsa da rəngi, barı vardır payızın,

    Bərəkət yağdıracaq qış… Təki yer, göy yaşasın.

    Doyum olmaz dadına bir ömür də güllü yazın,

    Tanrım, davamını göndər həyatın, qoy yaşasın.

    20.10.2021

    ***

    Heç təsəvvür etmədiyin bir yerdəsən…

    Yaşanırsan misra-misra,

    nəfəslənirsən sətir-sətir.

    Bəzən sitəmimə,

    bəzən əfvimə, bəzən sevgimə tuş gəlirsən…

    Düzünü deyim ki,

    hamısının haqqını verirsən – nuş gəlirsən…

    Lap üzaqdan izlənirsən…

    Payızın ətəyindən tökülən çiçəkləri toplayarkən,

    Aylara, həftələrə sığacaq “sevgi”lərin

    alnından öpərkən izlənirsən…

    Ya da qaranlıqdan aydınlığa hamilə gecələrdən

    yuxusuz çıxan vəfalı sevgili kimi…

    Gizlənirsən qırıq qanadlarınla göz yaşımın nidasında,

    Közlənirsən kəpənəklər adasında…

    Bil ki, qəlbimdəki bu küskünlük tərk etmir məni..

    Sadəcə gözlərindəki həyat eşqinə

    bağışlayıram səni…

    * * *

    Bir ömür könlümün pərvanəsini,

    O şamın başına döndərəm gərək.

    Gözümün yaşıyla hər səhər-axşam,

    Təşnə ürəyimi söndürəm gərək.

    Sonadək beləcə susub, ah udam,

    Qəlbimi atəşə, oda oxudam,

    Nə ki duyğular var suya axıdam,

    Nə ki hisslərim var, donduram gərək.

    Tab edə bilmərəm tənə, qınağa,

    Nələrdən keçərək gəldim bu çağa.

    Bu bəxti götürüb atam ocağa,

    Külünü başıma əndərəm gərək.

    Dərdimi salmayam dilə-ağıza,

    Sarılam üzümə gülən payıza,

    Hönkürüb ağlayam bir ağ kağıza,

    Allaha bir məktub göndərəm gərək. 

    14.10.2021

    Azərbaycan əsgərinə

    Buludlara ucalan,

    Dağın anlamı sənsən.

    Elə zirvədəsən ki,

    Çağın anlamı sənsən.

    İnsanlıq varın – əmək,

    Haqqındır barın yemək.

    Borcumdur daim demək –

    Bağın anlamı sənsən.

    Şanın bəzər dilləri,

    Oldun andının əri.

    Aramızda ən diri

    Sağın anlamı sənsən.

    Gün yox günümüz təki,

    Nurdur gözümüzdəki.

    Bugün üzümüzdəki

    Ağın anlamı sənsən.


    11.10.2021

  • Ay Bəniz ƏLİYAR.Yeni şeirlər (2021)

    Və bir gün adamın əlləri

    qadının qırmızı donunun

    qanına bulaşdı…

    Göz yaşları

    çiçəklərin açdığı yerdə,

    hər sabah

    kitab oxuyan adama bənzədi.

    Gözləri şişkindi.

    Bir udum hava kimi

    ətirləndiyi

    güllərə borcun ödəmək istəyəndə,

    əlləri yadına düşmüşdü.

    Qadını

    qırmızı donunun içindən

    çəkib çıxartmışdı adam.

    Qadın yenə də

    ölümünə gülümsünmüşdü.

    Bir qadının ölümü

    bir adamın əlində qan kimi qalacaqdı…

    Əlləri qanlı adamlar

    qırmızı donlu qadınlara

    aşiq olmadan ölməli…

    * * *

    Yarpaqlar ağacdan boşanma dövrünü yaşayır,

    Ağaclar aliment vermir yenə.

    Aliment bir quş yuvası, budaqlardan qopmur.

    Yuvalara küləklər dolur,

    Yağışlar balalayır.

    Yarpaqları hamilə etdiyini unudub ağaclar,

    Ağaclar yazda yeni yarpaqlar əzizləyəcək,

    bəsləyəcək, böyüdəcək.

    Yarpaqlar meyvələrini də itirir,

    körpələrini də, kölgələrini də…

    Aldanıb yeni küləklərə başqa dünyalara gedir.

    Ağaclar aliment verməyəcək,

    məhkəmələr bir süpürgəçi kimi

    süpürəcək bütün xəyalları.

    Yarpaqlar boşanacaq hər sonbahar…

    Hər yarpağın bir ağac sevdası bitəcək…

    Nə yaxşı ki, böyük şəhərlər var,

    Adam adamı itirə bilir.

    Adamın yarpaqları

    adamının ağaclarından

    boşanmağı öyrənsə, keşkə…

  • Ay Bəniz ƏLİYAR.”Keşkə məzarda da pəncərə olsa”

    .

    Keşkə məzarda da pəncərə olsa,

    Ordan bu dünyaya boylana bilsəm.

    Dünyanın qapısın açırmış kimi,

    Döyüb pəncərəni dünyaya gəlsəm.

    Bir quş dimdikləsə şüşələrini,

    Bu peşman ürəyim bəlkə kiriyə.

    Arada yaylıqla silsəm tərini,

    Arada boylansam üzü bəriyə.

    Belə bir məzarda ölsəm, kaş elə,

    Boylana-boylana qalsam, kaş elə.

    Bitməyən yazıma boylana bilsəm,

    Oğluma, qızıma boylana bilsəm…

    Hörümçək bağ qursa bircə naharlıq,

    Mən də ona baxıb doysam dünyadan.

    Amma söz-söhbətdən doymamış kimi,

    Nə səs-səmir gəlsə duysam dünyadan.

    Mənlə tənhalığın bölən adamlar,

    Həmin pəncərəmin önünə gəlsə.

    Dünya həsrətindən ölən adamlar,

    Orda ətrafıma toplaşa bilsə…

    Bir-birin görmədən, növbə etsələr,

    Nə mən inciyərəm, nə onlar küsər.

    Mənim pəncərəmə tövbə etsələr,

    Burda gecələrin ağrısı kəsər.