Author: Delphi7

Günorta idi səhərdən evdən çıxmışdıq. Bilgisayarın qabağındə boğazımız qurumuşdu. Xanımlara təklif etdim ki, gəlin gedək aşağıda çay içək onlarda qəbul etdilər. Əvvəlki həftələrdə təmizlik işinə baxan Xalidə xanımdan mətbəxdə çay içməyə icazə almışdım. Xalidə xanım olarmı burda çay içək demişdi niyə olmur gəlib içərsiz. Bu xanımların da, heç birinin imkanı yox idi ki, hər dəfə iyirmi qəpik verib çay alsınlar çünki, biri atasız dörd yaşında uşağa baxırdı. Uşaq da, bərk xəstə idi. Iki gün əvvəl Qurani-kərim müəlliməsi bu xanımın ağladığını görüb soruşur; Samirə sənə nə olub?! Samirə cavab verir: Əli bərk xəsdədir. Bu gün kiçik bayıra gedəndə uşağın daxilindən qan gəldi pulumda yoxdur ki, həkimə aparım. Müəllimə deyir xahiş edirəm uşağı gətir həkimə aparaq. Uşağı götürüb həkimə apardıqda bərk soyuqladığını deyir həkim. Elə dərmanları da, müəllimə alır. Bir az öncə bu məsələni də Samirə mənə danışmışdı. Digər qızımızın da, əlil bacısı, ata qayğısından uzaq ailəsi vardı. Nə isə aşağı düşüb yenicə stəkanları yumuşdum ki, Müdir köməkçisi Azad gəldi. Dedim; biz gəlmişdik çay içək elə bu sözü demişdim ki, sözüm ağızımda yarımçıq qaldı.
Bilirsiz xanım əslində sizin burda çay içməyiniz düzgün deyil. Soruşdum niyə? dedi: müdriyyət içazə vermir. əgər siz icazəsiz burda çay içirsizsə? bilinki, bu mal qəsbidir (halalığı yoxdur) dedim mən Xalidə xanımdan icazə almışam. Həmidəki, biz buranın tələbəsiyik axı… Nə olsun ki, siz buranın tələbəsisiz çay içirsiz çıxın yuxarı pul ilə alıb için dedim; bizim pulumuz yoxdur ki, hər dəfə iyirmi qəpik verib çay içək, belə də, pis çıxmasın bir yerdə işləmirəm bir şey eləmirəm pulu hardan alım? Həmin pulu yol pulu edərəm. İçməyin!!! Nə məcburdur ki, siz çay içəsiniz zəruridir ki, sizin çay içməyiniz. Xanımlar qapının ağızında quruyub qalmışdılar nə bir addım dala nədə qabağa yeriyə bilirdilər. Mən çayı süzüb qabağıma qoydum. Amma bunun da, düzgün olmadığını da, bilirdim. Sual etdim axı nədən Müdriyyət icazə vermir?! Çünki ayda yüz manat çaya pul verəsi deyilki…dedim başa düşmədim bu nədir ki, yüz manat pul tutsun bu su Allahın suyudur, çaya gəldikdə isə alıb gətirərik, siz Allah rizası üçün içərsiniz. Birdə ki, buranın baş müdiri ağayi-Nuridən halallığını alaram. Qiyamət günündə də, bunun cavabını Allaha verərəm deyib qapıdan çıxdım. Bu məsələnin şəri hökm olduğunu bilirəm amma əxlaqı yöndən yanaşdıqda belə bir islam dinin olmasına inanmıram Hz. Əli(ə) gecələri səhərə qədər yuxu yatmaz, yetimlərə, aclara, miskinlərə kürəyində yemək daşıyıb paylayardı. Heç kəs bilməzdi ki, bu Hz. Əlidir. Bu işi saleh insanlar, Peyğəmbər və Peyğəmbər övladlarının hamısı öz növbəsində həyata keçirib. Anlamıram bu qədər xüms pulundan imkanı olmayan tələbələr niyə yararlana bilmirlər?!. Bəlkə xüms pulu düzgün ünvana çatdırılmır?! Ya da, fətva verən müctehidlər imkanı olmayan tələbələri nəzərə almayıb…məni düşündürən bir məsələ var. Bu həftə vəhdət həftəsidir. Görəsən Hz. Rəsulu- Əkrəm s.a.s -in doğum gununu təmtəraqlı qarşılayanda bir stəkan çayı digər bir insana qıymayan insanlardan necə razı qalacaq??? Bu mübarək Allahın elçısı, yer üzünün xəlifəsi, yetimlərin atası… Mən sadəcə şəri hökm üzərində qurulmus islamı tanımıram tanımaq da, istəmirəm. Dinin üş əsas sütunu var. 1.Əqidə, 2.Əxlaq. 3.Əhkam. bunlardan sadəcə biri ilə yaşamaq tək ayaqlı yeriməyə bənzəyir. Belə insanlar isə heç vaxt Allaha doğru gedə bilməzlər. Belələrini görəndə islam dininə qarşı içinizdə ikrah hissi oyanmasın din başqa dindar başqadır. Həzrəti Rəsulu Əkrəmin gətirdiyi dini tanısanız yetər. Çünki O Allahın insanlar üçün xeyirli bildiyi şeylərdən başqa bir şey söyləmədi. Allah mənə çay alıb aparmağı, Azada isə insan olmağı nəsib etsin. Amin!

Bayramov Dəyanət Osman oğlu – şair-publisist, 1996-cı ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü.

Dəyanət Osmanlı 1965-ci il iyunun 15-də Gürcüstanda, Bolnisi rayonunun Saraclı kəndində anadan olmuşdur. Burada kənd orta məktəbini bitirdikdən bir il sonra Azərbaycanda Sumqayıt Xovlu iplik fabrikində işləmişdir. Ordu sıralarında xidmət etmişdir (1983-1985). M.Ə.Rəsulzadə adına Bakı Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsində təhsil almışdır (1986-1991). Əmək fəaliyyətinə “Mübariz” qəzetində şöbə müdiri kimi başlamışdır. “Fəryad” qəzetində şöbə redaktoru (1990-1992), “Azərbaycan” qəzetində müxbir, parlament müxbiri (1992-2005) vəzifəsində çalışmışdır.
Bədii yaradıcılığa 80-ci illərdə başlamışdır. “Köhnəlir ayaq izlərim”, “Yarı yolda qalan məktub”, “Söhbət” adlı ilk şeirləri “Ulduz” jurnalında (1990, №4)və s. dərc olunmuşdur. Bundan sonra “Ulduz”, “Azərbaycan” jurnallarında və “Ədəbiyyat və incəsənət”, “Dədəm Qorqud”, “Yol”, “Oğuz eli” və digər mətbuat orqanlarında öz şeirləri, publisistik məqalələri ilə vaxtaşırı çıxış etmişdir. 1992-ci ildə yaranan “2+” ədəbi cərəyanın yaradıcılarından biridir.1992-1998-ci illərədə gənc yazıçıların “Avanqard” Ədəbi Birliyini yaradaraq ona rəhbərlik etmişdir.
1996-cı ildə Azərbaycan Yazıçılar Birliyinə üzv qəbul olunub.1997-ci ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin İdarə Heyətinin üzvüdür . “Ağ kitab” (1997), “İlk… Və… Son…” (2009) adlı şeir kitabları və altı publisistik kitabı nəşr edilib. 2008-ci ildə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin təqaüdünə layiq görülüb. 2006-cı ildən Azərbaycanda Atatürk Mərkəzinin baş redaktorudur.

“4”

Həyatım darıxır, hara aparım,
sonu yazılmayan ömür – yarımçıq.
Nə bir gedən vardır, nə bir qayıdan,
hər iki dünyanın qapısı açıq.

O yurd çox qocalıb tanıyammıram,
Yuxarı Şenniyi aşağı köçüb.
Oğullu, uşaqlı ocaq başının
tifağı dağılıb, tüstüsü uçub.

Saraylar xaraba, qəbirlər durur,
orda sevinc ölmüş, qəmsə diridi.
Yurdsuzun, qəribin, dostun, düşmənin
sağ bəndədən rəhmət umduğu yerdi.

Yasəmən kolları içində itən,
səmtin unutduğum o məzarlıqdan
atam yorğun gələr yuxularıma.
Xəyalı yaşayan bir bayatıdan
boylanıb, yolumu açar uzaqdan.

O qəbrin yanından ötən cığırla
bəlkə min il əvvəl keçib getmişəm.
Aramızda yollar, şəhərlər durur.
Ruhum uyğudadı öz odasında,
mənsə hey gedirəm, mənzilin başı
qarışmış həyatın düz ortasında.

***
Yuxumdan
üzüm bağları keçir,
içində payız bayramı.
Səni görmək umudum olmasa da,
payızın rəsminə baxıb ovundum.
Bu payız bayramı
Tut ağajıtək çırpır
istəkliləri,
dostları,
tökülür sevinj və jan əzabı
xəzəl kimi.

Sən gedən yollar
çoxlarını aparmış,
kimsə sevgisindən yarımamış,
kimsə doya bilməmiş
Tanrı verdiyi ömürdən.

***

Şairlərin doğulduğu,
öldüyü
yurddan da soyuğam.
Sənə məktublar yazıram
ayrılıq qorxusundan.
İnanma,
nə də gözləmə.

Məndən umduğun sevgi
sonunju yay günüdü.
Yenə soyuqlar düşəjək,
üşüyəjək janımın dərdi
ayrılıq qorxusundan.

İnanma və gözləmə,
burda sevgidən savayı
kimsə salamat qalmadı.

***

Qardaşım,
kəndimiz yazıq olur axşamlar.
Sən tanıdığın o viranə ürək
bir az da talandı sevdalarla.
Unutdum ayrılığı və səni,
yağışın,
küləyin,
qaranlığın altında.

Bir də məni gözləsən
daha günlər bitməz.
Tanrı yaşayan yerdə
sözə dönməyə ürək yox.

Tökülür ilğım-ilğım istilər
quşların qanadlarından.
Amma ərimir bir divanənin
oxuduğu duaların buzu.
Qar çiçəyitək titrəyir hər təzə gün,
nağıla dönərüm xatirəndə.

Gözlədim,
Novruz bayramında
gələsən səməni kimi.
Asdım tapa bilmədiyim şəklini
susqun süfrəmizin başından.
Gözəl keçirdik bayramı,
sən varsan,
sən varsan,
fərqi yox harda.

***

Məzarlıq güllərinin
qoxusu qalmış hüznlü yollarla
yorulmadan uzaqlaşıram
Adəmin viranə vətənindən.
Burda karvanyeriş şairlər itmiş.

Hər qəzadan sovuşub yaşayanda
nəmli və solğun uğurum
məzarlıq çiçəyi qoxuyur.
Sinə dağlarım sükut ujaldır.

Yönü o dağlara tənha yolçuyam,
göylər qocalır çiyinlərimdə.
Gözlərim maviliyə toxunmadan
dikilir Qiblənin açıq qapısına.

***

Yaşadım doyunja,
boşaldı balaja könlüm.
Janımı gün vurdu,
qurudu bütün günahlar.

Səndən gizlətdiyim
utanjaq sözlər damır
uşaqlığımın yeganə şahidi
nimdaş şəkillər üstə
ürəyim dolanda.

Biz dünyanın
üzünə çəkilmiş
doğulub,
ölən şəkillərik.
Şəkillərdə oxlanan
igidlər kimi göründük
son anlarımızda.

Amma deyəsən,
surətimizi köçürərkən
fotoçu da sarsılıbmış,
baxışlarımızdakı qara xəbərdə
öz adını oxuyubmuş kimi.

***

Günlər çox köhnədi,
yaşamaq olmur.
Yolu başa vurub qayıdammadım.
Yaşadım,
itirdim,
qazandım, amma
bir xatirə həyat uydurammadım.

Mənə kim öyrətdi bu qədər sevim,
ya bir dərviş olum, ya şəhid düşüm.
Kimsə yox, uğrunda janımdan keçim,
ömür çox uzandı, heç usanmadım.

Jənnətdə dirilik suyu içmədim,
göz yaşıydım Tanrı gözündən gəldim.
İstədim yaşayam, amma ki, öldüm,
təndə öz ruhumla yollaşammadım.

Jənnət qismətimdən quş kimi uçdu,
hər şey ilk mənzildə qalası oldu.
Ölüm yalquzaqtək tənha dolaşdı,
dərgah çox soyudu, qovuşammadım.

***

Hər səhər
üzümdən yuyuram günahlarımı,
daha da nurlanır.
Qəmlənirəm,
sevinirəm,
bu köhnə dərd,
sevinj
daha da təzələnir.

Min ilin yağmurları
aramsız şütüyür
dünyanın üzündən.
Amma ömür təzələnmir.

Bu tozlu həyatın içində
dalıyja qaçıram
məni gözləməyən
bir aqibətin.

***

Ömür yaman uzandı,
yaşamağa gün qalmadı.
Torpağın özü jan verir,
bir məzar qazmağa yer də yox.

Xoşja günlərim jan verməkdə,
payız qoxuyan
səbirli ağılar salamat.

Getdim göy üzündə yaşayım,
ordan da ruhum qovdu.
Ölən sonunju umudun
qəbri buğda zəmisində.

***
Mən inamsız yaşayıb,
imansız öldüyüm
ömrün vadisində
gün düşməyən uzaqların
kölgəsiz ağacıyam.
Nə ruzgar üzümü öpər,
nə yolcular kölgəmi.

Min ildi bitmiş kimiyəm,
kölgəmə yürüyən bir yolcu yox.
Görəsən kimi gözləyirəm
axirətə aparan bu yolda.

***

Bir soyuq ismarıjın ajısı qalıb
darıxdığım məmləkətdən.
Burda ujaltdım məhşərin heykəlini.

Quşlar qanad-qanad
bahardan-bahara əsib qayıtmaz.
Bura azadlığın qanad saldığı yerdi.

Mən gözümü qapasam
yenə də yaşarmısız
sevdaların qəzasından sonra
dərdindən öldüyüm günahlar.

***

Həsrətin bu üzünə aşıb,
yolu sona varıram.
Ayaqlarımın altında
xınjılır təzə günlər.

Qaçıram
həyatın xəlvət yerindən
Və mənim arxamja
əjəlin yanıqlı səsi
həyatın tozunu qaldırıb
örtür ömrün jəsədini.

Yuxularıma çilənmiş qanımın
üstündən sellər yürümüş,
hələ də ömrün ağzı qan dadır.
Daha dualarım geri qayıdıb
örtür ömrün jəsədini.

***

23 yaşımdan
təkjə sözlər qalıb
kiminsə toz basmış
xatirə dəftərində.

Başımdan ağır sözlər
boynumu bükmüş.
O sözləri
qatarda,
avtomobildə,
təyyarədə
bir-bir salıb itirdim
Bakı-Borçalı yolunda.

Və unutduğum şeylər
məni qaytaranda yolun yarısından,
gördüm
gənjliyimin evində
anamın göz yaşlarından savayı
diri qalan heç bir şey yox.

***

Adıma kim nə diləmişsə,
gejəli-gündüzlü
yaşanmış olsun.

Nə vaxtsa qapımdan
qayıdan ismarıjın
sözləri pozulmuş artıq.

Yenə də qənşərmidə
qara niqablı və
doluxsunmuş bir həyat.

Göz yumduğum qaranlıq,
göz açdığım sabahlar
yaşasın qələmimdən çıxan sözlərdə.

Ufajıq bir nar kolu göyərsin,
üstündə oxusun quşlar
unutduğum qojahəsrət xatirəni.

Müqəddəs şəhidlər xiyabanı. Bığ yeri təzəcə tərləmiş, üzündə, çöhrəsində hələ uşaqlıq cizgisi itməmiş Məzahir gözlərini anasına dikib baxır, hey baxır. Ömrünün hələ ümidli bir çağında Ümid adlı məfhumdan məhrum olan Züleyxa ana. Ana…beşikdən qəbir evinədək hər bir insan övladının deyə biləcəyi ən müqəddəs söz…
Bəli, Züleyxa ana da öz oğlu Məzahirə baxır, hər ikisi gözlərini bir – birinə tuşlayıb hey baxışırlar. Heç biri tərpənmir. Heç birinin gözündə ümid çırağı parlamır.
Ana bir anlıq öz balasının dünyaya gəlməyini xatırlayır. Körpə dil açır, ana deyir. Ömür gün yoldaşını itirən Züleyxa ana öz körpəsini bir qarın ac, bir qarın tox böyüdür. Əlindən tutub məktəbə aparır. Körpə övladının mərifət və qanacağı, gözəl biliyə və bacarıqlara yiyələnmək həvəsi anaya kimsəsizliyini, arxası , dayağı olmamağı unutdurur. Anada yeni arzular baş qaldırır. Xəyallar onu lap zirvələrə aparmağa başlayır. Zaman isə qaçır, tələsirdi. Körpə Məzahir isə bir göz qırpımında böyüyür, boy – buxunlu bir gəncə çevrilirdi. Ananın sonsuz arzuları həyata keçir, gerçəkləşirdi. Onun həyatda yeganə simsarı, kimsəsi olan oğlu indi ali məktəbə daxil olmuşdu. Ana xəyalının gerçəkliyi oğlunu bacarıqlı, vətənpərvər bir insan pilləsinə aparıb çıxarmışdı. Ehh… Fikirlər, Arzular, Xəyallar… siz doğrudan da əlçatmazsınız. Siz doğrudan da elə olduğunuz kimisiniz.
Ana xəyallarında uçduğu zaman özü də hiss etmirdi ki, gözlərindən gilə – gilə yaş süzülüb dərddən, kədərdən qırışmış solğun çöhrəsini isladıb. Ən müqəddəs. ən qiymətli olan göz yaşları əbədi yoldaşı və əbədi simsarı kimi indi də onu yalnız buraxmadı. Xəyallar ananın fikirlərini uzaqlara apardı, bir anlıq keçmişə qayıtdı ana. Öz qara bəxtini həsrətlə, ağrı acı ilə vərəqləməyə başladı…
– Ana, ay ana bu gün birinci kursu bitirdim, özü də əla qiymətlərlə. Ay ana baxarsan mən millətimin keçmişini tarixini öyrənən, onu gələcək nəsillərə ötürən bir körpü olacam.
– Ol, ay bala ol. Sənin boyuna qurban, sənin ağlına qurban ay oğul. Sən bilsən ki, sənin xoşbəxt gələcəyini görmək üçün bu 20 ildə mən nələr çəkmişəm.
– Bilirəm ay ana – deyə Məzahir dilləndi. Mənim də arzum budur ki. Sənə çəkdiyin bütün əzab – əziyyətləri, dərdləri unutdurum. Düzdür, dərd insana vurduğu zərbə ömrü boyu unudulmaz olur. Amma mən bütün səylərimlə çalışacağam ki, səni heç olmasa bundan sonra xoşbəxt edim. Axı analar xoşbəxt olmaq üçün yaranıblar. Bütün analar dərd yükünü daşıyan olur… Məzahir bir anlıq fikrə getdi. Axı insan xoşbəxt olacaqsa bu qədər dərd, qübar, əzyyət çəkməyi nəyə lazımdır ? Yox, yaradan yaratdığı kimsəyə əziyyət verirsə yəqin ki, onu xoşbəxt edəcək. Bəlkə bu bir sınaqdır…Məzahir özünə təskinlik vermək istəsə də alınmadı. Həyata gələn gündən bu günədək anamda, mən də zülm – zillət içində yaşamışıq. Elə axıracan da belə gedəcək.
– Mənə nə olub belə ? Mən ki, gələcəyə ümidlə baxmışam. Ümidli arzularla yaşamışam. Qorxuram nədi ? Əsla ! Mən məqsədimə çatacam ! Mən məğlub olamayacam ! Məqsədə çatmaq üçün bir yol var – Zəhmət. Mən o yolu qət edəcəm. Öz- özündə mübahisə aparan Məzahiri anasının səsi fikirdən ayırdı.
– Ay oğul sən fikirləşmə ki, mənim dərdlərimi unutdurmaq üçün nə isə etməlisən. Sən məktəbini oxuyub qurtarsan inşallah bir işin sahibi olarsan. Evlənərsən. Mən də nəvələrimlə, gəlinimlə başımı qataram. Bax bu mənə hər şeyi unutduracaq. Züleyxa ana bundan sonrakı cümləni demədi. Ürəyində nisgil edib köks ötürdü. Ancaq qəlbində Allahına səsləndi : Allahım bu nə işdir, dərd var insanı ağladır, mənim dərdim özü ağlayır… Lakin, tez özünü ələ alıb ümidli sabahının arzularını davam etdirdi.
– Sənin toyunu demirəm hələ. Sən dünyaya gəlməmiş rəhmətlik atan övladının elə bir toyunu arzulayırdı ki, misli bərabəri görünməmiş olsun. Nə isə…görünür qismət beləymiş …amansız ölüm onu tez aldı bizim əlimizdən. Çox gördü onu mənə. Lap körpəlikdən bir həyətdə böyümüşdük onunla. Bir yerdə məktəbə getmişdik. Məktəb yaşlarından bağlanmışdıq bir – birimizə. Dost, həmdəm, sirr yoldaşı olduq bir – birimizə. Gənclik yaşlarına dolanda mən valideynlərimi itirdim. Ailənin yeganə övladı olduğun üçün, kimsəsiz yetim qaldım. Bütün varlığımla, bütün ümidlərimlə atana arxalandım. Ona sığındım. Elin adəti ilə məni bu evə gəlin gətirdi. Hər şeyi onda tapmışdım. O, mənim yeganə ümidim idi.
Züleyxa ananı qəhər boğdu. Özünü göz yaşları axıtmaqdan güclə saxladı. Gülümsədi… Amma bu gülüş saxtalığını asanlıqla biruzə verdi.
– Ana, qurban olum bəsdir. İndi mən varam. Atamın yadigarıyam sənə. Sən də mənə. Atamın üzünü görməsəm də onun nece insan olduğunu bilirəm. Mən onun yerini tuta bilməsəm də, çalışıb onun adını doğruldacağam – deyərək Məzahir anasının boynunu qucaqladı.
Köksünə sıxıb, öz göz yaşlarını gizlətmək üçün boynunu yana çevirdi. O, anasına təsəlli vermək istədi. Amma kimsəsizliklərindən, arxalarında heç kimin olmadığını düşünüb özüdə kövrəldi. Səsinin boğulduğunu görüb daha danışmadı. Danışmadı ki, doğma anası da onun aciz, gücsüz olmasını görməsin. Axı gücsüzlük elə kimsəsizliyin təsdiqi idi… Bir müddət beləcə qaldı ana bala. Həyat necədə cansıxıcı, darıxdırıcı və ümidsiz idi. Bu zaman için – için ağlayırdılar… Hər ikisi öz xəyalında bunu düşünür, hey için – için ağlayırdılar. Ağlayırdılar … Bu isə ümidlərin sonuncu közərtisini də söndürdü. Sanki həyatın işığı sönməkdə idi bu iki kimsəsiz insanlar üçün. Deyirlər insanın dərdi üzündə əks olunur. Kim deyibsə doğru deyib. Dərd insanın üzündə şer sətri kimi misra – misra həkk olunur.
İçin – için ağlayıb dərdlərini bölüşən ana bala sükutun əsiri olmuşdular elə bil. Dillənmirdilər. İstəmirdilər bu sükutu pozmağı. Dillənməyə qorxurdular ele bil. Sükut dərdlilərin əvəzsiz zamanıdır. Bu zamanı belə insanlar yəqin ki, hec bir şeylə dəyişməzlər. Çünki, hec nə onlara sükutun verdiyi fikir düşüncələrini bu qədər keyfiyyətli verə bilməz. Yaşada bilməz…
Züleyxa ana cürət edib sükutu pozdu. Oğluna indiyədək həyatında yaşanan bir neçə anı nəql etməyə başladı.
– Oğlum mənim, atan sənin xoşbəxt gələcəyini görmək üçün nələri qurban vermədi ? Bunu bir allah bilir. Hər şeydən faydalanırdı ki, sənə lazımi şəraiti qursun Amma alınmadı. Cəmi yeddi ay on üç gün ailə həyatı sürdük. Necədə müqəddəs və əvəzsiz günlər idi o günlər. Gənc ailə olsaq da qayğılarımız çox idi. Rəhmətlik olacaq övladı haqda düşünərdi. Elə övlad ki, qayğısız, cəfasız, dərd səri olmadan yaşasın. Nə biləydi ki, fələk onun arzularını ürəyində qoyacaq. Nə biləydi ki, gecə – gündüz üzünü görmək, səsini eşitmək, qulluğunda durmaq istədiyi körpə balasının üzünü görməmiş ölüm onu ağuşuna alacaq…
– Ehh… ölüm..! Necə qıydın ona, necə ? Heç öləsi insan idimi o ? Heç kimə pisliyi keçməmişdi. Heç kimin büdrəməsini istəməzdi. Çalışardı ki, zəiflərin əlindən tutsun, kömək etsin. Ehh… Göz yaşları… Nə yaxşı ki, göz yaşları var bu dünyada. Yoxsa kimsə əsla əllidən yuxarı yaşaya bilməzdi acımasız, zalım dünyada…

