Тауға шығам деп жүрсем,
Төбесінде жүр екем.
Қолым созған ай нұры
Алақанда тұр екен
Жарық қайда деп жүрсем,
Өзім шашып жүр екем.
Мен іздеген мейірім,
Жүрегімде тұр екен.
Бақыт қайда деп жүрсем,
Иеленіп алыппын.
Жақұт қайда деп жүрсем,
Төбемде екен жарық күн.
Игіліктің барлығы
Өн бойымда тұр екен.
Арайланған әр күнім,
Тұнып тұрған сыр екен.
(Динара Асанова).
Ыр арнасам акын сулуу таарынбас,
Калем сабың тура сенин жаңылбас.
Мен өзүңдү Надирага теңедим,
Жазгандарың укмуш экен карындаш.
Зыйнат сулуу ыр жазчы экен уктуңбу,
Зыйнат сындуу сен жарышка чыктыңбы.
Аста кана канаттарын кайрыбай,
Симург кушту кылтагы жок туттуңбу.
Бир болбогон сөздөн таза жаңылбас,
Мындай акын ичибизден табылбас.
Омар Хаям, Хафис сындуу баракка,
Сен ырларың жазыптырсың карындаш.
Мен өзүңдү ырас чындап мактадым,
Жакты мага төрт сап ырды жазганың.
Ырың менен эң бир сонун карындаш,
Жүрөк тушум солк дедирип таштадың.
Сен лираны бек кучактап сүйгүнүң,
Поэзияны ыйык тутуп жүргүнүң.
Калемиңди барагыңды бек кармап,
Канаты бар пегас атты мингиниң.
УРМАРАЛ
Талас.
Билсам, душманимни рафиқ этмасдим,
Пушаймонликда шу ҳолга етмасдим.
Туғилмоқ ва ўлмоқ измимда бўлса,
Бугун келмас эдим, эрта кетмасдим.
*
Чархни айланмайди, дейдиган ким бор,
Бахтим бойланмайди, дейдиган ким бор?
Бехуд масрурликдан қулоч керганлар,
Бир бурда нон топмай дайдиган минг бор.
**
Такаббур хуш кўрмас такаббурларни,
Сур ҳам кўролмайди беюз сурларни.
Шайтон бойлаганин билмас кўзларин,
Тенг кўрарлар ўзларига ҳурларни.
**
Қарсак чин олқишдир ва дегани “соз”,
Чапак-кўнгил учун берилган овоз.
Қачонки гулдурос қарсак кутсангиз,
Чўққиларни оша қилингиз парвоз.
10.07.2023
ӨЧПӨГӨН АЗДЕК СЕЗИМДЕР…
Бозойлук сырын арзуумдун,
Болмокпу, айтпай кеткенде…
1993-жылы жазылган ырым эле…
Чиркин өмүр…
СЕРЕПСИЗ КЕЛЧИ ЭРКЕЛЕП!
Кылгырып, сөзүң айта албай,
Кырааты бар сыйдан кайта албай…
Кызара бөртөөр ызааттын –
Кызарган-а сырын байкабай…
Айбыгаар сырдан айта албай,
Абайы зор сыйдан кайта албай!
Жүгөнүн сыйдын каттырып,
Жүрөмүн-а секет, байкалбай!,
КАЙРЫМА:
Сезимдин сырын термеген –
Секетим-а, сыйга кең элем!
Тозоту кең текче азгыраар –
Токмаарек-а кушка жем белем?
Үйөрлөп калган байкеңдин -
Үргүлө-өр түшүн термеген!
Сезимиме тынчтык бербеген -
Секетим-а, кандай жан элең?Тектирлүү зоодо кыр жокпу?
Териксең-а тамаар тер жокпу?
Текматы бошоң, байкеңе –
Тентегим-а, айтчы, мээр жокпу?
Азыган-а көөндө муз жоктой,
Ааламда сендей суз жокпу ай?
Жүрөгүмдүн катып жүгөнүн –
Жүрөсүң-а секет, тоготпой!
КАЙРЫМА:
Сезимдин сырын термеген –
Секетим-а, сыйга кең элем!
Тозоту кең текче азгыраар –
Токмаарек-а кушка жем белем?
Үйөрлөп калган байкеңдин -
Үргүлө-өр түшүн термеген!
Сезимиме тынчтык бербеген -
Секетим-а, кандай жан элең?Арзыган-а сыйдан энтелеп,
Ашыгы бал ызаат бир келет!
Сенде мээр, менде-го ‘дээр’ бышты –
Себетсиз-а, келчи эркелеп…
Сендегиң-а мээрге энтелеп,
Серпилген-а зеерим не демек?
Сепили бек сыйга, секетим –
Серепсиз-а келчи эркелеп!
КАЙРЫМА:
Сезимдин сырын термеген –
Секетим-а, сыйга кең элем!
Тозоту кең текче азгыраар –
Токмаарек-а кушка жем белем?
Үйөрлөп калган байкеңдин -
Үргүлө-өр түшүн термеген!
Сезимиме тынчтык бербеген -
Секетим-а, кандай жан элең?Муратбек Ысмайыл Алымкулов /Казыбек Казалчы/…
≈≈≈
“СЕБЕПСИЗ КЕЛЧИ ЭРКЕЛЕП…”
Сөзү: өзүмдүку, Муратбек Ысмайыл…
Обону: Зеландия балыкчыларынын кайрыгы…
Аранжировщик иним өзүңүз эле ырдаңыз деген кеңеши менен – өлбөгөн жанга, эстелик болуп калаар деген ниетте, энтигип атып, өзүм ырдап койдум эле…
Кабыл алып коюңуздар!
≈≈≈
КӨКҮРӨК МЫКТАГАН , КӨӨДӨНДӨН ЧЫКПАГАН
БАБА КЕПТЕРИН УНУТПАЙЛЫ:
ҮЙӨР – жаздагы суу үстүндө калкып аккан муздар, муз агымы…
ТЕКМАТ – кайыш кур…
ТОМО – мүйүздүн түбү…
ТОЗОТ, ТОСОТ – аңчынын болжогонун күтүп, тосуп туруучу мерчемдүү жайы, орду, буктурма жай…
ТОКМААРЕК – ток пейил…
АБАЙ – этият….
СЕБЕТ – чырпыктан майда согулган тор-идиш, корзина…
СЕРЕП – тымызын чалгындоо…
СЕПИЛ – коргонуу үчүн мыктап салынган коргон…
Бар болуңуздар, арыбаңыздар да кемибеңиздер,
урматтуу санаалаштарым!
Муратбек Ысмайыл Алымкулов /Казыбек Казалчы/,
Поэзия Ордосу…
Бир атадан,бир энеден жаралган,
Бир тууганым, кудай берген табылгам.
Бир үзүм нан бирге жеген бөлүшүп,
Бир колум сен,бир боорум сен,кабыргам.
Бирге жатып, чоң жуурканды жамынып,
Бирге уктап,таңды чогуу атырып.
Бирге ойноп,чаң ызгытып көчөнү,
Бирге жыргап,күлүп,ырдап,
каткырып.
Кыйын кезде кубат болуп карааның,
Карбаластап издейм жылуу жамалың.
Көздөн учкан бир тууганым ,аман бол,
Кубанамын жакшы болсо абалың.
Курган турмуш,туш тарапка чачырап,
Кеттик тарап,бакыт кайдан ачылат.?
Кездешкенде кубанабыз баарыбыз,
Кут,береке,ырыс- кешик агылат.
Эң башкысы ден-соолукта болгула,
Элиң менен бирге өсүп,толгула.
Эстей кеткис балалыкты унутпай,
Ата-энени дайым эстеп тургула.
Эне берет күн нурундай жылуулук,
Эх,атаңчы аалам, дүйнө, улуулук.
Эрте,кечте тилегеним амандык,
Эң башкысы курчап турсун сулуулук.
05 03 2023.
Маматова Кундузбү Алимбековна, 1965-жылы 29-ноябрда туулган.
“Тагдыр буйругу”, “Эрке” прозаларынын, “Кирпиктеги тамчы “, “Махабат ыргагы”, “Жүрөктөгү толкун”, “Чаң жолдогу издер”, Өзбек тилинде чыккан “Жол карап” ыр жыйнактарынын автору.
2021-жылы Кыргыз Республикасынын Президентине караштуу Мамалеккеттик тил боюнча улуттук комиссиясынын Кыргыз Республикасынын мамлекеттик тилин өнүктүрүүгө кошкон зор салымы үчүн АРДАК ГРАМОТА менен сыйланган.
Жана башка бир нече сыйлыктардын ээси.
Кыргыз Улуттук Жазуучулар Союзунун, Түндүк Америка жазуучулар Союзунун мүчөсү.
Үй-бүлөлүү, төрт баланын энеси.