– Ana qurban olum sənə, ay ana ağlama – bu səs Züleyxa ananı kədər yağışı yuxusundan ayıltdı sanki. Tez özünü ələ almağa çalışsa da bunu bacarmayan anaya kimsə təsəlli verməyə cəhd elədi : – Allah o dünyasını rəhmət nuru ilə işiqlandırsın ana. Səbrli ol. Və daha nələr… nələr…
Təsəllilərin sonu olmaz bu dünyada. Lakin, dərdə dərman olanı da olmaz bu dünyada təsəllilərin. Yalnız ovudar, unutdurar bir müddət bizə kədərimizi. Ancaq əvəzləməz həyatı və həyat anlarını.
Yanında gənc, cüssəli bir zabitin təsəlli səsinə ayılan Züleyxa ana bir anlıq duruxsa da, özünü ələ alıb dilləndi : – çox sağol oğlum, sadəcə xəyallar öz ağuşuna aldı məni, ağlatdı. Ağlatdı ki, yenidən gülməyə güvvətim olsun.
– Ağlama ay ana. Mən elə yarım saat olar ki, Bakıya çatmışam. Şınıxdan gəlirəm, cəbhədən.Bu torpağın uğrunda hər gün onlarla, yüzlərlə sənin övladların şəhid olur. Uzun illər oyuncağına çevrildiyimiz bir oyunun qurbanına çevrilir. Anam mənim ! Allaha şükürlər olsun ki, bax bu qəbirdə yatan şəhidimizin. Məzahirin arxasınca ağlaya biləcək gücə sahib olan iki göz var. Hər gün şəhid olan qardaşlarımızın çoxunun adını belə xatırlayacaq kimsələri yoxdur. O ki, qalsın göz yaşı axıtmağa… Anam mənim, elə bir zamanda yaşamaq nəsibimiz oldu ki, ailəsi şəhid olan bir qadının bir tikə çörək xatirinə diləndiyinin də şahidi oldu gözlərim. Budurmu şəhidlik ? Budurmu Vətən sevgisindən doğan şəhidlik zirvəsinə qoyulan dəyər ? Baxın, ana oğlunuz Məzahirin məzarının yanında olan bu şəhid məzarı həmin vətən fədaisinin son qərargahıdır. Bu gün onun ölüm günüdür. Ancaq ziyarətinə gələni yoxdur… Yoxdur… indi onun yaşamaq həvəsindən bezib intihar edən xanımı da yoxdur. Bu gün acılara sinə gələ bilməyən, zamanın yükünə tab gətirmək taqətini itirən bu şəhid qardaşımın özünə və 2 yaşlı körpəsinə qəsd edən xanımının dəfn günüdür. Dözümsüzlükdən ölümün ağuşuna atdı özünü və kiçicik körpəsini…

Qəribə həyat, sən nə qəribəsən demirəm. Biz qəribik sənin gərdişində. Bizi yaşadan ümidlərimiz tükənəndir sənin fələyinin çərxində. Həyat isə davam edir…Ümidlər tükənən də belə…

Mən vətənəm,
Vətən də mən,
Vətənsiz mən heç kiməm..!
Kəfənsizəm..!
Vətən şəhid qanıdır…
Şəhidsə mən…EY VƏTƏN !!!

Bakı şəhəri.1993 cü il.8 yanvar.
Ümidlərin tükəndiyi bir zamanlar.
14 yaşlı gəncin şəhidlər xiyabanında
yaşadığı bir günün xatirəsi…

Bismillahir-rəhmanir-rəhim!

ALLAHIN BİRLİYİNİN TƏRƏNNÜMÜ
(Tövhid)

Salehə,möminə bir də qullara,
Allahdan savayı sığınacaq yox.

Əməldə Allaha yaxın olana,
Allahdan savayı sığınacaq yox.

Mayadan yoğrulan təmiz diləyə,
“Quran” oxunanda əsən ürəyə,

Əməl dəftərini yazan mələyə,
Allahdan savayı sığınacaq yox.

Nazil ediləni bilən kəslərə,
Sevinci Allahla bölən kəslərə,

Din,iman uğrunda ölən kəslərə,
Allahdan savayı sığınacaq yox.

Şükürlər eyləyib,oruc tutana,
Saleh zirvəsinə gəlib çatana.

Aşını savabla hər an qatana,
Allahdan savayı sığınacaq yox.

Dünyada göyü də, yeri də bilən,
Bu qədər dünyada sirri də bilən.

Əməldə mini də,biri də bilən,
Allahdan savayı sığınacaq yox.

Gizlini,aşkarı bir yerdə bilən,
Hər işdən bəndəni agah eyləyən.

Şəninə hə zaman tərif deyilən,
Allahdan savayı sığınacaq yox.

Tanrı dərgahına çatan xoşbəxtə,
Müqəddəs torpaqda yatan xoşbəxtə.

Şeytana çay daşı atan xoşbəxtə,
Allahdan savayı sığınacaq yox.

ALLAHIN FƏZİLƏTLƏRİNİN TƏRƏNNÜMÜ
(Minacat)

Cilovlayım hissiimi buxovlu bir at kimi,
Dinsin doaqlarımda nəğmə bir həyat kimi.

Qoy ensin dərgahından ulu mərhəmət hər an,
Axı sənsən dünyanı dünən, bu gün yaradan.

Zaman-zaman, anbaan gəlməsin cana qada,
Zikr edə-edə səni yenə də salaq yada.

Külə çevrilsin hissim yönəlsin sənə sarı,
Həsrətimdən dağların ərisin dümağ qarı.

Bu yolda şeirlərim dəstə-dəstə düzülsün,
Dağların arasından haqqın nuru süzülsün.

Qüdrətli mələklərin yol gəlsin qatar-qatar,
Sən olmasa denən kim köməyimizə çatar?!

Bağışla günahımı Muhəmmədin*1 xətrinə,
Qərq eylə bu ömrümü gül-çiçəyin ətrinə.

Möhlət ver mənə yenə sənin səcdəndə durum,
Dan yeri söküləndə şeir mülkünü qurum!

Qərq eyləyib ömrümü nura boyadın bütün,
Yenə cana gətirdin şair qəlbimi bu gün.

Bax, beləcə hərdən də düşünəndə özümə,
Qayğıların içində şölə gələr gözümə.

Bilirəm ki, cahanda ixtiyarım səndədir,
Yığılan dərdi-sərim dumandadır, çəndədir.

Hədərdən qazanılan günahların hamısı,
Nəfsimin ucbatından yenə, yenə məndədir.

Ehtiyacsız olduğun qavrayıb analyıram,
Səhvlərim də artdıqca özümü danlayıram.

Sevinirəm, düzü, mən QUL BƏNDƏ doğulmuşam,
Atam, anam üçün mən şair oğul olmuşam.

Sevməliyim ömrümün sonuna qədər səni,
Allah, şükür hökmünə şair yaratdın məni.

*Həzrəti Muhəmməd peyğəmbər ( s.ə.s.) işarədir

PEYĞƏMBƏRİN TƏRİFİ HAQQINDA
( Nət)

Həzrəti Muhəmməd-sadiq peyğəmbər,
Qövminə seçildi yeni bir rəhbər.

Çağırdı bəndəni haqqın yoluna,
Namazda baxmadı sağı-soluna.

O, haqqın nurunu gətirdi bizə,
Rukuda qoyardı əlini dizə.

Səhərdən-axşama namaz qılardı,
Qıldığı namazdan ilham alardı.

Fəqət o heç zaman qeybət etməzdi,
Şeytanın yolunu tutub getməzdi.

Yaradan Allaha bel bağlayardı,
Düşünüb, düşünüb,hey ağlayırdı.

Üzündən, gözündən nur tökülərdi,
Günəş oyanmamış dan sökülərdi.

Səcdə ibadətlə keçərdi günü,
Hələ də qalıbdı dillərdə ünü.

Varlığı, vücudu heç solmamışdı,
Onun tək peyğəmbər heç olmamışdı
.
Dilində, sözündə “Allahu Əkbər”,
Qövminə seçildi yeni bir rəhbər.

Allahın adını eşidən zaman,
Fəqət titrəyərdi bədəni, inan.

BİLİRƏM Kİ, ALLAHDAN SAVAYI TANRI YOXDU

(Mədhiyyə)

Haqqı inkar eyləyən tayfanın yüzü keçdi,
Dağı dolaşıb bir-bir aranı, düzü keçdi.
Çox şükür ki, ay Allah, peyğəmbər sözü keçdi,
Fitnə-fəsad törədən bəndənin sayı çoxdu.
Bilirəm ki, Allahdan savayı Tanrı yoxdu!

Mömin bəndələrin də cənnətçün çalışacaq,
Sonda dünya özünün dərdini danışacaq.
Bəs kafirlər nə vaxtı təkliklə barışacaq,
Qəlbləri yarıb keçən: kamandı, neydi, oxdu.
Bilirəm ki, Allahdan savayı Tanrı yoxdu!

Zəlimxanın dilində unudulmaz qəzəl var,
Yaradana səcdəyə neçə mömin, gözəl var.
El-obanın içində sınanılmış məsəl var:
“Kafirin gözü acdı, möminin gözü toxdu!”.
Bilirəm ki, Allahdan savayı Tanrı yoxdu!

Din, imana gələnin titrədi qəlbi əsdi,
Yolunu nə şaxta, qar, nə də ki, boran kəsdi.
Bilməm, bu ömür niyə sonluğuna tələsdi,
Yenə namaz əhlinin gözləri haqdan qorxdu
Bilirəm ki, Allahdan savayı Tanrı yoxdu!

Haqqı inkar eyləyən tayfanın yüzü keçdi,
Dağı dolaşıb bir-bir aranı, düzü keçdi.
Çox şükür ki, ay Allah, peyğəmbər sözü keçdi,
Fitnə-fəsad törədən bəndənin sayı çoxdu.
Bilirəm ki, Allahdan savayı Tanrı yoxdu!

Bəzi insanlar həyatlarında qəm-kədər olmadıqda həyatın dadının və zövqünün olmadığını düşünərək yanılırlar. Daima bu əhval-ruhiyyədə olmağın zərər və sıxıntı verdiyini düşünmədən bu cür yaşamaqda davam edirlər. Bu isə şeytanın ən böyük yalanlarından biridir. Şeytan bu halı insanlara cəlbedici göstərərək dərk etmələrinə və həqiqəti görmələrinə mane olur. Allah insanların düşdüyü bu vəziyyəti Quranda belə bildirir:
… Şeytan onlara etdikləri əməlləri gözəl göstərib onları haqq yoldan çıxartdı. Halbuki, onlar gözüaçıq adamlar idilər. (Ənkəbut surəsi, 38)
Göründüyü kimi, şeytan ağlı zəif adamların qəmgin olmalarına və sıxıntılı həyat yaşamalarına böyük təsir edir. Şeytan verdiyi vəsvəsələrlə insanları aldadır və sıxıntılara salır. Onu dinləyənləri qəmginlik təlqini ilə Allah’dan və Onun ayələrindən daima uzaqlaşdırır və onların (Allah’ı tənzih edirik) Allah’a üsyan etməsinə nail olur.Şeytan gün ərzində verdiyi təlqinlərlə insanlarda diqqət dağınıqlığı, unutqanlıq, diqqəti cəmləmə pozuntusu meydana gətirir. Ona görə, bəzi insanlar dünyaya gəliş məqsədlərini unudur, Allah’a qulluq etməli olduqlarını qavramırlar. Şeytanın bədbinlik, ümidsizlik, qəm-kədər kimi cəhənnəmə xas vəsfləri qəmginlik psixologiyası təlqini ilə onların beyninə yeritdiyini anlamırlar. Bu təlqinlə bəzi insanlar Allah’a təvəkkül edərək rahat yaşamaq əvəzinə özlərini sonsuz sıxıntılara salırlar. Halbuki, diqqət və şüur açıqlığı ağıl və fərasət, problemi sezib həll etmə qabiliyyəti, gözəl əxlaq, nitq və hərəkətlərdə hikmət, güclü şəxsiyyət, daimi sevinc və nikbinlik qazandırır.Qəmgin əhval-ruhiyyə insanda şüurlu və ya şüursuz təlqinlə formalaşır. Ona görə, hisslərə qapılmağın – ağlamağın, kədərlənməyin, qəzəblənməyin – iradədən kənar olduğunu, bunun öhdəsindən gəlməyə gücü çatmadığını iddia edənlər də səmimi düşündükdə bunun əsassız olduğunu görərlər. Məsələn, ağlayan, kədərli insana böyük məbləğdə pul və ya başqa ciddi mənfəət təklif etdikdə bu insan istəyərsə, birdən-birə sevinə bildiyini və bu əhval-ruhiyyədən asanlıqla çıxa bildiyini göstərir. Ona görə, insanın şeytanın təlqini ilə düşdüyü romantik əhval-ruhiyyə həm ətrafına qarşı vicdansızlıqla davranması, həm də Allah’ın Quranda xəbər verdiyi kimi, özünə zülm etməsidir.Ancaq romantik insanlar bu həqiqəti qavramırlar. Onlar daima kədərli və ümidsiz əhval-ruhiyyədədirlər. Həmişə kədərlənməyə, sıxıntı keçirməyə səbəb tapırlar. Əslində, bu insanlar öz əlləri ilə özlərinə zülm edirlər.Bu cür insanlar romantik əhval-ruhiyyədən çıxmaq, bu xəstəlikdən xilas olmaq üçün şeytanın vədlərinə, yalanlarına qarşı ayıq olmalı, ağılları və vicdanlarını açıq tutmalıdırlar. Bu isə ancaq insanın imanı ölçüsündə mümkündür.Qəmgin, həddindən artıq romantik, bədbin insanlar dünyadakı gözəllik və nemətlərin fərqinə varmırlar. Ətraflarında min bir cür gözəllik var ikən onlar hər şeyin daima mənfi tərəflərini görür, daha da kədərlənirlər. Halbuki, Allah rəhməti və şəfqəti ilə insanlar üçün dünyada bir çox nemət yaratmışdır. Ağıllı və vicdanlı möminlər bunları dərhal görüb nemətlərin sevinci ilə Allah’a şükür edirlər. Bir insan bütün həyatını ya çox kəskin, açıq şüurla və ya da yarıaçıq və ya tam qapalı şüurla keçirə bilər. Ancaq Allah Quranın bir çox ayəsi ilə iman gətirənləri diqqətli olmağa çağırır. Quran əxlaqı ilə yaşamaq ancaq tam açıq şüurla mümkündür. Mömin ancaq kəskin ağıl və açıq şüurla vicdanən həssas ola bilər. Allah’ı çox sevmək, Allah’dan qorxub-çəkinmək, gözəl əxlaqı təfərrüatı ilə mənimsəmək, İslam əxlaqını layiqincə təbliğ etmək, yaxşılığı əmr edib pislikdən çəkindirmək, xeyir işlərdə yarışıb önə keçmək və müsəlmanlara təqvada örnək olmaq üçün bu şərtdir.Şüuru yarıaçıq və ya tam qapalı yaşayan insanlar da var. Bu cür insanların əsl mənada imanı qavraması və Allah’ın razı olduğu kimi üstün əxlaqlı olması mümkün deyil. Bu, ancaq səmimi müsəlmanın həyat tərzidir. İman gətirən hər insan bu həqiqət üzərində lazımınca düşünüb Allah’ın lütf etdiyi bu imkandan tam istifadə etmək üçün səy göstərməlidir. Unutmamalıdır ki, qapalı şüur insana heç bir fayda gətirməz. Şüurun qapanması insana rahatlıq, dincəlmə vermədiyi kimi, nəfsin də işinə yaramır. Əksinə, insanın həyat səviyyəsinə çox mənfi təsir edir. Üstəlik, insanın Quran əxlaqı ilə layiqincə yaşamamasına və Allah’ın sevdiyi əməli etməməsinə səbəb ola bilər. Kəskin diqqət və tam şüur açıqlığı isə həm dünyada böyük rahatlığa, həm də – Allah’ın izni ilə – axirətdə nemətə vəsilə olacaq.Allah çətinlik və sıxıntını insanlara ona görə verir ki, Ondan başqa sığınılacaq güc olmadığını görsünlər və doğru yolu tapsınlar. Ancaq şeytan insanların bu hikməti görməsinə mane olur və onların qəlblərini sərtləşdirir. Əslində, bu, Allah’ın rəhmətidir. Belə vəziyyətdə dərhal Allah’ı xatırlayıb, Ona yönəlib yardım istəmək və müsibətə qarşı səbir etmək Allah’ın razı qaldığı əməldir. Allah səmimi şəkildə Ona sığınan qullarını yardımı ilə dəstəkləyəcəyini bildirmişdir. Hz. Muhəmmədin (s.ə.v) dostu ilə birlikdə arxasınca düşən inkarçılardan gizlənmək məqsədilə mağaraya sığındığı vaxt etdiyi üstün əməl bu sahədə bütün insanlara gözəl nümunədir. Allah Quranda Peyğəmbərimizin (s.ə.v) bu əməlini belə bildirir:
Əgər siz ona kömək etməsəniz, Allah ona kömək göstərmişdir. Necə ki, kafirlər onu iki nəfərdən biri olaraq çıxartdıqları, hər ikisi mağarada olduğu və öz dostuna: “Qəm yemə, Allah bizimlədir!” –dediyi zaman (göstərmişdi). O vaxt Allah ona bir arxayınlıq nazil etmiş, onu sizin görmədiyiniz əsgərlərlə müdafiə etmiş, kafirlərin sözünü alçaltmışdı. Yalnız Allah’ın sözü ucadır. Allah yenilməz qüvvət, hikmət sahibidir! (Tövbə surəsi, 40)

1956-cı ildə Ankarada doğulmuş Adnan Oktar Türkiyənin tanınmış mütəfəkkirlərindən biridir. Milli və mənəvi dəyərlərinə çox bağlı olan və inandığı müqəddəs dəyərləri digər insanlara çatdırmağı insanlıq vəzifəsi qəbul edən Adnan Oktar ideoloji mübarizəsinə 1979-cu ildə Memar Sinan Universitetinin incəsənət fakültəsində təhsil aldığı müddətdə başlamışdır. Universitet dövrü ərzində ətrafında hakim olan materialist fəlsəfi cərəyan və ideologiyaların yanlışlığı haqqında həmin nəzəriyyələrin tərəfdarlarından da artıq məlumatlanaraq hərtərəfli tədqiqatlar aparmışdır. Bu məlumatlar işığında milli və mənəvi dəyərlərə təhlükə törədən darvinizm və təkamül nəzəriyyəsinin dünyaya verdiyi zərərlər və bu nəzəriyyənin müasir elmə məğlubiyyəti ilə bağlı əsərlər yazmışdır. “New Scientist” jurnalının 22 aprel 2000-ci il tarixli sayının ifadəsi ilə təkamül nəzəriyyəsinin yanlışlığını və yaradılışın doğru olduğunu cəmiyyətə çatdırılmasında cənab Adnan Oktar beynəlxalq qəhrəmana çevrilmişdir. Bundan əlavə, müəllif sionizm və masonluğun dünya tarixi və siyasətinə mənfi təsirləri ilə bağlı kitablar da yazmışdır. Bu əsərlərlə yanaşı, Quran əxlaqını və imani mövzuları təbliğ edən əsərlərlə birlikdə 300-dən çox kitabın müəllifidir.
“Cavid Yalçın” təxəllüsündən də istifadə edən Adnan Oktar əsərlərinin böyük əksəriyyətini Harun Yəhya təxəllüsü ilə nəşr etdirmişdir. Bu təxəllüs inkarçı dünyagörüşünə qarşı mübarizə aparan iki peyğəmbərin xatirələrinə hörmətlə onların adlarını yad etmək üçün Harun və Yəhya adlarından götürülüb.
Müəllifin kitabların üz qabığında Rəsulullahın (s.ə.v) möhüründən istifadə etməsinin simvolik mənası isə kitabların məzmunu ilə əlaqədardır. Bu möhür Qurani-kərimin Allah`ın son kitabı və son sözü, Peyğəmbərimizin (s.ə.v) də xatəmül-ənbiya (son peyğəmbər) olmasının rəmzidir. Müəllif də nəşr etdirdiyi bütün əsərlərində Quranı və Rəsulullahın (s.ə.v) sünnəsini özünə rəhbər tutaraq inkarçı ideologiyaların bütün təməl iddialarını bir-bir təkzib etməyi və dinə qarşı etirazları tam susduracaq şəkildə son sözü deməyi hədəfləyir. Çox böyük hikmət və kamal sahibi olan Rəsulullahın (s.ə.v) möhürü bu son sözü söyləmək niyyətinin duası kimi istifadə olunur.
Müəllifin bütün əsərlərindəki ortaq hədəf insanlara Quranın təbliğini çatdırmaq və beləliklə, onları Allah`ın varlığı, birliyi və axirət kimi əsas imani mövzular üzərində düşünməyə sövq etmək və bəzi mühüm mövzuları xatırlatmaqdır.
Harun Yəhyanın əsərləri Hindistandan Amerikaya, İngiltərədən İndoneziyaya, Polşadan Bosniya və Hersoqovinaya, İspaniya və Braziliyaya qədər dünyanın bir çox ölkəsində rəğbətlə oxunur. İngilis, fransız, alman, italyan, ispan, portuqal, urdu, ərəb, alban, rus, bosnyak, uyğur, indonez kimi bir çox dillərə tərcümə edilən əsərlər dünyada geniş oxucu kütləsi tərəfindən oxunur.
Dünyanın hər tərəfində çox bəyənilən bu əsərlər bir çox insanın iman gətirməsinə, bir çoxunun da imanda dərinləşməsinə vəsilə olur. Kitabları oxuyan, təhlil edən hər insan bu dərin fərqin və faydanın, əsərlərdəki hikmətli, ağıllı, anlaşıqlı və səmimi üslubun fərqinə varır. Bu əsərlər sürətli təsir, qəti nəticə, təkzibedilməzlik xüsusiyyətləri daşıyır. Əsərlərin hər birində heç kimin təkzib etmədiyi, səmimi, açıq üslub və dəlillər var. Şübhəsiz ki, bu xüsusiyyətlər Allah`ın nəsib etdiyi hikmət və təsirli izahatdan qaynaqlanır.
Bu həqiqətləri nəzərə aldıqda insanların görmədiklərini görmələrini təmin edən, hidayətlərinə vəsilə olan bu əsərlərin oxunmasına təşviq etmək, əlbəttə, mühüm xidmətdir.
Bu dəyərli əsərləri tanıtmaq əvəzinə, insanlara şübhə verən, qarışıqlıq törədən, heç bir faydası olmayan əsərləri müdafiə edənlər də var. Bu insanlar müsəlmanların vəziyyətini, çəkdiyi əziyyətləri düşünməlidirlər. Unudulmamalıdır ki, dünyada davam edən zülm və qarışıqlıqdan xilas olmağın yeganə yolu Quran əxlaqı ilə yaşamaq və Quran əxlaqını təbliğ etməkdir. Müəllifin əsərləri bu xidmətdə əsas vəzifəni üzərinə götürmüşdür və bu əsərlər, Allah`ın izni ilə, XXI əsrdə dünyadakı insanları Quranda tərif edilən sülh və əmin-amanlığa, doğruluğa və ədalətə, xeyir və xoşbəxtliyə qovuşdurmağa vəsilə olacaq.

Adnan Oktar nə üçün təxəllüsdən istifadə edir?

Cənab Adnan Oktarın əsərləri qələmə almaqdakı məqsədi Allah`ın rizasını qazanmaq və oxucularını ancaq Qurana və Peyğəmbərimizin (s.ə.v) nümunəvi əxlaqına tabe olmağa dəvət etməkdir. Cənab Adnan Oktarın şəxsini ön plana çıxarmaq kimi məqsədi yoxdur. Əsərlərində də öz adı əvəzinə təxəllüsdən istifadə etməsi Cənab Adnan Oktarın bu xüsusiyyətinin bir dəlilidir.

Adnan Oktar ona tez-tez ünvanlanan sualları cavablayır:

Nə üçün qeyri-müsəlman xanımları televiziya verilişlərinizə çıxarırsınız? Bu, dinə uyğundurmu?

Müsəlmanın vəzifəsi bütün insanları İslam əxlaqına dəvət etmək, İslam dininin gözəlliklərini, Allah`ın sonsuz gücünü və qüdrətini hər kəsə təbliğ etməkdir. Müsəlman hər inancdan olan insana, məsələn, xristianlara, yəhudilərə, buddistlərə, hindulara və ateistlərə belə təbliğ etməlidir. Allah`ın kainatdakı yaradılış dəlillərindən, Quran əxlaqı və Peyğəmbərimiz hz. Muhəmmədin (s.ə.v) sünnəsindən bəhs etməlidir. Peyğəmbərimiz (s.ə.v) də öz dövründə hər dinə mənsub, hər cür düşüncə tərzinə malik insanı İslam dininə dəvət etmiş, onlara sevgi və anlayışla yanaşmış, üstün əxlaqla davranaraq səbirlə onlara İslam əxlaqını təbliğ etmişdir. Biz də verilişlərimizdə hər dindən və inancdan olan insanları qonaq edir, onlara İslam əxlaqının gözəlliklərini və əsl müsəlmanın necə olmasını həm söz ilə, həm də əyani şəkildə göstərməyə çalışırıq. Təbliğdə məqsəd məhz İslam əxlaqını bilməyən, tanımayan bir insanı doğru yola dəvət etməkdir. Əgər “İslam əxlaqı ilə yaşamayan insanla danışmaram, münasibət qurmaram” şəklində yanlış anlayış mənimsənilsə, onda Quranda müsəlmanlara fərz edilmiş təbliğ ibadəti layiqincə yerinə yetirilməz.
Peyğəmbərimizin dövründə də müsəlmanlar və səhabələr hər cür həyat tərzinə malik insana dinimizi təbliğ edirdilər. Peyğəmbərimiz (s.ə.v) Ukaz bazarında açıq geyimli xanımlara təbliğ edirdi. Hz. Süleymanın Səba məlikəsi Bəlqisə öz sarayında necə təbliğ etməsindən Quranda ətraflı bəhs olunur. Ona görə, bir müsəlmanın açıq geyimli xanımlarla danışmaması, görüşməməsi və ya onlara təbliğ etməməsi Quran əxlaqına uyğun olmayan yanlış inancdır.

İnsanların qarşısında musiqi çalınmasını və rəqs edilməsini dinə əsasən necə açıqlayarsınız?

Müsəlman Allah`ın halal etdiyi bütün nemətlərdən ən gözəl şəkildə faydalanmalıdır. Çünki Allah dünya nemətlərini müsəlmanlara halal edib. Musiqi və rəqs də İslama əsasən halal olan cənnət nemətlərindəndir. Musiqini, mahnıları, musiqi alətlərinin hamısını, gözəl geyimləri, zinətləri, rəqsi və bütün gözəl şeyləri yaradan Allah`dır. Bunların hamısını insanlara sevdirmiş, ruhu bu gözəlliklərdən zövq alacaq şəkildə yaratmışdır. Müsəlmanlar dünyada bu nemətlərdən halallar çərçivəsində faydalanar, axirətdə isə cənnətdə əbədiyyən bu nemətlərdən zövq alaraq yaşayarlar.
Tövratda hz. Davudun lira, dəf, qumrov kimi musiqi alətlərinin müşayiəti ilə nəğmə oxuyaraq Allah`ın hüzurunda rəqs etdiyindən bəhs edilir. Hətta hz. Davudun bu rəqsinə paxıllıq edən insanların olduğu da bildirilir. Rəqsi, musiqini, estetikanı, incəsənəti, elmi müsəlmanların əlindən alan və haram kimi göstərən xurafatçı düşüncə tərzidir. Bu nemətlərin haram göstərilməsi İslamın əleyhinə oynanmış oyundur.
Müsəlman dünya həyatındakı bütün gözəlliklərə ən çox layiq olan insandır. Mahnıların sözlərində dinə və müqəddəs dəyərlərə zidd, mənfi sözlərin olmamasına diqqət etdikdən sonra musiqi Allah sevgisini coşduran, insanı fərəhləndirən, qəlbi rahatladan nemətdir. Musiqi də, rəqs də insanın gündəlik həyatındakı nemətlərdəndir. Bundan əlavə, bizim verilişlərimizdə musiqinin, rəqsin, Quran söhbətinin, siyasətin və ya digər mövzuların eyni anda yer alması dinlə həyatın iç-içə olduğunu göstərmək, dinin həyatın hər anına hakim olduğunu insanlara göstərmək məqsədini daşıyır.

Qurana əsasən, bir qadının bu qədər kosmetikadan istifadə etməsi uyğundurmu?

Müsəlmanın ən böyük xüsusiyyətlərindən biri çox keyfiyyətli, tər-təmiz və baxımlı olmasıdır. Müsəlman kişilər də, qadınlar da dünyanın ən gözəl geyimli, ən kübar görünüşlü, ən baxımlı, ən bilikli, ən müasir insanları olmalıdırlar. Kosmetika da baxımlı və gözəl görünməyin halal yollarından biridir. Peyğəmbərimizin (s.ə.v) dövründə də xanımlar kosmetikadan istifadə edirdilər. Ancaq həmin dövrün imkanları çərçivəsində edirdilər. O dövrdə müsəlman xanımlar ənlik, kirşan, dodaq boyasından istifadə edir, əllərini və dırnaqlarını xına ilə rəngləyir, saçlarını xüsusi boyalarla boyayırdılar. Peyğəmbərimizin (s.ə.v) dövründə xanımların dırnaq lakı əvəzinə əllərini və dırnaqlarını xına ilə boyadıqlarından və Peyğəmbərimizin də (s.ə.v) xanımları buna təşviq etdiyindən bir çox rəvayətdə bəhs edilir.
Kosmetikadan az və ya çox istifadə edilməsi də tamamilə şəxsi zövqə bağlıdır. Bəzi xanımlar kosmetikadan çox istifadə etməyi xoşlayır, bəzilər isə xoşlamırlar. Bunun ölçüsü tamamilə şəxsi istəyə bağlıdır. Peyğəmbərimizin (s.ə.v) dövründə də müəyyən ölçü qoyulmamışdır. Peyğəmbərimizin (s.ə.v) sürməni nə qədər çəkdiyini, ölçüsünün nə qədər olduğunu da kimsə bilmir.

Qurana əsasən, qadınlar lider ola bilərlərmi?

Qurana əsasən, qadınlar həm lider, həm idarəçi, həm də hakim ola bilərlər. Allah qullarını bərabər yaradıb. İslamda qadının da, kişinin də yeri eynidir. Üstünlük qadın və ya kişi olmaqda deyil, üstünlük təqvaya görədir. Hətta qadınlar bəzi məsələlərdə daha həssas, mərhəmətli, sevgi və şəfqət dolu varlıqlar olduqlarına görə, mükəmməl idarəçilik qabiliyyəti ilə və ədaləti bərqərar etmək sahəsində əhil yaradılıblar.
Ancaq xurafatçı düşüncə tərzində qadınlar alçaldılır. Xurafatçı düşüncə tərzində qadının ağlına güvənməmək, hər sözünə müxalif olmaq kimi yanlış anlayış var. Quran bu batil anlayışı tamamilə aradan qaldırır. Quranda qadınlar hörmət edilən, sözünə etibar olunan, bitki kimi etina ilə davranılan dəyərli qullar kimi tərif edilir. Allah Quranda qadınları hər cür çətin işdən uzaqlaşdırır, hər məsələdə qadınlara asanlıq yaradır, qadınlar hər sahədə qorunurlar. Quranın kişilərə xitab etdiyini bildirərək bunu kişilərin üstünlüyünə dəlil göstərənlər Quranı doğru şərh etməyən insanlardır. Quranın kişilərə daha çox məsuliyyət yükləməsi qadınlara verilən dəyərdəndir. Bu, qadınlar üçün nemətdir. Allah qadınların rahat olması, gözəl həyat yaşaması üçün bir çox xüsusi hökm nazil edib. Bu, Allah qatında qadınlara verilən dəyəri göstərir, kişilərin üstünlüyünü deyil.
Hz. Süleymanın sarayına dəvət edərək təbliğ etdiyi Səba məlikəsinin Quranda mühüm yeri var. Səba məlikəsi öz ölkəsində hökmdardır, həm sərkərdə, həm hakim, həm də lider hökmündədir. Səba məlikəsindən bəhs edən ayələr Quranda qadının lider ola biləcəyinə dair ən gözəl nümunələrdən biridir. Bu ayələr dövlət orqanlarındakı bütün səlahiyyətli şəxslərin və əsgərin bir qadına necə itaət etdiyini və əmrinə tabe olduğunu göstərir.

Nə üçün verilişlərinizdə iştirak edən qadınların saçları sarıdır?

Verilişlərimizə çıxan sarışın xanımlarla yanaşı, bir çox qara, qızıl saçlı və ya qumral xanımlar da var. Saç rəngləri xanımlarımızın öz seçimidir. Sarı saç dünyada da bir çox xanımın üstünlük verdiyi, xanımlara yaraşan gözəl rəngdir. Peyğəmbərimizin (s.ə.v) dövründə də xanımlar saçlarını xına və kətəmlə boyayırdılar. Bundan əlavə, Peyğəmbərimizin (s.ə.v) bütün saç rəngləri arasında xüsusilə sarı saçı bəyəndiyinə dair bir çox hədis var. Odur ki, bir çox müsəlman xanım Peyğəmbərimizin (s.ə.v) bəyəndiyi bu rəngi sevir və üstünlük verir.

Mehdinin xüsusiyyətləri sizə çox uyğundur, eyhamla özünüzə işarə etdiyiniz bir söhbətiniz var, bu, dinə zidd deyilmi?

İnsanlarda mənim fiziki xüsusiyyətlərimdən qaynaqlanan, Mehdi olduğuma dair şübhələr və ya hüsnü-zənn ola bilər. Hədislərdə izah edilən hz. Mehdinin (ə.s) fiziki xüsusiyyətlərinə baxdıqda, həqiqətən, eynilə bənzərlik olduğunu görürük. İstər üzüm, istər bədənim hədislərdəki hərtərəfli təriflərə tam uyğundur, bu, doğrudur. Mən dürüst insanam, bənzədiyimi deyirəm, ancaq bu, Mehdilik iddiası deyil. Qurana əsasən, bir müsəlman “Mən Mehdiyəm” – deyə bilməz. Belə bir iddia etmək haramdır. Çünki bu insan cənnətə də gedə bilər, cəhənnəmə də. Əgər bir şəxs Mehdi olduğunu desə, cənnətlik olduğunu iddia etmiş olar. Bir insan Mehdilik iddia etmək üçün vəhy almalıdır. Qurana əsasən, yeni bir kitab və ya kitablı peyğəmbər gəlməyəcəyinə görə, mənim belə bir şeyi iddia etməyim qeyri-mümkündür. Belə bir şey olsa, insan dindən çıxar, müsəlman olmaz. Ancaq təbii ki, hər müsəlman Mehdi olmaq istər. Mehdi olmaq böyük nemətdir. Müsəlman Allah dostu olmaq, cənnətə getmək istər. Ancaq mehdilik iddia etmək olmaz.
Mən Mehdi deyiləm və mehdilik iddiam yoxdur. Heç vaxt belə iddiam olmaz. Ömrüm boyu belə bir iddia etməyəcəyimə dair Allah`ın adına and içmişəm. Ancaq açıq-aydın deyirəm: hz. Mehdi (ə.s) gəlib. Bu barədə Peyğəmbərimizin (s.ə.v) hədisləri, Quranın işarələri Mehdinin gəldiyini göstərir.

Əsasən, xarici modelyerlərin marka geyimlərini geyinirsiniz. Qeyri-müsəlmanların istehsal etdiyi şeylərdən istifadə etmək dinimizə görə uyğundurmu?

Quranda xurafatçı İslam anlayışı yoxdur. Müsəlmanlar musiqiyə, əyləncəyə, ən gözəl evlərə, ən gözəl yeməklərə, ən gözəl mühitlərə layiqdirlər. Allah Quranda “…Bunlar dünyada iman gətirənlər üçündür, qiyamət günündə (axirətdə) isə yalnız möminlərə məxsusdur…” (Əraf surəsi, 32) – buyurur. Halbuki, xurafatçılara görə, bir müsəlman daima miskin olmalı, pis geyinməlidir. Xurafatçı baxımsız olur, estetikaya, incəsənətə, hər cür gözəlliyə qarşı olur. Xurafatçı məntiqinə əsasən, bir müsəlman keyfiyyətli, müasir, təmiz ola bilməz. Halbuki, peyğəmbərlər, səhabələr dövrün ən keyfiyyətli, ən müasir, ən təmiz insanları olublar. Quran bizi buna təşviq və tövsiyə edir.
“Müsəlman xarici marka məhsullardan istifadə etməməlidir” düşüncəsinin heç bir əsası yoxdur. Bu, tamamilə xurafatçılıqdır, halalı haram etməkdir. Bunu praktikada tətbiq etmək də qeyri-mümkündür. Çünki gündəlik həyatda istifadə edilən bir çox məhsulun emal mərhələsində əxlaqsız həyat tərzi keçirən, qanunsuz gəlir əldə edən, faiz yeyən və bir çox haram işlər görən insanlar işləyə bilər. Müsəlmanın yaşadığı, oxuduğu, işlədiyi yerdə əxlaqsız həyat tərzi keçirən, Quran əxlaqı ilə yaşamayan insanlar yaşaya bilər. Bu məntiqə görə, heç bir məhsuldan istifadə etmək lazım deyil, bu isə ağıldankənardır.

Kanalınızın adı nə üçün A9-dur?

A9 TV kanalı bizim qardaşlarımızın, bizi sevən insanların qurduğu kanaldır. Hər kəs kanalın adına bir məna verməyə çalışır. Bu, təvafüqən seçilmiş addır. Qədərdə A9 olmalı imiş. Ancaq əlbəttə, A9 adının çoxlu hikmətləri var. Məsələn, hz. Mehdinin (ə.s) doqquz xüsusiyyəti var. Biz də Mehdi tələbələri olduğumuza görə, A9 ona olan həsrətin simvolik mənası ola bilər. Hz. Əli (r.ə) də Mehdidən bəhs edərkən əli ilə 9 işarəsi verir. Ona da işarə edə bilər. Firon dövründəki rəsmlərdə də A9 loqosuna bənzərliklər var. Mason loqolarında da belə bənzərlik var. 3000-4000 il əvvəl Allah A9-un dəccalı, dinsiz fəlsəfi cərəyanları məhv edəcəyini onlara ilham edib. Digər tərəfdən, Allah`ın adı “A” hərfi ilə başlayır. Bu cəhətlərə görə A9 adı mənalıdır. Daha çox məna çıxarmaq olar.

Müasir cəmiyyətdə bu qədər danışılmalı problem var ikən daima Mehdi mövzusunu gündəmdə saxlamağınız bu qədər vacibdirmi? Bunu necə açıqlaya bilərsiniz?

Söhbətlərimdə İslam əxlaqının yer üzünə hakim olmasına və mehdiyyət mövzularına xüsusi yer verməyim Quran əxlaqının tələbidir. Hz. Mehdidən (ə.s) danışmaq, hz. Mehdinin (ə.s) gəlişini müsəlmanlara müjdələmək, eyni zamanda, Peyğəmbərimizin (s.ə.v) sünnəsidir. Allah Quranda İslam əxlaqının yer üzünə hakim olması üçün cəhd etməyin bütün müsəlmanların məsuliyyəti olduğunu bildirir. Quranda bu mövzuda bir çox ayə var. Allah`ın adətullahına uyğun olaraq tarixin hər dövründə haqq dinin təbliğ edilməsində müsəlmanlara rəhbərlik edən, onları hidayətə yönəldən mənəvi lider olub. Axırzamanda müsəlmanları Quran əxlaqına və hidayətə yönəldəcək, onları birləşdirəcək şəxs hz. Mehdidir (ə.s). Peyğəmbirimizin (s.ə.v) səhih hədisləri ilə bu mövzu 14 əsr əvvəl insanlara müjdələnib. Peyğəmbərimmiz (s.ə.v) bu mövzunun əhəmiyyətini hədislərində açıq-aydın vurğulayır. Müsəlmanların da bu mövzunu gündəmə gətirib müjdələməsini bildirir.
Əgər mehdiyyət əhəmiyyətsiz mövzu olsaydı, Peyğəmbərimizin (s.ə.v) söhbətlərində bunu görməzdik. Ancaq əksinə, həm Peyğəmbərimiz (s.ə.v) bu mövzuya əhəmiyyət vermiş, həm də müsəlmanları hər dövrdə bu mövzunu gündəmdə saxlamağa təşviq etmişdir. Mən də Peyğəmbərimizin (s.ə.v) tövsiyəsini yerinə yetirirəm. Hz. Mehdinin (ə.s) gəlişini müsəlmanlara müjdələyirəm, hz. Mehdini (ə.s) insanlara tanıdıram.
Bundan əlavə, Peyğəmbərimizdən (s.ə.v) başqa, 1400 ildən çoxdur ki, bütün böyük İslam alimləri də müsəlmanlara hz. Mehdinin (ə.s) gəlişini müjdələyiblər. Hər biri əsərlərində, söhbətlərində bu mövzuya çox geniş yer ayırıblar. Əhli-sünnənin böyük alimləri olan hədis alimlərimiz, məzhəb imamlarımız da mehdiyyət mövzusuna böyük əhəmiyyət veriblər.