БАЛА ТИЛИ БАЛ.
ЧОҢ АТА МЕНЕН НЕБЕРЕ
Небере
Чоң ато-у, карасаңыз,
Бара жатат кумурска.
Өзүнөн чоң жүк көтөрүп,
Жол тарткансыйт алыска.
Чоң ата:
Жоокерлердей так жүрүшөт,
Чыгат күндө жүрүшкө.
Жалкоолукту сүйбөйт алар,
Акыл-эси жумушта.
Небере:
Көктө турган ай эмнеге
Чыгат түндө жаркырап?
Чыкпай калса эмне үчүн
Капкараңгы туш тарап?
Чоң ата:
Ай асмандын сулуулугу
Түндө гана көрүнөт.
Уктап жаткан бөбөктайга
Нурдан мээрим төгүлөт.
Небере:
Бешке-бешти кошсо канча?
Таппай жатам эсебим.
Дагы канча күн уктасам,
Бийик болуп өсөмүн?
Чоң ата:
Бешке бешти кошсоң, балам,
Адашпагын – он болот.
Тил алчаактар, акылдуулар
Мендей бийик чоң болот.
Небере:
Тил аламын, тентек болбойм,
Тобум тээп ойноймун.
Автоматчан солдат болуп,
Мекенимди коргоймун.
Чоң ата:
Мекениңди корго, уулум,
Мекен кымбат элиңе.
Душман бутун бастырбагын,
Ыйык туулган жериңе.
КЫЯЛ
Так секирем улактай, улактай,
Оргуп агам булактай, булактай.
Алиппемди шар окуп апамды
Кантип турам кубантпай, кубантпай.
Дирилдеймин бариктей, бариктей,
Чарк айланам шариктей, шариктей,
Мектебиме тартылам күнүгө,
Кичинекей магниттей, магниттей.
Боюм карыш кичине, кичине,
Бакыт толо күлкүмдө, күлкүмдө.
Билгим келет бүт баарын, бүт баарын,
Сыйкырчы болсом бир күнгө, бир күнгө.
АППАК МОНЧОК
Асмандан мончок жаады,
Жыбырап жердин бети.
Апакай, бирок катуу,
Черткилеп терезени.
Жер жайнап көрктүү мончок,
Төгүлөт токтобостон,
Уучума топтоп алып,
Бекитип ойнобосом.
Жүгүрүп үйдөн чыгып,
Ашыга термеледим.
Толтуруп кочушумду,
Кубанып термелемин.
Колумда аппак мончок,
Мөлтүрөйт, бирок муздак.
Төгүлгөн мончокторго,
Көздөрүм күлүп жайнайт.
Кармасам улам эрип,
Эрикпей мен да терип.
Жылмайып күлүп алды,
Апакем мени көрүп.
“Бул мөндүр, мончок эмес,
Ысыкка эрип кетет.
Жаз айы кээ бир күнү,
Ак мөндүр төгүп өтөт”.
Апамдын сөзүн тыңшап,
Ишенбей ийин күүшөп.
Турганда колумдагы,
Мончогум эрип түшөт.
Өткүн деп апам айтат,
Жер жайнайт аппак мончок,
Эриди бир заматта,
Колума салып койсок.
Мөндүргө көзүм тойбой,
Караймын улам-улам.
Токтобой төгө бер деп,
Асманды карап турам.
КИЧИНЕКЕЙ ДАРЫГЕР
“Тез жардамдын” сумкасы,
Моюнунда асылып.
Кичинекей Акылай,
Иштеп жүрөт шашылып.
Куурчагын дарылап,
Укол сайды колуна.
Таңып башын жылуулап,
Күрмөсүн жаап жонуна..
Тыңшагычын белендеп,
Сени тыңшап берем деп.
Чоң атасын каралайт,
Өзүм доктур болом деп.
Энесинин колдорун,
Улам-улам кармалап.
“Эт ысыган” дарысын,
Берип келет “чайна” деп.
“Укол сайсам ыйлаба,
Ыйлап, мени кыйнаба.
Айыктырам бат эле”,
Деп күймөнөт кыйлага.
Карс-карс күлүп чоң ата,
Колун сунат кубанып.
Өмүр, бакыт, келечек,
Уланганга кубанып..
“Дары” жеген чоң эне,
Көңүл ачык сүйүнөт.
Дарыгери жанында,
Ойноп жүрөт күлүңдөп.
Кичинекей кол менен,
Укол жасайт баарына.