Verilişlərinizdəki xanımların geyimləri dinə uyğundurmu?

İstər qadın, istər kişi olsun – hər müsəlman həmişə xarici görünüşünə çox diqqət etməli, gözəl geyinməli, tər-təmiz olmalıdır. Peyğəmbərimiz (s.ə.v) və yanındakılar da istər təbliğ edərkən, istərsə də gündəlik həyatda çox gözəl geyiniblər, ən keyfiyyətli paltarlara üstünlük veriblər.
Bundan başqa, İslam dinində məcburiyyət yoxdur. Biz hər kəsin anlayışına və fikrinə hörmətlə yanaşırıq. Xanım dostlarımız da öz istədikləri kimi, inanclarına uyğun şəkildə geyinirlər. İstəyən hicab taxır, istəməyən taxmır və istədiyi kimi geyinir, istəyən çarşaf geyinir, istəyən kosmetikadan istifadə edir – fərq etməz, hamısı bizim üçün nur kimi dəyərli müsəlmandır, heç bir ayrı-seçkilik etmirik.

Yəhudi və xristianlarla nə üçün görüşürsünüz?

Müsəlmanlarla xristianlar və yəhudilər arasında süni gərginlik yaratmağa çalışırlar, buna mane olmaq, bölgədə sülhün bərqərar olmasını təmin etmək üçün görüşlərin keçirilməsi şərtdir.
Müsəlmanlar və yəhudilər hz. İbrahimin (s.ə.v) övladlarıdır, bir tərəf İsmail oğulları, digər tərəf Yəqub oğullarıdır. Ona görə, iki qrup arasında qarşıdurma olması və münasibətlərin pozulması çox mənasız və yersizdir. Peyğəmbərimizin (s.ə.v) dövründəki kimi, yəhudi və xristian qardaşlarımızın qorunması Qurana və hədislərə uyğundur. Bəzi şəxslər Qurandakı “xristianları və yəhudiləri dost tutmayın” ayəsini yanlış anlayırlar. Bu ayədəki ərəbcə “vəli” sözü rəhbər, idarəçi mənasındadır. Müsəlman cəmiyyətdə müsəlman, xristian cəmiyyətində xristian, yəhudi cəmiyyətində də yəhudi rəhbər olması xalqın rahatlığı baxımından da təbiidir. Yəhudi və xristianlar bizim dünyada qardaşlarımızdır, onları sevir, hörmət edir və müdafiə edirik.

(Suriyalı uşaq)

Hər şeyi, hər şeyi deyəcəm Allaha
“Allahu-əkbər” deyə- deyə məni öldürdülər, deyə
Və deyəcəm ki,
Uşaqları öldürənlər gedəcəksə cənnətə
O, cənnəti istəmirəm deyə
Atamın kəsilən başı ilə top kimi oynadıqlarını
Cihad, cihad deyə- bacımı zorladıqlarını
Hər şeyi, hər şeyi deyəcəm Allaha

Uçurtma əvəzinə, raketləri seyr etdik
Ulduzların görsənmədi, səmamızda
Köksümüzü qana bulayan
Mərmilərin işiğında
Tutduq son diləyimizi, deyə- deyəcəm.
Şikayət edəcəm hamınızı
Şikayət edəcəm, atamın başına dəyən ayaqları
Hə birdə, ölərəkən silə bilmədim göz yaşlarımı
Cənnətdə yenidən bitirəcənmi?
Əlimdən qopan barmaqları, deyəcəm.

Hər şeyi, hər şeyi deyəcəm Allaha
Əgər, dinləsə məni.

Yeni şeirlər

Dəli kimi sevmək istərdim
və insan kimi yaşamaq
gözəl güllərin olduğu
gözəl bir məmləkətdə

Qaçıb getmək istərdim
və susub, dayanmaq
Və səssizcə yaşamaq
dolaşıb baxışlarına

gəlsə baharlar, yazlar
qaranquşların qanadında
sınsa qanadı ölümün
dodaqlarıma qonmuş adında

Sən ölsən

Sən ölsən
ölərəm mən də, məzarındakı güllərin ətrində
Allahın əmri
şeytanın üsyanı olan
insan həyatında
ölmə sən,
hələ balacayam mən
əmcəyi bərkiməyib sözlərimin
bax, hər sözə kövrəlir
İradəsi özündə deyil gözlərimin

Ölərik illər keçsin, hələ
Yazı qarşılayaq
Çiçəklər şeir yazsın sənə
Çiçəklər böyüsün
mən böyüyüm
boynu bükük çiçəklər əllərimdə
sən gözlərimdə
ölməyək, ölmənə.

Sil məni, qadın

Sənə şeir yazmaq istəyirəm, qadın
Sənin dilin ilə özümü ağlamaq
Məhv olan gəncliyimi
məhv olan həyatına qatıb
sənə olan sevgimi
sənə olan nifrəti
göylərdən atıb
torpaq altında sənə sarılıb
yatmaq istəyirəm qadın.

Oxumayacaq, sənə yazılan şeiri
səni ağladanlar
göz yaşlarını
doldurub badələrə
bədənini satın alıb
ruhlarını satanlar

Ağla məni, qadın
silim özümü, sənin yanaqlarında
sonra, gəl de- mənə
yazım özümü, yenidən
sənin dodaqlarında.

Deprem Ateşi

Felaketler geldi başa
Deprem vurdu dağa taşa
Ana vatan Türkiye yaşa
İzmir’lere başağlıklar.

Ağlamayın anne bacı
Tanrı dertlerin ilacı
Yeter çekmeyin siz acı
Ankara’ya başsağlıklar.

Başınız sağ olsun kardeş
Yurda kurban binlerce baş
Yare bitenleşir yavaş
Marmara’ya başsağlıklar.

Çocuk şehit ana ağlar
Baba yürek ciğer dağlar
‘Erbil’ size kara bağlar
İstanbul’a başsağlıklar.

Atatürk’ün yurdu şendi
Şanı büyük bir gülşendi
Türkücülük bir nişandı
Türk millete başsağlıklar.

Balacam!

Neyin göz yaşlarını
Silən torpaqlar,
Dərdini duyan,
Donmuş incə barmağlar
O körpə məsum
Onun cizgilərində
Ananın göz yaşları…
Həyatın qarğışları.
Oturmuş dizi üstə.
Naləsinə qarışır.
Özü də, anlamadan…
İçindəki alovu
Söndürməkçün
Alışır.
Laqeydcə kecirəm.
Digər insanlar kimi
Bu uşağın önündən.
Dönsəmdə gecdir,
Artıq…
Düşünürəm
O mənim kiçik parçam
Sahib çıxa bilmədiyim
Balacam.

Qəbir Götürməyəcək!

Minlərlə insanların
Qanını axıtmağa,
Səbəb nə?
Torpağı kim yığacaq
Ovcuna,
Ətəyinə
Özünü verib
Dünyanın yedəyinə
Dalınca gedənlərə
Dünya, öz torpağından,
Bir ovuc verməyəcək…
Cəsədini
Qəbir götürməyəcək!
Üzərində yeridiyin torpağın
Ağırlığını..
Çiyninə götürəcək!
Qətl etdiyi uşağın
Qanını…
Verdiyi əzabların,
Ağrısı
Ruhunu, varlığını,
Tərk etməyəcək,
Heç bitməyəcək,
Qəbir götürməyəcək..

Ramiz Qusarçaylı (Həmzəyev Ramiz Mürsəl oğlu) 1958-ci ilin dekabr ayının 25-də Quba rayonunun Çartəpə kəndində anadan olmuşdur. 8 illik təhsilini Çartəpə kəndində, orta təhsilini isə Bakıdakı fizika-riyaziyyat təmayüllü məktəbdə (1974-1976) almışdır. 1977-1979-su illərdə ordu sıralarında xidmət etmişdir. Xidmət zamanı Piyada Döyüş Maşınında (BMP) atıcı-operator olmuş, təlimlərdə göstərdiyi şücaətlər barədə Moskvanın “Krasnaya Zvezda”, Zaqafqaziya Hərbi Dairəsinin “Leninskaya Znamya” qəzetlərində oçerk və məqalələr dərc edilmişdir. Ç.İldırım adına Azərbaycan Politexnik İnstitutunun (indiki Bakı Politexnik Universiteti) mexanika, Moskva Dövlət Sosial Universitetinin hüquqşünaslıq fakultələrində təhsil almış, Bakı Baş Tikinti İdarəsində, “Elm və Həyat” jurnalı redaksiyasında, “Zaman” Beynəlxalq qəzetində. Tula və Donetsk vilayətlərində müxtəlif vəzifələrdə çalışmışdır. Erkən uşaqlıq illərindən yaradıcılığa başlamış, “Bağban” adlı ilk mətbu şeiri 1975-ci ildə “Azərbaycan gəncləri” qəzetində dərc edilmişdir. 17 yaşında ikən xalq şairi Osman Sarıvəlli ona “Qusarçaylı” təxəllüsünü vermiş, mətbuat səhifələrində yaradıcılığı barədə məqalə ilə çıxış edərək uğurlu yol diləmişdir. 1993-cü ildə Qubada bölgə yazarlarını özündə birləşdirən “Ay işığı” adlı ədəbi məclis yaratmış, 1994-cü ildə həmin məclisin bazasında AYB–nin Quba bölməsi təsis edilmişdir.. 1996-cı ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, 2002-ci ildən isə Azərbaycan Yazıçılar Birliyi Quba bölməsinin sədridir. Osman Sarıvəlli, Bəxtiyar Vahabzadə, Nəbi Xəzri, Məmməd Araz, Söhrab Tahir, Musa Yaqub, Famıl Mehdi, Məmməd Aslan, Şahmar Əkbərzadə, Zəlimxan Yaqub, Vaqif Arzumanlı, Şahin Fazil, Vaqif Yusifli, Nazif Qəhrəmanlı, Həmid Abbas, İlham Abbasov, Əjdər Ol, Əli Rza Xələfli, Firuzə Məmmədli, Zakir Məmməd,Aynur Cəfərqızı və başqaları onun yaradıcılığına həsr edilmiş məqalələrlə respublika mətbuatında çıxış etmişlər. “Çörəyim daşdan çıxır”, “Ömür qapıları”, “Bir çiçək axşamı”, “Nə ğözəldi yolun, Allah”, ”Almalı kitab” və “Eşşəknamə” adlı şeirlər, “Göyəm ağacı” adlı tərcümə kitablarının, “Quba” adlı foto-albomun, “Ay işığı” adlı beş almanaxın, onlarla elmi, bədii və publisistik məqalənin müəllifidir. Professor Vaqif Arzumanlı Ramiz Qusarçaylının həyat və yaradıcılığına həsr etdiyi “Təbiət, qeyrət, həqiqət şairi” adlı, şair-tənqidçi Zakir Məmməd “Haqqın cəlalı Qusarçaylı şeirində” adlı, Gülarə Aydın isə “Məni yaman tutub şeir havası” adlı kitablarını dərc etdirmişlər. Şeirləri ingilis, rus, ukrayna, fars və Dağıstan xalqlarının dillərinə tərcümə edilmiş, Donetsk şəhərində “Buz örtüyü” adlı topluda dərc olunmuşdur. Kitabları Rusiya, Ukrayna, Iran və Türkiyədə nəşr olunmuşdur. Macar, italyan, ingilis, rus, ukrayna dillərindən tərcümə etdiyi şeirləri “Göyəm ağacı” adlı kitabda dərc olunmuşdur. “Ay işığı” ədəbi məclisinin rəhbəri kimi Dərbəndin ədəbi qüvvələri ilə sıx əlaqələr yaratmış, bu da milli tərkibi müxtəlif olan bir bölgədə dostluğa, qardaşlığa və sivil mədəniyyətimizin işıqlı sabahına xidmət edən ədəbi mühitin yaranmasına gətirib çıxarmışdır. 2009-2010-cu il üçün Prezident təqaüdünə layiq görülmüşdür. *** Bir ölüm günüdü hər doğum günü, dünyaya gəlmək də özünə qəsddi. Beşik də məzardı, ana bətni də, Dünya ömür-ömür qırılan səsdi… Nə ürəyim təzə, nə ağlım təzə, ağlın adı ağır, ürəyin yükü. Ürəyə, ağıla işığa bənzər bir-iki misranın sarısı çöküb. Daha bu yollara nə sirr düşəcək, nə də heyrətimi yol aparacaq. Ürəyim bir sözə əsir düşəcək, bir söz ürəyimi qul aparacaq.. YUXU Bu yuxu gör harda haqladı məni, Torpağın altında, Yerin gözündə. Bu yuxu gör harda ağladı məni , Ağlaya bilərdim elə özüm də… …Gecələr yuxumu ərşə çəkənlər Səhərlər yuxuma bal qatıb mənim. Ayıq baxışlara yuxu əkənlər Yuxu becərənlər aldadıb məni. O xəzəl illərin sarısı dən-dən, Yerində inadım yarpaqlayıbdı. Yuxulu günlərim quyu dibində Özü öz üstünü torpaqlayıbdı. Nə çıxar təzədən kükrəyəm,daşam, Yuxulu əllərim heç yana çatmır , Özüm illər boyu yatıb qalmışam, Sinəmdə hisslərim qiyamı yatmır… Məni fikir-fikir geyən qayğılar, Məni misra-misra soyunur indi. Günəş işığında ölən duyğular Fanar işığında yuyunur indi. Yarımçıq əmrə də,günə də yadam, Fərqi yox,budaqda çürü,ya tökül… Özüm öz əlimi yandıran odam- Özüm öz gözümə səpələnən kül. Ayırıb özümü duyğudan ,hissdən Başımı yuxu ilə qatan deyiləm. O qədər yatmışam torpağın üstdə Torpağın altında yatan deyiləm…

Gülnar SƏMA 1986-cı il aprel ayının 22-də Tovuz rayonunun Dondarquşçu kəndində anadan olub.1992-2003-cü illərdə Tovuz rayon Dondar quşçu kəndində orta təhsil, 2003-2008-ci illərdə Bakı Dövlət Universitetinin Filologiya fakültəsində bakalavr dərəcəsi üzrə ali təhsil alıb.2013P-cü ildən Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Fəxri üzvüdür.

* * *

Məhəbbətim həsrət çəkir könlümə,
Bir yol buldu çox-çox şükür, könlümə.
Nə sirri var özü bükür könlümə,
Sevənləri sevilənlər sevmiş ki.

Bitməzləri becərməyə gücüm yox,
Xam torpaqda cücərməyə gücüm yox,
Ağır gələn bu cərməyə gücüm yox,
Axı mənim haqqımı kim yemiş ki?!

Nuxulular misdən gümüş yapmadı,
Çox “şeyxlər” yollarından sapmadı,
Qızıl sözlər qızıl qiymət tapmadı,
“Şahnamə”nin qiyməti də gümüş ki.

Dayanmadan elə çıxır səfərə,
Başımıza dolandıqca bu kürə
Gözlərim böyüdü çox əbəs yerə,
Dünya elə özü boyda imiş ki.

Bar verdikcə baş aşağı əyərsən,
Vaxtlı-vaxtsız haqq qapısın döyərsən,
Gecikdinsə xurcunundan yeyərsən,
Bu sözləri atalar da demiş ki.

Olacaqdan geri qaça bilməkçün,
Olanlardan baş da aça bilməkçün,
Səmalarda rahat uça bilməkçün,
Tanrı bizə hər bir şeyi vermiş ki.

GEDƏSƏN

Mənim ürəyimdir, sənin məskənin,
Qoymaram, qəlbimdən çıxıb, gedəsən.
Özgə bir könüldə taxt qurmaq üçün,
Mənim qəlb evimi yıxıb, gedəsən.

Qoymaram bu eşqə çökə qaranlıq,
Yaxşılıq əvəzi, etmə yamanlıq,
Eşqimlə gəldiyin yola bir anlıq.
Bəs niyə, dəhşətlə baxıb gedəsən?!

Eşqin göylərdədir, ey Səma, öyün,
Onu parçalama, verərsən, bütün,
Məhəbbətin səndən üz döndərən gün,
Sevgi əllərini sıxıb gedəsən!

Sevinc Yunuslu 1990-cı il may ayının 12-də Qazax rayonunda anadan olub.1996-2007-ci illərdə Gəncə şəhər 18 saylı orta məktəbdə təhsil alıb.2007-2011-ci illərdə Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunun Filologiya fakültəsində bakalavr dərəcəsi üzrə ali təhsil alıb.Bakı Slavyan Universitetinin Yaradıcılıq fakültəsinin tələbəsidir.
Şeirləri müxtəlif mətbu orqanlarda, o cümlədən mədəniyyət və ədəbiyyat portallarında dərc olunub.Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvüdür.

YAZ GƏLƏ

Otən qış ötdü şaxtal
Dedim, dedim ki yaz gələ.
Unut məni çıxım gedim
Gedim, gedim ki yaz gələ.

Göz yaşımdı yağan yağış
Sevgi bəzək, sevgi naxış.
Gərək vüsalına bu qış
Yetim, yetim ki yaz gələ.

Qışdan qışı dərib bahar
Ömrünə göndərib bahar.
Bu qışı döndərib bahar
Edim, edim ki yaz gələ.

***

Bu yatdığım quş yuvası,
Yuxulardan oyat məni.
Hər gecə yaz yağışıyla
Gözlərində yu, yat məni.

Bitib pir olan inamım,
İtib sir olan inamım…
Yalvarıram, qoy inanım,
Bir yalan de, uyut məni.

Ağlayır, gözüm qanayır,
İçimdə dözüm qanayır…
Gedirəm, izim qanayır,
Unut, unut, unut məni.

GİZLƏNMİŞƏM

Payızın kölgəsində
Qış olub gizlənmişəm.
Yarpaqlar arasında
Quş olub gizlənmişəm.

Gəlmişəm ki, qəm yeyəm.
Nə bilmişəm cəm deyəm?
Qara gözlərindəyəm,
Yaş olub gizlənmişəm.

Göz yaşımdı bulaqda
Qalmışam bir qıraqda.
Mən burdayam, bu dagda
Daş olub gizlənmişəm.

YOXA VARDIN

Bu sevdanı qanmadım,
Yuxuydun, yoxa vardın.
Sən hec zaman yanımda
Yoxuydun, yoxa vardın.

Tutammadıq əl-ələ,
Aglama görək hələ,
Sevdasız ürəklərə
Çox uydun, yoxa vardın.

O göy buluda köcdün,
Gəlib könlümdən kecdin.
Göz yaşlarımı içdin,
Toxuydun, yoxa vardın.

GƏTİRDİN

Gəldin də,yağış gətirdin.
Ömrün yağışlı olmasın.
Gözlərimə yaş gətirdin,
Gözlərin yaşlı olmasın.

Sənsiz qalıb könül xanam,
Qıyma ki, həsrətdə yanam.
Sən gələn yola qurbanam
Yolların daşlı olmasın.

Bu nə yagış tökur göydən?
Göz yaışmı götur göydən.
Bir az günəş gətir göydən
Baharım qışlı olmasın..

Elməddin Nicat 1982-ci il sentyabr ayının 1-də Kəlbəcər rayonunun Zeylik kəndində anadan olub.1999-2003-cü illərdə Gəncə Dövlət Universitetinin Tarix fakültəsində bakalavr dərəcəsi üzrə ali təhsil alıb.2007-ci ildə ailə həyatı qurub.
2013-cü ildən Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Fəxri üzvüdür.
Şeirləri müxtəlif mətbu orqanlarda, o cümlədən mədəniyyət və ədəbiyyat portallarında dərc olunub.”Dağlar, yuxunuz çin olsun” şeirlər kitabının müəllifidir.

***

Qayğılar zamana yükdü,
Saatım geriyə dönmür.
Məndən ona sevda yolu,
Ondan bəri yol görünmür.

Kimsə düşüb dalımıza,
Hay-haraynan kimdi elə.
Qara bəxtim, qara vaxtım
Əvvəlim, ilkimdi elə.

Yolumu ağlım aparır,
Ürək məni sənə çəkir.
Ağardın ağlım, bilmədin,
Nə çəkir ürək, nə çəkir.

Hərdən bir qız əl eyləyir,
İllərin o tərəfindən.
Yaman tez-tez ağrı qalxır,
Sinəmin sol tərəfindən.

ELƏ GÖZƏLDİ Kİ

Bəzən dünya tarimardı,
Bəzən elə gozəldi ki!…
Bu nizamı yerbəyernən,
Düzən elə gözəldi ki!…

Ürəkdən, candan oxuyan,
Damardan, qandan oxuyan.
Əhli-irfandan oxuyan,
Ozan elə gözəldi ki!…

Xəyalım dağda, aranda,
Nələr olmur bircə anda.
İçini boşluq saranda
Azan elə gözəldi ki!…

Tanrı soyuq baxdı bizə,
Qarğadı kim bəxtimizə?!
Bu dərdi kəm bəxtimizə
Yazan elə gözəldi ki!…

OTUZ YAŞIN İLK ŞEİRİ

Bu günlərin qara günü,
Dünənin ağ yolu dərdim.
Doluların boş ünvanı,
Boşluqlardan dolu dərdim.

Kök-köməcli sal qara daş,
Kəsərli dil, havalı baş.
Qapısında qul-qaravaş—
Özü sevda qulu dərdim.

Səpilməyib qan toxumu,
Ruhum qada, qan qoxumur.
Ürəyimin qan qohumu,
Ululardan ulu dərdim.

Arzularım bala quşdu,
Ağrın, acın bala tuşdu.
Səndən gələn bəla xoşdu,
Nə göndərsən olu dərdim.

Yellər əsdi başındaca,
Kəklik oxur daşındaca.
Ömrün otuz yaşındaca,
Sipsilə, dopdolu dərdim.

BU AXŞAM…

Bu axşam səmada buludlar saya,
Boylanır gecədən ulduzlar qərib.
Ya qismət, bir daha ola-olmaya,
Yaxşı ki, bəxt bizə xoş üz göstərib.

Bəlkə də bir ömür bəs edər bizə.
Bu siyah gecədə doğulan sevgi.
Açılar sabaha , çıxar gündüzə,
Ən acı qəhərdən boğulan sevgi.

Xurmayı saçların sığala yatar,
Zərif əllərində bir əl yeri var.
İlahi sevgilər nağıla yatar,
Ürəyin bir aləm dərdi-səri var.

Bəyaz sifətinə baxıb bu ayın,
Min sevda nəğməsi oxumaq olar.
Qara gözlərinə baxıb arxayın,
Sevgini hüsnünə toxumaq olar.

BU DƏRDİ KİMƏ DANIŞSAM…

Bu dərdi kimə danışsam,
Göynəyib göylərə çıxar.
Dilində sızlar bayatı,
Yanğısı neylərə çıxar.

Qar tutdu eşqin gədiyin,
Bircə səndin güvəndiyim.
Ah tutar, qoca kötüyün
Ağrısı şüylərə çıxar.

Dərdin acı dərdin atmaz,
Dərdbiləni dərd unutmaz.
Sevdalanan qərar tutmaz
Baş alıb köylərə çıxar.

QARAGÖZLÜM

Başlayar yaz yağışları,
İslanarsan, qaragözlüm.
Bir yağışnan sığallanıb—
Süslənərsən, qaragözlüm.

Həsrətiyik gör nələrin,
Yaz yağışlı gecələrin.
Ölərəm olmaz xəbərin
Yaslanarsan, qaragözlüm.

Bəhsə girib dərd ölümnən,
Zara gəlib dərd əlimnən.
Uzaqlaşma, dərd ələmnən—
Bəslənərsən, qaragözlüm.

Tuşmu gəldik qarğışlara,
Bəd nəzərli baxışlara.
Məni yazda yağışlara
Qısqanarsan, qara gözlüm.

GETMƏ

İçimdəfırtına, bayırda tufan,
Üstümə bir acı yel əsib, getmə.
Bu yolu gecikə-gecikə gəldin,
Bu yolu tələsib, tələsib getmə.

Qıyma ki, xəyalım sürgünlük olsun,
Körpə duyğularım süngülük olsun.
Gedişin birgünlük, beşgünlük olsun
Aradan bir uzun il asıb getmə.

Heç mənə gəlmədi səndən gedənlər,
Ömürdən gedənlər, gündən gedənlər.
Yaman uzaq gedir məndən gedənlər,
Yol çəkən gözümdən yol asıb getmə.

KÖNLÜMÜN ƏFƏNDİSİ

İbrahim İlyaslıya

İlahi eşqin yolçusu,
Dərd əhli, dərdiş əfəndim.
Könlü haqqa bağlamaqdan
Olmaz ki, mərd iş, əfəndim.

Şam gözləyir bu ağ şamdan
Nağıl olmaz bu oxşamdan.
Bu sabahnan, bu axşamnan
Fırlanır gərdiş, əfəndim.

Can istər sədam olmağı,
İçimdə edam olmağı.
Adamnan adam olmağı
Eylədim vərdiş əfəndim.

Dünyanın kölgə yönümü
Pozmaya keşgə yönümü.
Tutub da eşqə yönümü
Etdim pərəstiş, əfəndim.

Sən, o eşqin ta kəndisi,
Səndə qalıb tükəndisi.
Ay könlümün əfəndisi
Sevdalı dərviş əfəndim.

DƏRDİNİ YAĞIŞA DANIŞ

Dərdini yağışa danış,
Yuyub acısın aparsın.
İçini kəsib doğrayan
Qara sancısın aparsın.

Cücərməz içimdə sevinc,
Soyuq döyür, şaxta kəsir.
İynə ucu ümüdim var,
Ondan tale, baxt da kəsir.

Dərd içini yandırdımı,
Qamışa de neyə dönsün.
Budağı puçurlamasın
Saralmış güneyə dönsün.

Haqqa yol alsın sevdalar,
Qayıtmasın yer üzünə.
Çöküb dərdin boğazına
Elədiyin vur üzünə.

Mən də səndən gələn yolam,
Tükənərmi məndə yolun?!
Bir məktub var eşqimə ver
Nə vaxt düşsə kəndə yolun.

Deyirik

Bu torpaq üstündə gəzib,
Verək əl-ələ deyirik.
Əməlimiz olmasa da,
Sözdə ki belə deyirik.

Duz basırıq yaramıza,
Ox atırıq sıramıza.
Sonra nədən aramıza
Düşdü vəlvələ deyirik.

Bir çəkən tək yüz yükünü,
Könül çəkir söz yükünü.
Yer boşaldır öz yükünü
Buna zəlzələ deyirik!

Avqust 2013

Dünya

Yaxşının ömrünü yetirər sona,
Yol verməz çiyninə yamanlar qona.
Hiyləgər qarı tək girər min dona,
Gəzdirər özündə hər adı dünya.

Zəngini acgözdü, kasıbı toxdu,
Namərdə məlhəmdi, comərdə oxdu.
Canında bir qarış saf yeri yoxdu,
Hamısı düyündü, yaradı dünya.

Zərgərin əlindən alıbdır zəri,
Qatıra diz üstə çökdürüb nəri.
Koroğlu piyada gəzir hər yeri,
Bəxş edib Həmzəyə qıratı- dünya.

Analar gözləri qan-yaşla doldu,
Övlad həsrətindən yanağı soldu.
Ismətli gözəlin saçını yoldu,
Ifritin başını daradı dünya!

Hər işi tərsinə, bax, aş-ayaqdı,
Xeyirə zərbədi, şərə dayaqdı.
Kiminsə gözündə nurdu, mayakdı,
Təmkinəm , gözümdə qaradı dünya!!

21.06.2013

* * *

Əriyib gedirəm sənsiz şam kimi,
Özüm kor olmuşam öz işığımdan.
Xəbər apardımı sənə zalımlar
Ütülü,ütüsüz qırışığımdan?

Güzəran dolanma qatıb başımı,
Hardadı könlümü ovudan səsin?
Görən baxıb deyir:-Yaxşıdır işin!
Görüm işim-gücüm başıma dəysin.

Məni soruşubsan o gün birindən,
Şükür yaşayıram yıxıla-dura.
Şükür,Gedib-gəlir hələ nəfəsim,
Şükür,alışıram təzə bazara.

Bir azca toxdadım ,sağ ol buna da,
Nə yaxşı yadından çıxmayıb adım.
Yamanca kövrəltdi məni bu xəbər,
Ötən günlər üçün elə susadım…

Ölüb dirilirəm gündə min dəfə,
Cavab tapammıram neçə suala.
Dostlar əhvalımı soruşur hərdən,
Şikayət etmirəm,deyirəm:-Əla!

Yazıçı-filosof Eluca Atalı uzun illərdi ki, Stokholmda yaşayır. Azərbaycandan qıraqda yaşasa da, Azərbaycanla, Türk Dünyası ilə bağlı kifayət qədər səmərəli işlər görür, əməlləri və yazıları ilə mənsub olduğu millətin və ölkənin adına genişmiqyaslı fəaliyyət göstərir. Eluca Atalının özünəməxsus düşüncə sahibi olduğunu nəzərə alaraq, onun Azərbaycanla və türk dünyası ilə bağlı düşüncələrinin oxucular üçün maraqlı olduğunu düşündüyüm üçün bu mövzuda ondan müsahibə götürməyi gərəkli saydım.
Namiq Hacıheydərli
25 noyabr 2013-cü il

– Hazırda səni rahatsız edən düşüncələr və ümumilikdə həyatın boyu səni daha çox düşündürən məsələlər…
– İstedadli və zəhmətkeş xalqımın öz mahiyyətini bir xalq kimi gerçəkləşdirə bilməməsi mənim beynimi hər an məşğul edir. Azad xalq, azad torpaq, azad ölkə görmək istəyi ilə yaşayıram, sözsüz ki, saydığım bu üç azadlığa çatası şey adamın fərd kimi özünü yetişdirməsindən başlayır.
– Qürbət sənə nə verdi, nə aldı? Qürbətdən Vətənin necə görünür?
– Qürbət mənə bütün ağrı-acısı ilə birgə yaxşı da dərs verdi: “Vətən dünyadan genişdi, bu səbəbdən də insan dünyaya sığmır, Vətənə sığır!” Asif Atanın bu fikrini Vətəndə oxudum, qürbətdə sübuta yetdi öz ömrümdə və həm də mənə tam mənası ilə çatdı ki, insan hara getsə də, Vətənin adını üstündə daşıyır. İlbiz öz yuvasını kürəyində daşıdığı kimi. Yeri gəlmişkən, “Bir udum azadlıq” kitabımda “İlbizin vətəni” hekayəm var ki, orda Vətənin nə olduğunu bədii şəkildə açmışam. Mənim aləmimdə biz insanlar balca ilbiz kimi ömür sürürük, amma onların yükü görünür, bizimki yox. Çünki, onların yükü fizikidi, bizimki mənəvi. Əgər ikinci sualla Vətənin bu gününü nəzərdə tutursansa, deyəcəm, elə bil Vətən bir almadı, bir üzü şirin, bir üzü acı. Biz hər iki üzünü dadıb, daha çox şirini dilə gətiririk, amma Vətənimzdən olmayanlar ancaq acı dadı ilə onu ölçürlər. Ona görə bütün cəhdimiz Vətəni doyumsuz şirin almaya çevirməkdir. “Bir udum azadlıq” kitabının redaktoru Əntiqə Qonaq Vətənlə bağlı sətirləri qalın qara hərflərlə verib ki, oxucunun diqqətin çəksin. Onu olduğu kimi sizə çatdırıram:
“Zamanı yadımıza salan təkcə saat deyil, əgər belə olsaydı, onda biz onun əqrəblərindən asılardıq.
Ömrün ayrı-ayrı zamanlarını yadda qalan edən müəyyən zamanlarda yadda qalan əməllər etməyi¬miz¬dir. O, əməllə də zamanı haşiyələyir, gah qara, gah da qırmızı çərçivəyə salıb özümüzünkü edirik.
İlbiz yuvası bu dəqiqə məndən ötrü dəniz ha¬vasın¬da bir günlük bazar gəzintisini xatırladan qır¬mı¬zı haşiyəli zaman idi. İndi o, çərçivəni qırıb otağıma sərin meh gətirmişdi. Hava, meh, dalğa, qum, nəfəs, sədsiz mavi səma, ümmanlıq, daha nələr duyurdum, o sürüşkən, xırda canlının vətənini vətənimin başladığı otağımda görəndə. Hər canlının vətəni özündən başla¬nır. Əslində özünü dərk edəndə bu anlayış olur, dərk etməyəndə isə hər yan “vətəndi”, təki olduğun yerdə günün cansıxıcı olmasın…
Xırda, cansız ilbiz yuvasını ovcuma alanda həm günümün xoş keçən məqamları idi, həm də xoşbəxt¬liyin varlığına inanırdım. Əslində, xoşbəxtliyin dərki üçün xüsusi hadisəyə ehtiyac yoxdur, sadəcə bu an¬layışa fitrətən inanmaq lazımdır. Mənə qalsa, ürəyi istə¬yən hadisə ilə rastlaşan yox, hadisəni doğruldan mənaya inanan xoşbəxtdir, axı, insan inamı ilə yaşayır.
Həyatda hər şey olur keçir. O şey ki, yalnız hadisədir və mənaya çatmır, o, ötür və unudulur.
Amma biz inamımızda hadisədən yüksəyə qalxırıq.”
Yurd – müqəddəsləşən torpaqdı! Muğana olan sevgim mənim müqəddəslik duyğumla bağlıdı, Muğan ülvi duyğularımın gerçəkləşdiyi məkandı bu baxımdan həm də.
– Azərbaycandan ən çox nələrdən, hardan və kimlərdən ötrü darıxırsan?
– Azərbaycandakı rüşvət murdarlığından başqa hər şey üçün darıxıram. Birinci növbədə Avropada olmayan insanlar arasındakı doğmalıq, isti münasibətin həsrətindəyəm ki, bunu öz yurd-yuvamda hədsiz görürəm. Kənddəki evimiz üçün daha çox darıxıram, məndən ötrü dünyanın başlanğıcı ordadı, mən dünyanı ilk olaraq orda görmüşəm, əşyaların adını öyrənməyə orda başlamışam, dünyanın mahiyyətinsə əqidəm olan Ocaqda. Şəxs olaraq ən çox əsərlərimdən Ürək bala kimi tanıdığınız Atanur üçün darıxıram. Keçən ay Azərbaycana olan son səfərimdə o məni günorta yeməyinə dəvət etdi, “Yeməyin pulun özüm verəcəm” – deyib, əvvəlcədən şərt kəsdi. Narahatlığımı anlayıb üstündən: “Pulum var!” – deyə əlavə etdi. Yadima gəlir, mən Azərbaycandan köçmək üzrə olduğum günlərdə onunla bir tədbirə gedərkən, dedim: “Acsan, gəl sənə bir banan alım.” Dedi: “Pulun var?” Dedim: “Hə!” Dedi: “Onda birini də özünə al, birgə yeyək!” Atanurun mənə verdiyi ilk qonaqlıqda nə qədər birgə ola biləcək günlərimizi itirdiyimi gördüm. “Xala, nə fikirdəsən?” – onun sualına başımı buladım. Osa təşəkkür etdi ki, sözünü yerə salmayıb onun tədbirində iştirak etdim. Həmin gün Türk Cümhuriyyətinin yarandığı gün – 29 oktyabr idi. Qızım oxuduğu Anadolu Türk liseyindəki tədbirdə öz bəstələdiyi “Vətənə qayıt” mahnısını çaldı, oxudu. O günü yaşadım, mənim üçün xatirə oldu, çünki, qeyri günlərimdən tam fərqli idi. Musiqini Milli Qəhrəman Mübariz İbrahimova bəstələməsinə baxmayaraq, mənə elə gəldi ki, o hamını Vətən ətrafında birliyə səsləyir öz zərif səsi ilə.

– Azərbaycan ədəbiyyatı haqqında düşüncələrin. Çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatının yaradıcıları kimlərdi sənə görə? Və səncə yaradıcı insanlarımız hansı mövzuya daha çox üstünlük verməlidi, nələri daha çox önə çəkməlidirlər?
– Azərbaycan ədəbiyyatı haqda düşüncələrim deyəndə, bu çox əhatəli bir sual olur. Ta klassik ədəbiyyatdan tutmuş bu günümüzə qədər olan dövr haqda nəzər verməli oluram. Söhbəti uzatmadan deyirəm, klassik ədəbiyaytımızın ələnib bu günə qədər gələn nümunələri sözsüz ki, hamı kimi mənim üçün də qiymətli ədəbi xəzinədi. Amma yenə təəssüf ki, onu yaradanları ən çox qərbdə fars, ərəb və digər xalqların nümayəndəsi hesab edirlər və bu məsələ görünür Akademiyanın Nizami adına Ədəbiyyat institutunu narahat etmir, əks halda buna cavab reaksiyasını görmüş olardıq. Sualınızın sonrakı hissəsi olan çağdaş ədəbiyyatımız haqda nəzər söyləməyə bir az aciz olduğumu etiraf edirəm. Çünki, nəsə haqda fikir söyləməkdən ötrü gərək onu müntəzəm izləyəsən. Bu isə bu gün mənim fiziki gücümün çatacağı iş deyil. Pərakəndə şəkildə oxuyuram, razı qaldığım və qalmadığım ədəbi nümunələr çoxdu, lakin bütövlükdə cəmiyyəti tam təhlil edən əsərə hələ rast gəlməmişəm. Əgər bu günkü Azərbaycan həyatında ictimai-siyasi prosesleri tam təhlil edib bədiyyata çəkən ədəbi nümunə olarsa, mən onun sabah da oxunacağına əmin olaram. Lakin hələ ki, bunu görmürəm. Ədəbi əsər, bədii kitab hadisəsi hələ ki bu gün yoxdu, baxmayaraq ödül satan çoxlu qurumlar var və buna yüyürüb alan qələm sahibləri də az deyil, lakin sabahlı əsər görünmür. Əsər gərək oxucunu özü ilə apara bilsin, amma bu günkü əsərlər kitab bağlanan kimi oxucu yaddaşından silinir. Çünki, oxucunun bildiyindən artıq orda heç nə yoxdu, fikirçilik yoxdu, ideya yoxdu bu gün də. Söhbət böyük ideyadan gedir. Asif Ata deyir: “Elə yaz ki, poza bilməsinlər, elə yaz ki, həmişəlik olsun”, “Ədəbiyyat – Əbədiyyət sözünə bərabərdir!” – deyir Ata. Hanı o əbədiyyətə qədər yol gedəsi əsər? Bəlkə mən görmürəm, göstərəsiniz?
Yaradıcı insanın mövzu seçimi ilə bağlı sualınıza gəlincə, mən də hamı kimi yaradıcının mövzu seçimində azad olduğunu qəbul edirəm, həm də təbiətən azadlığı sevən insan kimi deyirəm bunu. Yaradıcıya hökm edərsən, öz yolu olmaz və hökm edilən yol onun sənətini əyər! Necə ki biz hər addımda bunun nəticəsini və deyərdim, acısını görürük. Amma elə mövzu var ki, özünü yaradıcı sayanın diqqət mərkəzində olmalıdır. Bəs, bunu kimsə onun yadına salmalıdırmı? Yox, qətiyyətlə deyirəm! Yaradıcı özü o mövzunun üstünə getməlidi. Kimsə yaradıcıya bizim bu gün yaşadığımız Azərbaycan cəmiyyətindəki xalqın acınacaqlı vəziyyətini göstərməli deyil ki, eləcə də Qarabağ – milli ləyaqət məsələmiz olan, hamımızın təhqir olunduğu Xocalı ləkəsini və ya Güneydəki sonsuz qeyri-insani halı yadına salmalı deyil ki. Onda qalır yaradıcının hadisələri dərk edib, təhlil edib, yazmasına. Demək, əsas məsələ yaradıcının özünü VİCDAN ÜSTƏ kökləməsidir ki, bütün bunları o görə bilsin. Əks halda deyəcək: “Zəmanəmiz mütləq mənada ədalətlidir, saq olsun hakimim də məni diqqət mərkəzində saxlayır, ömürlük təqaüd verib!” Çox təəssüf, istedadı olanların çoxsu bu gün yalmanırlar. Nəyin xətrinə? Qarın üçün. Beynini qarnına pərçimləyənlər həqiqəti görə bilərmi heç?
– Ən yaralı yerimiz: parça-parça olmuş Azərbaycanın xilas, Birlik yolu haqqında düşüncələrin.
– İlk əvvəl Azərbaycanın məndən ötrü olan mənası ilə bağlı Asif Ata fikri ilə cavab verəcəm: “Azərbaycan birdir, əgər, o, ikidirsə, demək, o, heç yoxdur!” Mən Azərbaycanı daim belə düşünürəm və bundan fərqli düşünənin vətən sevgisinə şübhəm var, onu hələ yetişməmiş yurddaş hesab edirəm. Birlik yolu bizim içimizdən – ürəyimizdən, beynimizdən, düşüncəmizdən, ruhumuzdan keçir. Azərbaycana fədakar, təmənnasız onun yükünü çiyninə qaldıracaq xilaskarlar gərəkdi. Nə qədər ki, Azərbaycanda, istər o tayda, istərsə də bu tayda belə şəxslər yetişməyib, birlikdən söhbət etmək cəfəngiyyatdır. Amma birlik labüddür, ona gedirik, birləşəcəyik. Mən istəmirəm bu ayrılığın ömrü bundan belə bir bu qədər də uzun olsun.
– Türk Dünyası haqqında düşüncələrin?
– İstəmirəm bu günkü türk dünyası özünü onun-bunun arxasınca salıb bu vaxta qədər qazandıqlarını itirsin, kiməsə bənzəməkdən əl çəksin, özü olsun, öz yolu olsun. Nədir bu Türkiyə indi qız-oğlan məktəbləri yaratmaq istəyir? Ərəbin VII yüzildəki qanunları iləmi yaşayacaq indiki XXI yüzildə? Gör, bunlar nə qədər cılızlaşırlar.
Çətin də olsa, TÜRK BİRLİYİ yaranmalıdır: Ədəbi, mədəni, hərbi, iqtisadi, siyasi birlik. Elə hər sahədə. Bu gün ədəbi sahədə bu addım atılır, götürək Dünya Gənc Türk Yazarlar Birliyini, Avrasiya Yazarlar Birliyi və digər bu kimi qurumların yaranması çox vacib əməldi türk birliyinə gedən yolda. Ədəbiyyat ruhani əməl yetirməkdə əvəzsizdir, yuxarıda bu barədə dedik. Bu işdə gərək ilk növbədə ruhlar birləşsin.
– Uşaqlığın yadında necə qalıb? Muğan sözü və Muğanın özü haqqında düşüncələrin…
– Uşaqlıq xatirələrimi “Gecikmiş oyuncaq” povestimdə azdan-çoxdan vermişəm, sözsüz ki, tam içimi boşalda bilmədim. Deyəsi sözüm çoxdu, hiss edirəm nə vaxtsa bu mövzuya yenidən qayıdacam. Amma o vaxtın nə zaman gələcəyini hələ dəqiq bilmirəm, çünki, onu yazmaq halı məndə hələ yetişməyib. Baxmayaraq ki, uşaqlığımla bağlı məni narahat edən mövzular çoxdu. “Bir də uşaq olmaq istərdin?” – sualını mənə verən çox olmayıbsa da, az da deyil. Həmişə cavabım bir olub: YOX! Siz də digərləri kimi: “Niyə”? – sualını verə bilərsiniz. Uşaqlığa qayğısız illər deyirlər, amma mənim o çağlarım çox yaşıdlarım kimi yüklü keçib, 10 yaşımdan gecə-gündüz pambıq tarlasında ketman vurmuşam, pambıq yığmışam. Bu, məndə uşaq vaxtı əməyə nifrət yaratmışdı. Baxmayaraq, zəhməti sevən insanam və nə qazanmışamsa, tanıyanlar bilir ki, kimsənin yardımı olmadan əldə etmişəm. Amma uşaqlığımda yaşadıqlarım qul əməyi idi, bunun zəhmətkeşliyə dəxli yox idi. İndi ağlım kəsdiyindən dərk edirəm ki, böyüklü-kiçikli biz hamımız o zaman qul imişik. 88-ci ildə “rusdan ayrılsaq, acından ölərik” deyənlər, qul ruhuna, əslində ruhsuzluğa düçar olmuşlar qulluqdan çıxmaq istəyənlərin gücü qarşısında duruş gətirə bilmədilər. Lakin onların tərbiyə etdikləri bu gün də başları üzərində ağa təsəvvür etmədn nəfəs ala bilmirlər, çünki, onları qul təfəkkürü ilə böyüdüblər və özlərinin də heç zaman cəhdləri olmayıb ki, özlərini böyütsünlər. İnsanın özü-özünü böyütməsi üçün gərək özü özünə ata olsun, ana olsun, özünə sahib dursun. Bu iradə tələb edən əməldir. Uşaqlığımın təhlili məni bir az dərinə saldı, deyəsən. Keçək Muğana, sənin və mənim doğulduğum duzlu torpağa, şipşirin doğmaca yurda. Yuxardakı sualında Vətənlə bağlı fikirlərin içində dedim ki, evimizdən, həyətimizdən başlandı vətən və əlavə edirəm ki, Muğanda idi o başlanan vətən, yağış yağanda palçığından, isti olanda toz-torpağından əziyyət çəkdiyim diyar, bəlkə də insanlarının istiqanlılığı idi mənə bu yerləri sevdirən? Bəlkə dünyada tanıdığım ilk torpaq parçası olduğu üçün bu gün mənə bu qədər doğmadı. Hər halda cismani və ruhani dünyamın mənbəyi oradı.
– Daha nələri demək istərdin? – Özünə, çağdaşlarına və özəlliklə, gələcək soydaşlarına və yurddaşlarına.
– Özüm etdiklərimi bu günkülərə və sabahdaşlarıma da məsləhət görərdim: özləri ilə döyüşsünlər. Unutmasınlar ki, insan dəyişməsə, dünya dəyişməz. Dünyanın bu günə düşməsinin səbəbkarı adamın insan ola bilməməsindədi, günahkardı insan. Ona görə də hər kəs özündən başlasın dünyanı dəyişməyə, axı hər kəs dünyanın bir hissəsidi, həm də özü bir balaca dünyadı. Bu balaca dünyalar hamısı bir yerdə gerçək dünyamızı yaradır. Demək, ən yaxşı halda biz dünya daşlarıyıq hardasa.
Qaldı ki, çağdaşım, soydaşım və yurddaşım olaraq sənin haqqında düşüncəmə… Namiq yaxşı oğlandı deməyəcəm, çünki, yaxşı mənim aləmimdə nisbidi, onun dəyişib pis və ya əla olmaq imkanı var. Mənim tanıdığım Namiqin sonsuz imkanları var və istəyirəm mənim tanıdığım Namiq öz sonsuz imkanlarını aşkarlalasın, öz ömründə potensialını tam gerçəkləşdirsin.
Bu məqamda dəyərli oxucularımızın oxuması üçün “Bir udum azadlıq” kitabımdan “Cəsarət et ki, azad bir insan olasan!” essesini göndərmək qərarına gəldim.