Чоң атага, энеге,
Өзү эле дары да.
“Оорусуң сен жат”-десе,
Жатып калат чоң ата.
Жыттап саамай чачынан,
Берет күндө ак бата.
Биздин үйдө дарыгер,
Кичинекей Акылай.
Чоң атага, энеге,
Өзгөчө бир жакын ай.
МУГАЛИМДЕН ҮЙРӨНӨМ
Жалкоолукту сүйбөгөн,
Жыгылганды сүйөгөн.
Адал оокат, эмгекти
Айтып, таттуу сүйлөгөн,
Кыйшык бассам түзөткөн,
Сабагымды күзөткөн.
Тазалыкты, тартипти,
Мугалимден үйрөнөм.
Калыстыгы таш жарган,
Таразадай тактыкты,
Чындык үчүн күрөшүп,
Үйрөнөмүн ар шыкты.
Мээрим чачып сүйлөгөн,
Бийиктикке сүйрөгөн.
Билим, илим булагын,
Мугалимден үйрөнөм.
Көрүп калсам сүйүнүп
Салам берип ийилип.
Тапшырмасын аткарып,
Сылыктыкты үйрөнөм.
Бардык жакшы адатты,
Мугалимден үйрөнөм.
СҮЙӨТ ЭЛДИ ЖҮРӨГҮМ
Ташты тизип, кумду үйүп,
Үйлөр салып кооздоймун.
Чатыр жабам, шифер кагам,
Терезесин тордоймун.
Кичинекей күрөк менен,
Жер казамын чарчабай.
Буудай эгем, тер шыпырып,
Баатыр дыйкан бабамдай.
Жорго минем камчыланып,
Тоо аралап ойноймун,
Чоңойгондо Ала -Тоомду,
Өзүм эле коргоймун.
Уста болом, дыйкан болом,
Актайм Мекен тилегин.
Мен уулумун кыргызымдын,
Сүйөт элди жүрөгүм.
ЖАГЫМДУУ СУРОО
ЭРКЕ КЫЗ
Мен кичинек, акылым көп,
Сынык, кетик тишим бар,
Бешке эми чыксам дагы,
Түгөнбөгөн ишим бар.
Сылап-сылап чачтарынан,
Гүлдөрүмө суу куям.
Көпөлөктөр консо эгер,
Сыбызгыган үн угам.
Чоң энеме чай сунамын,
Эрте менен кечинде,
Көз айнегин тагынамын,
Менде болот издесе.
Жөжөлөрүм эсептеймин,
Аппак, сары, мойну көк,
Кызылдары бешөө экен,
Эх адаштым, өтө көп.
Жардам берем чоң энеме,
Көтөрүшүп сомкесин..
Уктаганда таппай калам,
Бек сактаган соткесин.
Ойланшы ботам, налына бермей бір уақыт.
Адамзат үшін, болатын нағыз нұр да құт.
Болмай ма сірә, көруге жалқын жарықты,
Ғұмырға мынау, келгеннің өзі дүр бақыт?
Қарашы маңға, сан алуан түрде құлпырған,
Жазира дала, болмысы көркем сыр тұнған.
Сайраған құстар, төбеңде аспан көкпеңбек,
Кейпімен әсем, елеңдетер тыс ырқыңнан.
Маңады әне, төбеңде бұлттар құбылған,
Ғажайып қалпы, жандарға ойлы ұғынған.
Керімсал кәусар, жан сарайыңды ашатын,
Арылтар мүлде, жаныңды құса-мұңыңнан.
Ғұмырға мына, келгенің ботам шын бақыт,
Сол ғұмырыңда, басыңа келер сын да құт.
Шаттанып жүргін, өкпекте қысқа әрдайым,
Өзің де тыңдап, сөзіңді жұртқа тыңдатып…
Менин бактым,.албетте ден соолук,
Ден соолук бар, ой дагы, жок го бук.
Шайырмын, баарына шүгүр кылам,
Жаратканга ыраазымын,. аты улук.
Менин бактым, Атакемдин насааты,
Үйрөттү эмгек, илим, акыл, санатты.
Атамдын мага айткан акыл сөздөрү,
Жашоомдогу эң бир керек саамалы.
Менин бактым, эң биринчи адамым,
Ден соолугу өмүрү го алтын апамын.
Апакемдей адам барбы, бу ааламда,
Албетте жок!. Кандайча тан аламын.
Менин бактым, бир боорум асылым,
Бир туугандай жок го айтсам чынын.
Бир уядан учкан менин, асылдарым,
Тоодой өбөк, кайталангыс бакытым.
Менин бактым, сүйгөн асыл жарым,
Мен үчүн даяр турган билем дайым.
Ооруму колдон, жеңилимди жерден,
Алып жүргөн, мен үчүн күйгөн айым.
Менин бактым, уулум да кыздарым,
Алар менин кубанычым, кымбатым.
Ден соолугум, өмүрүм да, бакытым,
Түбөлүктүү келечек улаар, урпагым.
Менин бактым эки дүйнө досторум,
Мени эстеп кээ кездери жоктоорум.
Бала кезден чогуу жүрүп, чоңойдук,
Достор менен өтөт, шаңдуу доорум.
Менин бактым чыны Кыргыз элим,
Мен үчүн табылгыс Кыргыз жерим.
Баарысынан жогорку бир мен үчүн,
Ата Журтум, баасы бийик Мекеним
Зымырыктап өмүрүм барасың да,
Билинбестен күндөрдүн салаасында.
Кечээ кеткен “ак боз ат” жайыт издеп,
Кайсыл беттин калды экен талаасында.
Күнгөй, терскей көз салып үңүлөмүн,
Карааныңды көрө албай күбүлөмүн.
Кайсыл жакта карайлап калдың экен,
Табаарымдан мен бүгүн түңүлөмүн.
Кеткенсидиң келбестей күндөр менен,
Таң атылган талапсыз түндөр менен.
Эртең чапчуу байгеге байлангандай,
Ач-кыйкырык кишинеген үндөр менен.
Желке-боюң сулуулар тарабадым,
Тулпар аттай тутунуп карабады.
Кадырыңды билдимби, билбедимби,
Сапар кетээр күнүңдү санабадым.
Арпа салып торбоңо ашатпадым,
Оттотподум жүгөрү кашаттарын.
Коё бербей бутуңа кишен салып,
Аядымды буудайдын машактарын.
Кырдан буйтап “ак боз ат” кеттиң качан,
Кырк ашуунун белине жеттиң качан.
Ээлик болбой элүү сай кечип өткөн,
Артта калды алтымыш, – андан асан.
Отуз жашта оттонуп турдум эле,
Ыр куржундун ырысын курдум эле.
Алаксыпмын ар жолдо чалынгандай,
Турмушуң бул,- тушуккан “туйгун” беле.
Бүгүн чыккан күнүңдүн батаары чын,
Эртең башка күнүңдүн атаары чын.
Сайдагы аккан суунун да эсеби жок,
Кайтпас болуп аркага жатаары чын.
Тайраңдаган “тай” чагың бүтөөрү чын,
“Быштылыка” бергендей бүт үмүтүн.
Аркы-терки чабылып, тери кургабай,
“Асыйлыка” айланып кетээр бир күн.
Убакыттар алмашып мезгилдерге,
Жеткирээри анык го, жетчү жерге.
Жөн гана биз жүргөндөй “теспе” тартып,
Кетээриң да аныктыр, кетээр жерге.
Жашоо ушундай,- табият мыйзамы бул,
Бааланып да, бааланбайт учурга – учур.
Адам жашайт кадимден, бул жашоодо,
Толуп дагы, толбостон ага купул.
Кечээки эле кемибес ушул дүйнөм,
Келтиргендей кемдигин башка үйгөн.
Баамга албай бактысын жүргөн жаным,
Байкадым бейм алыстап чыкканда үйдөн.
Жетпегенди толуктап жүргөн жандай,
Жаткан кезим тытынып тыным албай.
Тирүүлүктүн милдети – ар башта бар,
Мен да келем ошондон сыртта калбай.
Күндөр учуп зымырык турасың да,
Артка көздү кылчайтып бурасың да.
Боз мунарык… Артыңда баскан жолуң,
Сыя челектей,- түгөткөн сыясын да.
Абдугани Эшиев
11.04 23 ж. Москва.
Периштелер жүрсүн сенин жаныңда,
Тартуу кылып, кубанычтуу жаңылык.
Каалап турам, мен силерге ушуну,
Калгандырсың сен да мени сагынып.
Сагындың деп, айтканымдын себеби,
Жазбай калгам тайпаларга мен эми.
Жамыраган көп жазмакер ичинде,
Жок деп ойлойм, ырларымдын кереги.
Сага айтарым, кулак салып угуп кой,
Саламдашуу тирүүлүктүн белгиси,
Сени бирөө капа кылса ачууң бас,
Сабыр кылуу, сылыктыктын энчиси.