Esse
Ağıl ölçür-biçir və sənə işin təhlükə dərəcəsini deyir.
Cəsarətin qarşısını alan isə Ağlın verdiyi məlumatla qorxudan Qorxu duyğusu olur.
Cəsarətə yönəlməkdən ötrü İradənin gücü ilə qorxunu aşmaq lazımdır.
Cəsarətli olmaq üçün insan gərək ilk növbədə öz daxili gücünü aşkarlamalı, nəyə qadirliyinə bələd olmalıdır.
Cəsarətli olmaq imtina qətiyyəti tələb edir. Az əhəmiyyətlidən keçib, çox əhəmiyyətlini qazanasan gərək.
Yalnız qorxudan ötən zaman azad bir insan ola bilərsən!
Son:
İnsan özünə yadlıqdan xilas üçün özünü tapmalıdır və öz böyük mənasına – İnsanlığına qovuşmalıdır.
Yalnız bu zaman insan tənhalıqdan qurtula bilər!

(1 Dözüm Günü, İşıq Ayı, 35-ci il) 01.05.13, Stokholm

Sonda isə sabahdaşlarıma “Fərəhinizi fərəhsizlərdən qoruyun!” – deyərdim. Əgər fərəhsizlər fərəhinizi oğurlaslar, gözəl əməl yetirə bilməzsiniz. İnsanın əməli gözəl olmayanda, özündən narazı qalır, çünki onun işığa əbədi sevgisi onunla birgə doğulub. Bəzən özü bundan xəbərsiz olsa da…

Mayisə Əsədullaqızı Bakının Əmircan kəndində anadan olub.
Ağa Musa Nağıyev adına Milli Dəyərlərin Qorunması təşkilatının Fəxri jurnalistidir. “Əsrin ziyalısı-ilin şairəsi” fəxri diplom təltifçisidir. “Qızıl qələm” mükafatçısıdır.2014-cü ildən Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Fəxri üzvüdür.

Əlim sənə çatmır

Bir axşam xəyala daldım sakitcə,
Sanki hisslərimlə həmdərddi gecə,
Qanadsız arzular,şirin röyalar,
Biləsən ruhuma axır gizlicə.

Sevgi bir qismətdi tanrıdan qismət,
Çəkilər həm cəfa, möhnət, əziyyət,
Qəlbdə bir kövrəklik, dildə məhəbbət,
Yetər istəyimiz getməsin heçə.

Uçunan ruhuma gizlicə hopdun,
Sanki şimşək idin, səmadan qopdun,
Sualsız qəlbimin hakimi oldun,
Kənardan qınaqlar gəlməyir vecə.

YURDUMUN

Cavanşirlər yetiribdi, bu torpaq,
Mübarizdi hər döyüşdə, üzüağ,
Öndərlərin yolu bizə bir çıraq,
Gəlin, bu yollarda, birlikdə olaq.
Yüksəlir sədası hər gün ordumun,
Həzisi var, Mehdisi var yurdumun!!

Dərəsinə, dağına qəlb aşıqdı,
Cizgiləri zəngindi, qarışıqdı,
Əcəmisi, Səttarı yaraşıqdı,
Könlüm bu gözəlliyə sarmaşıqdı,
Məhsətidi pak amalı arzumun,
Natavanı, Nigarı var yurdumun!!

Düşmənlərin ağlın lərzəyə salan,
Xalqın yaddaşında şərəflə qalan,
Sinəsində Vətənə sevgi yanan,
Ölümdən qorxmayıb, torpağın anan,
Ürəyimdə ən imanlı andımın,
Mübarizi, Ramili var, yurdumun!!

İrəvan, Göyçədi, ümid yerimdi,
Dəmirqapı Dərbənd öz Vətənimdi,
Təbriz, Borçalıdı, doğma elimdi,
Bakı, Naxçıvandı, qaşı yurdumun,
Ucalıb göylərə başı yurdumun,
Qızıldı, yaqutdu daşı yurdumun!!

Ana ceyran su içəndə bulaqdan,
Qoca ovçu peşman baxar uzaqdan,
Bir “can “ sözü eşidəndə dodaqdan,
Bu zəif vücudum gələrmiş gücə.

Hərdən şirin xəyallara dalaram,
Özümü bəxtəvər, huri sanaram,
Əlim sənə çatmır, bunu anıram,
Sənli xəyallardan ayrılım necə.

ZİRVƏLƏR

Ürəyim köklənib sevgi siminə,
Bülbülün yerini verməz qarğa, sar,
Bu qəlbim kölədir eşq həvəsinə,
Səslənir könlümdə muğam, kaman, tar.

Hər bir işimizə yol verən Allah,
Qoy giley etməyim, nə də ahu-zar,
Yalançı namərddən uzaq gəz, vallah,
Olmaz o insanda nə qeyrət, nə ar.

Şəlalə sədası, bulağın gözü,
Görürəm dağların sinəsində qar,
Qorxuram zirvəyə qalxmaqdan düzü,
Axı, zirvələrdən yıxılmaq da var!

NAXÇIVAN

Düşmənin köksünü yandırıb yaxan,
Üçrəngli bayrağa ümidlə baxan,
Baxışından alov yağan, od çaxan,
Vücudundan Nuh doğulan, Nuh çıxan,
Qədirbilən, şanlı elim Naxçıvan!

Şahbuz, Babək, Culfa,Şərur, Sədərək,
Hələ düşmən, gələ bilməyib kələk,
Başın qaldıranda, alır dəyənək,
Bundan sonra lap olacaq firavan,
Qədirbilən, şanlı elim, Naxçıvan!

“Əshabi-Kəhf “iman, güman qalası,
Gümüşgölü görsən, lövbər salası,
Badamlı bir cənnət, yatıb qalası,
Yüz illərdi “Cəngi “di sənin havan,
Qədirbilən, şanlı elim Naxçıvan!

Ordubadda, gözəl meyvəli bağlar,
Çeşməsindən bal süzülər, bal axar,
Düşmənlərin anası ağlar baxar,
Koroğlu qeyrətli, işi düz, rəvan,
Qədirbilən, şanlı elim, Naxçıvan!

O SEVDALI ÇAĞLAR YADINDADIRMI?

O sevdalı çağlar yadındadırmı?-
Bir mən igidiydim, bir də sən gözəl.
Dünyada mənə tay dəli yoxuydu,
Yoxuydu dünyada sənə tən gözəl.

Bə heç demirsənmi hardadı görən
İpək tellərinə nərgizlər hörən?
Səniydin onlara yaraşıq verən,
Nə çiçək gözəldi, nə çəmən gözəl.

Sevgi bir yol gələr adama haqdan,-
Sənin divanənəm elə o vaxtdan.
Gözümə ağ gəlib yola baxmaqdan,
Ürəyə xal düşüb, saça dən, gözəl.

Mən ömür sürmədim – vaxtı uzatdım,
Qırx il sənsizliklə başımı qatdım.
Göynəyə-göynəyə əlliyə çatdım,-
Gülə-gülə ölləm “öl” desən, gözəl.

YUSIF SƏMƏDOĞLUYA

Dadıb ləzzətini isti al qanın,
Qarğalar da leşə yığışmaz daha.
Bürkülü günləri gəlib dünyanın,
Bir baş bir dərəyə sığışmaz daha.

Həyat bir qarışıq yuxudur, yuxu
Dünyadan dünyaya irişənlərə.
İndi adamların yarıdan çoxu
Boğaz ortağıdı goreşənlərə.

Gərək orlmayan da, gərək olan da
Dünyadan zəli tək yapışır elə.
İrəli gedən də, geri qalan da
Hərə öz ağlıyla çarpışır hələ.

Ruzusu torpaqda, əli göydədi,
Yurda yarayırmı yurdda qalanlar?
Torpağı titrədir, ərzi göynədir
Gorunda dəm tutub zurna çalanlar.

Kimi «yarımallah», kimi asidi,
Dərddi dərdlilərin dərk etdiyi də.
Daha bundan artıq nə olasıdı
Tanrının bəndəyə görk etdiyi də?!

Yomrulub yolları lütün, üryanın –
Nallı ayaqların mıxı tökülür.
Mürgülü günləri gəlib dünyanın,-
Hamının gözündən yuxu tökülür.

Gör mən nə saymışam fələk nə sayıb
Dönüb sənə baxmaq sayılar ayıb…
Aradan qırx igid ömrü addayıb,-
Mən həmən dəliyəm, sən həmən gözəl.

“İlham çeşməsi” ictimai-siyasi, mədəni, hüquq qəzeti ayda bir dəfə 8 səhifə olmaqla bir dəfə 500 tirajla dərc olunur.Azərbaycan Respublikası Ədliyyə Nazirliyində qeydiyyata alınıb.Qəzet “İlham çeşməsi” qəzetinin kompyuter mərkəzində yığılır, səhifələnir və “Azərbaycan” nəşriyyatının mətbəəsində çap edilir.Qəzetdə gedən materillara görə müəlliflər məsuliyyət daşıyır.Müəlliflərin mövqeyi ilə redaksiyanın mövqeyi uyğun gəlməyə bilər.

Tiraj: 500
Dövrülüyü: ayda 1 dəfə
Təsisçi və baş redaktor: Əziz MUSA
Redaktor müavini: Kəmaləddin MUSAYEV
Məsləhətçi: Vaqif MƏHƏRRƏMOV
Əlaqə telefonları: (012) 342 31 88; (050) 301 74 03
Website: http://edebiyyat-az.com
E-mail: office@edebiyyat-az.com
Ünvan: Azərbaycan Respublikası, Bakı şəhəri, Yasamal rayonu, Mətbuat prospekti, 529-cu məhəllə, “Azərbaycan” nəşriyyatı, 6-cı mərtəbə, 18-ci otaq

TƏRCÜMEYİ-HAL

Afər VİLƏŞSOY (Abuşova) 1985-ci il aprel ayının 27-də Masallıda anadan olub.
2003-2007-ci illərdə Bakı Dövlət Universitetində bakalavr, 2007-2009-cu illərdə Bakı Slavyan Universitetində magistr dərəcələri üzrə ali təhsil alıb.
2011-ci ildən Bakı Dövlət Universitetinin dissertantı və həmin universitet nəzdindəki “Gənc istedadlar” Liseyinin öyrətmənidir.
Ədəbiyyata, poeziyaya erkən yaşlarından maraq göstərir.Şeirləri “Ulduz”, “Ali Ziya” jurnallarında, “Kaspi” qəzətində, müxtəlif ədəbiyyat, o cümlədən mədəniyyət və ədəbiyyat portallarında dərc olunub.
2006-cı ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvüdür.2011-ci ildə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Təqaüd Fondunun təqaüdçüsü olub.
On elmi məqalə və tezisin yanısıra, “Çiçək nəğməsi” (2004), “Könül pıçıltısı” (2006), “Salam, Tanrım” (2008), “25 Nar çubuğu” (2010), “Söyüd balası” (2012) adlı şeir kitablarının müəllifidir. Ailəlidir, iki övladı var.

OLUR

Sinədə döyünən sevən könülsə,
Gördüyü iş-gücü sədaqət olur,
Yanaq darıxanda dodaq yanğısı,
Ürək darıxanda məhəbbət olur.

Günahlar yığılsa qismət evinə,
Abır yaxın düşməz ismət evinə,
Tanrıya qayıdan gülə, sevinə,
Tövbə yovuşanda hidayət olur.

Ömür tab eləsə mənzil uzanır,
Həyat sınağında nəfəs sozalır,
Bəndə əl tutanda savab qazanır,
Allah əl tutanda səadət olur.

“QAÇAN YUXULAR” SİLSİLƏSİNDƏN

YUXULAR

Gah gəlib gözünü dimdikləyəcək,
Ətyeyən quş kimi qaçan yuxular.
Hayana üz qoysan, orda bitəcək,
Bağra badaş kimi qaçan yuxular.

Çətindir bir gözlə qadın daşıyıb,
O biri göz ilə yuxuya getmək.
Ağırdır içində ağılar deyib,
Yatağa oxuya-oxuya getmək.

Bazarı olmur ki, belə şeylərin,
Özümə bir gözlük yuxu alardım.
Üzümü çevirib Allah yoluna,
Bir göz ac, bir göz tox yuxulayardım.

28.03.2013 saat 04.24

YUXU

Nağıl dünyasında yaşayırıq biz.
sən üzü tərsinə yozulan yuxu…
Nə ağlım kəsir ki, düz yozam səni,
nə gücüm çatır ki, pozam, a yuxu..!

Kirpiyim altında qəbir yaşıdı,
Gözümün içində qazılan yuxu.
Ömürlük həbsə məhkum kimidi,
Balışım altına düzülən yuxu…

Yuxulər təngnəfəs qaçıbdı məndən,
Çıxıbdı Allahın lap yanınacan;
Mən hələ o qədər pak ha deyiləm,
Allahın yanından yuxu gətirəm…

Dilədim sevgini, gələ bilmədi,
Qırıldı ayağı izlərdə qaldı.
Yuxu da gəlmirsə, bir səbəbi var,
Demək ki, sevilən gözlərdə qaldı…

GƏLMƏYƏN SƏS

Səsimi qıymaram qulaqlarına,
Səsimin qədrini bilə bilmədin.
Səsimi çox vurdun qulaqardına,
getdin,nəfəsimə çevirilmədin.

Az qala sevirdim, ay adam, səni,
Zaman unutdurur, zaman – axar su…
Ya mən bilməyirəm məhəbbət nədi,
Ya sən bu yolların yorğun yolçusu.

Yanında deyiləm, ola bilmərəm,
qaçsam, ürəyindən, neyləyəcəksən?
Səsim gəlmədikcə yerim gələcək,
Yerim göründükcə göynəyəcəksən.

07.04.2013

“ADAM”

Yollarda sürünən ayaq izisən,
Öz sözü özünə ötməyən adam,
Üstünə ilişən qılçıq kimisən,
Vaxtında yerində bitməyən adam.

“Adam”boyu boyda boy tutan adam,
Ölüm gözlərində ölməli durur,
Özünü adama tay tutan adam,
Gülüşün ağzında gülməli durur.

Sən kimə gərəksən, gülməli adam,
Yığıl, bükül, yox ol – öz məskəninə..!
Boş yerə yer tutma yorğan altında,
Ay “adam”, çəkil get, cəhənnəminə.

2013

KÜÇƏLƏRDƏ GƏZƏN BAXIŞ

Yığ daha gözünü bu küçələrdən,
Səndən aldığını geri gətirməz.
Yazıqsan, ay lələ, ümid eləmə,
Almanın ağacı narı bitirməz.

Yığ daha gözünü bu küçələrdən,
Yazıqdı baxışın soyuqlayacaq…
Küçələr Bozaylı, Külək amansız,
Baxışın titrədib sayaqlayacaq.

Küçəni doldurub küçə itləri,
Hər şey gözlərində ucuz olacaq,
Birisi qapacaq baxışlarını,
Baxışın dəyişib quduz olacaq.

Bir də baxacaqsan təmiz baxışın
Kirlənib, getdikcə düşür dərinə.
İlişib-dolaşıb küçə yolunda
Hansısa zibilin həndəvərinə…

YAZIQSAN, AY LƏLƏ, VALLAH, YAZIQSAN!
YIĞ DAHA GÖZÜNÜ BU KÜÇƏLƏRDƏN!

ALLAH EŞQİNƏ

Ey dünyaya öz gözüylə baxmayan,
Dünya sənin gözlərinlə ölçülməz.
Ağırlığın,uğurruğun odlara
verməkilə ömrün yükü kiçilməz.

Adam kimi yaşamağa cəhd elə,
Günahdan qaç, tövbə elə, əhd elə,
Qarın səndən aşağıdır, təht elə,
Tək ayaqla tikan – qanqal keçilməz.

Yarı dilə, o yarı ki, Yar olar,
Dünya özü olmayanda Var olar,
Onu bir gün dananlara ar olar,
Allah özü tək eşqdir ki, SEÇİLMƏZ!..

KÖRPÜ ƏLLƏRİM

Bir sevgi darıxır körpü altında,
Bir sevgi üşüyür yaz küləyində…
Əllərin çəkəndə sığal saçıma,
Ürəyi çəkirdi naz küləyin də.

Nə qədər uzaqdır ruhumuz daha.
Ayrılıq od qoyur, köz qoyur indi.
Əllərim axtarır ovuclarını.
Hər gəlib-gedənə göz qoyur indi…

İndi əl uzadır, üşüyür o əl,
içimdən keçəni duyan olaydı…
Tutub əllərimi günəş yerinə,
Sənin ovucuna qoyan olaydı…

Tilsimə düşübdü barışığımız,
Yuxumda butamız bitmir nə vaxtdı.
Qollarım uzanır körpüyə sarı,
Əllərim yuxuya getmir nə vaxtdı.