Жакшы-жаман, эгиз жүргөн кылыктар,
Бири кенен, а биринин ичи тар.
Ылгап сүйлөп жакшы менен жаманды,
Ыйман кылып, жашап жүргөн адам бар.
Кимисине кошуламын мен өзүм,
Калыс карап, таразала бул сөзүм.
Таамай айтсам, ичи тарлар кызганат,
Душман болуп, бир көзүмө бир көзүм.
Капа болбойм, андайларга такыр мен,
Карапайым, бир адамын ичи кең.
Өтөт-кетет, бул жашоодон көптөрү,
Жакшылардын катарында болгун сен.
Таразалап коёт турмуш өзүңдү,
Кенен кылгын пенделерим ичиңди.
Көрүп турат так төбөңдө Жараткан,
Жакшы-жаман кылып жаткан ишиңди,
Күлө кара жакшылыктын жолдорун,
Кенен ачып, май бастырбай көзүңдү
Кээ бир жерде керек болуп калбасын,
Көкүрөккө түйүп койгун сөзүмдү.
Өзің жоқта өз жанымда,
болмай өмір мәні тым,
Жоқтай тіпті күндерімнің,
өтіп жатқан сәні шын.
Сен екенсің бар қызығым,
мынау сәттік жалғанда,
Дейтіндей-ақ тіреу болар,
“жанымның әз бағысың”.
Ай дидарлым сен деп ылғи,
кеудемдегі жұмырым,
Естіп жүрші бүлкілдеген,
жүрегімнің қағысын.
Сен болғанда өз қасымда,
өрлеп өрге шабытым,
Жақсы жаққа шақырады,
сапар шегер бағытым.
Мол шаттыққа кенеледі,
жүрсең жұпар таратып,
Көптен күткен өмірімнің,
жанғандай боп бағы шын.
Шын жасиды өзің болмай,
жалғыз калган шағымда,
Жігерімнің беті қайтып,
сынғандай боп сағы тым.
Сондықтан да кетпе алыс,
жүрші ылғи жанымда,
Болып әркез ықыласты,
жақсылықтың жағында.
Білші деймін мендік мәнді,
жырларымның бастауы,
Қалықтайды сұңқар шабыт,
сенің қалқам барыңда.
Кете қалсаң сәл ұзақтап,
себеп болып маңымнан,
Орала гөр аңсап жаның,
мені қатты сағын да.
Сотрудник Кыргызского Бюро Культуры и Литературы Портала Азербайджана
Гүл жайнаган талаада мемилдеген.
Кыял кармап оюмда сени издегем,
А сен болсо түнкүсүн учуп түшкөн,
Жылдыз болуп бактыма келдиң бекен?.
Издедим сени күттүм санаа тартым.
Сезимдин баарын ээлеп бара жаттың,
Карайлап турган кезде бакыт издеп,
Жолуктуң жолдорунда Махабатын.
Соолуган тамырыма болуп тамчы.
Үзүлгөн үмүтүмдү улап жакчы,
Жүрөккө шоола чачтың учкун болуп,
Дүйнөдө сенин барың кандай жакшы.
10 -июль 2023 -жыл
Сотрудник Кыргызского Бюро Культуры и Литературы Портала Азербайджана
Арабыз алыстык кылса дагы.
Жашайсың сезимдер түпкүрүндө,
Ардагым барам сизге канат байлап,
Кечиксем жолду карап үшкүрүнбө.
Түнкүсүн жылдыз учса жарык чачып.
Мени салам жиберди деп билип кой,
Куса болсоң жылдыздарга бир карап,
Жоорокерим жылуу- жумшак күлүп кой.
Жолубузга бөгөт коюп ар түркүн.
Балким бизди көрүп сынап жаткандыр,
Чыдаганга белек кылып акыры,
Тоскоолдуктун торун алар бул тагдыр.
Билем узак күттү жаман баарынан.
Жолуугуга аз убакыт калгандыр,
Насип кылып бактысынан бир үзүм,
Жаратканым бизге дагы жазгандыр.
10 -июль 2023 -жыл.