10.04.2013

UĞURLU DİSSERTASİYA MÜDAFİƏSİ
K.Adışirinov İsmayıl bəy Nakamı “diriltdi”

Zəkəriyyə ƏLİZADƏ,
AMEA Şəki Regional Elmi Mərkəzinin direktoru, g.m.e.d., professor

Ədalət TAHİRZADƏ,
Bakı Avrasiya Universitetinin professoru

Müasir ədəbiyyatşünaslıq elmimizin qarşısında duran ən mühüm vəzifələrdən biri klassik ədəbiyyatın tədqiq edilməsidir. Şanlı ənənələri olan ədəbiyyat tariximizin incələnməsi eyni zamanda zəngin milli-mədəni sərvətimizə yiyələnməyimiz, onu qoruyub gələcək nəsillərimizə miras qoymaq deməkdir. Buna görə də klassik şair və yazıçılarımızın həyat və yaradıcılığı, irsi haqqında yazılan, nəşr edilən hər monoqrafiya, müdafiə edilən hər dissertasiya bu nəcib işə dəyərli bir töhfə kimi dəyərləndirilməlidir.
AMEA Şəki Regional Elmi Mərkəzinin elmi işçisi, Azərbaycan Müəllimlər İnstitutu Şəki Filialının baş müəllimi Kamil Fikrət oğlu Adışirinovun 17 may 2013-cü ildə AMEA Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun Dissertasiya Şurasında “Azərbaycan ədəbiyyatı” ixtisası üzrə filologiya üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün “İsmayıl bəy Nakamın həyat və yaradıcılığı” mövzusunda dissertasiya müdafiə etməsi yalnız Şəkinin elmi-mədəni həyatında deyil, bütövlükdə Azərbaycan ədəbiyyatşünaslığında əlamətdar hadisədir.
XIX yüzilin ikinci yarısı – XX yüzilin başlanğıcında Şəkidə yaşayıb-yaratmış İsmayıl bəy Nakam (İsmayıl bəy Hacı Məhəmməd bəy oğlu Sədrəddinbəyov) (18..-19..) Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrindən olsa da onun ömür yolu və zəngin ədəbi irsi indiyədək layiqincə öyrənilməyib, bu haqda bir sıra araşdırıcılar yalnız yeri düşəndə söz açaraq şairin hansısa əsərinə ötəricə toxunublar. Bu üzdən az qala unudulmaqda olan qüdrətli sənətkarın həm yaşamının incəliklərinədək öyrənilməsi, həm də poetik irsinin bütün yönləriylə hərtərəfli elmi təhlil süzgəcindən keçirilməsi özü-özlüyündə alqışlanmalı olsa da dissertant Kamil Adışirinovun bu işin öhdəsindən yüksək peşəkarlıqla gəlməsi daha da fərəhlidir.
Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun direktoru, AMEA-nın müxbir üzvü, filologoya elmləri doktoru, professor Teymur Kərimlinin sədrliyi ilə keçirilən islasda ilk öncə Dissertasiya Şurasının elmi katibi, filologiya elmləri doktoru İmamverdi Həmidov aparıcı təşkilatın – Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin “Azərbaycan ədəbiyyatı” kafedrasının müsbət rəsmi rəyini oxuduqdan sonra Bakı Dövlət Unversiteti, Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti, Azərbaycan Müəllimlər İnstitutu, AMEA Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutu və b. elmi qurumlarda çalışan görkəmli alimlərin dissertasiya və onun avtoreferatı haqqında yazdığı rəylərlə Şura üzvlərini tanış etdi.
Dissertantın əməyini yüksək qiymətləndirən Bakı Dövlət Unversitetinin professoru Qara Namazov qeyd edib ki, K.Adışirinov dissertasiyanın məqsəd və vəzifələrinin öhdəsindən layiqincə gələ bilib; müəllifin elmi-nəzəri hazırlığı, ədəbi fakt və prosesləri dəyərləndirmək, təhlil etmək bacarığı güclüdür; dissertasiya işi mövzunu tam əhatə edir və sanballı elmi araşdırmadır.
AMEA Şəki Regional Elmi Mərkəzinin aparıcı elmi işçisi, pedaqoji elmlər doktoru, professor Firədun İbrahimov dissertasiyaya yüksək dəyər verərək yazıb ki, müəllif Nakamın həyat və yaradıcılığı ilə bağlı mübahisəli məsələləri düzgün məcraya yönəldib, onları məntiqin və həqiqətin süzgəsindən keçirərək həll edə bilib; əsər ədəbiyyatşünaslığa töhfə olmaqla yanaşı, yeni insan tərbiyəsi ilə bağlı pedaqoji məsələlərin həllində də mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Unversitetinin professoru Ramazan Qafarlının bəyəndiyi ən müsbət cəhətlər bunlardır ki, dissertasiyada İsmayıl bəy Nakam yaradıcılığı bütün parametrləri ilə əhatə olunub, Nakam XIX əsrin qüdrətli qəzəl şairi, divan ədəbiyyatımızın layiqli yaşadıcısı kimi təqdim edilib, şairin poetik irsi ilk dəfə obyektiv elmi mövqedən dəyərləndirilib, onun yaradıcılıq yolu ənənə və varislik istiqamətində araşdırılıb, ədəbi irsinin qaynaqları müəyyənləşdirilib, sənətkarlıq keyfiyyətlərinin özünəməxsusluğu üzə çıxarılıb.
Daha sonra kürsüyə dissertant Kamil Adışirinovun özü çıxdı. Onun dissertasiya haqqında verdiyi ətraflı bilgini Şura üzvləri razılıqla qarşıladılar. Rəsmi opponentlər: filologiya elmləri doktoru Kamandar Şərifov və filologiya elmləri doktoru Məhəmmədəli Mustafayev də dissertasiya işini yüksək dəyərləndirdilər və təbii ki, müəyyən iradlarını da bildirdilər. Dissertantın həm aparıcı təşkilatın və rəsmi opponentlərin iradlarına, həm də Dissertasiya Şurası üzvlərinin çoxsaylı suallarına verdiyi əsaslandırılmış cavablar Şura üzvlərini tam razı saldı.
Bundan sonra dissertasiya ətrafında canlı müzakirə başlandı və Şura üzvləri əsərlə bağlı öz fikirlərini bildirdilər. Onların, demək olar ki, hamısı dissertasiyanı ədəbiyyatşünaslığımızda yeni söz adlandırdı və yüksək elmi səviyyədə yazıldığını bildirdi. Filologiya elmləri doktoru, professor Vaqif Arzumanlı, filologoya elmləri doktoru, professor Elmira Rəhimova, filologiya elmləri doktoru, professor Əsgər Rəsulov, filologiya elmləri doktoru, professor Mahirə Quluyeva, filologiya elmləri doktoru İmamverdi Həmidov, filologiya elmləri doktoru, professor Qəzənfər Paşayev, dissertantın elmi rəhbəri, filologiya elmləri doktoru, professor Məhərrəm Qasımlı və iclasda qonaq kimi iştirak edən AMEA M.Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutunun böyük elmi işçisi, Avrasiya Unversitetinin professoru Ədalət Tahirzadə və başqa alimlər öz cıxışlarında paytaxtdan uzaq əyalətdə – mərkəzi kitabxanalardan, arxiv və əlyazma xəzinələrindən xeyli aralıda yaşayan və çalışan Kamil Adışirinovun uzun illər apardığı və gərgin zəhmətinin bəhrəsi olan dissertasiyanı yeni dövr Azərbaycan ədəbiyyatşünaslığını zənginləşdirən əsər kimi qiymətləndirdilər. Çıxış edənlərin bəziləri dissertantın yüksək şəxsi keyfiyyətlərindən: gözəl müəllim olmasından, özəl həyatındakı ciddi problemlərə baxmayaraq elmi axtarışlardan vaz keçməməsindən, ana yurdu Şəkinin mədəniyyət və ədəbiyyatına vurğunluğundan… da söz açdılar. Çıxışlarda müəllifin araşdırmaları davam etdirməsi, bütövlükdə XIX yüzil Şəki ədəbi mühitini doktorluq dissertasiyası kimi işləməsi tövsiyəsi də səsləndirildi. Həm dissertasiya, həm də onun müəllifi haqqında bütün deyilənləri nəzərə alan Şura üzvləri Kamil Adışirinovu filologiya üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsinə layiq gördülər və buna yekdilliklə səs verdilər.
Biz də Kamil müəllimi bu böyük elmi uğur münasibətilə ürəkdən təbrik edir ona gələcək tədiqatlarında yeni-yeni uğurlar arzulayırıq!

TƏRCÜMEYİ-HAL

Qabil Ədalət 1990-cı ildə Ağcəbədi rayonunun Boyat kəndində doğulub.Bakı şəhəri, Binəqədi rayonu 205 saylı orta məktəbi bitirib.
“Ömür antologiyası – 2013”, “Türk Dünyası Şairlər Antolojisi-2013” və b. almanaxlarda şeirləri yayımlanıb. Hal-hazırda üçüncü kitabını çapa hazırlayır.
16-17 noyabr 2013-ci ildə Antalya Şairlər Buluşmasında iştirak edib.
Ukrayna Respublikası, Kirovaqrad Milli Texniki Universietinin tələbəsidir. 2011-ci ildən Yol və Nəqliyyat işçilərinin “Azərbaycan Yolları” qəzetinin şöbə müdiridir.

AZAN VAXTINA QƏDƏR

Artıq dövran dəyişib,
dünya faniliyindən
adamlar xainliyindən əl çəkib,
Dostluq, barış içində
bir yaşam qurulubdur.
Rüşvətə yox deyilib,
“tapşırıq” son bulubdur.
Xəyanət yalan olub,
yalansa talan olub.
Dillər “həsrət qalıb”
söyüşə, qeybətə…
Həsəd, nifrət, paxıllıq
ikiüzlülük, üzsüzlük qeyb olub.
Oğurluq bitib tamam,
Yerdə pul, qızıl görən,
əl vurmadan ötmədə…
İnsanlıq qayıdıb imana-dinə.
Yalançı mollalar, falçılar belə…
Daha insanlar Həccə
Ad-sançün getmir,
Daha bəzi qadınlar öz çirkin işlərini
hicab ilə gizlətmir.
Bəndələr Allahdan qorxur.
Və mən bu gözəl dünyadaykən
müəzzin azan çəkdi
ayıldım
gördüm, əşi, nə gerçək?..
Yuxu imiş, sən demə.
Bu dünya heç düzəlməz.
Düzəlməzmi?!.

DEYİLƏM

Elə bil, qərq oldum bahara, yaza,
Qəlbim dilə gəldi, çevrildi saza.
Səbr edib dözəcəm işvəyə, naza,
Bu işvə, bu nazdan bezən deyiləm.

Vuruldum gözlərə, dilə, dodağa,
Çatma qaşlarına, alma yanağa.
Olsa da bu yazıq sənə sadağa,
Səndən uzaqlarda gəzən deyiləm.

Yandırıb odlara yaxmısan, gülüm,
Nur olub qəlbimə axmısan, gülüm.
Qabil Ədalətin, baxtısan gülüm,
Səndən əllərimi üzən deyiləm.

XX yüzil sonu – XXI yüzil (önləri) Şəki ədəbi mühitinin görkəmli nümayəndələrindən biri, istedadlı şair Vaqif Aslandır.

Vaqif Cumay oğlu Aslanov 1950-ci ildə Şəki rayonunun Kiş kəndində yoxsul kəndli ailəsində anadan olub. Ata məhəbbəti, ana şəfqəti, nənə nağılı-noğulu ilə böyüyən şair daim müəllimlərinin də qayğısı ilə ədəbi ədəbiyyata vəsiqə alıb. Hələ ədəbiyyata kiçik yaşlarından maraq göstərən şair VII sinifdə oxuyarkən “Mən sizə vuruldum, a qarlı dağlar” adlı ilk şeirini yazır. Orta məktəbi Şəkinin Oxud kəndində bitirən Vaqif Aslan kəndin tanınmış müəllimləri olan, el ağsaqqalları Nurpaşa Hümmətovdan və Qəni Abdullayevdən dərs alıb.
1968-ci ildə ADXDİ-nun (indiki AzDDU) “Fransız və Azərbaycan dilləri” fakultəsinə daxil olaraq Allahverdi Tağızadə, Fərman İsmayılov, Zeydulla Ağayev, Nəbi Saniyev, Abbas Hacıyev və başqa görkəmli alimlərin təsiri ilə elmləri mənimsəyib. Sonralar Rəşid Göyüşov, Seyidağa Onullahi kimi tarixçilərlə, Yaşar Qarayev kimi görkəmli ədəbiyyatşünasla tanışlıq onun fikir dünyasını, dünyagörüşünü zənginləşdirib.Xüsusən də, Y. Qarayev, B. Nəbiyev, T. Hacıyev kimi görkəmli ədəbiyyatşünaslar onun ədəbiyyata, şeirə, sənətə olan marağını daha da artırıb, onun AYB-nə üzv olması üçün tam mənəvi dəstək olublar. 1973-cü ildə oxuduğu fakültəni bitirən V.Aslan doğma elinə, obasına qayıdaraq nəcib müəllimlik peşəsi ilə məşğul olub. 1994-cü ildə şair AYB-nə üzv qəbul olubdur. 1993-1995-ci illərdə Azərbaycan MEA Folklor İnstitutunun Şəki sektorunun rəhbəri olmuş, 1998-ci ildə AYB-nin Şəki bölməsinin sədri seçilibdir. Zəngin elmi və bədii yaradıcılıq yolu keçən Vaqif Aslanın bir-birinin ardınca elmi və bədii əsərləri çap olubdur.
Onun “Aydın” (1993), XVII əsr fransız səyyahı Şardendən tərcümə etdiyi “Səyahətnamə” (1994), “Ruhlarla söhbət” (1997), “Oğuz elinə salam” (2000), “Qanımdam rəng alan gül” (2004) adlı kitabları nəşr olunubdur. “Türk xalqları ədəbiyyatının antolojisi”nin V cildində şeirlərindən nümunələr verilibdir.
Hazırda geniş bədii yaradıcılıqla məşğul olan V. Aslan həm müəllim, həm də şair ömrü yaşayır. O, AMİ-nin Şəki filialında “Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi” fənnini tədris edir, nəcib müəllimlik peşəsi ilə məşğul olur.
Filialda professor müəllim, tələbə kollektivinin sevimlisinə çevrilmiş şairin əsərləri maraqla, sevilə-sevilə oxunur. Şəkinin elmi-mədəni həyatında öz bədii-elmi fəaliyyəti ilə geniş iştirak edir.
Vaqif Aslan poeziyası düşündürücü, xəlqi poeziyadır. O, ədəbiyyatı-mızın xalq şeirinin qoşma, gəraylı, klassik üslubun qəzəl janrlarında, dramatik növün pyes janrında qələmini sınamışdır. Onun qoşma, gəraylı və qəzəlləri hissin, duyğunun, ağlın süzgəcindən süzülüb gəlir. Heca vəznində yazmış olduğu şeirlərində Q. Zakir, M. Vaqif ənənələri özünü göstərir.
V.Aslan həyat şairidir. Yazmış olduğu şeirlərinin hər misrasında həyat həqiqətləri, qarşılaşdığı, şahid olduğu həyati motivlər öz əksini tapır. Görkəmli alim Y. Qarayev şair haqqında yazır: “V. Aslanın ədəbi yaradıcılığının əsas spesifikasının “folklor konteksti” təşkil edir”. Həqiqətən də onun əsərlərində folklor ənənələri öz əksini geniş şəkildə tapır. Xüsusilə, onun xalq mahnılarına yazdığı şeirləri diqqətəlayiqdir. “Ağlama ceyran balası, ağlama, Ağlama gözüm qarası ağlama” xalq mahnısına yazdığı “Ağlama” şeiri məzmun və poetik cəhətdən fərqlənir.

Üsyan edib taleyəmi ağladın
Ağlama, ceyran balası, ağlama.
Dağ–dağ idim, məni bir də dağladın
Göynədi köksüm yarası ağlama.

V.Aslan elinə, obasına, torpağına bağlı olan vətənpərvər şairdir. Vətəninin dağlarının, bağlarının, çiçəklərinin vəsfindən doymayan şair qürur hissi ilə həm vətənini, həm də doğulub, boya-başa çatdığı doğma kəndini “Anam Kiş” şeirində gözəl poetik ifadələrlə təsvir edir.
Gözəl Vətən!
Xoşbəxtəm ki, qucağında
doğuldum mən
Bilən bilir dünya – geniş
Ömrün yolu yoxuş – eniş
Hər qartala öz yuvası
Hər körpəyə öz anası
Mənim yuvam, anamsan, Kiş!
– deyən şair qucağında doğulduğu üçün özünü xoşbəxt sayır, doğma kəndinə “anamsan”, “yuvamsan” – deyə müraciət edir.
Bundan başqa şairin “Yaşamaram” şeiri diqqəti xüsusilə cəlb edir. Anasız, yarsız belə yaşamağın mümkün olduğunu, lakin Vətənsiz yaşamağın mümkün olmadığını dönə-dönə vurğulayır.

Eşitdinmi, a sevgilim
Deyən sənsiz yaşamaram
Mən sənsiz də yaşayaram –
Mən Vətənsiz yaşamaram!

Şairin təbiət, məhəbbət mövzusunda yazdığı lirik şeirlərlə yanaşı ictimai motivli şeirləri də rəngarəngdir. Onun ictimai motivli şeirlərinin mövzusu canlı, həyatdan şahidi olduğu hadisələrdən götürülübdür. Bu mövzulu şeirlərdə Vətən həsrəti, rüşvətxorluq, dərəbəylik, Vətən torpaqlarının işğalından doğan dərin kədər hissi öz əksini tapır. Şairin ictimai mövzulu şeirləri içərisində “Ocaq” şeiri diqqəti cəlb edir. Şeirdə 1828-ci ildə Türkmənçay müqaviləsi ilə Vətən torpaqlarının ikiyə bölünməsindən doğan dərin kədər hissi yüksək sənətkarlıqla verilibdir.

Bir ocaq qaladı o tayda bacı,
Bir ocaq qaladı bu tayda qardaş
Diyirkən ayrılıq ölümdən acı
Bizim başımıza tale salıb daş
Tüstümüz görüşür Arazın üstə.

1990-cı illərdə ölkədə baş verən hadisələr, Vətən torpaqlarının bir-birinin ardınca işğalı, qaçqın-köçkünlük həyatı şairi ürəkdən sarsıtmış, yazmış olduğu “Qaçqın mahnısı” şeirində bu sarsıntını ürək ağrısı ilə qeyd edibdir.

Bu dərdi atammırıq
Alan yox satammırıq
Gecə-gündüz qaçırıq
Yurd qaçır, biz qaçırıq
Yenə də çatammırıq.
Getdi gedən yerimiz
Ölüb-itən yerimiz
İtib–bitən yerimiz
Göydən asılı qaldıq
Qəbri qazılı qaldıq
Haray, Vətən yerimiz.

Şairin digər ictimai mövzulu şeiri olan “Kərbəla faciəsi” diqqəti xüsusilə cəlb edir. Şeirdə başımıza gətirilən müsibətlərin əsasını şair sapı özümüzdən olan baltalarda, bir qarından ötrü özgənin qabından artıq yalayıb milləti nəfsinə satanlarda görür. Şair şeirdə demək istəyir ki, əsil “Kərbəla faciəsi” məhz başımıza gətirilən bu müsibətlərdir.

Kəlbəcər inildəyir
Xankəndimiz can verir
Zəngilan, Füizulinin
Yaraları qan verir
Budurmu al-qırmızı
Tökülən qan – əvəzi
Budursa, elə budur
Kərbəla faciəsi.

Şeirin son bəndində şair başı bəlalı, cəfakeş xalqının qəflət yuxusundan oyanmasını artıq bu müsibətlərə, bu bölünmələrə son verilməsini istəyir.

Erməni – ermənidir
İtdir – qurddur, hər nədir.
Axı onnan bizimki
Açıq müharibədir.
Bəs sən hansı ağılla
Öz-özünü bölürsən
Bölündükcə ölürsən
Yatmısan oyan daha
Oyaqsan silkələn qalx
Mən səni and verirəm
O bir olan Allaha
Öz-özünü yeməkdir
Kərbəla faciəsi
Bildinmi nə deməkdir
Kərbəla faciəsi.

V.Aslan hər şeydən əvvəl tarixini, soy- kökünü dərindən bilən şairdir. O, Vətənin hər bir daşında, torpağında min-min tarixin yatdığını qeyd edir. Bu cəhətdən onun silsilə şeirləri içərisində “Daş əlifba”, “Saxsı qırığı üstə yazı” şeirləri diqqəti cəlb edir. “Daş əlifba” şeirində şair Azərbaycanın canlı tarix yaddaşı olan – Qobustan abidəsindən söz açır.

Qobustan – zamanın kəsilən qolu.
Tapdanıb nə zaman, ot bitib haçan
Qobustan – Vətənin quruyan qolu
Donub damarında daşa dönüb qan.

Şeirin son bəndi məzmun cəhətdən daha rəngarəngdir. Buradakı yatan tarixə heyran olan şair bir anlıq daşlarla danışa bilmək üçün dönüb daş olmasını, hətta anasından Qobustanın dilini öyrətməsini istəyir və sonda yurdunun bu şərəfli tarixinə heyran qalaraq Qobustanı Azərbaycanın daşlaşan imzası adlandırır.

Hay sallam, yayılar səsim hər yana
Daşlar səda verər, danışmaz fəqət
Ey mənə əzəldən dil verən anam
Mənə Qobustanın dilini öyrət.
Bilim, o yurdumun şərəfi, şanı
Bilim, o yurdumun dərdi, yasıdır.
Oxuyum – Qobustan – Azərbaycanın
Daşlaşmış imzası, əlifbasıdır.

Şairin bundan başqa “Yaşamağın sirri”, “Qılınc”, “Ay səni” və başqa şeirləri tarixi mövzuda yazılıbdır.
V.Aslanın tarixi mövzuda, tarixi motivlər əsasında yazdığı əsərləri içərisində “Ruhlarla söhbət” poeması xüsusilə fərqlənir. Poemanı şairin yaradıcılığının şah əsəri də hesab etmək olar. Poema Abdulla Əfəndizadənin “Hər ürəkdə zəbt olubdur, Ya ölüm, ya Türkiyə” mənzumələr toplusu ilə səsləşir. Əsər 28 fəsildən ibarətdir. Məzmun və forma cəhətdən bitgin və olduqca rəngarəngdir. Fəlsəfi-tarixi aspektdə qələmə alınmış “Ruhlarla söhbət” poeması adından göründüyü kimi tarixi şəxsiyyətlərin ruhlarının söhbəti üzərində qurulub.
Əsərin yazılmasında böyük məsuliyyət hissi duyan şair poemanın “Xeyir və dua” bölməsində ana və atasının ruhlarının dilindən bu şərəfli işi xüsusilə vurğulayır.

Oğlum, gəl bu daşı ətəyindən tök
Türk qoca palıddır yer üzərində
Başı göylərdədir, kökü dərində
Allaha çatarsan, yuxarı qalxsan
Gözlərin qaralar aşağı baxsan.
Altına girmisən çox ağır yükün
Birinci qatdadır kökləri türkün.
Nə vaxt ki, edilib bu dünya bina
Türk qövmü ilk sakin olubdur ona.