Xalq yazıçısı Sabir Əhmədli nəsrimizə yeni ab-hava gətirib, yüksək vətəndaşlıq hissləriylə qələmə alınmış əsərləriylə ədəbiyyatımıza böyük xidmət göstərib, neçə-neçə nəslin vətənpərvərlik ruhunda yetişməsində önəmli rol oynayıb. Əsərləri bir çox xarici ölkə xalqlarının dilinə tərcümə edilib. Ədəbiyyatımız qarşısındakı xidmətləri yüksək qiymətləndirilmiş, ona Azərbaycanın Xalq yazıçısı, Əməkdar incəsənət xadimi fəxri adları verilib.
AZƏRTAC xəbər verir ki, bu gün görkəmli yazıçı Sabir Əhmədlinin anadan olmasının 93-cü ildönümü tamam olur.
Sabir Əhmədli 1930-cu il iyul ayının 10-da Cəbrayıl rayonunun Cəbrayıl kəndində dünyaya göz açıb. Burada orta təhsilini başa vurduqdan sonra 1946-cı ildə Bakı Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsinə daxil olub. 1951-ci ildə universiteti bitirib Cəbrayıl rayonunda müəllim kimi əmək fəaliyyətinə başlayıb. Bir il Şükürbəyli kənd orta məktəbində direktor işləyib. 1956-cı ildə “Ədəbiyyat və incəsənət” qəzetinin redaksiyasında ədəbi işçi vəzifəsinə qəbul edilib, bir müddət sonra nəsr şöbəsinin müdiri vəzifəsinə keçirilib. 1993-1996-cı illərdə həmin qəzetin baş redaktoru olub.
O, ədəbi fəaliyyətə 1951-ci ildə “Pioner” jurnalında çap olunmuş “Poçtalyon” hekayəsi ilə başlayıb. Bədii əsərlər və publisistik məqalələri ilə dövri mətbuatda müntəzəm çıxış edib. “Bir payız axşamı” adlı ilk kitabı 1961-ci ildə çapdan çıxıb. Sonralar “Aran”, “Pillələr”, “Görünməz dalğa”, “Yamacda nişanə”, “Toğana”, “Yasamal gölündə qayıqlar üzür”, “Mavi günbəz”, “Gedənlərin qayıtmağı”, “Dünyanın arşını”, “Yanvar hekayələri”, “Kütlə”, “Axirət sevdası”, “Şəhid ruhu” və s. kitabları işıq üzü görüb və ədəbi ictimaiyyət tərəfindən maraqla qarşılanıb.
Sabir Əhmədli ötən əsrin 50-ci illərin sonu, 60-cı illərin əvvəllərində yazdığı hekayələr və “Aran” roman ilə əməkçi insanı əsas obraza çevirdi. 80-ci illərdə yazıçının yaradıcılığında başqa mühüm keyfiyyətlər önə keçdi. Urbanizasiya problemləri, sosial-psixoloji dərinliyə meyil, ziyalı, intellektual obrazların hiss, düşüncə aləmlərinin təsviri ilə sosial mühitin reallıqlarını açıb göstərmək təmayülü işlək oldu. Sabir Əhmədlinin 90-cı illər yaradıcılığı isə onun milli-azadlıq hərəkatına, Qarabağ münaqişəsinə, metafizik başlanğıca müraciəti ilə dolğunluq qazandı, dəyişən zaman və mühit kontekstində qəhrəmanın həyata, cəmiyyətə ümumbəşəri dəyərlər prizmasından yanaşması dünyadərk məqamı kimi mənalandı, varlıq və yoxluq hüdudunda hərəkətə gələn ruhun ucalıq səviyyəsi nəsrimizin yeni estetik dəyər və ümumbəşəri çalar kəsb etməsinə yol açdı.
Sabir Əhmədlinin 1990-1991-ci illərdə yazdığı “Yanvar hekayələri” nəsrimizdə 20 Yanvar faciəsinə həsr olunan ən sanballı bədii nümunədir. Bu hekayələr kitabında həmin hadisə ilə bağlı bütün mənzərə bədii rakursdan məharətlə işlənib. Öz azadlığı naminə meydanlara axışan xalq, silahsız xalqa hücum edən sovet ordusu, qana boğulan insanların fəryadı hekayələrin əsas təsvir predmetini təşkil edir. Sabir Əhmədli bu hekayələrdə insan hisslərini, ondakı vətənpərvərlik duyğularını, yurdu üçün əzmlə mücadilə etməsini psixoloji nüans dəqiqliyi ilə ifadə etməyə çalışır. Eyni zamanda, rus imperialist siyasətinin obrazı, bir xalq olaraq dəfələrlə aldanışlarla üz-üzə qalmağımız kimi məsələlər də hekayələrin içindən əsas xətt olaraq keçir.
Qarabağ məsələsi Sabir Əhmədlinin bioqrafiyasında izini dərin qoymuş, yazıçının müharibə faktoruna çağdaşlarından daha həssas yanaşmasına, mövzunu davamlı təsvir predmetinə çevirməsinə səbəb olmuşdur.
Qardaşını İkinci Dünya müharibəsində itirən yazıçı 1994-cü ildə Qarabağ uğrunda aparılan savaşda oğlu Məhəmmədi də itirib. Bütün bu iztirablar yazıçının “Axirət sevdası”, “Kef” və “Ömür urası” romanlarında əksini tapıb.
Görkəmli yazıçı Sabir Əhmədlinin işıqlı xatirəsi qələm yoldaşlarının və oxucularının qəlbində daim yaşayacaq.
Mənbə: https://azertag.az/
AMEA-nın dosenti, filologiya elmlər doktoru Pərvanə Məmmədli Güney Azərbaycanla bağlı tanınmış araşdırıcılardandır. Onun bu mövzuda çoxlu sayda məqalələri, kitabları nəşr edilib. Bu günlərdə isə P. Məmmədlinin “Güney Azərbaycan mətbuatı tarixi” (THE PRESS HISTORY OF SOUTH (İRANİAN) AZERBAIJAN) monoqrafiyası İsveçdə (Stokholm ,2023) “Diktonius Text” nəşriyyatında çapdan çıxıb.
Bu kitabda XIX əsrin birinci yarısından müasir dövrümüzədək İranda və ondan kənarda yaşayan azərbaycanlı ziyalıların ədəbi-ictimai fəaliyyətindən, onların nəşr etdikləri çeşidli mətbu orqanlarından geniş bəhs olunur.
Bu maraqlı tədqiqat əsəri Güney Azərbaycanda mətbuat tarixi haqqında sistemli məlumat bazası yaratmaq məqsədilə yazılıb və bu sahədə ilk təşəbbüsdür. Bu kitab 8 bölümdən ibarətdir. Həmin bölümlər kitabın çox zəngin bir dövrü əhatə etdiyini təsdiqləyir. Kitabda indiyədək Güney mətbuatı ilə bağlı bir çox məsələlərə aydınlıq gətirilib, gələcəkdə bu sahədə aparılacaq araşdırmalar üçün elmi-metodoloji istiqamətin müəyyənləşdirlməsinə çalışılıb.
Pərvanə Məmmədlinin kitabının üstün məziyyətlərindən biri də burada çoxlu fotoların və sənədlərin olmasıdır. Müəllif kitabın sonunda verilən “Fotolar sənədlər” hissəsində fərqli dövrlərdə çıxan qəzet və jurnallar, redaktorlar və digər mətbuat adamları ilə bağlı şəkillər təqdim edib.
Qeyd edək ki, “Cənubi Azərbaycan mətbuatı tarixi” kitabı Elm və Təhsil Nazirliyi tərəfindən təsdiqlənib Bakıda çap olunub (2009, “Elm”). Azərbaycan universitetlərində dərs vəsaiti kimi keçirilir. Kitabda qoyulan problem beynəlxalq aləmdə də böyük maraq doğurduğundan müəllif monoqrafiyanı təkmilləşdirərək yenidən nəşr etdirib.
Mənbə: https://edebiyyatqazeti.az/
“Ulduz” jurnalının iyun sayı işıq üzü görüb.
C.Cabbarlı adına Respublika Gənclər Kitabxanası ilə ortaq layihə çərçivəsində ərsəyə gələn dərgi “Yeni nəsil: proza” devizi altında dərc edilib.
Dərginin sözügedən sayında yeni nəsil yazarlardan Furqan, Orxan Saffari, Təvəkkül Boysunar, Orxan Cuvarlı, Sərdar Amin, Nihat Pir, Həmid Piriyev, Orxan Həsəni, Rəvan Cavid və Nadir Yalçının müxtəlif məzmunlu hekayələri, eləcə də şair-publisist Qulu Ağsəsin “Yuxarıdayam, düşürəm indi” essesi yer alıb.
“Dərgidə kitab” rubrikasında isə Türk ədəbiyyatında qısa hekayə janrının banilərindən hesab edilən Ömər Seyfəddinin “Üç nəsihət” hekayəsi təqdim edilib. Hekayəni dilimizə Azad Yaşar tərcümə edib.
Mənbə: https://edebiyyatqazeti.az/