Poemanın “Haqq da var, divan da” adlı bölməsi daha maraqlıdır. Bu bölmədə tariximizdə qanlı izlər buraxan, türk xalqının amansız, qəddar düşməni olan Stalin, Qarbaçov kimi başıboşların haqq divanında hesab verməsi, öz bəd əməllərini boynuna alması haqqın qələbəsi kimi götürülür.

Stalindir – hər sorğudan sonra onu yandırırlar
Nəfəs verib dindirirlər.
Məni görüb diz çökdü o,
Gildir-gildir yaş tökdü o.
Sizi qırdım bağışlayın
Türk qövmünü Axalsıxdan qovlamışam.
Yerevandan köçürmüşəm bağışlayın
Bir türk məni bağışlasa rahat olar ruhum bir az.
Ulu ruhdan səda gəldi – en aşağı dinmək olmaz.

Poemanın “Şəhid ruhlar” adlanan bölməsində şair tarixi şəxsiyyətlərlə yanaşı zəmanəsinin böyük ədiblərini də yaddan çıxartmır. “Bu dünyadan mən əl çəkə bilmərəm” ifadəsi ilə M.Müşfiqin “Bu gözəl dünyadan necə əl çəkim” misrasına, “Yerə yatın kazaklardır atanlar” ifadəsi ilə görkəmli dramaturq C.Cabbarlının “1905-ci il” əsərinə, “Demədinmi qalxan bayraq enəmməz” ifadəsi ilə M.Rəsulzadənin “Bir kərə yüksələn bayraq bir daha enməz” sözlərinə işarəsi ilə poemanı daha da rəngarəngləşdirir. Şair poemanın “Qonuşma, yaxud əhvalpürsanlıq” bölməsində ulu Sabirin ruhi deyişməsində çağdaş dövrdə elmə, biliyə qiymət verilmədiyini, müəllimlərin, ziyalıların daima hörmət-izzətə möhtac olduğunu ürək yanğısı ilə verir.

Dedi- orda yatanmı çox, oyaqmı çoxdur?
Dedim – eləsi var ayılan deyil.
Dedi – uçitellər yenə acdımı,
Hörmətə – izzətə mör-möhtacdımı?
Dedim – oxuyanlar adam sayılmaz.
Dedi – bu səbəbdən millət ayılmaz.
Dedim – çox görürlər dincliyi bizə.
Dedi – daha sözün qalmayıb sizə.

Əsərin “Faciə”, “İnkir-Minkir” və “IŞah Abbas” bölmələri daha maraqlıdır. “Faciə” bölməsində – xanlar xanı olmaq istəyən millətini, torpağını quruca bir ad, vəzifə üçün satan, özgə himayəsində yaşamağı özünə fəxr hesab edən Qubalı Fətəli xanın rüsvayçı əməllərindən söhbət açılır. Şair milləti birləşdirib özgəyə itaət edən, bu xalqı nəsil-nəsil xəcalətə salan insanın ellər gülüncü, aylar-illər gülüncü olmasını istəyir. Eynən də “İnkir-Minkir”, “Şah I Abbas” bölməsində də öz soyunun qənimi kəsilən, türkü-türkə qırdıran, türkü öz yurd-yuvasından didərgin salan, erməni kimi qaniçəni, bəşəriyyətin bəlası olan bu murdar xalqı türkün başına bəla eləyən Şah I Abbasın əməllərindən bəhs edilir.
Poemanın “Giley”, “Umu-küsü”, “Sual-cavab” bölmələri də mövzu cəhətdən rəngarəngdir. “Giley” bölməsində qardaş qanı axıtmaqla fəxr edən, 1514-cü il tarixin türklük, türk milləti üçün səfalət səhifəsi olan Çaldıran döyüşü və onun qurbanları olan Şah İsmayıl və Sultan Səlim fenomenləri qarşılaşdırılır. Şair Şah İsmayılın dilindən xalqının başına gələn müsibətə, qardaş qırğınına ürək yanğısı ilə cavab verir.

Mənə bir dərs oldu Çaldıran
Bu döyüşdür türkü atdan saldıran
Bir qılınc ki, kəsib türkün başını,
Paralayıb torpağını, daşını.
Öyülməyə dəyərmi:
Bir qılınc ki, məni məndən eləyib
Qanı-qandan, canı-candan eləyib.
Mənimkidir deyilməyə dəyərmi?

“Umu-küsü” bölməsində Əmir Teymurun və İldırım Bəyazidin etirafları da düşündürücü və səmimidir.
Əsərin “Ulu ruhun cavabı” bölməsində Ozanlar ozanı Dədə Qorquddan danışılır, qılıncla saz qarşılaşdırılır. Qılıncı olmayan millətin boy atmadığını, qılıncın ad-san, şöhrət olduğunu yazan şair namərdin, yaltağın əlində alçaldığını, pas tutduğunu da vurğulayır. Şair sazın da qüdrətindən, böyüklüyündən hələ “Dədə Qorqud elindən gələn” ucalığından, müqəddəs-liyindən söhbət açır.

Sazın da, sözün də sirri var balam,
Qılınc da ad alır mərdin əlində
Namərdin əlində alçalar balam
Sazsa inildəyər dərdin əlində
Yaltağın əlində pas atar qılınc
Ölən şöhrətinə yas tutar qılınc
Yaltaq nə utanar nə də ar eylər
Qılıncı hörmətdən salıb xar eylər.

Poemanın “Novruz bayramı və Məlikşahın giley-güzarı” bölməsində əsrlər boyu tarixi, yaddaşı, bayramı, toyu-düyünü unutdurulan, lakin Məlikşah Cəlaləddin və II Şah Abbas kimi tarixi şəxsiyyətlərin sayəsi nəticəsində özününkünü özünə qaytaran bir xalqın taleyindən söhbət açılır. Şair poemanın “Məndən söyləməkdir, səndən eşitmək” bölməsində maraqlı faktlar verir. Yunan və türk xalqlarının adət-ənənələrindən yazır. Şair əsərdə dəfn etmə yas mərasimini gözəl izah edir, Yunanların dəfn etmə zamanı ölünü yandırmağını, türklərin isə torpağa basdırıldığını göstərir. Şair türkün sayəsində geyinməyi, çimməyi, daranmağı öyrənən, türkə “barbar” deyib onun var-yoxunu mənimsəyən, özününkü olmayanı öz adına çıxan qeyri-əxlaqi dəyərlərdən söhbət açır.

Şair yazır:

Bir xalqın tarixini silməyə cəhd edən xalq
Xalq adlanır nədən xalq
Şərqlə Qərb arasında əlaqə olmasaydı
Türk körpü salmasaydı
Heç ola bilərdimi yunan mədəniyyəti
Geci, tezi var, oğlum,
Hər kəsin öz başında çatlayacaq niyyəti.

Əsərin “Sual-cavab”, “Ruhların məhkəməsi” bölməsi daha maraqlı və təsirlidir. II Göytürk imperatoru Bilgə Xaqanın ruhu ilə söhbətləşən şair söhbət əsnasında xalqının başına gətirilən müsibətlərdən, türk xalqları arasında birlik və bütövlüyün olmaması nəticəsində boyunduruğ altında yaşamasından, öz torpağında qul olan, qaçqın olan, öz torpağında özünə yad olan, bölgə-bölgə paralanan, nəsil-nəsil qaralanan xalqların müasir taleyindən ürək ağrısı ilə danışır. Şair bölmənin sonunda xalqının başına gətirilən bu müsübətlərin bitməsini “Sən Türksən”, “Sən Türksən” deyə titrəyib özünə dönməsini istəyir və bu an Bilgə Xaqanın timsalında düşdüyü mənzərənin təsiri nəticəsində şairin gözləri yaşarır.
Əsərdə Bizans imperatoru Qustinyanı qadın şücaəti ilə diz çökdürən Bur-Arıq və öz ağlı, zəkası ilə iki xalqı qırğından qurtaran Çiçək Xatun kimi qadın obrazların verilməsi təsadüfü deyil. Şair göstərmək istəyir ki, öz ağlı, zəkası, şücaətiylə kişiləri geridə qoyan, “Aslanın erkəyi, dişisi olmayan” dünyanın qadın fatehləri də vardır. Şair qadının böyüklüyünü, ucalığını “Qadın” şeirində də poetik ifadələrlə verir.

Qadın – ömrümüzün bəzəyi, naxışı
Həmişə müqəddəs sanmışıq onu
İnsan sevə bilir, sevir, nə yaxşı
Yoxsa verəmməzdik onun borcunu…

Ümumiyyətlə, V.Aslan bizi türk azmanlarının bütöv bir silsiləsilə görüşdürür. Şair Məlik Şah, Alp Arslan, Bilgə Xaqan, Atilla, Mete xan, Alp Ər Tonqa kimi tarixi şəxsiyyətləri türkün böyüklüyünü, qüdrətini göstərən şəxsiyyətlər kimi təqdim edir.
V.Aslan poemada tarixi dərindən bilən gözəl bir tarixçiylə yanaşı həm də ana dilini, ana dilinin qayda-qanunlarını, fonetik xüsusiyyətlərini mükəmməl bilən bir dilçi kimi də nəzərimizi cəlb edir. Bu cəhətdən onun Şumer, Akkad, Assur, Babil, Manna, Midiya sivilizasiyalarının türk mədəniyyəti ilə təmasından, həmin sözlərin etimologiyasından bəhs etdiyi fikirlər maraqlıdır.
Şairin “Gilqamış”, “Enlil”, “Moday” “Çiçi” sözlərinin etimoloji araşdırmaları göstərir ki, şair ana dilinə, onun qayda və qanunlarına dərindən bələddir. Şair “Çiçi” sözünü müasir şəkililərin demək olar ki, qanında olduğu, hava-su kimi işlətdikləri “Çiyi” sözü ilə bağlayır və maraqlı izahını verir.

Bir Subir qarının adı “Kikiydi”
Neçə il sonra da taleyə bir bax
Hunların Xaqanı Tanhu Çiçiy di
Bu gün də anaya “çiyi” deyirik
Cici söyləyirik “çiçi” deyirik
İnsanın tanrısı, göyüdür ana
Elə buna görə də “çiyi”dir ana.

Ümumiyyətlə, Şairin istər lirik (qəzəl, qoşma, bayatı, gəraylı, poema), istərsə də dramatik (pyes) janrlarda olan əsərləri sanballı, dəyərli və müasir dövrümüz üçün aktual əsərlərdir.
V.Aslan poeziyası dərin, mənalı, özünü oxucusuna sevdirən poeziyadır və bu poeziyanın geniş elmi-tədqiqata ehtiyacı vardır.

Qaynaqlar:

1. Vaqif Aslan. Qanımdan rəng alan gül. Bakı: Ağrıdağ, 2002, 221 s
2. Vaqif Aslan: Ruhlarla söhbət. Bakı: Ozan, 1997, 256 s.
3. Vaqif Aslan. Oğuz elinə salam. Bakı: Mütərcim, 1999, 148 s.
4. Söz, söz,… söz!: birinci buraxılış. Şəki: Master, 2006, 288 s.
5. Vaqif Aslan. “Kiş kəndi və onun məbədi”. Bakı: Çaşıoğlu, 2003.

GİZLƏNMİŞƏM

Bir yerdə bənd almayan,
Köçümdə gizlənmişəm.
Mən bu qamət, bu boyda,
Biçimdə, gizlənmişəm!

Qaraya ağ demişəm,
Nahaqqa, haqq demişəm.
Haqqa, nahaq demişəm,
Suçumda gizlənmişəm.

Özümdən geri qaçıb.
Qırxımdan diri qaçıb.
Yeddimdən bəri qaçıb,
Üçümdə gizlənmişəm.

Tarixi daşlaşdırıb.
Ruhumu yadlaşdırıb.
Genimi kodlaşdırıb,
Saçımda gizlənmişəm.

Çöl üzümdə biçim var,
Aralıqda seçim var.
“Iki dunya” içim var,
Içimdə gizlənmişəm!

GÖRMƏDİNMİ

Tarixlərdən qopan eşqim,
Yaddaşlara hopan eşqim.
Varlığımı tapan eşqim,
Məni məndə görmədinmi?

Xəzan olmuş bağ kimiyəm,
Haqq deyiləm, haqq kimiyəm.
Əyilməyən dağ kimiyəm,
Çəni məndə görmədinmi?

Yoxdu səndə qayda, qanun,
Dayansam da bəzən susqun.
Dəli deyib, dəli Məcnun,
Ünü məndə görmədinmi?

Dərd əyləşib dərd üstündə,
Dərdim tarix, yeni gündə.
Köhnə Fərhad külüngündə,
Yəni məndə, görmədinmi?

Demə, sənsiz azadmışam,
Səni azad yaşatmışam.
Mən, məndə sən yaratmışam,
Səni məndə görmədinmi?

MƏNİ

Bir tək həyat, min bir günah,
Zülmət gecə, nursuz sabah.
Qarşıma çıx, görsən hərgah,
Tanımazsan əsla məni!

Nəfsim hissimə kabusdur,
Cismim torpağa məhbusdur.
Ruhum Allaha məxsusdur,
Tərk etməz bu sevda məni!

Bir yol nurum haqdan yana,
Mənə dayaq haqq dayana.
Mən də dursam haqdan yana,
Yaşatmaz bu dünya məni!

Ya Rəbb, bu ki, müəmma, sirr?!
Cismim sözdür, ruhum şeir.
Qələminlə sən, ey şair,
Yazdın misra-misra məni!

OLDU

Yol bir gedir göylərə,
Min sirr gedir göylərə.
Gedən nədir göylərə?
Ona tamahim oldu!

Tamah etdim, doymadım,
Min ah etdim, doymadım.
Günah etdim doymadım,
Bu da günahım oldu!

Döndü dövran içimdə,
Sındı vicdan içimdə.
Bəlkə, şeytan içimdə –
gizlənib… ruhum oldu?!

Vücud aciz, ruh kölə,
Dedim dayan, döz hələ!
Dözdümsə də bir belə,
Səbr silahım oldu!

Gah qaçdım, gah yıxıldım,
Haqq evinə yaxındım.
Çatıb haqqa sığındım,
Tanrı pənahım oldu!

Romantizm bəzi insanlarda içinə qapanmaq, insanlarla ünsiyyətdən qaçmaq formasında özünü göstərir. Bu cür vəziyyətdə insan yalnız öz dünyasında, öz problemləri ilə maraqlanır və ətrafında baş verənlərə qarşı laqeyd olur. Quranda əmr edilən güclü iradəyə sahib olmadığından dünyada baş verən hadisələrə tab gətirəcək gücü olmur, qarşısına çıxan problemlərin öhdəsindən gələ bilmir; hər zaman aciz və çarəsiz görünür.Belə insanlar təvəkkülü, Allah`a güvənməyi, Allah`a yönəlib Ondan kömək istəməyi düşünmədiyi üçün özünü dünyada yalnız və çarəsiz hiss edir. Buna görə də, öz içində yaratdığı xəyal dünyasının xaricinə çıxmaqdan qorxur.Romantizmin səbəb olduğu bu melanxolik hal bu cür şəxsləri depressiyaya qədər aparır. Özünü insanlardan təcrid etmə, stressli olma, əsəbləşmə, yas tutma, depressiyaya düşmə, intihar haqında düşüncələrə qapılma bu insanların bəzi xüsusiyyətləridir. Məsələn, rəfiqəsinin etdiyi zarafatdan inciyən qız bütün gecəni ağlayaraq keçirməyi, bütün gecə rəfiqəsinin bu sözü söyləməsinin səbəbi üzərində düşünməyi məqbul görə bilir. Bəzi insanlara isə saçının ağarması, fiziki bir qüsurunun olması depressiyaya girməsi üçün bəs edir. Gözü niyə rəngli deyil, boyu niyə bir az daha uzun deyil kimi onlarla, yüzlərlə mövzu zehinini məşğul edərək problemə çevrilir. Bütün bunlar üçün də məyus olur və kədərlənir.Bu cür şəxslərdə qaranlıqda oturaraq “düşünmə” bəhanəsi ilə hüznlü şeirlər yazmaq, saatlarla divara baxaraq xəyal qurmaq, yağışda gəzmək, için-için ah çəkmək, fikirlərə dalmaq, ağlamaq, gözləri dolaraq, səsi titrəyərək danışmaq çox xarakterikdir. Bəziləri “fikrini dağıtmaq” adı altında həddindən artıq dərəcədə içki içir və siqaret çəkir. Nəticədə, bunların hamısı sıxıntılara, narahatlığa, fiziki və mənəvi cəhətdən qeyri-sağlam həyat şəraitinə səbəb olur. Əlbəttə ki, bu cür insanlar ömürlərini ancaq evdə keçirməzlər, digər insanlarla birlikdə ictimai həyatda da olurlar, amma mənəvi sıxıntılarını burada da davam etdirirlər. Hər sözdən öz əleyhlərində məna çıxarır, tez-tez küsür, hər hansı kiçik hadisə qarşısında gözləri dolur və gizli- gizli ağlayırlar.Kişilərdəki romantizm isə zaman keçdikcə ruh sağlığında meydana gələn ciddi sıxıntılara, cinsi pozuntulara, homoseksual meyillərə qədər apara bilir. Emosianal şəxslər daxili dünyalarında yaşatdıqları hissləri mühitin təsirindən asılı olaraq gizlədə, ya da açıq-aşkar yaşaya bilirlər.Uyğun mühit və fürsət tapan kimi heç bir əxlaq və dəyər mühakiməsini nəzərə almazlar. Məsələn, emosianal, hüznlü, bədbin birinin birdən homoseksual kimi ortaya çıxması müasir dövrdə artıq adi hala çevrilib. Allah
Şübhəsiz ki, bütün bu azğınlıqların səbəbi insanların Allah`ın yolundan dönmələri, istək və ehtiraslarının əsiri olaraq şeytanın arxasınca sürünmələridir. Allah insanları Quranda belə xəbərdar etmişdir:… Şeytanın izi ilə getməyin! Həqiqətən, o sizinlə açıq-açığına düşməndir. O sizə ancaq pis və murdar (həyasız) işlər görməyi və Allah`a qarşı bilmədiklərinizi deməyi əmr edər. (Bəqərə surəsi, 168-169)Əvvəllər duyğularının təsiri altında bədbin, depressiv, utancaq olan insanlar, bəzən bütün əxlaqi dəyərləri bir kənara ataraq, pozğun, azğın və heç bir sərhəd tanımayan həyat yaşamağa cəsarət edirlər. Homoseksualların keçirdiyi aksiyanı göstərən bu şəkil bu cür əxlaqsızlığın bir nümunəsidir.Ağıl və məntiqdən uzaqlaşan insanlar tamamilə duyğularının təsirinə düşüb pozğun həyat yaşamağa başlayırlar.Bura qədər sadaladığımız bütün emosianallıq növləri ağlı tərk edib duyğularının əsirinə düşən hər kəsdə müəyyən dərəcələrdə mövcuddur, ancaq şəraitdən asılı olaraq fərqli formalarda özünü biruzə verir. Məsələn, hirsli, əsəbi və qərarsız insan özünü nə qədər sərt göstərməyə cəhd etsə də, əslində, emosianallığını və acizliyini əsəbi formada gizlədir. Belə insan heç gözlənilməyən bir anda ağlayıb sızlanmağa başlaya, özünü hörmətdən salan vəziyyətlərə düşə bilər. Qısacası, insan iman gətirməsə və iman gətirənlərin sahib olduğu ağıla malik olmasa, ağıl və xarakter əksikliyi şəraitdən asılı olaraq emosianallıqlarını müxtəlif formlarda ortaya çıxara bilər.Ancaq iman gətirən, Allah`dan qorxan möminlər romantizmin təsiri altına düşə bilməz. Şeytanın səmimi möminlərə qarşı heç bir təsiri olmadığı üçün romantizm silahını möminlərə qarşı istifadə edə bilməz. Allah Hicr surəsinin 42-ci ayəsində şeytan üçün, “Sənə uyan azğınlar istisna olmaqla, bəndələrim üzərində sənin heç bir hökmün olmaz!” buyurmuşdur. Buna görə də, möminlər imanlarından, Qurana bağlılıqlarından və ağıllarından irəli gələn möhkəm və güclü bir şəxsiyyətə sahibdirlər.

Tural Sahab 1989-cu ildə Gədəbəy rayonunun Soyuqbulaq kəndində anadan olub.Bakı Dövlət Universitetinin Filologiya fakültəsində bakalavr dərəcəsi üzrə ali təhsil alıb.2009-cu ildən Gədəbəy rayonunun Soyuqbulaq kənd orta məktəbində Azərbaycan dili və ədəbiyyatı müəllimi kimi çalışır.2013-cü ildən Azərbaycanın Mədəniyyət və Ədəbiyyat Portalının Fəxri üzvüdür.

* * *

Gəl bu son bahar kimi
uçub-gedən durnaların səsində
ümidlərimin naləsində
gəl, ömrüm
gəl, gecələrin ən gecəsində
Ölümlərin ən gəncində
Əssin, külək
əssin, ürəyimin uçuq viranəsində
mən bahara sevdalı
mən bahara aşiq
utanqac bir təbəssüm
öp, ömrüm
öp və yaşa
baharların ən mənində
Son bahara bənzər təbəssümümdə.

* * *

Sənə şeir yazmaq istəyirəm, qadın
Sənin dilin ilə özümü ağlamaq
Məhv olan gəncliyimi
məhv olan həyatına qatıb
sənə olan sevgimi
sənə olan nifrəti
göylərdən atıb
torpaq altında sənə sarılıb
yatmaq istəyirəm qadın.

Oxumayacaq, sənə yazılan şeiri
səni ağladanlar
göz yaşlarını
doldurub badələrə
bədənini satın alıb
ruhlarını satanlar

Ağla məni, qadın
silim özümü, sənin yanaqlarında
sonra, gəl de- mənə
yazım özümü, yenidən
sənin dodaqlarında.